HASTANE TEMĠZLĠĞĠNDE STANDARTLARA ULAġMAK

HASTANE TEMĠZLĠĞĠNDE STANDARTLARA ULAġMAK?
DĠRENÇLĠ MĠKROORGANĠZMALAR
Uzm. ġebnem ÇAKIN
Acıbadem International Hospital
Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi
1 Kasım 2013 tarihinde Acıbadem Kadıköy Hastanesi’nde yapılan Dirençli
Mikroorganizmaların Kontrolü Seminerinde sunuldu.
Her ne kadar yüzeylerde potansiyel patojenler
birikerek mikrobiyolojik bulaş oluştursalar da bunlar
doğrudan hastalara ya da personele enfeksiyon geçişi ile
ilgili değildir.
Çevresel yüzeylerden hastalara mikroorganizmaların geçişi
büyük ölçüde el ile temas yoluyladır. El hijyeni,
mikroorganizma transferinin en aza indirilmesinde önemli
olduğu kadar sağlık bakımı iliĢkili enfeksiyonların bu
potansiyel katkılarla oluĢmasını azaltmada çevresel
yüzeylerin temizlik ve dezenfeksiyonu esastır.
Tıbbi ve cerrahi aletlerin sınıflandırmasında CDC
(National Center for Infectious Diseases – Ulusal Bulaşıcı
Hastalıklar Merkezi) Spaulding sınıflandırmasını korur.
Spaulding 1968 yılında sağlık alanında kullanılan ve
hasta ile temas eden araç ve gereçleri taĢıdıkları
enfeksiyon riskine göre „kritik‟, „yarı kritik‟ ve „kritik
olmayan‟ malzemeler olmak üzere üç gruba ayırmıştır.
Uygulanacak sterilizasyon ve dezenfeksiyon yöntemi bu
sınıflamaya göre planlanır.
1991’de CDC Spaulding orijinal sınıflandırmasına
ek olarak “çevresel yüzeyler” kategorisi önermiĢtir.
Çevresel yüzeyler, hastalığın geçişinde en az risk taşır.
Temizlik, herhangi bir dezenfeksiyon veya sterilizasyon
işleminin gerekli ilk adımıdır. Toz ve kir taşınabilir çevresel
yüzeylere düzenli temizlik yapmak gerekir. Hepsi olmasa da,
çoğu genel alanların yüzeyleri su ve sabunla temizlenmelidir
ya da yüzeyin özellikleri ve kirlilik derecesine göre
deterjan/dezenfektan kullanılmalıdır.
1996 yılında HICPAC enfeksiyon kontrol merkezi
(Healthcare Infection Control Practices Advisoy Committee)
– (Sağlık Bakımında Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları
Danışma Komitesi) hastanelerin sağlık hizmeti verilen
tüm bölümleri (ayaktan hastaya hizmet veren cerrahi
merkezleri, acil bakım merkezleri, klinikler, diyaliz merkezleri,
doktor ofisleri ve bakım alanları gibi) için rehberin içeriğini
geniĢletti.
CDC‟nin son rehberinde hasta bakım tesislerinin çevresel
enfeksiyon kontrolü için önerileri vardır. Rehber hava, su veya
diğer çevresel öğeler ile iliĢkili enfeksiyonları önlemek için
kontrol önlemlerini açıklar.
Hasta bakım alanlarında temiz bir çevre hastane
enfeksiyonlarını önlemede önemli rol oynar. Hasta bakım
alanlarında;
* Çevredeki insan sayısı,
* Aktivite miktarı,
* Nem miktarı,
* Mikrobik üremeyi destekleyecek materyalin varlığı,
* Havada asılı bulunan mikroorganizmaların üreme hızı,
* Yüzeylerin yapısı göz önünde bulundurularak temizlik ve
dezenfeksiyon uygulamaları yapılır.
Çoklu Ġlaca Dirençli Organizmaların Yönetimi - 2006
VRE ve diğer çoklu ilaca dirençli mikroorganizmaların geçişinde
tıbbi malzeme ve yüzeyler gibi çevresel rezervuarların potansiyel
rolü çeşitli araştırmalara konu olmuştur.
Çevre kültürleri rutin tavsiye edilmese de kontaminasyonu
belgelemek için kullanılmıştır.
Çoklu ilaca dirençli mikroorganizmalar, sık dokunulan
yüzeylerin temizlik ve dezenfeksiyonunun arttırılması, hasta
bakım ünitesinin sadece temizliğine personel atanması ve
kritik olmayan tıbbi malzemelerin kullanımı da dahil olmak
üzere müdahale edilmesine yol açmıştır.
Yapılan araştırmalarda temizlik ve dezenfeksiyon için
geliştirilmiş tesis prosedürüne uyumun eksik olduğu da
tespit edilmiştir.
