Maddenin Halleri 1

www.kimyahocam.com
GAZLAR – I
GAZLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ
Oksijen (O2) gazı, hidrojen (H2) gazı, ozon (O3) gazı, azot
Maddenin üç fiziksel hali (katı, sıvı ve gaz halleri) içinde
en düzensiz halinin, gaz hali olduğunu daha önceki konulardan biliyoruz. Gaz halindeki maddenin, katı ve sıvı haline göre, ısı kapsamı daha büyüktür. Molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri çok düşüktür. Bu nedenle, gazlarda
moleküller arası boşluklar çok fazladır.
(N2) gazı, flor (F2) gazı, klor (CI2) gazı, helyum (He) gazı,
neon (Ne) gazı…
İyonik bileşikler oda koşullarında katı haldedir (yemek tuzu: NaCI, potasyum nitrat: KNO3, kalsiyum karbonat:
CaCO3…). Kovalent bileşikler ise, oda koşullarında katı,
sıvı ya da gaz halinde bulunabilir. Örneğin şeker
(C12H22O11) katı, alkol (C2H5OH) sıvıdır. Oda koşulların-
Bu durum gazlara aşağıdaki özellikleri kazandırır:
•
•
•
•
•
•
•
Molekülleri serbestçe hareket eder.
Molekülleri arasında büyük boşluklar olduğundan kolayca sıkıştırılabilirler.
Farklı gaz molekülleri birbiri içinde serbestçe hareket
eder ve homojen olarak karışır.
Bulundukları kaba homojen olarak dağılır ve bulunduğu kabın şeklini alır. Hacimleri, kabın hacmine eşittir.
Gaz moleküllerinin hacimleri toplamı, gaz hacminin
yanında önemsenmez.
Gaz molekülleri, bulundukları ortamda hareket ederken birbiriyle ve ortamdaki diğer maddelerle çarpışır.
Bu çarpışmalar sonucunda, çarptıkları maddelerin yüzeyinde basınç oluşturur. Gazlar bulundukları ortama
homojen olarak dağıldığı için, birim yüzeye, birim zamanda aynı sayıda gaz molekülü çarpar. Bu nedenle
gazlar, bulundukları kabın her noktasına aynı basıncı
uygular.
Gaz moleküllerinin, birbiri ile esnek çarpışmalar yaptığı
kabul edilir. Bu çarpışmalarda, moleküller enerjilerini
birbirine aktarır. Bu nedenle, her bir molekülün kinetik
enerjisi ve hızı farklıdır. Ancak, esnek çarpışmalarda
toplam hareket enerjisi korunduğundan, gaz moleküllerinin ortalama hızı ve ortalama kinetik enerjisi değişmez.
Gazların sıcaklığı artırılınca moleküller hızlanır, gazın
bulunduğu kabın hacmi sabit değilse, gaz genleşir. Katı ve sıvılarda, aynı basınçta sıcaklık artışı maddenin
farklı oranlarda genleşmesine neden olurken, gazlarda
genleşme oranı aynıdır. Bu nedenle, genleşme katsayısı gazlar için ayırt edici bir özellik değildir.
Aynı koşullarda bütün gazların molar hacimleri birbirine eşittir. Örneğin, normal koşullarda (0°C sıcaklık ve
1 atmosfer basınçta) bütün gazların 1 molü, 22,4 litre
hacim kaplar. Öyleyse, molar hacim de gazlar için ayırt
edici özellik değildir.
Not : Katı ve sıvılarda, gerek molar hacim gerekse sıcaklıkla genleşme katsayısı ayırt edici özelliktir.
•
Gazlar yeterince sıkıştırılırsa sıvılaşır. Yakıt olarak kullanılan LPG (likit petrol gazları) tüplerindeki C3H8
(propan), C4H10 (bütan) sıvı haldedir. Bu maddeler,
•
normal koşullarda gaz halinde bulunur. LPG tüplerinde
sıkıştırıldıkları için sıvılaşmışlardır.
