GÖZYAŞI SİSTEMİ ve HASTALIKLARI

GÖZYAŞI SİSTEMİ
ve
HASTALIKLARI
Gözyaşı sistemi iki kısımdan
oluşur.
A)Gözyaşı sekretuvar sistemi
B)Gözyaşı drenaj sistemi
SEKRETUVAR SİSTEM
 l.Ana gözyaşı bezi olan glandula lakrimalis
 2.Yardımcı gözyaşı bezlerinden oluşur.
 Glandula lakrimalis orbitanın üst temporal
kadranında
frontal
kemiğin
fossa
lakrimalisi içinde yer alır.
 Bezin ana kanalları üst fornikse açılır.
Yardımcı gözyaşı bezleri
(Krause, Wolfring )
 Konjonktivada dağılım gösterir.
 Herhangi bir refleks uyaran olmadığı
sürece bazal gözyaşı gereksinimi
yardımcı gözyaşı bezleri tarafından
sağlanmaktadır.
 Normal şartlar altında salınan gözyaşı
sıvısı elimine edilen sıvı miktarına eşittir.
 Böylece ne kuru göz ne göz yaşarması
oluşmaz.
 Göz sulanması ya fazla gözyaşı salınımına
ya da lakrimal drenaj sisteminden azalmış
eliminasyonu sunucu gelişir.

ANATOMİ VE FİZYOLOJİ
 Gözyaşı, lakrimal bez tarafindan 24 saatte
10ml kadar üretilmektedir.
 Kırpma ile palpebral aralık lateralden
mediale doğru kapanır ve gözyaşı iç
kantüse doğru sıvazlanır.
 Normal koşullarda çoğu buharlaşır ve çok
azı nazolakrimal kanal yolu ile elimine
edilir.
 Salgılanan gözyaşı göz kırpma
haraketleri
sırasında
orbiküler
adalelerin
kontraksiyonu
oluşan
pompa
fonksiyonu
ile
drenaj
sisteminin başlangıcı olan kanalikül
ağızlarına doğru ilerletilir.
 Lakrimal pompalama, yer çekimi ve bir
miktarda respirasyonla burun içerisi basınç
değişiklikleri mekanizması ile gözyaşı alt
meatusa boşalır.
 Drenaj sistemindeki valvler bu akımın tek
yönlü olmasını sağlarlar.
GÖZYAŞI DRENAJ
SİSTEMİ
 Alt
ve
üst
kapak
medialinde
kanaliküllerin başlangıç yeri olan
punktumlar ile başlar, gözyaşı kesesi ve
nazolakrimal kanal ile burun alt
meatusuna açılması ile sonlanır.
 Gözyaşı kesesi medial kantal birleşkenin
hafifce medialinde yer alır.
 Aşağı doğru nazolakrimal kanal ile devam
eder.
 Meatus nasi inferiorda sonlanır.
Gözyaşı bezi
Punktum
Gözyaşı kanalları
Gözyaşı kesesi
burun
LAKRİMAL DRENAJ
SİSTEMİ
Gözyaşı boşaltımının
değerlendirilmesi
Göz kapaklarında herhangi bir hareket
ve pozisyon bozukluğu olup olmadığı
kontrol edilmelidir.
Lakrimal kese bölgesine bası yapılmalı.
Kese üzerine bası ile pürülan materyalin
gelmesi drenaj sisteminin alt ucunda bir
obstrüksiyon olduğunu gösterir.
Sonda ve lavaj:
Lakrimal
sistem
kanülü
ile
kanalikülden salin çözeltisi verilir.
Obstrüksiyon yoksa sıvı burundan
gelir.Obstrüksiyon söz konusu ise
serum punktumdan geriye döner.
Görüntüleme yöntemleri:
Keseye kontrast madde verilerek alınan
direkt grafide kesede kontrast madde
retansiyonu obstrüksiyon lehinedir.
Dakriosistografi
Dakriosintigrafi
GÖZYAŞI DRENAJ SİSTEMİ
HASTALIKLARI
 Gözyaşı kesesinin inflamasyonu olan
dakriyosistit drenaj sisteminin en sık
rastlanan
hastalığıdır,
daha
çok
kadınlarda görülür.
 Nedeni nazolakrimal kanalın tıkanması
ile gözyaşı drenajının engellenmesidir.
 Tıkanklık sonucu
gözyaşı kesesinde
kronik, düşük dereceli enfeksiyon gelişir
(Kronik dakriyosistit).
 Akut enfeksiyon olmadığı sürece başlıca
semptomu
sulanma,
çapaklanmadır,
inflamasyon bulguları yoktur.
 Kese
üzerine
bastırmakla
mukopürülan materyal kanalikülden
dışarı doğru çıkar.
 Kesede retansiyon sonucu sekonder
bakteriyel kontaminasyon olursa akut
enfeksiyon gelişir.
 Akut dakriyosistitte etken genellikle
stafilokok ve pnömokoklardır.
Semptomlar & Klinik
bulgular
 Mediyal kantüste kese
bölgesinde ağrılı şişlik,
kızarıklık, dikkati çeker.
 Kesenin gerginleşerek,
abseleştiği durumlarda
drenaj gerekli olabilir.
 Aksi takdirde fistül
gelişir.
 Tedavisinde geniş spektrumlu sistemik
antibiyotik verilir.
