macaristan genel ekonomik durum ve dış ticaret özet bilgi

advertisement
MACARİSTAN
GENEL EKONOMİK DURUM VE DIŞ TİCARET
ÖZET BİLGİ
1. GİRİŞ
Macaristan’daki firmaların % 99.9’u KOBİ niteliğinde firmalar olup, bu
firmaların GSMH’ya katkıları % 48,9’dur. Ayrıca istihdamın 2/3’si ve ihracatın da %
36,8’i KOBİ’ler tarafından gerçekleştirilmektedir. Toplam firma sayısında geri kalan %
0.1’lik kesim ise sermayesinin tamamı ya da hisselerinin büyük çoğunluğu yabancı
sermayeye ait büyük şirketlerden oluşmakta olup, bu firmaların GSMH’ya katkısı ise %
51,1 seviyesindedir.
Avrupa Birliği’ne üye olan her ülkede gözlemlendiği üzere, Macaristan’ın dış
ticaretinin büyük bir bölümü AB ülkeleri ile gerçekleşmektedir 1 Mayıs 2004 öncesinde
toplam ihracatının % 70.7’si AB’ne yönelik olan ihracat ise 2005 yılında % 76.2’ye
yükselmiştir. Bu yüzden AB ekonomisinde yaşanan her türlü gelişme de Macar dış
ticaretini doğrudan etkilemektedir.
Macaristan’ın hem ihracat hem de ithalatında “makine ve taşıt araçlarının” ilk
sırada yer aldığı görülmektedir. Nitekim, 2006 yılı sonu itibariyle, anılan ürün grubunun
Macaristan’ın toplam ihracat ve ithalatı içindeki payı sırasıyla % 62 ve % 51 olarak
gerçekleşmiştir.
Öte yandan, bir çok ulaşım ağları ve koridorlarının ülke sınırlarından geçtiği
gözönüne alındığında, Macaristan’ın Avrupa içindeki lojistik önemi kaçınılmazdır.
Macaristan, özellikle Bulgaristan ve Romanya’nın AB üyesi olduğu 2007 yılı başına
kadar Türkiye açısından AB’ye Balkanlardan giriş kapısı konuma gelmiştir. Bir çok
uluslararası firma için Macaristan’da üretimde bulunmak, dağıtım merkezi ya da lojistik
üst kurmak, ürünlerini gerek Batı Avrupa’ya gerekse Balkanlardan Asya’ya karayolu ile
ulaştırmada nakliye maliyetleri açısından avantaj sağlamaktadır.
Avrupa Birliği ve ABD’nin bu ülkeye yaptıkları büyük yatırımlar Macaristan’ın
Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine yönelim için seçilmiş bir merkez olduğu gerçeğini
ortaya koymaktadır. Bugün itibariyle Macar ekonomisi gerek kişi başına gelir, işgücü
yeterliliği gibi alanlarda gösterdiği performans ile hala gelişmiş sanayi ülkelerinin
oldukça gerisindedir. Özellikle yedi bölgeye ayrılmış olan ülkede sözkonusu bölgeler
arasında da büyük gelişim farklılıkları bulunmaktadır.
2.1. Ülke Kimliği
Ulusal adı
Başkent
Yönetim Şekli
Yüzölçümü
Nüfus:
Erkek
Kadın
Nüfus yoğunluğu
Bölgesel yapılanma
Büyük kentler
Dil
Din
Kişi başına GSYİH
Para Birimi
Üyesi olduğu
uluslararası kuruluşlar
Haftalık çalışma saati
Yerel Saat
Tatil Günleri (2006)
Uluslararası Telefon
Kodu
: Macaristan Cumhuriyeti
: Budapeşte (nüfus 1.77 milyon)
: Macaristan, 1989 yılından itibaren Parlamenter Demokrasi
rejimi ile idare edilmektedir.