Gazlar, element ya da bileşik olabilir. Oda koşullarında
gaz halinde bulunan bazı gazlar şunlardır:
da gaz halinde bulunan bazı bileşikler şunlardır:
Karbon dioksit gazı (CO2), karbon monoksit gazı (CO),
metan gazı (CH4), kükürt dioksit gazı (SO2), kükürt trioksit
gazı (SO3), azot monoksit gazı (NO)…
ÖRNEK 1
Gazlarla ilgili,
www.kimyahocam.com
•
•
I. Bulundukları kabın her noktasına aynı basıncı uygularlar.
II. Hacimleri, molekül hacimlerinin toplamına eşittir.
III. Aynı koşullarda molar hacimleri birbirine eşittir.
açıklamalarından hangileri doğrudur?
ÇÖZÜM
Gaz molekülleri arasında büyük boşluklar vardır ve moleküller, bulundukları kabın içinde homojen olarak dağılmıştır. Bu nedenle, bulundukları kabın her noktasına birim
zamanda aynı sayıda çarpma yaparlar. Bunun sonucu
kabın her noktasına uyguladıkları basınç birbirine eşittir.
Gazın hacmi, kabın hacmine eşittir ve moleküllerin toplam
hacmi, gaz hacminin yanında çok küçüktür.
Aynı koşullardaki bütün gazların 1 molünün hacmi birbirine eşittir. Örneğin, bütün gazların 1 molünün hacmi normal koşullarda 22,4 litre, oda koşullarında 24,5 litredir.
Öyleyse I. ve III. açıklamalar doğru, II. açıklama yanlıştır.
Yanıt : I ve III
GAZ MOLEKÜLLERİNİN ORTALAMA KİNETİK ENERJİSİ VE ORTALAMA HIZI
Madde, aldığı enerjiyi kimyasal bağ enerjisi, kinetik enerji,
potansiyel enerji gibi değişik enerjiler şeklinde depolar.
Madde, kimyasal bir tepkime olmaksızın dış ortamdan ısı
enerjisi aldığında, bu enerjiyi ya kinetik enerji ya da potansiyel enerji şeklinde depolar. Depoladığı potansiyel
enerji, madde taneciklerinin birbirine göre konumunu ve
maddenin fiziksel halini belirler. Depolanan potansiyel
enerji arttıkça, tanecikler birbirinden uzaklaşır, düzensizlik
artar. Katı halden sıvı hale, sıvı halden gaz haline geçebilir. Depolanan kinetik enerjinin büyüklüğü ise, madde taneciklerinin hareketliliğini belirler. Depolanan kinetik enerji, maddenin sıcaklığı ile ilişkilidir. Bu nedenle, önce sıcaklık kavramını inceleyelim.
www.kimyahocam.com
Sıcaklık ve Sıcaklık Birimleri
Sıcaklık, ortalama kinetik enerjiye eşit enerjili bir molekülün kinetik enerjisiyle tanımlanmıştır.
Not : Madde moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi,
maddenin türüne ve fiziksel haline bağlı değildir.
Önemli sıcaklık birimleri şunlardır:
Molekülün
kinetik enerjisi
Santigrat (Celsius) (°C), Kelvin (K), Fahrenheit (°F), Reomür (R). Biz, bu birimlerden ilk ikisini inceleyeceğiz.
Molekülün
kinetik enerjisi
CO2, H2, H2O
CO2, H2, H2O
Suyun donma sıcaklığını 0°, kaynama sıcaklığını 100° kabul ederek, aradaki farkın 100 eşit parçaya bölünmesiyle
oluşan sıcaklık birimi 1 santigrat derecedir.