 Akut tablo geriledikten sonra kronik
dakriyosistitde olduğu gibi
dakriyosistorinostomi ameliyatı yapılır.
 Bu ameliyatta gözyaşı kesesi orta meatus
hizasında burun boşluğu ile ağızlaştırılır.
Konjenital nazolakrimal kanal
obstrüksiyonu
 Yeni doğanda % 6-20 arasında görülür.
 Nazolakrimal kanalın alt meatusa
açıldığı ağzındaki membran doğumda
henuz diferansiyasyonunu
tamamlamadığından açılmamış olabilir.
 Bu membrana Hasner Valvülü adı
verilmektedir.
 Bunun sonucu olarak bebekte
doğumdan 2-3 hafta sonra başlayan
sulanma dikkati çeker.
 Erişkinlerde olduğu gibi sekonder
bakteriyel enfeksiyon ile akut
dakriyosistit tablosu gelişebilir.
 Yeni doğanda göz sulanması
mevcudiyetinde konjenital
dakriostenoz yanı sıra düşünülecek
patolojiler
1.Konjenital glokom
2.Kornea epitel erezyonu
3.Yeni doğan konjonktivitidir.
Tedavi
 Drenaj sistemini tıkayan membranın ilk 6
ay içinde daha fazla olmak üzere ilk bir yıl
içinde kendiliğinden açılma oranı
yüksektir.
 Bu nedenle akut enfeksiyon gelişmediği
sürece bebek bir yaşına gelene dek
beklenir.
 Bekleme sürecinde açılmayı
kolaylaştırmak için kese üzerine masaj
önerilir.
 Masaj günde 3-4 kez her defasında 20-25
kere ard arda tekrar edilerek yapılır.
 Çapaklanma eşlik ediyorsa topikal
antibiyotikli damlalar zaman zaman
verilebilir.
 Birinci yılın sonunda açılmadığı
durumlarda genel anestezi altında sonda,
daha fazla gecikmiş olgularda
bikanaliküler silikon tüp uygulanır.
 Bu uygulamalardan sonuç alınamadığı
durumlarda 5-6 yaşından itibaren
dakriyosistorinostomi ameliyatı uygulanır.
 Yüz kemiklerinin gelişimi için bu yaşa
kadar beklenmesi gereklidir.
LAKRİMAL KESE
TÜMÖRLERİ
 Primer kese tümörleri iç kantüste kitle olarak
karşımıza çıkarlar. Sulanma olabilir ya da
olmayabilir.
 Sıklıkla epitel kaynaklı olduklarından lavaj
açıktır.Geç dönemde lümen tutulur.
 Benign, malign,epitelial veya nonepitelial
olabilirler.
 DSG ve BT faydalıdır.
 Preoperatif biyopsi ile doğrulanmalıdır.
 Dakriyosistektomi uygulanır.
KANALİKÜL HASTALIKLARI
 Kanaliküler obstrüksiyon, enflamatuar,
travmatik, idiyopatik ya da süpüratif olabilir.
 Nonsüpüratif Kanaliküler Tıkanıklık: Klamdiyal
(trahom), virüsler (herpes), ya da bakterial
kaynakl olabilir.
 Stevens-Johnson sendromu gibi skatrizan
hastalıklarda kanaliküler tıkanıklık yapabilirler.
 Epinefrin ve ekotiofat gibi glokom
ilaçları ve idoxiuridin gibi antiviral
ajanlarla 5-fluorourasil de kanaliküler
tıkanıklığa neden olabilirler.
 Radyasyon, termal yanıklar,alkali
yanıklar, tümörler ve papilloma diğer
nedenler arasındadır.
 Yine de çoğu zaman idiyopatiktir.
 Süpüratif Kanaliküler Tıkanıklık:
 Enfeksiyonlar, debris, mukus ve taş oluşumu
tıkanıklık yapabilirler ve en sık neden
Actinomyces’tir.
 Tedavi
 Ortak kanalikülüsün distal tıkanıklıklarında DSR
ile birlikte punktoplasti, proksimal tıkanıklıkta
ise kanalikülo-DSR uygulanır.
 Her iki kanalikül tıkanıklığında ise konjonktivoDSR uygulanir.
PUNKTAL STENOZ
 Konjenital ya da kazanılmış olabilir. Konjenital
vakalarda punktal papillayi örten bir membran
olabilir ve kalan kısım normaldir.
 Bu yüzden 25 no'lu bir iğne ile membranı perfore
etmek yeterli olabilir.
 Punktum papillası yoksa kalan kısımda
muhtemelen gelişmemiştir ve böyle hastalara
Jones tüpü yerleştirilebilir.
 Kazanılmış tıkanıklıklarda ortak kanalikülü
tıkayan nedenler etken olabilirler.
 Çoğu vakada kapak eversiyonu sonucu
gelişir (Kapak gevşekliği ya da
sikatrizasyonu).
Tedavi
 Punktum dilatörü ile dilatasyon yapılır.
 Puktal eversiyon için punktum dilatasyonu
ile birlikte yukarıya doğru masaj ile
apozisyon sağlanabilir.
 Başarısız olursa retropunktal koter ya da
baklava dilimi şeklinde konjonktiva-tarsus
bloğu çıkarılır.
 Laksite varsa lateral kapak sıkılaştırma
prosedürleri uygundur.