: 93.036 km2
: 10 064 000 (1 Ocak 2006 itibariyle)
: 4 784 579
: 5 292 002
: 108.3 km2/kişi
: 19 vilayet ve bir başkent
: Budapeşte (1 775 203)
Debrecen (211 038)
Miskolc (184 129)
Szeged (168 276)
Pécs (162 502)
Győr (129 415)
: Macarca (resmi dil, %97)
: %70 Katolik, %25 Protestan, %3 Ortodoks, %0.5 Musevi,
%1.5 diğer
: 11,000 ABD Doları (2006)
: Forint (HUF)
(2006 yıllık ortalama kur) 1 EUR = 264,3 HUF
: DTÖ, AB, IMF, Dünya Bankası, OECD, NATO,
CEFTA, CEI, SECI
: 40 saat
Türkiye’den 1 saat geri
1 Ocak
Yeni Yıl
:
15 Mart
Milli Bayram
1 Mayıs
İşçi Bayramı
16 Mayıs
Dini Bayram
20 Ağustos
Devlet Bayramı
23 Ekim
Cumhuriyet Bayramı
1 Kasım
Azizler Günü
25-26 Aralık
Noel
: 00 36
1
2.2. Ekonomik Göstergeler
2004
20,429
100,8
149,8
5.2
2005
21,802
109,2
2006
23,562
112,2
173,7
180,6
4.2
3.9
54.4
4.2
3.3
9,980
5.5
5.1
10.116
2,251
-2.4
5
4.9
10,090
3.3
1.3
10.097
2,275
Sabit sermaye yatırımları (milyar HUF)
6.1
4,170
7.2
4,468
-6.1
9.5
3.3
11,140
6.5
5
10.076
2,302
7.5
İnşaat
Makina ve ekipman
2,278
1,738
2,572
1,793
2,686
1,897
Bütçe Açığı/GSYİH (%)
Cari İşlemler Açığı (Milyon Euro)
Cari İşlemler Dengesi/GSYİH (%)
Toplam Dış Borç (milyar Euro)
Orta ve Uzun Vadeli
Kısa Vadeli
Toplam Dış Borç Stoğu/GSYİH (%)
-6.5
-6,916
8,4
57,1
38,2
7,4
-7.8
-6,091
6,9
68,3
45,9
9,9
-9.2
-5,197
5,8
83,9
55,4
10,2
69,3
76,9
94
9.09
8.25
5.17
4.93
7.45
6.9
3,633
44,779
18,1
47,232
15,8
6,099
50,121
11,9
51,581
9,2
4,874
58,416
16,5
58,833
14.1
92,011
101,700
84,534
GSYİH (milyon HUF)
GSYİH (milyar ABD )
GSYİH-SAGP (milyar ABD Doları)
GSYİH Büyüme Oranı (%)
Tarım
Sanayi
Hizmet
Kişi başına düşen ortalama gelir
Tüketici Enflasyonu (%)
Çekirdek Enflasyon (%)
Nufus (milyon)
İşgücü (Faal Nüfus) (bin kişi)
İşsizlik oranı (%)
Ticari faiz oranları (ortalama)
1 yıla kadar
1 yıl üstü
Doğrudan Yab. Sermaye (Milyon Euro)
İhracat (milyon Euro)
İhracat artış oranı (%)
İthalat(milyon Euro)
İthalat artış oranı (%)
Hacim (milyon Euro)
Ülke toplamı içinde Türkiye’nin payı (%)
İhracat
0,80
1,49
4,647
1,57
2
İthalat
0,60
Ortalama Dolar Kuru
Ortalama Euro Kuru
0,63
202,6
251,7
0,58
199,7
248,0
210,5
264,3
Kaynak: Macaristan İstatistik Ofisi, Ekonomi Bakanlığı, Macar Merkez Bankası
3. GENEL EKONOMİK DURUM VE TİCARİ İLİŞKİLER
3.1. Ülke Gruplarına Göre Dış Ticaret
Avrupa Birliği’ne üye olan her ülkede gözlemlendiği üzere, Macaristan’ın da dış
ticaretinin büyük bir bölümü AB ülkeleri ile gerçekleşmektedir. 1 Mayıs 2004’den önce
Macaristan ithalatının % 62.2’sini AB’den yaparken yeni üyelerin katılımıyla bu oran
2005 yılında % 67.7’ye çıkmıştır. Benzer şekilde, yine 1 Mayıs 2004 öncesinde toplam
ihracatının % 70.7’si AB’ne yönelik yapılırken, bu oran 2005 yılında % 76.2’ye
yükselmiştir. 2006 yılında da, benzer trendin devam etmekte olduğu görülmektedir.
Nitekim, bu dönemde AB-25’in toplam Macaristan ihracatı ve ithalatı içindeki payları
sırasıyla % 75 ve % 68 olarak gerçekleşmiştir.
Tablo-1: Macaristan Dış Ticaretinde İlk 20 Ülke
2005
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
Almanya
Avusturya
Rusya
İtalya
Fransa
Polonya
Hollanda
İngiltere
Çek Cum.
