20 - 27 Nisan 2012 Haftalık Ekonomi Raporu

 Hafftalık Ekkonomi Raporu
u
VakıfB
fBank 20 N
Nisan 2012
2
‐Bu H
Haftaki Rap
porumuz...
Vakıfbaank V
E
Ekonom
mik Arraştırm
malar Revizyyon: 2012 Makkro Ekonomik Beklentilerimiz Bu rap
porumuzda, ön
nceki hafta yayıınladığımız, Türrkiye ekonomisinin temel makkro ekonomik gösterrgelerine ilişkkin beklentileerimizde yapttığımız değişiiklikleri ve gerekçelerini incelemekteyiz. Buna
a göre, 2012 yılı y büyüme bekklentimizi mevccut ve gelecek döneme dair nflasyonda ise,, uluslararası öncül göstergeler ışşığında %2.5’teen %3.5’e revizze ediyoruz. En
arında yaşanan yükselişin yurttiçinde enerji fiy
iyatlarına yansıımaları, döviz ölçektte petrol fiyatla
kurundaki yukarı yön
nlü hareketlerin
n gecikmeli etkkileri, enerji ve d
doğalgaz fiyat ayarlamaları da fiyatlarının seyri yılsonu TÜFE beklentimizi %6.6 seeviyesinden %7
7.2’ye revize ve gıd
etmem
mizde etkili olm
muştur. İşsizlik oranı tahminiimizi ise büyüm
me beklentileriimize paralel olarakk %10.7’den %1
10.4’e revize ed
diyoruz. medeki yavaşlamanın yıl başındaki b
öngö
örülerimize kıyyasla daha ıllımlı olacağı Büyüm
beklen
ntimiz ve petro
ol fiyatlarında yükseliş y
baskısıı dış ticaret açığı beklentimizi 85.3 milyar dolard
dan 93 milyar d
dolara revize ettmemizde belirlleyici olmuştur. Bu doğrultuda
a cari işlemler açığı tahminimizi isee 62.1 milyar dolardan 65 milyar m
dolara revize etmekteeyiz. Büyüme anan düşüşü perforrmansında, bazz etkisi ve olumsuz dış taleep koşullarının katkısıyla yaşa
sınırla
amak üzere hazırlanan h
malli teşvik pakettinin bütçe açıığını sınırlı ölççüde de olsa etkilem
mesi mümkün g
görünmektedir. ‐Geççtiğimiz Haffta Açıklana
an Veriler.... TCMB
B Nisan ayı topllantısında faiz o
oranlarını değiiştirmedi... TCMB
B Para Politika
ası Kurulu (PPK
K) bu ayki top
plantısında pollitika faizini %5.75'te sabit bırakırrken, gecelik borçlanma b
faiziini %5'te, geceelik borç vermee faizini %11.5
5'te tuttu. Bir sonrakki toplantı tarrihi olan 29 Mayıs’a M
kadar miktar ihalesii açılacak norm
mal günlerde fonlam
ma tutarının 1 m
milyar TL ile 6 milyar TL arasında olmasına kkarar veren PPK
K, 20 Nisan – 31 Ma
ayıs 2012 dönem
minde açılacak bir ay vadeli reepo ihalelerindee miktara ilişkin
n üst sınırı ise 5 milyyar TL olarak beelirledi. a
mevsim
msellikten arındırılmış verilerre göre tarihin
nin en düşük İşsizlikk oranı Ocak ayında seviyeesine geriledi... Ocak ayında işsizlikk oranı geçen yılın aynı dönemine göre 1.7 puanlık azalış ile %10.2 seviyeesinde gerçekleeşirken, mevsim
msel etkilerden arındırılmış işssizlik oranı %8.9 oldu. 2012 yılı Occak dönemindee, Türkiye genelinde işgücüne katılma oran
nı ise, bir önceeki yılın aynı dönem
mine göre 0.1 puan artışla %48
8.2 olarak gerçeekleşti. 2012 yyılının ilk çeyreeğine ilişkin Meerkezi Yönetim bütçe gerçekleeşmeleri açıklandı... Bütçe açığı Mart ayıında 5.5 milyarr TL olurken, yıılın ilk 3 ayında
a ise 6.5 milyarr TL’ye ulaştı. Faiz dışı d denge ise yılın y
ilk çeyreğiinde 10.9 milyyar TL fazla verrirken, vergi geelirleri %12.2 artara
ak 64.5 milyar TTL oldu. da yükseldi... Tükettici Güven endeeksi Mart ayınd
Mart ayında Tüketici Güven Endeeksi, bir öncekki aya göre %0
0.7 artışla 93.2’den 93.9’a yükselldi. mleri açıklandı... Tasarrruf teşvik önlem
Hüküm
metin Nisan ayyının ilk haftasıında açıkladığı yatırım teşvik paketinin ardıından, yurtiçi tasarrrufları artırmakk amacıyla hazırlanan tasarruff teşvik önlemleri de açıkland
dı. Buna göre, bireyssel emeklilik sisteminde, kattılımcı payının %25’i kadar devlet katkısıı getirilirken, mevdu
uatta vade uzadıkça stopaj oranının kademeli olarak azzalmasını öngö
ören yeni bir sistem
me geçilecek. Teşvik T
paketi ayyrıca, %75’i hissse senetlerindeen oluşan yatırrım fonlarının alım‐ssatımında stop
pajın kaldırılma
asını, Hazine ve v özel sektör tarafından kiira sertifikası çıkarıllmasını sağlaya
acak düzenlemeelere gidilmesin
ni ve girişim seermayesinin özeendirilmesine yöneliik düzenlemelerr öngörüyor. ekonomik.arastirmalar@vakifbank.co
om.tr Ankara, TÜR
RKİYE Revizyon: 2012 Makro Ekonomik Beklentilerimiz 1‐ Büyüme Reel GSYİH Büyüme Oranı (y‐y,%) Grafik‐1
17
12
7
2
‐3
‐8
‐13
‐18
Projeksiyonlarımız
2011 yılının ilk üç çeyreğinde güçlü bir büyüme performansı sergileyen Türkiye ekonomisi, yılın son çeyreğinde beklentilere paralel hafif bir yavaşlamayla %5.2 oranında büyüyerek 2011 yılının tamamında %8.5’lik bir büyüme kaydetmiş ve 2010 yılındaki güçlü performansını devam ettirmiştir. Avrupa ülkelerindeki yüksek kamu açıklarını ortadan kaldırmak amacıyla uygulanan daraltıcı maliye politikalarının yanı sıra Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) 2007
2008
2009
2010
2011
2012
genişletici para politikasını sürdürerek likidite koşullarını Kaynak: TÜİK, VakıfBank
