Untitled - International Labour Organization

Genqlerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna Yonelik Ktlavuz
Genqlerin lstihdamryla ilgi
Ulusal Eylem Planlanntn
Ha zulan mast na Yoneli k K lavuz
Gianni Rosas ve Gioaanna Rossignotti
Genqlerin lstihdamr Programr
u LUSLARARAST QALT9MA
orisi
GlifHakkr
@ Uluslararasr QaLqma
Orgiitii 2010
Birinci baskr 20 1 0
Uluslararast Qal4ma Ofisi yayrnlan, Uluslararasr Yayrn Hakkr S6zlegmesi'nin 2 numaral Protokolii altrnda yayrn
halkrndan yararlantr. Bununla birlikte, kaynak belirtme koguluyla, izin alnmaksrzrn krsa alntrlar yaprlabilir.
Qo$altma veya geviri haklarr igin bapvurular, "ILO Publications (fughts and Permissions), International Labour
Office, CH-1211 Geneva 22, Switzerland" veya pubdroit@ilo.org adresine yaprlmaldrr. Uluslararasr QaLgma
Ofisi, bu tiir bagvurulan memnuniyetle kargrlar.
Kiitiiphaneler, kurumlar, ve di$er yeniden basrm hakkrna sahip organizasyonlar, kendilerine verilen lisans
dogrultusunda gogaltma yapabilirler. www.ifrro.org web sitesinden hangi organizasyonlarrn lisans sahibi oldu[u
goriilebilir.
Gianni; Rossignotti, Giovanna
Genglerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna Yrinelik Krlavuz
Ofisi. -Ankara: ILO, 2010
Rosas,
/
Uluslararasr QaLgma
1v.
ISBN: 978-92-2 -823320-9
ISBN: 978-92-2 -823321 -6 (web pdf)
Uluslararasr QaLgma
Ofisi
genglik istihdamr / istihdamrn desteklenmesi / eylem planr / plan uygulama
13.01.3
Aynr zamanda, ingilizce Guidefor the preparation of national action plans on:louth em?lolmez, (ISBN 978-92-2120616-3 (print), ISBN 978-92-2-120617-0 (web pdf), Cenevre, 2008; ispanyolca Guila para k preparacioin de
Planes de Accioin Nacionales de Empleo Juuenla
(web pdf), Lima, 2009 olarak da yaytmlanmrqttr.
(ISBN 978-92-2-320616-1 (print), ISBN 978-92-2-320617-B
ILO Carahguingin Publication Data
Birlegmig Milletler uygulamasrna uygun olarak
ILO yayrnlannda kullanrlan isimlendirmeler ve bu yayrnlardaki
bilgilerin sunulugu, Uluslararasr Qahgma Ofisi'nin higbir gekilde, herhangi bir iilke, saha ya da toprak veya
bunlann yetkililerinin
yasal statiilerine veya onun srnrrlannr tahdide
iligkin goriiq bildirmesini ima e tmez.
imzaL makaieler, qahqmalar ve diger katkrlarda belirtilen g6riiplerin sorumlulu[u, miinhasrran bunlarrn
yazarlarrna aittir ve yayrnlama, bunlarr ifade edilen g,iiriiglerin Uluslararasr QaLgma Ofisi'nce onaylanmast
anlamrna gelmez.
Firma, ticari iiriinler ve igleme siireqlerine ismen atrf yaprlmasr, bunlarrn Uluslararasr Qalgma Ofisi'nce
onaylanmasr anlamrna gelmeyece[i gibi, belirli bir firma, ticari tiriin veya iSleme siirecinden soz etmede ihmal, bir
desteklememe igareti degildir.
ILO yayrnlan, baqlca kitapgrlanndan ya da birgok iilkedeki ILO yerel ofislerinden veya do$rudan dofiruya "lLO
Publications, International Labour Office, CH-1211 Geneva 22, Switzerland"dan temin edilebilir. Yeni
yayrnlann katalog veya listesi iicretsiz olarak yukarrdaki adresten veya elektronik-posta adresi pubventepilo.org
yoluyla temin edilebilir.
'Web
sitemizi ziyaret ediniz: ww.ilo.org/publns
Tiirkiye'de basrlmrgtrr
igindekiler
.......8
.........9
....1t
Tegekktir
Onsoz
lilavuzunAmacr..
Boliim L Genglerin lstihdamr Ulusal Eylem Planlarrnrn haztrlanma stireci
1. UEP'ninhazrrlanmasrnabaglamadanonce ........17
2. UEP'ninhazrrlanmasrndaiinerilenevreler ........18
Bohim ll. Genglerin lstihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlanntn
hazrrlanmasrna iligkin Krlavuz
....25
l. Durumanalizi
. . . . . 26
1.1 Ekonomik ue sosyal ortamtru genel de{erlendirmesi
..,...27
1.2 Gengisgilcilpiyasasr.nmanalizi.
1.3 Genglerin istihdamtru etkileyen meucut politika ue programlarm
dederlendirilmesi...
1.4
1.5
Genglerin istihdamryla
ilgili kurumsal
Genglerin istihdammda kalhmma
(ihi
ue gok taraJh ue uluslararast
gergeue ue
........29
eSgiidiim . . . . . 36
\birligi
finans
kurumlart)
2. Onceliklipolitikalannbelirlenmesi...
2.1 Sorun tantmkma ue analiz
2.2 PolitibasegeneklerininoluSturulmtv...
3. Eyleminplanlanmasr.....
3.1 Anaamag
3.2 Genglihistihdammdadmd{uehedeJler
3.3 BaShca operasyonel sonuglar ue giistergeler
3.4 Kaynaklar
3.5 Uygulamaue eSgildilmmekanizmasx.....
3.6 izlemeuedederlendirme..
4.
UEP'yeeklenecekbelgelerinbelirlenmesi
....
. . . . 37
........38
. . . 38
......40
......43
....43
.......45
. . . . . 46
....47
....49
....51
........52
........52
4.1 UEPmatrisi
. . .52
4.2 UEP Qalqma Plaru
.......52
4.3 UEPprojeleriportJiiil
4.4 QahSma yasamt ue gengler apundan iinem ta{qtan Uluslararast
..,...53
QahsmaStandartlaruueulusalm€uzuAt
5
Bolrim lll. Genqlerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlarrnda
ornek ve matrisler
Arag
1.
Bir UEP belgesi igin rinerilen taslak ve igerik
.
. . . . 57
Araq2. iggiiciipiyasasrnrngeneldurumununharitalanmasrndagostergeler.......53
Arag
3.
Geng iggiicii piyasasrrun baShca gostergelerine iligkin kontrol listesi. . . . . . . 60
Arag4. E$itimsistemininfarklkademelerinin ranrmlanmasriginmatris.........61
5.
,\rag 6.
Arag 7.
Arag
Projeiprogram performansrnrn ve etkisinin de$erlendirilmesinde olEttler . . 62
Ornek UEP de$erlendirme konulan ve
sorular.
Ornegi.
fuag8. UEPQalgmaPlanriginonerilencirnek.
Ara99. UEPprojetaslaklaniginonerilencirnek.
. . . 63
UEP Matrisi
. . . . 64
........66
........68
fuaE 10. Qahgma ya$amr ve gengler agrsrndan cinem tagryan lJluslararasr Qalgma
Standartlan
......69
Tablolar, kutular ve gekiller
Thblo1.
I(rlavuzunfarklboltimleri...
UEP'ninhazrrlanmasrndaortakLklar....
Kutu 2. iggiicii piyasasr gostergeleri ve tanrmlan
Kutu1.
....13
.......19
..
.29
3. Genglerin istihdamr agrsrndan onem tagryan baghca politika alanlan listesi. . 40
Kutu 4. Politika segeneklerinin onceliklendirilmesine yonelik olgiitler
. . . . . 47
Kutu 5. KamusalpolitikalardabagLcagereklilikler .......42
Kutu
.
........44
Kutu7. Genqlikistihdamrndaamaglarvehedefler .......45
Kutu 8. Avrupa istihdam Stratejisinde gengli$in istihdamr.
. . . . . . .46
Kutu9. Genglerinistihdamrndasonuglarveg<istergeler..... .....48
Kutu6. YolsullukAzaltmaStratejileribelgesininigeri$i
Kutu 10. Kosova Genglerin istihdamr Eylem Planr'nrn uygulanmasrnda
eggiidiimmekanizmasrorne$i
Kutu 11. Birincil deierlendirme olgiitleri
$ekill. Politikadongiisii
$ekl
2.
3.
........72
........39
Gengler arastnda yiiksek iqsizlik oranryla ilgili neden-sonug iligkisi rirne$i
(soruna$acr).
6
. . . 50
Kayrt drgr ekonomide gok sayrda geng kadrnrn yer almasryla ilgili
neden-sonugiligkisiorne$i(soruna[acr).
$ekil
....50
Genqlerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmastna yonelik Ktlavuz
....39
KISALTMALAR
(ingilizce orjinalleriyle birlikte verilmiyir
AIPP
Aktif Iggiicii Piyasasr
)
Pol-itikalan ve Programlan
(ALMP: Acti,,,e Labour Market Policies and Programmes)
AIS
Avrupa Istihdam Stratejisi @ES: European Employment Strategy)
BM
Bidegmig Milletler
GiA
GenEl-ik
GSYH
Gayri Safi Yurtigi Hasila (GDP: Gross Domestic Product)
ie
Iggticii Aragtrmalan (I-FS: Labour Force Survey)
ips
Iggiicii Piyasasr Bilgileri (I-NII: Labour Nlarket Information)
MEO
UEP
Mesleki E$itim ve Osretim (VET: Vocational Education and Training)
Ulusal Eyiem Plaru Q\AP: National Action Plan)
UTDE
Uluslararast Teknik Destek Ekibi (ITST: International Technical Support Team)
upBp
Ulke Programr Ey,lem Planr (CPAP: Country Programme Action Plan)
UTE
Ulusal Teknik Ekip Q..ITT: National Technical Team)
YAS
Yoksulluk Azahma Stratejileri (PRS: Poverty Reduction Strategies)
FDI
Foreign Direct Investment @ogrudan Yabancr Yatrnm)
IFI
International Financial Institutions (Uluslararasr Finans I(urumlan)
ILO
International Labour O rganizatton (Llluslararasr
ISCED
International Standard Ciassification of Education
pluslararasr Standart Egitim Srruflandrrmasr)
UNESCO
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Birlegmig
Milleder Egitim, Bil.im ve Kulriir Kurumu)
UNDAF
United Nations Development Assistance Ftamework
@ir1egmi9 Milletler Kalkrnma Yardrmr Qergevesi)
QN: United Nations)
istihdam Agr (YEN: Youth Employment Network)
Q
aLqma O rgii
tu.y
Tegekkur
Bu l(rlavuz, ILO Orta ve Do$u Avrupa Alt Bolge Ofisi'nden istihdam lJzmanr
Gianni Rosas ve ILO Genel Merkezi GenEIik istihdam Programr Koordinatorii
Giovanna Rossignotti tarafindan hazrrlanmrgtrr.
Bu gahgmaya esin verdifi ve destekledifi igin ILO istihdam Boliimii Direktiirii Jos6
Manuel Salazar-Xirinachs'a, sa$ladr$r degerli teknik girdiler igin ILO istihdam
Politikasr Uzmanr Mariangels Fortuny'ye tegekkiir borgluyuz.
Yazarlar, ayrrca, drg ofislerde ve Genel Merkez'de gorev yapan, ilk taslaklar iizerinde
goriig ve onerilerini yofun biqimde belirten gok sayrda kigiye de tegekkiir borgludur:
Valli Corbanese, Sabine Dewan, Jos6 Carlos Ferreira, Vladimir
David Lamotte, Elizabeth Morris, Alena Nesporova,
Hopolang Phororo, Emily Sims, Diego Rei, Jurgen Schwettman, Manuela Tomei,
Rddha Ameur,
Gasskov, Claire Harasry
Amy Torres, Corine Vargha, Francisco Verdera ve Catherine Vaillancourt-Laflamme
ile birlikte Genglik istihdamr A[r Sekreterligi'nden Laura Brewer ve Regina
Monticone. Janet Mutlow ise idari destek saglamanrn yanr srra gahgmaya birgok
yonden yardrmcr olmugtur.
8
Genqlerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna Ydnelik Krlavuz
0nsoz
Gegtifimiz on yrl iginde genglifin istihdamr konusu ulusal ve uluslararast kalkrnma
gi.indemlerinde giderek daha fazla on plana grkmrgtrr. Sosyoekonomik geligmiglik
dizeyi ne olursa olsun diinyadaki ti.im i.ilkeler bu alanda bir dizi sorunla kargr
kargryadrr. Uzerinde uluslararasr mutabakata vartlmtg bir hedef olarak genglere tam,
iiretken ve insana yakrgrr igler saflanmasr konusundaki taahhiitler, 2005 Di.inya
Zirvesidahil olmak iizere birgok uluslararasr forumda yinelenmigtir. Kaydedilen kimi
ilerlemelere kar9m, genglerin istihdamr konusunda baganh bir yaklagrmln ya$ama
gegirilmesi, bugiin
hili
bir sorun olarak ortada durmaktadtr.
Bununla birlikte, genglere iiretken istihdam ve insana yakrgrr ig imkAnlan sa$lanma
hedefine parqa parga ve birbirinden bafrmsrz mi.idahalelerle ulagrlamayacafr
konusunda artan bir farkrndaLk siiz konusudur.. Bu hedefe ulagrlmasr, gegitli
aktorlerin siirekli, kararL ve uyumlu galgmalannr gerektirmektedir. Onemli olan, iki
temel ofe iizerinde yofunlagan destekleyici politikalan ortaya koyacak tutarl bir
yaklagrma gerek oldufunun gortilmesidir. iki temel ofe gunlardrr: bir yanda, btiytime
ve yeni igler yaratmaya yonelik entegre bir strateji, difer yanda ise genglerin iggiicti
piyasasrna girmelerini ve orada kalmalannr engelleyen belirli sorunlartn agtlmastna
yardrmcr olacak, hedefleri iyi belirlenmig miidahaleler. Ashnda bu soylenen ILO'nun
Kiiresel istihdam Giindemi'ndeki genel yaklagrmdrr ve aynr yaklagrm Uluslararasr
Qahgma Konferansr'nrn 2005 yrhnda benimsemig oldugu genglerin istihdamryla ilgili
kararda da yer almaktadrr. ILO'nun Kiiresel istihdam Giindemi, daha etkin, adil ve
egidikEi ekonomiler ve iggiicii piyasalan igin iilkelerin sergiledikleri gabalara yiinelik
tavsiyelerin temel gergevesini olugturmaktadrr.
Bu arada, genglerin istihdamr sorununun btiyiiklti$ii dolayrsryla hepimizin ortaklk
iginde gal4masr gereklilifi giderek dahafazlakabul giirmektedir. Kuqkusuz, genglerin
istihdamrnr geligtirmede birinci derecede sorumluluk devletlere aittir. Dolayrsryla,
merkezi diizeyde olsun yerel diizeyde olsun, farkL hiikiimet kurum ve kuruluglan
arasrnda tutarLhk, eggiidiim ve igbirligi gerekmektedir. Ne var ki, tek bagrna bu da
yeterli defiildir. Hiikiimetlerin destekleyici igletmelere ihtiyacr vardrr. Destekleyici
igletmelerin ise vasrflr iggilere, kararL sendikalara, igbirlifine yatkrn genglik gruplanna
ve genel anlamda sivil toplum orgiitlerine gereksinimi vardtr. Birlegmig Milletler
(BM) sisteminin tiimiinde ve Bretton \7oods kurumlannda ulusal ve uluslararasr
diizeylerde daha ileri di.izeyde politika tutarLL$r, Binyrl Kalkrnma Hedeflerine ulagma
ve ozellikle genqlere diinyanrn her yerinde insana yakrgrr ig safilama gabalannda
iilkelere destek agrsrndan kritik onem tagrr. BM, Diinya Bankast ve ILO ittifakr ile
olugturulmug olan Genglik istihdam Agr (GiA, YEN: Youth Employment Nerwork)
genglerin istihdamrnda daha ileri diizeyde bir biitiinliigii, eggiidiimti ve bilgi
paylagrmrnr hedefl eyen kiiresel bir ortakLgrn ornegini olugturmaktadrr.
9
Bu lilavuz, Uluslararasr Qahgma Orgiitii'nti, Genglik istihdam Agr baflamrnda ve
BM Sekreterli$i, Diinya Bankasr ve di$er BM kuruluglan ile igbirligi iqinde, Genqlerin
istihdamr Ulusal Eylem Planlan (UEP) haarlanmasrnda htiktimetlere destek
saflamaya davet eden BM kararlartna bir yanrt olarak hazrlanmqtrr. UEP'ler kendi
baglanna bir amag olmadr$r gibi, tilkelerin genglerin istihdamrnr ilgili ulusal, sektorel
ve kalkrnma politikalannrn merkezine yerlegtirmelerinin tek yolu da de$ildir.
Bununla birlikte UEP'ler, genglerin istihdamrna, gegitli aktorlerin katkr ve
kararlhklanyla entegre ve kapsamh bir yaklagrm geligtirilmesini sa$layacak yararL bir
mekanizma olarak iglev gorebilir.
Bu lilavuz, ontimiizdeki yrllarda ILO'nun genglerin istihdamrna iligkin qaLgmalannr
yonlendirecek ve UEP hazrrlklan srrasrnda iiye devletlerin ilgili birimlerine politika
tavsiyeleriyle yardtmct olacaktrr. I{rlavuzun, politikalarr belirleyenlere, iggi ve igveren
kuruluglanna, genglik gruplanna ve kalkrnma siirecindeki aktiirlere, genglere verimli
istihdam ve insana yakrgrr igler sa$lama gabalannda - ki bu ilerleme ve kalkrnma
agtstndan merkezi iinemde bir amagtrr - bir gergeve olarak yararh olacagrna
inantyoruz.
Josd Manuel Salazar-Xrinachs
ILO
istihdam Sektliri)
Genel
1O
Direkttir
Gengterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
Krlavuzun Amacr
Bu IGIavuz, iilkelerin Genglerin istihdamrna iligkin Ulusal Eylem Planlan haarlamak
igin bir
Eergeve gereksinimlerine yanrt vermek amacryla hazrrlanmrgtrr. Esasen bu
ihtiyag, UEP'lerin ilk kiiresel analizive defierlendirilmesi amacryla 4l iilke tarafindan
sunulan ilerleme raporlannda dile getirilmigtir.' Daha somut ifade edilirse, bu belge
gu amaglara
yoneliktir:
tr
UEP hazrrhklannda i.ilkelerin desteklenmesi igin arzu edilen siireg konusunda
ortak bir anlaytg olugturulmasr (ulusal ve uluslararasr ortaklar arasrnda),
tr
genig tabanh ulusal sahiplenmeden yararlanan kararh ve eggiidtimlii
bir
siireg
aracrL$ryla UEP geligtirilmesine adrm adrm giden biryaklagrm onerilmesi,
tr
-
ozellikle htikiimet yetkililerine, igEi ve igveren kuruluglannrn
temsilcilerine, genqlik gruplanna ve ilgili difer paydaglara - dengeli ve kapsamh bir
UEP hazrrlama siirecinde birlikte gahgmalan igin yol gosterilmesi,
iilkelere
tr
ILO'ya ve di[er uluslararast kuruluglara, genglifiin istihdamr stratejilerine ve bu
arada ozellikle UEP'lere ortak ve esash bir yaklagrm izlenmesini sa$layacak
metodolojik bir arag sunulmasr.
Bu I(rlavuz, UEP hazrrlanmasrna temel olugturan, arzt)edilir bir siirece igaret etmekte
ve plantn geligtirilmesine destek olacak gerqeveyi one grkarmaktadrr. Daha onemlisi,
bu Krlavuzda ele ahndr$r gekliyle UEP operasyonel bir belgedir; bagka bir deyigle,
ilgili
btittin taraflann ortak anlayrgmr temel almak iizere genglerin istihdamryla ilgili iilke
olgefindeki eylemleri yonlendirecek bir metodoloj idir.
'
Bakrnz Birlegmip Milletler:
Genglerin istihdamryla ilgili
ulusal e/em planknnm kiiresel
analizi ue de{erlendirmesi, Genel
Sekreter'in Raporu,
(N601133). Temmuz 2005 ve
Genglerin istihdamryla ilgili
Ulusal Eylem Planlartnrn
Degerlendirilmesi: Taahbiitlerin
YaSama Gegirilmesz,
2007.
New York,
Onerilen siireg, genglerin istihdamryla ilgili sorunlann pargah ve birbirinden
ba$rmsrz miidahalelerle goziilemeyecegini kabul etmektedir. Gerekli olan, gegitli
aktorlerin genig bir alana yaylan politika alanlannda siireklilik kazanmq ve kararlr
girigimlerde bulunmasrdrr. Dolayrsryla, katrhm ve diyalog, somur gereksinimlere
yanrt veren ve ortaya grkan durumlardan do[rudan etkilenen ulusal paydaglann
duyarLlklartnt giizeten UEP'ler igin gerekli kogullardrr. Aktorlerin katrlm bigimleri
iilkeden iilkeye farkLhk giistermekle birlikte, lilavuz, en bagtan, iilkenin sahiplendifi
siiregte yer alacaklarrn ve kendi ayn rollerinin belirlenmesini onermektedir. Biiylece,
gok gegitli aktorlerin bilgi ve deneyim birikiminden yararlanrlmasr miimkiin
olacaktrr.
UEP geligtirilmesi igin onerilen gergeve, politika dongiisfi yaklagrmrnr
temel
almaktadrr. Burada sij,z konusu olan, durum analizi, baglca sorunlann belirlenmesi,
politika seqeneklerinin olugturulmasr ile uygulamaya dontik planlamadrr (bakrnrz
$ekil 1). Bagka bir deyigle, onerilen gergevedeki adrmlar, aragsal iglevi olan, gengler
igin bir istihdamr politikasr ve bunun uygulanmasrna yonelik planla sonuglanan
biitirn evreleri kapsamaktadrr.