0
Sýcaklýk (K)
Sýcaklýk (oC)
-273
Grafiklerden görüldüğü gibi CO2, H2 ve H2O molekülleri-
Maddenin kinetik enerjisi azaldıkça, sıcaklık azalır. Taneciklerin kinetik enerjisinin sıfır olduğu sıcaklığa mutlak sıfır noktası denir. Bu sıcaklığın, santigrat sıcaklık türünden
değeri –273°C dir.
nin kinetik enerjisi, mutlak sıcaklıkla doğru orantılıdır ve
aynı sıcaklıktaki kinetik enerjileri birbirine eşittir.
–273°C sıcaklığı sıfır olarak kabul eden sıcaklık ölçeğine
mutlak sıcaklık ölçeği denir.
MOLEKÜLLERİN ORTALAMA HIZI
Gaz moleküllerinin yayılma (difüzyon) hızı, gazın mutlak
sıcaklığının karekökü ile doğru orantılı, molekül kütlesinin
karekökü ile ters orantılıdır.
Mutlak sıcaklığın birimi Kelvin (K) dir. T = 273 + t bağıntısı
kullanılarak santigrat sıcaklık, Kelvin’e çevrilebilir
(T = Kelvin, t = santigrat).
Molekül hýzý
H2
O2
CO2
ÖRNEK 2
T = 273 + t bağıntısını kullanalım.
–30°C için; T = 273 + (–30) = 243 K,
50°C için; T = 273 + 50 = 323 K dir.
ÖRNEK 3
Fahrenheit sıcaklık ölçeğinde suyun donma noktası 32°F,
kaynama noktası 212°F dir.
www.kimyahocam.com
–30°C ve 50°C nin Kelvin türünden değeri kaçtır?
ÇÖZÜM
Molekül hýzý
0
Sýcaklýk (K)
H2
O2
CO2
–273
0
Sýcaklýk (°C)
Grafiklerden görüldüğü gibi, sıcaklık artışı gaz moleküllerinin hızını artırmaktadır. Aynı sıcaklıkta molekül kütlesi
küçük olan gazın molekülleri daha hızlıdır (H2>O2>CO2).
Aynı sıcaklıkta, farklı iki gazın molekül hızlarını, aşağıdaki
bağıntı ile karşılaştırabilirsiniz.
ϑ
1
=
M
2
ϑ = Molekül hızı
M = Molekül kütlesi
Buna göre, 60°C sıcaklık, Fahrenheit türünden kaç derecedir?
ϑ
ÇÖZÜM
Bir gazın farklı sıcaklıklardaki molekül hızlarını ise, aşağıdaki bağıntı ile karşılaştırabilirsiniz.
Santigrat sıcaklığın 100° lik değeri, Fahrenheit sıcaklıkta
212 – 32 = 180° lik bir değere eşittir.
Bu nedenle, santigrat (°C) sıcaklık ile Fahrenheit (°F) sıcaklık arasında şöyle bir bağıntı yazabiliriz:
°F = °C.1,8 + 32
Öyleyse,
°F = 60.1,8 + 32
°F = 140°F dir.
MOLEKÜLLERİN ORTALAMA KİNETİK ENERJİSİ
Taneciklerin ortalama kinetik enerjisi, maddenin mutlak
sıcaklığıyla doğru orantılıdır.
Ortalama kinetik enerji ile mutlak sıcaklık arasındaki bağıntı, EK = a.T dir.
a, bütün maddeler için aynı olan sabit bir değerdir. Bu nedenle, aynı sıcaklıktaki bütün madde taneciklerinin ortalama kinetik enerjileri birbirine eşittir.
M
2
ϑ
ϑ
1
2
1
=
T
1
T
2
T = Mutlak sıcaklık
Not : Gazların ortalama molekül hızı, gazın miktarına
ve hacmine bağlı değildir.