uzun vadeli varlık alım programıyla da (LTRO‐Long Term Refinancing Operations) desteklemesine karşın ekonomik dengesizliklerin hala devam ettiği görülmektedir. Avrupa Birliği (AB) üye ülkeleri arasında Yunanistan ve Portekiz’in aksine ekonomik açıdan daha olumlu bir görünüm sergileyen İtalya ve İspanya’da da son dönemde borçlanma maliyetlerinde görülen sert artışlar uygulanan söz konusu politikaların yeterliliği konusundaki kuşkuları desteklemektedir. Öte yandan ABD’de 2012 yılının ilk aylarında yayımlanan istihdam ve ekonomik aktiviteye ilişkin verilerin beklenenden olumlu olmasına karşın, bu görünümün devam edip etmeyeceği konusunda çok da kesin öngörüler açıklanamadığı gözlenmektedir. Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3
Grafik‐2
Grafik‐3
İhracatın Yıllık Artış Hızı (%)
PMI İmalat Endeksi
55
Kapasite Kullanım Oranı
83
35
17.1
57
78
Kaynak: TCMB
Kas 11
Mar 12
Tem 11
Kas 10
Mar 11
Tem 10
Kas 09
Mar 10
Tem 09
Kas 08
Mar 09
Tem 08
Kas 07
Mar 08
Mar 07
73
Tem 07
Eki.11
Şub.12
58
Haz.11
32
Şub.11
63
Eki.10
37
Haz.10
‐45
Şub.10
68
Eki.09
42
Haz.09
‐25
Şub.09
47
Eki.08
‐5
Haz.08
52
Şub.08
15
Kaynak: TCMB, Reuters
ABD ekonomisinde mevcut olumlu hava, Türkiye’de dış talebi destekleyebilecek bir çerçeve ortaya koyarken 2012 yılı büyüme rakamları açısından hafif yukarı yönlü bir etkiye işaret etmektedir. Yılın ilk iki ayında açıklanan sanayi üretim endeksinin beklenenden olumlu bir görünüme sahip olması ve büyümenin diğer öncül göstergelerinden olan PMI verilerinin ılımlı seyri Türkiye ekonomisinin 2012 yılında pozitif, fakat, 2011 yılındaki %8.5’lik büyüme oranından daha yavaş bir büyüme oranı yakalayabileceğine işaret etmektedir. Sanayi üretimi, kapasite kullanımı ve PMI imalat endeksi verilerindeki ılımlı havanın yanı sıra ihracatta özellikle Şubat ayında görülen aylık bazda %13.5, yıllık bazda ise %17.06 oranındaki güçlü artışın ilk çeyrek büyüme rakamları açısından olumlu bir görünüm sergilediği görülmektedir. Bu kapsamda, şu ana kadar yayımlanan ilk çeyreğe ilişkin öncül büyüme göstergelerinin de etkisiyle 2012 yılsonu için %2.5 olan GSYİH büyüme oranı beklentimizi %3.5’e revize ediyoruz. 2 2‐ Enflasyon 2011 yılının son çeyreğinde, yeni fiyat düzenlemelerinin yanı sıra TL’de görülen değer kayıplarının enflasyon 10.61 10.43
10.43
10.45
2011
üzerindeki etkileri ve gıda fiyatlarının olumsuz mevsimsel 2012
9.5
9.48
koşullara bağlı olarak genel trendinin üzerinde bir 7.17
7.5
yükseliş göstermesi enflasyonun 2011 yılını %10.45 ile 7.66
6.65
6.31
enflasyon hedefinin oldukça üzerinde tamamlamasında 6.15
6.24
5.5
4.90
4.16
3.99 4.26
etkili olmuştur. Yılın ilk çeyreğinde de enflasyonun çift 3.5
haneli seyrini devam ettirdiği görülmüştür. Özellikle geçen yıldan gelen güçlü baz etkisinin yılın ilk çeyreğinde enflasyonu olumsuz etkileyeceği beklenmesine karşın, Kaynak: TCMB
kontrol edilemeyen diğer gelişmeler de enflasyon görünümü açısından olumsuz bir tablo ortaya koymuştur. Enflasyonun yılın ilk çeyreğindeki seyri ve bu seyrin önümüzdeki döneme de yansıması ihtimali %6.6 olan yıl sonu enflasyon beklentimiz üzerindeki yukarı yönlü risklerin artmasına neden olmuştur. Söz konusu riskleri aşağıdaki maddeler altında inceleyebiliriz. i.
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Nisan
Mayıs
Mart
TÜFE(y‐y,%)
Şubat
Ocak
Grafik‐4
Petrol Fiyatlarının Yukarı Yönlü Hareketi: Petrol fiyatları yıl başından itibaren Mart ayına kadar %17.5 oranında yükselmesinin ardından bir düzeltme Enerji Fiyatları (y‐y,%, sağ eksen)
40
yaşamasına karşın 17 Nisan itibariyle %10.2 değer 30
100
kazanmış görünmektedir. Petrol fiyatlarının söz konusu 20
hareketi yurtiçinde maliyet fiyatlarını olduğu kadar 50
tüketici fiyatlarını da yukarı yönlü etkilemiştir. Özellikle 10
benzin fiyatlarında yaşanan yükselişlerle ulaştırma 0
0
enflasyonu bir önceki yılın Aralık ayından bu yana %3.57 31.01.2008
31.01.2009
31.01.2010
31.01.2011
31.01.2012
yükselerek en sert artış yaşayan ana harcama grubu Kaynak: TCMB, Bloomberg
olmuştur. Enerji enflasyonunun yıllık artış hızı da Mart ayı itibariyle %13.39 ile 2011 yılının Ekim ayından sonraki en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Son dönemde petrol fiyatlarında yaşanan yukarı yönlü hareketlerin yavaşladığı görülmesine karşın, arz yönlü faktörler petrol fiyatları açısından risk oluşturmaya devam etmektedir. Petrol fiyatlarında yaşanan hareketlerin enflasyona yansımasında kurdaki hareketler de önemli olmaktadır. Bu nedenle petrol fiyatlarının hareketinin yanı sıra kurdaki hareketlerin de takip edilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Petrol fiyatları artmasına karşın, TL’nin değer kazanması durumunda enerji grubunda enflasyonist baskıların hafiflemesi mümkün olabilecektir. Diğer yandan petrol fiyatlarında yaşanan yükselişler üretim maliyetlerini artırdığından diğer harcama grubu fiyatları üzerinde de etkili olabilecektir. Petrol Fiyatları (USD/varil)
Grafik‐5
150
ii.
