Sağlık Turizmi / Ülkeler ASYA / ORTA ASYA MOĞOLİSTAN GSYİH (Milyon $ ) 11.500 KBGSYİH ( ) 4.086 Büyüme Oranı (%) 11,70 % Nüfus 2.840.000 Yüzölçümü ( km2) 1.566.500 Başkent Ulanbator Moğolistan, sağlık hizmetleri için hastaları yurt dışına gönderme potansiyeli çok yüksek olan bir ülkedir. Sağlık turizmini bir devlet politikası olarak belirleyen Türkiye’nin, fiyat politikalarındaki kontrolü dengeleyerek, yüksek kalitede, uluslararası hastalar için uygun fiyatlarda tedavi hizmetleri sayesinde Moğolistan için de bir cazibe merkezi haline gelmesi kaçınılmazdır. Moğolistan sağlık hizmetleri, kamu ve özel sağlık kurumları tarafından sağlanmaktadır. Sağlık Sigortası sistemi mevcuttur. Ulusal Bulaşıcı Hastalıkları Araştırma Merkezi, Sosyal Sağlık Merkezi, Anne ve Çocuk Sağlığını Koruma Merkezi, İlaç Bilgi Merkezi, Alternatif Tıp Merkezi gibi kurumlar faaliyet göstermektedir. Tıbbi bakım, kamu ve özel kliniklerde yeterince profesyonel düzeyde sağlanmaktadır. Özel klinikler cerrahi, diş hekimliği, oftalmoloji, jinekoloji, kozmetik, masaj ve laboratuvar çalışmalarında faaliyet göstermektedir. Kliniklerde yaygın olarak akupunktur, kayropraktik tedavi, ısıl işlemler, bitkisel ilaç, kımız terapisi gibi alternatif tedavi yöntemleri kullanılmaktadır. Moğolistan, sağlık alanında Rusya (tıp eğitimi sistemi Rus ve Rus-tabanlı eğitim materyallerinin modeli üzerine inşa edilmiştir), Japonya, Çin ve Güney Kore ile işbirliği içerisindedir. Moğolistan’da, zorunlu ve gönüllü sağlık sigortası içeren bir sağlık sigortası sistemi vardır. Zorunlu sigorta şu kategorileri kapsar: kamu kurum ve kuruluşların çalışanları; özel kuruluş ve firmaların sahipleri; 16 yaşından küçük çocuklar (öğrenciler - 18 yaşına kadar); ön lisans öğrencileri; sadece emeklilik maaşı alan vatandaşlar; 2 yaşından küçük (ikizlerde 3 yaş) çocuklarına bakan ebeveynler; askeri personel; çobanlar; ceza evinde bulunan mahkûmlar. Yabancı ülke vatandaşlarının ve vatansız kişilerin sağlık sigortaları, gönüllülük esasına göre sigorta acenteleri tarafından yapılmaktadır. Sağlık sigortası olan kişilerin ayakta ve yatarak tedavi hizmetleri, lisanslı ve akredite tıp kurumları tarafından sağlanmalıdır. Sigorta primi yüzdesi ve miktarı, devlet tarafından yıllık olarak belirlenir ve kişilerin maaş veya diğer gelirlerin %6’sını geçemez. Kurum veya kuruluşlar söz konusu sigorta priminin en az %50’sini ödemektedir, kalan miktarı kişi tarafından karşılanır. Moğolistan’da, acil ambulans sistemi, 24 saat çalışan travmatoloji, çocuk ve bulaşıcı hastalıkları hastaneleri vardır. Az sayıda eczane mevcuttur. SATURK Yayınıdır. Tüm telif hakları saklıdır. Sağlık Turizmi / Ülkeler Tedavi için yurt dışına giden Moğol vatandaşları, dönüşlerinde tedavi masraflarının %5’ini devletten talep edebilmektedir. 21 Eyalet içerisinde en büyük şehir olan Ulan Bator 3 Büyük Devlet Hastanesine sahiptir. Bunlardan ikisi genel, diğeri ise Kanser Hastalıkları üzerine hizmet veren dal hastanesidir. Hastanelerde çok fazla bekleme sırası bulunmaktadır ve hastaneler çok kalabalıktır. Bunun dışında 7 tane özel hastane ve hastane olarak adlandırdıkları birçok poliklinik vardır. Bu özel hastanelerden 3 tanesi Güney Koreliler tarafından işletilmektedir ve Moğolistan’ın sağlık sektöründe önemli etkileri vardır. Hastanelerin işlem kapasitesi ve yetenekleri sınırlı olduğundan Güney Kore’ye hasta yollamak adına önemli bir basamak görevi üstlenmiş durumdadırlar. Girişimsel radyoloji yapıldığı söylenen Kanser Hastanesindeki Anjiyo cihazı Moğolistan’da kullanılan tek anjiyo cihazıdır. Dünyanın dört bir yanında çalışan hekimlerine “memleketine dön” çağrısı yapılmış ancak bu çağrı pek olumlu karşılık bulmamıştır. Ülkenin kaynak kıtlığı ve sağlık sosyalizasyonu ile üst düzey sağlık hizmetleri sunumundaki yetersizlik vatandaşlarının olanakları elverdiğince başka ülkelere şifa bulmak için sıklıkla seyahat ediyor olmasının en önemli nedenleridir. Yetersiz tıbbi eğitim, artık yenilenmesi gereken fiziki yapılar ve en yenisi 20-30 yıllık cihazlarla yürütülmeye çalışılan sağlık hizmetleri maalesef Moğol halkının en büyük sorunları haline gelmiştir. Devlet hastanelerinin ücretsiz olduğu Moğolistan’da 15-20 USD’dan başlayıp 200-300 USD’a varan muayene ücretleri mevcuttur. Bir kısım vatandaşları Almanya, Avusturya, İsviçre, ABD gibi ülkelerde tedavilerini sürdürürken bir kısım vatandaşları Güney Kore, Çin ve Tayland’da, bir kısım vatandaşları ise fiyatları daha uygun olan Hindistan ve Rusya’yı tercih etmektedirler. Ancak son zamanlarda kardiyoloji vakalarında Hindistan’da yapılan tedavilerde üst üste komplikasyon yaşanınca (ablasyon başarısızlığı) rota mecburen başka ülkelere çevrilmiştir. Türkiye’ye son zamanlarda Moğolistan’dan ablasyon hastaları getirilmekte ve başarı ile tedavi edildikten sonra evlerine dönmektedirler. Güney Kore, Moğolistan sağlık turizminden en çok pay alan ülkelerin başında gelmektedir ve Güney Kore’ye hasta transferini sağlayan ofisleri mevcuttur. Bütün bu avantajlarına rağmen yüksek fiyat ve Moğollar’a vize uygulayan bir ülke olması dolayısı ile vazgeçilmez değildir. Son zamanlarda Güney Kore’ye giden hastaların sıra beklemesi ve ülkede karaciğer nakli yapılan ünlü bir Moğol sanatçının hayatını kaybetmesi bu ülke hakkında da derin kaygılara neden olmuştur. Sonuç olarak hem fiyat hem vize avantajı, hem de tarihi bağlarımız nedeni ile tüm organ nakillerini, neredeyse tüm kalp damar hastalıklarını, böbrek rahatsızlıklarını, akciğer ve solunum yolları problemlerini ülke dışına yollayan Moğolistan sağlık turizm pazarı, şu sıralar diğer ülkelerin de ufak tefek sorunları nedeni ile ülkemiz için oldukça önemli bir noktaya gelmiştir. H. Ömer TONTUŞ