ÇHC
Slovakya
Romanya
İspanya
ABD
Belçika
Japonya
Ukrayna
İsveç
G. Kore
İhracat
(Milyon $)
18,734
3,482
1,171
3,434
3,187
2,021
2,406
3,162
1,900
402
1,766
2,335
1,998
1,896
1,326
361
821
837
127
İthalat
(Milyon $)
18,211
4,342
4,868
3,209
3,262
2,500
2,868
1,640
1,891
3,588
1,491
1,111
917
1,111
1,467
2,249
539
745
1,202
2006
İhracat
(Milyon $)
21,615
3,555
1,999
4,011
3,409
2,946
2,209
3,283
2,526
762
2,832
2,295
2,431
2,025
1,429
381
1,304
804
203
İthalat
(Milyon $)
20,809
4,720
6,179
3,475
3,588
3,235
3,258
1,757
2,228
3,857
2,077
1,717
1,053
1,293
1,596
2,209
836
1,037
1,415
3
20 Türkiye
Liste Toplamı
Genel Toplam
927
56,853
62,272
418
62,691
65,920
1,152
47,535
73,341
438
52,142
75,739
25.000
20.000
Almanya; 21.615
Grafik.1. 2006 Yılı Macaristan’nın İhracat Yaptığı İlk 20 Ülke Dağılımı
G. Kore; 203
Japonya; 381
ÇHC; 762
İsveç; 804
Türkiye; 1.152
Ukrayna; 1.304
Belçika; 1.429
Rusya; 1.999
ABD; 2.025
Hollanda; 2.209
Romanya; 2.295
İspanya; 2.431
Çek Cum.; 2.526
Slovakya; 2.832
Polonya; 2.946
İngiltere; 3.283
Fransa; 3.409
5.000
Avusturya; 3.555
10.000
İtalya; 4.011
15.000
0
Grafik.2. 2006 Yılı Macaristan’nın İthalat Yaptığı İlk 20 Ülke Dağılımı
4
20.000
Almanya; 20.809
25.000
Türkiye; 438
Ukrayna; 836
İsveç; 1.037
İspanya; 1.053
ABD; 1.293
G. Kore; 1.415
Belçika; 1.596
Romanya; 1.717
İngiltere; 1.757
Slovakya; 2.077
Japonya; 2.209
Çek Cum.; 2.228
Polonya; 3.235
Hollanda; 3.258
İtalya; 3.475
Fransa; 3.588
ÇHC; 3.857
5.000
Avusturya; 4.720
10.000
Rusya; 6.179
15.000
0
Tablo-1’den de görüleceği üzere. Macaristan’ın en fazla ihracat ve ithalat yaptığı ülke
Almanya olmuştur. Dış ticaret hacmi açısından bakıldığında diğer önemli ülkeler ise
sırasıyla; Avusturya. Rusya Federasyonu. İtalya. Fransa. Polonya. Hollanda ve İngiltere
olmuştur.
Ayrıca. yine Tablo-21’den anlaşılacağı üzere. Macaristan’ın ÇHC. Japonya. G.
Kore gibi Uzakdoğu ülkelerine ve buna ilave olarak Rusya gibi doğalgaz aldığı ülkelere
karşı dış ticaret açığı verdiği görülmektedir.
3.2. Dış Ticaretin Sektörel Dağılımı
Tablo-2’den da görüleceği üzere. Macaristan’ın hem ihracat hem de ithalatında
“makine ve taşıt araçlarının” ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Nitekim. 2006 yılı sonu
itibariyle. anılan ürün grubunun Macaristan’ın toplam ihracat ve ithalatı içindeki payı
sırasıyla % 62 ve % 51 olarak gerçekleşmiştir.
Ayrıca. bu ürün gruplarında Macaristan’ın “net-ihracatçı ülke“ olduğu
görülmektedir. Bu ürün grubunda yapılan ihracat ve ithalatta..
Bu iki ana ürün grubunun dışında kalan diğer sanayi ürünlerinde de. ihracat
açısından “kimyasalların” (organik ve inorganik kimyasallar. plastik ve mamulleri.
kauçuk ve mamulleri ve diğer kimyasal ürünler) ön plana çıktığı görülmektedir.
5
. Bunun dışında. demir ve demir dışı metaller. tıbbi cihazlar ve eczacılık ürünleri
ve profesyonel. bilimsel ve kontrol cihazlarının ihracat içinde önemli bir yere sahip
olduğu görülmektedir.
Öte yandan. Macaristan’ın ithalatında petrol ve enerji ithalatının da önemli bir
konuma sahip olduğu ve bu iki ürün grubunun toplam ithalat içindeki payının % 11
seviyesinde olduğu görülmektedir.
Tarımsal ürünler açısından bakıldığında ise. son yıllarda ithalatın artış eğiliminde
olduğu. ancak buna rağmen 2006 yılı sonu itibariyle Macaristan’ın tarımsal ürünlerde
“net ihracatçı” olmaya devam ettiği anlaşılmaktadır.
