economıc agenda - T-Bank

08 Mayıs 2015
Haftanın Gündemi-Beklentiler
Haftaya
yurtiçinde
önemli
veriler
açıklanacak...

Bu haftanın küresel piyasalar açısından en önemli gündem maddeleri
ABD’den gelecek olan tarım dışı istihdam ve işsizlik verileri ile dünya çapında
tahvil faizlerinde başlayan yükselişti. Ayrıca Yunanistan’ın reform programı
ve bu ülkeye yardımların serbest bırakılmasına ilişkin süreç de izlenmeye
devam ediliyor.
 ABD’den bu hafta gelen veriler karışık bir seyir izledi. Hafta başında
kaydedilen beklentilerden düşük verilerle birlikte dolardaki zayıflama
devam etti ve bir ara euro/dolar kuru 1.14’lere doğru yaklaştı. Ancak
beklenenin altında gelen işsizlik maaş başvurusu verileri, açıklanacak
olan tarım dışı istihdamın da güçlü gelebileceğine işaret etmesi
bakımından doları destekledi ve euro/dolar paritesi tekrar 1.12’lere
doğru indi. Japon yeninde ise dolar karşı fazla değişme olmadı ve
dolar/yen paritesi 120 civarında seyretti. Bugün gelen ABD tarım dışı
istihdam verileri ise beklenen düzeyde bir artışa işaret etti ve işsizlik
ise hafif geriledi. Ancak ücret artışlarının fazla artmaması ve Mart ayı
istihdam artışı verisinin geriye doğru revize edilmesi, istihdam
verilerinin açıklanmasından sonra doların değer kazanmasına engel
oldu.
 Fed Başkanı Janet Yellen’in uzun vadeli tahvil faizlerinin aşırı düşük
olduğu yönünde uyarıda bulunması ve Fed’in faiz artırımdan sonra
sert bir çıkış olabileceğini belirtmesi ile birlikte 10 yıl vadeli ABD
tahvil faizi hafta içinde %2.30’lara kadar yükselirken, 30 yıllıklar
%3’ye dayandı. Avrupa’da da deflasyon endişelerinin azalmasıyla
birlikte Alman tahvil faizlerinin de hızla arttığını görmekteyiz. 10
yıllık Alman devlet tahvili faizleri hafta içinde %0.7’ye kadar yükseldi.
Euro Bölgesi’nde diğer ülkelerde de faizlerde yükselme oldu.
 Yunanistan konusunda 11 Mayıs’ta Euro Bölgesi maliye bakanları
toplanıyor. Ancak bu ülke ile anlaşma yapılması ve 7.2 milyar euroluk
yardım diliminin serbest bırakılması beklenmiyor. Yunanistan’ın
kreditörlere hala ciddi bir reform programı sunmaması konuyla ilgili
belirsizliği artırıyor.
 Petrol fiyatları bu hafta başında yükselmeye devam etti ancak ABD’de
fiyatlardaki son çıkışlardan yararlanmak isteyen üreticilerin üretimi
artıracağı yönündeki beklentilerle tekrar geriledi. Brent ham
petrolünün varili 64.80 dolar; ABD hafif ham petrolünün varili ise
59.80 dolar civarında.
 Altın fiyatları ise fazla değişmedi ve ons başına 1188 dolar civarında
seyretmekte.
1

Türkiye’de bu hafta enflasyon ve sanayi üretimi verileri açıklandı. Mart
ayında tüketici fiyat enflasyonu (TÜFE) %1.63 oldu ve yıllık enflasyon
%7.91’e yükseldi. Yılsonu TÜFE beklentileri de %8 civarına çıktı. Öte yandan
Mart ayında sanayi üretimi beklentilerden daha yüksek çıktı ve takvimden
arındırılmış üretim geçen senenin aynı ayına göre %4.7 yükseldi. Böylece ilk
çeyrekteki üretim artışı %1.3 olarak gerçekleşti. Mart ayı üretimindeki artış
sanayinin ikinci çeyrekte daha iyi bir performans göstereceğine ilişkin
umutları artırdı. Bugün piyasa kapanışından sonra S&P’nin Türkiye
notununu değerlendirmesi bekleniyor. Seçimlerden önce kuruluşun not veya
görünümü değiştirmesini beklememekteyiz. Öte yandan, S&P seçimler
öncesinde Türkiye hakkında hiçbir açıklamada bulunmamayı da tercih
edebilir.

Bu hafta döviz kuru ve faizlerde daha çok yatay bir seyir vardı. Dolar/TL
paritesi dolarda küresel piyasalarda görülen zayıflamanın ve küresel risk
iştahının artmasıyla 2.70’in altına inerken, euro/TL 3.00’ın üstünde seyretti.
Gösterge tahvilin bileşik faizi ise %10’un üzerinde kaldı. ABD tarım dışı
istihdam verilerinden sonra ise Fed’in Haziran ayında faiz artırımına
gitmeyebileceği beklentilerinin artmasıyla dolar/TL 2.68’in altına indi.

Haftaya küresel piyasalarda açıklanacak en önemli veri ilk çeyreğe ilişkin
Euro Bölgesi büyümesi olacak. Ayrıca Avrupa Merkez Bankası’nın Nisan ayı
toplantı tutanakları açıklanacak. Türkiye’de ise Mart ayı cari işlemler açığı,
Şubat dönemi işsizlik ve Nisan ayı bütçe verileri açıklanacak.

Sonuçta, gelecek hafta kur ve faizlerdeki seyir Euro Bölgesi ile ABD’den
gelecek veriler ve S&P’den gelecek açıklamalara göre değişkenlik gösterebilir.
ABD tarım dışı istihdam verilerinin kuru düşüş yönünde etkilemesi iyi bir
haber oldu. Öte yandan S&P’nin Türkiye hakkındaki not ve görünümü
değiştirmemesinin veya hiçbir açıklama yapmamasının piyasalar üzerinde
bir etkisi olmayacaktır. Bunların dışındaki bir durumun ise piyasaları
olumsuz etkilemesi beklenebilir. Diğer taraftan cari açık rakamları da
piyasalar tarafından yakından izlenecektir.

Tüm bu varsayımlar altında, dolar/TL paritesinin 2.65-2.70 aralığında
hareket edebileceğini tahmin ediyoruz. Gösterge tahvilin bileşik faizinin ise
%10-10.5 aralığında dalgalanmasını bekliyoruz.
TÜRKİYE’DE BU HAFTA
Son
ekonomik
gelişmeler...

