yerel yönetim muhasebesi - Türkiye Belediyeler Birliği
advertisement
Zekeriya ÖZDEMİR İç Denetçi 1966 yılında Kilis’te doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini memleketinde tamamladı. 1989 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nü bitirdi. Aynı üniversitede İktisat Teorisi Anabilim Dalı’nda yüksek lisansa devam etti. 1991 – 2007 yılları arasında Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünde Muhasebe Denetmeni olarak görev yaptı. 2000 yılında Maliye Bakanlığınca hazırlık çalışmaları tamamlanan “Say2000i Web Tabanlı Saymanlık Otomasyon Sistemi” Projesi’nde çeşitli illerde koordinatör olarak görev yaptı. “Kamuda Tahakkuk Esaslı Muhasebeye Geçiş” çalışmalarında etkin olarak görev aldı. Gaziantep Üniversitesi öğretim üyesi Doç.Dr. Mehmet CİVAN ile birlikte hazırladığı ve Türkiye Belediyeler Birliği tarafından yayınlanan “Devlet Muhasebesi Standartları” isimli kitap çalışması bulunmaktadır. 2007 yılından bu yana, Gaziantep Büyükşehir Belediyesinde İç Denetçi olarak görev yapmakta olan Zekeriya ÖZDEMİR, evli ve iki çocuk babasıdır. E-Mail: ozdemirzekeriya@gmail.com Tunus Caddesi No: 12 Kavaklıdere / ANKARA Tel: (0312) 419 21 00 | Faks: (0312) 419 21 30 www.tbb.gov.tr ISBN: 978-975-6311-68-4 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ Zekeriya ÖZDEMİR İç Denetçi TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ Zekeriya ÖZDEMİR Ankara 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ Zekeriya ÖZDEMİR İç Denetçi Ocak, 2013 Ankara 2013 | i TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Tunus Caddesi No: 12, 06680 Kavaklıdere / ANKARA Tel: (0 312) 419 21 00 Faks: (0 312) 419 21 30 www.tbb.gov.tr tbb@tbb.gov.tr ISBN: 978-975-6311-68-4 Tasarım: Bilal BERBER Gizem AŞÇIOĞLU Baskı: Sistem Ofset Basım Yayın San. Ve Tic. Ltd. Şti. Strazburg Caddesi No : 31/17 Sıhhiye - ANKARA Tel: (0 312) 229 18 81 Faks: (0 312) 229 63 97 www. sistemofset.com.tr sistemofset06@gmail.com ii | 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ Aziz Üstadımın Anısına… 2013 | iii TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ iv | 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ SUNUŞ Bütün belediyelerin doğal üye olduğu kamu tüzel kişiliğine sahip, ulusal düzeyde kurulan tek yerel yönetim birliği olan Türkiye Belediyeler Birliğinin görevleri arasında, belediyelerin çıkarlarını korumak, gelişmelerine yardımcı olmak, seçilmiş yöneticileri ile personeline yönelik eğitimler vermek, ulusal ve uluslararası düzeyde belediyeler arasında yardımlaşma ve işbirliği ile her düzeyde bilgi paylaşımını teşvik etmek, belediyecilik alanında dünyada ve Türkiye'deki iyi uygulama örneklerinin yaygınlaşmasına yardımcı olmak ve belediyelerle ilgili yasa hazırlıklarına görüş bildirmek yer almaktadır. Bu kapsamda Birliğimizce hukuktan eğitime, uluslararası faaliyetlerden imar ve şehirciliğe kadar pek çok alanda çalışma yürütülerek belediyelerimize destek olunması hedeflenmektedir. Bu çerçevede sürdürdüğümüz faaliyetlerden biri de çıkardığımız yayınlardır. Belediyecilik ile ilgili geniş bir yelpazeye dağılan yayınlarımız ile bütün belediyelerimize ulaşılmakta ve belediyelerin gerek seçilmiş gerekse atanmış tüm görevlilerinin çalışmalarına ışık tutulması amaçlanmaktadır. Şüphesiz belediyelerimiz değişen mevzuat karşısında daha fazla bilgi edinme ihtiyacı duymaktadır. Bilindiği gibi 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle kamuda tahakkuk esaslı muhasebe sistemine geçilmiştir. Daha sonra yayınlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği, Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği ve Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile de kamuda muhasebe uygulamalarında paralellik kurulması hedeflenmiştir. Merkezi yönetimin muhasebe uygulamaları ile ilgili geçtiğimiz dönem içerisinde oldukça önemli ölçüde eser çalışması yapılmış olmasına rağmen, yerel yönetimlerin muhasebe uygulamaları ile ilgili eser çalışmaları sınırlı sayıda kalmıştır. Birliğimizin tüm yerel yönetim çalışanlarına kazandırdığı, bu Yerel Yönetim Muhasebesi kitabının yaygın muhasebe uygulamalarını detaylara inerek örneklendirmenin yanı sıra, ilgililerin karşılaşma olasılığı bulunan olayları da gözeterek yapılan son derece titiz bir çalışmanın ürünü olduğu görülmektedir. Öncelikli bir ihtiyaç olduğu tartışmasız olan yerel yönetim muhasebesi alanındaki bu değerli eseri hazırlayan Zekeriya ÖZDEMİR'e teşekkür eder, yerel yönetimlerimizin seçilmiş ve atanmış bütün görevlilerinin çalışmalarına ışık tutacağına olan inancımla yararlı olmasını temenni ederim. Hayrettin GÜNGÖR Türkiye Belediyeler Birliği Genel Sekreteri 2013 | v TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ vi | 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ ÖNSÖZ Son yıllarda muhasebe mesleğinin önemi günden güne artmıştır. Bunun nedeni teknolojinin hızlanması, kurumların şeffaflaşması, buna bağlı olarak tüm toplumun aydınlatılması ve meslekle ilgili uluslararası standartların oluşmasıdır. Özellikle, yasal kurum ve şahıslar için kamu kurumları ile özel teşekküllerin mali tablolarının şeffaf ve ayrıntılı bir şekilde düzenlenmesi ve yayınlanması mesleğin gelişmesini hızlandırmıştır. Günümüzde kamu kurumları ile özel kuruluşların üçüncü şahıs ve teşekküllerle olan ticari ilişkileri tarihin hiçbir döneminde olmayacak kadar artmıştır. Bu durum, üçüncü şahısların aydınlatılması ve bilgilendirilmesi gereğinin de bir sonucu olarak mesleğin gelişimini ve detaylandırılmasını da beraberinde getirmiştir. Özetle, belirtilen bu konu çerçevesinde kamu kurumlarının muhasebe departmanlarında çalışan kişilerin uluslararası standartlarda muhasebe yapmasını ve mali tablolar düzenlenmesini zorunlu kılmıştır. Bu bağlamda, Zekeriya ÖZDEMİR tarafından hazırlanan Yerel Yönetim Muhasebesi kitabını ayrıntılı bir biçimde incelemiş bulunmaktayım. Kitabın kamu muhasebesini ince ayrıntılarına inerek vermesi, hesapları tek tek inceleyerek açıklaması, örnek mali tabloların hazırlanmış olması ve yerel yönetimlerde uygulama alanı bulabilecek mali tablo analiz yöntemlerine yer verilmiş olması; bu kitaptan yararlanacaklara çok ciddi fayda sağlayacağı kanaatine varmama sağlamıştır. On üç bölümden oluşan bu kitabın son yıllarda çıkan sahasında ciddi bir kaynak olduğu düşüncesindeyim. Kitaba özenli bir emek veren ve özellikle kamu kuruluşları açısından referans bir kaynak olması için çalışan Sayın Zekeriya ÖZDEMİR’ i canı gönülden tebrik ediyorum. Kitabın uygulayıcılara yararlı olacağı düşüncesiyle, yazara ve kullanıcılarına çalışmalarında başarılar dilerim. Doç. Dr. Mehmet CİVAN Gaziantep Üniversitesi 2013 | vii TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ viii | 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM ................................................................................3 A) GENEL BİLGİLER .........................................................................3 1.KAMU MUHASEBESİ ................................................................................... 3 2.TAHAKKUK ESASLI KAMU MUHASEBESİ ..................................................... 5 3.ÖNEMLİ KAVRAMLAR ................................................................................ 6 3.1.Yerel Yönetim .......................................................................................... 6 3.2.Üst Yönetici ............................................................................................. 7 3.3.Harcama Birimi ve Harcama Yetkilisi ....................................................... 7 3.4.Muhasebe Birimi ve Muhasebe Yetkilisi................................................ 10 3.5.Harcama Yetkilisi Mutemedi ................................................................. 12 3.6.Muhasebe Yetkilisi Mutemedi ............................................................... 12 3.7.Vezne ..................................................................................................... 14 3.8.Ambar .................................................................................................... 14 B) MUHASEBE VE DİĞER MEVZUAT DÜZENLEMELERİ .... 14 C) TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLER .................................. 15 1- MUHASEBE DEFTERLERİ .......................................................................... 15 2- DİĞER DEFTERLER ................................................................................... 15 2.1.Borçlular defteri .................................................................................... 15 2.2.Duran varlıklar amortisman ve yeniden değerleme defteri .................. 15 2.3.Kadro ve aylık raporu ............................................................................ 16 2.4.Kadro defteri ......................................................................................... 16 2.5.Alındı kayıt defteri ................................................................................. 16 2.6.Arşiv defteri ........................................................................................... 16 D) KULLANILMASI ZORUNLU ALINDILAR ............................ 16 E) YEVMİYE SİSTEMİ VE MUHASEBELEŞTİRME BELGELERİ ..................................................................................................................... 17 2013 | ix TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ F) HESAP PLANI ............................................................................. 18 İKİNCİ BÖLÜM ................................................................................ 27 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER ......... 27 A) HAZIR DEĞERLER .................................................................... 27 1- 100 KASA HESABI .................................................................................... 27 1.1.Kasa Sayım Noksanları ve Fazlaları ........................................................ 27 1.2.Kasadan Yapılacak Ödemeler ................................................................ 28 1.3.Kasa Tahsilâtının Bankaya Yatırılması .................................................... 28 1.4.Veznedarın kasa ihtiyacı için bankadan alacağı paralar ........................ 