ÖRNEK 4
I. C2H6
II. N2
III. CO
Sıcaklıkları eşit olan yukarıdaki gazların
a. Moleküllerinin ortalama kinetik enerjisini,
b. Moleküllerinin ortalama hızını
karşılaştırınız. (H = 1, C = 12, N = 14, O = 16)
www.kimyahocam.com
ÇÖZÜM
GAZ BASINCI VE GAZ BASINCI BİRİMLERİ
a. Moleküllerin ortalama kinetik enerjisi, yalnız gazların
sıcaklığına bağlıdır. Sıcaklıkları eşit olan bu gaz moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi de eşittir. I = II = III
b. Aynı sıcaklıktaki gazların molekül hızı, molekül kütlesinin karekökü ile ters orantılıdır. Molekül kütlesi küçük
olan gazın aynı sıcaklıkta ortalama molekül hızı daha
büyüktür. Molekül kütlesi; C2H6 = 30, N2 = 28, CO = 28
Gaz moleküllerinin, serbestçe hareket edebildiğini, bulunduğu ortamdaki maddelere çarptığını ve gaz basıncının
bu çarpmalar sonucunda oluştuğunu biliyoruz. Çarpma
sayısının çokluğu ve çarpmanın şiddeti, gaz basıncının
büyüklüğünü belirler.
Günlük yaşantımızda, gazların basınç yaptığını gözleyebileceğimiz birçok olay gerçekleşir.
Sıcak ortamda bekletilen basketbol topunun sertleşmesi,
hava ile doldurulmuş bir çocuk balonunun hava doldurulmaya devam edilirse patlaması gazların basınç yapmasıyla ilgilidir. İçi hava dolu olan otomobil lastiklerinin otomobilin ağırlığını taşıyabilmesi de havanın basınç yaptığını kanıtlar.
Tamamen su doldurulmuş bir bardak üzerine bir kağıt kapatılıp bardak ters çevrilirse bardaktaki su dökülmez. Suyun ağırlığından kaynaklanan basınca göre, havanın ters
yönde yaptığı basınç daha büyük olduğu için bardaktaki
su dökülmemiştir. Aşağıdaki şekil, bu durumu göstermektedir.
olduğuna göre, molekül hızı, II = III > I dir.
ÖRNEK 5
Bir gaz örneğine,
I. Sıcaklığı 60°C den, 120°C ye çıkarmak
II. Sıcaklığı 27°C den, 327°C ye çıkarmak
III. Sıcaklığı 200 K den, 400 K ye çıkarmak
işlemlerinden hangileri uygulanırsa, moleküllerin ortalama kinetik enerjisi 2 katına çıkar?
Kaðýt
ÇÖZÜM
Su
Moleküllerin ortalama kinetik enerjisi, gazın mutlak sıcaklığı ile doğru orantılıdır. Öyleyse, verilen sıcaklıkları mutlak sıcaklığa dönüştürmeliyiz.
Hava basýncý
II. ve III. de mutlak sıcaklık 2 katına çıktığı için, moleküllerin ortalama kinetik enerjisi de 2 katına çıkar.
Yanıt : II ve III
ÖRNEK 6
Bir gaz örneğine,
I. Sıcaklığı 25°C den 100°C ye çıkarmak
II. Sıcaklığı 250 K den 500 K ye çıkarmak
III. Sıcaklığı 200 K den 800 K ye çıkarmak
işlemlerinden hangileri uygulanırsa, moleküllerinin ortalama hızı iki katına çıkar?
ÇÖZÜM
Moleküllerin ortalama hızı, gazın mutlak sıcaklığının kareköküyle doğru orantılıdır. Öyleyse, hızın 2 katına çıkması
için, mutlak sıcaklığın 4 katına çıkması gerekir.