Tüketici fiyatları enflasyonu (TÜFE) Nisan ayında gıda ve giyim kalemi
öncülüğünde yüzde 1.43 olan beklentilerin üzerinde yüzde 1.63 artarken,
yıllık enflasyon ise yüzde Mart ayındaki 7.61'den Nisan'da yüzde 7.91'e
yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı Nisan ayı
verilerine göre yurtiçi üretici enflasyonu (Yİ-ÜFE) Nisan'da yüzde 1.43
2




artarken yıllık artış yüzde 4.8 oldu. Ana harcama grupları itibariyle aylık en
yüksek artış yüzde 12.3 ile giyim ve ayakkabı grubunda olurken, gıda ve
alkolsüz içeceklerde yüzde 1.63, ev eşyasında yüzde 1.35, lokanta ve
otellerde yüzde 1.27 ve çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 1.24 artış
gerçekleşti. Aylık düşüş gösteren tek grup yüzde 0.28 ile haberleşme oldu.
Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "H" Nisan'da Mart'taki yıllık olarak
yüzde 7.75 seviyesinden yüzde 7.60'a gerilerken, "I" yüzde 7.10'dan yüzde
7'ye geriledi. En fazla artış yüzde 14.36 ile gıda ve alkolsüz içecekler
grubunda gerçekleşirken TÜFE'de, bir önceki yılın aynı ayına göre lokanta
ve oteller yüzde 13.34, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 9.9, konutta yüzde
8.21, eğitimde yüzde 7.88 artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları
oldu.
Sanayi üretimi Mart'ta kış şartlarının yavaş yavaş ortadan kalkmasının da
desteğiyle takvim etkisinden arındırılmış bazda yüzde 4.7,
arındırılmamış yüzde 4.83 artış gösterdi. Mevsim ve takvim etkisinden
arındırılmış sanayi üretimi Mart'ta bir önceki aya göre yüzde 2.2
artarken mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ilk
çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 1.2 artış gösterdi. Takvim
etkisinden arındırılmış bazda ise sanayi üretimi ilk çeyrekte bir önceki yılın
aynı çeyreğine göre yüzde 1.3 arttı.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın açıkladığı öncü verilere dış ticaret açığı
Nisan'da 1.75 milyar dolarlık altın ihracatının desteğiyle yüzde 35.9
azalarak 4.77 milyar dolar oldu. Nisan'da ihracat yüzde 0.95 artarak 13.34
milyar dolar, ithalat yüzde 12.33 azalarak 18.11 milyar dolar olarak
gerçekleşti. Verilere göre Nisan'da en çok ihraç edilen kalem 1.75 milyar
dolarla kıymetli veya yarı kıymetli taşlar faslı oldu. Bu kalemi 1.5 milyar
dolar ile motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer
kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı oluşturdu. En çok ihracat
yapılan üçüncü kalem ise 1.1 milyar dolarla kazanlar, makinalar, mekanik
cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları oldu.
Nisan'da en fazla ithalat yapılan fasıl ise 3.11 milyar dolarla mineral
yakıtlar, mineral yağlar oldu. Öncü verilere göre ihracatın ithalatı karşılama
oranı 2014 yılının Nisan ayında yüzde 64 iken, 2015 yılının Nisan ayında
yüzde 73.6 olarak gerçekleşti. Nisan ayında en fazla ihracat yapılan ülke 1.2
milyar dolarla İsviçre olurken, bu ülkeyi sırasıyla 1.15 milyar dolarla
Almanya ve 805 milyon dolarla İngiltere takip etti.
İmalat sanayi satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Nisan ayında üretim,
yeni siparişler ve yeni ihracat siparişlerinde devam eden gerilemenin
etkisiyle 48.5 değerini alarak sektörde daralmanın art arda dördüncü ayda
da sürdüğüne işaret etti. Markit tarafından HSBC için hazırlanan imalat
sanayi satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Mart ayında gördüğü, Nisan
2009'dan bu yana en düşük düzey olan 48'e göre yükselmiş olmasına
karşılık yine aynı tarihten bu yana en düşük ikinci değeri aldı.
Türkiye'nin fiyat düzeyinin dış ticaret yaptığı ülkelerin fiyat düzeylerine
göre değişimini gösteren TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi
(REK), Nisan ayında 102.62'ye geriledi. TCMB'nin verilerine göre Mart
ayına ilişkin revize endeks 104.1 değerini aldı.
3
Yemeksepeti Delivery Uluslararası online yemek dağıtım ağı Delivery Hero, internet yemek dağıtım
Hero'ya 589 milyon şirketi Yemeksepeti'ni 589 milyon dolara alacağını açıkladı. Delivery Hero'nun
dolara satılıyor...
Berlin'deki merkezinden yapılan açıklamada, Yemeksepeti sahipleriyle satın alma
konusunda anlaşma sağlandığı belirtildi. Açıklamaya göre, satın alma işlemi "nakit
ve hisse değişimi" yöntemiyle olacak ve Yemeksepeti'nin ortakları Delivery
Hero'da hissedar olacak. Açıklamada, ayda ortalama 3 milyon sipariş alan
Yemeksepeti'nin kârlı bir şirket olduğuna işaret edilerek, şirketin aynı zamanda
Yunanistan'da da faaliyette olduğu belirtildi. Dünyada 29 ülkede 1,500 çalışanı ile
100 bin dolayında restaurant ile çalışan Delivey Hero'nun yüzde 39 hissesi Alman
iş geliştirme şirketi Rocket Internet'in elinde bulunuyor.
Gazprom Türkiye'ye
Türk
Akım
boru
hattından doğalgaz
arzının
Aralık
2016'da başlatacak…
Rusya'nın en büyük gaz üreticisi Gazprom henüz proje aşamasındaki Türk Akım
doğalgaz boru hattından doğalgaz sevkiyatının Aralık 2016 itibariyle başlaması
için Türkiye ile anlaşmaya varıldığını duyurdu. Gazprom'un CEO'su Alexei Miller,
Rusya ile Türkiye'yi birbirine bağlayacak Türk Akım doğalgaz boru hattı
projesinde inşaata başlama kararının alındığını söyledi. Miller, Gazprom’un
bugünden itibaren Türk Akım boru hattının deniz altı bölümünün inşa aşamasına
başladığını söyledi.
DÜNYA EKONOMİSİ
Dünya gıda fiyatları Küresel gıda fiyatları Nisan ayında süt ürünleri başta olmak üzere neredeyse tüm
Nisan'da beş yılın en ürün fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle Haziran 2010'dan bu yana en düşük düzeye
düşük düzeyine indi... geriledi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre tahıllar,
yağlı tohumlar, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen
dünya gıda fiyatları endeksi Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 1.2
gerileyerek ortalama 171 değerini aldı. FAO ayrıca bu yılki dünya hububat üretimi
tahminini bir önceki aya göre 39 milyon ton düşürerek 2.509 milyar tona indirdi.
OPEC
petrol
fiyatlarındaki
gerilemede
spekülasyonların
etkisi
olduğunu
düşünüyor...
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) yaptığı açıklamada petroldeki arz ve
talep seviyesinin Haziran ve Ocak aylarında fiyatlarda yaşanan yüzde 60'lık
düşüşe tam anlamıyla gerekçe oluşturmadığını, fiyatlardaki gerilemede
spekülasyonların da etkisinin olduğunu açıkladı. Aylık bülteninde kurum, talep
zayıflarken OPEC dışındaki ülkelerin arzını artırmasının fiyatların düşmesinin
temel nedeni olduğunu açıkladı. Dünya ham petrolünün yarısından fazlası için
gösterge olan Brent petrolün fiyatları, ABD'nin üretimi neredeyse 40 yıldan fazla
bir dönemin ardından en yüksek seviyeye ulaştığı ve OPEC üyeleri daha fazla
petrol arz ettiği bir dönemde, Haziran ayının ortalarından Ocak ayına kadar altı
yılın en düşük seviyesine gerilemişti. OPEC'in raporunda "Fiyatlardaki düşüşte
etkili bir başka faktör de spekülasyondu" ifadeleri yer aldı.
4
ABD
ekonomisinde
gelişmeler...



ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Janet Yellen, hisse senedi
piyasasında değerlemelerin yüksek olduğunu ve bu durumun tehlike
yaratabileceğini, ancak ABD finans sisteminin istikrarı üzerindeki risklerin
kontrol altında olduğunu belirtti. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı
Christine Lagarde ile birlikte katıldığı "Finans ve Toplum" konferansında
konuşan Yellen, Lagarde'ın sorusuna, "Hisse piyasasında değerlemelerin şu
anda genel olarak yüksek olduğuna dikkat çekmek isterim... Potansiyel
tehlikeler var" cevabını verdi. Yellen tahvil piyasası hakkında ise, "Yüksek
getirili borçlanma araçlarında ise getiri farklarının daraldığını görüyoruz,
bu da yüksek getiri peşinde koşan davranış tarzı ile uyumlu" dedi. ABD
borsaları Yellen'in açıklamalarıyla birlikte zayıf istihdam verisinin
ardından başlayan zayıf seyri sürdürdü. Yellen ayrıca uzun vadeli faizlerin
düşük seyrinin olası bir risk olduğuna dikkat çekerek, Fed'in aşırı gevşek
para politikasını normale döndürmeye başlamasıyla birlikte bu
faizlerin keskin yükseliş kaydederek finans sisteminin işleyişinde sorun
yaratabileceğini belirtti. Yellen, "Fed faizleri artırmaya karar verdiğinde, bu
vadelerde primler yükselebilir ve uzun vadeli faizlerde keskin bir sıçrama
görebiliriz. Bu nedenle piyasaları şaşırtmamak için izlediğimiz para
politikasını açık şekilde anlatmaya çalışıyoruz" dedi.
Fed’in iki kıdemli yetkilisi ilk çeyrekte beklendiği gibi zayıf bir performans
gösteren ekonomiye dair verilerin güçlenmesi halinde faizlerin Haziran
ayından itibaren artırılmasının söz konusu olabileceğini söyledi.
Cleveland Fed Başkanı Loretta Mester ve San Francisco Fed Başkanı
John Williams tarafından geçen hafta yapılan açıklamalar faiz artırımının
Haziran ayında yapılmasına imkan olmadığı şeklinde pozisyon alan
piyasanın görüşleri ile ters düşüyor. Faiz vadeli işlem kontratları 2006
yılından bu yana ABD'de yapılacak ilk faiz artırımının Aralık'tan önce
yapılmayacağı şeklinde piyasada pozisyon alındığını gösteriyor. İki Fed
yetkilisi de Fed'in Haziran ayındaki toplantısı öncesinde merkez bankasının
yakından takip ettiği istihdam, perakende satışlar ve diğer verilerin seyrini
izleyecek iki ay daha olduğuna dikkat çekiyorlar. Para politikasında
sıkılaşma yanlısı görüşleriyle tanınan Mester, Haziran ayındaki toplantı
dahil olmak üzere "seçeneklerin masada" olduğunu belirterek, "Şu andan
Haziran'a kadar bir dizi veri yayımlanacak. Benim için istihdam güçlü bir
gösterge olacak" dedi. Williams ise yine Cuma günü yaptığı açıklamasında,
"Meslektaşım Loretta Mester'in ifadelerine katılıyorum" diyerek Fed'in
yapacağı tüm toplantılar "seçenekler arasında" dedi. Mester ve Williams
yakın dönemde açıklanan verilerin enflasyonun güçlendiğine işaret ettiğini
ve enflasyonun yüzde 2 olan Fed hedefine yaklaşacağına inandıklarını
belirttiler.
Chicago Fed Başkanı Charles Evans, ABD'de enflasyonun rahatsız edici
derecede düşük, işsizliğin ise hâlâ yüksek olduğunu belirterek, Fed’in
gelecek yılın başlarından önce faiz artırımına gitmemesi gerektiğini
belirtti. Evans, buna karşılık faiz artırımlarının ekonomideki toparlanmaya
zarar vermeden bu yıl içinde de yapılabileceğini ifade etti. Evans basına
yaptığı açıklamada, "Tercihim faizlerin yükseleceğinden ve yükselişin
devamının geleceğinden emin olmadan önce faizleri artırmamak" dedi.
Evans ayrıca yıllardır Fed'in yüzde 2 hedefinin altında kalan enflasyonun
5








hedefe ulaşmasının 2018'i bulabileceğini ifade etti.
Minneapolis Fed Başkanı Narayana Kocherlakota, Fed’in faiz
artırımları için en azından gelecek yılı beklemesi gerektiğini söyledi.
Faiz artırımları konusunda önceki görüşlerini tekrarlayan Kocherlakota,
merkez bankası "hedeflerine en iyi politika faizini bu yıl şu anki seviyede
tutarak ulaşabilir" dedi. Kocherlakota'nın Fed'in para politikasını belirleyen
Açık Piyasa Kurulu'nda bu yıl oy hakkı bulunmuyor.
Atlanta Fed Başkanı Dennis Lockhart yatırımcılarda faiz artırımının
Eylül ayında gerçekleşeceğine yönelik oluşan görüşün makul
göründüğünü söyledi. Lockhart, zayıf geçen ilk çeyrek dönemin ardından
ekonomik verilerin ivme kazanmaya hazırlandığı belirtti. Bu sene Federal
Açık Piyasa Komitesi’nde (FOMC) oy hakkına sahip olan Lockhart, “Haziran
dahil olmak üzere tüm toplantılar masada” dedi. Lockhart, “Cuma günü
açıklanacak istihdam verisi muhtemelen Mart ayından daha olumlu
gelecek. İstihdam verisinin ekonominin büyüme ivmesi bakımından çok
önemli olduğunu düşünüyorum. Enerji ve gıda hariç enflasyon birtakım
gelişimler gösterdi. Ancak enflasyonun yüzde 2’ye yöneldiğini söylemek
için biraz erken” dedi.
ABD'de fabrikalara gelen siparişler Mart ayında bir önceki aya göre
yüzde 2.1 ile beklentilerin üzerinde arttı. Fabrika siparişlerinin Mart'ta
yüzde 2 artacağı tahmin ediliyordu. Fabrika siparişlerinde Şubat ayı için
yüzde 0.2 olarak açıklanan artış yüzde 0.1 düşüşe revize edildi.
ABD'de ISM hizmetler endeksi Nisan'da 57.8 ile beklentilerin üzerinde
açıklandı. Endeksin Nisan'da 56.2 değerini alması bekleniyordu. Endeks
Mart ayında 56.5 değerini almıştı.
ABD'nin dış ticaret açığı Mart'ta 51.8 milyar dolar beklentilerin üzerinde
ve 2008 yılından bu yana en yüksek seviyede açıklandı. Dış ticaret
açığının 41.2 milyar dolar olması bekleniyordu. Daha önce 35.4 milyar
dolar olarak açıklanan Şubat ayı dış ticaret açığı ise 35.89 milyar dolara
revize edildi. Ülkenin büyük bir limanındaki işçi-işveren anlaşmazlığı ile
önceki aylarda gerileyen ithalatın güçlü bir toparlanma göstermiş
olabileceği belirtilmekte.
ABD'de açıklanan ADP Ulusal İstihdam Raporu'na göre, özel sektörde
istihdam artışı Nisan'da 169,000 ile beklentilerin altında gerçekleşti. ADP
raporunun özel sektörde istihdamın 200,000 arttığını göstermesi
bekleniyordu. Daha önce Mart ayı için 189,000 olarak açıklanan istihdam
artışı 175,000'e revize edildi.
ABD'de enflasyonun ve kâr baskılarının bir göstergesi olan ve Fed'in
yakından takip ettiği birim işgücü maliyeti ilk çeyrekte yüzde 5 ile
beklentilerin üzerinde arttı. Tarım dışı verimlilik ise yılın ilk çeyreğinde
yüzde 1.9 ile beklentilerin üzerinde düşüş kaydetti. Verimliliğin yüzde 1.8
azalacağı, işgücü maliyetinin yüzde 4.3 artacağı tahmin ediliyordu. ABD'de
geçen yılın son çeyreğinde yüzde 2.2 olarak açıklanan verimlilikteki düşüş
yüzde 2.1'e, yüzde 4.1 olarak açıklanan istihdam maliyetindeki artış ise
yüzde 4.2'ye revize edildi.
ABD’de tüketici güveni, Nisan ayında 8 yıldan uzun bir sürenin en yüksek
ikinci seviyesine yükseldi. Michigan Üniversitesi’nin Cuma günü yaptığı
6