29 1.5.Kasanın Kontrolü ................................................................................... 29 1.6.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 29 2- 101 ALINAN ÇEKLER HESABI .................................................................... 32 2.1.Çekle Tahsilâtta Dikkat Edilecek Hususlar ............................................. 33 2.2.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 33 3- 102 BANKA HESABI ................................................................................. 35 3.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 39 4- 103 VERİLEN ÇEKLER VE GÖNDERME EMİRLERİ HESABI........................... 42 4.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 43 5- 104 PROJE ÖZEL HESABI .......................................................................... 43 5.1.Hibeler ................................................................................................... 43 5.2.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 46 6- 105 DÖVİZ HESABI ................................................................................... 53 7- 106 DÖVİZ GÖNDERME EMİRLERİ HESABI ............................................... 53 7.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 54 8- 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI ....................................................... 56 8.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 56 9- 109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI .......................... 57 9.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 57 B) MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR ...................................... 58 x | 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ 1- 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI ............................................................. 58 2- 118 DİĞER MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR HESABI ................................ 58 2.1.Menkul Kıymet ve Varlıklar Teslim Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar . 59 2.2.Menkul Kıymet ve Varlık Hesaplarına Ait Örnekler ............................... 59 C) KISA VADELİ FAALİYET ALACAKLARI .............................. 61 1- 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI .................................................... 62 2- 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI ....................................... 63 3- 122 GELİRLERDEN TECİLLİ VE TEHİRLİ ALACAKLAR HESABI ...................... 64 4- 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI .................................... 64 5- 127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI ............................................... 64 D) UZUN VADELİ FAALİYET ALACAKLARI ............................ 65 1- 220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI .................................................... 65 2- 222 GELİRLERDEN TECİLLİ VE TEHİRLİ ALACAKLAR HESABI ...................... 65 3- 227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI ............................................... 65 3.1.Faaliyet Hesaplarına Ait Örnekler .......................................................... 65 E) KISA VADELİ KURUM ALACAKLARI ................................... 71 1- 132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI.................... 72 2- 137 TAKİPTEKİ KURUM ALACAKLARI HESABI ........................................... 72 F) UZUN VADELİ KURUM ALACAKLARI ................................. 72 1- 232 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI.................... 72 1.1.Kurum Alacakları Hesaplarına Ait Örnekler ........................................... 72 G) DİĞER ALACAKLAR ................................................................. 74 1- 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI ....................................................... 74 1.1.Kişilerden Alacaklar Hesabına Borç Kaydedilecek Tutarlar ................... 74 1.2.Alacakların tahsil şekilleri ...................................................................... 75 2013 | xi TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 1.3.Faiz ve başlangıç tarihi ........................................................................... 76 1.4.Toplu Yatırılan Paralarda Anapara ve Faizin Ayrıştırılması .................... 77 1.5.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 79 H) STOKLAR .................................................................................... 83 1- 150 İLK MADDE VE MALZEMELER HESABI ............................................... 84 2- 153 TİCARİ MALLAR HESABI .................................................................... 84 3- 157 DİĞER STOKLAR HESABI .................................................................... 84 3.1.Stok İşlemlerinde Dikkat Edilecek Temel Konular ................................. 84 3.2.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 85 I) ÖN ÖDEMELER ........................................................................... 88 1- 160 İŞ AVANS VE KREDİLER HESABI ......................................................... 88 1.1.İş Avans ve Kredileri İle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar .......................... 88 1.2.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 89 2- 161 PERSONEL AVANSLARI HESABI ......................................................... 90 2.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 91 3- 162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI .......................................... 93 3.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 94 4- 164 AKREDİTİFLER HESABI ....................................................................... 95 4.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 96 5- 165 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN AVANS VE KREDİLER HESABI ........ 96 5.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 97 6- 166 PROJE ÖZEL HESABINDAN VERİLEN AVANS VE AKREDİTİFLER HESABI ............................................................................................................................ 98 6.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 98 7- 167 DOĞRUDAN DIŞ PROJE KULLANIMLARI AVANS VE AKREDİTİFLER HESABI ................................................................................................................. 99 İ) GELECEK AYLARA AİT GİDERLER .................................... 100 1- 180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI ......................................... 100 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 100 xii | 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ J) DİĞER DÖNEN VARLIK HESAPLARI ................................. 100 1- 190 DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI .................................... 100 2- 191 İNDİRİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI .................................. 101 2.1.KDV İle İlgili Genel Bilgiler ................................................................... 101 2.2.KDV Hesaplarına Ait Örnekler ............................................................. 102 3- 197 SAYIM NOKSANLARI HESABI ........................................................... 103 3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 103 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ......................................................................... 107 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER ...... 107 A) MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR ................................... 107 1- 217 MENKUL VARLIKLAR HESABI ........................................................... 107 2- 218 DİĞER MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR HESABI .............................. 107 2.1.Menkul Kıymet ve Varlıklar Teslim Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar ............................................................................................................................ 108 2.2.Hesaplara Ait Örnekler ........................................................................ 108 B) MALİ DURAN VARLIKLAR .................................................. 109 1- 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI ................... 109 2- 241 MAL VE HİZMET ÜRETEN KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI ............................................................................................................... 110 2.1.Yatırılan Sermayelerle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar .......................... 110 2.2.Mali Duran Varlık Hesaplarına Ait Örnekler ........................................ 110 C) MADDİ DURAN VARLIKLAR .............................................. 112 1- 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI ............................................................. 112 2- 251 YER ALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI ...................................... 113 3- 252 BİNALAR HESABI ............................................................................. 113 4- 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI .............................................. 113 2013 | xiii TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 5- 254 TAŞITLAR HESABI ............................................................................ 113 6- 255 DEMİRBAŞLAR HESABI .................................................................... 113 7- 256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR HESABI ...................................... 113 8- 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI .............................................. 113 8.1.Amortisman ve tükenme payına tabi duran varlıklar .......................... 115 8.2.Amortisman ve tükenme payına tabi tutulan varlıkların değeri ................. 115 8.3.Amortismana tabi duran varlıkların deftere kaydedilmesi .................. 116 9- 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI ........................................ 