ISBN : - - - - “BÜTÜN ÜMİDİM GENÇLİKTEDİR” İÇİNDEKİLER Vücudumuzdaki Sistemler ..............................................5 Kuvvet ve Enerji.............................................................35 Maddenin Yapısı ve Özellikleri......................................51 Aynalarda Yansıma ve Işığın Soğurulması.....................83 İnsan ve Çevre İlişkileri................................................101 Elektrik Enerjisi.............................................................113 Güneş Sistemi ve Ötesi................................................131 Cevap Anahtarı............................................................151 Sindirim Sistemi Test 1 1. 3. Sindirim Çeşitleri L K M Kimyasal Sindirim N R Yukarıda verilen şemada P sembolü ile göste- rilen sindirim çeşidine aşağıdakilerden hangisi Yukarıda verilen şekilde K, L, M, N, P, R harfleri ile örnek olarak verilemez? gösterilen yapı ve organlar kimyasal sindirim, fiziksel sindirim ve besin emilimi yapma durumuna A) Büyük yağ damlalarının, daha küçük parçalara göre nasıl gruplandırılır? ayrılması Fiziksel sindirim yapanlar Besin emilimi yapanlar A) K, M, R L, P, R P B) L, M, N K, L, P P C) K, N, R K, N, R R D) N, P, R K, L, N R C) Proteinlerin, yağların ve karbonhidratların pankreas özsuyunda enzimler yoluyla parçalanması D) Midenin kasılıp gevşeme hareketiyle besinlerin Zeka Küpü Yayınları Kimyasal sindirim yapanlar B) Besinlerin ağızda dişlerle parçalanması parçalanması 4. Organlar Özellikler Yağların kimyasal 1. Ağız a. sindiriminin başladığı organdır. 2. Proteinlerin kimyasal , ürettiği salgıyla yağların fiziksel sindirimini gerçekleştirir. Yukarıda verilen 2. İncebağırsak sembolüyle gösterilen yere organdır. aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi gerekir? A) b. sindiriminin başladığı Karbonhidratların 3. Mide B) c. kimyasal sindiriminin başladığı organdır. Yukarıda verilen organlar ve özellikleri hangi seçenekteki tabloda doğru eşleştirilmiştir? Kalın bağırsak C) Pankreas A) D) C) Karaciğer 1. Ünite: Vücudumuzdaki Sistemler Dalak 6ÜQÜI 6RUX%DQNDVÜ 1 2 3 c b a 1 2 3 c a b B) D) 1 2 3 b c a 1 2 3 a b c 5 TEST - 1 5. Sindirim Sistemi Bazý besinlerin kimyasal sindirimi sonucu oluþan maddeler , , ve sembolleri ile gösterilmiþtir. G S P 7. I. Proteinler / Karbonhidratlar: Vücudun başlıca enerji kaynağıdır. II. Yağlar / Karbonhidratlar: Kimyasal sindirimi sonucu Vücudun başlıca enerji deposudur. III. Vitaminler / Proteinler: Kimyasal sindirimi sonucu Vücutta yapıcı ve onarıcı olarak görev yapar. Yukarıda verilen cümlelerin doğru olabilmesi için Kimyasal sindirimi sonucu kutucuk içinde yazılmış ifadelerden hangileri kullanılmalıdır? I Buna göre, aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? III Karbonhidratlar Proteinler B) Karbonhidratlar Yağlar Proteinler C) Proteinler Vitaminler Yağlar D) Karbonhidratlar Karbonhidratlar Vitaminler Zeka Küpü Yayınları A) G maddesinin sindirimi aðýzda baþlamýþ olabilir. B) G, S ve P maddeleri sindirilirken enzimler görev yapmýþtýr. C) P maddesinin sindirimi ince baðýrsakta baþlamýþ ve ince baðýrsakta bitmiþ olabilir. D) G, S ve P maddelerinin mekanik sindirimi midede baþlamýþtýr. A) Proteinler II 8. 