AB ekonomilerinde AB:
gelişmeler...





açıklamaya göre Nisan ayında nihai endeks Mart ayındaki 93 seviyesinden
95.9’a yükseldi. İş güvencesinin güçlenmesi ve ücret artışlarındaki
ivmelenme güvenin yükselmesine destek olarak tüketicileri tasarruftan
ziyade harcama yapmaya teşvik etti. Düşük akaryakıt maliyetleri ve işgücü
piyasasındaki iyileşme, Fed’in faiz oranlarını artırmayı değerlendirmesine
rağmen hane halklarını desteklemeyi sürdürecek.
ABD'de tarım dışı istihdam Nisan'da 223,000 ile beklentiler
doğrultusunda artarken, bir önceki ayın istihdam artışı aşağı yönlü revize
edildi. İşsizlik oranı ise yüzde 5.4'e gerileyerek ile beklentiler paralelinde
gerçekleşti. Fed'in ne zaman faiz artıracağını izleyen yatırımcılar tarafından
yakından takip edilen ortalama saatlik ücretler ise 0.03 dolar artışla geçen
yıla göre yüzde 2.2 yükseldi. Daha önce 126,000 olarak açıklanan Mart ayı
tarım dışı istihdamdaki artış 85,000 revize edilirken, yüzde 5.5 olarak
açıklanan işsizlik oranında revizyon yapılmadı.
Avrupa Komisyonu, Euro Bölgesi'nin büyüme tahminini yükseltti.
Eurodaki zayıflamanın ve daha önce görülmemiş düzeydeki parasal
genişlemenin Yunanistan'daki kriz ortamının güven üzerinde yarattığı
olumsuz etkiyi dengelemesi bunda etkili oldu. Komisyon'un yeni
tahminlerine göre, 19 üyeli bölgedeki GSYH büyümesi bu yıl yüzde 1.5
olacak. Daha önceki tahmin yüzde 1.3 olmuştu. Komisyon, nakit
sıkıntısındaki Yunanistan'ın büyüme tahminini ise düşürdü. Komisyon'a
göre Avrupa Merkez Bankası'nın parasal genişleme programı da ciddi bir
etkiye sahip. Maliye politikalarının da etkili olduğunu kaydeden
komisyonun raporunda, düşük petrol fiyatlarının ve eurodaki düşüşün de
etkili olduğu ifade edildi.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi, tahvil alım
programının yolunda gittiğini ve dolaşımda ECB'nin alımlarına yetecek
kadar tahvil bulunmadığı endişelerinin yersiz olduğunu belirtti. Draghi
ayrıca, "Şu anda alımların dağılımını değiştirmek gerekmiyor da olsa,
uygulanan program koşulların değişmesi halinde adapte edilebilecek kadar
esnektir" dedi.
Euro bölgesi imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI)
Nisan'da bir önceki aya göre gerileyerek nihai 52 değerini almasına karşılık
sektörde büyümenin devam ettiğini gösterirken, ürün fiyatları sekiz aydır
ilk defa artış kaydetti. Mart'ta 52.2 nihai değerini alan endeksin 51.9 ile
Nisan öncü seviyesine paralel açıklanması bekleniyordu.
Euro bölgesinde hizmet sektörü satın alma yöneticisi endeksi (PMI)
Nisan'da nihai 54.1'e yükselerek beklentilerin üzerine çıktı. Mart ayında
nihai 54.2 değerini alan hizmetler PMI'ın Nisan'da nihai olarak öncü seviye
olan 53.7 seviyesine yükseleceği tahmin ediliyordu. Hem hizmet hem de
imalat sektörünü izleyen bileşik PMI ise Mart ayındaki 54 düzeyinden
53.9'a geriledi.
Euro bölgesinde perakende satışlar Mart ayında bir önceki aya göre
yüzde 0.8 ile beklentilerin üzerinde gerilerken, yıllık bazda yüzde 1.6 ile
beklentilerin altında artış kaydetti. Perakende satışların Mart'ta bir önceki
aya göre yüzde 0.7 azalması, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2.4 artması
7
bekleniyordu.
Almanya:
 Almanya'da imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Nisan
ayında nihai 52.1 değerini alarak imalat sektörde büyümenin hız
kaybederek de olsa devam ettiğini gösterdi. Almanya'da imalat sanayi
PMI'ın 51.9 ile Nisan ayı öncü verisiyle aynı seviyede açıklanması
bekleniyordu.
 Almanya'da hizmet sektörü satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Nisan
ayında nihai 54'e gerileyerek beklentilerin altında yer almasına karşılık
sektörde büyümenin yavaşlayarak da olsa sürdüğünü gösterdi. Mart ayında
55.4 seviyesinde olan hizmetler PMI'ın Nisan'da öncü seviye olan 54.4
değerini alacağı tahmin ediliyordu.
 Almanya'da imalat sanayi siparişleri Mart'ta yüzde 0.9 ile beklentilerin
altında artış kaydetti. Sanayi siparişlerinin yüzde 1.5 artması bekleniyordu.
 Almanya'da sanayi üretimi Mart'ta artış beklentilerine karşılık yüzde 0.5
geriledi. Sanayi üretiminin Şubat'ta yüzde 0.4 artması bekleniyordu. Daha
önce Şubat için yüzde 0.2 olarak açıklanan sanayi üretimindeki artış,
değişim kaydetmediği şeklinde revize edildi.
İngiltere:
 İngiltere'de Başbakan David Cameron oylamanın başa baş geçeceğini
öngören anketleri alt üst ederek çarpıcı bir zaferle beş yıl daha görev
başında kalırken, rakibi İşçi Partisi büyük bir bozguna uğradı. Sterlin,
tahviller ve borsa, Cameron'un İşçi Partili rakibi Ed Miliband ile
"parçalanmış" bir parlamentoda güç mücadelesi vermek zorunda