116 10- 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI ........................................................ 116 10.1.Maddi Duran Varlıklarla İlgili Dikkat Edilecek Hususlar ..................... 117 10.2.Duran Varlık Hesaplarına Ait Örnekler: ............................................. 121 D) MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR ........................ 137 1- 260 HAKLAR HESABI .............................................................................. 137 2- 264 ÖZEL MALİYETLER HESABI .............................................................. 137 3- 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI .............................................. 137 3.1.Hesap Grubuna Ait örnekler: ............................................................... 137 E) GELECEK YILLARA AİT GİDERLER .................................. 139 1- 280 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER HESABI ......................................... 139 1.1.Hesaba Ait Örnekler: ........................................................................... 139 F) DİĞER DURAN VARLIKLAR ................................................ 140 1- 294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HESABI .......................................................................................................................... 140 2- 297 DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR HESABI ...................................... 140 3- 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) .......................................... 140 3.1.Hesaplara Ait Örnekler: ....................................................................... 140 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM................................................................... 145 xiv | 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER .............................................................................................. 145 A) GENEL HÜKÜMLER............................................................... 145 1- DIŞ BORÇLANMA ................................................................................... 147 2- İÇ BORÇLANMA ..................................................................................... 148 3- TAHVİL İHRACI SURETİYLE BORÇLANMA ............................................... 150 4- BELEDİYELERDE BORÇLANMA SINIRI ..................................................... 152 5- BORÇLANMADA İZİN ALINACAK YERLER ................................................ 152 6- BAĞLI İDARELERİN BORÇLANMASI ........................................................ 153 B) KISA VADELİ İÇ MALİ BORÇLAR ...................................... 154 1- 300 BANKA KREDİLERİ HESABI .............................................................. 155 1.1.Hesaba Ait Örnekler: ........................................................................... 155 2- 303 KAMU İDARELERİNE MALİ BORÇLAR HESABI .................................. 158 2.1.Hesaba Ait Örnekler: ........................................................................... 158 3- 304 CARİ YILDA ÖDENECEK TAHVİLLER HESABI ..................................... 159 3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 159 4- 309 KISA VADELİ DİĞER İÇ MALİ BORÇLAR HESABI ................................ 160 4.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 160 C) KISA VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR.................................... 160 1- 310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI ........................ 160 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 160 D) FAALİYET BORÇLARI .......................................................... 163 1- 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI ........................................................... 163 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 164 2- 322 BÜTÇELEŞTİRİLECEK BORÇLAR HESABI ............................................ 166 2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 166 2013 | xv TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ E) EMANET YABANCI KAYNAKLAR ...................................... 167 1- 330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI ................................... 167 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 168 2- 333 EMANETLER HESABI ....................................................................... 170 2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 170 F) ALINAN KISA VADELİ AVANSLAR .................................... 173 1- 340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI............................................... 173 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 173 2- 349 ALINAN DİĞER AVANSLAR HESABI .................................................. 174 G) ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER ........................... 174 1- 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI ............................................ 174 1.1.Damga Vergisi ...................................................................................... 175 1.2.Gelir Vergisi Tevkifatı (Stopaj) ............................................................. 176 1.3.Katma Değer Vergisi Tevkifatı ............................................................. 178 1.4.KDV Tevkifatına Tabi İşler ve Tevkifat Oranları ................................... 180 1.5.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 182 2- 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI ........................ 185 3- SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATI ............................................................... 186 3.1. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (a) Bendi Kapsamında Sigortalı sayılanlarla İlgili İşlemler (eski ssk’lılar ve 01.10.2008 tarihinden sonra işe başlayan İşçiler) ................................................................. 187 3.1.1.Prime Esas Kazanç ........................................................................ 187 3.1.2.Prim Türleri ve Oranları ................................................................ 190 3.1.3.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilme Şekil ve Süreleri ................................................................................ 190 3.1.4.Primlerin Ödenme Süresi ............................................................. 190 3.2. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (c) Bendi Kapsamında Sigortalı Sayılanlardan Aylıklarını Personel Kanunlarına Göre Alanlar İle Sözleşmeli ve Kadro Karşılığı Sözleşmeli Personel ......................................... 191 3.2.1. 01.10.2008 Tarihinden Sonra İlk Defa İşe Başlayanlar ................ 191 3.2.2. 01.10.2008 tarihinden Önce İşe Başlayanlar ............................... 194 3.2.3.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Verilme Şekli ve Süresi ........... 195 3.2.4.Primlerin/Keseneklerin Ödenme Süresi ....................................... 195 3.2.5.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Süresi İçinde Verilmemesi Durumunda Uygulanacak İdari Para Cezaları ................................................. 196 xvi | 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ 3.2.6.Süresinde Ödenmeyen Primlere Uygulanacak Gecikme Cezası ve Gecikme Zammı ............................................................................................. 197 3.3.Sosyal Güvenlik Kurumuna Fazla veya Yersiz Olarak Gönderilen Tutarlar Hakkında Yapılacak İşlemler ............................................................................... 197 3.4.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 198 4- 362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İDARELERİ ADINA YAPILAN TAHSİLÂTLAR HESABI ............................................................................................................... 199 4.1.İşsizlik Sigortası .................................................................................... 200 4.2.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 200 5- 363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HESABI ................................................. 201 5.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 201 6- 368 VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER HESABI ....................................................................... 202 6.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 202 H) KISA VADELİ BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI ............ 203 1- 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI ............................................. 203 1.1.Kıdem Tazminatı Verilmesinin Koşulları .............................................. 203 1.2. Memur Emekli İkramiyesi İçin Karşılık Ayrılması ................................ 205 1.3.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 205 2- 379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI HESABI .................................. 206 2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 207 I) GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI ................................................................................. 208 1- 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HESABI .......................................... 208 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 208 2- 381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI ....................................................... 209 2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 209 İ) DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR ................. 210 1- 391 HESAPLANAN KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI ................................ 210 1.1.Belediyelerce Yapılan KDV’ye Tabi Teslim ve Hizmetler ...................... 211 1.2.Belediyelerce Yapılan KDV’ye Tabi Olmayan Teslim ve Hizmetler ...... 211 1.3. Gecikme Cezaları ve Tazminatlarda KDV ............................................ 212 1.4.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 213 2013 | xvii TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 2- 397 SAYIM FAZLALARI HESABI ............................................................... 