Tablo-2. Ürün Grupları İtibariyle Macaristan Dış Ticareti (Milyon Dolar)
2005
İhracat
Gıda. İçecekler ve Tütün
Et ve Et ürünleri
Meyve ve Sebze
Hububat
Hammaddeler
Yağlı Tohum ve Meyveler
Maden Cevherleri
Petrol ve Elektrik Enerjisi
Petrol ve Petrol Ürünleri
Doğalgaz
Elektrik
Sanayi Ürünleri
Organik Kimyasallar
İnorganik Kimyasallar
Tıbbı Cihazlar ve Eczacılık Ürünleri
Plastik ve Mamulleri
Kauçuk ve Mamuller
Kimyasal Ürünler
Kağıt ve Kağıt Ürünleri
Tekstil Ürünleri
3.592
834
673
699
1.236
273
413
1.698
1.462
53
164
17.215
1.043
237
1.450
1.474
696
180
716
667
2006
İthalat
İhracat
2.688
4.045
328
809
482
730
232
895
1.181
1.403
42
237
209
547
6.705
1.852
3.477
1.465
2.529
57
467
282
21.670
20.245
776
1.297
225
290
1.751
1.903
1.657
1.876
665
773
728
188
1.084
805
1.244
682
İthalat
3.029
311
505
244
1.297
61
322
8.422
4.089
3.402
709
24.769
952
255
2.148
1.911
706
718
1.154
1.232
6
Demir-Çelik
Demir-dışı Metaller
Metal İşleme
Mobilyalar
Hazırgiyim
Ayakkabı
Profes.. Bilimsel ve Kont.Cih.
Makine ve Taşıt Araçları
Güç Üreten Mak.ve Aks.
Genel Sanayi Mak.ve Aks.
Ofis ve Otom.Bilgi İşl.Mak.
Haberleşme Cihaz ve Aks.
Elektrikli Mak.ve Aksamları
Taşıt Araçları
TOPLAM
858
768
1.435
946
1.327
304
1.210
38.549
7.129
2.507
5.614
11.080
6.938
5.281
62.272
1.591
1.084
2.251
555
885
288
1.386
33.677
4.740
3.113
2.907
4.791
10.916
5.134
65.920
1.099
990
1.768
990
1.117
363
1.778
45.796
8.148
3.409
4.753
12.543
8.229
7.172
73.341
2.129
1.713
2.613
576
898
328
1.367
38.223
5.143
3.664
3.453
5.778
11.757
6.099
75.739
* Paylar 2006 yılı rakamlarına göre hesaplanmıştır.
(Kaynak: Macaristan İstatistik Ofisi)
Grafik.3. 2006 Yılı Macaristan’nın İhraç Ettiği Ürün Gruplarının Dağılımı
Gıda. İçecekler ve
Tütün
4.045
6%
Makine ve Taşıt
Araçları
45.796
61%
Hammaddeler
1.403
2%
Petrol ve Elektrik
Enerjisi 1.852
3%
Sanayi Ürünleri
20.245
28%
Grafik.4. 2006 Yılı Macaristan’nın İthal Ettiği Ürün Gruplarının Dağılımı
7
Gıda. İçecekler ve
Tütün
Hammaddeler
3.029
1.297
4%
2%
Makine ve Taşıt
Araçları
38.223
50%
Petrol ve Elektrik
Enerjisi
8.422
11%
Sanayi Ürünleri
24.769
33%
4. TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER
Tablo-3: Macaristan’daki Belli Başlı Türk Yatırımları
FİRMA ADI
Çelebi Holding
Türkiye Halk Bankası
Küresel Rulman San. ve Tic. Ltd. Şti.
Aunde Teknik A.S.
TTL Taşımacılık ve Tic. Ltd. Şti.
Polilas A.S.
Haytek Konfeksiyon
Unip Ltd.
Ege Seramik
SEKTÖR
Budapeşte Ferighy yer hizmetleri
Volksbank’ın hisselerinin yaklaşık % 5’lik kısmı
Rulman üretim fabrikası
Araba koltuk kılıfı imalatı
Lojistik merkezi
Lastik. kauçukRubbers
Tarjan’da konfeksiyon fabrikası
Oroszlany’da lojistik merkezi
Seramik ticareti
4.1. Türkiye ile Dış Ticaret Durumu
Tablo-4: Türkiye-Macaristan İkili Ticari İlişkileri (Milyon dolar)
8
İhracat*
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
77.1
111.9
113.5
181
244.5
219.3
350.5
417.9
438.2
Değ.
(%)
12.6
45.1
1.4
59.5
35.1
-10.3
59.8
19.2
4.8
İthalat*
99.1
78.4
189.9
146.9
260.9
290.2
506.3
926.5
1.151.6
Değ.