Döviz Kuru Hareketlerinin Gecikmeli Etkileri: Grafik‐6
Kaynak: TCMB, Bloomberg
Oca.12
Ağu.11
Mar.11
Eki.10
May.10
Ara.09
Şub.09
Tem.09
Sepet (0.50$ + 0.5 EUR)
Eyl.08
Nis.08
Haz.07
Oca.07
Kas.07
USD/TL
2.4
2.2
2
1.8
1.6
1.4
1.2
1
2011 yılının Temmuz ayından itibaren döviz kurunda görülen yukarı yönlü hareketler Şubat ayından sonra bozulmuştur. Ancak Mart ayında döviz kurunun yeniden yukarı yönlü hareket ettiği dikkat çekmektedir. TCMB miktar yöntemiyle düzenlediği ihaleleri Mart ayının son haftasından itibaren azaltarak döviz kurunda görülen söz konusu hareketlerin önüne geçmeye çalışmıştır. Döviz kurundaki yukarı yönlü hareketlerin gecikmeli etkilerinin enflasyon üzerinde yükseliş baskısı oluşturduğu görülürken, son dönemde yaşanan yukarı yönlü hareketlerin devam etmesi durumunda, enflasyona geçişkenlik etkisinin artması mümkün olabilecektir. 3 iii.
Yeni Fiyat Düzenlemeleri: Elektrik ve doğalgaz fiyatlarına 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere sırasıyla %9.26 ve %18.72 oranında zam yapılmıştır. Söz konusu artışların enflasyon üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla bu grupların tüketim sepeti içindeki Elektrik 3.1142 9.26 0.29
payları incelenmiştir. Bu grupların enflasyon sepeti içinde Doğalgaz 1.3213 18.72 0.25
toplamda %4.4 ağırlığa sahip olduğu dikkat çekerken, bu Toplam 4.4355 ‐ 0.54
rakamlardan hareketle elektrik ve doğalgaza yapılan zamların nihai olarak Nisan ayı enflasyonuna 0.54 puan ek Kaynak: TÜİK, VakıfBank katkı yapması mümkün görünmektedir. Yeni fiyat düzenlemeleri, elektrik ve doğalgazın girdi olarak kullanıldığı diğer harcama gruplarında da dolaylı bir etki yapacaktır. Enflasyon Sepeti Zam Oranı içindeki Payı (%) (%) iv.
Nisan Ayı Enflasyonuna Katkı (puan) Gıda Fiyatlarının Hareketi: Enflasyon sepetinde en yüksek ağırlığa sahip gıda ve alkolsüz içecekler grubunun yıllık bazda 2011 yılının Aralık ayından beri çift haneli bir seyir izlediği dikkat çekmektedir. Geçen yıldan gelen baz etkisi ile yılın ilk çeyreğinde gıda grubunda enflasyonist baskıların hızlanması beklenmesine karşın, olumsuz mevsimsel koşullar gıda fiyatları üzerinde beklentilerin ötesinde bir bozulmanın yaşanmasına neden olmuştur. Gıda fiyatları 2011 yılının sonundan beri %2.9 oranında artış yaşamıştır. Gıda fiyatlarının bu hareketinde söz konusu pazardaki aracıların da rol oynadığı söylenebilir. ÜFE’nin altında yer alan tarım grubu fiyatlarını incelediğimizde, aynı süreçte tarım grubu fiyatları %1.6 ile görece daha sınırlı artmıştır. Önümüzdeki dönemde gıda fiyatlarının hareketinin genel trendinin üzerinde kalmaya devam etmesi manşet enflasyon açısından risk oluşturabilecektir. Yaşanan son enflasyon gelişmeleri paralelinde enflasyon modelimiz yılın ikinci çeyreğinden itibaren enflasyondaki hareketlerin belirgin şekilde yavaşlayacağına ve enflasyonun bu hareketini yaz aylarında da devam ettireceğine işaret etmektedir. Ancak yılın üçüncü çeyreğinde enflasyonda yukarı yönlü hareketlerin yaşanmasını, yılın son çeyreğinde ise 2011 yılındaki vergi düzenlemelerinin ve yüksek gıda fiyatlarının oluşturduğu olumlu baz etkisi ile sert aşağı Gerçekleşen
Tahmin Edilen
yönlü hareketlerin görülmesini bekliyoruz. Bu Kaynak: TÜİK, Vakıfbank
değerlendirmeler ışığında, 2012 yıl sonuna ilişkin enflasyon beklentimiz TCMB’nin %5.0 olan enflasyon hedefinin üzerinde %7.2 seviyesine işaret etmektedir. 2012M12
2012M07
2012M02
2011M09
2011M04
2010M11
2010M06
2010M01
2009M08
2009M03
2008M10
2008M05
2007M12
2007M02
2006M09
2006M04
2005M11
2005M06
2005M01
2007M07
TÜFE (y‐y,%)
Grafik‐7
14
12
10
8
6
4
2
0
3‐ İşsizlik Oranı Türkiye ekonomisi 2011 yılında güçlü bir büyüme performansı sergilemiş, ekonomide görülen bu olumlu Gerçekleşen
seyir istihdam piyasasına da olumlu yansımıştır. Böylece 14
Tahmin Edilen
2011 yılında istihdam oranı 2005 yılından beri görülen 12
10
en yüksek seviye olan %45’e yükselmiş, işsizlik oranı ise 8
işgücü piyasasındaki yapısal kırılganlıklara rağmen kriz 6
öncesi seviyenin bile altına gerileyerek %9.8 seviyesine 4
inmiştir. Yüksek büyüme hızının yakalandığı 2011 yılının ardından 2012 yılında, olumsuz yurtdışı görünümün de daha sınırlı bir büyüme performansı etkisiyle Kaynak: TÜİK, VakıfBank
yakalanacağını, başka bir ifade ile Türkiye ekonomisinin yumuşak inişe geçeceğini daha önce belirtmiştik. Revize edilmemiş beklentilerimiz dahilinde 2012 yılında büyüme oranının %2.5, işsizlik oranının ise %10.7 olarak gerçekleşmesini bekliyorduk. Yılın ilk 3 ayında açıklanan öncül İşsizlik Oranı (%)
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Grafik‐8
16