I. de
25°C ⇒ 25 + 273 = 298 K
100°C ⇒ 100 + 273 = 373 K
II. de 250 K ⇒ 500 K
III. de 200 K ⇒ 800 K
www.kimyahocam.com
III. 200 K ⇒ 400 K
Su
Kaðýt
I. 60°C ⇒ 60 + 273 = 333 K
120°C ⇒ 120 + 273 = 393 K
II. 27°C ⇒ 27 + 273 = 300 K
327°C ⇒ 327 + 273 = 600 K
Bardak
Gaz basıncı çeşitli birimlerle ifade edilebilir (cm cıva, cm
su, atmosfer…)
1 cm yüksekliğindeki su sütununun tabanına yaptığı basınç, 1 cm su,
1 cm yüksekliğindeki cıva sütununun tabanına yaptığı basınç, 1 cm Hg dir.
1 atmosfer, 76 cm yüksekliğindeki cıvanın, ya da 1033,6
cm yüksekliğindeki suyun tabanına yaptığı basınca eşittir.
Deniz seviyesinde, 0°C sıcaklıkta kuru havanın yaptığı
basınç 1 atmosfer olarak kabul edilmiştir. Atmosferde yükseklere çıkıldıkça ve hava sıcaklığı arttıkça, açık hava basıncı azalır.
Sıvıların tabanlarına yaptıkları basınç
P = h.d bağıntısı ile hesaplanabilir.
(h = sıvı yüksekliği, d = sıvı özkütlesi, P= basınç)
Not : Bu bağıntıda özkütle yerine özgül ağırlık kullanılır. Ancak, özkütle ve özgül ağırlığın sayısal değerleri
yaklaşık olarak birbirine eşit olduğundan, bu bağıntıda
özkütleyi kullandık.
ÖRNEK 7
5 cm cıva sütununun yaptığı basınç kaç cm su sütununun yaptığı basınca eşittir?
(dHg = 13,6 g/cm3, dsu = 1 g/cm3)
ÇÖZÜM
Sıvıların yaptığı basınç, P = h.d olduğundan
P = hHg. dHg = hsu.dsu bağıntısını kullanabiliriz.
5.13,6 = hsu.1
Yalnız III. de, mutlak sıcaklık 4 katına çıkmıştır.
hsu = 68 cm dir.
Yanıt : Yalnız III
Yanıt : 68 cm su
www.kimyahocam.com
ÇÖZÜMLÜ TEST
1.
3.
I. Toplam kütlesi ve sıcaklığı eşit olan gazların ortalama molekül hızları eşittir.
II. Aynı kapta bulunan bütün gaz moleküllerinin kinetik enerjisi birbirine eşittir.
III. Sıcaklıkları eşit olan iki gaz örneğinde moleküllerin ortalama kinetik enerjisi eşittir.
Gazların genel özellikleri ile ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
A) Yeterince sıkıştırıldıklarında sıvılaşırlar.
B) Ani olarak genleşirlerse, soğurlar ve sıvılaşabilirler.
C) Bulundukları kabın her noktasına aynı basıncı
uygularlar.
D) Hacimleri, molekül hacimlerinin toplamına eşittir.
E) Molekülleri boşlukta ve diğer gazlar içinde serbestçe hareket eder.
açıklamalarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız III
D) II ve III
ÇÖZÜM
•
•
•
Gazların ortalama molekül hızları, sıcaklığa ve gazın molekül kütlesine bağlıdır. Aynı kapta bulunan gaz molekülleri birbirleriyle ve içinde bulundukları kabın çeperi ile elastik
olarak çarpışırlar. Çarpışma sırasında moleküller arasında
kinetik enerji aktarımı olur. Ancak gaz moleküllerinin toplam kinetik enerjisi değişmez. Aynı sıcaklıkta bulunan iki
gaz örneğinin moleküllerinin kinetik enerjilerinin farklı olmasına rağmen ortalama kinetik enerjisi eşittir.
Öyleyse, yalnız III. açıklama kesinlikle doğrudur.
Yanıt : A
X
Y
1
2
3
4
5
Basınçları ve sıcaklıkları eşit olan X ve Y gazları şekildeki sistemin iki ucundan aynı anda gönderiliyor.