1 Besinleri çok sıcak ya da soğuk olarak tüketmek 2 3 Yemeğe çiğ salata ve taze meyve ile başlamak 4 Lokmaları iyice çiğnemek Alkol ve sigara kullanmak Yukarıdaki kartlarda sindirimle ilgili bazı ifadeler verilmiştir. 6. Buna göre, kaç numaralı kutucuklar sindirim sis- Aþaðýda verilen I, II ve III numaralý deney tüplerine bazý besinler, su ve tükürük sývýsý konulmuþtur. teminin sağlığını olumsuz yönde etkiler? 9. A) 1, 2, 3 B) 2, 3 C) 2, 3, 4 D) 1, 3 Fen Bilimleri dersinde Eda, öğretmene aşağıdaki soruları soruyor. Buna göre, aþaðýdaki ifadelerden hangisi söylenebilir? A) I. tüpte sadece kimyasal sindirim gerçekleþir. B) Kimyasal sindirim sadece III. tüpte gerçekleþir. C) Tüplerin hepsinde sindirim gerçekleþir. D) I. ve II. tüpte kimyasal sindirim gerçekleþir. 6 ● Hazımsızlık sindirim sistemi hastalıklarından mıdır? ● Reflü sindirim sistemi hastalıklarından mıdır? Buna göre öğretmen, Eda’nın sorduğu sorulara sırasıyla hangi seçenekte belirtilen cevapları verir? A) Hayır, Evet B) Evet, Evet C) Evet, Hayır D) Hayır, Hayır Sindirim Sistemi Test 2 1. Ağızda üretilen tükürük sıvısı ile ilgili aşağıda ve- 4. rilen bilgilerden hangisi yanlıştır? Besin içeriği Özelliği K Vücudumuzun başlıca enerji deposudur. L Vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar. M Vücudumuzda iskelet dişlerin yapısına katılır. A) Tükürük sıvısı ile besinlerin yumuşatılması sağlanır. B) Dilin hareketlerini kolaylaştırır. C) Tükürük bezleri tarafından üretilir. D) Tükürük sıvısı içinde proteinlerin kimyasal sindi- ve Yukarıdaki tabloda bazı besin içerikleri ve özellikleri rimini sağlayan enzimler bulunur. verilmiştir. Buna göre K, L, M harfleriyle gösterilen yere hangi seçenekte belirtilenler getirilebilir? 2. K Mide Kalın bağırsak Zeka Küpü Yayınları Karaciğer Ağız L M A) Karbonhidratlar Su Vitaminler B) Yağlar Proteinler Su C) Yağlar Su Mineraller D) Proteinler Mineraller Mineraller 5. Organ Organ Ağız Mide İnce Ağız Mide İnce bağırsak bağırsak Yukarıda resimleri verilen organların kaç tanesinde sindirim olayı gerçekleşir? A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 Organ Ağız Mide İnce bağırsak 3. Besin İçerdiği yağ yüzdesi K L M N % 20 % 40 % 60 % 80 Sindirim sisteminde bulunan bazı organlardaki organik besinlerin miktarındaki değişim grafiklerle gösterilmiştir. Buna göre, grafiklerde , ve sembolleri yerine hangi organik besinler yazılmalıdır? Yukarıdaki tabloda miktarları aynı olan K, L, M, N besinlerinin içerdikleri yağ oranları verilmiştir. Buna göre, hangi besinin ince bağırsakta kimya- A) Protein Karbonhidrat Yağ sal sindirime uğrayan kısmı daha fazladır? B) Yağ Protein Karbonhidrat C) Karbonhidrat Yağ Protein D) Yağ Karbonhidrat Protein A) K