4 veriler ışığında bu beklentilerimizde revizyona gidiyoruz. Son açıklanan veriler ışığında 2012 yılında Türkiye ekonomisinin %3.5 oranında büyüyeceğini öngörürken, büyümedeki ılımlı yavaşlamaya paralel işsizlik oranı beklentimizi de %10.7’den %10.4’e revize ediyoruz. Son açıklanan Ocak ayı istihdam verilerine göre, işsizlik oranı Aralık ayındaki %9.8 seviyesinden %10.2 seviyesine yükselmiştir. Ancak, mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranının on yıldan uzun bir süredir ilk defa %9’un altına inerek %8.9 seviyesinde gerçekleşmiş olması, istihdam piyasası açısından olumlu bir görünüm çizerken 2012 yılına ilişkin beklentimizi de desteklemektedir. 4‐ Dış Ticaret ve Cari İşlemler Dengesi Eyl.11
Oca.11
Eyl.09
May.10
Oca.09
Eyl.07
May.08
Oca.07
Eyl.05
May.06
Oca.05
Eyl.03
May.04
Oca.03
İhracatın güçlü performansını devam ettirmesi ve ithalatın önemli ölçüde ivme kaybetmesi dış ticaret Dış Ticaret Birim Fiyat Endeksleri (2003=100)
Grafik‐9
240
1.05
açığında bir toparlanmayı da beraberinde 1.00
getirmektedir. 2011 yılında 105.9 milyar dolar 190
0.95
seviyesinde gerçekleşen dış ticaret açığı Şubat ayı sonu 140
0.90
itibariyle 12 aylık kümülatif olarak 104 milyar dolara gerilemiştir. Kümülatif dış ticaret açığının yıllık artış hızı 0.85
90
da %31.5 seviyesine kadar düşmüştür. İhraç edilen malların fiyatlarının ithal edilen mal fiyatlarına oranı İhracat olarak ifade edilen dış ticaret haddi dış ticaret açığının İthalat
Dış Ticaret Hadleri (sağ eksen)
seyri açısından önemli ipuçları vermektedir. Ekim Kaynak: TCMB
ayından itibaren dış ticaret haddindeki yükselişin dış ticaret dengesine olumlu yansıdığı görülmektedir. Ancak TL’nin yeniden değer kazanmaya başlaması Şubat ayında dış ticaret haddinde bir düşüşe yol açmış görünmektedir. 2012 yılının geri kalan bölümünde TL’de önemli bir değer kaybının görülmemesi durumunda büyüme beklentilerimize de paralel olarak dış ticaret açığının 93 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesi mümkün görünmektedir. Son dönemde petrol fiyatlarının seyri de dış ticaret açığı açısından daha fazla dikkat çeker hale gelmiştir. 2011 yılını 106 dolar/varil seviyesinden kapatan Brent ham 110
petrol 2012 yılı Mart ayının ortalarında yılbaşına göre 90
%18’lik artışla 125 doların üzerine çıkmıştır. Petrol arzına ilişkin endişeler fiyat artışında başrolü oynarken 70
son günlerde özellikle Çin ve Euro Bölgesi kaynaklı 50
olmak üzere küresel büyümeye ilişkin artan endişeler 09.01.2009
09.01.2010
09.01.2011
09.01.2012
petrol fiyatlarının bir miktar gevşemesine neden olsa da Kaynak: Bloomberg
yüksek seyir devam etmektedir. Önümüzdeki aylarda da dış ticaret dengesi üzerinde etkisini görmemizin mümkün olduğu petrol fiyatları artışı 2012 yılında dış ticaret açığı beklentilerimizde yaptığımız yukarı yönlü revizyonda önemli rol oynamaktadır. Petrol Fiyatı (Brent, $/varil)
Grafik‐10
130
Cari İşlemler Açığı (y‐y, %)
Grafik‐11
300
200
100
0
Kaynak: TCMB
Kas.11
Haz.11
Oca.11
Ağu.10
Mar.10
Eki.09
May.09
Ara.08
Şub.08
Tem.08
Eyl.07
Nis.07
Kas.06
Haz.06
Oca.06
‐100
Dış ticaret açığındaki toparlanmaya paralel olarak cari işlemler açığı da düzelme trendine girmiştir. 2011 yılını 77.1 milyar dolar seviyesinden sonlandıran cari işlemler açığı özellikle Şubat ayındaki toparlanma ile 12 aylık toplamda 75.3 milyar dolara gerilemiştir. Kümülatif cari işlemler açığının yıllık artış hızı ise %40.5’e kadar düşmüştür. Dış ticaret hacminde beklentilerimiz dahilinde bir gerçekleşme olması durumunda 2012 yılında cari işlemler açığının 65 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesi mümkün görünüyor. 5 Carii İşlemler Denge
esi
(milyar $)
‐80
Gerçekleşen
‐100
2012
2011
2010
2000
2012
2011
2010
2009
2008
2007
Kaynak: TCMB, Vakıfbank
T
2009
Tahmin
‐120
2006
2005
2002
2001
2000
‐100
2004
‐80
2003
Gerçeekleşen
Tahm
min
2008
‐60
2007
‐40
2006
‐40
2005
‐20
2004
‐20
2003
0
0
2002
20
‐60
D
Dış Ticaret Denge
esi
Grafik‐‐13 (milyar $)
2001
Grafik‐12
Kaynak: TCMB, Vakıfbaank
Petrol fiyatlarında yükseliş
Büyyüme beklen
ntisinde artış
TL'nin deeğeri
Dış Ticaret ve Cari işlemler açığı b
beklentilerinde yukarı yönlü revizyon
Son
nuç olarak, 2012 2
yılında dış ticaret açığının 93 milyyar dolar sevviyesinde gerççekleşmesini bekliyoruz. Dış ticaret açığın
nda yukarı yön
nlü yaptığımızz revizyonda büyyümedeki yavaşlamanın birr miktar daha sınırlı olma olassılığı, petrol fiyatlarındaki f
T
değer yükseliş ve TL’nin kazanması belirrleyici rol o
oynamıştır. Dış ticaret mız revizyonun yansıması olarak o
2012 açığğında yaptığım
yılı cari işlemler açığı beklenttimizi ise 65 m
milyar dolar eltiyoruz. sevviyesine yükse
2012 yıllında bütçee açığı planllananın bir miktar üzerrinde gerçeekleşebileceektir... Merkezi Yönetim Bütçe Açığı
M
F
Faiz Dışı Fazla
4
Grafik‐14
milyar TTL
Merkezi Yönetim
M
m Bütçe Dengesi 10
Dönem D
2006
2
2007
2
2008
2
2009
2
2010
2
2011
2
2012
2
5
0
‐5
‐10
2
2006
2007
Kaynak: Maliye Bakanlığı
2007
2009
2010
2011
I. çeyrek (m
milyon TL) Yıllık Toplam ((milyon TL) I.. çeyrek / Yıllık Toplam (%) ‐1,050