(%)
19.7
-20.9
142.2
-22.6
77.6
11.2
74.5
83.0
24.3
Hacim
176.2
190.3
303.4
327.9
505.4
509.4
856.8
1.344.4
1.589.7
Denge
-22
33.5
-76.4
34.1
-16.4
-70.9
-155.8
-508.6
-713.4
(Kaynak Macaristan İstatistik Ofisi)
* Türkiye’nin Macaristan’a ihracaıt ve Macaristan’dan ithalatı.
Türkiye ile Macaristan arasında son 10 yıllık dönemde İkili ticari ilişkilerde
görülen artışın 2006 yılında da devam ettiği anlaşılmaktadır.
Nitekim. 2005 yılında 1.3 milyar dolar olan ikili ticaret hacmi. 2006 yılı sonu
itibariyle % 18 oranında artmış ve 1.6 milyar dolara yaklaşmıştır. İhracatımız açısından
bakıldığında da. Macaristan’a yönelik ihracatımızın 2006 yılında bir önceki yıla göre % 5
oranında artarak 438 milyon dolar seviyesine çıktığı görülmektedir. Öte yandan. 2005 yılı
sonunda 926 milyon dolar olan ithalatımız ise 2006 yılında bir önceki yıla göre % 24
oranında artarak 1.2 milyar dolara yaklaşmıştır. Bu gelişmeler sonucunda. 2005 yılında
508 milyon dolar olan dış ticaret açığı ise 2006 yılı sonunda 713 milyon dolara
ulaşmıştır.
Bu rakamlar sonucunda. 2006 yılı sonu itibariyle. Türkiye toplam dış ticaret
hacmi açısından Macaristan’ın en büyük 20. ticaret ortağı olurken. toplam ihracatı ve
ithalatı içindeki payı ise sırasıyla % 1.57 ve % 0.58 olarak gerçekleşmiştir.
4.2 Ürün Grupları İtibariye Macaristan ile Dış Ticaretimiz
4.2.1 İhracatımızın Sektörel Yapısı
Türkiye’nin Macaristan’a yönelik ihracatının sektörel yapısına bakıldığında. 87.
fasılda yer alan “otomotiv ana ve yan sanayi” ürünleri ihracatının % 17.6’lık payla ilk
sırada yer aldığı görülmektedir. Bununla birlikte. anılan ürün grubunun ihracatı 2006
yılında bir önceki yıla göre % 18 oranında gerilemiş ve 77 milyon dolar olmuştur.
9
Macaristan’a yönelik ihracatımızda ön plana çıkan bir diğer ürün grubu ise 85.
fasılda yer alan “elektrik-elektronik mamulleri” olmuştur. Bu ürün grubunun ihracatı.
2006 yılında bir önceki yıla göre % 17 oranında artmış. ve 70 milyon dolar olmuştur.
Macaristan’a yönelik ihracatımızda önemli bir yere sahip olan ve payını hergeçen
yıl artıran ürün gruplarından birisi de “tekstil sektörü” dür. Nitekim. söz konusu sektörün
toplam ihracatı 2006 yılında bir önceki yıla göre % 5 oranında artmış ve 58 milyon dolar
olurken. toplam ihracat içindeki payı ise % 13 olarak gerçekleşmiştir..
Macaristan’a ihracatımızda bir diğer önemli ürün grubu ise. 84. fasılda yer alan
“makine ve aksamları” olmuştur. 2006 yılında bu fasıldan yapılan ihracat bir önceki yıla
göre % 28 oranında artarak 41 milyon dolara yaklaşmış olup. toplam ihracatımız içindeki
payı ise % 9.6 olarak gerçekleşmiştir..
Ülkemizin 2006 yılında 01-24. fasıllar arasında yer alan “tarımsal ürünler”de
Macaristan’a yaptığı ihracat ise. bir önceki yıla göre % 5 seviyesinde artarak 34 milyon
dolara yükselmiştir..
2006 yılı ihracatında görülen düşüşe rağmen. toplam ihracatımız içinde önemli bir
yere sahip olan bir diğer ürün grubu ise “kimyasallar” olmuştur. Plastik ve mamulleri ile
bilikte değerlendirildiğinde. anılan sektörün ihracatı 2006 yılında 2005 yılna göre % 11
oranında düşmüş ve 27 milyon dolar olmuştur..
Ülkemizin hem genel hem de Macaristan’a yönelik ihracatında önemli bir
konuma sahip olan bir diğer ürün grubu “demir-çelik” sektörünün ihracatında ise bir
önceki yıla göre % 38’lik bir artış görülmüş. ve söz konusu sektör ihracatı 31 milyon
doları aşmıştır.