LL
$ekil
1.
Politika dtingiisU
1.
Durum analizi
yaprlmasr
5.
Politikanrn
uygulanmasr
Sorunun
belirlenmesi ve
tanrmlanmasr
Duzenli izleme ve
de[erlendirme
4. Sorunun qoztim0ne
yonelik politika kararr
verilmesi
3.
Politika segeneklerinin
aragtrrrlmasr
Yukanda sozii edilen gergeveye temel olugturan ana esaslar bir regete gibi
algrlanmamal, UEP'lerin uygulama yontemleri olarak gciriilmemelidir. Ashnda bu
esaslar UEP'nin baghca bilegenlerine ye arzu edilen igerifine igaret etmektedir ve
bunlann iilke kogullanna uyarlanmasr miimkiindiir. Onerilen yaklagrm ortak bir
qerqeve sayrlabilirken, iizellikle iilkede bilgi eksiklifi bulundu$u durumlarda belirli
bir esneklife gidilebilir. Arag 1, UEP belgesi igin onerilen ana hatlan ve igerifi
vermektedir. Burada farkh bi.itiin bilegenler birbiriyle baflantrhdrr ve her bileqen
altrnda ongoriilen gorevlerin tamamlanmasr bir sonrakine gegme agrsrndan onemlidir
(ornefin, durum analizi, baghca sorunlann belirlenmesinde, goziimlerin ve
planlamanrn buna g6re tanrmlanmasrnda temel iinemdedir).
Elinizdeki lilavuz iig ana boliimden olugmaktadrr. Boliim I, bir UEP haarlanrrken
dikkate ahnmasr gereken bazr konulan ele almakta ve genig tabanh bir ulusal
sahiplenmeyi saflayacak katrhmcr bir yaklagrmla UEP'nin nasrl hazrrlanacafrna
iligkin adrm adrm giden bir yol 6nermektedir. Boliim II, bir UEP geligtirilmesindeki
teknik gergeveyi sunmakta ve aynr anda bunun nasrl yaprlabilecefine iligkin yollar
gostermektedir. II. Boliim dort alt baglfia aynlmrgtrr. ilk iig alt baglk yaprlacak igin
amaclnrn bir ozetini ve yollarmr igermekte (kutuda verilmektedir) ve bir gorevler
demetiyle UEP'nin ilgili bOltimti hazrrlanrrken toplanrp analiz edilecek bilgilere igaret
etmektedir. Dordiinc[ alt baghk, UEP'ye eklenebilecek farkL belgeleri
anlatmaktadrr. Boliim III ek araglar ve referans materyalleri verirken, Thblo 1
Krlavuzun farkL baltmlerinin ozetini sunmaktadrr.
L2
Genqlerin istihdamryla itgiti Utusat Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
Tablo
1.
Ktlavuzun farklt btiliimleri
adlUlii{:ilrUrP hazrrlama siireci
UEP hazrrlr[rna
baglamadan once
UEP hazrrlama kararr verilirken dikkate alrnacak bazt konular
Genig temelli bir ulusal sahiplenme qergevesinde UEP haztrlt[tnda
adrm adrm ilerleyen bir si.ireq onerisi
UEP hazrrlr[rnda
onerilen evreler
,BOLU
M'lli,.:UEgiiiiiiirtama krlavuzlarr
Alt bagl/x 7. Dtrum analizi
Ekonomik ve sosyal kogullara
Baghca makro ekonomik gdstergelerdeki
genel bakrg
pol iti kala rda genglerin
Geng igguc0 piyasasrnrn analizi
Genq iggucti piyasasrnrn baqlrca gostergelerinin analizine yol gosterir: Demografi ve
eEitlmle ilgili e[ilimler, i$gucu gdstergeleri, faal olmama oranlarr, 0cretler ve galtqma koqullart.
Genglerln istihdamtnt etkileyen
mevcut politika ve
programlarr n deEerlendirilmesi
Genqlerin istihdamrnda agafrda belirtilen alanlarda etkisi olan istihdam ve iggucu piyasast
politika ve programlarrnrn def,erlendirilmesine yardlmcr olur: i) efitim ve o[retim;
ii) igletme geligtirme; ve iii) qaltgma mevzuatr ve iggucu piyasast politikalart.
Genglerin istihdamryla ilgili
kurumsal QerQeve ve eggtldum
Genqli[in istihdamr politika ve programlarrndaki kurumsal dtizenlemelerin ve
e$gudum mekanizmalarrnr n deferlendirilmesine yol g6sterir.
Genqlerin istihdamrnda
kalkrnma igbirli[i
lki taraflr don6rlerin ve/veya uluslararasr kalkrnma yardtmlartntn destefiyle
genglerin istihdamr alanrnda baglatrlan girigimlerin haritalanmastnt saflar.
Att baglk
istihdamtyla ilgi li
e[ilimlere ve makro ekonomik, sektOrel ve sosyal
hu kti
mlere igaret eder.
2, A$?elikli politikalann belirlenmesi
Sorun tanrmlama ve analiz
UEP tarafrndan ele alrnacak baglrca sorunlartn belirlenmesi
(durum analizi bulgularr temelinde).
Politika segenekleri
olugturulmasr
Oncelikli politikalarrn belirlenmesine (onceki ktstmlarda tantmlanan
baglrca sorunlardan hareketle), politika seqenekleri rlretilmesine, bunlartn stralanmastna ve
nihai segimine isaret eder.
Alt ba$lrk 3. Eybmin planlanmast
UEP'nin amaqlarrnrn tanrmlanmasrna yardtmct olur ve bunlart daha genig
Ana amag
ulusal kalkrnma qerqeveleriyle iligkilendirir.
Genglik istihdamrnda
amaq ve hedefler
UEP uygulamasr sonunda ulagrlacak amaq ve hedeflerin nasrl form0le edilece[ine odaklantr.
Baghca operasyonel
sonuglar ve gdstergeler
UEP uygulamasrndan elde edilecek operasyonel sonuglartn tantmlanmastna ve
olQulmesine iligkin krlavuzlar sunar.
Kaynaklar
UEP'nin uygulanmasr igin gerekli insani, maddi ve finansal kaynak ihtiyactna i$aret eder.
Uygulama ve
eggud0m mekanizmasr
atrfta bulunur.
izleme ve de[erlendirme
UEP'nin uygulanmasr iqin devreye sokulmasr gereken mekanizmaya (mekanizmalara)
UEP uygulamasrnrn izlenmesinde ve
etkisinin deEerlendirilmesinde kullanllacak
sistem ve araglara isaret eder.
Alt bagltk 4. UEPYe eklenecek belgeler
UEP'ye eklenecek ana belgeleri tanrmlar.
I
Bi!10m
111.
UEP
6rn9k ve matrisleri
Sunlan saflar: i) genel iggric0 piyasastntn haritalanmasrnt saflayacak ktlavuzlar;
ii) UEP matrisi, qalrgma planr ve proje ana hatlart ornekleri;
iii) genqlerle ilgili Uluslararasr Qaltgma Standartlan listesi.
Krlavuzun
nmacr
13
Bolum l.
Genqlerin istihdamt
Ulusal Eylem Planlannrn
hazrrlanma sureci
1. UEP'nin hazrrlanmasrna
baglamadan once
UEP hazrrlanmasr yiiniindeki karar, iilkenin genglerin istihdamr konusundaki
kararhh$rnrn iiriinii olmaldrr. Burada, temel almmasr gereken birtakrm di.igiinceler
sozkonusudur.
Birincisi, bir UEP'nin baganL biqimde hazrrlanmasr
ve uygulanmasr Eegitli aktorlerin
bu siiregte yer almasmr gerektirir. Birgok iilkede, genglerin istihdamr konusunun qok
boyutlulufu ve karmagrkhgr, Eegitli hiiktimet kuruluglanndan yetkililerin, igEi ve
igveren kuruluglan ve diger iggiicii piyasasr kurumlannrn temsilcilerinin, ayrrca
ornegin genglik dernekleri gibi di$er ilgi gruplannrn katrhmrnr ongoriir. Genglerin
onlerindeki istihdam olanaklannr artnmaya yonelik reformlann genig bir kesim
tarafindan sahiplenilmesi ye desteklenmesi, ileri dizeyde katrLmcr yaklagrmlan
gerektirir.
ikincisi, bapka herhangi bir reformda oldu[u gibi UEP'nin baganh bigimde
haztrlanmasr da sonuglannl orta ve uzun vadede verecektir. Bu nedenle, geng iggiicti
belirli iyilegtirmelerin yaprlabilmesi ve genglerin istihdamrna yaprlan
yatlrrmrn getirilerinin azamiye grkartrlabilmesi iEin zamana yaylan saflam bir
piyasasrnda
kararhhk gereklidir.
Ugiinciisii, UEP'nin geligtirilmesi, bir yanda belli bagh krsrtlamalann titiz ve gergekgi
bir analizini, difier yanda da bunlann agrlmasrnda kullanrlabilecek kaynaklan temel
almahdrr. Onceliklerin igin en bagrnda belirlenmesinin ve bu oncelikler iqin kaynak
aytrmanrn onemi de burada yatmaktadrr.
farkl politika ijnceliklerini kapsayan
kendi iEinde tutarlt bir dizi onlemin uygulanmasr, izlenmesi ve de$erlendirilmesi
yoluyla genglerin istihdamr alanrndaki faaliyetlere yol gosteren bir aragtrr. Gergekten
de, oyle iyi stratejiler ve planlar olabilir ki, bunlar uygulamada eksik kaldrklannda hig
etki yaratma z veya pek azetki yaratabilir.
Son olarak, UEP kendi bagrna bir amaq olmayrp,
Boltlm l. Genqlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlarrnrn hazrrlanma
srlreci L7
2. U EP'nin haztrlanmasrnda
onerilen evreler
UEP'nin hazrrlanmasrna yirnelik eggiidiimlii ve kararl bir yaklagrm, bir dizi kurumun
ve aktoriin katkrsrnr, bu kesimlerin rol ve sorumluluklannln net bigimde
tanrmlanmasrnr gerektirir. Kutu 1, UEP hazrrlanmasrnda yer alabilecek ulusal ve
uluslararasr ortaklar hakkrnda bir ornek sunmaktadrr.
UEP hazrrhfr igin onerilen siiregte dort ana evre vardrr. Bunlar: (1) UEP haarlama
(2) UTDE'nin
Gknik Destek Ekibi)
tilke misyonu ve saha gal4masr gozetilerek iilke ve UTDE tarafindan gerekli
mekanizmasrntn olugturulmasr;
(Uluslararasr
hazrrhklann yaprlmasr; (3) UEP tasla$rnr hazrrlamak ve taslafr tamamlamak igin
takibinin yaprlmasr; ve (4) UEP'nin nihai olarak gekillendirilmesi ve benimsenmesi.
Aqa$rda, bu evrelerden her
biri igin onerilen adrmlar anlatrlmaktadrr. Bu siiregte
terciime ve yorumlama hizmetlerinin gerekli olabilecefi unutulmamahdr.
1. Evre: UEP hazrrlama mekanizmasrnrn olugturulmasr
Sorumlu htiktimet kurulugu:
tr
siiregte ve daha sonraki takip evresinde tam katrhmlannr saflamak amacryla
tr
tr
biitiin kurumlarla, iizellikle de sosyal ortaklarla istigarelerde bulunur
Ulusal Koordinatorii belirler
istigarenin ardmdan Ulusal Koordinatoriin bagrnda bulunacafr UTE'yi (Ulusal
ilgili
Teknik Ekibi) olugturur
tr
UEP'nin haztrlanmasrnda Oncii Kurulug olarak uluslararasr
bir kurulugun davet edilip edilmeyecefini belirler
gene istigare yoluyla,
)
Ulus lararat yardtmm
gere
h
li o lmast durumunda:
fl
Ulusal Koordinator ve Oncii Kurulug ile birlikte ilk UTDE ziyaretinin
zamantnr belirler
E
uluslararasr teknik misyon igin Oncii Kuruluga talepte bulunur
UIusal Koordinator:
n
tr
!
UEP hazrrlanmasr igin yaprlmasr gereken igleri agrklamak iizere UTE'nin ilk
toplanusmr diizenler
gerekliyse ve UTE ile mutabakat halinde, bilgi ve veri eksikliklerini gidermek
iizere teknik aragurmalar yaptlrlr
durum analizihaztLklannr koordine ederve |veyayaptnr
18oengterinistihdamrylaitgitiulusalEylemPlanlanntnHaztrlanmastnaY6nelikKllaVuzre{i,i.3
)
U lus kraras t y ardtm m
ge re k li
o
lm
as
t duru mu
n
da :
E
Oncti Kurulugla istigare halinde UTDE misyonu ile yaprlacak toplantrlara
iligkin taslak program hazrrlar
!
durum analizi dahil olmak iizere ilgili materyal
ve
bilgiyi UTDE'ye iletir.
Uluslararast yardtmn gerekli olmas durumunda:
Oncti Kurulug:
tr UTDE'yi olugturacak ve eggiidtimii kendisi tarafindan saflanacak teknik
uzmanlar ekibini olugturur.
Uluslararasr Teknik Destek Ekibi:
tr
fl
UEP siirecini tarugmak iizere Ulusal Koordinatijr ile temas kurar
durum analizihazrrLklanna yol gosterir
Bolfim l. GenQlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlannrn hazrrlanma
st]reci
19
2. Evre: UEP'nin temel odak noktaslnrn belirlenmesi
Ulusal Koordinat<ir:
tr
durum analizi bulgulannr sunmak iizere UTE toplantrlannr diizenler ve
bagkanhkeder
tr belirli politika alanlanndaki analizlerin derinlegtirilmesi igin UTE
iiyelerini
tematik gaLgma gruplannda toplar
tr
taslak UEP'nin tamamlanmasl, daha sonra benimsenmesi ve onay iEin UTE'ye
sunulmasr konusunda bir takvim belirler
n
Sorumlu Htiktimet Kurulugu ile stirekli temas iginde gorev yapar.
)
Uluslararastyardtm siiz konusu ise:
I
durum analizi igin UTDE'den teknik girdi talep eder ve bunu UTE'ye
sunar
tr
UTDE ile, sosyal ortaklar dahil diger ulusal ve uluslararasr kurumlar
arasrnda toplantrlar diizenler
E
durum analizinden ortaya grkan belli bagh genglik istihdamr sorunlannr
ve UEP odak noktaslnr tartr$mak iizere UTE ve UTDE igin bir giinli.ik
gahgtay diizenler
UlusalTeknik Ekip:
tr
tr
durum analizini tartrgrrve giiriiglerini belirtir
UTE iiyeleri altnan ozel teknik uzmanLk destefi temelinde tematik
gahgma
grubuna katrlrr
tr
Ulusal Koordinator tarafindan sunulan UEP takvimini tartrgrr ve onaylar
)
Uluslararauyardtm
n
sriz
konusu ise:
UTDE ile birlikte bir giinliik
gahgtaya katrlrr
Uluslararast yardtm soz konusu ise:
Uluslararasr Teknik Destek Ekibi:
tr
durum analizine iligkin giiriiglerini hazrrlar ve bunlan UTDE misyonundan tjnce
UTE'ye iletir
tr
Sorumlu Hiiki.imet Kurulugu ve sosyal ortaklar dahil di$er ulusal ve uluslararasr
kuruluglarla birlikte ayil aynteknik toplantrlar diizenler
n
qahgtaya teknik girdiler saflar ve uluslararasr teknik yardrmrn sonraki adrmlannr
tartl$lr
2O
Genqterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
3. Evre: UEP taslafrnrn ayrrntrlandrnlmasr
Ulusal Koordinatrir:
n
UEP'nin aynntrlandrrtlmast siireci boyunca UTE daimi sekreteri olarak g6rev
yapar
D UTE ve Sorumlu Hiiktimet Kurulugu ile mutabakat halinde, hazrlanan
tasla$r
merkezi ve yerel diizeylerde ilgili htiktimet birimlerine, sosyal ortaklara dagrtrr ve
goriiglerini alrr
tr
nihai UEP tasla$rnr Sorumlu Htiktimet Kurulugu'na gonderir
)
Uluslararastyardtm siiz konusu ise:
fl
tr
tamamlanmrg UEP tasla[rnr nihai giiriigleri igin Oncii Kuruluga giinderir
n
Ulke iilge[indeki iig taraflr (ve baqka kuruluplar) konferans
Onci.i Kuruluga iletir
UTDE'den gelen girdilerin rgr$rnda UEP taslafrnrn son hdine getirilmesi
gaLgmalannr koordine eder
UlusalTeknik Ekip:
tr UEP'nin sonraki boliimlerini (ilgili matrisler ve proje ozetleri dahil olmak iizere
politika iinceliklerini belirleme ve planlama igleri) tartrgrr ve haarlar
tr
Ulusal Koordinatcir aracrh$ryla gegitli ortaklardan ahnan girdiler rgr$rnda tasla$r
gekillendirir
tr UEP'nin benimsenmesi igin, Sorumlu Hiikiimet
olgefindeki iig taraflr
)
(ve
Kurulugu ile birlikte tilke
bagka kuruluglar) konferansa sunulacak ijn eriyihazrlar
Uluslararastyardtm siiz konusu ise:
Uluslararasr Teknik Destek Eki bi:
tr taslak UEP'yi inceler, girdi ve yorumlan UTE'ye iletir
tr
Ulke olgefindeki tig taraflr (ve bagka kuruluglar) konferansrn dtizenlenmesi
konusunda UTE ve Sorumlu Hiikiimet Kurulugu ile diyalog kurar
Bolum l. GenQlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlarrnrn hazrrlanma
snreci
21-
4. Evre: UEP'nin nihai olarak benimsenmesi
Sorum Iu
H
iiktimet Kurul ugu:
n
UEP'nin sunumu ve benimsenmesi igin, donor toplulufu da dahil olmak iizere
ulusal iig taraflr-aru konferansr dtzenler
tr
tr
UEP'yi kabul eden mercii olan ilgili Htktimet birimine iletir
UEP'nin uygulanmasrnda biitqe drgr kaynak saflamak amacryla dontirlerle
iligkiye geger
UlusalTeknik Ekip:
tr UEP'nin nihai halini konferansa sunar
tr
Konferansrn ardrndan, Ulusal Koordinator ile birlikte UEP'nin uygulanmasrna
yonelik izleme mekanizmalannr olugturur
22
Genoterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
Bolum ll.
GenQIenn istihdamI
Ulusal Eylem Planlannln
hazr rlanmasrna
iligkin Ktlavuz
l.Durum analizi
UEP'nin ilk boltimti, halen mevcut daha genig politika ve kurumsal gergeveler
kapsamrnda iilkede genglerin istihdamryla ilgili durumun analizini igermelidir. Bir
durum analizi, ideal olarak, son on yrl igindeki egilimler hakkrnda bilgi vermelidir.
Niifus projeksiyonlart sijz konusu oldu$unda ise siire daha uzun tutulmaLdrr. Bu
analizde gu baglklar da yer almahdrr: ekonomik ve sosyal politikalar gergevesinde
genglerle
ilgili hiikiimlere genel bir
bakrg; gengler iggiicii piyasasrnrn aynntrL bir
tablosu; genglerin istihdamrnr etkileyen gegmigteki ve halen siiren istihdam
politikalannrn ve iggiicii piyasasr iinlemlerinin deferlendirilmesi ve hem iggiicii
piyasastnt yonlendiren kurumsal gerqevenin hem de iki taraflr donorlerin velveya
uluslararast toplulugun destefiiyle baglatrlan genglerin istihdamrna yiinelik baglca
girigimlerin ortaya konulmasr.
Burada sozii edilen gahgmanrn amacr, UEP'yi hazrrlamakla giirevli olanlara, mevcur
giiglti ve zayf yanlar dahil olmak iizere mevcut durumun analizi yoluyla bu hazrrhk
qahgmalannda destek saglamaktrr. Boyle
bir analiz UEP'yi olugturma siirecinin
goriilmelidir. Analiz, iistesinden gelinmesi gereken, genglerin
istihdamryla ilgili baghca sorunlar hakkrnda bilgi sa$lar. Bu nedenle, soz konusu analiz
UEP'nin difer boliimlerine gegigte aragsal bir iglev tagrr. Daha once de deginildigi
gibi, bilgilerin bulunabilirli$i iilkeden iilkeye farklLk gosterebilir. Dolayrsryla,
analizdeki aynntl diizeyine ili$kin olarak belirli bir dereceye kadar esneklik gerekebilir.
Bununla birlikte, analiz boyunca onerilen ve UEP'nin ilk baltmtine yansrtilan yaprya
sadrk kaLnmasr onerilir.
baglangrg noktasr olarak
UEP'nin bu ilk agamasr igin bilgi toplama ve analiz siirecine bir dizi soru rehberlik
etmelidir. Analizi kolaylagtrrabilecek bu sorulardan en onemlileri agagrda
verilmektedir.