215 2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 215 3- 399 DİĞER ÇEŞİTLİ KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR HESABI ............ 216 BEŞİNCİ BÖLÜM .......................................................................... 219 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER .............................................................................................. 219 A) UZUN VADELİ İÇ MALİ BORÇLAR .................................... 219 1- 400 BANKA KREDİLERİ HESABI .............................................................. 219 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 219 2- 403 KAMU İDARELERİNE MALİ BORÇLAR HESABI .................................. 220 3- 404 TAHVİLLER HESABI .......................................................................... 221 3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 221 4- 409 UZUN VADELİ DİĞER İÇ MALİ BORÇLAR HESABI .............................. 222 B) UZUN VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR ................................. 222 1- 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI ............................................................. 222 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 222 C) DİĞER BORÇLAR ................................................................... 224 1- 430 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI ................................... 224 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 224 2- 438 KAMUYA OLAN ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ BORÇLAR HESABI ............................................................................................................... 225 2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 225 D) ALINAN UZUN VADELİ AVANSLAR.................................. 226 1- 440 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI............................................... 226 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 226 2- 449 ALINAN DİĞER AVANSLAR HESABI .................................................. 227 xviii | 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ E) UZUN VADELİ BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI ........... 227 1- 472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI ............................................. 227 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 227 2- 479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI HESABI .................................. 228 F) GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI ................................................................................. 228 1- 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER HESABI .......................................... 228 2- 481 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI ....................................................... 229 2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 229 G) DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR .............. 229 ALTINCI BÖLÜM ......................................................................... 233 A) ÖZ KAYNAKLAR .................................................................... 233 1- 500 NET DEĞER HESABI ......................................................................... 233 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 233 B) DEĞER HAREKETLERİ......................................................... 234 1- 511 MUHASEBE BİRİMLERİ ARASI İŞLEMLER HESABI ............................. 234 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 235 2- 519 DEĞER HAREKETLERİ SONUÇ HESABI .............................................. 236 2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 236 3- 522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HESABI ........................................ 238 3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 239 4- 570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HESABI ................. 240 4.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 240 5- 580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI ............... 241 5.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 241 6- 590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HESABI ............................ 242 6.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 242 2013 | xix TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 7- 591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI .......................... 243 7.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 243 YEDİNCİ BÖLÜM ......................................................................... 247 FAALİYET HESAPLARI .............................................................. 247 1- 600 GELİRLER HESABI ............................................................................ 247 1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 247 2- 630 GİDERLER HESABI ........................................................................... 253 2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 254 3- 690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI ......................................................... 258 3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 258 SEKİZİNCİ BÖLÜM ...................................................................... 263 BÜTÇE HESAPLARI .................................................................... 263 1- 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI ................................................................ 263 1.1.Yerel Yönetim Gelirlerinden Ayrılacak İller Bankası Payı ..................... 264 1.2.Bütçe Gelirleri Hesabına Borç Kaydedilecek Tutarlar .......................... 265 1.3.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 266 2- 805 GELİR YANSITMA HESABI ................................................................ 269 2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 269 3- 810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HESABI ............................. 270 3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 270 4- 830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI ............................................................... 272 4.1.Muhasebe Birimlerince Ödeme Öncesi Yapılacak İnceleme ............... 272 4.2.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 275 5- 834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HESABI ......................................... 278 5.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 278 6- 835 GİDER YANSITMA HESABI ............................................................... 279 6.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 279 7- 895 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HESABI ......................................... 279 7.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 280 xx | 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ DOKUZUNCU BÖLÜM ................................................................ 285 NAZIM HESAPLAR ...................................................................... 285 A) BELEDİYE BAĞLI İDARE VE BİRLİKLERDE KULLANILACAK ÖDENEK HESAPLARI......................................... 286 1- 900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI................................... 286 2- 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI ............................................................ 287 3- 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI........................................................... 288 4- 906 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN KULLANILACAK ÖDENEKLER HESABI .......................................................................................................................... 288 5- 907 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER HEDABI .................. 288 5.1.Hesaplara Ait Örnekler ........................................................................ 288 B) İL ÖZEL İDARELERİNDE KULLANILACAK ÖDENEK HESAPLARI ........................................................................................... 293 1- 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI ............................................................ 295 2- 902 BÜTÇE ÖDENEK HAREKETLERİ HESABI ............................................ 295 2.1.Hesaplara Ait Örnekler ........................................................................ 295 C) NAKİT DIŞI TEMİNAT VE KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER .......................................................................................... 305 1- 910 TEMİNAT MEKTUPLARI ve 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI ............................................................................................................... 305 1.1.Hesaplara Ait Örnekler ........................................................................ 307 2- 912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI ve 913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HESABI .............................................................. 309 2.1.Kişilere Ait Menkul Kıymet Çeşitleri .................................................... 309 2.2.Kişilere Ait Menkul Kıymetlerin Alınması, Saklanması ve Verilmesi .... 310 2.3.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 311 3- YEREL YÖNETİMLER TARAFINDAN TEMİNAT OLARAK VERİLEN DEĞERLER .......................................................................................................................... 312 3.1.Taşınır/Taşınmaz Varlıklar ile Menkul Kıymetlerin Teminat Verilmesi 314 2013 | xxi TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 3.2.Banka Teminat Mektuplarının Teminat Verilmesi ............................... 317 4- 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI ve 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI ............................................................................................................... 318 4.1.Taahhüt Hesaplarında Dikkat Edilecek Hususlar ................................. 