Gökhan Dilbaş

Littera
Gökhan Dilbaş*
MACAR EDEBİYATINDA BİR RÖNESANS
ŞAİRİ: JANUS PANNONİUS (1434-1472)
Özet
Rönesans hareketi 15. ve 16. yüzyıllarda tüm Avrupa ülkelerinde kendisini güçlü bir
şekilde hissettirir, sanat ve düşünce dünyasında köklü yeniliklere sebep olur. Macaristan’da
Rönesans kültürü 1450’li yıllarda başlar, kral Mátyás Hunyadi – I. Mátyás – (1458-1490)
zamanında Hümanizm anlayışının da rüzgârını arkasına alarak iyice kök salar, 1530’lu
yıllardan itibaren yaşanan gelişmelerle beraber yeni bir dönemece girer.
Janus Pannonius, Rönesansın getirilerini ve hümanist değerleri eserlerinde başarılı bir
şekilde yansıtan en önemli Macar edebiyatçısıdır. Kendisinden önceki Macar edebiyatçılarının
meydana getirdiği eserleri bilinçli bir şekilde okumuş, Avrupa’daki oluşumları, Avrupa
insanının düşünce dünyasındaki yenilik isteğini çok iyi şekilde kavramış ve bütün bunları
hümanist anlayışın getirileriyle beraber ele alarak eserlerini oluşturmuştur. Janus Pannonius
tam anlamıyla değerlerin yeni baştan ele alınıp yorumlandığı Rönesans çağının insanıdır.
Janus Pannonius’u tam anlamıyla kavramak istiyorsak meydana getirdiği eserlerini
Macaristan’da yaşanan Rönesans oluşumları ile beraber ele almak gerekir. Bu çalışmada
Janus Pannonius’un edebi karakteri, eserlerini ortaya koyarken hangi oluşumlardan beslendiği
ve Macar edebiyatına olan etkileri ele alınıp incelenecektir. Rönesans çağı Macaristan’ını,
bu çağın insanın düşünce dünyasında meydana getirdiği değişiklikleri ve meydana gelen
oluşumların Macar edebiyatına olan yansımalarını bütüncül bir şekilde anlamak ve
yorumlamak istiyorsak 15. yüzyıl Macar edebiyatının en önemli edebi karakterlerinden biri
olan Janus Pannonius incelenmesi gereken Macar edebiyatçılarının başında gelmektedir.
Anahtar Sözcükler: Janus Pannonius, Macaristan’da Rönesans, Mátyás Hunyadi, I.
Mátyás, Rönesans edebiyatı, Hunyadi’ler çağı, Hümanizm, Macaristan’da Hümanizm.
* Dr., Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Hungaroloji Anabilim Dalı.
187