Çevre kirliliği, hastane enfeksiyonlarına önemli katkı sağlar. (2007)
Sağlık hizmeti ile ilişkili MRSA, VRE ve C. difficile gibi patojenler çevresel
yüzeylerde günlerce yaşayabilir. Kolonize veya enfekte hasta odalarında
sağlık çalışanlarının elleri ya da eldivenleri ile yüzeyler kontamine olarak
duyarlı hastalara doğrudan patojen geçişine neden olabilir.
Kanıtlar, yüzeylerde geliĢmiĢ temizleme / dezenfeksiyon uygulamaları
ile patojenlerin geçiĢinin azaltılabildiğini göstermektedir.
(2013)
Çoklu ilaç dirençli diğer bakterilere göre A.baumannii‟nin daha
sık yayıldığı görülmüştür.
Tüm çoklu ilaç dirençli bakterilerin sağlık çalıĢanlarının
giysileri ile yayılmasını önlemek için temas önlemlerine
uyumun iyileĢtirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Çevresel yüzeylerin dezenfeksiyonu hastane enfeksiyon oranlarını etkiler mi?
Sistematik bir inceleme (2004)
Toplamda 236 bilimsel makale tespit edilmiş. Çalışmaların hiçbiri
sadece deterjan ile temizliğe karşı, yüzeylerin rutin
dezenfeksiyonunun (özellikle katlar) düşük enfeksiyon oranları ile
ilişkisini göstermedi. Dezenfektanlar personel, hastalar ve çevre
için bir tehlike teşkil edebilir ve özel güvenlik önlemleri
gerektirebilir. Hastane enfeksiyonlarının karmaşık, çok faktörlü
doğası göz önüne alındığında, sistematik yüzey
dezenfeksiyonunun rolünü araştırmak için iyi tasarlanmış
çalışmalara ihtiyaç vardır.
DERLEME (2011)
Enfeksiyon kontrolü için etkili bir araç olarak temizliğin rolü dikkate alınır.
Temizlik uygulamaları geniş yüzeyler, ekipman ve bina tasarımı göz önüne
alındığında, klinik riske göre şekillendirilmelidir. Temizlik için daha az
zahmetli uygulamalar her zaman çekici olduğu için, geleneksel temizlik
yöntemlerinin unutulması ya da göz ardı edilmesi tehlikesi vardır.
Enfeksiyon korkusu hastanelerde gerçek veya muhtemel patojenlerin
ortadan kaldırılması için güçlü dezenfektanların kullanımını teşvik
etmektedir. Deterjan bazlı temizlik, dezenfektan kullanımına göre daha
ucuz ve daha az toksiktir. 21. yüzyılda “rutin ve salgın uygulamaları için
hastane temizliği” daha fazla araştırmayı hak ediyor.
Hastane temizlik yöntemlerinin mikrobiyolojik değerlendirilmesi (2007)
Hastane hijyeninin hastaneden edinilen enfeksiyonlarla ilişkisi olabilir. Çalışmada 4
hastane temizlik yöntemi (zemin için “paspas ve vakum”, “sprey temizlik” ve “sulu
yıkama”, perdeler için “buharlı temizlik”) araştırılmıştır:
Çevre temizliğinden önce ve sonra toplam canlı sayımını ölçmek ve belirli
organizmaları belirlemek için çevre örneklerinde standart bir mikrobiyolojik tarama
yöntemi kullanılmıştır. Sonuçlar, temizliğe rağmen zaman zaman çok sayıda patojen
bakterilerin var olmasına rağmen tüm zemin temizleme yöntemlerinin genel olarak
mikrobiyal yükü azalttığını göstermiştir. Sprey temizlik geleneksel silme ve
vakumlamadan daha iyi sonuçlar verdi. Sulu yıkama koagülaz pozitif stafilokok
düzeylerini anlamlı ölçüde azalttı ki, rutin yöntemler ile kombinasyonunda, en az bir
hafta devam eden bir etki yarattı. Perdenin buharla temizliğinde mikrobiyal sayı
azalmış, ancak S.aureus ve diğer potansiyel patojenlerin üzerinde etkisi çok az
olmuştur. Bu sonuçlar bir hastanede potansiyel enfeksiyon kontrolünün avantajlarına
karşı yöneticilerin farklı temizleme yöntemlerinin maliyetlerini değerlendirmede
yardımcı olabilir.
(2004)
Kontaminasyon,
Dezenfeksiyon ve
Çapraz-Kolonizasyon:
Hastane Yüzeyleri
Hastane Enfeksiyonları için
Rezervuar mıdır?
Çevre temizliği,enfeksiyon
kontrol stratejilerinin önemli bir
parçasıdır.