Bolum ll. Genqlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna itiqtnin Krlavuz
25
1.1 Ekonomik ve sosyal ortamrn genel deferlendirmesi
AMAQ
Ekonomik ve sosyal politikalarrn istihdam konusunu nasrl ele aldr$rnrn analizi
GOREVLER
tr
tl
tr
Baghca makroekonomikgristergelerin veyoksulluk dtizeyinin g0sterilmesi;
Belli bagh makroekonomik politikalarrn ye reform planlarrnrn, sektorel politikalann ve 6zel
sektdriln geli$imineyOnelikgirigimlerin istihdamrney6nde etkiledisinin ortaya konulmast;
Egitsizlikleri hafifletip sosyal igermeyi geligtirmeye yrinelik olanlar dahil, baglrca sosyal
politikalarrn istihdam agsrndan ne 6lgtide uygun oldugunun analizi;
tr
UlkedeXi ekonomik ve sosyal politikalardan kaynaklanan ve istihdam agrsrndan 0nem
tagryan baqlrca sorunlann ozlri bigimde ifadesi.
t
Belli bagl makroekonomik gostergelerle (GSYH arttg htzt, enflasyon ve faiz
oranlan, kamu maliyesindeki durum, doviz kurlan, drg ticaret dengesi, FDI Do$rudan Yabancr Yatrnm) yoksulluk gostergelerinde (iilkede yoksulluk srnrn
altrnda yarayan niifus oranr, yoksulluk agr$r endeksi, satrn alma gi.icii paritesine
gore kigi bagrna diigen GSYH ve
)
Gini endeksi) goriilen efilimler hakkrnda bilgi.
politikalann (makroekonomik, ticaret ve sektijrel politikalar),
makroekonomik istikrar ve ekonomik kallcnmaya yonelik gergevelerin (Ortak
BagLca ekonomik
UIke De$erlendirmesi (CCA)' rre BM Kalkrnma Yardrmlan
Qergevesi
(UNDAF), yoksullukla miicadele stratejileri (PRS), ulusal kalkrnma planlan)
istihdamla ilgili konulan nasrl etkiledigi velveya bunlan ne olgiide dikkate aldr$r.
,
Ozel sektoriin geligimini tegvike yonelik belli bagL hiikiimet girigimlerinin
(sanayi politikalan, igletmelerin tegviki, yatrnm politikalan) genel anlamda
istihdam yaratma bakrmrndan etkilerinin analizi.
,
Mevcut sosyal politikalann (sosyal yardrmlar ve di$er hizmetler, safiLk, konut)'
istihdamr nasrl etkiledifinin
analizi'
, ortak Ulke Degerrendirmesi
(CCA: Common Country
fusesment) Birleqmig Milletler
sisteminin ulusal kalkrnma
durumunu analiz eden ve belli
baglr kalkrnma konularrnr
belirleyen ortak aracrdtr. CCA'nrn
analitik ve iqbirli$ine dayal
gabalannrn
iiriinii olan UNDAI
ise BM sistemi i$birligi
programlarrnrn temelini
olugturur. Daha fazla bilgi igin
balonrz www. un.org /specialrep/ohrlls/ohrlls/cca-undalprsp.
htm
t Genglerin istihdamr iizerindeki
onemli etkileri veri ahndr$rnda,
yaygrn bir uygulama olarak sosyal
politikalar kapsamrna sokulan
efitim burada de$il, aynntrL
olarak
alt baglk 1.3'te
edilmelidir.
26
Genqterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
analiz
1.2 GenEler iggiicii piyasasrnrn analizi
AMAQ
Ulkenizdeki gengler igg0cti piyasasr konusunda te$histe bulunmak.
GOREVLER
lgg0ct piyasasrndaki genel durumun ortaya konulmasr;
tr
tr
tr
Geneler igg0cti piyasasrna iligkin aynntrh bilgiler hazrrlanmasr ve iggucri piyasasrndaki
ba$lrca gostergelerin ya$, cinsiyet, sosyoekonomik geri plan, cofrafi yerlegim vb. gibi
de$gkenlere g6re analizi;
0tXeOeXi gengler igg0c0 piyasasr analizinden ortaya Crt€n ve genqlerin istihdamryla ilgili
baglrca sorunlarrn 6zlri biqimde ifadesi.
UEP'nin bu baltmti gengler iggiicii piyasasrnrn analizini igermelidir. ideal olarak
boyle bir analiz once iggiicii piyasasrnrn genel bir de$erlendirmesi iizerinde
yaprlmahdrr. Boyle genel bir de$erlendirme bir yanda iggticii piyasasr iginde genglerin
daha ileri yaglardakilere gore durumunu ortaya koyacak, di$er yanda da, e$er bu
deferlendirme ozellikle ya$a g6re ayn$trnlmr$ genel gostergeleri igeriyorsa, genglerle
ilgili sonuglara buradan hareketle varllmasr kolay olacakur. Sunulan bilgiler iggiicii
farklhklannr belirleyip analiz etmelidir ki geng erkek ve
kadrnlann iggi.icii piyasasrndaki farkL durumlan ortayagrkanlabilsin . Araq2, UEP'de
btiyle genel bir de$erlendirme yapmaya karar veren iilkelere iggiicii piyasasrndaki
genel durumu ortaya koyacak gostergelerin belirlenmesinde lalavuzluk yapacaktrr.
piyasasrndaki cinsiyet
' Bu bilgile. genellikle
iggiicii
Aragtrrmalanndan (iA) veya
Qalrgma Bakanlgr'nrn velveya
di$er istihdam kuruluglannrn
idari verilerinden elde edilir.
iqsizlik s<iz konusu oldu$unda,
efier veriler idari kayrtlardan
geliyorsa o zaman igsizlik oranrnrn
"kayrtL igsizlikten" hareketle
hesaplandrgr belirtilmelidir.
Bununla birlikte, IA ve giivenilir
idari kayrtlardan gelen verilerin
bulunmadr$r iilkelerde gerek-li
bilgiler
hane
halkr
aragtrrmalarrndan ve yagam
standardrnr belirlemeye y<inelik
aragrrrmalardan elde edilebil ir.
Gengler iggiicii piyasasr temel gostergeleri hakkrndaki bilgilerin bulunabilirlifi,
i.ilkede genglerin istihdamr konusuyla ilgili ozellikleri ve e$ilimleri belirlemede gerekli
bir koguldur (istihdam, igsizlik ve faal olmama durumlan ile ilgili baqhca iggiicii
piyasasr gostergeleri igin Kutu 2'ye bakrnrz)'. Dolayrsryla bunlar, genqlerin bir ig bulup
bu igte gahgmada kargrlagtrklart sorunlan ele almaya yiinelik bir UEP hazrrlanmasr
agrsrndan gereklidir. Bu bilgilerin elde bulunmamasr durumunda, genglerin gaLgma
di.inyastna gegigleri ve bu diinyadaki konumlannr tanrmlayan nicel ve nitel
defiigkenlerin ortaya grkanlabilmesi igin UEP hazrrlanmasrndan once gengler iggiicii
piyasasrna iligkin bir aragtrrma yaprlmasr gerekir.t
t
ILO genglerin istihdamrna
y<inelik politika ve programlarr
Miimkiinse, yag ozelindeki veriler genglik kesimi gruplanna aynlmahdrr (15-19 yag
hazrrlamalalnda iilkelere grubunda olanlar ve 20-24 yag grubundan geng yetigkinler geklinde).n Bunun yanr
yardrmcr olmak amacryla bir
istatisrik arag geliptirmiqtir. srra, yaga ve orne$in e$itim durumu, kentsel/krrsal yerlegim, etnik koken ve oziirliiliik
Okuldan i9e Gegig Araptrrmasr adr durumu gibi ozelliklere g6re de ayngtrrmaya gidilmelidir. Genel olarak, di$erlerine
verilen bu arag, AIt bagLk 1.2'de
gore daha dezavantajh durumda olan genglik gruplan vardlr ve bu gruplann
srralanan giistergelerin go$unu
kapsamaktadrr. Bu aragla ilgili iizellikleri hem i.ilkeden iilkeye hem de zamaniqinde farkllklar gosterebilir. Bagka bir
bilgilere ulaEmak igin: deyigle, riskler ve firsatlar gengler arasrnda egitsiz bigimde dafrlmrgtrr ve bu durum
hmp //www. ilo. org/youth/swts. ht
geng erkek ve kadrnlar soz konusu oldufunda ozellikle geEerlidir. UEP'lerin gergekten
m
o Standarr BM tanrmrna gdre kapsayrcr ve maliyet etkin olmasrnr saglamak bakrmrndan, bu
alt baghfrn tilke iggticii
genglik 1 5 ile 24 yaS arasrnda piyasasrnda hangi
genglik gruplannrn di$erlerine gore daha dezavantajl konumda
olanlan kapsar. Bununla birlikte,
iilkelerin gengligi nasrl oldufiunu belirlemesi ve bu dezavantalh konumun nedenlerine (orne$in,
tanrmladrklan iinemli farkLhklar sosyoekonomik durum, e$itim dizeyi, cografi konum, iggiicii piyasasrnda cinsiyet,
giisterebilir. Bu b6liimde iilkenin
tanlml ve ilgili yag aralklan net etnik koken gibi nedenlerle aynmcrhk yaprlmasr, safihk veya din durumu gibi)
igimde belirtilmelidir.
efilmesi yagamsal rinemdedir.
:
Bolrlm ll. Genqlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlannln Hazrrlanmastna iligkin
Krlavuz
27
Dezavantajh konum, bu durumdaki kesimlerin kargrlagtrklan sosyal drglanma riskini daha
da artrnr. Dolayrsryla, bu analiz, giindemdeki sorunlan ijnleme velveya telafi etme
bakrmrndan rizel miidahaleler gerektirebilecek zayrf noktalann belirlenmesinde onem
tagrmaktadrr. Eldeki bllgiler ne <ilgiide kesinlik tagrrsa, analiz de o kadar geligkin olacakve
miidahalelerin bagta risk altrndaki genqlik kesimleri olmak izere ayn ayn gruplann
gereksinimlerine yantt verme ganst da o kadar artacaktrr.'
Gengler iggiicii piyasasr an alizi ozel olarak aga$rda belirtilen gostergelere odaklanmaldrr:
Niifus
o
Cinsiyete ve ya$a gore demografik egilimler [gocuklar (0- 14) ve gengler] ; do$urganhk
oranlan, gocuk ve yaghlar olarak bagrmhhk oranlan dahil olmak iizere tahminler.
EEitim
.
EEitimdehi e[ilimler - e$itimde bagan, okullardaki o$renciler, okullannr brrakanlann
okuryazarlk oranlan - bunlar cinsiyete ve ya$a gore [gocuklar (014) ve gengler] ve miimkiinse giig durumdaki gruplar (orneiin etnik gruplar, <iziirlii
sayrsr, okul kaylt ve
gengler,
HIV/AIDS'liler, g69men iggiler) itibanyla yaprlmahdrr.
iggiicii
.
Ya$
gruplan, cinsiyet, e$itim durumu ve yedegim (krr/kent) temelinde ayngtrnlmrg
olarak, son on yil igindegenglerin iSgilcilne katrhmt
o
o
Genglik yag gruplan, cinsiyet, e$itim ve krr/kent de$\kenliklerine gcire ayngtrnlmrg
olarak gengler arastndahi istihdam egilimleri - istihdam oranr, ekonomik sektorlere g<ire
istihdam ve statii, ozellkamu kesimine ve gahgma saatlerine giire istihdam (goniillii ve
goniilsiiz yart zamanlt qaLpma dahil).
GenElik yag gruplan, cinsiyet, ve krr/kent degigkenlikleri dikkate ahnarak siizlesme
tilrilne giire istihdam (tam zamanl\yailzamanh, siirekli, gegici), ana isteki statil (icret
veya maa$, kendi hesabrna galganlar, yaprlan ige katkrda bulunan aile iiyeleri).
Miimkiinse bilgiler ekonomik sektorlere giire verilmelidir.
' "fusk altrndaki gengler" kavramr
burada bazr sorunlar nedeniyle
(orne$in uzun siireli igsizlik,
madde ba$rmLl[r, su9 gibi)
toplumdan drglanma olasrL$r
bulunan gengler anlamrnda
kullanrlmaktadrr.
' Eksik istihdam iggiiciinden
olabileceginden daha az
yararlanrlmasr anlamrna
gelmektedir ve terim "tatmin
Genglik yag gruplan, cinsiyet, e$itim ve krr/kent defigkenliklerine g<ire hayrt dryt edici" olmayan herhangi bir
istihdam. Miimkiinse, bilgiler ekonomik sekt<irler ve istihdamdaki statii itibanyla istihdam tiiriinii anlatmak igin
o
verilmelidir.
.
Genglik yag gruplan, cinsiyet, ve lar/kent de$igkenlikleri dikkate aLnarak zAmAnA
ba{h ehsih istihdam'. Miimkiinse, bilgiler ekonomik sektorler ve istihdamdaki statii
itibanyla verilmelidir.
kullanrlmaktadrr. (tatmin edici
olmama durumu kendi
agrsrndandrr). Tatmin edici
olmama, yetersiz galrgma
saatlerinden (zamanla
ilgili eksik
istihdam), diiqiik iicretlerden
ilgili eksik istihdam) veya
kiginin becerilerinden yeterince
(gelirle
o
Genglik yag gruplan, cinsiyet, e$itim ve krr/kent de$igkenliklerine giire gengler arast yararlanrlmamasrndan (beceriyle
iSsizlib egilimleri. Miimkiinse, ozellikle uzun siireli igsizlik (12 aydan fazla) igin ilgili
eksik istihdam)
kaynaklanabilir. Bugiine dek,
iqsizliIin si.iresi de belirtilmelidir.
o
Geneler/toplam issizlib oranlartntn oraru (toplam igsizlik oranrna oranla gengler igsizlik
bunlardan yalnnca zamanla ilgili
oranr)
o
Gen{ler/let\hinler issizlih oranlarurun oranr (yetipkin igsizlik oranrna oranla gengler
igsizlik oranr)
Faalolmama durumu
o
varrlmtgtrr ve uluslararasr iqgiicii
istatistikgileri bunun olgiimii igin
uygun tanrmlar
yapmrglardrr.
Bakrnrz, Cenevre'de yaprlan 16.
iqgiicii
istatistikgileri
Konferansrnda yetersiz istihdam
durumlan ile ilgili alnan karar,
Genglik yag gruplan, cinsiyet, e$itim ve krr/kent de$igkenliklerin e gorefaal olmama ue 1998
www.ilo.org/public/english/bure
iS bulmahtan urnut kesme oranlart. Miimkiinse, umut kesme durumunun agrkL$a
kavugmasr iqin faal olmama durumunun nedenleri belirtilmelidir.
28
eksik istihdam konusunda
doyurucu bir mutabakata
Genqlerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
au/stat/download/res/underemp.
Pdf
Ucretler ve gal rsma kogullan
o
Genglik yag gruplan, cinsiyet, e$itim durumu ve kentsel/krrsal yerlegime gore
ayrrgtrrrlmrg olarak sektor ve mesleklere giire ilcretler
o
ue
hazanglar.
ue giluenli[i - igle ilgili hastahklann, oliimlerin, iiliimctil ve oli.imciil
olmayan kazalarrn, iig veya daha fazla giin ige gelmemeye neden olan kazalartn
is saglry
sayrsr - mi.imkiinse sekt6re ve cinsiyete gore ayngtrrilmrg olarak.
o
Cinsiyete ve sektiire gore gocuh isgiligl
bigimlerde qdrgttnlan gocuklar.'
-
15-17 yag grubunda olup en kotii
1.3 Genglerin istihdamrnr etkileyen mevcut politika ve
programlarrn deEerlendi ril mesi
Genglerin istihdamrnr geligtiren mevcut politika ve programlann defierlendirilmesi,
UEP haarlamaya ve uygulamaya karar veren iilkeler igin temel bir
adrm
olugturmaktadrr. Biiltim
istihdam tizerindeki etkilerinden kopmadan, bu btiliim, ozellikle genglerin istihdamr
iizerinde etkili olan politika rre programlara goz atacakttr. Bu analizde, agafrdaki
sorularyol gosterici bir igleve sahiptir:
1.1'de incelenen daha genig makroekonomik gergeveden ve
'
BaLrnz En Kotii Bigimlerdeki
Qocuk iqqiliIi
(No. 182), 1999.
.itffi
Sdzlegmesi
BolLlm ll. Genqlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna iliskin
Krlauu,
29
Genel politika gergevesi
AMAQ
Ekonomikvesosyal politikatann genglerin istihdamrnr nasrlyansrttt[rnr belirlemek
GOREVLER
tr
tl
l
Ulusal kalkrnma planlarr ve stratejilerinde yer alan genqlerin istihdamryla ilgili olan
hrik0mlerin belirlenmesi ve analizi; *
Sekt6rel politikalarda yer alan genqlerin istihdamryla ilgili hiikrlmlerin belirlenmesi ve
analizi;
tr
Ulkenizde genqlikle ilgili bir potitika varsa, bunun genqlerin istihdamryla ilgili h0krimleri
konusunda bilgi veriniz;
E
tr
Mevcutsosyalpolitikalann genglerin istihdamrnr nasrletkiledi[inianlatrnrz;
Bu- politikalarn genqlerin istihdam imkdnlarrnr artrrmada ne 6lg0de ige yaradr[rnr
def,erlendiriniz;
tr
*
Ulkenizdeki politlka gergevesi de[erlendirme galrgmasrndan ortaya grkan ve genglerin
istihdamryla ilgili baglrca sorunlan ozlii bigimde belirtiniz.
Eler planlarda velveya stratejilerde genqler ve genglerin istihdamr ile ilgili 6zel hr.ikiimler yoksa,
analizde yine de giindemdeki plan ve stratejilerin genglerin istihdamtnt nastl etkileyecefli
belirtilmelidir.
+
Ulkenizde bir ulusal kalkrnma planr/stratejisi var mr? Varsa, bunda gengleri, ozel
olarak da genglerin istihdamrnr etkileyebilecek ne gibi hiikiimler yer ahyor?
t
E[er iilkenizde yoksullukla miicadele stratejisi izleniyorsa velveya iilke
CCA/UNDAF 'a (baliim 1.1'de anlatrldrgr gibi) dahilse gengleri, ozel olarak da
genglerin istihdamrnr etkileyebilecek ne gibi hiikiimler sijz konusu?
t
tegvikler, altyapr geligtirme)
genglerin istihdamrnr geligtirecekozel hiiki.imler igeriyor mu? igeriyorsa anla::,nr..
t
Ulkenizde genglikle ilgili bir politika var mr? Varsa, burada genglerin istihdamryla
ilgili ne gibi hiikiimler yer alyor?
)
Mevcut sosyal politikalar (orneiin, saglk, konut) genglerin istihdamr konusunu
dikkate ahyor mu? Alyorsa anlatrnrz.
Mevcut sektiirel politikalar ve
ilgili onlemler (mali
istihdam ve i$gucu piyasasr
IMAQ
istihdam stratejilerinde ve iggiic0 piyasasr bilgilerinde genglerin istihdamr konusunun ne
6lg0de ele alrndrlrnrn belirlenmesi.
G6REVLER
EI
E[er 0lkenizde bir istihdam stratejisi izleniyorsa, bu stratejide genglerin istihdamryla ilgili
belli baglr bilegenleri ve hedefleri belirleyip analiz ediniz;
tr
tr
tr
Bu
stratejinin genglerin istihdam beklentilerini ne olgtide kargrladr[rnr de[erlendiriniz;
iggtic0 piyasast bilgi sisteminin g0gl0 ve zayfi yanlannr anlatrnlz ve genglerin istihdamtyla
iligkisini deferlendiriniz;
Ulkenizdeki istihdam stratejilerine ve iggiicri piyasasl bil$lerine iligkin olarak yaptrgrnz
analizde ortaya grkan belli baglr sorunlan 6zlii bigimde dile getiriniz.
3O
eenqterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
I
t
Ulkenizde bir istihdam stratejisi var mr? Varsa bunun hangi bilegenleri genglerin
istihdamr konusunu ele altyor?
)
iggiicii piyasasr bilgileri (iPB) nasrl toplanryor ve sistem nasrl diizenlenmig? (iirnefiin
bilgiler hanehalkr ve igyeri anketleriyle mi toplanryor? Yoksa niifus saytmlartna ve
idari kayrtlara mr bagvuruluyor?). ipg'de genglerin istihdamryla ilgili ozel gostergeler
yer aLyor mu? Ulkenizde iggiicii piyasasr aragtrrmalan yaprhyor mu? Yaprhyorsa
diizenli periyodlarla mr?
EEitim ve ofretim
AMAQ
E[itim ve olretim politikalannrn ve sistemlerinin ba$lrca 6zelliklerinin, genqlerin istihdamr
uzerindeki etkilerinin ortaya konulup analiz edilmesi
GOREVLER
tr
tr
ikinci ve tigrincU kademe eflitim dahil olmak rizere eEitim politikasr ve sisteminin baghca
ogelerinin analizi;
Mesleki egitim ye ofretimin baqhca dzelliklerinin, bunlann iggricti piyasa*r aqrsrndan
durumunun analizi;
tr
Geng igsizlerin iqgticii piyasasr, geng qalqanlarrn ise igletme konulannda egitirni isin ahnan
baglrca 0nlemler.in analizi:
n
Dezavantajlt konurndaki genslerin istihdam edilebilirli[ini artrrmaya yonelik onlemlerin
belirlenmesi ve analiei; bu dnlemlerin kapsamrnrn ve zaman iqindeki geligiminin
tr ::J:'ffi?tn
tr
n
yukanda desinilen
gi riei m
terde rol0
n 0
n ye
kat hmm
rn
defiertendirilmesi
;
0lkenizdeki eEitim ve tilretim sistemiyle ilgili olup genglerin istihdamr alanrnda bag
g6steren baglrca sorunlanniiizlrl bigirnde ifade edilmesi.
)
E$itim politikasr ve sisteminin baghca <izelliklerinin genel olarak ortaya konulmasr
(iirne$in efitim sistemindeki her kademenin kag yrl olduiu, efitimde farkl kanallar
vb. glbi)'o
t
t
Okul iincesi e[itim: Gerek krrsal gerekse kentsel yerlegimlerde gocuklann okul oncesi
e$itime katrlmlannr sa$layacak ne tiir onlemler alnmrgur?
Tbmel egitim; E$itim politikasr ve sisteminde yer alan bagLca ofeler nelerdir?
Htkiimet ilko$retime herkesin erigimini sailamak iizere hangi rinlemleri almrg
durumdadrr? Okul terklerini (iizellikle laz gocuklar ve geng krzlar arasrnda) azaltmak
ve ilkii$retime egitsiz erigim sorununu ortadan kaldrrmak igin aLnmrg iizel onlemler
var mtdtr? Okullanndan aynlanlar dahil ilko$retimdeki bagarrsrzhklan telafi igin
neler getirilmigtir? ilkofretimin sonlanna dofiru okullarda e$itim rehberli$i nasrl
sa$lanmaktadrr?