318 4.2.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 319 5- 990 KİRAYA VERİLEN DURAN VARLIKLAR HESABI VE 999 DİĞER NAZIM HESAPLAR KARŞILIK HESABI............................................................................... 320 5.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 321 ONUNCU BÖLÜM ......................................................................... 325 DÖNEM SONU İŞLEMLERİ ........................................................ 325 1- YEREL YÖNETİMLER TARAFINDAN YAPILACAK ORTAK DÖNEM SONU İŞLEMLERİ .......................................................................................................... 325 2- BELEDİYE, BAĞLI KURULUŞ VE BİRLİKLERDE ÖDENEK HESAPLARINA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ .................................................................................. 327 3- İL ÖZEL İDARELERİNDE ÖDENEK HESAPLARINA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ .......................................................................................................... 327 4- İL ÖZEL İDARELERİNDE DEĞER HAREKETLERİ HESABINA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ ................................................................................................ 328 ONBİRİNCİ BÖLÜM .................................................................... 331 DÖNEM BAŞI İŞLEMLERİ.......................................................... 331 ONİKİNCİ BÖLÜM ....................................................................... 335 MALİ TABLOLAR ........................................................................ 335 1- TEMEL MALİ TABLOLAR ......................................................................... 336 1.1.Bilanço ................................................................................................. 337 1.2.Faaliyet Sonuçları Tablosu ................................................................... 339 2- MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ ...................................................................... 340 2.1.Eğilim Yüzdeleri (Trend veya Yatay) Analizi ......................................... 340 2.2.Oran (Rasyo) Analizi ............................................................................ 341 xxii | 2013 YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ 2.2.1.Likidite Oranları ............................................................................ 341 2.2.2.Mali Yapı Oranları ........................................................................ 341 ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM ................................................................... 345 1- ÖRNEK UYGULAMA ............................................................................... 345 1.1.Dönem İçi İşlemlerle İlgili Varsayımlar ................................................ 350 1.2.(G) Belediyesinin 200Y+1 Yılı Muhasebe İşlemleri .............................. 351 1.3.Dönem Sonu İşlemleri ......................................................................... 357 EKLER............................................................................................. 381 GENEL YÖNETİM MUHASEBE YÖNETMELİĞİ .............................................. 383 MAHALLİ İDARELER HARCAMA BELGELERİ YÖNETMELİĞİ ......................... 461 MAHALLİ İDARELER BÜTÇE İÇİ İŞLETME YÖNETMELİĞİ .............................. 491 ÖN ÖDEME ESAS VE USULLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK ........................... 496 MUHASEBE YETKİLİLERİNİN EĞİTİMİ, SERTİFİKA VERİLMESİ İLE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK ...................................................... 505 MUHASEBE YETKİLİSİ MUTEMETLERİNİN GÖREVLENDİRİLMELERİ, YETKİLERİ, DENETİMİ VE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK ................. 521 TAŞINIR MAL YÖNETMELİĞİ ...................................................................... 533 KAMU İDARELERİNE AİT TAŞINMAZLARIN KAYDINA İLİŞKİN YÖNETMELİK 555 AMORTİSMAN UYGULAMASI İLE İLGİLİ GENEL TEBLİĞ .............................. 561 HARCAMALARIN EKONOMİK SINIFLANDIRMASINA İLİŞKİN REHBER ......... 572 2013 | xxiii TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ xxiv | 2013 GENEL BİLGİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER 2013 | 1 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 2 | 2013 GENEL BİLGİLER BİRİNCİ BÖLÜM A) GENEL BİLGİLER 1.KAMU MUHASEBESİ Muhasebe, işletme faaliyetlerinin tamamen veya kısmen mali nitelik taşıyan ve para ile ifade edilebilen işlemlerine ait bilgileri anlamlı ve güvenilir olacak şekilde toplamak, kaydetmek, tasnif etmek ve analiz edip yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve kurumların bilgi ihtiyacına yönelik raporlar üretip sunan bir bilgi sistemidir. Bu tanımdan hareketle Kamu Muhasebesini; Devletin icra ettiği faaliyetlere ilişkin meydana gelen mali nitelikteki işlemlerine ait bilgilerin toplanması, kaydedilmesi, sınıflandırılması ve analiz edilip yorumlanması suretiyle ilgili kişi ve kurumlara raporlar halinde sunan bir bilgi sistemi olarak tanımlamak mümkündür. Tanımda ifade edilen ilgili kişi ve kurumlardan kasıt, idare bünyesinde politika oluşturan kişiler, yerliyabancı yatırımcılar, akademisyenler, halk v.b.dir. Kamu Muhasebesi kullanıcı kişi ve kurumlara doğru ve tutarlı bilgi sağlamak görevini yerine getirir. Kamu Muhasebesinin temel amacı, Devletin ve diğer kamu kuruluşlarının bir mali yıla ait faaliyet sonuçlarının bütçelenmiş gelir ve giderlere uygunluğunun kontrolünü sağlamaktır. Kamu Muhasebesi bu amaca yönelik olarak mali yıl içerisinde gerçekleşen gelir ve giderleri sağlıklı bir biçimde tespit eder ve faaliyet sonuçlarını raporlar şeklinde ortaya koyar. Kamu Muhasebesinin diğer bir amacı ise Devlete ve diğer yönetim birimlerine ait varlık ve kaynakları en iyi şekilde izlemek ve dönem sonlarında ilgililere ihtiyaçlarına uygun bir şekilde raporlamaktır. Kamu Muhasebesinin mali yönetim aracı olma yönündeki bir diğer amacı ise, Devletin gerçekleştirdiği hizmetlerin maliyetlerini ortaya koyarak, verimlilik analizlerine temel oluşturmaktır. Başka bir deyişle, Devletin icra ettiği faaliyetlerin rasyonel olup olmadığını tespit etmektir. Bu kapsamda Kamu Muhasebesinin diğer temel bir amacı da kamu idarelerinin performans kriterlerini gerçekleştirip 2013 | 3 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ gerçekleştiremediklerini denetlemekle görevli denetim birimlerine yeterli veri üretmektir. Muhasebe, kamu mali yönetiminde kilit rol oynar. Kamu yönetimlerini yeniden yapılandırma çabası içerisindeki ülkelerin, reform çalışmalarına muhasebe sistemlerini düzeltmekle ve daha doğru, daha zamanlı, daha güvenilir bilgi üretebilir hale getirmekle başlamaları rastlantı değildir. Kamu Muhasebesi hükümetlerin mali politikalara ilişkin işlemlerinin kayıtlarını tutar ve raporlar. Bu nedenle, Kamu Muhasebesi mali hesap verilebilirliğin ve saydamlığın en önemli unsurudur. Muhasebe, kamu kaynaklarının nerelerde ve nasıl kullanıldığının hesabını tutmayı kolaylaştıran ve bu suretle kamu kaynaklarını ellerinde bulunduran yöneticilerin bunları kendilerine verilen izinler çerçevesinde ve rasyonel olarak kullandıklarının hesabını verebilmelerine olanak sağlayan son derece önemli bir enstrümandır. Kamu kesiminin ihtiyaç duyacağı tüm mali verilerin günü gününe, doğru, güvenilir bir şekilde kaydedilip saklanması; bunların işlenerek analiz edilmesi ve böylece üretilen yönetim bilgileri ile mali bilgilerin karar verme durumundaki yöneticilerin kullanımına zamanlı olarak sunulması sağlıklı bir kamu mali yönetimi için hayati önem taşır. İyi tasarlanmış bir yönetim bilgi sistemi, karar verme süreçlerinde yöneticilere doğru, güvenilir, zamanlı ve yeterli bilgi sağlar ve gerekli raporları üretir. Böylece yöneticilerin etkili, zamanlı ve doğru kararlar almalarına yardımcı olurken, onların hesap verme yükümlülüklerini yerine getirmelerinde de vazgeçilemez bir rol oynar. Tahakkuk Esaslı Kamu Muhasebesine geçilebilmesi için, Genel yönetim kapsamına dahil birimler için muhasebe ve raporlama standartlarını ve çerçeve hesap planını içeren “Devlet Muhasebesi Genel Yönetmeliği” hazırlanmış ve 19 Kasım 2003 tarihli Resmi Gazetede 2003/6334 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yayımlanmıştır. Bu Yönetmelikte belirlenen esaslara uygun olarak, Merkezi Yönetim Kapsamındaki idareler ve döner sermayeli işletmeler için hazırlanan muhasebe yönetmelikleri yayımlanmış; ardından da yerel yönetimler için hazırlanan “Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği” 10.03.2006 tarih ve 26104 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Böylece, kamuda tahakkuk esaslı Kamu Muhasebesinin uygulanması bazında önemli bir birliktelik sağlanmıştır. 