Summary of nosocomial pathogens and environmental contamination
PATOJEN
Influenza virüsü
Parainfluenza
virüsü
Norovirüsler
Hepatit B virüsü
ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN TİPİ
Zeminin süpürülmesi ile
aerosolizasyon, fomitler
üzerinde canlı kalma
ORGANİZMANIN HAYATTA
KALMA SÜRESİ
Pürüzsüz yüzeylerde 24-48 saat
Pürüzsüz yüzeylerde 10 saat
Giysi ve pürüzsüz yüzeylerde Giysilerde 6 saat
Hastane, otel ve gemilerde
kirlenmiş geniş yüzeylerde, ≤14 gün dışkıda,
aerosolizasyon mümkün
≤12 gün halıda
SARS ile ilgili
coronavirüs
Kanla kontamine olmuş çevre 7 gün
Yüzey kirliliği,
fekal-oral geçiş yolu,
Fomitlerde ve dışkı örneklerinde
solunum damlacıkları yolu
24-72 saat
Candida türleri
Fomitlerin kirlenmesi
Candida albicsns için 3 gün,
Candida parapsilosis için 14 gün
Clostridium
difficile
Geniş çevre kirliliği
Hastane katlarında 5 ay
Pseudomonas
aeruginosa
Lavabo ve lavabo giderlerinin
kirliliği
7 saat
Acinetobacter
baumannii
Geniş çevre kirliliği
(İnatçı hastane salgınları)
MRSA
Yanık ünitelerinin yoğun
kontaminasyonu
VRE
Geniş çevre kirliliği
GEÇİŞ YOLU
ÖNERİLEN
DEKONTAMİNASYON
İZOLASYON YÖNTEMİ
İÇİN ÖNERİLER
Sağlık çalışanlarının elleri ile
Damlacık
Kanıtlanmamış
Temas
Kanıtlanmamış
Standart
Lansetler, EEG elektrodları,
sağlık çalışanlarından geçiş
Standart
Giysiler etkilenmez,şüpheli ancak Hava, temas ve kişisel
kanıtlanmamış
koruyucu ekipmanlar
Moleküler epidemiyolojik
bulgularla öneriliyor
Kirli çevre ve sağlık çalışanların
ellerinin kirlilik derecesi
arasındaki korelasyon
Çevrede bulunan birçok türün
çoğu endojendir
Standart
Temas
Temas
Plastik laminat yüzeylerde 33 gün Birçok türü var
Temas
Sağlık çalışanlarından çevreyeKuruduktan sonra ≤ 9 hafta
çevreden sağlık çalışanlarına
Plastik laminat yüzeylerde 2 gün yayıldığı kanıtlanmış
Temas
Hastalarla kontamine olmuş
odalardan yayılma riski yüksek,
çevreden sağlık çalışanlarına
Bankolarda, tezgahlarda ≤ 58 gün geçiş
Temas
Weinstein R A , and Hota B Clin Infect Dis. 2004;39:1182-1189
© 2004 by the Infectious Diseases Society of America
EPA onaylı standart
dezenfektan veya
deterjan+dezenfektan
EPA onaylı standart
dezenfektan veya
deterjan+dezenfektan
%10 soyumhipoklorid
solüsyonu veya diğer
germisidler
EPA onaylı standart
dezenfektan veya
deterjan+dezenfektan
EPA onaylı standart
dezenfektan veya
deterjan+dezenfektan
EPA onaylı standart
dezenfektan veya
deterjan+dezenfektan
Hipoklorid tabanlı
(sporisidal) ürünler
EPA onaylı standart
dezenfektan veya
deterjan+dezenfektan
EPA onaylı standart
dezenfektan veya
deterjan+dezenfektan
EPA onaylı standart
dezenfektan veya
deterjan+dezenfektan
EPA onaylı standart
dezenfektan veya
deterjan+dezenfektan
Kontaminasyon Riski Açısından
Hastane Bölümleri
1. Bölge: İdari bölümler, sekreterlik odaları, hasta ile
doğrudan teması olmayan bölümler. Sadece deterjanlı su
ile temizlik ortamda bulunan mikroorganizmaların %80‟inin
uzaklaştırılmasını sağlar.
2. Bölge: Enfeksiyonu olmayan ve enfeksiyona eğilimi
yüksek olmayan hastaların yattığı bölümler.
3. Bölge: Enfeksiyonlu hastaların yattığı bölümler.
4. Bölge: Enfeksiyona eğilimi yüksek hastaların yattığı
bölümler (Genel yoğun bakım, hemodiyaliz, yanık ünitesi,
vb).
5. Bölge: Ameliyathaneler.
Birinci ve ikinci bölgeler düşük düzeyde kontaminasyon riski taşır.
3, 4 ve 5. bölgelerde ise yoğun bir kontaminasyon riski vardır. Bu nedenle
uygulanacak temizlik işlemleri 1 ve 2. bölgedeki alandan farklıdır.
DÜġÜK DÜZEY KONTAMĠNASYON RĠSKĠ OLAN
ALANLARDA TEMĠZLĠK VE DEZENFEKSĠYON
STRATEJĠLERĠ
EPA (U. S. Environmental Protection Agency) onaylı ürünler
tercih edilmeli, üretici talimatlarına uygun kullanılmalıdır. (IC)
Yüksek düzey dezenfektanlar düşük düzey dezenfeksiyon
gerektiren aletler için kullanılmamalı, alet dezenfektanları da
yüzey dezenfektanı olarak kullanılmamalıdır. (IC)
Geniş yüzeylerin dezenfeksiyonunda alkol kullanılmamalıdır.