,
ro UNESCO'nun
agrsrndan ne illgiide uygundur?
1997
uluslararasr standart e$itim
srnrflandrrmasrna g<ire farkh
e$itim kademeleri igin bakrnrz
Arae4 (ISCED 1997).
" Egitimin
drgsal etkinligi
hakkrnda bilgi verin. Kastedilen,
e$itim alanlar arasrnda, efiitim
giirdiikleri alanda i9 bulanlann
yiizdesidir.
Yiihseh tigrenim:Ikinciveiigiincil kademe efitimin baglca ozellikleri nelerdir? Yiiksek
ogretim politikalan ipgtcii piyasasrna iligkin tahminleri nasrl dikkate almaktadrr?
Yiiksek ofretim sistemi okullannr bitiren yeni mezunlann ig bulma imkinlan
t
ilk
asama meslehi e{itim ue iigretim: Mesleki e$itim ve 6$retim (MEO) politikasr ve
sisteminin baghca iifeleri nelerdir? Genglerin ilk agama efiitime erigimini saglayacak
ne tiir onlemler ahnmrgtrr? Uygulanan efitim programlan ig deneyimi kazandrrmada
ne iilgiide etkilidir? (iirne$in igletmelerde yaprlan staj, ig iizerinde efitim sozlegmeleri,
staj, grraklk, o$rencilik) MEO kurumlan ile igletmeler arasrnda eggi.idiimii sa$lamak
iizere hangi mekanizmalar vardtr? Kazandrdan beceriler iggiicii piyasasrndaki
gereksinimlerle ne irlgiide ortiigmektedir?" istihdam danrgma hizmetlerine e$itim
programrnda nasrl yer verilmektedir?
Bolilm ll. Genqlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna itigXin Nrtavuz
31
)
Silrekli iigrenme: Htikiimet geng igsizlerin e$itimi (yeniden egitimi) igin hangi
onlemleri almrgtrr? igletmeleri geng gaLganlarr e$itmeye ve gahgma kogullannr
iyilegtirmeye ozendirmek iizere alnan tjnlemler nelerdir?
)
Egitim
,
Esitlih
ii{retiminfindntmAnx: GSYH'nin yiizdesi olarak e$itim ve ci[retim alanrna
ne kadar kamu yattrtm harcamast yaprhyor? Son 10 yrlda bu alanda g<iriilen efiilim
nedir? MEO ve siirekli o$renimin finansman mekanizmalan, baghca katkrda
bulunanlarve finansmandaki paylan nedir?
ue
ue
eriSim: Geng kadrn ve erkeklerin (krrsal ve kentsel alanlarda) e$itimle
MEO
politika ve programlanna egit erigimini saflamak iizere ne gibi ilnlemler ahnmrgur?
Efitim ve o$retimde cinsiyetEi kahplardan kagrrulmasr iEin aLnan ozel onlemler
nelerdir? Dezavanta)h genglik kesimleri (orne$in okuryazarh$r yetersiz olan gengler)
igin ne tiir cinlemler vardrr? Bu politika ve programlarda istihdamda ve mesleklerde
aynmcrhk konusu ne olgiide ele alnmaktadrr? Bu ijnlemler durum iizerine anlk
olarak mr ahnryor yoksa uzun vadeli taahhiitleri destekleyecek gekilde mi
diizenlenmigtir?
)
Sosyal diyalog:
uygulanmasrna
MEO politika ve programlannrn gekillendirilmesine
iggi ve igveren
ve
kuruluglan nasrl katrlmaktadrr?
lgletme Seligtirme
AMAQ
lgletmelersektor0nrin gengler igin igyaratma kapasitesinin deEerlendirilmesi
G6REVLER
tr ig ortamrnrn ve igletmelerin desteklenmesinin genglerin istihdamr 0zerindeki etkilerinin
krsaca analizi;
tr
Genglerin girisimciliEini ve kendi hesabrna galrgmasrnr ozendirmek rizere geligtirilen
politikalarrn ve programlann etkisinin def,erlendirilmesi;
tr
Kayt drgr ekonomideki mikro ve k0quk iqletmelerin kayrt altlna ahnmasrna
yOnelik
6nlemlerin genglerin istihdamrnr nasrl etkiledi$inin analizi;
EI
Dezavantajh genglik kesimlerinin iicretli istihdamrnr
ve kendi hesabrna gahgmasrnr
sa$amaya yOnelik 6nlemlerin etkisinin, kapsamrnrn ve zaman igindeki gelisiminin analizi;
tl
tr
Yukanda s6zii edilen girigimlerdesosyalortaklarrn rol[in0n ve katrlrmrnrn de[erlendirilmesi;
igletme geligtirme politikalarr ve programlanna iligkin analizden hareketle 0lkenizde
genqlerin istihdamr konusunda ortaya grkan baglrca sorunlarrn ozl0 ifadesi.
)
iS ortamt ue iSletme geliStirrne: ig o.ta-, iizerinde etkili olan politikalann baghca
iizellikleri nelerdir? Mikro, ktigtik ve orta olgekli sanayileri geliqtirmek iizere hangi
ijnlemler aLnmrgtrr? Kayrt drgr igletmeleri kayrt altrna almaya yonelik tjnlemler
nelerdir? Bilti.in bu onlemler geng kadrn ve erkeklerin istihdam ganslannr ne olgiide
etkiliyor?
)
Kendi hesabrna gahsma ue genglerde giriSimcilik: Genglerin girigimcilifini ozendirmek
amacryla uygulanan politikalar ve programlar nelerdir? (kendi hesabrna galgma ve
gruplar olarak girigimcilik). Bu programlann uygulanmasrnda yer alan baglca
taraflar hangileridir? (iirne$in, htkiimet kuruluglan, igveren kuruluglan, ozel sektijr,
sivil toplum kuruluglan gibi).
32
Genqlerin istihdamryla itgiti Utusat Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
l:.:.*
Geng girigimcilerin yararlanabilecekleri tegvikler ve destek hizmetleri nelerdir?
(finansal veya finansal olmayan). Soz konusu politikalar ve <inlemler genqlerin kendi
hesabrna galgmaveya ig kurma kararlan iizerinde ne iilgiide etkili oluyor? Bu politika
ve
t
iinlemler genglerin istihdamrnrn niteli$ini nasrl etkiliyor?
Esitlih
ue
erisim: Ozellikle geng kadrnlar stjz konusu oldu$unda igletme geligtirme ve
girigimcilik iinlemleri iggiicii piyasasrnda gengler igin egitlik sa$lanmasrna nasrl
katkrda bulunuyor? DezavantajL konumdaki genglerin ozel sektorde istihdamrnr
sa$lamaya yonelik rinlemler nelerdir? Bu onlemler duruma giire anhk mr ahnryor
yoksa uzun vadeli taahhiitlerin bir pargasr mr(zaman iginde geligim)?
)
Sosyal diyalog: Genglerin istihdamrna yonelik igletme geligtirme politika ve
programlannrn haztrlanmasrna ve uygulanmasrna iggi ve igveren kuruluglannrn
katrlmr
ne diizeydedir?
lq yasasr ve iggucu piyasasr politikalan ve programlan
AMAQ
ig yasistnrn ve ricret politikasrnrn genglerin istihdamrnr nasrl etkiledi[inin analizi
GOREVLER
)
tr
i9e alma ve iqten grkarma ile ilgili olanlar dahil ig yasasr ve ycinetmeliklerin genglerin
istihdamrnr ne ydnde etkiledif,inin belirtilmesi;
tl
tr
Ucret politikasrnrn genqlerin istihdamrnr nasrl etkiledif,inin belirtilmesi;
Ulkenizdeki ig yasasrnrn ve r,lcret politikasrnrn analizinden ortaya grkrp genglerin istihdamt
agrsrndan onem tagryan baghca sorunlann 6zlti biqimde belirtilmesi.
IS
yasan: Temel qaLgma standartlannln ya$ama geEirilmesini sa$lamak iizere devrede
olan mekanizmalar nelerdir?'' Yasaya grire gahgma hayatrna girigte asgari yag nedir?
15-17 yaS grubundan geng iggileri korumak izere ozel olarak yaprlan
yasal
diizenlemeler nelerdir? Genglerin gahgma kogullannrn i.ilkedeki yasal diizenlemelere
uygun olmasrnr sa$lamak iizere ahnan onlemler nelerdir? ige alma ve igten grkarmayla
ilgili diizenlemeler genglerin istihdamrnr ne yonde etkiliyor? igten grkarma maliyeti
ve genglerin sosyal haklan agrsrndan bu diizenlemeler ne
''
listesi bu Krlavuz'da Arag 1O'da
verilmektedir.
)
erkek galrganlar arasrndaki
aynmln ortadan kaldrnlmasryla
ilgilidir. Bu belgelerde egit de$erde
iq karqrlrgr kadrn ve erkeklere eqit
iicret verilmesi <ing<iriilmektedir.
Ucret politikasz; Ulkenizde asgari iicret uygulamasr var mrdrr? Gengler igin boyle
bir
farkl sekt<irlerde galgan gengleri nasrl etkiliyor?
Geng erkekler ve kadrnlar aynr veya btiytik olgiide benzeyen igler yaptrklannda egit
uygulama var mrdrr? Ucret politikasr
'' Her ikisi de 1951 yrlnda kabul
edilen Egit Ucret S<izlegmesi (No.
100) ve Thvsiye Karan (No. 90),
6zellikle iicret agrsrndan kadrn ve
sonuElar getiriyor?
GeEici istihdamla ilgili kurallar neler ve bu kurallar genglerin istihdamrnr ne ycinde
etkiliyor? Kayrt drgr iggilerin kayrt altrna alnmasrna yonelik diizenlemeler nelerdir?
Bunlar geng iggilerin istihdamrnr nasrl etkiliyor?
Referans kolalr$r agrsrndan,
galgma yagamr ve genglerle ilgili
Uluslararasr Qahgma Standartlan
tiir
iicret ahyor mu?" Liitfen agrklayrnrz.
,
iSe
almada teSuikler: Hiiktmetin, iggiicii maliyetini azaltarak genglerin istihdamrnr
tegvik etmek iizere uyguladr$r tegvikler nelerdir (ornefin yeni ige girenlerden ahnan
vergiler ve sosyal giivenlik primleri gibi). Bu tiir rinlemler genglere istikrarh igler
safilanmasrnda ne olgiide etkili oluyor?
Bolum ll. GenQlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna itist<in Nrtavuz
33
,
Ahtifisgilcii
Piyasast Politikalarr'n
AMAQ
Aktif iggiic0 piyasasr onlemlerinin genglerin istihdamrnr nasrl etkilediEinin analizi
GOREVLER
tr
AiPP'nin (aktif iggticrl piyasasr politikalarr) baglrca unsurlarrnrn, srralantglanntn ve genglerin
istihdamryla iligkili yanlarrnrn belirlenmesi ve analizi;
tr Bu 6nlemlerin,
6zellikle gengler agrsrndan hedef belirleme mekanizmalarrnrn
deperlendirilmesi;
n
tl
AiPP'nin tasarrmr, izlenmesive de[erlendirilmesiyle ilgili kurumsal gergevenin analizi;
Bu 6nlemlere ili$kin izleme ve deferlendirme sisteminin baglrca 0zelliklerinin belirlenmesi
veanalizii
tl
AiPP'lerin giiQlu ve zayrf yanlarrnrn ve genglerin istihdamr 0zerindeki etkilerinin ozl0 bir
analizii
tr
Olkenizdeki aktif iggricii piyasasr politikalarrnrn analizinden ortaya grkan ve genglerin
istihdamr agrsrndan anlam tagryan baghca sorunlarrn 6zlU bigimde ifadesi.
,
t
Ulkedeki AiPP'lerin baphca o$eleri nelerdir? (orne$in iggiic[ piyasasr efitimi, kariyer
rehberli$i, ig aramada yardrm ve ige yerlegtirme programlan; iggiicii piyasasr bilgileri,
kamu igleri ve topluluk hizmetleri, istihdam siibvansiyonlan ve di$er ige yerlegtirme
sistemleri, girigimcilik programlan). Bu hizmetlerin katrlmcrlara sunulmasrnda nasrl
bir srra izleniyor?
Ozel olarak gengleri hedef alan AiPP'ler var mr, veya gegitli yararlanrcr gruplar
alyor mu? Bu cinlemler gengleri yaglan itibanyla mr dikkate
alyor yoksa bu kesimin ozel ihtiyaglannr ve giiqliiklerini de gozetiyor mu? (orne$in
arasrnda gengler de yer
dtlgtik e$itim ve beceri dizeyi, sosyo-ekonomik giigsiizliik, etnik kriken, risk
t
i9
arayanlara gelir destegi ve iggiicii
altrndaki genglervb. gibi) AiPP'ler toplumsal cinsiyete duyarh mr?
piyasasryla biitiinlegme hizmetleri
sa$lar (bunlar genellikle igsizlerle
GenEIer AiPP'lerden nasrl yarar sa$hyor? (yaga ve cinsiyete gore katrhmcr sayrsr; terk
birlikte eksik istihdamda olanlar
veya bir igi olup da daha iyi i9
edenlerin saytst, GSYH'nrn yiizdesi olarak genglere yonelik cinlemler igin yaprlan
harcamalar) Goriildiigii kadanyla en gok yarar saglayan genglik gruplarr hangileridir?
bakanlardrr). Bu kapsamda
genellikle verilen hizmetler
gunlardrr: istihdam
AiPP'lere geng kadrn ve erkekler egit bigimde katrlyor mu?
t
'' Aktif iggiicii piyasasr politikalan
ve programlarr (AiPP)
ve efitim
hizmerleri (ig aramada yardrm,
ip
Bu programlan izlemek [zere hangi mekanizmalar vardrr? (orne$in veri toplamada).
arayanlarla bot iqlerin
Aktif iggiicii piyasasr programlannrn etkisiyle ilgili herhangi bir
eglegtirilmesi, iggiicii piyasasr
de$erlendirme
bilgileri, egitim ve
yeniden
yaprldr mr? Genglerin istihdamr ve kazandrklan aErsrndan bu programlar ne tiir e$itim); ig alanlarr yaratrcr
etkiler yarattr? (farkL katrLmcr gruplann her biri igin iEgiicii piyasasr sonuglannr 6nlemler (orne$in topluluk
imar igleri. igyeri
aynntrl olarak anlatrn). Maliyet-fayda analizi agrsrndan daha iyi igleyen programlar hizmerleri,
veya 6feler neler? E$er varsa,
AiPP'lerin yol
agtr$r bozukluklar nelerdir?
"
kurma, kendi hesabrna gaLgma ve
belirli niifus kesimlerine yonelik
istihdam siibvansiyonlan).
" Bu tiir bozukluklar, 6lii a$rrLk
kayrplan (program olmasaydr da
aynr sonuglara ulagabilme
durumu), ikame etkileri
(siibvansiyonlu katrLmcrlartn
katrlmcr olmayanlann yerlerini
almasr), yerinden olma
(siibvansiyonlu katrLmcrlann
grktrlarrnrn siibvansiyon drgr
olanlan yerlerinden etmesi) ve
biitiin bunlann zaten iyi durumda
olanlarrn igine yaramasl.
34
Genqterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
t
Pasifl;gilciiPiyasasriinlemleri'u
AMAQ
Genglerin igsizlikvesosyalyardrm onlemterinden ne 6lgUdeyararlandrklarrnrn def,erlendirilmesi
GOREVLER
tr
Genglere yrinelik igsizlik ve sosyal gtvenlik yardrmlannrn kapsamrnrn
ya
tr
tr
tr
rarla na
bi
I
me du ru mu
nu
ve
bunlardan
n belirti lmesi;
Bu Onlemlerin tasanmr, izienmesi ve de[erlendirilmesine yonelik kurumsal gerqevenin
analizi;
Bu iki
k[me onlemin
90910 ve zayrf
yanlannrn de[erlendirilmesi;
[Jlkenizde pasif igg0cri piyasasr dnlemlerinin analizinden ortaya qkan ve genglerin
lstihdamr aQrslndan 6nem tagryan sorunlarrn ozl0 bigimde ifadesi.
,
igsiz genElere yrinelik igsizlik sigortasr yardrmlanndan ve sosyal yardrmlardan
yararlanabilmek igin hangi kogullar aranryor? Genglere saglanan igsizlik sigortasr
yardrmlan yetigkinlerinkine gore daha m r azdrr?
t
Genglere yonelik igsizlik ve sosyal refah yardrmlannrn fiili diizeyi, kapsamr ve siiresi
nedir? (cirnegin, ortalama iicretin ytizdesi olarak igsizlik sigortasr ve sosyal giivenlik
yardrmr; fiilen yararlananlann potansiyel yararlanrcrlara oranl; GSYH'nrn yiizdesi
olarak pasif iggiicii piyasasr politikalan igin yaprlan harcamalar)
t
Mevcut igsizlik sigortasr ve sosyal giivenlik yardrmlan igsiz genglerin yeniden ig arayrp
bulmalan agrsrndan ne olgiide ozendirici veya caydrncrdrr? Bu yardrmlarla aktif
iggiicii piyasasr <inlemleri arasrnda nasrl bir bailantr vardrr?
AMAQ
Egitlikle ilgili konulann igg0c0 piyasasr politikalarrna ve programlarrna ne iilgtide yansrdr[rnrn ve
ve uygulanmasrna ne 6lg0de katrldrklannrn
sosyal ortaklann bunlann hazrrlanmasrna
de[erlendirilmesi.
GOREVLER
tr
Yukarrda s6z0 edilen politika ve programlann gengler igg0c0 piyasasrna erigimive e$itligi ne
6l90de safladrErnrn analizi;
tr
Sosyal ortaklarrl az once s<izu edilen politika
uygulanmasrnda, izlenmesinde
ve programlarrn hazrrlanmasrnda,
ve de[erlendirilmesinde oynadrklarr
rolUn
de[erlendirilmesi;
t
tr
Genqlere ydnelik igg0cu piyasasr programlannln kapsamrnrn ve zaman igindeki geli$iminin
deEerlendirilmesi;
tr
Olkenizdeki igg0c0 piyasasr politika ve programlannrn analizinde ortaya grkp genqlerin
istihdamr agrsrndan 6nem tagryan sorunlarrn 6zl0 bigimde ifadesi.
Esitlih
ue
eriSim: Ozellikle toplumsal cinsiyet egitli$i aErsrndan bakrldr$rndayukanda
sozii edilen onlemler genglerin iggticii piyasasrna egit bir gekilde erigim durumuna ne
olgiide katkrda bulunuyor? Dezavantajh genglik kesimlerinin istihdamrnr sa$lamak
iizere aLnan onlemler nelerdir? Bu iinlemler ne olgiide duruma grire alnryor, ne
olgiide uzun erimli kararLLklann pargasr olarakgiindeme geliyor?
Pasif iqgiicii piyasasr politikalan,
insanlar iqsiz kaldrklarrnda veya iq
'u
arama d6nemlerindeyken onlara
belirli bir gelir sa$layan
politikalardrr. Bu kapsamda
konusu kigiler
yardrmlanndan
ve erken
s6z
iqsizlik
emeklilik
hiikiimlerinden yararlandrnlrrlar.
,
Bu politika ve programlann hazrrlanmasrnda, uygulanmasrnda,
izlenmesinde ve de[erlendirilmesinde iggi ve igveren kuruluglan nasrl ve ne olgtide yer
Sosyal diyalog:
ahyor?
Bolum ll. Genqlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna iligkin Krtavuz
35
1.4 Genglerin istihdamlyla ilgili kurumsal gergeve ve eggildtim
Bu boltim gengli$in istihdamryla ilgili politikave programlar ba$lamrndaki kurumsal
gerEeveve eggiidiim mekanizmalannrn nasrl degerlendirilebilecefine iligkin krlavuzlar
sunmaktadrr.
AMAQ
Genglerin istihdamtyla ilgili kurumsal gergevenin ve egg0d0m mekanizmasrnrn baghca
6zelliklerinin belirlenmesi ve analizi
GOREVLER
tr
Eggtidtim mekanizmasr dahilolmak 0zere ulusalve yerel 6lgeklerde genglerin istihdamryla
ilgili hrik0met kuruluglarrnrn rolOntin ve sorumluluklarrnrn analizi, gr.iglLi ve zayrf yanlarrnrn
belirtilmesi;
tr
Kamu istihdam Hizmetlerinin genqlerin istihdamrndaki rol ve iglevlerinin, gUql0 ve zayrf
yanlannrn de$erlendirilmesi;
tr
Gengli[in istihdamryla ilgili politika ve programlarrn hazrrlanmasrnda, izlenmesinde ve
de[erlendirilmesinde sosyal ortaklann roliln0n ve katrlrmrnrn def,erlendirilmesi;
El
Sivil toplum kuruluglannrn, dzellikle genQlik kuruluglarrnrn s0regte nasrl yer aldrklarrnrn,
kendilerini destekleyen ve g6r0glerini ilgili mercilere aktaran hUkrlmet kuruluglarrnrn olup
olmadr[rnrn belirlenmesi;
tr
Ulkenizdeki kurumsal Qerqeve ve esgridrim mekanizmalarrna iligkin analizden ortaya qtktp
genglerin istihdamr agstndan 0nem tagryan sorunlarrn ozlti bigimde ifadesi.
t
istihdam, ozellikle de genglerin istihdamr ile
desteklemek iizere hangi girigimlerde bulunuldu?
t
,
ilgili politika eggiidiimiinii
"
Genglerin istihdamrndan sorumlu bagLca bakanhk velveya ulusal kurulug
hangisidir? Di$er hangi bakanLklar velveya merkezi hiikiimet kuruluglan
genglerin istihdamryla ilgileniyor? Bu merkezi kuruluglar nasrl bir eggi.idi.im
mekanizmasrna sahip? Gi.iglii ve zayrfyanlan de$erlendiriniz.
Kamu istihdam Hizmetleri genElerin istihdamrnda nasrl bir rol oynuyor?