4 | 2013 GENEL BİLGİLER 2.TAHAKKUK ESASLI KAMU MUHASEBESİ Bilindiği gibi, “Devlet”, hizmet amacıyla oluşturulmuş kamu kuruluşlarından oluşmaktadır. “Kamu” terimi ise kendisine hizmet sunulan geneli, halkı temsilen kullanılmakta ve hizmet odaklı anlayışların gelişimine paralel olarak da Devlet sözcüğünün ve anlamının yerine ağırlıklı olarak kullanılması tercih edilmektedir. Nitekim, günümüzde bazı yasal düzenlemelerde de “bu yaklaşımın belirleyici olduğu gözlemlenmektedir. Diğer taraftan kamu sektörünün daha geniş bir anlam ve alana sahip olduğunu ve uygulanan muhasebe sisteminin de 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda esasları belirtilen “tahakkuk esaslı muhasebe sistemi” olduğunu gözönünde bulundurduğumuzda “Kamu Muhasebesi” yerine “Kamu Muhasebesi”nden bahsetmenin daha yerinde olacağı da muhakkaktır. Tahakkuk esasında işlemler ve olaylar, nakit akımlarının ne zaman olduğuna bakılmaksızın, ortaya çıktıklarında kaydedilir. Gelirler hesabı, nakit olarak tahsil edilip edilmediklerine bakılmaksızın, mali yıl boyunca tahakkuk eden ve genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre gelir olarak kaydedilmesi gereken gelir işlemlerini, giderler hesabı da, yine, nakit olarak ödenip ödenmediklerine bakılmaksızın, mali yıl boyunca tahakkuk eden giderlerin toplamını gösterir. Anlaşılacağı gibi, tahakkuk eden gelir ve giderler doğdukları mali yılın hesaplarına ve raporlarına dahil edilirler. Böyle bir yaklaşım, ekonomik olaylara ilişkin işlemleri ait oldukları mali yılda kaydeder ve raporlar. Bu özelliği ile dönemsel mali raporlar ilgili faaliyet dönemlerine ilişkin mali işlemleri tam olarak yansıtırlar. Tahakkuk esasına dayalı muhasebe sistemine göre üretilen mali raporlar, gelirleri, giderleri (amortisman dahil), varlıkları (mali ve fiziksel varlıkları, cari ve sermaye varlıklarını), yükümlülükleri ve diğer ekonomik akımları içerir. Tam tahakkuk esasına dayalı muhasebe, amortisman giderleri dahil, program maliyetlerinin tamamını hesaplar ve raporlar. Bu yönü ile kamu kaynaklarının etkin, verimli ve ekonomik kullanılıp kullanılmadığını ya da diğer bir ifade ile kamu yöneticilerinin performanslarının yani iyi yönetici olup olmadıklarının ölçümünde sağlam bir alt yapı oluşturur. Tahakkuk esasına göre kaydedilen varlıklar; nakit, alacaklı hesaplar, verilen borçlar gibi mali hesapları, fiziksel yapılar, fabrika, ekipman, tarihi varlıklar, sivil amaçlar için kullanılmak üzere ulusal savunma hizmetlerinin kullanımına tahsis edilen varlıklar ve doğal kaynaklar gibi fiziksel varlıkları, denizlerde ve göllerde avlanma 2013 | 5 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ hakkını, yer altı varlıklarını çıkarma hakkı ve patentler gibi diğer maddi olmayan duran varlıkları kapsar. Fiziksel varlıklar ve diğer maddi olmayan duran varlıkların muhasebeleştirilmesi ve raporlanması, özellikle bunların özelleştirilmesi sırasında, kamu mali yönetiminde saydamlığı ve hesap verilebilirliği artırır. Tam tahakkuk esasında bir yükümlülük; geçmişteki bir işleme veya olaya ilişkin olarak gelecekte ortaya çıkacak olan muhtemel giderler ve varlıklardaki muhtemel azalma olarak ifade edilebilir. Bu anlamda yükümlülükleri, borç hesaplarını, (sosyal güvenlik ödemeleri dahil) diğer tahakkuk etmiş giderleri ve hesaplarda kayıtlı diğer borçları içerir. Taahhüt ve garantilere ilişkin olarak gelecekte doğabilecek yükümlülükler nazım hesaplarda kaydedilir, izlenir ve mali tablolarda bunlarla ilgili gerekli bilgilere yer verilir. Bu anlamda bir yükümlülük geçmişteki bir işleme bağlı olarak gelecekte doğabilecek bir yükümlülüğü ifade eder. Tam tahakkuk esasına dayalı muhasebe sisteminde muhtemel yükümlülükler, gelecekte gerçekleşmesi yüksek olasılık dahilinde ise, gerçek yükümlülük olarak kabul edilir. Tam tahakkuk esasına dayalı Kamu Muhasebesinde mali raporlar stoklara ve akımlara ilişkin işlemlerin hepsini kapsar ve stoklarda akımlara bağlı olarak ortaya çıkan bütün değişimleri gösterir. Bu sisteme göre üretilecek mali raporlar bilanço, faaliyet raporu ve nakit akım tablosudur. Bu tablolardan elde edilecek anahtar göstergeler ise net faaliyet dengesi, net borç verme/borç alma, nakit dengesi ve net değerdeki değişimdir. Bu göstergeler de idarenin ekonomik ve mali politikalarının etkilerini ve sonuçlarını raporlayarak Kamu hesaplarında saydamlığın ve kamu yönetiminde hesap verilebilirliğin temelini oluşturmaktadır. 3.ÖNEMLİ KAVRAMLAR Yerel yönetim muhasebe uygulamalarında önem arz eden ve yer yer de birbirine karıştırılan bazı kavramlar ve tanımlar vardır. Yapılan işleri ve görevleri birbirinden ayırmak ve kişilerin görev ve yetkilerini belirleyebilmek için bu kavramaların bilinmesi gerekir. Bu kavramlardan birkaçı aşağıda açıklanmıştır. 3.1.Yerel Yönetim Yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ve bunlara bağlı birlik ve idareyi ifade eder. 6 | 2013 GENEL BİLGİLER Yerel Yönetime Bağlı İdare; Belediyelere bağlı, kanunla kurulan, ayrı bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine haiz su ve kanalizasyon, otobüs, ulaştırma ve benzeri hizmetleri yürüten idareleri ifade eder. Yerel Yönetim Birliği; Birden fazla yerel yönetimin, yürütmekle görevli oldukları hizmetlerden bazılarını birlikte görmek üzere kendi aralarında kurdukları kamu tüzel kişisidir. Tüm üyeleri muhtarlıklardan oluşan birlikler ise bu tanımın kapsamının dışındadır. 3.2.Üst Yönetici 5018 sayılı Kanunun getirdiği temel kavramlardan biridir ve Kanunun 11 nci maddesinde sorumlulukları ile beraber tanımlanmıştır. İl özel idarelerinde vali, belediyelerde belediye başkanı, bağlı idarelerde genel müdür, birliklerde birlik başkanıdır. Üst yöneticiler: - İdarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, - Sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, - Kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, - Malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi ve izlenmesinden, Meclislerine karşı sorumludurlar. 3.3.Harcama Birimi ve Harcama Yetkilisi Yerel yönetim bütçesinde kendisine ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birime harcama birimi denir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 31.maddesine göre, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi, harcama yetkilisidir. Bu hükümden de anlaşılacağı gibi harcama yetkisinin olabilmesi için öncelikle bir harcama birimi ile o harcama birimine tahsis edilen ödeneğin bulunması gerekmektedir. 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 46 ncı maddesinde, il özel idare bütçesiyle kendisine ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisi olarak tanımlanmış, ilçelerde bu yetkinin kaymakam tarafından kullanılacağı belirtilmiştir. 2013 | 7 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 5393 sayılı Belediye Kanununun 63 üncü maddesinde, belediye bütçesiyle kendisine ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi, 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu 14 üncü maddesi uyarınca da mahalli idare birliklerinde birlik başkanı harcama yetkilisi olarak tanımlanmıştır. Maliye Bakanlığının Harcama Yetkilileri Hakkında 1 Seri Nolu Genel Tebliği gereğince de yerel yönetimlerde kurumsal sınıflandırmanın üçüncü ve dördüncü düzeyinde ödenek tahsis edilen ana hizmet birimleri ve yardımcı hizmet birimleri ile danışma ve denetim birimlerinin en üst yöneticilerinin harcama yetkilisi olarak belirlenmesi ve yetki-sorumluluk tesisinin buna göre yapılması gerekmektedir. Harcama yetkilisinin ortaya çıkabilmesi için öncelikle yerel yönetimlerin, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 7 inci maddesinde belirtilen esas ve usullere göre Yönetmeliğe ekli örnek:1/A ve 1/B numaralı kurumsal sınıflandırma anahtarını kullanarak bütçelerinde birimlerini kodlamış olmaları gerekir. İl özel idarelerinde kurumsal sınıflandırmanın üçüncü düzeyinde, belediyelerde ise kurumsal sınıflandırmanın dördüncü düzeyinde ödenek tahsis edilen ana hizmet birimleri ve yardımcı hizmet birimleri ile danışma ve denetim birimlerinin en üst yöneticilerinin (amirlerinin) harcama yetkilisi olarak belirlenmesi ve yetki-sorumluluk tesisinin buna göre yapılması gerekmektedir. İl özel idarelerinde kurumsal kodlamanın üçüncü düzeyinde danışma ve denetim birimleri ile yardımcı birimlerin bağlı olduğu genel sekreterlik ile ana hizmet birimleri bulunmaktadır. Dolayısıyla il özel idarelerinde genel sekreter ile ana hizmet birimi olan daire başkanlıklarının yöneticisi olan daire başkanları kendi ödeneklerinin harcama yetkilileridir. Belediyeler ile (su ve kanalizasyon idareleri, otobüs ve ulaştırma idareleri gibi) bağlı kuruluşlarında kurumsal kodlamanın dördüncü düzeyinde genel sekreterlik, yardımcı birimler (özel kalem, sivil savunma, idari ve mali işler, insan kaynakları, eğitim dairesi, yayın, arşiv, bilgi işlem, makine ikmal, yazı işleri), danışma ve denetim birimleri ile ana hizmet birimleri bulunmaktadır. Dolayısıyla belediyelerde genel sekreter, yardımcı birimler, danışma ve denetim birim amirleri (daire başkanı veya müdür) ile ana hizmet birimlerinin üst yöneticileri (daire başkanı veya müdür) kendi ödeneklerinin harcama yetkilileridir. 8 | 2013 GENEL BİLGİLER Bütçelerinin kurumsal sınıflandırmasının dördüncü düzeyinde harcama birimleri kodlanmakla birlikte, nüfusu 10.000 (onbin) ve aşağı olan ilçe ve ilk kademe belediyelerinde harcama yetkilisinin belediye başkanı olması gerektiği hususu, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 24.02.2006 tarih ve B050MAH074000l/45181 sayılı Genelgesi ile düzenlenmiştir. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde kurumsal sınıflandırma dört düzey olarak öngörülmekle birlikte, Yönetmeliğe ekli örnek:1/A ve 1/B numaralı kurumsal sınıflandırma anahtarında idarelerin beşinci ve daha alt düzeyleri açmalarının isteğe bağlı olduğu belirtilmiştir. Bu durumda kurumsal sınıflandırmanın beşinci düzeyinde kodlanmış olan birimlerin harcama yetkilileri de 1 Seri Nolu Genel Tebliğ uyarınca dördüncü düzeydeki birimin amiri olacaktır. Örneğin büyükşehir belediyeleri kurumsal sınıflandırmanın dördüncü düzeyinde daire başkanlıklarını kodlayacaklardır. Eğer idare isterse daire başkanlıklarına bağlı şube müdürlüklerini de daire başkanlığının altında beşinci düzeyde kodlayabilir. Şube müdürlüklerine ilişkin olarak yapılacak giderlerde harcama yetkilisi, şube müdürü değil, kurumsal sınıflandırmanın dördüncü düzeyinde kodlanmış olan daire başkanı olacaktır. İlçe özel idarelerinde kaymakam, mahalli idare birliklerinde de birlik başkanı harcama yetkilisidir. Harcama yetkilisinin kanuni izin, hastalık, geçici görev, disiplin cezası uygulaması, görevden uzaklaştırma ve benzeri nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması halinde ilgili harcama biriminin harcama yetkilisi vekâleten görevlendirilen kişidir. Belediye ve il özel idareleri ile bunlara bağlı kuruluşların harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere; yerel yönetim birliklerinde birlik başkanı harcama yetkisini birlik genel sekreteri, birlik müdürü veya birim amirlerine kısmen veya tamamen devredebilir. Her bir harcama işlemi itibarıyla, mal ve hizmet alımlarında ikiyüzellibin Türk Lirasını, yapım işlerinde ise bir milyon Türk Lirasını aşan harcamalara ilişkin harcama yetkisi hiçbir şekilde devredilemez.1 Bilindiği gibi, yerel yönetimlerde mali hizmetler biriminin yöneticisi (daire başkanı, müdür), yürütmekte olduğu görevin doğası ge1 Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ (Seri No: 1) 2013 | 9 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ reği muhasebe yetkilisidir. Diğer taraftan birimine ait bütçenin de harcama yetkilisidir. 