kalabileceğine dair beklentileri boşa çıkarmasıyla beraber hızlı bir yükseliş
gösterdi. Cameron, Miliband ile güç mücadelesine girmek yerine hızlı bir
şekilde hükümeti kurma yetkisi almak için Kraliçe Elizabeth ile öğle
saatlerinde buluştu. Kraliçe'nin Cameron'u beklediğini göstermek amacıyla
Buckingham sarayında kraliyet sancağı yükseltildi. Seçimleri kaybettiğinin
anlaşılmasından sonra ise İşçi Partisi Başkanı Ed Miliband istifa ettiğini
duyurdu. Seçim sonuçlarının netleşmesinin ardından FTSE 100 endeksi
geçtiğimiz ay görülen rekor seviyeye yeniden yaklaşırken, sterlin euro
karşısında yüzde 1.5 değer kazandı. 10 yıllık İngiliz devlet tahvil getirileri
ise 13 baz puan düşerek bir haftanın en düşük seviyesi olan yüzde 1.79'a
indi.
 İngiltere'de hizmet sektörü büyümesi Nisan ayında beklenmedik şekilde
hızlandı. Markit Ekonomics'in hizmet sektörü endeksi Mart'taki 58.9'un
ardından Nisan'da 59.5'e çıktı. Veriye göre yılın ilk çeyreğinde büyümesi
yüzde 0.3'e gerileyen İngiltere ekonomisi toparlanıyor. İmalat ve inşaat
sektörleri ise Nisan'da yavaşlıyor.
Romanya:
Romanya beklentilerin aksine gösterge faiz oranında indirime gitti. Ülkede
gelecek ay yürürlüğe girecek katma değer vergisindeki artışın deflasyonun iyice
yerleşmesine yol açacağından endişe ediliyordu. Romanya Merkez Bankası
yetkilileri, politika faiz oranını yüzde 2'den yüzde 1.75'e indirdi. Merkez
8
Bankası ley mevduatları için zorunlu karşılıkları da indirdi. Politika yapıcılar son
on ayda faiz oranlarını 1.5 yüzde puanı indirerek, düşen enflasyona çare bulmaya
çalıştılar.
Yunanistan:
 Avrupalı yetkililer yaptıkları açıklamalarla Yunanistan'ın reform
karşılığında hızlı mali yardım alma umutlarını suya düşürürken,
önümüzdeki hafta önemli bir borç ödemesi yapması gereken Atina'yı zor
bir finansal pozisyona soktu. Uluslararası Para Fonu'na (IMF) borcunun
200 milyon euroluk bölümünü bu hafta ödeyen Yunanistan'ın 12 Mayıs'ta
750 milyon euro daha ödemesi gerekiyor. İki taraf arasında aylardır devam
eden görüşmelerde ilerleme sağlanmazken, AB yetkilileri Yunanistan'ın
solcu hükümetinin önümüzdeki Pazartesi gerçekleştirilecek euro bölgesi
maliye bakanları toplantısında bir anlaşmanın hayata geçmesi için
yeterince taviz vermediğini belirtiyorlar. Eurogroup Başkanı Jeroen
Dijsselbloem, Yunanistan ile gerçekleştirilen borç görüşmelerinde
pozisyonlarının değişmediğini ve borç yükünün azaltılmasını ele almadan
önce Yunanistan'ın şu anki kurtarma programının şartlarını yerine
getirmesi gerektiğini belirtti.
Euro bölgesi maliye bakanlarının
oluşturduğu
Dijsselbloem,
Yunanistan
ile
gerçekleştirilen
görüşmelerde ilerleme kaydedildiğini söyledi. Ancak Pazartesi günü
gerçekleştirilecek
Eurogroup
toplantısında
bir
anlaşmaya
varılmayacağını da sözlerine ekledi.
Yunanistan Başbakanı Alexis
Tsipras'ın hükümeti yine de Eurogroup toplantısının ilerleme yapıldığını
kabul edeceğine ve Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) nakit sıkışıklığını
çözebilmek için Yunan bankalarına daha fazla kısa vadeli hükümet tahvili
satın almasına izin vereceğine dair umudunu koruyor. Fakat Brüksel veya
Frankfurt'tan reformlara dair elle tutulur bir gelişme olmadan nakit
sıkışıklığının giderileceğine dair herhangi bir sinyal gelmedi. Euro bölgesi
yetkilileri arasında Yunanistan'ı en sert eleştirenlerden birisi olan Almanya
Maliye Bakanı Wolfgang Schaeuble, Yunanistan'a yapılacak yardımın
"mantığa uygun" olmasının şart olduğunu belirtti. Schaeuble, Avrupa
Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası ve Uluslararası Para Fonu'nu (IMF)
kastederek, "Ne troyka, ne Avrupa, ne de Almanya Yunanistan'ın sorunları
için suçlanabilir" diyerek, "Yunanistan yıllarca imkanlarının ötesinde
yaşadı" ifadelerini kullandı.
 Yunanistan hükümet sözcüsü Perşembe günü yaptığı bir açıklamada
hükümetin emekli maaşları ve istihdam konularında müzakere
edilemez "kırmızı çizgileri"ni koruyacağını belirterek, bir anlaşmaya
varılması için AB ve Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından da bazı
ödünler verilmesini beklediğini belirtti.
Hükümet sözcüsü Gabriel
Sakellaridis, basın toplantısında "Kurumlar tarafında hükümet her şeyden
taviz verecekmiş gibi bir beklenti olmamalı. Görüşme yaptığınız zaman her
iki tarafın da ödün vermesi gerekir" ifadelerini kullandı. Sakellaridis buna
örnek olarak Atina'nın görüşmelerde kritik borç silme konusunu
gündeme getirmemesini gösterdi. Ödenileceğinden şüphe duyulan 12
Mayıs tarihli IMF ödemesinin sorulması üzerine Sakellaridis, Yunanistan'ın
bütün ödemelerini yapmayı planladığını belirtti.
9

Diğer ekonomilerde Çin:
gelişmeler...