Genglere ne tiir hizmetler safhyor? Giiglti ve zayrfyanlan deferlendiriniz.
,
Genglerin istihdamryla ilgilenen merkezi ve yerel kurumlar arasrnda ne tiir
eggiidtim mekanizmalan bulunuyor? Genglerin istihdamryla ilgili politikalar ve
programlar yerel diizeyde nasil uygulanryor? Giiglii ve zayf yanlarr
deferlendiriniz.
)
Genglerin istihdamryla ilgili iizel (ozel istihdam biirolan dahil) ve kamu
kurumlarr arasrnda ne tiir eggi.idi.im mekanizmalan var? Giiglti ve zayf yanlarr
defe rlendiriniz.
,
iggi ve igveren kuruluglan genEler iggiictr piyasasrnrn ybnetigiminde nasrl bir rol
oynuyor? Bu kuruluglarm genglerin istihdamrnr yaygrnlagtrrmaya yonelik ozel
girigimleri var mr? (iirnegin, geng girigimcilerin ve EaLganlann iirgiitlenmesi ve
temsili gibi). Etkinliklerinde genqlerin duyarLLkiannr da dikkate alyorlar mr?
(orne$in, sosyal diyalog ve toplu siizlegme siireglerinde). Gtiqlti ve zayf yanlarr
de[erlendiriniz.
)
Genglerin istihdamr ile ilgili girigimlerde ulusal ve uluslararast sivil toplum
kuruluglannrn rolii nedir?
,
Genglerin istihdamr
ile ilgili konulara genglerin kendilerinin kauhmr
di.izeydedir?
36
Genqterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
ne
''
Balontr, istihdam Politikasr
S,iizleqmesi (No. 122) ve ekli
tvsiye Karan (No. 122), 1964.
1.5 Genqlerin istihdamrnda kalkrnma igbirli[i
(iki ve gok taraflr ve uluslararasr finans kurumlan)
Bu boltimtin amacr, iilkede iki taraflr donorler velveya uluslararasr kalkrnma
yardrmlan gergevesinde gergeklegtirilen genqlerin istihdamryla ilgili baglca
girigimlerin detayLca belirtilmesidir.
AMAg
Genglerin istihdamralanrndaki baghca ikiveya goktarafh girigimlerin saptanmasl
GOREVLER
tr
insana Yakrgrr ig UtXe Programlarr dahil kalkrnma yardrmlannrn genglerin istihdamr
tr
Sponsorlu[u uluslararasr yardrmlarla yaprlan ve halen s0rmekte olan ba$hca proje ve
konusunu ne 6lgtide ele aldr[rnrn krsa ve 6zlti biQimde ifadesi;
programlarrn belirlenmesi ve klsaca tantttlmast;
tr
EEer uygunsa
aynca, UEP'nin uygulanmasr srrasrnda sinerji olugturulmasrna elverigli
genqlerle ilgili proje ve programlarrn da belirlenip bunlar hakkrnda bilgiverilmesi;
tr
Genglerin istihdamryla ilgili daha Onceki iki veya gok tarafh yardlmlardan qrkartlan derslerin
6zetlenmesi;
tr
,
Olkenizde gsnQlerin istihdamt alanrndaki uluslararasr iqbirli[inde ortaya q,kan $orunlarrn
ozlii bigimde ifadesi.
,
Birlegmig Milletler Ortak Ulke Degerlendirmesi (CCA: Common Country
bir konu olarak belirlemig mi?
BM Kalkrnma Yardrmlan Qergevesinde (UNDAF) yer
Assessment) genElerin istihdamrnr oncelikli
Dolayrsryla bu konu
ahyor mu? Krsaca agrklayrnrz.
yer alyor mu?
,
Genglerin istihdamrna di$er kalkrnma yardrmlan gergevelerinde oncelikli yer
verilmig mi? (ornefin Ulke Programr Eylem Planr (UPEP), Di.inya Bankasr'nrn
Ulke Destek Stratejisi (CAS: CountryAssistance Strategy)
,
Sponsorlufu uluslararasr yardrmlarla yaprlan genglerin istihdamr konulu
girigimler neler ve bagLca donorler kimlerdir?
)
)
Qok ve iki taraflr kalkrnma yardrmlanndan saglanan kaynaklar nelerdir?
Bu girigimleri gergeklegtirmek iizere devrede olan eggtidiim
mekanizmalarr
nelerdir?
t
Bu girigimlerle ilgili herhangi bir degerlendirme yaprldr mr? Yaprlmrgsa, bu
de$erlendirmelerin genglere yonelik siirdtirtilebilir istihdam yaratma agrsrndan
etkisi ne oldu? Qrkanlan dersler nelerdir? I(rsaca anlatrnrz.
Boltm ll. Genqlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna iligkin Krlavuz
37
2. Oncelikli politikalann belirlenmesi
Onceki baltmde yer alan analiz sonuglanndan hareketle, UEP'nin ikinci boliimii
genglerin istihdamryla ilgili belli bagh sorunlann belirlenmesine ve bu sorunlartn iilke
di.izeyinde giderilmesine yonelik politikalara odaklanmahdrr. Onceliklerin
gerekgeleri ve temelleri de buna dahildir.
2.1Sorun tanrmlama ve analizi
AMAQ
UEP
tarafrndan ele alrnacak sorunlarrn belirlenmesi
GOREVLER
tr
E
Durum analizinde belirlenen sorunlarla ilgili bir srralama yaprlmasr;
UEP tarafrndan
ele ahnacak sorunlarrn belirlenmesi ve anlatrlmasr (ve bunlarrn hangi
nedenlerle seqildiEinin belirtilmesi);
tr
Belirlenensorunlarda neden-sonuQiligkilerininanalizi.
Genqlerin istihdamryla ilgili baglca sorunlann belirlenmesi ve sorunlar arasrndaki
neden-sonug iligkilerinin kurulmasr, bu sorunlann ele ahnmasrna yonelik yollar ve
araglara ulagrlmasr aqrsrndan qok onemlidir. UEP hazrrhk siirecinin bu agamasrnda,
durum analizinin getirdifi bulgular sayesinde baglca sorunlar belirlenebilir. Bu
agama, politika segeneklerinin olugturulmasr igin gerekli zemini sa$lar ve bunlann
oncelik slrasrna konulmasrna olanak tanrr. Boylece mevcut durumdaki nedensonuglar ve bunlar arasrndaki iligkiler ortaya konulur (bakrnrz gekil 2 ve gekil 3).
Genqlerin istihdamryla
ilgili
baghca sorunlann belirlenmesi
ve
segilmesinde
atrlabilecek adrmlar gunlar olabilir:
a.
Durum analizinin her bi;ltimlinde belirlenen sorunlartn stralanmasz.' Bu liste,
durum analizinin her boltrmtiniin sonunda belirlenen "sorunlara" geri doniip
bunlan bir kenara yazarak olugturulur.
b.
Sorunlann vralamaya tabi tutulmast ue bunlardan UEP taraftndan ele ahnacak
olanlarrum belirlenmesi: Sorunlann srralanmasr ve bunlardan UEP kapsamtna
girecek olanlann belirlenmesi, UEP hazrrLfrna katrlan biittin taraflann iizerinde
anlagtrklan onceliklerden hareketle yaprlmaLdrr. EIe ahnacak sorunlar, mevcut
kogullar ve kaynaklar da dikkate ahnarak gergekgi bir bigimde belirlenmelidir.
c.
Segilen sorunlarda neden-sonug iliSkilerinin belirlenmesi: Analiz, belirlenen her
sorunun temeldeki nedenlerini aragtrrmaL (ardrndan sonuglara e$ilmeli), ayrrca
nedenlerle sonuglar arastndaki iligkileri ortaya koymaLdrr.
38
Genqterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
drgr ekonomide gok sayrda geng kadrnrn yer almasryla
neden-sonuE iligkisi ornefii (sorun afacr)
$ekil2. Kayrt
E$itime yetersiz
Kayrth ekonomide
erigim ve
erken yapta
t
ilgili
erkek gahgan
tercih edilmesi
okul terki
4
|
ffi
rueoeNLER
Knlarda
okullagmayr
engelleyen sosyal
Erken
gebelik
ig ve mesleklerde
mesleklerde
aynmcrhk
kadrnlara
normlar
e[itim verilmemesi
$ekil3. Gengler
arasrnda igsizlik oranrnrn yiiksek olmasryla
(sorun
ornefii
afiacr)
ilgili
neden-sonug iligkisi
Genqler
fazla
Giincelligini
yitirmig
miifredat ve
programlar
fi
Gelenelael
olmayan
q
igin
,
olmarnasil.,r.
Qalgma diinyasryla
ba$lantrlann
Sermaye
Ozel sektiiriin
yogun yatrnmlarda
olmaylgr
artrs
I(uguKlugu ve
geligmemigligi
(a) ve (b)'den farkh olarak (c) adrmrnda anlatrlan analiz UEP belgesine
yansrtrlmahdrr. $ekil 2 ve gekil 3, neden sonug iligkileri konusunda
basitlegtirilmig iki ornek sunmaktadrr. Benzer gemalar, baEhca sorunlan ve
UEP'nin ele alacafir neden-sonug iligkilerini analiz etmede kullanrlabilir.
Bol0m ll. Genglerin istihdamr Ulusal Eylem Planlanntn Hazrrlanmasrna itigt<in Nrtavuz
39
2.2 Politika segenekleri
ni
n ol ugturul masr
AMAS
tarafrndan ele ahnacak genqlerin istihdamryla ilgili seeilmig sorunlann qoziimri igin politika
segeneklerinin belirlenmesi.
UEP
GOREVLER
tr
tr
tr
Genglerin istihdamryla ilgilisorunlarrn g6ztim0 igin baghca politika alanlarrnrn belirlenmesi;
Potansiyel politika segeneklerinin dikkate alrnacaf,r olg0tlerin belirlenmesi;
Bu politika alanlarr iginde, olugturulan Olgutleri dikkate alarak politika segeneklerinin
belirlenmesi, 6ncelik srrasrna konulmasr ve analiz edilmesi;
tr
Belirlenen her politika segenef,i igin gerekgenin oz[i bir bigimde ifade edilmesi.
Politikada oncelik belirlenmesi, karar vericilere genglerin istihdamr konusunda en
etkili gordiikleri politikalan segebilecekleri bir dizi alternatifin belirlenmesini ve
de$erlendirilmesini temel almahdrr. Difer politika alanlannda oldufu gibi genElerin
istihdamryla ilgili politika segenekleri gegitli politikalarla yaprlan miidahalelerin
sonucudur (ornefin, makroekonomik, sektijrel, ve sosyal politikalar; efiitim ve
ofretim politikalan, igletme geligtirme politikalan ve iggiicii piyasasr politikalan).
Kutu 3, UEP hazrrlanrrken dikkate ahnmasr gereken baghca politika alanlannrn
listesini vermektedir.
Kutu 3. Genglerin istihdamr agsrndan <inem tagryan baghca politika alanlan listesi
Egtlihfi bir btiyiime
saghmaya ue iSgiicii
talebini artt lrnaya
yiinelih ekonomih ae
-sosyal
politihakr
Eptim
ue
ii{retim
isbtme geliyirme
tr
tr
tr
tr
tr
tr
Mali politika, para politikasrve doviz kuru
Ticaretpolitikasr
Finansalpolitika
Yatlnm politikasr ve altyapr
SeKdrel politikalar (cirne[in, tanm, sanayi, hizmetler)
Sosyal politikalar (ornefin, saEhk, konut)
tr
tr
Yiiksekogretim
El
ig
O
igyeriveyagam boyu dfrenme
n
tr
imk6nlarsaElayin,biriQortamr
Koopetalif]ef:,dqltil;,,mikro, kiiguk ve orta biiyrikliikteki
Okuryazarlrkvetemelegitim
deneyimi dahil baglangrQtaki mesleki egitim ve dsretim
ri
I
mesi,
Mikro kr€di ddhil,'kendi hesabrna gahgma ve genglerin
grnsrmcrlrgr
iS
ysast
piyasast
ue
ue
isgiicii
politikalan
programlan
(Ipp)
-{
z
=.
tr.
x
m
igletmelerin geligti
tl
m
tr igyasasr
tr Ocret politikasr
tr Aktif iPP'ler (ornefin,
art
"U,
.'tr.
-
istihdam hizmetleri, isgiicu
piyasasr bilgileri, istihda m sti bvansiyonlan)
tr
Pasif iPP'ler (orne[in, igsizlik ve sosyal giivenlik
yardrmlan)
IGynak : Uyarland€t kzynrk: buana YahSt lS Ulke hogramlan igin istihdan stratejilni : Kilresel lstihdzm Gindzrninin
haararnkn, yhlagrmkn ue algukma aragkn GB 1295 lESPlll, Vjnetim Kurulu, Mart 2006, Cenevre. ( Adapted from
ILA: Employnmt strategies for Decent Vo* Auntry Programmes: Concep*, appruaches and took for implemmting tbc Ghbal
EnployncntAgcnda,GB/295lEsP/1
40
l, Governing Body, March 2006,
Genev-e.)
Genqlerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
:itl*
Eshlikb ilgili konular farkl politikalann her birinde dikkate alnmah ve cincelikli
politikayr belirleme siirecinde belirleyici olmahdrr. Burada gozetilmesi gereken, gengler
iggiicii piyasasrndaki etkinligi ve adilli$i, eqitlikgi gelir dafrhmr ve farkl gruplara firsat
egitli[i saflanmasryla giivence altrna almaktrr. Bu arada, politika tercihleri yaprlrrken
toplumsal ve ekonomik agrdan gilg durumdaki gruplann daha da ma$dur edilmemesine
dikkat edilmelidir. Ornefiin, kamu harcamalannrn onlemler arasrnda nasrl dairtrlaca$rna
ve vergilerin kimlerden toplanacafirna iligkin karar mali politikanrn ne derece egitlikgi
oldufunu belirler. Bunun gibi, geng iggilerle ilgili politika tjncelikleri di$er galganlann
iglerini kaybetmelerine yol agmamaldrr.
istenilir polltiha segenebleriniz de$erlendirilmesi alternatif "senaryolar" haarlanarak
yaprlabilir. Bu alternatif senaryolarda, bir politikalar demeti olasr etkileri agrsmdan bir
bagka politikalar demeti ile kargrlagtrnhr. Bagka bir deyigle, her senaryo, belirli bir
politikanrn tercih edilmesi durumunda elde edilecek olasr sonuglan ongormeli ve bunu
di$er segeneklerin getirebilecekleriyle kargrlagtrrmahdrr. Politika segenekleri gergekgi
olmahdrr; dolayrsryla bu "segme Ealgmasrnda" cinceden belirlenmig birtakrm cilgiitlere
bagvurulmaldrr. Her segene$in bagan veya bagansrzhk olasrhklannr defierlendirirken,
istenirlik, maddi agrdan giig yetebilirlik ve uygulanabilirlik gibi iilgiitlere bagvurulabilir
(bakrnrz Kutu 4). Bu iig olgiltiin iigiiniin de egit derecede onemli olmastna kargtn, bir
politikanrn maliyetinin ve gelecekteki getirilerinin de$erlendirilmesi (maddi imkAn)
bunlardan en zorlusudur. Bir politika segene$inin bu agrdan durumunun
de$erlendirilmesi igin muhasebe modelleri, maliyet-fayda analizi ve maliyet etkinlik
analizi gibi yontemler vardrr.
i,rt,,.:rl:ttlrliii:iiii:::li:iii::lil:i:i:t::::iiir,,::,,.,rr,
Kutu 4. Politika seeeogrciiljg,gneellxlgndirilmesine ytinelik <ilsiitler
istenirlih
Bir politika seqenefinin Qesitli ilgi gruplan tarafrndan "kabul edilebilir" bulunmasr
olasrlr[rna igaret eder. Bu da agaf,rdaki sorulardan hareketle defierlendirilir:
tr
tr
tr
IGrSrlana-
bilirlik
Kim kendirni,!ehditaltrnda hissedebilir?
Kimyararsaflar?
Segenek hangi durumda btitUn paydaglarca istenir hale gelebllir?
Harcamalarla beklenen getirileri def,erlendirir. Kimi politika de[igikliklerinin ve
veya yeni programlann genig kapsamr ve dolaylr etkileri dUglinUld0[iinde, analizde
istisnasrz brltiln maliyetleri olasr yararla hesaplamak mOmk0n olmayabilir. En
6nemli giderleri ve getirileri hesaplamada belirli bir yargrda bulunmak onem tagtr.
Sonugta, maliyetler ve getiriler bagta belirlendigi gibi gergeklegmez. Ancak analiz,
belirli bir politika tercihinin maliyetini kimin [istlenece$ini,yararlan ntn da kimlerce
sa$anacaSrnr agrklamak durumundadrr. Finansman kaynaklarr bu ba[lamda
temel bilgiler arasrnda yer alrr. Ele alrnacak sorular gunlbrdlr:
tr
tr
tr
Ne kadara:malolacak?
Kimodeyecek?
Yararlan maliyeti agacak mr?
Uygukna-
SeSeneE!0rii:h,Aystali.:g9,,qiflmesi
bilirlik
olur, I lgll:qofulalt$iagidadir:
igin kullanrlabilecek kaynal4ara
isrt-a.t:ii:€i1i,6i:i
BuladAlii:so.iiitgtqzetlrile,i!]nsbni, finansal, teknik, 6rg0tsel ve idari:kalinemaitetkilil
Ohelilentif,jgil!$har:SeeeneEi teknik, Orgr.itsel ve idari agrlardan tizib:ilrite:1a$ifot
mu?
tr
tr
tr
tr
fof itlXql;ele,neEinin Oet<tenen sonuglarrverece[ine iligkin bir kanrtvar mr?
Segene[in uygulanmasr igin eldekis0re nedir?
Eldeki personelin kapasitesi bu segenefi uygulama agrsrndan yeterli mi?
Personelin efitime ve teknik desteEe ihtiyacrvar mr?
Personel geligtirme igin yaprlmast gerekenler bu segenefin mali
katlanrlabilirliEini etkiler mi?
Kaynak Uyarlandrir kaynak
\(D.
Haddad: The dynamics of education poliqnahing
Case srudies
of Burkina Fan,lordan,
PeruandTltaiknd,lfforldBanh\7ashingtonD.C., l994veCamdaSchoolofPublicService:PolicyAna$risinGouernrnent.
Step 3: Option ldtntfuation and eualaation. http: //www.myschool-monecole. gc.ca /services /specialists /Analys
/step3-e.html
Bolum ll. Genglerin istihdamr Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna iligkin
Krlavuz
41'
Biitiin bunlar dtigtintiltirken, mevcut ulusal politika alaru, bagka bir deyigle mevcur
taahhiitleri ve ytiktimltiliikleri gergevesinde bir hiiktmetin hareket edebilecefi ig
politikalar alanr dikkate ahnmaldrr. Gergekten ya$ama gegirilebilecek segeneklerin
belirlenebilmesi igin, htkiimetin manevra alanrnrn srnrrlannrn belirlenmesi btiytik
onem tagtmaktadrr. Ekonomik ve sosyal getirileri en fazlaolacak segenefi belirleme igi
- verili alan iginde - karar vericilere kalmrgtrr. Bu konuda verilecek karar, aynr
zamanda, devletin kamu politikalanna yon veren temel gerekliliklere uyma
kapasitesini de gtizetmelidir. Bu gerekliliklere Kutu 5 'te krsaca defiinilmektedir.
Politihalar demetinin belirlenmesinde, kimi miidahalelerin genglerin istihdamr
iizerinde krsa ve orta vadede etkili olaca$rnr, di[er miidahalelerin ise sonuglannr ancak
uzun vadede verebilecefini de unutmamak gerekir. Sozgelimi, kimi iilkelerde e[itim
sisteminde reform en oncelikli baghk olabilir. Bu durumda, efitimle ilgili
miidahalenin genel etkisi ancak uzun vadede goriilebilir. Difer iilkelerde genglerin
gaLgma ya$amrna gegigleri konusu baglca onceligi tagryabilir. Gengleri ige alacak
igletmeleri tegvik eden bir politika ise etkisini krsa ve orta vadede gosterebilir. Gergek
yagamda ise bu iki tiir ijnlem birbirini drglayan bir ozellik ta$rmaz. furl mesele onleyici
ve diizeltici miidahalelerin bir kombinasyonuna ulagmaktrr ve bu da maliyet, etki ve
zaman aralrfir agrsrndan farklLklar gosterebilir. Politikalann hangi strayla birbirini
izleyecei;ide onemli bir konudur
Sonuq olarak, nihai politikakararr,yukanda bahsedilen analizinbulgulan temelinde,
farklr politika segeneklerinin de$erlendirilmesinden ortaya grkmaLdrr. Qog*
durumda, dofru politikalar her zaman eldeki mevcut kaynaklarla orttigmeyebilir;
mevcut istekler ve kurumsal gergeveler birbiriyle geligebilir. Bu soylenenlerden
sonuncusu, politikalann uygulanmaya donrigtiiriilmesinde ozellikle onem tagrr.
Dolayrsryla, ortadaki gorev teknik olarak makul ve iilke kogullanna iyi uyarlanmrg
politikalara ulagmaktrr.
Kutu 5. Kamusal politikalarda baglrca gereklilikler
Elde edilen kazanrmlar ve sa$lanan mutabakat
lstikrar
temelinde politikalan k090k de$igikliklerle uzun s0rede
gegerli klma kapasitesi
Uyarknabtltrltk
Politikalann depiqgnr,r,skenomik ko$ullara uyarlanma
veya basansz kalitrginda deEigtiritme imk6nlarr
Tittarhhh
ue esgildiim
llgili politikalairrara$lnda'lutarHrk derecesi ve politika
tasanm ve uyfulamaslnda yer alan aKorler arasrndaki
egg0dUm dtizeyi
Uygulamantn ue yiiriirhde
haymanrn nitekgi
yurutuldugu
Kamuoyunda
benimienme
Politikalarrn ne Olgtide kiqilerin, gruplann veya belirli
co[rafi bolgelerin grkarlarrndan qok genel refaha hizmet
Politikalarrn ne rderece etkili bigimde uygulanrp
etriEi
Ethinlih
Devletin kft kaynaklarr yriksek getlrili politikalara tahsis
edebilme kapasitesi
'Washington DC,
Kaynak: Yararlanrlan kaynak: Inter-American Development Bank, The politics ofpollclas,
2005.