‐3,332
‐4,374
‐19,127
‐11,341
‐4,124
‐6,431
‐4,643 ‐13,708 ‐17,432 ‐52,761 ‐40,081 ‐17,439 ‐21,104* 22.61
24.31
25.09
36.25
28.29
23.65
30.48
Kaynak: Maliye Bak
K
kanlığı *2012 yılı bütçe öng
*
görüsü 2012
12 yılının ilk çeeyreği itibariyle 6.4 milyar TTL açık vermişştir. Bütçe açığğının 2006 – Merkezi YYönetim Bütçee Dengesi 201
2011 yıllaarındaki ilk çeyrek ç
sonuçları ile yıl son
nu toplam bü
ütçe dengesi gerçekleşmeleri incelendiğğinde, yıllar itibariyle ilk çeyrekte o
oluşan toplam
m bütçe açığın
nın yıllık bütçe
e açığı toplam
mı içindeki payyının %36.25 oranı ile en 9 yılında ulaşttığı dikkat çekkmektedir. Kü
üresel krizin etkilerini azaltm
mak amacıyla alınan mali yüksek seeviyesine 2009
tedbirlerlle kamu harcaamalarının ön
nemli ölçüde artırıldığı 200
09 yılı dışarıdaa tutulduğund
da ise söz kon
nusu oranın ortalama %24.8 seviyeesinde olduğu
u görülmektedir. 2012 yılı ilk çeyrek bütçe gerçekleeşmeleri ve 2012 yılı için n bütçe rakam
mları ise, yılın
n ilk üç ayınd
da 2012 yılı için bütçe açığğı öngörüsünün %30.5’ine
e ulaşıldığını belirlenen
ortaya ko
oymaktadır. 2012 yılında Hazine borçlan
nma gereğinin azalmasına rrağmen borçlaanma maliyetlerinin nispi olarak arttmış olması b
bu durumun teemel nedeni o
olarak görülm
mektedir. Halen Merkez Ban
nkası’nın paraa politikasını belirlerkeen öncelikli olarak o
enflasyyonist baskılaarı göz önünde bulundurd
duğu dikkatee alındığında, borçlanma maliyetleerinin 2010 ve 2011 yıllarınaa göre daha yü
üksek seviyele
erde kalmaya devam etmessi halinde, 201
12 yılı bütçe açığının ö
öngörülenin bir miktar üzerrinde olması b
beklenebilir. 6
Çalışmamızın ilk bölümünde ele aldığımız büyüme görünümü, Türkiye ekonomisinin 2012 yılında 2010 ve 2011 yıllarına göre daha yavaş bir büyüme temposu ile karşı karşıya olduğunu yansıtmaktadır. Bu ortamda hükümet tarafından, 2009 yılında alınan mali önlemlerden daha kapsamlı bir yatırım teşvik paketi ve yurt içi tasarrufların artırılmasını amaçlayan tasarruf teşvik önlemleri açıklanmıştır. Yurtiçi yatırımlara, ihracata dayalı sektörlere ve çeşitli tasarruf enstrümanlarına vergi istisna ve indirimlerinin tanındığı söz konusu teşvik paketi ve önlemlerin bütçe açığı üzerinde kısa vadede önemli bir etkisi olması beklenmemekle birlikte, bu etkinin yıl sonuna doğru görülmeye başlanması olasıdır. Öte yandan, yılın ilk çeyreğinde petrol fiyatlarında görülen yükselişin sürmesi olasılığı enflasyon üzerinde yukarı yönlü risk oluşturmaya devam edebilecektir. Büyüme üzerindeki aşağı yönlü risklerin yanısıra bu durumun, emtia maliyetlerindeki yükselişin vergi oranlarına yansıtılabilme imkanını azaltabileceği ve böylece kamu harcamalarındaki olası bir artışa karşılık kamu gelirlerinin vergi düzenlemeleri yoluyla artırılabilme imkanının sınırlı olabileceği düşünülmektedir. Ancak, 2B arazilerinin satışı gibi diğer gelir artırıcı unsurların bütçe açığı üzerindeki olası dengeleyici etkileri de dikkate alınmalıdır. 7 Haftalık Ekonomi Gündemi (23 Nisan‐ 27 Nisan 2012) Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti Tarih Ülke 23.04.2012 24.04.2012 25.04.2012 26.04.2012 27.04.2012 Euro Bölgesi Almanya Fransa İtalya Türkiye ABD ABD İngiltere Türkiye ABD Euro Bölgesi Almanya İtalya Japonya ABD Fransa İtalya Japonya PMI İmalat Endeksi (Nisan) PMI Hizmetler Endeksi (Nisan) PMI İmalat Endeksi (Nisan) PMI İmalat Endeksi (Nisan) Tüketici Güven Endeksi (Nisan) Reel Kesim Güven Endeksi (Nisan) İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (Nisan) Case Shiller Konut Fiyat Endeksi (Şubat) Yeni Konut Satışları (Mart) Richmond FED İmalat Endeksi (Nisan) İnşaat İzinleri (Mart) Haftalık Mortgage Verileri Dayanıklı Mal Siparişleri (Mart) FED Toplantı Kararları ve Faiz Kararı Büyüme Oranı (2012 Q1, ç‐ç %) Enflasyon Raporu (2012‐II) Haftalık İşsizlik Başvuruları Chicago FED Endeksi (Mart) Bekleyen Konut Satışları Güven Endeksleri (Nisan) TÜFE (Nisan) Perakende Satışlar (Mart) İş Dünyası Güven Endeksi (Nisan) Hanehalkı Harcamaları (Mart) İşsizlik Oranı (Mart) Sanayi Üretimi (Mart) Perakende Satışlar (Mart) Büyüme Oranı (2012 Q1) ÜFE (Mart) Perakende Satışlar (Şubat) BOJ Toplantı Kararları ve Faiz Oranı (Nisan) 47.7 48
49.2 49.4
48.4 48.8
46.7 47
96.8 96.7
112.9 ‐‐
73.10% 74.50%
‐3.80% ‐‐
0.313 mlyn 0.320 mlyn
2 ‐‐
0.747 mlyn ‐‐
725.4 ‐‐
2.40% ‐0.80%
‐‐ ‐‐
‐0.30% ‐‐
‐‐ ‐‐
386 bin ‐‐
‐0.09 ‐‐
96.5 ‐‐
‐0.3 ‐0.24
2.30% 2.10%
‐1.10% 1.10%
92.1 92.7
2.30% ‐‐
4.50% ‐‐
‐1.60% ‐‐
3.50% ‐‐
3% 2.30%
0.80% 1.00%
0.70% ‐‐
0.10% ‐‐
8 TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (ç‐ç, %)
Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (y‐y, %)
Reel GSYİH (y‐y, %)
15
15.0
10
10.0
Kaynak:TÜİK
Sektörel Büyüme Hızları (y‐y, %) Sektörler (Sabit Fiyatlarla) Sektör 2010 2011 2011 2011 2011 Payları IV. I. II.
III.
IV.