Gazlar ilk önce 4 noktasında karşılaştıklarına göre, X ve Y gazları aşağıdakilerden hangisi olabilir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
(H = 1, C = 12, O = 16, S = 32)
X
A)
X
Y
XO2
sayısı ile kütle değişimi grafikteki gibidir.
Buna göre,
YO2
0
Kütle
I. X in atom kütlesi, Y nin atom kütlesinden büyüktür.
II. Aynı sıcaklıkta XO2 moleküllerinin ortalama hızı,
YO2 moleküllerinin ortalama hızından büyüktür.
B)
O2
CH4
yargılarından hangileri doğrudur? (O = 16)
C)
CH4
SO2
D)
SO2
CH4
A) Yalnız I
E)
H2
CH4
=
m
m
Y
X
⇒
2ϑ
ϑ
Y
Y
=
m
m
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
ÇÖZÜM
Sıcaklıkları ve basınçları eşit olan gazların yayılma hızı,
molekül kütlelerinin karekökü ile ters orantılıdır. Şekildeki
sistemin iki ucundan aynı anda gönderilen, X ve Y gazlarından, X gazı 4 bölme ilerlediğinde Y gazı 2 bölme ilerlemektedir.
Buna göre, ϑX = 2ϑY dir.
ϑ
Mol sayýsý
XO2 ve YO2 gazlarının mol
bulunur.
O2
ÇÖZÜM
ϑ
4.
III. XO2 ve YO2 nin eşit kütlelerinde eşit sayıda atom
Y
CH4
www.kimyahocam.com
Yanıt : D
2.
B) I ve II
C) I ve III
E) I, II ve III
ÇÖZÜM
Gaz molekülleri, yeterince sıkıştırıldığında moleküller
arasındaki boşluklar azalır ve sıvılaşır. Gaz molekülleri
ani olarak genleşirlerse, soğurlar ve sıvılaşabilirler.
Gaz molekülleri, boşlukta ve birbiri içerisinde dağılarak
hareket ederler.
Gaz molekülleri, hem birbirlerine hem de içinde bulundukları kabın çeperlerine çarparak gaz basıncına neden olur. Gaz basıncı kabın her noktasında aynıdır.
Gaz molekülleri arasında çok büyük boşluklar olduğundan moleküllerin gerçek hacimleri, toplam hacim
yanında ihmal edilir.
•
Gazlarla ilgili,
Y
X
mY = 4mX tir.
Y gazının molekül kütlesi, X gazının molekül kütlesinin
4 katı olmalıdır.
X gazının CH4 (mA = 16), Y gazının SO2 (mA = 64) verildi-
Mol sayısı–kütle grafiğine göre, XO2 ve YO2 gazlarının
kütleleri eşit alındığında XO2 gazının mol sayısının, YO2
gazının mol sayısından büyük olduğu görülür.
XO2 ve YO2 gazlarının 1 mollerindeki toplam atom sayıları
eşit olduğuna göre, eşit kütlede alındığında XO2 gazının
atom sayısı daha fazla olur. Eşit kütlelerde alındıklarında
XO2 gazının mol sayısı daha fazla olduğuna göre, XO2
gazının mol kütlesi daha küçüktür. O halde, X in atom kütlesi, Y nin atom kütlesinden küçüktür.
XO2 gazının molekül kütlesi küçük olduğuna göre, aynı
sıcaklıkta moleküllerinin ortalama hızı, YO2 gazının mole-
ği C seçeneği doğru olabilir.
küllerinin ortalama hızından daha büyüktür.
Öyleyse, yalnız II. yargı doğrudur.
Yanıt : C
Yanıt : B
www.kimyahocam.com
KONU TESTİ
1.
5.
Gaz
örneği
I
II
III
Gazlarla ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisi
yanlıştır?
A) Aynı sıcaklıktaki gazlardan molekül kütlesi büyük
olan gazın, ortalama molekül hızı da büyüktür.