42
Genqlerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna Ydnelik Krlavuz
3. Eylemin planlanmasr
UEP'nin tigtincti bAltmti eylem planlamasrna aynlmahdrr. Daha somut olarak
s6ylenirse, bu bOltim ana amag, genglerin istihdamr hedefleri ve UEP'den beklenen
sonuglara odaklanmaL ve bunlan belirleyerek aynntrlandrrmaLdrr. Gene aynr bOltim
UEP'nin uygulanmasr igin gerekli kaynaklara ve kurumsal diizenlemelere
de
deginmelidir.
3.1 Ana amaQ
AMAQ
UEP'nin amaclnrn belirlenmesi ve bunun daha genig sosyoekonomik politika gergevesi ile
iligkilendirilmesi
3tTI"T:"ki
daha kapsamrr karkrnma amasrarr serqevesinde uEp'nin katkrda burunmasr
ongiriilen amacr ifade edin;
tr
ifade edilen bu amagla mevcut ulusal kalkrnma QerQeveleri velveya istihdam politikasr
arasrndaki baElantrlarr belirtin.
ifade edilen amag, genglerin istihdamryla ilgili UEP'nin daha kapsamL tilke kalkrnma
amaglanna yapaca$rkatkryr belirtmelidir. UEP ile ulusal kalkrnma planlan arasrndaki
ba$lantr agrkga kurulmahdrr.
"
Ulkede birYAS (YoksullukAzaltma Stratejileri) varsa UEP bununla iligkilendirilebilir
birinin veya birkagrnrn gergeklegtirilmesine katkrda
bulunabilir. Bu arada, genglerin istihdamr konusuna daha yakrndan odaklanma
sa$layabilir. Agafrdaki Kutu 6, YAS belgelerinde genel olarak nelerin yer aldr$rna bir
ve burada belirlenen hedeflerden
ornek sunmaktadrr.
E$er iilke bir istihdam politikav veya stratejisl benimsemigse UEP'nin amacr bu
politikanrn amacryla aynr dogrultuda olmahdrr. istihdam politikasr amacrna bir ijrnek
1964 tarihli istihdam Politikasr Siizlegmesinde (No. 122) yer dmaktadrr. Burada
"tam, uerimli ue serbestge segilmiS istihdamru yaygtnlastr.rtlmast" ana amag olarak
belirtilmektedir. Bu amag, siiz konusu sozlegmeyi onaylayanbirqok iilkenin istihdam
politikalan ve stratej ilerinde yer almaktadrr.
" Birgok
Milletler
iilkede Birlegmig
Kalkrnma
Qerqevelerinin de referans olarak
kullanrlmasr gerekir
B<ilrim ll. Genqlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna itigt<in
xrtavuz
43
Xutu e. gir YnS
tr
.,E!.
Makroekonomlkveyapsalkonular
Bily0 me ve isti hda m
-,,,r,
El
Ekonomikgergeve
tr
tr
tr
Maliyeve para politikalarr
Ticaret politikasrvepiyasalar
6zellegtirme
Yoksullukta ltgili durum
Krrsal ve kentsel yoksulluktespiti
Egitsizlik, sosyalgUvenlik, etnik kOken, genglik, cinsiyet
tr
tr
tr
Tarrmvetoprakreformu
Danqma siiracl (genig kaps amh scyat diyatogda kim, nastl, nerede, ne zaman)
Bug0nd,lridQliii0tan siireg
GelecekiqintaahhUtler
iyi ytinetigim (za m a n za m a n di {er konul a n ga praz kesen bi r konu olara k al m r r)
tr
tr
El
tl
tr
tr
tr
Hukuksa/dUzenleyici/yar$$al:iileform
Vol6:iiil.rik
Altyap
tr
tr
tr
El
:r .....,...
Kamu hizmetleri reformu
Yerel y6netim reformu/ ademi merkezilegtirme
rKaitjufinansmanr ydnetimi
t:r::::::i::::::r:
Enerji,:,r:,,,11,:,,,:,
Ulaglm
:r,:.:',r
Suvesa$rkkogullan
Hizmetler
Yoksulluk izleme ve anallzl
Yok*ulluk izlemesi ne y6nel i k ku ru msa I d 0zenleriieler
tr,Y/UiliBllgesi gdstergeleri, hedefl eri ve BKH
E
tr
istatistiksistemlerinin guglendirilmesi
Qapraz kesen konular
tr
Cinsiyet
Hrv/ArDS
E ,Qevre
t:t-Q11tttY,AS belgesinde stratejik iletigim
,,,:&11it,IOptum odakh kalkrnma
tr
Politlka matrisi
E
Hedefler, Ougiing,toaOrrki ilerleme, planlanan eylemler
Ma iyet m u hasob'eSi, f i na nsma nr:b:itqe ve orta vade harcama
Ulke Ozellndeki konular
tl
tr
I
la r
gergevesi
Grdag0rUdilli$
'':'':
":;l::ti.::l:l'
"
Kaynak UyarlandEr kaynak lLO, Decent
Ltturk and Poverty Reduction Strategirs (PRS) - A rebrence
manual for ILO staff andconstJtuents, Geneva, 2005
44
Genqterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Ktlavuz
Ir
3.2 Genglerin istihdamtnda amag ve hedefler
AMAQ
UEPtarafrndan gerQekle$tirilecekamaQlarve bununla ilgili hedeflerin belirlenmesi
G6REVLER
tl
tr
UEP'nin zaman gergevesi dahilindegergeklegtirilmesi m0mkun hedeflerin belirlenmesi;
Bir istihdam politikaslnrn veya stratejisinin olmasr halinde:
.
UEP'nin kendi ozel hedeflerinin bu politika,/stratejide yeralan il$li hedeflerle uyumlu hale
getirilmesi, veya
.
genglere 6zel hedeflcr arasrndan ristihdam stratejisiyle iligkilendirilebilecek olanlartn
belirlenmesi;
E
tr
Her hedef iqin 6lQ0lebilir birveya birkagsomut
hedef
edef belirlenmesi;
berirrenmesi;
Genel ve dzellikle daha somut hedefteri belirlerken toplumsal cinsiyetle ilgili konulann
dikkate alrnmasr.
Hedee uygulama doneminin sonunda (uzun vadeli etki) UEP'nin neyi amaqladrfrnr
belirtmelidir. Qo[u durumda, genElerin istihdamryla ilgili bir hedef farkl
politikalann harmanlanmasryla elde edilebilir. Bu nedenle, belirlenen hedef sayrsr
srnrrL tutulmaL ve hedef belirten ifadeler miimkiin oldufiu kadar net ve ozlii
olmahdrr.
Ana hedeflerden her birine, erigilmesi gereken, nicelife vurulabilir veya do[rulanabilir
bir veya birkag somut hedef eglik etmelidir. Bu somut hedefler, ana hedeflerin
gergeklegtirilmesi yoniinde alnan mesafe ile UEP'in etkisinin de$erlendirilmesinde
igaret taglannr olugturur. Bunlar, neyin ne zaman gergeklegtirilmesi gerekti$ini,
iilkenin yerine getirmesi gereken taahhlidti gosterir. Egitlikle ilgili konular, bu arada
iizellikle toplumsal cinsiyet egitli$i, somut hedefler belirlenirken dikkate ahnmaLdrr.
Bunun igin, genel hedeflerin gerekti[inde cinsiyet bazrnda ayr4urilmasl, geng
erkekler veya geng kadrnlar igin iizel hedefler belirlenmesi gerekebilir.
Kutu 7, genglerin istihdamr ile
vermektedir.
ilgili bir ana hedef ve iki ili$kili somut hedef orne$i
Bolilm ll. Genqlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna iligkin Krlavuz
45
E$er iilke
bir
istihdam politihav benimsemigse, UEP hedefleri bu istihdam
politikasrndaki hedeflerle uyumlu hale getirilmelidir. Bu yaklagrm sayesinde genqlerin
istihdamr konusunun (yatay bir amag olarak) istihdam politikasrnrn farkL
bilegenlerine yerlegtirilmesi miimkiin olacaktrr. iyi formiile edilmig istihdam
politikalannrn ve stratejilerinin oldufu durumlarda UEP genglere ozgti somur
hedefler belirleyerek genglerin istihdamrnrn yatay bir oncelik haline getirilmesine
katkrda bulunabilir (Bakrnrz Kutu B).
Kutu 8. Avrupa istihdam Stratejisinde (AiS) genglerin istihdamr
Avrupa Birlifi tarafrndan benimsenen Avrupa istihdam Stratejisi, "tam istihdama, galqma yagamrnda kaliteyi
ve Verimtitigi-artllmaya, sosyal ve bolgesel britlnliigti gr.iqlendirmeye" yanetit<-entegre bir istihdam
politikastdrr. Ulkelere, tig alanda dile getirilen ortak hedeflerde yol gostericilik yaprlmaktidrr ( daha fazla
saytda insantn istihdama gekilmesi ve istihdamda tutulmasr, iggr)crl arzrnrn artrrrlmasr ve sosyal koruma
sistemlerinin modernlegtirilmesi; iggilerin ve igletmelerin uyarlanabilirli$inin artrrrlmasr ve daha iyi efiitim ve
beceri kazandrma yoluyla begeri sermaye yatnmlarrnrn artnlmast) *. Ulkelerin geli$meleri izleyebilmelerine
yardtm igin biilii:izi somut hedef rjnerilmigtir. Genglerle ilgili ozellikle dort somut hedef soz konusudur. Bunlar
(i) istihdam orantntn 2O10 yrlrna kadar genel olarak y0zde 7O'e, kadrnlar iginse en azyizde 6O'a Qrkaftlmasr;
(ii) igsiz her gence, igsiz kaldr[r s0re 6 ayr doldurmadan once e[itim, yeniden efitim, staj, i$ veya istihdam
edilebilirlikle ilgili bagka yardtmlar aractlrfryla yeni bir baglangrg yapma frrsatr tantnmasr; (iii) 22 yagrndakilerin
yuzde 85'inin 2010 yrhna kadar lise e[itimini tamamlamasr; ve (iv) okullarrndan erken aynlanlann ortalama
oranrnrn 2O10 ylna kadarytizde 10'un altrna
gekilmesi.
:,,:
*
ilk haliyle Avrupa istihdam Stratejisi (European Employment Strates/) dcirt temele oturmaktaydr (istihdam otunabilirlik,
uyarlanabilirlik, girisimcilikvefrrsate$itliEi). Strateji bugfin yukanda anlatrlan temel 6nceliklere d6nrismrigtr.ir. Amaqlanan, entegre
bir istihdam.politikasr yaklagrmrdrr. istihdam stratejilerinin tasarlanmasrnda ve geligtirilmesinde hem "temel", hem de "temel
politika onceli[i" yaklagrmlarrna ba$vurulmaktad
Kaynak: Avrupa Komisyonu: lntegrated gitidelines forgrgwth and jobs (2005- 08), Luxembourg,
2005.
3.3 Baglrca operasyonel sonuglar ve gostergeler
AMAQ
UEP taraftndan gerqeklegtirilecek amaglar
ve bununla ilgili hedeflerin belirlenmesiUEP
sonucunda ortaya grkacak sonuglartn belirlenmesi ve bunlarrn 6190lmesine yonelik performans
gostergeleri n in hazula n mast
G6REVLER
tI
UEP'nin zaman gerQevesi iginde politikadave/veya kuruluglarda gozle gdr0n0r def,igimlere
yol agacak sonuglarrn
tr
tr
belirlenmesi;
Sonuglar belirlenirken, bunlarrn eylemler veya araQlar olarak de[il ulagrlmasr gerqekgi
sonuqlar olarak ifade edilmesi ve bunlardan her birinin genqlerin istihdamr kapsamrndaki
bir hedefle iligkilendirilmesi;
Herbirsonugigin,.enazrndanbiri nicel ifadeli olmakrlzerebirveyadahafazlaSMART
gdrstergesi belirlenmesi
tr
;
G6stergelerve sonuglar belirlenirken toplumsalcinsiyetle ilgili konulann da kapsanmasrnrn
unutulmamasr.
Operasyonel sonuglar, UEP'nin verili zaman gergevesi iginde ortaya glkmasr beklenen
politikadaki velveya kuruluglardaki gozle goriiltir de$igiklikleri gostermelidir (orta
vadedeki etki). Dolaytstyla, sonuqlar, baglatrlacak eylemler veya kullanrlacak araglar
olarak defil ulagrlmasr gergekgi sonuglar geklinde ifade edilmelidir. Bir sonug beyanr
belirlenirken, UEP'nin kapsamryla birlikte kullanrlabilecek kaynaklar da hatrrda
tutulmahdrr. Bagka bir deyigle, beklenen defigim, kullanrlmasr mtimkiin kaynaklarve
UEP kapsamryla dengelenmelidir.
46
Genqterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazulanmasrna Yonelik Krlavuz
,,1
Sonuglar, hedeflerin gergeklegtirilmesi bakrmrndan aragsaldrr ve bu nedenle her
zaman bunlar arasrnda iligki kurulmahdrr. Belirli bir hedefle iligkilendirilen sonuglar
kiimesi farklr politikalar velveya kuruluglarda de$igimi etkileyebilir. Sozgelimi,
tehlikeli iglerde qaLgan 15-17 yag grubundan genglerin gahgma kogullanntn
iyilegtirilmesi hedefi, ig mevzuatrnr, ig idaresini ve ig ortamrnr etkileyecek sonuglartn
bilegimiyle gergeklegtirilebilir. Bu sonuglar arasrnda ornefin gunlar da yer alabilir: 1B
yagrndan ktigtik gahganlann safLklanna veya geligimlerine zararh olabilecek tehlikeli
iglerle ilgili politikanrn gozden gegirilmesi; ig miifettiglerinin gocuk i;gilifiini onlemek
ve geng gahganlan korumak iizere mevzuatr uygulama kapasitelerinin geligtirilmesi;
yiiksek riskli sektorlerdeki igletmelerin kayrt altrna aLnmasr igin iglemlerin
basitlegtirilmesi, vb.
Sonuglann belirlenmesi, gerekli, ama yeterli olmayan bir koguldur. Belirlenen her
sonug igin somut ve toplumsal cinsiyete duyarh giistergeler geligtirilmesi gerekir. Bu
gostergeler, zaman iginde performanstn olgiilmesi ve ilerlemenin izlenmesi agtstndan
btiyiik 6nem tagrr. Bunlar, somut, olgiilebilir, erigilebilir, uygun ve zamana saflr
olmahdrr (SMAM:Akrlh gosterge (specific, measurable, achievable, relevant and
time-bound))
Bu giistergelere iligkin olarak toplanan bilgiler, UEP'yi hedefleri dogrultusunda
yoriingede tutacak karar verme si.iregleri bakrmrndan onem tagrr. Bir kural olarak, her
sonuca en az
bir nicel
gosterge iligtirilmelidir. Nicel gostergeler,
bir
analiz veya
hesaplama birimine, mevcut temel verilere ve kargrlagtrrma bazlanna (sayrlar, oranlar,
orantrlar) dayandrnlmahdrr.
Daha once verilen bir ornekten hareketle, performans gostergeleri arasrnda gunlar yer
alabilir: tehlikeli tiirde igler konusundaki politikanrn kesin bir zaman faktoriiyle
birlikte gozden gegirilmesine yonelik olarak defigtirilmesi gereken yasalarrn kesin
sayrsr (bu da sijz konusu yasalann gosterge belirlemeden once tespit edildifi anlamrna
gelir); kesin zaman faktoriiyle birlikte, teftigler sayesinde ig yasalanna uyum
gostermede saglanan yizde arug; kesin zaman faktoriiyle birlikte, yiiksek riskli
sektorlerde girket kaydr igin gerekli belgelerin sayrsrnda saglanan yiizde azalma.
Kutu 9, genglerin istihdamr sonuglannave Kutu 7'de giisterilen genel ve somut hedef
iirnekleriyle iligkilendirilmig gostergelere ijrnek sunmaktadrr.
3.4 Kaynaklar
AMAQ
UEP'nin uygulanmasr igin gerekli kaynaklann planlanmasr
GOREVLER
UEP'nin uygulanmasr iqin gereken (insani, maddi ve finansal) kaynaklarrn tahmini ve bu
girdileri sa$ayacak ulusal kuruluglann belirtilmesi;
tr
tr
tr
tr
Kaynaklarrn sonuglar itibarryla dokrimii;
Finansal eksikliklerin ve mtimkun drg finansman kaynaklarrnln belirlenmesi;
UEP igindeki girdilerin
dokum0.
edildifi gibi (bakrnrz Boliim II, Alt bolrim 2), kamusal
ozelliklerinden biri, devletin krt kaynaklan, getirileri yiiksek bu
Bu krlavuzda daha once de soz
politikalann baghca
girigimlere tahsis edebilecek durumda olmasrdrr.
BolLim ll. GenQlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna iligkin
Krlavuz
47
UEP'nin uygulama igin gerekli begeri, maddi ve finansal kaynaklan belirlemesi
zorunlulugunun nedeni de budur. Bu kaynaklar UEP'nin ulagabilecefii yerlerde
olmaLdrr. Daha somut olarak soylenirse, gerekli kaynaklann sa[hkL bir tahmini her
bir sonug igin yaprlabilir. Bu gahgma UEP'nin nihai bagansr agrsrndan belirleyici
onemdedir. Gerekenden Mrnr tahmin eden yaklagrmlar UEP uygulamasrnr
engelleyebilir. Fazla tahmin ise bu kez etkinlik testinden bagansrz grkabilir.
Finansal girdiler sijz konusu oldufunda, genel anlamda gerekli kaynaklar bir kez
belirlendifinde, bunun ne kadannrn ulusal biitge kaynaklanndan kargrlanabilece$i de
belirlenebilir. Finansmanda agrk ofiaya grkmasr durumunda tilke yetkilileri ya
UEP'deki iincelikleri yeniden gozden gegirebilir ya da ikili veya gok taraflr igbirlifi
aracrhfryla fon saflamaya gahgabilir. Girdilerin finansman kaynaklan belirtilerek
doktimti UEP' de yer almaLdrr.
Kutu 9. Genglerin istihdamlnda sonuglar ve giistergeler
GtjnrglEr UEPlsiOin genelrhedeflerini gergeklegtirmek ve somut hedeflerine
ulagrlak igin
UTE
agafrda belirtilen sonuglarr ve
performans gostergelerini belirlemigtir:
Hedbf 1 ile ilgili sonUgve g<istergeler
Genel hedef 1: MEO sistemine engimin arttftlmastve bu sistemin ihtiyaglan kargilar hale getirilmesi':'
E
"'SONUg,1.1.:ME-osistemi,gengerkekvekadrnlaramesleki ef,itimeegiterig,imsagayacakgekildeiyilegtirildi
Gostergeter:
.
.
.
tr
ME6'yeElenQkadrnkathmoranrnrnYyrhnakadarerkeklerleegitdrizeyegelmesi
ME0 mezunu genq kadln oranrnrn Xyrlrna kadaryizde25 arttnlmast
Genq kadrnlarrn geleneksel olmayan mesleklerdekie[itime katrkmrnrn Zyrhna
]adaryijzde35 artrrrlmasr
12.:
MEO politikasr, ig deneyimi kazanduma dahil iqg0cri piyasasrnrn ihtiyaglarrna esneklikle karghk verebilecek
gekilde g6zden gegirildi l
SONUq
Gdstergeler:
Zyirnakadar'.
.
.
.
MEO programlarrnrn yiizde 7O'inin iggucU piyasasr tahminleri ve igletmelerce belirlenen ihtiyaglar temelinde
tasarlanmasr
ME0programuygulamalanndayrizde35oranrndaehliyetvevasrfkazandrrmaamacrnrngdzetilmesi
ME0 programlarrnrn y0zde 60'rnrn 6zel kesim-kamu kesimiortakhklan dahil ig deneyimi bileqenlerini igermesi.
Hedet 2 ile ilgili sonug ve g6stergeler
Genel Hedef 2: istihdam imkintanru arttrarak, etnik aznlklara mensup geng kadn ve erkeklerin sosyal dglanmtgl$rrun
dnlenmesi.
tr
SONUq
2.1: AKiflegtirme 6nlemlerisayesinde etnik azrnlrklara mensup daha
gok sayrda gencin ig bulmasr.
Gostergeler:
Zyirnakadar:
i'r t AlPPllerdenyararsa[layanaanl'klaramensupgenglerjnoranrnrnyuzde.4Oartmasr.
, Sosyalyardrm6nlemlerindenyararlananetnik azrnlrklaramensupgengorantntnyizde25azalmasr.
,'tr
SONUQ 2.2.: Etnik azrnhklara mensup olup
kaytlrekonomideki iqlere gegen genglerin sayrsrnda artrg
Gdstergeler:
Zyitnakadar:
48
.
Yenitegvik.6nlemlerisayesinde
.
igteftiggalrgmalansiyesinde4Obingenqiggininigiligkilerinindiizenli halegelmesi.
!
-Etnikazrnhklaramensup20bingencinaynmcrIkkargrtr
etnik aztnlixlara mensup 25 bin geng igginin
ig
s<izlegmelerinin kaytaltrna aLnmasr.
politikalars-ayesindeinsanayakqrigbulmasr.
Genglerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
3.5 UyBulama ve eggtidtim mekanizmast
AMA9
UEP
uygulama$nda e$giidiim saglayacak mekanizmanrn tantmlanmast ve betimlenmesi
GOREVLER
tr
tr
tr
UEP'nin ulusal ve yerel dtizeylerde etkili bigimde eggtidrimiinti ve uygulanmasrnrsa[lamak
iizere olugturulacak kurumsal mekanizmanrn tanrmlanmast ve betimlenmesi;
Baghca hrik0met kurulugunun rol ve sorumluluklarrnrn anlattlmast;
EggtidUm organrnrn bilegiminin, rol ve sorumluluklarrnrn anlatrlmasl
ve mtimk0nse
6ngorrilen teknik eahgrna gruplan hakkrnda bilgi verilmesi.
Kutu 3'te de gosterildifi gibi, genglerin istihdamr ile ilgili sonuglan etkileyecek
politikalar demeti farkl bakanhklan (ticarer, sanayi, maliye, e$itim, istihdam,
genglik) kapsar. Burada ayrrca, iggi ve igveren kuruluglanyla di$er kurumlar (orne$in
Kamu istihdam Hizmetleri, ozel istihdam biirolan, efitim ve ofiretim saglayan
kurumlar) dahil olmak iizere merke ziveyereldiger kuruluglar da soz konusudur.
UEP uygulamastnda tutarLhk saglanmasr aqrsrndan, siiregte yer alan farkl taraflann
rol ve sorumluluklannr agrk bigimde
tarumlayan
bir
eggiidiim mekanizmasr
olugturulmasr temel onemdedir. Bu mekanizmada gunlar yer alabilir:
A.
UEP'nin uygulanmasrnda eggiidiim sa$lamakla giirevli onde gelen bir hiiktimet
kurulugu. Bu kurulug, eggiidiim organrnrn daimi sekreraryasl olarak gorev
yapacaktrr.
B.
UEP'nin uygulanmasrnda yer alan tiim bakanlklar ile iggi ve igveren
kuruluglannr igine alan bir eggiidi.im organr (yonlendirme komitesi, danqma
kurulu). Yer alacak bakanLklar, oncelik ta$ryan politikalara ve sorumluluk
iistlenilecek sonuglara gore belirlenmelidir. Bagta genglik gruplan olmak fizere
sivil toplumun temsilcileri de bu eggiidiim organrnda yer almahdrr. Eggiidiim
organrnln ozel gorev tanrml olmaL, bu organ diizenli olarak veya Eafin iizerine
toplanmaLdrr. Eggiidi.im organr, birtalam ozel gorevler (yasa tasanlan hazrrlama,
strateji geligtirme) iistlenecek teknik gahgma gruplan olugturabilmelidir. Bu
gaLgma gruplannrn bilegimi verilecek gorevlere ve aranrlan uzmanLk birikimine
gore belirlenecektir.
Kutu 10, ILO'nun teknik yardrmryla kurulmug eggiidiim mekanizmasrna bir ornek
vermektedir.
UEP uygulanmasmda yerel kurumlar ve aktorler arasrnda da eggiidiim saflanmaLdrr.
Genglerin istihdamryla ilgili gok sayrda girigimden edinilen deneyimler, gorevlerin
bolgesel ve yerel yetkililere devrinin yerel ihtiyaglara daha
iyi yanrt verilmesini
kolaylagtrrdtgmt ve kararlart nihai yararlanrcilar agrsrndan daha yerinde hale
getirdifiini gtistermektedir. Bu bafilamda, ademi merkezi di.izeyde bir eggtidiim
diizenlemesi dtigiini.ilebilir. Boyle bir diizenlemenin merkezi diizeydekine benzemesi
muhtemeldir.
Bo[]m ll. Genqlerin istihdamr Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna itigkin Krtavuz
49
l{utu
Basbahanhk Mahamt
Bagbakanhk makamr, Genglerin istihdamr Eylem Planrnrn uygulanmastnda genel
eggud0m saElayacq@i;ye 6zel olarak gunlart yapacakttr:
tr
A[rrhfr eylem plailni haarlayan kamu gdrevlileri olusturmak 0zere genglerin
istihdamr ile ilgili bakanhklar arast bir komitenin olugturulmast iqin girigimler
baglatrlmasr. Bu gorevlilet eylem planrnrn uygulanmastna iligkin her konuda
kendi bakanhklanna ve Bagbakanlrk Makaml'na teknik destek, danlgmanllk
ve rehberlik sa[layacaktrr. Bakanltklar Arast Komite dOnemsel ilerleme ve
izleme raporlarrnr haztrlayacak, Eylem Plant deterlendirme raporlartntn
hazrrlanmasrna yardrmcr olacaktrr;
tr
Genglerin istihdamt
B ahan h h lar aras t Ko m ite
Yerel ve merkezi hukumet kuruluglanyla Hukumet ve sivil toplum arastnda
bilgi alEVeriginin ve ornek deneyim/iyi uygulama paylagtmtntn saf,lanmast.
Genglerin istihdamr Eylem Planr'nrn onaylanmastntn ardtndan Bakanltklar arast
Komite, Sunlafl yapacaktrr:
Uygun programlarrn belirlenmesinde, Eylem Plant'ntn uygulanmastnda yer
alan bakanlrklar, yerel yonetim birimleri, kuruluglart, siviltoplum drgiitleri ve
di[erleri arasrnda gOrev ve ig akrgntn sa[lanmastnda bagltca Bakanltklara
ve Bagbaka nltk Ma kam tna yardrm ve tavsiyelerde bu lunma;
tr
tr
Genglerin istihdamr alanrndaki galtgmalarrnr etkili bigimde yur0tebilmeleri
iein bagilca,,Bitklh:ltlrlara ve yerel ydnetimlere yardtmcr olacak klavuTldnnr
tr
Genglerin istihdamryla ilgili programlarve projelerde ortaya gtkan konularda
don6rlere ve teknik yardrm eggiidiim birimlerine yardrm saElanmast;
tr
Hedeflere ne olgride ulagrldrftnrn izlenmesi ve duzeltici girigimlerle ilgili
olarak baglca bakanltklara, yerel yonetimlere ve Bagbakanltk Makamt'na
geri bildirim saElanmasr;
tr
Genglikle ilgili olarak BM'ninkilerle birlikte di$er k0resel veya b6lgesel
bi ne teknik yardrm saElanmag;
tavsiyelerin taki
tr
GenQliEin gelisimi alanrndaki aragttrma ihtiyaglanntn belirlenmesine yardtm
edilmesi ve aragtrma giri$imlerine katkda bulunulmast.
Kaynak: Kosova genglerin istihdam eylem plam : Orta vadeli polltik Qergevesi
2OO7-2O1:O, Araltk, 20O6.
Kutu 11. Birincil deEerlendirme krlterleri
ortadaki ihtiyaglara gore Eylem Planr hedeflerinin ne 6l90de hakh gerekgelere
oturdufu; buhlaiin,iaefelve ulusal 6nceliklere ne 6lg0de uygun olduf,u/6rt0gt0gt
hedeflere ne olg0de ulaqildr[t; m0dahalelerin ve kullantlan araqlartn beklenen
etkileri yaraUp yaratmadrgr; farklt araglarla daha fazlastnt elde etmenin miimk0n
olupolmadrlr;
hedeflere m0mktin olabilecek en d0gilk maliyetle ulagtltp ula$lmadtB; aynt
maliyetle daha iyi sonuglar elde edilmesinin m0mkUn olup olmadtEu
beklenen veya beklenmeyen sonuglann dofrudan ve dolaylt yararlanlcllar
agrsrndan tatmin edici olup olmadtpt;
kurumsal defigim de dahil olmak iizere sonuglartn ve etkinin kaltct olup olmadt[t,
bunlann daha fazla finansalyardlm olmadan da s0rd0r0l0p sUrdiir0lemeyece[i.
GenQlerin istihdamryla llgili Ulusal Eylem Planlanntn Haztrlanmastna Yonelik Ktlavuz
3.6 lzleme ve deEerlendirme
AMAQ
UEP'nin izlenmesi ve degerlendirilmesinde kullanrlacak sistemin belirlenmesi vetantmlanmasl.
GOREVLER
tr
tr
UEP'nin izlenmesinde kullanrlacak sistemin ve araglartn anlattlmast;
tr
tr
tr
UEP'nin deserlendiritrnesinde kullantlacak mekanizmantn anlatt lmast;
Benimsenen gdstergeler itibanyla saflanan ilerlemenin ve performans sonuglanntn ortaya
konulaca[r izleme gahgmalartnrn agtklanmast;
izleme ve de[erlendirme galrsmalarrnda yer alacak paydaglarrn belirlenmesi;
izleme ve de[erlendirmenin toplumsal cinsiyete duyark olmasrnrn sa$anmast.
izleme ve deferlendirme sistemleri htiki.imet kuruluglan tarafindan hesap verebilirlik
ve saydamLk amaglan dogrultusunda, ayrrca sonuglan ortaya koymak
igin
kullanrlabilecek araglardrr. Bu sistemler politikalar, planlar ve projeler arasrndaki
tutarLLfrn saflanmastna da katkrda bulunabilir.
izleme, siireqte yer alan biitiin taraflara bilgi ve geri bildirim saglayarak UEP'nin genel
yonetimini iyilegtirebilir. izleme, en bagta siirmekte olan gahgmalarda ne kadar yol
ahndrgrnr ve tahsis edilen kaynaklann nasrl kullanrldr$rnr deferlendirmeye yarar. Bu
bilgiler de planlanan ile uygulama arasrndaki ortiipmeyi safilamak igin bagvurulacak
diizeltici onlemlere imkAn tanrr. Bu bakrmdan, eylem planlarmrn en azyidabir kez
gozden gegirilmesi, gerekiyorsa ortaya grkan ihtiyaglara gore de$igtirilmesi tavsiye
edilir. Daha iince
de
definildi$i gibi, performans gcistergeleri, uygun bir izleme igin
biiytik onem tagrr.
Deferlendirme ise, UEP'nin genel anlamdaki bagarrsrnln veya bagansrzlrgrnrn teyit
edilmesine yarar. Deferlendirmede amag, genglerin istihdamr ile ilgili hedeflerdeki
performansrn uygunluk, etkinlik, e&ililik, yararhhk ve siirdtriilebilirlik (uzun
dirnemli etki) agrsrndan rilgi.ilmesidir. Kutu 11, bu ilk de$erlendirme olEiitlerinin
tanrmrnl gosterirken, Arag 7, UEP de$erlendirme konulanna ve sorulartna tjrnek
sunmaktadrr. Aynca, deferlendirmeler, uygulamadan dersler gtkarulmast ve bu
derslerin ileriki miidahaleler igin siizgegten gegirilmesi bakrmrndan da onemlidir.
UEP'nin bu biiliimiinde izleme ve de$erlendirme degigkenlerine iligkin hi.ikiimler yer
almaLdrr. izleme ve defierlendirme siirecinde yer alan paydaglann rolleri
ve
sorumluluklan burada agrkga belirtilmelidir. Sozgelimi, bu amagla kurumlar arast bir
mekanizma olugturulmugsa, UEP uygulamasrnrn takvime gore yi.iriiyiip
ytiriimedigini ve aLnan onlemlerin amaca hizmet edip etmedi$ini belirlemek iizere
periyodik raporlar hazrrlanmaldrr. Bu raporlar ayru zamanda UEP uygulamasrnda
yer alan kurumlan ve personeli de belirlemelidir.
Bohlm ll. Genglerin istihdamr Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna iligkin
Krlavuz
51
4. UEP'ye eklenecek belgelerin
belirlenmesi
4.1 UEP matrisi
Matris, Genglerin istihdamr Ulusal Eylem Planr'nrn farkL ofeleri (ana hedefler,
hedefler, sonuglar, gostergeler, sorumluluklar ve girdiler) arasrndaki iglevsel iligkiyi
gorsellegtirmede yararh bir aragtrr. Matris ayrrca temel bilgileri tablo formatrnda
sunacaktrr. Boyle bir matrisin ornefi Krlavuzun III. Boliimiinde Arag 7'de
verilmektedir.
4.2 UEP Qalrgma Planr
UEP'de bir ekte, uygulamaya krlavuzluk edecek esnek bir gahgma planr yer almahdrr.
Bu EaLgma plant, sonuglann elde edilebilmesi igin iiretilmesi gereken grktrlar ve
gergeklegtirilecek etkinlikler konusunda
gerqeklegtirilmesiyle
bilgi vermelidir."
Ayrrca, etkinliklerin
ilgili bir takvim igermeli ve etkinliklerden sorumlu olanlan
da
belirtmelidir.
farkl akrlda tutmak onemlidir. Bu krlavuzda ele
alndrgr gekliyle UEP bir planlama aracryken, galgma planr Planrn uygulanmasrnr
kolaylagtrrma amaclna yoneliktir. Dolayrsryla bunlar, genglere iiretken ve insana
yakrgrr igler sa$lanmasrna yonelik stratejiler geligtirip uygulamalannda iilkeleri
destekleyecekvazgegilmezve birbirini tamamlayan anaglardrr. Qahgma planrna bir
Planlama ile uygulama arasrndaki
4.3 UEP projeleri portfoyr.i
UEP stirecinde yer alabilecek farkh aktorlerin baglattrklan girigimlerin gegitlili$i '' Qrktrlaa herhangi bir geliqtirici
miidahale (iirne[in i9 miifettiglerinin
dikkate ahndrfrnda, uygulamanrn da kararh projeler aracrL$ryla gergeklegece$i e[itilmesi, i9 teftipinde yeni usullerin
ongoriilebilir. Uluslararast kalkrnma yardrmlannrn da devreye girmesiyle, bu projeler getirilmesi gibi) gergevesindeki
bir veya birden gok sonug verebilir. Bu nedenle , UEP'de bir ek olarak yer almak iizere etkinliklerin sonucunda elde edilen
iirijLnlerdir. Bunlal nihai amacrn elde
proje ozetleri portfoyii olabilir. Ozetlerden her biri UEP'ye olan proje ba$lantrlannr edilmesine katkrda bulunan
gostermeli, grktrlan ve bi.itge gerekliliklerini yansrtmaLdrr. KapsamL bir proje onerisi sonuqlardrr. Etkinlikler ise planlanan
normal olarak daha sonraki bir agamada giindeme gelecefiinden bu ozetlerin
uzunlufu iki sayfayr gegmemelidir. Arag 9 bu tiir proje ozetleri igin bir ornek
grktrlann (iirnefin
i; miifetriqleri igin
kapasite geligtirme
efitimleri, elitim
sunmaktadrr.
tefti; usullerinin
materyallerinin geligtirilmesi, mevcut
de[erlendirilmesi,
gerekiyorsa yeni usuller getirilmesi)
elde edilmesine ytinelik olarak yaprlan
iglerdir.
52
Gengterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
4.4 Qalrgma yagaml ve genqler aglsrndan cinem tagryan
Uluslararasr Qalrgma Standartlan ve tilke igi mevzuat
Uluslararasr gahgma standartlan gengler iggiicii piyasasrnrn yiinetigiminde adillik igin
birtakrm koge taglan ofiayakoymaktadrr. Bu standartlar, gahgma yagamrnda haklar,
istihdam, sosyal koruma ve sosyal diyalog gibi alanlarda izlenip ahnabilecek gegitli
politikalar ve onlemler konusunda hiikiimetlere yol gostermektedir. Bu amagla,
genglerin istihdamr ile ilgili Uluslararasr Qahgma Standartlan Arag 1O'da verilmigtir.
Ulke tarafrndan onaylanan sozlegmeler ve bu sozlegmelerin hiiki.imlerinin
uygulanmasrna yonelik ulusal meyzuat da UEP'ye eklenmelidir.
Bolilm ll. GenQlerin istihdaml Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna iligkin Krlavuz
53
Bolum lll.
GenQlerin lstihdamryla ilgili
Ulusal Eylem Planlarrnda
gablonlar ve matrisler
Araq 1.
Bir UEP belgesi igin onerilen
ana hat ve igerik
UEP belgesi bir analiz belgesi defil, iilkede genglerin istihdamr gahgmalanna yiin
verecek ve gelecekteki girigimlere krlavuzluk edecek operasyonel bir belgedir. UEP
igin 6nerile n yapr ortak bir gergeve olarak kullanrlmaLdrr. Ulke kogullan dikkate
ahnarak, ozellikle tilkede tiim bilgilere ulagmanrn mi.imkiin olmadrfr durumlarda
belirli bir esneklik gozetilebilir.
Durum analizi
Makroekonomik ve sosyal iqeri[e genel bakrg
Genqler igguc0 piyasasrnrn analizi
Genglerin lstihdamrnr etkileyen mevcut politika ve
program larrn deferlend iril mesi
Genglerin istihdamrnda kurumsal Qerqeve ve eggtidum
Genqlerin istihdamrnda kalkrnma igbirli[i
(iki ve Qok taraflr ve lFl'ler)
Sorun tanrmlama ve analizi
Eylem planlamasr
Genqlerin istihdamrnda amaQ ve hedefler
Baglrca operasyonel sonuglar ve gostergeler
Uygulama ve eggudum mekanizmasr
UEP galrgma planr
UEP proje ozetleri
Qalrgma yagamr ve genqler agrsrndan onem tagryan uluslararasr galrgma
standartlannrn ve tllke mevzuatrnrn listesi
Bolilm lll. Genglerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannda 0rnek ve Matrisler
57
Araq 2.
lggi,icii piyasastntn genel durumunun
ha rita Ia n mast nda gostergeler
Bu
araE, iggiicii piyasasntn baghca giistergelerini saflamaktadrr. Burada, iilkenin
iggiicii piyasastntn genig bir tablosunu ortayakoyacak, aranrlan gostergelerden olugan
genig bir liste soz konusudur. Liste, mevcut bilgilerin belirlenmesinde iilkelere yol
gtisterme amacrna yoneliktir.'o Bu bilgiler genellikle iggtcti Aragtrrmalan (iA)
bulgulan veya Qahgma BakanLfr/istihdam Hizmetleri Kurulugu tarafindan safilanan
idari verilerle derlenir.''
O
Baghca yag gruplanyla [cinsiyete gore ayngtrnlmrg olarak gocuklar (0- 14), gengler
(15-24), yetigkinler (25-64) ve yaqhlar (65+)l ilgili demografik egilimler ve
tahminler.
o
iSgilcilrue hauhm, ekonomik olarak
sayrsrnrn toplamr)
faal niifus (istihdamdakilerle igsizlerin
- mutlak sayrlar ve galryma gafrndaki
(iggiicii katrLm oranr); cinsiyete ve yaga
niifusa oran olarak
(75-24ve25+), e$itimdiizeyine, lar/kent
dagrhmrna gore ayngtrnlmrg olarak.
o
istihdam oranr, istihdamrn gahgabilir ga$daki niifusa oranr; cinsiyete ve yaga (15-
24ve25+), e$itim diizeyine, lcr/kent dafilrmrna gtire ayngtrnlmrg olarak.
a
Sehtrirlere ue statille gtire istihdam
- istihdam kapsamrnda olanlann ekonomik
sektiirlere gore aynntrh d6ktimti (ornefin tanm, madencilik, tag ocaklan, imalat
sanayi, ticaret, oteller ve turizm vb. gibi) ve istihdam kapsamrnda olanlarm
statiisi.i (iicretli, iggi gahgtrrarak veya gahgtrrmadan kendi hesabrna gahganlar,
iicretsiz aile iggileri); cinsiyete ve ya$a (15-24 ve 25+), egitim diizeyine, krr/kent
dafrhmrna gore ayngtrnlmrg olarak.
o
Kamu kesiminde
ue
iizelsektrirde istihdam; cinsiyeteve yaga(15-24ve2J+), egitim
diizeyine, krr/kent dagilrmrna giire ayngtrnlmrg olarak.
o
Qalryma saatlerine gdre istihdam (genellikle haftahk galgma saatleri dilimlerine
gore; ornegi n < 20, 20-29 , 30-39 , 40-49 , > 50 gibi); cinsiyete ve ya$a (15-24 ve
25 +),
o
o
hr I kent dafrlmrna g6re ayr4tr nlmrg olarak.
'o Verilere, kayna$rn cografi
velveya kapsam agrsrndan
Ana iSteki silreblilige giire istihdam (siirekli veya gegici); cinsiyete ve yapa (15-24 ve srnrrLlklarr ile ilgili bilgiler de
egliketmelidir.
25 +), hr I kent dafrhmrna gore ayngtl nlmr g olarak. "
'' Bunlardan ikincisinde,
Kayr.t dqt. istihdam; varsa kayrt drgr istihdama iligkin bilgiler ve miimktnse bu iqsizlikle ilgili verilerin yilntzca
"kayrtl igsizlikle" ilgili oldugu
bilgilerin ekonomik sektijr, istihdamdaki statii, cinsiyet, yag, efiitim durumu ve belirtilmelidir.
krr/kenr aynmrna gore d6kiimii."
o
Cinsiyete, yaga, e$itim durumuna ve krr/kent dafrhmrna gore issizlik. Elde veri
varsa, igsizli$in
olarak ortaya konmaldrr.
tiirleri de verilmelidir. Bu, uzun siireli (12 aydan fazla) igsizlifiin " Kayrt drgr istihdamr belirleyen
tanrm net olarak ortaya
belirlenmesi agrsrndan ozellikle onemlidir.
58
" Kalrc, veya geqici ili
birbirinden ayrrt eden tanlm net
Genglerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
konmaLdrr.
o
Cinsiyete, yaga, e$itim durumuna, ekonomik sektijre ve krr/kent da[rhmrna gore
zAmAru baglarunlt eksik istihd^am"
o
Cinsiyete, yaga, e$itim durumunave krr/kent dagrhmrna
go
refaal olmamA ordnr"
.
Miimkiinse, faal olmama durumunun nedenleri "gevki krnlmrg" iggi sayrsr elde
edilebilecek gekilde belirtilmelidir.
a
Cinsiyete, yagave krr/kent dafrhmrnagore egitim durumuue okuryazarlth oranlart.
O
Cinsiyete, yaga,
eiitim durumuna, meslefe, ozellkamu sektorti ve krr/kent
aynmma gore ilcret
o
h tn|lrg
ue
kazang dtizeyleri.