(%) Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek
Tarım 8.4 4.5 7.1 5.0
4.2
6.7
Sanayi 24.2 11.3 14.9 9.1
9.2
5.2
İnşaat 5.9 18.7 15.3 13.0
10.2
7.0
Ticaret 12.8 13.4 17.3 14.2
11.5
3.9
Ulaş. ve Haber. 15.0 13.8 12.4 12.4
12.0
6.8
Mali Kur. 13.2 9.7 10.0 9.2
12.9
6.8
Konut Sah. 4.5 1.3 2.0 1.8
1.3
2.5
Eğitim 1.8 0.8 4.1 4.1
6.9
5.4
Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.1 ‐0.7 3.5 3.3
6.8
7.8
Vergi‐Süb. 8.5 13.5 16.9 10.7
10.0
5.0
9.3 11.9 9.1
8.4
5.2
GSYİH Kaynak:TÜİK Sektörel Büyüme Hızları (y‐y, %)
30.0
20.0
10.0
0.0
‐10.0
‐20.0
‐30.0
Tarım
Sanayi
İnşaat Ticaret
Ulaştırma
Kaynak:TÜİK
9 2011Ç4
2011Ç1
2010Ç2
2009Ç3
2008Ç4
2008Ç1
1999Ç1
1999Ç4
2000Ç3
2001Ç2
2002Ç1
2002Ç4
2003Ç3
2004Ç2
2005Ç1
2005Ç4
2006Ç3
2007Ç2
2008Ç1
2008Ç4
2009Ç3
2010Ç2
2011Ç1
2011Ç4
Kaynak:TÜİK
2007Ç2
‐20.0
2006Ç3
‐20
2005Ç4
‐15.0
2005Ç1
‐15
2004Ç2
‐10.0
2003Ç3
‐10
2002Ç4
‐5.0
2002Ç1
‐5
2001Ç2
0.0
1999Ç1
0
2000Ç3
5.0
5.2
1999Ç4
5
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y‐y, %) Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla) Sektör
Payları (%) 2010 IV. Çey 2011 I. Çey. 2011
II. Çey. 2011
III. Çey. 2011
IV. Çey. Yer. Hanehalkı Tük. Har. 67.9 8.9 11.9 8.2 7.8 3.4 Dev. Nihai Tük. Har. 12.2 3.1 7.0 9.0 10.3 ‐4.3 Gay. Safi Ser. Oluş. 26.5 42.7 33.9 28.7 14.6 2.4 0.0
Kamu Sektörü 4.5 19.8 ‐0.9 ‐0.2 0.3 ‐9.4 ‐10.0
Özel Sektör 22.0 49.5 39.8 34.7 17.7 5.2 Mal ve Hiz. İhracatı 24.9 4.2 8.7 0.5 10.2 6.7 Mal ve Hiz. İthalatı 27.2 25.4 26.9 18.9 6.8 ‐5.1 GSYİH 9.3 11.9 9.1 8.4 5.2 Kaynak:TÜİK 50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
‐20.0
‐30.0
‐40.0
Tüketim
Kaynak: TÜİK
Devlet
Yatırım
İhracat
İthalat
Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi 30.0
6.0
30.00
20.0
4.0
20.00
2.0
10.0
10.00
0.0
0.00
0.0
‐2.0
‐10.00
‐10.0
‐4.0
‐30.00
May.07
Ağu.07
Kas.07
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
Eyl.11
‐20.00
Şub.12
Nis.11
Kas.10
Haz.10
Oca.10
Ağu.09
Eki.08
Mar.09
Ara.07
May.08
Tem.07
‐8.0
Eyl.06
‐30.0
Şub.07
‐6.0
Nis.06
‐20.0
Sanayi Üretim Endeksi (y‐y, %)
İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. (y‐y, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a‐a, %) (Sağ Eksen)
Kaynak: TCMB
Kaynak: TÜİK
10 Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değişim Oranı (%) 50.00
40.00
30.00
20.00
10.00
0.00
‐10.00
‐20.00
‐30.00
‐40.00
‐50.00
‐60.00
Şub.06
May.06
Ağu.06
Kas.06
Şub.07
May.07
Ağu.07
Kas.07
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
Sektörler Ara Malı İmalatı (y‐y, %)
Şubat Ayı 2011 2012
Petrol Ürünleri 47.5 8.6 Tekstil 3.4 1.7 Gıda 3.1 6.7 Kimyasal Madde 14.3 ‐3.1 Ana Metal Sanayi 20.8 6.3 Metalik Olm. Diğ. Mineral 18.0 ‐11.8 Taşıt Araçları 31.2 ‐3.7 Elektrikli Teçhizat 29.4 10.4 Giyim 0.7 ‐4.5 Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y‐y, %)
Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y‐y, %)
Sermaye Malı İmalati (y‐y, %)
Kaynak:TÜİK
Kaynak: TÜİK Aylık Sanayi Sipariş Endeksi Aylık Sanayi Ciro Endeksi 240.0
220.0
200.0
180.0
160.0
140.0
120.0
Kas.11
Şub.12
Ağu.11
May.11
Kas.10
Şub.11
Ağu.10
Şub.10
May.10
Kas.09
Ağu.09
May.09
Kas.08
Şub.09
Ağu.08
May.08
Şub.08
100.0
260.0
240.0
220.0
200.0
180.0
160.0
140.0
120.0
100.0
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)
Aylık Sanayi Ciro Endeksi
Kaynak:TÜİK
Kaynak:TÜİK
Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi 2100000
60000
1900000
50000
1700000
40000
1500000
30000
1300000
20000
1100000
10000
900000
0
700000
Şub.01
Eyl.01
Nis.02
Kas.02
Haz.03
Oca.04
Ağu.04
Mar.05
Eki.05
May.06
Ara.06
Tem.07
Şub.08
Eyl.08
Nis.09
Kas.09
Haz.10
Oca.11
Ağu.11
Mar.12
70000
Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)
Kaynak: OSD, VakıfBank
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
11 Kapasite Kullanım Oranı 85
95
80
73.1
85
75
70
75
65
65
60
55
55
45
50
Kapasite Kullanım Oranı (%)
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Dayanıklı Tüketim Malları
Dayanıksız Tüketim Malları
Ara Malları
Yatırım Malları
Toplam Sanayide Verimlilik 130
80,000.0
70,000.0
60,000.0
50,000.0
40,000.0
30,000.0
20,000.0
10,000.0
0.0
125
120
115
110
105
100
95
90
Çalışan Kişi Başına (3 Aylık)
Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)
Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Verilen İnşaat Ruhsatları Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
PMI Endeksi 60.00
55.00
50.00
45.00
40.00
35.00
30.00
Kaynak:Reuters
PMI Imalat Endeksi
12 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu 14
12
10
8
6
4
2
0
ÜFE 25
10.43
20
15
7.91
10
5
‐5
Mar.04
Eyl.04
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Mar.04
Eyl.04
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
0
TÜFE (y‐y, %)
ÜFE (y‐y, %)
Çekirdek‐I Endeksi (y‐y, %)
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan) Gıda ve Enerji Enflasyonu (y‐y, %) 35
Eğitim
Eğlence ve Kültür
Yıllık
30
Aylık
25
20
15
Konut
10
Lokanta ve Oteller
5
Giyim ve ayakkabı
0
Oca.08
Mar.08
May.08
Tem.08
Eyl.08
Kas.08
Oca.09
Mar.09
May.09
Tem.09
Eyl.09
Kas.09
Oca.10
Mar.10
May.10
Tem.10
Eyl.10
Kas.10
Oca.11
Mar.11
May.11
Tem.11
Eyl.11
Kas.11
Oca.12
Mar.12
Ulaştırma
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
‐1
Kaynak: TCMB
0
1
2
3
Gıda
4
Enerji
Tüfe
Kaynak: TCMB
ÜFE Alt Sektörler (y‐y, %) Tarım
Kaynak:TCMB
Sanayi
İmalat Sanayi
260
240
220
200
180
160
140
120