B) Aynı sıcaklıktaki gaz moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi eşittir.
C) Ani olarak sıkıştırılan gazların sıcaklıkları yükselir.
D) Gaz molekülleri, bulundukları kaba homojen olarak dağılır.
E) Maddenin en düzensiz halidir.
2.
D) I ve II
I
H , CH
2
0
Sýcaklýk (K)
Sýcaklýk (K)
II
0
Sýcaklýk (K)
III
yukarıdaki I, II ve III numaralı grafiklerden hangileri doğrudur? (H = 1, C = 12)
A) Yalnız I
D) II ve III
3.
B) Yalnız II
C) I ve II
E) I, II ve III
İdeal davranıştaki gazların moleküllerinin hızı ve
kinetik enerjisi ile ilgili, aşağıdaki yargılardan
hangisi yanlıştır?
A) Sıcaklığı eşit olan iki gazın moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi eşittir.
B) İki gazın sıcaklığı eşit ise, molekül kütlesi büyük
olan gazın moleküllerinin ortalama hızı daha küçüktür.
C) Bir gazın sıcaklığı artırılırsa, moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi artar.
D) Sabit sıcaklıktaki bir gazın kütlesi artırılırsa, moleküllerinin ortalama hızı azalır.
E) Bir gazın sıcaklığı artırılırsa, moleküllerinin ortalama hızı artar.
4.
Moleküllerin
Ortalama
ortalama kinetik
molekül hızı
enerjisi
E1
ϑ1
Gaz
Sıcaklık (°C)
C2H6
100
NO
O2
120
ϑ2
E2
100
ϑ3
E3
4
Gaz moleküllerinin,
Yukarıdaki tabloda sıcaklıkları verilen gazların ortalama molekül hızları ve moleküllerinin ortalama
kinetik enerjileri ile ilgili, aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi doğrudur?
(H =1, C = 12, N = 14, O = 16)
www.kimyahocam.com
0
Ortalama
kinetik enerji
CH4
B) Yalnız II
C) Yalnız III
E) I ve III
6.
H2
CH4
100
54
927
A) Yalnız I
Buna göre, bu olayla ilgili olarak çizilen,
H2
25
27
27
Buna göre, yukarıda başlangıç ve son sıcaklıkları
verilen gaz örneklerinden hangilerinde ortalama
molekül hızı 2 katına çıkmıştır?
gazlarından oluşan bir karışımın sıcaklığı artırılıyor.
Molekül sayýsý
Son sıcaklığı (°C)
Gaz moleküllerinin ortalama hızı mutlak sıcaklığının
karekökü ile doğru orantılıdır.
Sabit hacimli bir kapta bulunan eşit kütleli H2 ve CH4
Ortalama
molekül hýzý
Başlangıç sıcaklığı (°C)
Ortalama
molekül hızı
Moleküllerin ortalama
kinetik enerjisi
A) ϑ2 > ϑ1 = ϑ3
E2 > E1 = E3
B) ϑ3 > ϑ1 = ϑ2
E3 > E1 = E2
C) ϑ2 = ϑ1 > ϑ3
D) ϑ2 > ϑ1 > ϑ3
E) ϑ1 = ϑ3 > ϑ2
E2 > E1 = E3
E2 > E1 = E3
E1 = E3 > E2
7.
Gaz
X
Y
Z
Mol sayısı
n
n
n/2
Kütle
m gram
2m gram
m gram
X, Y ve Z gazları ile ilgili,
I. Molekül kütlesi
II. Sıcaklık
III. Molekül sayısı
I. Y ve Z gazlarının molekül kütleleri eşittir.
II. Aynı sıcaklıkta X ve Z moleküllerinin ortalama
hızları eşittir.
III. Aynı sıcaklıkta, üç gazın da moleküllerinin ortalama kinetik enerjileri eşittir.
niceliklerinden hangileri değiştirilirse, hem moleküllerin ortalama kinetik enerjisi hem de ortalama
molekül hızı değişir?
açıklamalarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I ve III
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I ve III
www.kimyahocam.com
8.