(Kategori II)
Nonkritik yüzeylerde uygun bariyer önlemleri kullanılmalıdır;
1) Hasta bakımı sırasında,
2) Kan veya vücut maddeleri ile bulaşma olasılığı
yüksek olduğunda ya da
3) Temizlikte zorlanıldığında (bilgisayar klavyeleri gibi)
çoğu kez eldivenli ellerle çalışılmalıdır. (Kategori II)
Hasta olmayan alanlarda yüzey temizliği için deterjan ve su
yeterlidir (İdari ofisler gibi). (Kategori II)
Az dokunulan genel yüzeylere göre sık dokunulan (kapı
kolları, yatak kenarları, elektrik düğmeleri ve hasta odasının
tuvalet çevre ve yüzeyleri gibi) yüzeylerin temizliği ve
dezenfeksiyonu daha sık programlanmalıdır. (Kategori II)
Hasta bakım alanlarındaki duvarlar, perdeler, güneşlikler gözle
görünür kirlenme görüldüğünde temizlenmelidir. (Kategori II)
Temizlik personeli için risk değerlendirmesi yapılarak uygun
temizleme ve dezenfeksiyon programı oluşturulmalıdır;
• Rutin hasta bakım alanlarındaki seyrek el temasına maruz
kalan yatay yüzeyler (örn: pencere kenarları/denizlikleri ve
sert zemin kaplamaları)
 Düzenli şekilde,
 Kirlenme veya sıçrama olduğu zaman,
 Hasta taburcu olduğu zaman temizlenmelidir.
Hasta bakım alanlarında dezenfektan foglama (sisleme)
yapılmaz. (IB)
Geniş yüzeylerin temizliğinde hasta bakım alanlarına toz
yayan, aerosol veya sis oluşturan yöntemler tercih
edilmemelidir. (IB)
Solüsyonların, bezlerin ve mopların verimli kullanılması için
uygun prosedürler izlenmelidir. (Kovadaki çözeltiler temizliğe baĢlar
baĢlamaz kontamine hale gelir ve temizliğe devam edilmesi halinde her yeni temizlenen
yüzeylere daha fazla mikroorganizma taĢınmasına neden olur.) (Kategori II)
1. Temizlik solüsyonları gerektiğinde veya günlük
hazırlanmalı, kurumun talimat ve prosedürlerine uygun olarak sık sık yeni
solüsyonla değiştirilmelidir. (Kategori II)
2. Her gün başında ya da kan ve vücut maddelerinin büyük
sızıntılarının temizliğinden sonra kurumun politikasına göre mop başlıkları
değiştirilmelidir. (Kategori II)
3. Kullanıldıktan sonra bez ve mopların temizlenmesi ve
tekrar kullanılmadan önce kuruması beklenmelidir ya da tek kullanımlık bez
ve moplar kullanılmalıdır. (Kategori II)
Antibiyotikler gibi dezenfektanlar da direnç geliştirebilirler.
Dezenfektanların yetersizliğine “artan tolerans” veya “azalmış duyarlılık”
demek daha doğru olur.
VRE ve MRSA gibi ajanlara bazı antiseptik ve dezenfektanların inhibe
edici güçlerinin az olduğu bilinmektedir.
Klavuza göre;
Kritik Olmayan Yüzeylerde Dezenfektan Kullanma
Gerekçeleri:
VRE, MRSA, virüsler gibi epidemiyolojik olarak
önemli mikroorganizmaların geçişinde yüzeyler katkıda
bulunabilir. Kan ve diğer potansiyel bulaşıcı madde ile
kirlenmiş yüzeyler için dezenfektanlar gereklidir.
Dezenfektanlar mikrobiyal yükü azaltan
deterjanlardan daha etkilidir.
Kontamine olmuş deterjanlar hasta çevresinin
kontamine olmasına neden olabilir.
Kritik olmayan ekipman ve yüzeylerin
dezenfeksiyonu CDC tarafından izolasyonda olan hastalar
için önerilmiştir.
Zemin, ekipman ve nonkritik malzemelerin
dekontaminasyonu için tek bir ürün kullanılması avantajlıdır.