100
Eyl.11
Mar.12
Eyl.10
Mar.11
Eyl.09
Mar.10
Eyl.08
Mar.09
Eyl.07
Mar.08
Eyl.06
Mar.07
Mar.06
2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
Eyl.05
Mar.06
Haz.06
Eyl.06
Ara.06
Mar.07
Haz.07
Eyl.07
Ara.07
Mar.08
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
35
30
25
20
15
10
5
0
‐5
‐10
Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi Mar.05
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
Kaynak: Bloomberg
13 İTO Enflasyon Göstergeleri Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu 8
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
‐10
6
4
2
0
‐2
‐4
İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y‐y,%)
Türk‐İş Gıda Enflasyonu ( a‐a, %)
İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y‐y,%)
Kaynak: Türk‐İş
Kaynak:İTO
Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi‐Fiyat Beklentileri 100
9.5
9
8.5
8
7.5
7
6.5
6
5.5
5
90
80
70
60
50
40
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
14 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücü Durumu 17.0
16.0
15.0
14.0
13.0
12.0
11.0
10.0
9.0
8.0
28,000
27,000
26,000
25,000
24,000
23,000
22,000
21,000
20,000
19,000
10.2
Oca.08
Mar.08
May.08
Tem.08
Eyl.08
Kas.08
Oca.09
Mar.09
May.09
Tem.09
Eyl.09
Kas.09
Oca.10
Mar.10
May.10
Tem.10
Eyl.10
Kas.10
Oca.11
Mar.11
May.11
Tem.11
Eyl.11
Kas.11
Oca.12
Oca.12
Oca.11
Tem.11
Tem.10
Oca.10
Oca.09
Tem.09
Oca.08
Tem.08
Oca.07
Tem.07
Oca.06
Tem.06
Tem.05
Oca.05
8.9
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı
İşsizlik Oranı
İşgücü Arzı
Kaynak: TÜİK
İstihdam Edilenler Kaynak: TÜİK
30.0
54.0
25.0
52.0
20.0
50.0
15.0
48.0
10.0
46.0
5.0
44.0
0.0
42.0
Oca.08
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
53.0
51.0
49.0
47.0
45.0
43.0
41.0
39.0
37.0
35.0
Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı Oca.08
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
İşgücüne Katılım Oranı İşgücüne Katılma Oranı
İstihdam Oranı
Kaynak: TÜİK
Tarım
Sanayi
İnşaat
Hizmetler (Sağ Eksen)
Kaynak: TÜİK
İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100) Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
IV
2011‐I
II
III
IV
2008‐I
II
III
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
İş Arayanların Sayısı
IV
110
108
106
104
102
100
98
96
94
92
200,000
180,000
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
0
2005‐I
Sanayi İstihdam Endeksi Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
15 Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri
5,000
125.0
4,500
120.0
4,000
115.0
3,500
110.0
3,000
2,500
105.0
2,000
100.0
1,500
1,000
Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
Kaynak: TCMB
III
2011‐I
III
2010‐I
III
III
2009‐I
III
2008‐I
III
2007‐I
III
2006‐I
2005‐I
95.0
Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
16 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi 25000
0
20000
‐2000
15000
‐4000
‐6000
10000
‐8000
5000
‐10000
0
‐12000
Kaynak: TCMB
İhracat (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
Kaynak: TCMB
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
İhracat İthalat 140
120
100
80
60
40
20
0
‐20
‐40
‐60
140
120
100
80
60
40
20
0
‐20
‐40
‐60
Kaynak: TCMB
Ara Malları (y‐y, %)
Sermaye Malları (y‐y, %)
Tüketim Malları (y‐y, %)
Ara Malları (y‐y, %)
Sermaye Malları (y‐y, %)
Tüketim Malları (y‐y, %)
Kaynak: TCMB
Cari İşlemler Dengesi 6000
‐4000
‐14000
‐24000
‐34000
‐44000
‐54000
‐64000
‐74000
‐84000
Sermaye ve Finans Hesabı 3000
1000
‐1000
‐3000
‐5000
‐7000
‐9000
‐11000
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık‐milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)
Kaynak: TCMB
50000
40000
30000
20000
10000
0
‐10000
‐20000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)
Kaynak: TCMB
17 TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni 115
110
105
100
95
90
85
80
75
70
65
Tüketim Harcamaları 20
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
15
10
5
0
‐5
‐10
‐15
Tüketici Güven Endeksi
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
Reel Hanehalkı Tüketimi (y‐y, %)
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
CNBC‐e Güven Endeksleri Krediler 250.0
80.00
70.00
200.0
60.00
150.0
50.00
40.00
100.0
30.00
20.00
50.0
10.00
0.0
0.00
CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi
Krediler (y‐y, %)
CNBC‐e Tüketim Endeksi
Kaynak: BDDK
Kaynak: CNBC‐e
Bireysel ve Ticari Krediler 155.00
135.00
115.00
95.00
75.00
55.00
35.00
15.00
‐5.00
Bireysel Krediler (y‐y, %)
Kaynak: BDDK
Ticari Krediler (y‐y, %)
18 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları 350
330
310
290
270
250
230
210
190
170
150
0
‐10
‐20
‐30
‐40
‐50
‐60
Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam‐milyar TL)
Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam‐milyar TL)
Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam‐milyar TL)
Kaynak:TCMB
Kaynak:TCMB
Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge 57
65
55
45
35
25
15
5
‐5
‐15
‐25
‐35
47
37
27
17
7
‐3
Vergi Gelirleri (Nominal y‐y, %)
Vergi Gelirleri (Reel y‐y, %)
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)
Kaynak:TCMB
Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku 400.0
380.0
360.0
340.0
320.0
300.0
280.0
260.0
240.0
220.0
200.0
550.0
500.0
450.0
400.0
350.0
300.0
Toplam Borç Stoku (milyar TL)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
160.0