B) L C) M 1. Ünite: Vücudumuzdaki Sistemler D) N 6ÜQÜI 6RUX%DQNDVÜ 7 TEST - 2 Sindirim Sistemi 6. Safra sıvısı 8. Pankreas özsuyu 25 gr Tereyağı ● Hazımsızlık A) 3 Pankreas özsuyu 15 gr Tereyağı ● Reflü temi hastalıklarındandır? L Safra sıvısı ● Ülser ● Gastrit Yukarıdaki hastalıklardan kaç tanesi sindirim sis- 20 gr Tereyağı K ● Astım ● Kızamık Pankreas özsuyu 9. B) 4 D) 6 Sindirim sonucu oluşan küçük moleküller Besin içeriği 15 gr Tereyağı M C) 5 Mide İncebağırsak (Enzimler) N Yukarıdaki K, L, M, N kaplarının hangisinde sindi- Yukarıdaki bir besin içeriğinin, enzimler yardımı ile kü- rim en hızlı gerçekleşir? çük moleküllere parçalanması gösterilmiştir. A) K gisidir? B) L C) M D) N Zeka Küpü Yayınları Buna göre, bu besin içeriği aşağıdakilerden han- 10. A) Protein B) Karbonhidrat C) Yağ D) Mineral Protein Değeri 7. Enzim Sindirim Yukarıdaki tabloda belirtilen sindirim salgılarının bulundurdukları enzimler () işareti ile gösterilmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangilerinin doğruluğu kesindir? I. Besinler (100 g) Doktor, Yeşim Hanım'a yakalandığı bir hastalıktan dolayı protein içeriği düşük besinler tüketmesini önermiştir. Yukarıda verilen tabloda bazı besin maddelerinin 100 gramındaki yaklaşık protein değerleri belirtilmiştir. , Karbonhidratların kimyasal sindiriminde etkilidir. 8 Peynir Mide özsuyu Balık Pekmez Fasulye Pankreas özsuyu Pirinç Et Tükürük Nohut salgısı Buna göre Yeşim Hanım, aşağıdaki yemeklerden hangisini yerse, doktorun tavsiyesine uymuş olur? II. , yağların fiziksel sindiriminde etkilidir. III. , proteinlerin kimyasal sindiriminde etkilidir. A) Peynir ve balık B) Pirinç ve fasulye A) Yalnız I B) II ve III C) Et ve pekmez C) I ve III D) I, II ve III D) Balık ve pekmez Sindirim Sistemi Test 3 Özlem öğretmen, sindirim sistemini yandaki düzeneği kurarak öğrencilerine anlatmaktadır. Öğrenciler düzenekte kullanılan malzemelerle sindirim sistemi organları arasındaki benzerlikleri tahmin etmektedir. Buna göre, hangi öğrencinin yaptığı benzetme doğrudur? mikser I. boru K kab M çöp kutusu N P 2. Vitamin Glikoz Nişasta L II. boru A) I. boru ince bağırsaktır. Çünkü besinin mideye iletilmesini sağlar. B) Mikser yemek borusundaki kaslardır, besinin aşağı doğru inişini sağlar. C) Huni pankreas görevini yapıyordur, böylece tüm besinler kana karışır. D) Çöp kutusu kalın bağırsak görevini yapıyordur, besin atıklarının dışarı atımı gerçekleşir. Su 4. besin Mineral Yukarıdaki şekilde harflendirilmiş yapı ve organlardan hangilerinde proteinlerin ve karbonhidratların kimyasal sindirimi gerçekleşir? Proteinler Zeka Küpü Yayınları 1. A) K-N L-P B) L-N K-M C) M-N K-N D) M-P K-P 5. 