YOĞUN KONTAMĠNASYON RĠSKĠ OLAN ALANLARDA
TEMĠZLĠK VE DEZENFEKSĠYON STRATEJĠLERĠ
Gün ya da gecenin son cerrahi girişiminden sonra
operasyon odası zeminlerine ıslak vakum ya da tek kullanımlık
mopla EPA onaylı bir hastane dezenfektanı uygulanır. (IB)
İzolasyon odaları ve operasyon odaları girişlerinde yapışkan
paspas kullanılmamalıdır. (IB)
İmmünsuprese hastaların bakım alanlarında uygun toz alma
metodları kullanılmalıdır. (*EPA onaylı bir hastane deterjan/dezenfektanıyla
günlük nemlendirilecek bir bezle yatay yüzeylerin nemli tozu alınır. * Toz dağıtan
yöntemlerden kaçınılır.) (IB)
Riskli hastaların kullandığı alanlar için bakımı iyi yapılmış ve
hepa filtreli emişi olan elektrik süpürgesi kullanılmalıdır. (IB)
Havadaki toza maruz kalmayı en aza indirmek için koridor
zeminlerini süpürürken cila ve parlatma yaparken
immünsuprese hasta odalarının kapıları kapalı olmalıdır. (IB)
Neonatal yoğun bakım ve yenidoğan ünitelerinin çevre
zeminlerinde düşük ya da orta düzey dezenfeksiyon
uygulanırken EPA‟nın önerdiği güvenlik önerileri ve üretici
talimatlarına uygun kullanılan dezenfektanların atıklarıyla
yenidoğanın gereksiz teması önlenmelidir. (IB – IC)
1. Küvöz veya beĢikte bebek olduğu sürece kimyasal
maddelerle dezenfeksiyon yapılmamalıdır. (IB)
2. Dezenfektan teması olan yüzeyler su ile durulanmalıdır. (IB)
Neonatal yoğun bakımda fenolik dezenfektan kullanılmaz,
kullanılacağı zaman da önceden hazırlanmış formülasyonlar
ya da üreticinin önerileri ile hazırlanmış konsantrasyondaki
solüsyonlar kullanılmalıdır. (IB – IC)
KAN VE VÜCUT SIVISI DÖKÜLEN ALANLARIN
TEMĠZLENMESĠ
Kan ya da diğer potansiyel enfeksiyon materyalleri
döküldüğünde hemen temizlenmeli ve dekontamine
edilmelidir. (IB – IC)
Koruyucu eldiven ve bu görev için uygun diğer kişisel
korunma önlemleri kullanılmalıdır. (IC)
Kan ve vücut sıvıları geniş bir alana dökülmüşse emici
özelliği olan tek kullanımlık bir malzeme ile temizlenmeli ve
tanımlı konteynırlara atılabilir temizlik malzemeleri
kullanılmalıdır. (IC)
Dezenfektanla makul oranda nemlendirilmiş kağıt havlu veya
bir bez ile alanın silinmesi ve yüzeyin kuruması sağlanmalıdır
(Uygun temas süresi). (IC)
Atıkların tamamı enfeksiyöz atık kabul edilmelidir.
İşlem sonrası eller yıkanmalıdır.
Kan ve diğer vücut sıvılarının döküntülerinin
dekontaminasyonunda hastane dezenfektanı olarak EPA
onaylı tüberkülozidal etkisi, özellikle HBV ya da HIV için
etkili olduğu açıklanmış germisidler kullanılmalıdır. (IC)
EPA tarafından sodyumhipoklorid önerilir fakat bu ürün
yoksa eşdeğer bir ürün kullanılabilir.
Hasta bakım alanlarında kan ya da vücut sıvısından
birinin döküntüsü temizlendikten sonra düzgün yüzeyin
dekontaminasyonunda 1:100 dilüsyon (500-615 ppm klor)
uygulanır. (IB)
Kan ya da vücut sıvısının geniş döküntüleri oluşmuşsa ya
da laboratuarda oluşan kan veya kültür döküntüleri varsa
mikroorganizma öldürücü temizlikten önce 1:10 ölçüde klor
(5,000--6,150 ppm klor) kullanılır. (IB)
HALILAR VE KUMAġ MOBĠLYALAR
Yanık bakım üniteleri, operasyon odaları, laboratuarlar,
yoğun bakım üniteleri gibi dökülmelerin olası olduğu ya da
yoğun hareketlilik olan hasta bakım alanlarında halı
kullanımından kaçınılmalıdır. (IB)
Halı üzerine dökülmelerin yönetimi sağlanmalıdır;
Kan ve vücut sıvısı döküntüleri hemen temizlenmeli, (IC)
Halı kaplı alanlar kan, vücut sıvısı veya vücut maddeleri ile kontamine
olursa halı kaldırılmalıdır. (IC)
Aerosol üretimini en aza indiren ve hiç kalıntı bırakmayan
bir metod kullanılarak, halıların kapsamlı temizliği için kurum
politikası belirlenmelidir. (Kategori II)
Bakımları iyi yapılmış ekipmanlar kullanılmalı, elektrik
süpürgesi ile halılar vakumlanarak, toz dağılımı en aza
indirgenmelidir. (Kategori II)
Mantar oluşumunu önlemek için halılar iyice kurutulmalı, 72 saatten fazla
nemli kalanlar yenisiyle değiştirilmeli. (IB)
Yatan hasta bakım alanlarının veya sağlık tesisinin, genel alanlarındaki
halılar için rutin fungisidal veya bakterisidal uygulamalar ile ilgili yöntemler
önerilmez. (ÇözümlenmemiĢ sorun)
İmmunsuprese hastaların bakım alanlarındaki hasta odaları ve
koridorlarında halı kullanılmaz. (IB)
Vücut maddelerinin bulaşma potansiyelinin yüksek olduğu alanlarda ve
yüksek riskli hastaların bakım alanlarında kumaş döşemeli mobilya ve
eşyalardan kaçınılmalıdır. (Kategori II)
Genel yatan hasta bakım alanlarında kumaş döşemeli mobilya ve eşya
kullanılıp kullanılmamasına yönelik herhangi bir öneri yoktur.