5018 sayılı Kanunu 60 ncı maddesinde ise harcama yetkilisi ile muhasebe yetkilisi görevlerinin aynı kişide birleşemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Bu nedenle, mali hizmetler birimine ait bütçenin harcama yetkilisi üst yönetici (il özel idarelerinde vali, belediyelerde belediye başkanı, bağlı kuruluşlarda genel müdür, birliklerde birlik başkanı)2 veya üst yöneticinin belirleyeceği başka bir kişi (genel sekreter, genel sekreter yardımcısı gibi) olmalıdır. Ancak bu belirlenecek kişi, hiçbir şekilde mali hizmetler birimi yöneticisinin alt kadrosundan biri olmamalıdır. Bu, kamu kurumlarının teşkilatlanmasında benimsenen hiyerarşik yapıya aykırı bir düzenleme olur ve uygulamada da bir astın üstüne emir vermesi veya astın üstün emir komuta zinciri içinde harcama yetkililiği görevini bağımsız bir şekilde yerine getirememesi gibi sıkıntılara yol açar. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 inci maddesinde harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından sorumlu tutulmuştur. Kanun, harcama yetkililerinin sorumluluğunu harcama talimatı verilmesi sırasında göz önünde bulundurmaları gereken üç noktaya ( kanuna uygunluk, bütçedeki tertibine ve ödeneğine uygunluk ve ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılması) indirgemiş olmakla birlikte sorumluluk zaman aralığını genişleten Sayıştay Genel Kurulunun 14.06.2007 tarih ve 5189/1 sayılı Kararını da göz önünde bulundurmak gerekmektedir. 3.4.Muhasebe Birimi ve Muhasebe Yetkilisi Muhasebe Birimi: Gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ve borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanmasına ilişkin muhasebe hizmetlerinin yapıldığı birimi, Muhasebe yetkilisi: Usulüne göre atanmış, muhasebe biriminin yönetiminden ve yetkili mercilere hesap vermekten sorumlu yöneticisini, ifade eder.3 2 3 Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (Madde 4) Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (Madde 4) 10 | 2013 GENEL BİLGİLER Muhasebe Hizmeti: Gelirlerin ve Alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemidir. Bu işlemleri yürütenler muhasebe yetkilisidir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur.4 Kanun ve yönetmelik hükümlerinden de anlaşıldığı gibi yerel yönetimlerde giderlerin ve borçların hak sahiplerine ödenmesi muhasebe yetkililerinin, yani strateji birimi veya mali hizmetler birimi yöneticisinin yetki ve sorumluluğundadır. Bazı yerel yönetimlerde çek ve gönderme emri gibi bankaya verilen talimatların muhasebe yetkilisinin yanı sıra genel sekreter, genel sekreter yardımcısı veya başkan yardımcısı gibi idareciler tarafından da imzalandığı, yani ödemenin çift imzayla yapıldığı şeklinde uygulamalar olduğu bilgisi alınmaktadır. Bu uygulamanın kanunen geçerli bir tarafı yoktur. Ödeme için muhasebe yetkilisinin imzası yeterlidir ve - yetkisini belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yazılı olarak devretmesi hariç - bu konuda muhasebe yetkilisi, tek yetkilidir. Diğer taraftan idari sorumluluğu olan genel sekreter ve başkan yardımcısı gibi görevlilerin mali sorumluluğa ortak edilmeye çalışılması da başlı başına bir sistem hatasıdır. Strateji veya mali hizmetler birimi eğer ödemeler konusunda yönetim kadrosunu bilgilendirmek istiyorsa, bunu çift imza uygulamasının yerine günlük ödeme listelerini yönetim kadrosunun bilgisine sunarak gerçekleştirmesi daha doğru bir uygulama olacaktır. Harcama yetkililiği gibi muhasebe yetkililiği de bir unvan değil görevdir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur. Önemli olan yukarıda sayılan işlerin yapılıyor olmasıdır. Muhasebe yetkilileri ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde; Yetkililerin imzasının tamam olmasını, Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını, Maddi hata bulunmamasını, Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri, 4 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 61) 2013 | 11 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Kontrol etmekle yükümlüdür.5 3.5.Harcama Yetkilisi Mutemedi Harcama yetkilisi tarafından yazılı olarak görevlendirilen ve kendisine verilen avans veya adına açılan kredilerle sınırlı olarak yapacağı harcamalar konusunda harcama yetkilisine karşı sorumlu, bunların mahsubuna ilişkin belgeleri muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutarı iade etmekle yükümlü olan görevliyi ifade eder.6 Harcama yetkilisi mutemetlerine ivedi ve zorunlu işler için belli bir tutara kadar avans verilir7, bu tutarı aşan alımlar için kredi açılması gerekir. Yerel yönetimlerde harcama yetkilisi mutemedi adına kredi açılması ili ilgili prosedür açık olarak belirtilmemiştir. Örneğin kredi izni verilmesi gerekip gerekmediği, gerekiyorsa kim tarafından verileceği hususları açıklıkla belirtilmemiştir. Bunun yerine “dairesinin göstereceği lüzum üzerine” mutemetler adına herhangi bir banka veya muhasebe birimi nezdinde kredi açtırılabileceğinin belirtilmesi ile yetinilmiştir. Bu düzenlemeden harcama yetkilisi mutemetleri adına kredi açmak için harcama yetkililerinin uygun görüş yazısının veya onayının yeterli olacağını kabul etmek ve uygulamak sanırım hukuki açıdan bir sorun oluşturmayacaktır. Ancak harcama yetkililerinin “kredi onaylarında ön ödeme yapılmasını öngören ilgili kanun ve madde numarası ile ivedilik veya zorunluluk gerekçelerini mutlaka belirtmeleri gerekmektedir. 3.6.Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almaya, muhafaza etmeye, vermeye, göndermeye yetkili ve bu işlemlerle ilgili olarak doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumlu olan kamu görevlilerini ifade eder.8 Veznedar, tahsildar, icra memuru gibi unvanlarla muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almak, vermek ve göndermek üzere görevlendirilenler muhasebe yetkilisi mutemedidir. 5 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 61) Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 4) 7 Bu tutar, Muhasebat Genel Müdürlüğünce her yıl yayınlanan Parasal Sınırlar Hakkında Tebliğ ile belirlenmektedir. 8 Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 4) 6 12 | 2013 GENEL BİLGİLER Zorunluluk bulunması halinde yukarıda unvanları belirtilenler dışında, muhasebe yetkilisi adına para ve parayla ifade edilebilen değerleri almak, vermek, veznede muhafaza etmek üzere kamu idarelerinin görevli personeli arasından, ilgili muhasebe yetkilisinin de muvafakati alınarak seçilen personel, harcama yetkilisi tarafından muhasebe yetkilisi mutemedi olarak görevlendirilebilir.9 Muhasebe yetkilisi mutemetleri dışında hiçbir kimse kamu idaresi adına para tahsil edemez, değerleri alamaz, – kanuni düzenlemeler gereğince bankalardan yapılan ödemeler hariç – gönderemez ve ödeme yapamaz. Muhasebe yetkilisi mutemetleri, aylıklarını tam olarak almaya başladıkları tarihten itibaren kefalete tabi tutulur. Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlerinden geçici ayrılmalarında yerlerine, aylığından kefalet aidatı kesilen kişilerden görevlendirme yapılması esastır. Ancak, zorunluluk hallerinde (1500) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar kadar para, güvence bedeli olarak alınmak suretiyle diğer personelin de muhasebe yetkilisi mutemedi olarak görevlendirilmesi mümkündür.10 Kefalete tabi olmayan memurlardan bu şekilde tahsil edilen güvence bedellerinin Kefalet Sandığına gönderilmeyip, görevin bitimi ile birlikte memura iade edilmesi gerektiği kanaatindeyiz. Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlerinden geçici veya kesin olarak ayrılmalarında, ayrılan mutemet ile yeni mutemet arasında devir işlemi yapılır. Görevinden kesin olarak ayrılacak muhasebe yetkilisi mutemedi, muhasebe yetkilisine hesabını vererek ibra edilmedikçe, görevinden ilişiği kesilemez. Birimlerin bu hususa dikkat etmeleri gerekir. Muhasebe biriminde görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetleri, her ne adla olursa olsun tahsil ettikleri paraları ve kendilerine teslim edilen değerleri muhasebe biriminin veznesinde muhafaza etmek zorundadır ve kayıplardan sorumludurlar. Muhasebe birimi hizmet binası dışında veya muhasebe biriminin bulunduğu yerin belediye hudutları dışında görevlendirilen muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından yapılan tahsilâtın, miktarı ne olursa olsun en çok yedi günde bir ve her halde mali yılın son iş gününde 9 Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 5) 10 2489 sayılı Kefalet Kanunu (Madde 2) 2013 | 13 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ muhasebe biriminin veznesine veya banka hesabına yatırılması zorunludur.11 Muhasebe birimi dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetlerince çekle tahsilât yapılması durumunda, çekin en geç ertesi iş günü içinde muhasebe biriminin veznesine teslim edilmesi zorunludur. 3.7.Vezne Muhasebe birimine teslim edilen tedavüldeki Türk parası, döviz, çek, senet, menkul kıymetler ve teminat mektuplarının muhafaza edildiği yeri ifade eder.12 3.8.Ambar Kamu idarelerine ait taşınırların kullanıma verilinceye kadar veya kullanımdan iade edildiğinde muhafaza edildiği yeri ifade eder.13 B) MUHASEBE VE DİĞER MEVZUAT DÜZENLEMELERİ Yerel yönetimler, muhasebe iş ve işlemlerinin tabi olduğu usul ve esaslar, ilke ve prensipler açısından 01.01.2006 tarihinde yürürlüğe giren Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğine tabidir. Bütçe prensipleri ile muhasebe kayıt ve işlemleri açısından 1.01.2007 tarihinde yürürlüğe giren Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğine tabidir. Ayrıca, - hesapların niteliği ve işleyişleri hariç olmak üzere – hesaba ilişkin işlemler, değerlerin alınıp verilmesi ve kaydedilmesinde kullanılacak alındı, defter ve belge örnekleri, yönetim dönemi işlemleri, değerlerin yılsonu sayımları, muhasebe yetkilileri ve veznedarlar arasındaki devir işlemleri gibi hususlarda Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde hüküm bulunmayan hallerde Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği hükümleri uygulanır. Ön ödemelerle ilgili konularda Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde hüküm bulunmayan hallerde 01.01.2006 tarihinde yürürlüğe giren Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır. 11 Tahsilât miktarının Muhasebat Genel Müdürlüğünce her yıl parasal sınırlarla ilgili tebliği ile belirlenen miktara ulaşması halinde yedi günlük süre beklenilmeksizin muhasebe biriminin veznesine yatırılması gerekir. 