150.0
140.0
130.0
120.0
110.0
100.0
90.0
80.0
70.0
60.0
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
19 Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili 45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
30
250.0
25
200.0
20
150.0
15
100.0
10
5
50.0
0
0.0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
TCMB (milyar dolar‐sol eksen)
Kamu Sektörü (milyar dolar)
Özel Sektör (milyar dolar)
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 35
25
25
20
20
15
15
10
10
5
5
0
0
‐5
Ara.03
Nis.04
Ağu.04
Ara.04
Nis.05
Ağu.05
Ara.05
Nis.06
Ağu.06
Ara.06
Nis.07
Ağu.07
Ara.07
Nis.08
Ağu.08
Ara.08
Nis.09
Ağu.09
Ara.09
Nis.10
Ağu.10
Ara.10
Nis.11
Ağu.11
Ara.11
30
Borç Alma Faiz Oranı (%)
Borç Verme Faiz Oranı (%)
Reel Faiz
Nominal Faiz
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Para Arzı 80000000
70000000
60000000
50000000
40000000
30000000
20000000
10000000
17000000
15000000
13000000
11000000
90000000
70000000
Eyl.11
Mar.12
Eyl.10
Mar.11
Eyl.09
Mar.10
Eyl.08
Mar.09
Eyl.07
Mar.08
Eyl.06
Mar.07
Mar.06
50000000
Kaynak:TCMB
M2 (bin TL)
M3 (bin TL)
M1 (bin TL‐sağ eksen)
20 Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y‐y) (Çeyreklik) (%) Enflasyon (y‐y) (Aylık) (%) Cari Denge/GSYİH* (Yıllık) (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi 1.6 0.7 2 1.30 ‐0.90 1.40 ‐2.80 0.30 ‐5.50 0.40 ‐0.60 8.10 4.80 6.10 1.37 2.90 5.20 2.7 2.7 2.30 2.60 3.80 5.50 3.10 1.90 1.40 3.50 0.30 3.60 3.70 7.57 5.24 6.00 10.43 ‐3.14 0.31 5.74 ‐2.23 ‐3.19 1.09** ‐9.98** ‐4.60** ‐9.98** ‐1.92 2.05 5.15** 5.47 ‐3.27** ‐2.11 ‐2.82** ‐6.35** 0.25 1.00 1.00 1.00 1.00 7.00 1.00 1.00 1.00 0.50 0.10 6.56 8.00 8.50 9.75 5.50 5.75 70.2 ‐19.80 99 ‐21.50 96.80 ‐49.90 ‐54.30 ‐28.90 ‐79.30 ‐31.00 40.30 105.00 ‐‐ ‐‐ 113.20 5.00 93.86 ABD Euro Bölgesi Almanya Fransa İtalya Macaristan Portekiz İspanya Yunanistan İngiltere Japonya Çin Rusya Hindistan Brezilya G.Afrika Türkiye *Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2011 verileridir. **2010 Verileri Beklentiler 2012‐IMF Beklentisi (Nisan 2012) Gelişmiş Ülkeler Gelişmekte Olan Ülkeler Tüm dünya ABD Euro Bölgesi Almanya Fransa İtalya Macaristan Portekiz İspanya Yunanistan İngiltere Japonya Çin Rusya Hindistan Brezilya G.Afrika TÜRKİYE Reel Büyüme (y‐y. %) Enflasyon (y‐y. %) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH 1.4 5.7 3.5 2.1 ‐0.3 0.6 0.5 ‐1.9 0.0 ‐3.3 ‐1.8 ‐4.7 0.8 2.0 8.2 4.0 6.9 3.0 2.7 2.3 1.81
6.21
3.98
1.89
1.86
1.91
1.95
1.82
5.00
2.65
1.69
0.80
2.00
0.15
3.50
6.20
8.55
4.96
5.50
8.56
‐0.35
1.66
‐‐
‐3.27
0.75
5.18
‐1.93
‐2.22
3.26
‐4.16
‐2.14
‐7.39
‐1.73
2.17
2.27
4.77
‐3.23
‐3.22
‐4.82
‐8.78
7.92 ‐‐ ‐‐ 8.16 10.87 5.58 9.93 9.50 11.50 14.43 24.20 19.37 8.26 4.50 4.00 6.00 ‐‐ 6.00 23.81 10.33 107.85
33.64
‐‐
106.60
89.96
78.87
89.02
123.36
76.25
112.40
79.04
153.24
88.37
235.83
22.03
8.37
67.57
65.10
39.38
36.04
21 Türkiye Makro Ekonomik Görünüm MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 2010 2011 En Son Yayımlanan 2012 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi GSYİH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL) 1 098 799 1 294 893 339 755 (2011, 4Ç) ‐‐ GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla. %) 9.2 8.5 5.2 (2011, 4Ç) 3.5 Sanayi Üretim Endeksi (y­y. %) 13.1 8.9 4.4 (Şubat 2012) ‐‐ Kapasite Kullanım Oranı (%) 72.6 75.4 73.1 (Mart 2012) ‐‐ İşsizlik Oranı (%) 11.9 9.8 10.2 (Ocak 2012) 10.4 Fiyat Gelişmeleri TÜFE (y­y. %) 6.40 10.45 10.43 (Mart 2012) 7.2 ÜFE (y­y. %) 8.87 13.33 8.22 (Mart 2012) ‐‐ Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 133,885 148,455 132,295 (06.04.2012) ‐‐ M2 587,815 665,642 657,482 (06.04.2012) ‐‐ M3 616,201 700,491 696,645 (06.04.2012) ‐‐ Emisyon 44,368 49,347 48,749 (06.04.2012) ‐‐ TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 80,696 78,330 80,654 (13.04.2012) ‐‐ Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) 1.50 5.0 TRLIBOR O/N 6.54 10.89 5.0 (19.04.2012) ‐‐ 10.91 (19.04.2012) ‐‐ Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 47,101 77,089 4,217 (Şubat 2012) 65,000 İthalat 185,544 240,834 17,713 (Şubat 2012) ‐‐ İhracat 113,883 134,971 11,777 (Şubat 2012) ‐‐ Dış Ticaret Açığı 71,661 105,858 5,936 (Şubat 2012) 93,000 Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL) Merkezi Yön. İç Borç Stoku 352.8 368.8 377.0 (Şubat 2012) ‐‐ Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 120.5 149.5 141.5 (Şubat 2012) ‐‐ Kamu Net Borç Stoku 317.6 290.5 290.5 (2011 IV. Çeyrek) ‐‐ Kamu Ekonomisi (Milyon TL) Bütçe Gelirleri 2010 Mart 2011 Mart 17,488 20,674 21,813 (Mart 2012) ‐‐ Bütçe Giderleri 23,436 26,792 27,344 (Mart 2012) ‐‐ Bütçe Dengesi ‐5,948 ‐6,118 ‐5,331 (Mart 2012) ‐‐ Faiz Dışı Denge ‐1,616 ‐2,123 ‐2,212 (Mart 2012) ‐‐ 22 Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr
0312‐455 70 87 Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr
Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr
Ümit Ünsal Ekonomist umit.unsal@vakifbank.com.tr
0212‐398 18 99 Emine Özgü Özen Ekonomist emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 90 Naime Doğan Eriş Araştırmacı naimedogan.eris@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 92 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr
0212‐398 18 98 0212‐398 19 02 0212‐398 18 91 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar