Ünlü fizikçi Gürsey öldü

Ünlü fizikçi
Gürsey öldü
► Türkiye’nin yetiştirdiği
dünya çapındaki fizikçilerden
Feza Gürsey, önceki gün
ABD’de tedavi gördüğü Yale
Üniversitesi hastanesinde öl­
dü. Gürsey, fiziğin çeşitli dal­
larında çok önemli çalışmalar
yaparak bu bilime evrensel
katkılarda bulunm uştu.
■ 5. Sayfada
Fizikçi Gürsey öldü
►Türkiye’nin yetiştirdiği dünya çapındaki fizikçi­
lerden biri olan Gürsey, fiziğin çeşitli dallarında çok
önemli çalışmalar yapmış, bu bilime evrensel katkı­
larda bulunmuş bir bilimadamıydı
İstanbul Haber Servisi - Tür­
kiye'nin yetiştirdiği dünya ça­
pında fizik profesörü Dr. Feza
Gürsey öldü. Önceki gün Ame­
rika'da Yale Üniversitesi Hastanesi'ndc. uzun yıllardır tedavi
olduğu prostat kanserine yeni­
lerek vefat eden Feza Gürsey, fizi­
ğin çeşitli dallarında çok önemli
çalışmalar yaparak bu bilime
evrensel katkılarda bulunmuş,
bilim ve onur ödülleri kazanmış
çok yönlü bir bilim adamıydı.
Feza Gürsey'in ilgi gösterdiği
araştırma konulan arasında
yüksek enerji fiziği, çekirdek fi­
ziği. genel görelilik, katıhal ve
istatiksel fizik de vardı.
Galatasaray Liseşi'ni bitirdik­
ten sonra (1940), İstanbul Üniversitesi'nde fizik-matematik
lisansını (1944), Londra Imperial Collcgc'da doktorasını
(1950), Cambridge'tc doktora
sonrası eğitimini yapan G ür­
sey, İstanbul Üniversitesi, Orta
Doğu Teknik Üniversitcsi'ndc
başladığı öğretim üyeliği ve. bi­
lim adamı yaşamını Yale Üni­
versitcsi'ndc sürdürdü. Dünya­
nın çeşitli sayılı üniversitelerin­
de de kısa dönemli çalışmaları
olan Gürscy'in “değişik dallar­
da çığır açan ilginç araştırmala­
rının ortak özelliği, doğadaki
simetrileri olağanüstü bir sezi
ile ortaya çıkarıp incelikli bir
matematik yapı ile rahatlıkla
dile getirmesidir." Arkadaşları.
Gürscy'in. fizikte kütlesiz par­
çacık kavramının doğmasına,
kendiliğinden simetri bozulma­
sına ve akım cebirlerinin geliş­
mesine neden olan "Kiral sağ
vc sol simetrisinin önemini"
dünyada ilk fark eden fizikçiler­
den biri olduğunu belirtiyorlar.
Gürsey'in inşa ettiği bu simetri
modelleri üzerinde iki boyuth
alan teorileri geliştirildi. G ür­
sey'in Prof. Radicatti ile birlikte
keşfettiği, SU simetrisi deneyle
doğrulanarak fizik tarininc geç­
tiBu çalışmalar içinde, proto­
nun yapıtaşları olan kuvarklann bazı özelikleri de anlaşıldı.
Feza Gürsey, günümüzde fizik­
çilerin büyük rüyası olan doğa­
daki bütün kuvvetlerin birleşti­
rilmesi çalışmalarına katkıda
bulundu. Ünlü fizikçinin fiziğe
bütün bu önemli kalkılan temel
parçacık kitaplarında yer aldı
ve birçok ödül kazanmasına ve­
sile oldu.
Arkadaşlan. Gürscy'in en
önemli özelliklerinden birinin
zamanının çok önünde giden,
maddenin temel yapıları üze­
rindeki sezgise! üstünlüğü oldu­
ğunu belirtiyorlar.
Feza Gürsey, bütün bu çalışmalan sonucu I969'da TÜBİ­
TAK Bilim ödülü, Oppenhei­
mer Ödülü (1977), A. Cressy
Morrison Fen Bilimleri ödülü
(New York Bilimler Akademisi
1981), Wigncr Grup Teorisi
Madalyası (1986), Mustafa
Parlar Eğitim vc Araştınna
Vakfı ödülü, 1989 Bilim Hiz­
met vc Onur Ödülü, Einstein
Yüzüncü YıldönümüToplantısı Anısına Einstein Madalyası
(.1979), College de France Ma­
dalyası (Paris 1981)...
Bu değerli bilim adamının, ül­
kemizde birçok bilim adamının
yetişmesinde de önemli katkıla­
rı oldu.
y-1
Taha Toros Arşivi