Üst düzey bir özelleştirme yetkilisinin yaptığı açıklamaya göre Yunanistan,
Alman operatör Fraport ile bölgesel havaalanları açılması için 1.2 milyar
euroluk anlaşmayı hızlıca sonuca ulaştırmaya ve Pire limanının çoğunluk
hissesi için yeniden ihale açmaya hazır. Başbakan Alexis Tsipras'ın
seçimleri kazanmasının ardından kaderi belirsiz olan bu iki büyük varlık
satışının gerçekleşmesi planı, Tsipras hükümetinin Uluslararası Para Fonu
(IMF) ve Avrupa Birliği (AB) kredilerini garantiye almak için verdiği
ödünlerden birisi gibi görünüyor. Açıklamayı yapan yetkili, Atina'nın
önümüzdeki günlerde daha önce kısa listeye kalan yatırımcıları Temmuz'da
Yunanistan'ın en büyük limanı olan Pire limanının yüzde 51 hissesi için
yeniden ihaleye davet edeceğini söylerken, bu yatırımcılara önümüzdeki 5
yıl içerisinde paylarını yüzde 67'ye çıkarma seçeneğinin de sunulacağını
belirtti.
Çin Komünist Partisi'nin en üst karar alma organı Politbüro geçen hafta
yaptığı açıklamada, "Ekonomi üzerindeki aşağı yönlü baskıyı dikkatle"
izlediğini ve mali harcamaları artırarak alınan önlemleri "ayarlamayı"
hızlandırmaya niyetinde olduğunu belirtti. Çin hükümeti bütçe açığının
gayrı safi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranının bu yıl yüzde 2.3 olacağını tahmin
ediyor olsa da, Maliye Bakanı Lou Jiwei Mart ayında bu oranın aslında
yüzde 2.7, yani 2009 yılından bu yana en yüksek oranda olacağını
belirtmişti. Hükümetin harcamaları geçen yıl ise yüzde 8.2 ile yüzde 9.5
olan hedefin altında artış kaydetti. Çin hükümetinin araştırma kuruluşu
Kalkınma Araştırma Merkezi'nde görevli kıdemli bir ekonomist, hükümetin
"büyümeye istikrar kazandırmak ve riskleri kontrol altında almak için bir
dizi önlemi" değerlendirdiğini belirtti. Çin'in ekonomik planlama ajansı
NDRC aralarında sulama, çevre koruma, enerji iletim ve sağlığın da
bulunduğu birçok temel sektörde yatırım projelerini hızlandırdı. Çin
Devlet Başkanı Xi Jinping, Beijing kentinin Tianjin ve Hebei idari
bölümleriyle entegre edilmesini istiyor. Hükümet yeni kurulacak dev
kentin 42 trilyon yuan (6.8 trilyon dolar) yatırım gerektireceğini belirtti.
NDRC'nin özel sermayeyi projelere katılmaya özendirmekte zorlanması ise
hükümet üzerindeki harcamaları artırma baskısını yaratıyor. Daha önce
2008/09 küresel finans krizinde ekonomiyi desteklemek için 645 milyar
dolar yatırım kararı alan Çin hükümeti, ülkedeki yerel yönetimlerin hâlâ o
dönemki borçlanmaların yükü altında bulunduğu için bu sefer yapacağı
harcamaları kısıtlamak zorunda da kalabilir.
Çin imalat PMI Nisan ayında yeni siparişlerdeki gerilemeye paralel olarak
sektörün bir yıldır görülen en sert daralmayı kaydettiğine işaret etti ve
ekonomideki yavaşlamanın önüne geçilmesi için yeni önlemler alınacağı
beklentilerini destekledi. Ağırlıklı olarak küçük ve orta ölçekli şirketlerin
durumunu izleyen HSBC/Markit imalat sanayi satın alma yöneticisi endeksi
(PMI), Mart ayındaki 49.6 düzeyinden Nisan'da 48.9'a geriledi. Nisan ayı
öncü verisi olan 49.2'nin de altında bir değer alan endekste 50'nin altındaki
seviyeler daralmaya işaret ediyor. Yeni siparişler alt endeksi 48.7'ye
gerileyerek siparişlerin bir yılın en sert daralmasını kaydettiğine işaret
ederken, yeni ihracat siparişlerinde geçici de olsa iyileşme belirtileri
10


görüldü. Çin'de Cuma günü yayımlanan ve büyük ölçekli devlet şirketlerini
izleyen resmi PMI verisi iç ve dış talebin zayıf seyrini sürdürdüğüne işaret
etmişti.
Çin Ticaret Bakanlığı yaptığı bir açıklamada bazı ülkeler tarafından para
birimlerine değer kaybettirilmesinin yuanda keskin bir yükselişe
neden olduğu ve bunun da Çin ihracatının rekabet gücünü düşürdüğünü
belirtti. Bakanlık, para birimlerini zayıflatan ülkelerin isimlerini
sıralamazken, Çin'in yuanı sabit bir seviyede tutacağına dair söz verdi.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre yuanın efektif döviz kuru 2014 yılında
bir döviz sepeti karşısında yüzde 6.4 tırmanış gösterirken, bu yılın ilk 3
ayında yüzde 4.2 artış kaydetti. Yuan, dolar karşısında ise daha sakin bir
seyir izlerken, 2014 yılında yüzde 2.5 düşmesinin ardından bu yıl şu ana
kadar yatay.
Çin’in ihracatı Nisan ayında beklenmedik şekilde gerilerken, ithalat düşüş
gösterdi. İhracat yuan değerinde bir önceki yıla göre yüzde 6.2 geriledi.
İthalat yüzde 16.1 düşüş göstererek üst üste 4. ayda da iki haneli bir
gerileme kaydetmiş oldu. Böylece 210.21 milyar yuanlık (33.9 milyar
dolar) bir ticaret fazlası oluştu. Çin’in ABD’ye ihracatı Ocak-Nisan
döneminde yuan bazında yüzde 9.2 yükselirken, AB’ye yapılan ihracat
yüzde 0.7, Japonya’ya yapılan ihracat yüzde 12 geriledi
Hindistan:
Hindistan Başbakanı Narendra Modi, maliye bakanının merkez bankasının
yetkilerini azaltan bir tasarısını engelleyerek merkez bankası başkanının ülke
yönetiminden destek aldığını gösterdi. Modi'nin bu hamlesi aynı zamanda merkez
bankasının piyasaları sakinleştirici etkisine hükümetin ihtiyaç duyduğunu
gösteriyor. Maliye Bakanı Arun Jaitley'nin, bankanın devlet tahvil piyasasını
düzenleme ve kamu borçlarını yönetme yetkilerini sınırlayan tasarıdan aniden
vazgeçmesi kararının en tepeden geldiği belirtilmekte.
Avustralya:
Avustralya Merkez Bankası (RBA) bu hafta verdiği kararla faiz oranlarını bu yıl
ikinci kez indirirken, madencilik yatırımlarındaki düşüşe karşı ekonomiyi
desteklemeyi ve yerel para birimindeki düşüşü engellemeyi hedefledi. Avustralya
Merkez Bankası'nın faiz oranlarını çeyrek puan indirerek tüm zamanların en
düşük seviyesi olan yüzde 2'ye çekmesinin ardından Avustralya doları da
zayıfladı. Karara dair yapılan açıklamada ekonomide bazı iyileşmelerin gözlendiği
belirtilirken, daha fazla müdahalenin gerekli olacağı konusunda herhangi bir
vurgu yapılmadı. Daha önce yapılan faiz indirimleri konut inşasında ihtiyaç
duyulan bir canlanmayı başlatırken, bir yandan da Sydney'deki konut fiyatlarında
spekülatif bir artışa neden olmuştu.
Suudi Arabistan:
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adel el Jubeir, Yemen'de Husilere karşı hava
harekatı düzenleyen Arap ittifakın insani yardım dağıtımına imkan vermek
ateşkes ilan edilmesini değerlendirdiğini belirtti. Jubeir Yemen'in başlıca siyasi
gruplarından Husileri ateşkesi kendi çıkarları için kullanmamaları konusunda da
uyardı.
11
BU HAFTA PİYASALAR
ve
faiz
bazda
Hafta başında Pazartesi günü
dolar/TL resmi tatil sürecinde
%
yurtdışı gelişmelerle gelişmekte
25
olan piyasalara paralel sert
22
yükseliş yaşanmasının ardından
19
günü yatay bir seyirle tamamladı.
16
Gelişmekte olan ülke piyasalarına
13
ilişkin iyimserliğin 30 Nisan'da
10
açıklanan ve ABD ekonomisinin
7
zayıf ilk çeyrek ardından güçlü bir
4
toparlanmaya
başlamış
olabileceğini gösteren istihdam
verilerinin ardından sona ermesi
piyasa kapalı iken TL'nin değer kaybetmesine yol açtı. Dolar/TL hafta başında
2.7150’ye kadar yükseldi, sepet bazında TL de 2.87’nin üzerindeydi. Faiz oranları
da yüksek gelen enflasyonun da etkisiyle yükseldi. 16 Kasım 2016 itfalı iki yıllık
gösterge tahvilde bileşik faiz %10.31 olurken; 12 Mart 2025 itfalı 10 yıllık
gösterge tahvilin bileşik faizi %9.48 düzeyindeydi. Dolar/TL'de piyasalar bu hafta
Cuma günü kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poor's'un açıklamasını ve
ABD faiz artışları hakkında ipucu edinmek için tarım dışı istihdam verisini
beklediler. Salı günü kur ve faizlerde yatay bir seyir izlendi. Dolar/TL ABD'de
açıklanan verilerin de desteğiyle Çarşamba günü sınırlı aşağı yönlü bir seyir izledi.
ABD’de Nisan ayı ADP özel istihdam verisi ve ilk çeyrek ABD verimlilik ve ABD
işgücü maliyeti revizyonları takip edildi. Özellikle istihdam verisinin bu sefer
beklentilerden düşük gelmesi doları olumsuz etkiledi ve dolar/TL paritesi de
2.70’ın altına geriledi. Öte yandan deflasyon baskılarının gevşemeye başladığına
dair işaretler 10 yıllık ABD tahvil getirilerini 6 haftanın en yüksek seviyesine ve
Alman tahvil getirilerini de Ocak'tan bu yana en yüksek düzeye çıkararak, küresel
hisse ve yüksek getirili tahvil piyasalarında baskı yarattı. Polonya'nın devlet
tahvillerinin getirileri 7 ayın en yüksek seviyesine çıktı.
Tahvil/bono piyasası gösterge faiz oranları
(16.11.16 tahvili, % bileşik)
04.01.2007
01.03.2007
27.04.2007
25.06.2007
20.08.2007
17.10.2007
13.12.2007
12.02.2008
08.04.2008
05.06.2008
31.07.2008
25.09.2008
26.11.2008
28.01.2009
25.03.2009
25.05.2009
20.07.2009
14.09.2009
12.11.2009
11.01.2010
08.03.2010
30.04.2010
28.06.2010
20.08.2010
20.10.2010
22.12.2010
16.02.2011
12.04.2011
07.06.2011
02.08.2011
30.09.2011
30.11.2011
25.01.2012
21.03.2012
18.05.2012
13.07.2012
12.09.2012
12.11.2012
08.01.2013
05.03.2013
02.05.2013
28.06.2013
28.08.2013
31.10.2013
26.12.2013
21.02.2014
17.04.2014
17.06.2014
15.08.2014
14.10.2014
10.12.2014
05.02.2015
02.04.2015
Dolar/TL
haftalık
yükseldi...
Piyasada Perşembe günü de dünyada deflasyonun endişelerinin artık sona ermiş
olabileceği beklentileriyle küresel tahvil getirilerinde yaşanan yükseliş takip
edilirken gelişmekte olan ülke para birimleri genelinde aşağı yönlü bir seyir
izlendi. ABD’de de 30 yıllık tahvillerin faizi bu yıl ilk defa %3’ü geçti. Piyasaların
ABD faiz artışı zamanlaması için beklediği ABD tarım dışı istihdam verisi
öncesinde açıklanan ve beklentilerin altında kalan işsizlik maaşı başvuruları
gelişmekte olan para birimlerine ilişkin iyimserliği destekledi. Dolar/TL Perşembe
günü 2.68’e; sepet bazında TL de 2.85’e geriledi. Euro/TL ise 3.00’ün üzerindeki
seyrini sürdürdü. Küresel faizlerdeki yükseliş ise TL cinsi bonolarda dalgalı bir
12
seyir yaratsa da sert bir artışı beraberinde getirmedi. Haftanın son gününde ise
ABD'de 1530'da açıklanacak olan tarım dışı istihdam verisi öncesi kur ve faizlerde
yatay seyir bir seyir vardı. İç piyasada ise piyasa kapanışı ardından gece saatlerine
yakın kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poor's kararı beklenecek. S&P
Türkiye'yi yatırım yapılır notun bir altında olan "BB+" notu ve negatif görünüm ile
derecelendiriyor. Seçimin yaklaşmasının da etkisiyle S&P'den herhangi bir not
değişikliği beklenmemekte. Kuruluşun seçimler öncesinde herhangi bir açıklama
yapmaması da olasılıklar dahilinde. ABD verisinin beklentiler düzeyinde gelmesi
ancak geçmişe dönük revizyonlar nedeniyle Fed’in Haziran ayında faiz artırımı
yapması için yeterince güçlü olarak nitelenmemesiyle ilk başta 2.70’e doğru artan