Macaristan’a yönelik ihracatımızda son yıllarda ön plana çıkan bir diğer ürün
grubu olan “demir-dışı metaller” sektörünün 2006 yılı ihracatı ise bir önceki yıla göre %
25 oranında artmış ve yaklaşık 29 milyon dolar olmuştur
Tablo-5. Türkiye’nin Macaristan’a İhracatın Sektörel Yapısı
Ürün Grupları
Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünler
Meyve-Sebze.Hububat ve Bakliyat Ürünleri
Hayvansal ve Bitkisel Yağlar
Hazır Gıda Ürünleri. İçecekler ve Tütün
Mineral Ürünler
Kimyasal Ürünler
2005
(1000 $)
928
24.715
412
6.459
2.151
8.753
2006
(1000 $) Pay.(%)
928
0.2
24.795
5.7
124
0.0
8.327
1.9
3.795
0.9
6.904
1.6
10
Plastik ve Kauçuk Mamulleri
Kağıt ve Mamulleri
Tekstil
Hazırgiyim
Ayakkabı ve Diğer Aksesuarlar
Taş, Çimento, Seramik, Cam Mamulleri
Değerli Taşlar ve Mücevherat
Demir-Çelik ve Mamuller
Demir Dışı Metaller
Makine ve Aksamları
Elektrik-Elektronik
Taşıt Araçları ve Yan Sanayi
Çeşitli Sanayii Ürünleri (94-96)
Diğer
TOPLAM
21.058
1.700
55.341
28.224
3.377
11.048
8.670
22.867
23.104
31.772
60.040
93.094
9.772
12.888
417.904
19.556
3.353
58.005
25.393
3.312
13.436
4.812
31.441
28.968
40.693
70.325
76.846
11.918
16.355
438.164
4.5
0.8
13.2
5.8
0.8
3.1
1.1
7.2
6.6
9.3
16.0
17.5
2.7
3.7
100.0
(Kaynak Macaristan İstatistik Ofisi)
Grafik.5. 2006 Yılı Türkiye’nin Macaristan’a İhraç ettiği Ürünlerin Dağılımı
Plastik,Kauçuk
19.556
5%
Diğer; 56.909
13%
Taşıt Araç.veYan
San.
76.846
18%
Meyve,Sebze.
Hububat, Bakliyat
24.795; 6%
Hazırgiyim ; 25.393;
6%
Demir Dışı Metaller ;
28.968; 7%
Demir-Çelik 31.441;
7%
Elektrik-Elektronik
70.325
16%
Tekstil 58.005
13%
Makine ve
Aksamları ; 40.693;
9%
..
4.2.2. İthalatımızın Sektörel Yapısı
11
Macaristan’dan yapılan ithalatın ürün grupları itibariyle dağılımına bakıldığında
ise. ithalatın çok büyük oranda 84. 85 ve 87. fasıllarda yer alan yer alan “makine.
elektrik-elektronik ve taşıt araçları”ndan oluştuğu görülmektedir. Nitekim. bu 3 fasılın
toplam ithalat içindeki payı 2006 yılında % 78 olarak gerçekleşmiştir
Öte yandan. Macaristan’dan yapılan toplam ithalatın yaklaşık % 15’lik kısmı ise
plastik ürünleri ile birlikte düşünüldüğünde “kimyasallar” ürün grubunda
gerçekleşmekte olup. 2006 yılında bu sektörden yaptığımız ithalat bir önceki yıla göre %
14 oranında azalarak 168 milyon dolar olmuştur.
Macaristan’dan yaptığımız “tarımsal ürün” ithalatının ise. 2006 yılında bir
önceki yıla göre % 46 oranında azalarak 23 milyon dolara gerilediği görülmektedir. Bu
düşüşün en önemli nedeni ise. ayçiçeği tohumu ve yağı ithalatında görülen büyük oranlı
azalma olmuştur. Nitekim bu ürün ithalatı 2005 yılında 15 milyon dolar iken. 2006
yılında nerdeyse sıfır seviyesine gerilemiştir.
Tablo-6 : Macaristan’dan Yapılan İthalatın Sektörel Yapısı (ABD Doları)
Ürün Grupları
Tarımsal Ürünler
Mineral Ürünler
Kimyasal Ürünler
Plastik ve Kauçuk Mamulleri
Kağıt ve Mamulleri
Tekstil ve Hazırgiyim
Taş.Çimento.Seramik ve Cam Mam.