(ÇözümlenmemiĢ sorun)
Kumaş döşemeli mobilyalar iyi korunmalı. (Kategori II)
Yırtılmış-delinmiş döşemeler tamir edilerek yüzey bütünlüğü sağlanmalı.
(Kategori II)
Eğer hasta odasındaki döşemeli mobilyalarda görünür kiri veya vücut
maddeleriyle bulaşmayı gidermek için temizlemek gerekiyorsa, kirin
yapısına ve döşemenin tipine uygun olarak temizlenmesi için, bu
mobilyalar hasta bakım alanından çıkarılabilir. (Kategori II)
HASTA BAKIM ALANINDAKĠ ÇĠÇEKLER VE BĠTKĠLER
İmmunsuprese hastalar için alanlarda çiçek ve saksı
bitkilerinin kısıtlanmasına gerek yoktur. (Kategori II)
Çiçek ve saksı bitkilerinin bakımını hasta bakımıyla
doğrudan ilgisi olmayan personel yapmalıdır. (Kategori II)
Eğer hasta bakımı ile uğraşan personelin bitki ve çiçeklere
de bakım vermesi kaçınılmazsa, saksı bitkileri ve çiçekler
elleneceği zaman talimatlara uygun eldiven kullanılmalı ve
eldiven çıkarıldığında el hijyeni sağlanmalıdır. (Kategori II)
Yatarak tedavi gören immunsuprese hastaların odalarında
saksı bitkilerine, taze veya kurutulmuş çiçeklere izin
verilmemelidir. (Kategori II)
PEST (ZARARLI) KONTROLÜ
Öncelikli olarak mutfaklar, kafeteryalar, çamaşırhaneler,
merkezi sterilizasyon üniteleri, operasyon odaları, depolar,
inşaat alanları ve diğer böceklenmeye eğilimli alanlar için
pest kontrol stratejileri geliştirilmelidir. (Kategori II)
Dışa açılan pencereleri bir bariyer ile korumak,
koruyucuyu da sağlam tutmak gerekir. (IB)
Pest kontrol yapan kişi akredite olmuş bir kurumdan
gelmeli ve kontratlı olmalıdır. (Kategori II)
Laboratuar örneklerinin depolanması için konteynırlar
olmalıdır. (Kategori II)
ÇAMAġIRLAR VE YATAK YAPIMI
ĠĢverenin Sorumlulukları
İşveren kan ve diğer enfeksiyöz maddelerle kontamine
olmuş koruyucu giysilerin ve üniformaların temizlenmesini
sağlamalıdır. (IC)
ÇamaĢırhane Tesisleri ve Ekipmanları
** Kontamine çamaşırların bulunduğu yerin temiz çamaşırlara
göre negatif basınçlı olması sağlanmalıdır. (IC)
** Çamaşırhane alanının el yıkama için gerekli malzeme, yapı
ve gereçlere sahip olması gerekir. (IC)
** Çamaşırhane ekipmanı üretici firmanın talimatlarına uygun
olarak kullanılmalı ve muhafaza edilmelidir. (Kategori II)
** Çamaşırların yıkanma işlemi bittikten sonra makinede ıslak
şekilde bırakılmamalıdır. (Kategori II)
** Eğer yıkama ve kurutma uygun bir şekilde yapılıyor ve
gözle görünür kirler yıkanmadan önce uygun şekilde uzaklaştırılıyorsa çamaşır
yıkama ve kurutma makinelerinin dezenfeksiyonuna ihtiyaç yoktur. (Kategori II)
Kirli (Kontamine) ÇamaĢırların Toplanması
• Kontamine çamaşırların (yatak örtüleri, giysiler gibi)
toplanırken havanın, yüzeylerin ve insanların korunması için
silkelenmemesine özen gösterilmelidir. (IC)
• Kontamine çamaşırların, toplandığı yerde uygun bir araç
veya torbaya konmaları sağlanmalıdır. (IC)
• Kontamine çamaşırların hasta bakım alanlarında ayrılma
işlemleri yapılmamalıdır. (IC)
• Kan veya vücut sekresyonları ile kontamine olan
çamaşırların konulduğu torba veya çantaların sızdırmaz
olması gerekmektedir. (IC)
• Kontamine çamaşırların konulduğu torbaların etiket veya
renk kodlu işaretlerle belirlenmesi gerekmektedir. (IC)
• Çapraz kontaminasyon olasılığını en aza indirmek için
standart önlemlere uyarak eldiven, önlük gibi kişisel korunma
malzemeleri kullanılmalıdır. (IB)
Eğer çamaşırların taşınması için taşıma bantlarıasansörler-bacalar kullanılıyorsa bunların kullanımının ve
bakımlarının kirli çamaşırlardan kontamine materyalin
yayılmamasını sağlayacak şekilde yapılması sağlanmalıdır.