dolar/TL daha sonra tekrar geriledi ve 2.68’in altına indi.
Sonuçta 30 Nisan’da Merkez Bankası kurlarıyla 2.6607 olan dolar/TL paritesi, 8
Mayıs’da 2.6908 TL’e yükseldi; 2.9763 TL düzeyinde olan euro/TL paritesi ise
3.0190 TL’ye çıktı. 30 Nisan’da %9.96 olan gösterge tahvilin ortalama bileşik faizi
ise bu haftanın son günü %10.27’ye yükseldi.
Döviz, petrol ve altın Döviz:
fiyatları...
Doların altı önemli para birimi karşısındaki seyrini izleyen dolar endeksi, İngiltere
imalat PMI'daki gerileme ve Perşembe günü yapılacak seçimler nedeniyle baskı
altında kalan sterlindeki değer kaybından destek buldu ve Pazartesi günü hafif
yükselerek 95.292'den işlem gördü. ABD'de yayımlanan zayıf veriler Fed'in faiz
artırmakta acele etmeyeceği beklentilerini güçlü tuttu. Buna karşılık Cleveland Fed
ve San Franscisco Fed başkanlarının geçen Cuma günü yaptıkları açıklamalar, zayıf
ilk çeyrek büyüme rakamlarının ardından ekonominin beklendiği gibi güçlenmesi
halinde Fed'in faiz artırımını Haziran ayından itibaren yapabileceğine dikkat çekti.
Euro/dolar paritesi haftaya 1.1193 düzeyinde başlarken; dolar/yen paritesi 120
düzeyindeydi. Dolar, haftanın ilerleyen günlerinde de artış eğilimindeydi. Sterlin
Pazartesi günü 1.5091 dolar ile bir haftanın en düşük düzeyini gördükten sonra
1.5116 dolara yükseldi. Euro ve sterlindeki değer kaybı dolar endeksinin de yukarı
yönlü hareket etmesine yol açtı. Ancak hafta içinde dolar, açıklanan zayıf ABD
Mart ayı dış ticaret verisinin ardından değer kaybetti. Dolar endeksi gerilerken,
1.1066 dolar ile dip seviyeyi gören euro 1.1223 dolara yükseldi. Dolar/yen de
119.90’a geriledi. ABD özel istihdam verisinin de düşük çıkması doların değer
kaybının devam etmesine yol açtı. Bu arada Alman tahvil getirilerindeki yükseliş
de euroyu destekledi. Euro dolar karşısında iki ayın zirvesi olan 1.1390 seviyesine
yükseldi ve Mart ayında gerilediği 12 yılın en düşük seviyesi olan 1.0457'den
uzaklaşmaya devam etti. Haftanın son gününde öğleden sonra açıklanacak ABD
tarım dışı istihdam verisi öncesinde euro/dolar 1.12’ye doğru gerilerken,
İngiltere'de Başbakan David Cameron'un seçimler sonrası görevine devam edeceği
beklentileriyle sterlin bir haftadan biraz daha uzun bir sürenin zirvesine çıktı.
Sterlin, dolar karşısında yüzde 2'ye yakın yükselişle 1.55'in üzerine çıktı.
Dolar/yen paritesi ise bugün 120 düzeyinde seyretmekte. ABD tarım dışı istihdam
artışı verisinin beklentilere yakın bir düzeyde gerçekleşmesi ve işsizliğin düşmesi
başta doların güçlenmesine neden oldu daha sonra ise yapılan geçmişe dönük
revizyonlarla birlikte Fed’in Haziran ayında faiz artırımı yapmasına yetecek bir
veri olmadığına ilişkin yorumlarla dolar tekrar eski düzeylerine geldi. Cuma günü
13
itibariyle Euro/dolar paritesi 1.1230; Dolar/yen paritesi 119.80 düzeyindedir.
Petrol:
Hafta başında Brent petrolünün fiyatı, Çin'de imalat sektörünün bir yılın en sert
daralmasını kaydettiğine işaret eden PMI verisinin ardından 66 dolara doğru
gerilerken, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) tarihi rekora yakın
seyreden petrol üretimi piyasada arz fazlası endişelerini ayakta tutuyor. ABD hafif
petrolünün varili de haftaya 59 dolar düzeyinde başladı. Ancak Brent petrolü
daha sonra 67 dolara yükseldi. Brent petrolünün fiyatı, Suudi Arabistan'ın insani
yardım geçişine izin vermek amacıyla Yemen'i geçici bir süre bombalamayı
durdurma ihtimalini ele alarak Ortadoğu'daki petrol arzına yönelik endişeleri
azaltmasından sonra tekrar 66 dolara doğru düşüş gösterdi. ABD petrolü de 59
doların altına indi. Hafta içinde fiyatlar tekrar yükselişe geçti. Petrol fiyatları 1
dolardan daha fazla yükselerek 2015'in yeni zirvelerini görürken, zayıf dolar ve
Libya'dan gelen petrol ihracatına yönelik kesintilerden destek buldu. Brent ham
petrol 2015 yılının zirvesi olan 68.53 doları gördü. ABD ham petrol fiyatları ise
61.70 dolara kadar yükseldi. Fiyatları, daha sonra bir Petrol İhraç Eden Ülkeler
Örgütü (OPEC) delegesinin üretimi düşürmek yerine pazar paylarını koruma
stratejilerini devam ettireceklerini açıklaması ve işlemcilerin fiyatlarda haftalardır
süren yükselişin ardından kar realizasyonuna gitmesiyle beraber 2015'in zirve
seviyelerinden geriledi. Haftanın son gününde petrol fiyatları, güçlenen doların
etkisi ve bazı ABD'li üreticilerin aylardır düşen fiyatların yeniden artması
durumunda petrol çıkarma faaliyetlerini hızlandıracaklarını belirtmesiyle düşüş
kaydetti. Arz fazlasının devam ettiği endişeleri fiyatlarda düşüşü destekledi. Brent
ham petrolünün varil fiyatı seans 65 dolara doğru gerilerken, ABD petrolü de 58
dolara indi. Açıklanan ABD istihdam verilerinden sonra ise fiyatları hafif geriledi.
Cuma günü itibariyle Brent ham petrolünün varili 64.80 dolar düzeyinde; ABD
hafif ham petrolünün varili 59.80 dolar civarında seyretmektedir.
Altın:
Altın hafta başında zayıf Çin imalat PMI verisinin ardından görülen satışlara
paralel olarak artıya geçerken, Fed'in ne zaman faiz artıracağına yönelik
spekülasyonlar nedeniyle gördüğü altı haftanın dip seviyelerinden uzaklaşamadı.
Altının ons fiyatı haftaya 1185 dolar düzeyinde başladı. Altın fiyatları hafta içinde,
yatırımcıların bu haftanın sonunda açıklanacak olan tarım dışı istihdam verisi ve
verinin ABD'de faiz artırımına yönelik vereceği ipuçlarını beklemesiyle 1,200
doların altındaki seyrine devam etti. Buna karşılık fiyatlar, dolardaki zayıflık ve
Fed'in yakın bir dönemde faiz artırmayacağı spekülasyonlarını artıran ABD
ekonomik verilerinden destek bularak 1196 dolara kadar yükseldi. Ancak
ilerleyen günlerde altın fiyatları, tahvil getirilerinin yükselmesiyle birlikte
cazibesinin azalması ve ABD'de faiz oranlarına yönelik devam eden belirsizliğin
etkisiyle tekrar düşüş gösterdi ve 1186 dolara indi. Haftanın son gününde altın,
ABD tarım dışı istihdam verisinin açıklanmasından önce hisse senetleri ve doların
yükselmesiyle beraber düşük seyrini sürdürdü. Verinin dolarda hafif değer
kaybına yol açmasıyla altın fiyatları biraz yükseldi. Cuma günü itibariyle altının
spot fiyatı ons başına 1188 dolar civarındadır.
14
DÖVİZ KURLARINDAKİ GELİŞMELER
(1)
(2)
(3)
(2)/(1)
31.12.14
30.04.15 08.05.15
%
değişim
2,3311
2,6607
2,6908
14,1
2,8323
2,9763
3,0190
5,1
2,5817
2,8185
2,8549
9,2
(2)/(1)
reel %
değişim
9,0
0,4
4,3
(3)/(2)
%
değişim
1,1
1,4
1,3
ABD doları/TL*
Euro/TL*
Döviz Sepeti **
Euro-dolar
Paritesi
1,2150
1,1186
1,1220
-7,9
0,3
* TCMB döviz satış kuru. ** 0,5 dolar + 0.5 euro. *** Reel % değişim için tüketici fiyat endeksi kullanılmıştır.
Daha fazla bilgi için:
Dr. M.Veyis Fertekligil,
Baş Ekonomist
e-posta: veyis.fertekligil@tbank.com.tr
Tel: 0212 – 368 35 20
UYARI NOTU: Bu rapor Turkland Bank A.Ş. (T-Bank) tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen
bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı
konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerin
doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir
bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya
dolaylı olarak oluşacak zararlardan T-Bank hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.
15