Demir-Çelik ve Mamuller
Makine ve Aksamları
Elektrik-Elektronik
Taşıt Araçları ve Yan Sanayii
Diğer
TOPLAM
2005
(1000 $)
42.698
4.130
43.931
151.675
7.754
3.605
10.841
20.892
138.881
386.743
99.514
15.853
926.515
2006
(1000 $)
23.183
5.556
45.023
123.770
12.209
6.005
7.239
8.521
300.434
484.823
113.493
21.318
1.151.573
Pay.(%)
2.0
0.5
3.9
10.7
1.1
0.5
0.6
0.7
26.1
42.1
9.9
1.9
100.0
(Kaynak Macaristan İstatistik Ofisi)
Grafik.6. 2006 Yılı Türkiye’nin Macaristan’dan İthal ettiği Ürünlerin Dağılımı
12
Diğer 48.639
Tarımsal Ürünler;
4%
Kağıt ve Mamulleri
23.183
12.209
2%
Kimyasal Ürünler ;
1%
45.023
4%
Taşıt Araç.ve Yan
Sanayii 113.493;
10%
Elektrik-Elektronik
484.823
42%
Plastik ve Kauçuk
123.770
11%
Makine ve Aksam
300.434
26%
Macaristan’daki Belli Başlı Ekonomik ve Ticari Kuruluşlar
o Macaristan Ekonomi ve Ulaştırma Bakanlığı (www.gkm.gov.hu)
o Macaristan Maliye Bakanlığı (www.pm.gov.hu/web/home.nsf/frames/english )
o Macaristan Gümrük Ofisi (http://vam.gov.hu/mainMenu.do?modulId=11)
o Macaristan Yatırım ve Ticareti Geliştirme Ajansı (www.itdh.hu)
o Gümrük Vergilerine İliskin Bilgi (www.vaminfo.hu)
o Macaristan Sanayi ve Ticaret Odası (www.mkik.hu)
o Budapeşte Sanayi ve Ticaret Odası (www.bkik.hu)
o Ulusal Kalkınma Ofisi (www.nfh.hu)
o Macaristan İstatistik Ofisi (www.ksh.hu)
o Macar Merkez Bankası (www.mnb.hu)
13
Ülkede Yerleşik Türk Dernek/Oda/Birlikler
Macaristan’da yerleşik işadamlarımız tarafından iki organizasyon oluşturulmuştur;



1997 yılında kurulan ve başkanlığını Osman Şahbaz’ın (Tempo Uno Kft.-)
yaptığı Türk-Macar İşadamları Derneği
2000 yılında kurulmuş olan ve başkanlığını Suat Karakuş’un (Ege
Seramik Ltd.) yaptığı Türk-Macar Sanayi ve Ticaret Odası.
Bunun yanısıra. 2007 yılı içinde başkanlığını Hakan Garip Yıldız yaptığı
“Aktif İşadamları Derneği”de kuruluş işlemlerini tamamlamıştır.
EK-1: MACARİSTAN`DAKİ EN BÜYÜK 20 FİRMA
ÜNVAN
1 MOL Magyar Olaj- és Gázipari Rt.
2 Audi Hungária Motor Kft.
3 Flextronics International Kft.
SEKTÖR
Yakıt ve gaz endüstirisi
Otomobil üretimi
Elektronik
4 Matáv Rt.
Telekomünükasyon
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Philips Magyarország Kft.
Magyar Villamos Művek Rt. (MVM)
Co-op Hungary Rt.
GE Hungary Rt.
Panrusgáz Magyar-Orosz Gázipari Rt.
IBM Storage Products Kft.
E.ON Hungária Rt.
Tesco-Globál Áruházak Rt.
Metro Holding Magyarország Kft.
Westel Mobil Távközlési Rt.
Magyar Államvasutak Rt. (MÁV)
Vegyépszer Rt.
17 Budapesti Elektromos Művek Rt. (Elmű)
Electronik. telekomünükasyon
Elektrik
Gıda ticareti
Üretim sanayi
Enerji ticareti
Elektronik. bilgisayar aksamı
Enerji sanayi
Parekende
Ticaret
Mobil telekomünükasyon
Demiryolu taşımacılığı
İnşaat
Elektrik sağlayıcısı
14
18 Pannon GSM Távközlési Rt.
Mobil telekomünükasyon
19 Dunaferr Dunai Vasmű Rt.
20 Magyar Suzuki Rt.
Metal sanayi. ticaret
Otomobil üretimi
Kaynak: Budapest Business Journal
2008 Yılı Macaristan’da düzenlenecek olan Fuarlar :
Exhibition / Fair CARAT
International Trade Exhibition Jewellery, Gems and Watches
Feb. 28 – Mar. 2
Budapest
Organiser Hungexpo ZRt.
Exhibition / Fair Intergarden 2008
Mar. 7-9
Pécs
Organiser Pécsi Rendezvényszervező Kht.
Exhibition / Fair Vinfood 2008 Viniculture, Food and Gastronomy Trade Fair
Apr. 1-2
Pécs
Pécsi Rendezvényszervező Kht.