11.
Kinetik teoriye göre, ideal davranıştaki gazlarla
ilgili, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
Molekül sayýsý
X2 ve CO
A) Gazın hacmi, içinde bulunduğu kabın hacmine
eşittir.
B) Bir kaptaki gaz moleküllerinin kinetik enerjileri
eşittir.
C) Gaz molekülleri arasında çekim kuvvetinin olmadığı varsayılır.
D) Moleküller kabın her yerine homojen olarak dağılır.
E) Kap içindeki herhangi bir noktada ölçülen basınç,
gazın basıncına eşittir.
XO
0
Kütle
X2, CO ve XO gazlarının molekül sayılarının kütlelerine bağlı olarak değişim grafiği yukarıda verilmiştir.
Buna göre,
I. X in mol kütlesi 14 gramdır.
II. Aynı sıcaklıkta CO moleküllerinin ortalama hızı,
XO moleküllerinin ortalama hızından büyüktür.
III. Sıcaklıkları eşit iken X2 ve CO gazlarının ortalama molekül hızları eşittir.
9.
1.kap
M
A
B
C
D
E
M
2. kap
He(g)
CH4(g)
TK
TK
yargılarından hangileri doğrudur? (C = 12, O = 16)
A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III
I. Gaz molekülleri ilk olarak D noktasında karşılaşır.
II. Gazların C noktasında karşılaşması için, 2. kap
ısıtılmalıdır.
III. Gazların C noktasında karşılaşması için, 1. kaba
bir miktar daha He gazı eklenmelidir.
açıklamalarından hangileri doğrudur?
(He = 4, CH4 = 16)
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
www.kimyahocam.com
Şekildeki sistemde aynı sıcaklıkta musluklar açıldığında,
C) I ve III
E) I, II ve III
12. Sabit
basınçta, belirli miktardaki bir gazın mutlak sıcaklığı 2 katına çıkarılıyor.
Buna göre,
I. Birim hacimdeki tanecik sayısı yarıya iner.
II. Moleküllerin ortalama kinetik enerjisi 2 katına çıkar.
III. Moleküllerin ortalama hızı 2 katına çıkar.
açıklamalarından hangileri doğrudur?
A) I, II ve III
D) Yalnız II
10. O2 ve CO2 gazlarının ortalama molekül hızları
B) I ve II
C) Yalnız III
E) Yalnız I
ve
moleküllerinin ortalama kinetik enerjileri ile ilgili,
13. Kapalı
I. Aynı sıcaklıkta O2 moleküllerinin ortalama hızı,
CO2 moleküllerinin ortalama hızından büyüktür.
II. O2 moleküllerinin 600 K deki ortalama kinetik
enerjisi, 300 K deki ortalama kinetik enerjisinin
2 katına eşittir.
III. Aynı sıcaklıkta O2 moleküllerinin ortalama kinetik
enerjisi, CO2 moleküllerinin ortalama kinetik enerjisinden büyüktür.
bir kapta eşit kütlelerde CH4 ve SO2 gazları
bulunmaktadır.
Buna göre,
I. Gaz moleküllerinin ortalama kinetik enerjileri aynıdır.
II. Birim zamanda birim yüzeye SO2 molekülleri daha fazla çarpar.
III. Birim hacimdeki molekül sayıları eşittir.
açıklamalarından hangileri doğrudur?
(C = 12, O = 16)
açıklamalarından hangileri doğrudur?
(H = 1, C = 12, O = 16, S = 32)
A) Yalnız I
A) Yalnız I
1.A
2.D
B) Yalnız III
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III
3.D
4.B
5.C
6.D
7.E
B) Yalnız II
D) I ve III
8.B
9.B
10.C
C) I ve II
E) II ve III
11.E
12.A
13.A