(IC)
Kirli çamaşır torbaları taşınma ünitesine konmadan kapalı
oldukları kontrol edilmeli. (Kategori II)
Taşınan bütün kontamine malzeme ve çamaşırların uygun
şekilde torbalara konulduğu kontrol edilmelidir. (Kategori II)
Çamaşırların çamaşırhaneye ne zaman götürüleceği
konusunda hastane talimatı oluşturulmalıdır. (Kategori II)
ÇamaĢırhane Süreci
Sıcak su ile yıkama uygulanacak ise deterjan
kullanılarak > 71ºC‟de ve > 25 dakikadan daha uzun
süreli yıkanmalıdır. (IC)
Evde hasta bakım üniteleri için, yıkama süresi ve
kullanılacak suyun sıcaklığı konusunda herhangi bir öneri
bulunmamaktadır. (ÇözümlenmemiĢ sorun)
Yıkanacak malzeme/çamaşıra uygun yıkama talimatı ve
gereçler kullanılmalıdır. (Kategori II)
Eğer düşük ısıda (<70ºC ) yıkama yapılacaksa uygun
kimyasal maddeler kullanılmalıdır. (Kategori II)
Temiz çamaşırların paketlenmesi, taşınması ve
depolanmasında kirlenmemesi için gerekli tedbirler
alınmalıdır. (Kategori II)
GĠYSĠ VE ÖRTÜLERDEN ÖRNEK ALMA
Temiz çamaşırlardan rutin örnek alınmamalıdır. (IB)
Salgın araştırmalarında epidemiyolojik kanıt olması
açısından giysi ve örtülerin hastalık geçişindeki rolünü
belirlemek amacıyla mikrobiyolojik analiz için örnek
alınır. (IB)
ÖZEL DURUMLAR
Yatan hastaların sterilite gerektiren durumları için steril örtüler,
cerrahi örtüler ve önlükler kullanın. (IB)
Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde steril olmayan hijyenik
olarak temizlenmiş giysi ve örtüler kullanın. (IB)
Standart yatak takımları ve kumaş ürünler yerine
antimikrobiyal minderler, örtüler kullanılacağı zaman dikkat
edilmelidir. (Kategori II)
Dayanıklı tüketim mallarına karşı tek kullanımlık giysi ve
örtülerin kullanımı konusunda herhangi bir öneri
bulunmamaktadır. (ÇözümlenmemiĢ sorun)
Temas izolasyonunda bulunan hasta odasına tek kullanımlık
ekipman temin edilememişse, kullanım sonrası hasta bakım
ekipmanları dezenfekte edilmelidir. (IB)
YATAK VE YASTIKLAR
Özellikle yanık ünitelerinde yataklar kuru tutulmalı, ıslak
kalmış ve lekeli ise atılmalıdır. (IB)
Yatak ve yastık kılıflarının bütünlüğü korunmalıdır. (Kategori II)
Yatak ve yastık örtüleri yırtılmışsa yenileri ile
değiştirilmelidir. (Kategori II)
İğneler yatağa batırılmamalıdır. (Kategori II)
Islaklığa dayanıklı yatak örtülerinin hastaların kullanımı
arasında temizlik ve dezenfeksiyonunda EPA onaylı ürünler
kullanılmalıdır. (IB)
Kullanılan yatak örtüleri kumaş ise bunlar değiştirilip
yıkanarak hastalara kullanılmalıdır. (IB)
Hasta değişimleri arasında veya vücut sekresyonları ile
kontamine olmuş yastık ve yastık örtüleri eğer yıkanabiliyorsa
sıcak suda yıkanmalıdır. (IB)
Buz makinelerinin, üretici talimatlarına uyularak, düzenli
aralıklarla temizlik ve dezenfeksiyonu yapılır. Temizlik ve
dezenfeksiyonda EPA onaylı ürün kullanılmalıdır. Buz
makineleri uzun süre kullanılmadıysa kullanım öncesi
temizlik ve dezenfeksiyonu yapılmalı, sonra kullanılmalıdır.
Buza direkt elle temas edilmez. Öncesinde eller yıkanır.
Kürek ile alınması sağlanır. Kürek buz makinası içinde
bırakılmaz. Temiz bir alanda saklanır.