Exhibition / Fair CONSTRUMA International Trade Exhibition for Building Industry
Apr. 9-13
Budapest
Organiser Hungexpo ZRt.
Exhibition / Fair DECORSTONE
International Trade Exhibition for Marble, Stone and Granite
Industry
15
Apr. 9-13
Budapest
Organiser Hungexpo ZRt.
Exhibition / Fair XII. HAJDÚÉP 2008 Trade Fair for Construction and Home
Furnishing
Apr. 18-20
Debrecen
Organiser V-Trade Kiállítások Kft.
Exhibition / Fair VII. DEGÉP Construction Engineering Trade Fair
Apr. 18-20
Debrecen
Organiser V-Trade Kiállítások Kft.
Exhibition / Fair VII. NYILÉP Door, Window, Shading Installations Trade Fair
Apr. 18-20
Debrecen
Organiser V-Trade Kiállítások Kft.
Exhibition / Fair ROOM for LIVING Trade Fair
Apr. 25-27
Tatabánya
Organiser Sportmix Kft.
Exhibition / Fair INDUSTRIAInternational Industry Trade Fair
May 27-30
Budapest
Organiser Hungexpo ZRt.
Exhibition / Fair ElectroSalon
Int. Trade Fair for Electronics, Electrical Technology and Automation
May 27-30
Budapest
Organiser Hungexpo ZRt.
Exhibition / Fair CHEMEXPO International Chemical and Plastic Industry Exhibition
May 27-30
Budapest
Organiser Hungexpo ZRt.
Exhibition / Fair Pécs EXPO 28th General Trade Fair
June. 5-8
Pécs
Organiser Pécsi Rendezvényszervező Kht.
16
Exhibition / Fair PÉCS INFO 13. IT Trade Fair
June. 5-8
Pécs
Organiser Pécsi Rendezvényszervező Kht.
Exhibition / Fair OUTLET Fair 2008
June. 5-8
Pécs
Pécsi Rendezvényszervező Kht.
Exhibition / Fair XVIII. GYŐR GENERAL FAIR
June. 5-8
Győr
Győri Vásár Kft.
Exhibition / Fair ROOM for LIVING Construction Trade Fair
June. 5-8
Győr
Győri Vásár Kft.
Exhibition / Fair IV. Zemplén Expo General Fair of Consumer Goods and Services
June. 6-8
Szerencs
Novico Bt.
Exhibition / Fair VÉRTES EXPO
General Exhibition and Fair
Aug. 28-31
Tatabánya
Sportmix Kft.
Exhibition / Fair BNV BUDAPEST INTERNATIONAL FAIR
Sep. 10-14
Budapest
Hungexpo ZRt.
Exhibition / Fair SPA & WELLNESS
Health Tourism Trade Show, Conference and Exhibition
Nov. 6-9
Budapest
Hungexpo ZRt.
Exhibition / Fair IFE Foodapest
International Food, Drink and Hospitality Exhibition
Nov. 18-21
Budapest
Hungexpo ZRt.
17
Exhibition / Fair FOODATECH
International Trade Fair for Food Technology and Packaging
Nov. 18-21
Budapest
Hungexpo ZRt.
KAYNAKÇA
1- Macaristan Ekonomi ve Ulaştırma Bakanlığı’nın internet sayfası. çeşitli yayınları
ve yazışmalar
2- Macaristan Merkez Bankası’nın internet sayfası ve çeşitli yayınları
3- Macaristan Tarım Bakanlığı’nın internet sayfası ve çeşitli yayınları
4- Macaristan Çalışma Bakanlığı’nın internet sayfası ve çeşitli yayınları
5- Macaristan Maliye Bakanlığı’nın internet sayfası ve çeşitli yayınları
6- Ulusal Alanlar ve Bölgesel Gelişim Otoritesi’nın internet sayfası ve çeşitli
yayınları
7- Macarisan Gümrük ve Finans Muhafaza Birimi’nin internet sayfası. çeşitli
yayınları ve yazışmalar
8- Macaristan Yatırımları ve Ticaret Geliştirme Ajansı’nın (ITDH) internet sayfası.
çeşitli yayınları ve yazışmalar
9- Macaristan Başbakanlık Ofisi’nin internet sayfası ve çeşitli yayınları
18
10- Macaristan Ulusal Kalkınma Ofisi
11- Macaristan İstatistik Ofisi
12- Macaristan Dışişleri Bakanlığı internet sayfası. çeşitli yayınları ve yazışmalar
13- Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü- GKI
14- Ernst and Young Danışmanlık Firması
15- KPMG Danışmanlık Firması
16- GfK Hungaria Danışmanlık Firması
17- BBJ-Budapest Business Journal
18- Budapest Sun
19- Hungary Around C’lock
19
Download