-
meslek hastaLklan ve bunlara bagL oltimlerin sayrsr,
oli.imciil ve oliimle sonuglanmayan ig kazalan, (miimkiinse) yaga ve cinsiyete gdre
ue giiuenligi
ayrrgtrrrlmrg olarak ige 3 giin veya daha uzun siire gelememe durumu yaratankaza
sayrsr.
'n Z^^^n boyutlu igsizli$in
uluslararasr tanlml, istihdam
kapsamrnda olup gaLgma saatleri
"kiginin istekli ve hazrr oldu$u
bir istihdam durumuna
bagka
gore eksik kalan" herkesi
kapsamaktadrr. E$er bu
uluslararasr tanrm esnetilerek
kullanrLyorsa, bu husus net
bigimde belirtilmelidir.
t'
Faal olmama oranr, ne qahgan ne
de ig arayan kigilerin galgabilir
gagdaki toplam niifusa yiizdesidir.
Faal olmama durumunun
nedenlerinin belirlenmesi
halinde, bu bilgi, qevki lonlmrp
iqgilerin belirlenmesinde 6nemli
ipuglan saflayacaktrr
(bundan
kastedilen, gaLgmak istedikleri ve
galgabilecekleri halde baqansrz
kalacaklan yolunda fikre sahip
olduklan igin i9 aramaktan
vazgegenlerdir).
Bolilm lll. GenQlerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannda Ornek ve Matrisler
59
Arag 3.
Genglik iggricu piyasasrnrn baglrca
gostergelerine iligkin kontrol listesi
Dogurganlrk hrzlarr, qocuk ve yaglr baf,rmlrlrk oranlarr dahil olmak tizere
niifus tahminleri
E[itim durumu
Efitim gdren dErenciler
Okulu terk edenlerin sayrsr
Okul kayrt ve okuryazarlrk oranlarr
Son on yrl iqindeki genglerin iggiictine katrlrmr
Genglerin istihdamr efilimleri
D
U
tr
tr
istihdam oranr
Ekonomiksektorvestatuye gore istihdam
Kamu veya 6zel sektor
Qalrgma saatleri (gonull ti veya gonulsriz yarr
za
manh Qah$ma dahil)
Ana igteki s<izlegme ve statii itibarryla istihdam, Veri varsa, bilgiler
ekonomik sektdrlere gdre verilmelidir
tr Tam zamanh, yarr zamanlr, stirekliveya geqici
tr Ucretli ve maaglr iggiler, kendi hesabrna qalrganlar, katkrda bulunan aile
i$Qileri
Kayrt drgr istihdam Veri varsa bilgiler ekonomik sektorler ve igteki statu
itibarryla verilmelidir
Zamanla baflantrh istihdam Veri varsa bilgiler ekonomik sektorler ve igteki
statu itibarryla verilmelidir
Genglerde igsizlik efilimleri Veri varsa, bagta uzun sureli igsizlik (12 aydan
uzun) olmak uzere sureye gore
Geng igsizliti
/
toplam igsizlik oranr (genq igsizli[inin toplam igsizlife oranr)
Geng igsizligi ,/ toplam yetigkin igsizliti orant
(geng igsizli[inin toplam yetigkin igsizli[ine oranr)
Faal
olmama oranr ve gevk krrrlmasr
Mrlmk0nse, gevksizli[in ortaya konulmasr aqrsrndan faal olmama nedenleri
Ucretler ve
gahgma
kogullarr
Sektorlere ve mesleklere gore licret ve
M0mkun oldu[unda sektorlere ve mesleklere g6re ig giivenlili ve sath[r
durumu
tr
tr
tr
tr
igle ilgili hastalrklarrn sayrsr
isle ilgili hastahklaryuzrinden meydana gelen oltimler
0l0mcul ve 6[]mctll olmayan kazalar
3 gun veya daha uzun stire ige gelememe durumuna neden olan kaza
sayrsr
Qocuk iggiliEi - Cinsiyete ve sektdrlere gore en k6tti bigimlerde qalrgan 15-17
ya9 grubundan qocuk sayrsr (Bakrnrz: En KdtU Bigimlerdeki Qocuk igqili[i
Sozlegmesi (No. 182) 1999)
60
Cenqterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
* Cinsiyete,
yag
gruplanna, etnik
gruplara, 6ziirlii genglere,
HIV/AIDS durumuna,
giigmen
i9gilere, krr/kent dafrlmrna ve
efitim diizeyine giire aynptrnlmrg
olarak.
Araq 4.
Egitim sisteminin farklt kademelerinin
tanrmlanmasr igin matris
Qok kug0k yaglardaki qocuklan okul ortamlna altgttrmak,
bagka bir deyigle ev ve okul ortamt arastnda kopr0
olugturmak amacryla verilen eEitimin ilk agamast
ilkrifretim
veya
temel egitimin
ilk agamasr
Bu d0zeydeki programlar o[rencilere temel okuma, yazma
ve temel eEitimin sayrsal becerileri kazandtrtr ve aynca
ofrencilerin di[er konularr (tarih, colrafya, fen bilimleri,
sosyal bilgiler) kavramasrnrsaflar. Bu donem normal olarak
5-7 yaglarrnda baglarve ilk 5-6ytl mecburidir.
Temel eEitimin
ikinci b<iliimii
Bu a$amadaki programlar ilk agamadaki efitimi
tamamlayacak gekilde tasarlanmrgttr. Birqok 0lkede
efitimden amaqlanan yagam boyu o[renme iQin temel
olugturmaktadrr. Daha ders aftrltklt bir model izlenir, kendi
dallarrnrn o[retmenleri ders verir. Temel becerilerin tam
olarak edinilmesi bu aqamada gerqeklegir. Bu agamalartn
bitimi genellikle tam zamanlt mecburi e[itimin de sonu
anlamrna gelir.
Bu efitim dtizeyi zorunlu efitim sistemi olan ulkelerde,
zorunlu e[itim doneminden sonra baglar. Baglama yagt
genellikle 15-16 drr. Bir onceki d0zeye gore bu d[zeyde
daha f azla i htisaslagma goru lebi i r. Progra m lar genel ola ra k
I
9
yrllrk (1. duzeyden baglayarak tam zamanlt e[itimi
ongor[r. Bu duzeydeki programlar genel efitim veya
meslekteki eflitimden (M EO) oluSabilir.
Lise iistii eEitim
(lisans delil)
Bu duzeydeki programlar, 3. duzeydeki bir
programt
tamamlamrg katrlrmcrlarrn bilgilerini genigletmeyi amaqlar.
Bu d0zey, ofrencileriya 5. duzey iqin ya da do[rudan iggucu
piyasasr igin hazrrlar.
Lisans egitimi
Buradaki programlarrn
eIitici iqeri{i 3. ve 4.
gu iqerikte
olabilir: (i) teorik temelli veya ytiksek vastflt (ii)
duzeylerdekinden daha ileridir. Programlar
pralik/ leknik/
m
esle ki
(
k
rsa
e ri m
I i
),
Bu duzeyde, uguncti kademe programlarla ileri derecede
r. Dolaytstyla, program la r
h k ofreti m vasrfla rr ed i n
a ragtr rrcr
iI i
ileri derecede qalrgmalara ve ozg0n aragttrmalara yoneliktir.
Kaynak: Uyarlandr[r kaynak UNESCO: International Standard Clmsifcation of Education (ISCED), 1997
Bo[]m lll. Genqlerin istihdamryla ilgiti Ulusal Eylem Planlarrnda Ornek ve Matrisler
61
Arag 5.
e/ program performanstntn ve
etkisinin belirlenmesinde olgritler
Proj
Hedeflere ne olgude
ulagrldrfrve
programtn/projenin
hedef gru plar uzerindeki
etkisi
Hedefe (hedeflere) ulagma yolunda
sa[lanan ilerleme ve onemli bagarrlar
ve/veya trkanrkl rklar.
Gozetilen yararlanrcrlar ve
/
veya
yardrmlardan do[rudan yararlananlar. Bu
kesimlerin orne[in cinsiyet, yaq, etnik
koken, sosyoekonomik durum, co[rafi
daIrlrm ve ekonomik sektor glbi
ozelliklerine iligkin bilgiler safl an masr.
Bagtaki planla kargrlagtrrmalr olarak,
ulagrlabilen hedeflenmig ve/veya
do[rudan yararlanrcrlarrn saytst ve
konumu. E[er yaprlmrgsa de[igikliklerin
mahiyeti ve gerekqesi . Programtn/ projenin
seqilmig yararlanlcrlar veya do[rudan yarar
sa[layanlar Uzerindeki etkileri.
Hedef
lere ulagrlmasrnda olumlu
veya
olumsuz anlamda etkili olan ig velveya drg
etmenler.
Etkinlik ve
maliyet
etkinlifi
Elde edilen sonuqlara
Katlanrlan maliyete gore programtn
kryasla kullanrlan
kaynaklar
projenin sonuglarr.
Ornefin, bir e[itim programtnrn etkinli[i, o
e[itim programtntn hazrrlanmasr ve
uygulanmasr iQin asgari d0zeyde finansal
kaynak harcanmasr ilkesine ne derecede
/
uydu[uyla deferlendirilirken (ornefin
kursiyer bagrna maliyet gibi), aynr egitimin
maliyet etkinli[inde efitimden sa[lanan
yararlarla bu yararlann saflanmasr iqin
katla n r la n ma iyet kargr lagtr rr r r (orne[i n bi r
kigiye ig yaratmanrn maliyeti gibi).
I
Mudahalede
bulunulmamasr halinde
Siirdiir0le-
bilirlik
I
lg bulanlarrn sayrsl, 0cretli iE bulanlarrn
sayrsr, bu kigilerin ortalama kazanq
genqlerin mahrum
kalacaklarr i$ler
durumlarr, yaptrklarr ig sozlegmesi tipleri
(sabit sureli, geQici, yarr zamanlr vb.),
m0dahalelerden etkilenmeyen kontrol
grubuna gore Qalt$ma saatleri.
M0dahalenin sona
ermesinden sonra
etkilerin kalrcrlrfr
Do[rudan yararlananla rn, proje/ program
tamamlandrktan sonra prole/program
tarafrndan baqlatrlan etkinlikleri
s0rdtirebilme kapasiteleri (kurumsal,
yonetsel, tekn ik ve finansal).
Program/proje tamamlandrktan sonra
finansal stlrdurulebilirlifin saflanmasr igin
alrnmrg onlemler (ornefin kredi sistemi,
gegitli ticari hizmetler ve gelir getirici difer
etkinlikler).
62
Genqlerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
Arag 6.
Ornek UEP deferlendirme
konulan ve sorular
Eylem Planrgerekgesi
(Eylem Plam bir
anlam ta$tyor mu?)
tr
n
Eylem Planrnrn etkinlikleri ve grktrlarr gorevi ile
tutarlrlrk tagryor mu, amaglanan etkiyle arasrnda
makul bir bafvar mr?
Etki ve sonug
(Eylem Planr
sonucunda ne oldu?)
tr
Eylem Planrnrn uygulanmasrndan, beklenen
tr
beklenmeyen ne gibi etkiler ortaya Qrktr?
Eylem Planr di[er programlarr ne olqtide tamamhyor,
tekra rlyor, 6rttig0yor veya o rta k a maq tagryor?
Hedeflere ulagrlmasr
(Eylem Plant
tr
Eylem Planrnrn hedefleri ve gorevi geQerliliEini ne
6lqude koruyor?
ve
Hedefler ne olq0de ve hangi yollardan Eylem Planrnrn
uygula nmasrna ba[lanabilir?
beklenenleri
gerqeklegtirdi mi?)
Alternatifler
(Sonuqlan elde etmenin
daha iyiyollan var mt?)
$-
tr
Hedeflere ve amaqlanan etkiye ulagmayr
tr
sa$ayabilecek daha maliyet etkin yollarvar mr?
Eylem Planrnrn ongord0klerini gerqeklegtirmenin
daha maliyetetkin yollarr var mr?
Bolum lll. GenQlerin istihdamryla itgili Utusat Eylem Planlannda 6rnek ve
Matrisler
63
Arag 7.
UEP Matrisi $ablonu
Bakanlrk X
Kamu lstihdam Hizmetleri
64
eenqterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
2 milyon USD
3 milyon USD
2 milyon USD
1 milyon USD
Boltim lll. Genqlerin lstihdamryla llgili Ulusal Eylem Planlannda Ornek ve Matrisler
Arag 8.
UEP Qalrgma Planr rqrn
onerilen ornek
1-
soNUq 1'r
1".L
Qrktr
A.L.L.1
Etkinlik
4.1,.1,.2
Etkinlik 2'yi anlatrnrz
Bay/BayanY
A.1.1.n
Etkinlik n'i anlatrnrz
Bay/Bayan Z
1-.2
Qrktr 2'yi anlatrnrz
Y6netici
A.t.2.t
Etkinlik
A.7.2.2
Etkinlik 2'yi anlal.tnz
Bay/BayanY
A.7.2.n
Etkinlik n'i anlatrnrz
Bay/BayanZ
1.n
Qrktr n'i anlatrnrz
Ytinetici
A.1.n.1
Etkinlik
A.7.n.2
Etkinlik 2'yi anlailnz
Bay/BayanY
A.1.n.n
Etkinlik n'i anlatrnrz
Bay/BayanZ
N
soNuq N'iBEL|RTiNiZ
n.1
Qrktr
BELTRTTNTZ
f i anlatrnrz
Yiinetici
f i anlatrnrz
Bay/BayanX
f i anlatrnrz
Bay/Bayan X
f i anlatrnrz
Bay/BayanX
Y<inetici
A.n.1.1
f i anlatrnrz
Etkinlik f i anlatrnrz
4.n.L.2
Etkinlik 2'yi anlat.tnz
Bay/BayanY
A.n.l-.n
Etkinlik n'i anlatrnrz
Bay/Bayan Z
n,2
Qrktr 2'yi anlatrnrz
Yiinetici
A.n.2.t
Etkinlik
4.n.2.2
Etkinlik 2'yi anlat.tnz
Bay/BayanY
A.n.2.n
Etkinlik n'i anlatrnrz
Bay/BayanZ
n.n
Qrktr n'i anlatrnrz
Yrineticl
A.n.n.1
Etkinlik
A.n.n.2
Etkinlik 2'yi anlatrnrz
BaylBayan Y
A.n.n.n
Etkinlik n'i anlatrnrz
Bay/BayanZ
66
Bay/Bayan X
f i anlatrnrz
f
Bay/BayanX
Bay/BayanX
i anlatrnrz
Genqlerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
rei,
,il
BolLim lll. Genglerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannda ornek ve Matrisler
Arag 9.
UEP proje ozetleri rqrn onerilen ornek
Projenin baglrca bilegenlerini, hedef gruplarrnr, uygulama stratejisini ve
kurumsal dtizenlemelerini anlatrnrz.
Projenin UEP'deki genqlerin istihdamr hedeflerinden birinin
gerqeklegmesine nasrl katktda bulunaca[rnr belirtiniz.
Projenin
yakrn hedefi
(hedefleri)
Projenin ulaqacafr hedefi (hedefleri) belirtiniz. Bu hedefler UEP
sonuqlarrndan en az biri ile ortugmelidir.
Proje hedeflerinden her biri ile ilgili performans gostergelerini
(nicel terimlerle) belirtiniz.
Proje hedefine (hedeflerine) ulagrlmasl iqin elde edilecek baglrca qrktrlarr
belirtiniz.
Proje iqin gereken finansal kaynaklarr belirtiniz.
Sorumlu kigi veya birimin adrve iletigim bilgileri
68
Genqterin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlarrnrn Hazrrlanmasrna Yonelik Krlavuz
Arag 10.
Qalrgma yagamr ve
gengler agrsrndan onem tagryan
Ulusl ararasr Qal rgma Standartlan'u
Sendikalagma ve toplu sozlegme ozgurlu[u ve iggi-igveren iligkileri
tr
tr
tr
(No. 871* "
Sendikala$ma ve Orgiitlenme Hakkrnrn Korunmast Siizlepmesi, 1948
OrgiitlenmeveTopluSozlegme Hakkr Sozlegmesi, 1949 (No. 98)*
i99i Temsilcileri Siizleqmesi (No.
1
35) ve Thvsiye Karan (No. I 43), I97
1
Zorla qalrgtrrma
E
E
tr
Zorla Qahgtrrma Sozlegmesi, 1930 (No. 29)*
ZorlaQahgtrrma (DolayL Zor)TavsiyeKarart, 1930 (No. 35)
Zorla Qahgtrrmanrn Yasaklanmasl Scizlegmesi,
Qocu k iggi I ifi
n
i
t 9 57
(No. 1 05) *
n ortada n ka ld n I masr, qocu kla r ve genqleri n koru
r
n
masr
EI
Asgari Yag Sozlegmesi (No. 1 38)* veThvsiye Karart (No. 146), I 973
tl
En Kotii Bigimlerdeki Qocuk iggilifi Sozlegmesi (No. 182)* veThvsiye Karart
(No. 190),1999
tr
tr
tr
GenglerinTrbbi Muayenesi (Sanayi) Scizlegmesi, 1946 (No.77)
Genglerin Trbbi Muayenesi (Sanayi Drgr Meslekler) Sozlepme si, 1946 (No. 78)
Genglerin Trbbi Muayenesi Thvsiye Ka ran, 1946 (No. 79)
Frrsatlar ve muamelede egitlik
tr
E
Egit Ucret Sozlepmesi (No. 100)* veThvsiye Karart (No. 90), 1951
Aynmcrhk (istihdam
ve
Mesleklerde) Sozlegmesi (No.
1 1 1 )*
ve Thvsiye
Karan
(No. 111), 1958
ig
'u Buradaki uluslararasr galgma
standartlannrn tam metnine ILO
web sayfasrndan ulagrlabilir
http:/www. ilo.org.youth
" (*) igareti ILO'nun sekiz temel
s,iizlegmesini gtisterir.
,il
tr
tl
tr
tr
teftiqi ve idaresi
igTeftigi Sozlegmesi (No. 81) veThvsiye Karart (No.
8
l),
1947
i9
Teftigi Sozlegmesi'ne 1995 tarihli Protokol, 1947 (No:
ip
Teftigi (Thnm) Sozleqmesi (No. I 29) ve Tavsiye Karan (No. 133) , 1969
8 1)
i9 idaresi Scizlegmesi (No. 150) veThvsiyeKaran (No. 158), 1978
Bolum lll. Genplerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannda Ornek ve
Matrisler
69
lstihdam politikasr ve istihdamtn geliqtirilmesi
tr
tr
istihdam Politikasr Sozlegmesi (No. I 22) ve Thvsiye Karan (No. 122) , 1964
EI
Mesleki Rehabilitasyon ve istihdam (Engelliler) Sozlegmesi (No. 159) ve tvsiye
istihdam Politikasr (Ek Hiikiimler)
tvsiye Karan (No. 169),
1984
Karan (No. 168), 1983
tl
tr
tr
tr
Ozel istihdam Biirolan sozlegmesi (No. l8 l)
vetvsiye Karan (No. l 88), 1997
istihdam Hizmetleri Sozlegmesi (No. 88) veThvsiye Karan (No. 83),1948
Kiigiik
ve Orta Boy igletmelerde ig Yaratrlmasr Thvsiye Karan, I 998 (No.
1
89)
Kooperatifgili$in Geligtirilmesitvsiye Karan, 2002 (No. 193)
Mesleki rehberlik ve egitim
tr
tr
insan Kaynaklannrn Geligtirilmesi Siizlegmesi, 1975
insan Kaynaklannrn Geligtirilmesi
tvsiye
(No.l42)
Karan, 2004 (No. 1 95)
Ucretler
tr
E
Ucretlerin Korunmasr Sozlegmesi (No. 95) vetvsiye Karan (No. 85), 1949
Asgari Ucret Belirleme Sozlegmesi (No. I 3 I ) ve tvsiye Karan (No.
1
3
5), 1 970
Qalrgma saatleri
tr
tr
tr
E
QalqmaSaatleri (Sanayi) Scizleqmesi, 1919 (No. 1)
Qalqma Saatle ri (Ticaret ve Biiro ipleri) Sozlegmesi, 1 930 (No. 30)
GeceMesaisiSozlegmesi (No. l7l)veThvsiyeKaran (No. 178), 1990
YanZamanh Qalpma Sozlepmesi (No. 1 75) ve Thvsiye Karan (No. 1 82), 1 994
lg guvenlifi ve
tr
tr
E
70
sa[lr[r
ip Giivenligi ve Sa$hfr Sozlegmesi (No.
1
i9 Giivenligi ve Sa[Lgr Sozlegmesi 2002
tarihli Protokolii, 1981 (No. 155)
5
5) ve Thvsiye Karan
(No. 164) ,
l98l
Tanmda Giivenlik ve Sa$hk Stizlepmesi (No. 1 84) ve Thvsiye Karan (No. 1 92), 200 I
Genglerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannrn Hazrrlanmasrna Yonelik Ktlavuz
Sosyal guvenlik
tr
tr
Gtvenlik (Asgari Standartlar) S6zlegmesi, 1952 (No. 102)
istihdam Sa$lanmasr ve igsizlife Karqt Koruma Sozlegmesi (No. 168) ve Thvsiye
Sosyal
Karan (No. 176), 1988
Annelifin korunmasr
tr
Anneli$in Korunmasr Sozlegmesi (No. 1 83) veThvsiye Karart (No.
1
9
1
), 2000
Goqmen igqiler
tr
istihdam Amagh Gog S<izlegmesi (Gozden Gegirilmig)
No. 97) ve Thvsiye
Karan
(Giizden Gegirilmip) (No. 86), 1949
tr
tl
Gogmen iggiler (EkHiikiimler) Sozlepmesi, 1975 (No. 143)
GogmenipgilerThvsiyeKarart, 1975 (No. 151)
Yerli ve kabile halklar
E
Yerli ve Kabile Halklar Srizlegmesi, 1989 (No. 169)
Bolum lll. Genqlerin istihdamryla ilgili Ulusal Eylem Planlannda Ornek ve
Matrisler
7L