40 g ekmek 1 saat sonra Protein 1. kap Yukarıdaki besinlerden kaç tanesi sindirime uğra- 40 g ekmek madan doğrudan kana geçer? A) 5 B) 4 C) 3 Karbonhidratlar 1 saat sonra D) 2 2. kap 3. Demir, 1. ve 2. kaba eşit miktarda tükürük sıvı ekliyor. İnce bağırsakta besinlerin yapıtaşlarına ayrıldıktan sonra kana geçmesine “emilim” denir. İnce bağırsakta emilim hızını; Ekmek parçalarındaki değişimi şekildeki gibi göz- : İnce bağırsağın kıvrımlı yapıda, uzun olması lemleyen öğrenci, 1 saatlik bu gözlemi ile hangi : Villus sayısının fazla olması sonuca ulaşabilir? : İnce bağırsağın iç yüzeyinde parmaksı çıkıntıla- A) Büyük moleküllü besinlerin sindirimi olmaz. Kaplara eşit miktarda ekmek parçaları atıyor. B) Tükürük sıvısı tüm besinlerin sindirimini gerçek- rın bulunması leştirmez. faktörlerinden hangileri artırır? A) Yalnız B) Yalnız C) D) ve 1. Ünite: Vücudumuzdaki Sistemler , C) İyice çiğnenen besinlerin kimyasal sindirimi daha ve kolay gerçekleşir. D) Bitkisel besinler fiziksel sindirime uğramaz. 6ÜQÜI 6RUX%DQNDVÜ 9 TEST - 3 6. Sindirim Sistemi K, L, M besinlerin kimyasal sindiriminin gerçekleştiği organlardır. Yukarıda verilen ifadede K, L, M harfleriyle temsil edilen organlarla ilgili aşağıdakilerden hangileri söylenemez? 8. Dil Dişler I. K, besinleri ağız boşluğundan yemek borusuna ileten sindirim organı olabilir. II. L, sindirilmiş besin içerikleri emerek kana geçiren sindirim organı olabilir. III. M, besin maddelerinin kullanılmayan kısımlarını posa şeklinde vücut dışına atan sindirim organı olabilir. A) Yalnız I C) Yalnız III Mide kasları Tükürük Safra Yukarıdaki kartlarda yazılanlardan kaç tanesi fiziksel sindirimde görev alan yapılardır? A) 5 B) I ve II D) I ve III 9. B) 4 C) 3 D) 2 Sindirim sistemi sağlığını korumak için aşağıdakilerden hangisi yapılmamalıdır? Zeka Küpü Yayınları A) Lifli besinler tüketilmelidir. 7. Selami, kimyasal sindirimi gözlemlemek istiyor. B) Yemekten sonra bir saat kadar istirahat edilmelidir. C) Sofradan tam olarak doymadan kalkılmalıdır. D) Yemek sırasında ve sonrasında fazla su içilmelidir. 10. Mide mukozasının 1. Mide içeriğinin yemek 2. Deney tüpleri Et parçaları Mide özsuyu 10 borusuna geri kaçması b. Gastrit Mide iç yüzeyini kap- Su Yukarıda verilen deney düzeneklerini kullanarak proteinlerin kimyasal sindirimine suyun etkisini gözlemlemek isteyen Selami, şekildeki malzemelerle nasıl bir düzenek hazırlamalıdır? (Enzimler su varlığında etkisini gösterebilmektedir.) A) Et parçalarını ve mide özsuyunu eşit miktarda her iki deney tüpüne de ekleyip, suyu sadece bu tüplerden birine koymalıdır. B) Et parçalarını bir deney tüpüne, suyu ve mide özsuyunu diğerine koymalıdır. C) Suyu bir deney tüpüne, et parçalarını ve mide özsuyunu diğerine koymalıdır. D) Et parçalarını bir deney tüpüne, mide özsuyunu diğer deney tüpüne, suyu her iki deney tüpüne eşit miktarda koymalıdır. a. Hazımsızlık iltihaplanması layan tabakanın zarar 3. görüp, aşınarak yara c. Reflü alması Tüketilen besinlerin mi4. dede sindirilememesi d. Ülser sonucunda oluşur. Yukarıdaki tabloda mide ile ilgili rahatsızlıklar ve oluşan hastalıkların eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru yapılmıştır? A) 1 2 3 4 B) 1 2 3 4 a b c d b c d a C) 1 2 3 4 D) 1 2 3 4 a d c b b a d c