CİLT II ENDÜSTRİ BİTKİLERİ ZARARLILARI SUSAMDA BOZKURT Agrotis segetum (Schiff.) (Lepidoptera: Noctuidae) EM 1. TANIMI VE YAŞAYIŞI Bozkurt [Agrotis segetum (Schiff.)] kelebekleri 35-40 mm kanat açıklığına sahip olup, vücudu siyahımsı kahverengidir. Baş, toraks ve abdomen üzerindeki kıllar grimsi kahverengidir. Antenler dişilerde ip, erkeklerde ise çift taraflı tarak şeklindedir. Ön kanatlarda grimsi kahverengi renkte ve üzerinde biri böbrek, diğeri yuvarlak iki leke bulunur. Ayrıca kanadın dip kısmında bulunan çizgiye bitişik, siyahımsı, kısa çubuk şeklinde bir leke vardır (Şekil 19b). Lekelerin iç kısmı, açık kahverengi kıllarla örtülmüş olup etrafları kahverengi çizgilidir. Arka kanatlar grimsi beyaz renklidir. Dişilerde kenarlara doğru kahve renkli gölgeler vardır Yumurta 0.63 mm çapında, sarımsı krem renkli ve üstten basık küre şeklindedir. Üzerinde ışınsal çizgiler bulunur (Şekil 20a) Rengi açılmaya doğru koyu kahverengine döner. Yumurtadan çıkan larvalar 0.3 mm boyunda, krem renkli ve tüylüdür. Olgun larvanın rengi siyahımsı gri, vücut uzunluğu 45-50 mm’dir (Şekil 20b). Toprak içindeki odacıkta prepupa ve pupa dönemine girer. Pupa kırmızımsı kahverengi ve 15-20 mm boyundadır (Şekil 20d). TA G Kışı olgun larva halinde toprakta geçirir. İlkbaharda havaların ısınmaya başlaması ile birlikte faaliyete geçen larvalar pupa olur. Nisanın birinci yarısından itibaren ilk kelebekler görülmeye başlar. Yumurtalarını susam yapraklarına veya bitkinin yakınındaki toprağa tek tek veya gruplar halinde bırakır. Bir dişi 1500-1800 kadar yumurta koyabilir. Yumurta 2-15 gün içinde açılır. Çıkan larvalar mayıs boyunca zararlı olmaya devam eder. Larvalar gündüzleri beslenmez ve gece beslendikleri bitkilerin diplerinde toprak içinde kıvrık bir şekilde dururlar. Geceleri toprak yüzeyine çıkarak beslenirler. Olgun larva prepupa olmak için topraktan bir odacık yapar ve bu odacık içinde 3-6 gün prepupa dönemini geçirir. Bu dönemin sonunda da aynı yerde pupa olur. Pupa süresi 10-16 gündür. Yılda 3-4 döl verir. 2. ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI Zarar larvalar tarafından meydana getirilir. Birinci ve ikinci dönem larvalar yapraklarda beslenir. Daha ileriki dönemlerde yalnız geceleri beslenir ve susam bitkilerini kök boğazından kemirerek keser ve kesilmiş bitkiler ölür. Bu nedenle tarlada boşluklar kalır. Popülâsyonun yüksek olduğu yıllarda zarar yeniden susam ekimini gerektirecek kadar önemli olabilir. Zararlı susam ekimi yapılan hemen her yerde bulunur. 3. KONUKÇULARI Polifagdır. Pamuk, tütün, susam, çeşitli sebze ve süs bitkileri konukçularıdır. 150 Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ZİRAİ MÜCADELE TEKNİK TALİMATLARI CİLT II 5. MÜCADELESİ 5.1. Kültürel Önlemler EM 4. DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ Parazitoitleri: Meteorus rubens Nees (Hym.: Braconidae) Echinomyia magricornis Zett. (Hym.: Braconidae) Apanteles rufifrons Hal. (Hym.: Braconidae) Barylypa humeralis (Bra.) (Hym.: Ichneumonidae) B. carinata (Brish.) (Hym.: Ichneumonidae) Gonia bimaculata Wied. (Dip.: Tachinidae) G. cilipeda Rondani (Dip.: Tachinidae) Wagneria nigrans Meigen (Dip.: Tachinidae) Linnaemyia compta Fallen (Dip.: Tachinidae) – Tarla temizliğine önem verilmeli, ilkbaharda tarla otlu bulundurulmamalıdır. – Bozkurt ile bulaşık tarlalarda ilkbaharda yapılacak toprak işlemesi mümkün olduğu kadar derin yapılmalıdır. 5.2. Kimyasal Mücadele 5.2.1. İlaçlama zamanı G Yapılan sürvey sonucunda, metrekarede 1-3 adet bozkurt larvası bulunduğunda veya 100 bitkiden 3’ü kesilmiş ise kimyasal mücadeleye geçilmelidir. 5.2.2. Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları Bakanlık tarafından yayınlanan “Bitki Koruma Ürünleri” kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır. 5.2.3. İlaçlama tekniği TA Zehirli yemin hazırlanması: 10 kg kepeğe önerilen dozdaki ilaç iyice karıştırılır. Daha sonra bu karışıma 500 g şeker veya pekmez ilave edilerek suyla hamur halini almayacak şekilde nemlendirilir. Zehirli yemin uygulanması: Uygulama sırasında en önemli etkenlerden biri toprağın tavında olmasıdır. Çünkü larvalar genellikle kuru toprak üzerinde gezinmezler. Bu gibi durumlarda mücadeleden iyi sonuç alabilmek için hazırlanan zehirli yemin olanaklar ölçüsünde yağmur veya sulamadan sonra, akşamüzeri uygulanmalıdır. Hazırlanan zehirli yem bitki köklerine yakın yerlere dekara 5-6 kg gelecek şekilde eldiven giyilerek serpilmelidir. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü 151