Whirlpool banyolarının ve girdaplarının suyu 2-5 ppm klor
içermelidir.Kullanım sonrası tümüyle temizlik ve
dezenfeksiyon yapılmalıdır. Her hastadan sonra whirlpool
kazanı boşaltılır. Kazan yüzeyinin hijyeni için 140 ppm'lik klor
konsantrasyonu gereklidir. Oluşturulan karışım ile kazan
yüzeyi silinir ve kurulanır. Hidroterapi seansları sırasında
kimyasal ajan kullanılması önerilmez.
Oyuncaklar; peluş olmayan, tüysüz oyuncaklar
bulundurulmalı, yumuşak plastik yapıda, boyaları çıkmayan,
yıkanabilen ve ufak parçalara ayrılmayan oyuncaklar tercih
edilmelidir. Kırık, tamiri mümkün olmayan, temizlenemeyen
oyuncaklar atılarak imha edilmelidir.
Hastanede bulunduğu sürede oyuncakların hastaya
özel olması sağlanmalı, oyuncaklar başka hastaya
verilmeden önce temizlik ve dezenfeksiyon işlemi
yapılmalıdır.
Oyuncakların her gün dezenfeksiyonu, temizliği
yapılmalı ve kaydedilmelidir. Yıkanabilen oyuncaklar sıcak
su ve sabun ile yıkanmalı veya alkol bazlı yer yüzey
dezenfektanı ile dezenfekte edilmelidir.
Management of Multidrug-Resistant Organisms In
Healthcare Settings’e göre;
Çoklu ilaca dirençli mikroorganizmaların insidansı veya
prevalansı “rutin kontrol önlemlerinin kullanılmasına
rağmen” azalmıyorsa, ya da sağlık tesisi veya ünite içinde
epidemiyolojik olarak önemli bir çoklu ilaca dirençli
mikroorganizma (örneğin, VRE, MRSA, VISA, VRSA, MDRGNB) ile ilgili ilk vaka veya salgın tanımlanırsa, hedefteki çoklu
ilaca dirençli mikroorganizma enfeksiyon ve kolonizasyon sıklığı
izlenmeye devam edilmeli; oranlar azaltılamıyorsa çoklu ilaca
dirençli mikroorganizmanın geçiĢini azaltmak için ek
müdahaleler uygulanmalıdır.
Kritik olmayan ekipmanlar hastaya özel kullanılmalıdır. (IB)
Çoklu antibiyotik dirençli mikroorganizmaların yoğunlaştığı
alanlarda ya da kontrolü hedeflenen alanlarda çalışanların
eğitimlerinin güçlendirilmesi gerekir. Uygun çevre temizliği ve
dezenfeksiyonunun tutarlılığını arttırmayı hedeflediğiniz hasta
bakım alanları için özel personel seçebilirsiniz. (IB)
Hastanın ve sağlık çalışanlarının temasının muhtemel olduğu,
hastaya yakın yüzeylerin temizlik ve dezenfeksiyonu sürekli
sağlanmalıdır (yatak kenarlıkları, arabalar, komodin, kapı kolları,
musluk kolları gibi). (IB)
Sadece epidemiyolojik bulaş düşünüldüğünde çevre kültürü
alınmalıdır (örneğin; yüzeyler, ortak ekipmanlar). (IB)
Çevre bulaşının önlenmesinde uygulanan tüm çabalara karşın
başarısız olunduysa yoğun temizlik için birim boşaltılabilir.
(Kategori II)
Kaynak;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Guidelines for Environmental Infection Control in Health-Care Facilities;
Recommendations and Reports. (2003). 52(RR10); 1-42.
Management of Multidrug-Resistant Organisms In Healthcare Settings.
(2006). 1-74.
Guideline for Disinfection and Sterilization in Healthcare Facilities. (2008) 2830, 83-90, 107.
Morgan D.J, Rogawski E, Thom K.A, Johnson J.K, Perencevich E.N,
Shardell M, Leekha S, Harris A.D. (2013). Transfer of Multidrug-Resistant
Bacteria to Healthcare Workers‟ Gloves And Gowns After Patient Contact
Increases With Environmental Contamination.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3534819/ (Erişim tarihi:
29.10.2013)
Dancer S.J. (2011). Hospital Cleaning in The 21st Century. Eur J Clin
Microbial Infect Dis. 30:1473-1481.
Boyce J.M. (2007). Environmental Contamination Makes an Important
Contribution To Hospital Infection. Journal of Hospital Infection. 65, 50-54.
White L.F, Dancer S.J, Robertson C. (2007). A Microbiological Evaluation Of
Hospital Cleaning Methods. International Journal of Environmental Health
Research. 17(4): 285-295.
Hota B. (2004). Contamination, Disinfection, and Cross-Colonization: Are
Hospital Surfaces Reservoirs for Nosocomial Infection? Health Care
Epidemiology. Clinical Infectious Disease. 39:1182-9.
TEŞEKKÜR EDERİM...