12 Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 4) 13 Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 4) 14 | 2013 GENEL BİLGİLER Ayrıca aşağıda ismi geçen yönetmelikler de yerel yönetimleri doğrudan ilgilendiren mevzuat düzenlemeleridir: - Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. - Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. - Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği. - Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. - Taşınır Mal Yönetmeliği. - Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik C) TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLER 1- MUHASEBE DEFTERLERİ Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 44.maddesinde muhasebe birimlerinde muhasebe işlemleri ile bağlantılı tutulması gereken defterler: Yevmiye defteri Büyük defter Kasa defteri Yardımcı hesap defterleri Olarak sayılmıştır. Söz konusu defterler, dünya genelinde uygulanan her muhasebe sisteminde tutulan evrensel defterlerdir. Tahakkuk esaslı Kamu Muhasebesi de bu evrensel uygulamayı göz ardı etmemiştir. 2- DİĞER DEFTERLER 2.1.Borçlular defteri Bu defter, memur aylıklarından veya diğer istihkak sahiplerinin alacaklarından kesilmek üzere, icra ve diğer dairelerden gelen haciz kararları ve yazılarla bildirilen alacakların takip ve tahsili için tutulmaktadır. 2.2.Duran varlıklar amortisman ve yeniden değerleme defteri Duran varlıkların amortisman ve yeniden değerlemesine ilişkin bilgilerin duran varlıkların çeşidine göre bölümler açılmak suretiyle kaydedildiği defterdir. 2013 | 15 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 2.3.Kadro ve aylık raporu Memurların özlük durumları ile kendilerine ödenen aylık ve diğer özlük haklarına ilişkin bilgilerin kaydedildiği bu rapor, günümüzde muhasebe programları tarafından üretilmektedir. 2.4.Kadro defteri Gelen memur kadroları ile bunlardan yapılan iptallerin topluca kaydedildiği bir defterdir. 2.5.Alındı kayıt defteri Muhasebe biriminde kullanılan alındılar, muhasebe mutemedi alındısı, tahsildar alındısı, teslimat müzekkeresi, gönderme emri, kredi ödeme emri ve banka çeki gibi belgeler ile bu deftere kaydedilmesi gereken diğer benzeri belgelerin çeşitlerine göre açılacak bölümlere kaydedildiği defterdir. 2.6.Arşiv defteri Eski yıllara ait olup muhasebe birimince kullanılmasına gerek kalmayan defter, yazışma dosyaları ve 5 yıl önceye ait alındı ve çek dipkoçanları ile diğer belgelerden arşive kaldırılacakların kaydedildiği defterdir. Kurumlar ihtiyaç duydukları diğer defterleri de şekil ve içeriğini kendileri belirleyerek bastırıp kullanabilirler. Yukarıda bahsedilen defterler, belirtilen bilgileri kapsamak kaydıyla adedine bağlı kalmaksızın bilgisayarda düzenlenebilir. Bilindiği gibi, yakın bir zamana kadar, kamuda muhasebe kayıtları ile beraber bütün bu defterler de elle tutulurdu. Yapılan hataları bulmak ve düzeltmek için ne kadar uğraşıldığını eski memurlar çok iyi bilirler. Günümüzde ise en sağlıklı olan, muhasebe işlemleri ile ilgili defterlerle beraber yukarıda saydığımız defter ve raporların da muhasebe veya otomasyon programları tarafından oluşturulması veya program üzerinde tutulmasıdır. D) KULLANILMASI ZORUNLU ALINDILAR Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 50 nci maddesinde “Alındı Belgesi, Vergi Dairesi Alındısı, Mahsup Alındısı, Tahsildar Alındısı Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı, Teslimat Müzekkeresi, Gönderme Emri, Döviz Gönderme Emri” yerine göre kullanılması gerekli alındılar olarak sayılmıştır. Yerel yönetimlerin yukarıda adı geçen alındıları kendi isim ve amblemlerini de içerecek şekilde düzenleyip matbaalarda bastırmak suretiyle kullandıkları görülmektedir. Maliye Bakanlığı Muhasebat 16 | 2013 GENEL BİLGİLER Genel Müdürlüğü tarafından basım ve dağıtımı yapılan alındıların Defterdarlıklardan temin edilmesi de mümkündür. Diğer taraftan, Yönetmeliğin 460 ncı maddesi gereğince bu alındı ve belgeler bilgisayarda da düzenlenenebilir. Bu durumda idareler, bilgisayar çıktısının Yönetmelik ekindeki örneğine uygun olmasını, seri ve sıra numarası taşımasını sağlamakla yükümlüdür. E) YEVMİYE SİSTEMİ VE MUHASEBELEŞTİRME BELGELERİ Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 43 ncü maddesinde: “İşlemler, yevmiye tarih ve numara sırasına göre ve maddeler halinde yevmiye defterine günlük olarak kaydedilir; buradan da usulüne göre büyük defter ve yardımcı defterlere sistemli bir şekilde dağıtılır. Gerçekleşen işlemler muhasebeleştirme belgeleriyle kaydedilir. Belge olmadan kayıt yapılmaz. Gerçekleşen işlemler, hesaplara ait “hesabın işleyişi” bölümlerinde belirtilmiş olup olmadığına bakılmaksızın, bu Yönetmelikte belirtilen hesapların niteliğine uygun bir biçimde kaydedilir. Bir hesabın borcuna kaydedilen tutar mutlaka başka bir hesap ya da hesapların alacağına kaydedilir. Yevmiye defterinde her zaman borç alacak eşitliği bulunur Bütçeden nakden veya mahsuben yapılan harcamalar “Ödeme Emri Belgesi” (Örnek-32), diğer işlemler ise “Muhasebe İşlem Fişi” (Örnek-33) ile muhasebeleştirilir. Muhasebeleştirme belgelerinin yevmiye tarih ve numarası sütunlarına, gerçekleşen işlemlerin kayda geçirildikleri tarih ile hesap döneminin başında (1)’den başlayıp, hesap döneminin sonuna kadar devam eden birer numara verilir. Gerek yevmiye defteri ve gerekse büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarında bu yevmiye numaraları esastır.” Hükmü mevcuttur. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri “yevmiye numaralarının müteselsil olması” yani birbirini izlemesi konusudur ki, muhasebenin manuel olarak yapıldığı dönemlerden kalma bir alışkanlık olarak yerel yönetimler, bu kuralı ya uygulamamakta, ya da – yevmiye no/1, 2, 3 – gibi kendilerince esneterek, değiştirerek ve uyarlayarak uygulamaktadırlar. Bu kesinlikle yanlış bir uygulamadır. Yevmiye numaraların 1 den başlayarak 2, 3, 4, 5 şeklinde devam ettirilmesi; arada bazı rakamların atlatılmaması, yani ilerde doldurulmak üzere boş yevmiye numaraları bırakılmaması ve aynı yevmiye numarasının altında ağaç oluşturacak şekilde yevmiyeler açılmaması gerekir. 2013 | 17 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Yerel yönetimlerde gördüğümüz kötü muhasebe alışkanlıklarından biri de muhasebe işlemlerine müdahale edilerek yanlış görülen muhasebe kaydının silinmesi, iptal edilmesi, değiştirilmesi veya yenilenmesi şeklinde bir uygulamadır. Bir çok muhasebe memuru, bu uygulamayı ensenin etrafından dolaşmadan kulağın doğrudan tutulması olarak görmekte, nizami olan muhasebe kaydını işlerin uzatılması ve maksadın göz ardı edilmesi olarak değerlendirmektedirler. Oysa muhasebe sisteminde, yapılan muhasebe hatalarının yine muhasebe kaydı ile düzeltilmesi, hesapların izlenebilirliği açısından bir zorunluluk olarak benimsenmiştir. Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 18 nci maddesinde “Muhasebe kayıtları ancak yeni bir muhasebe kaydı ile düzeltilir. Muhasebe belgesinde düzeltme işleminin gerekçesine yer verilir” hükmü ile bu ilke kayıt altına alınmıştır. F) HESAP PLANI Yerel yönetimlerin hesap planı, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde yer alan çerçeve hesap planından yerel yönetimlerin ihtiyaç duyabilecekleri hesaplar seçilmek suretiyle oluşturulmuştur. Aktif Hesaplar 1 Dönen Varlıklar 10 Hazır Değerler 100 Kasa Hesabı 101 Alınan Çekler Hesabı 102 Banka Hesabı 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı (-) 104 Proje Özel Hesabı 105 Döviz Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı (-) 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı 11 Menkul Kıymet ve Varlıklar 117 Menkul Varlıklar Hesabı 118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 12 Faaliyet Alacakları 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 122 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 18 | 2013 GENEL BİLGİLER 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı 13 Kurum Alacakları 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı 137 Takipteki Kurum Alacakları Hesabı 14 Diğer Alacaklar 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 15 Stoklar 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 153 Ticari Mallar Hesabı 157 Diğer Stoklar Hesabı 16 Ön Ödemeler 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 161 Personel Avansları Hesabı 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı 164 Akreditifler Hesabı 165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı 166 Proje Özel Hesabından Verilen Avans ve Akreditifler Hesabı 167 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Avans ve Akreditifler Hesabı 18 Gelecek Aylara Ait Giderler 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı 19 Diğer Dönen Varlıklar 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı 197 Sayım Noksanları Hesabı 2- Duran Varlıklar 21 Menkul Kıymet ve Varlıklar 217 Menkul Varlıklar Hesabı 218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 22 Faaliyet Alacakları 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 227 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı 23 Kurum Alacakları 232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı 24 Mali Duran Varlıklar 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 25 Maddi Duran Varlıklar 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 2013 | 19 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 252 Binalar Hesabı 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 254 Taşıtlar Hesabı 255 Demirbaşlar Hesabı 256 Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 259 Yatırım Avansları Hesabı 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 260 Haklar Hesabı 264 Özel Maliyetler Hesabı 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) 28 Gelecek Yıllara Ait Giderler 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı 29 Diğer Duran Varlıklar 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) Pasif Hesaplar 3- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 30 Kısa Vadeli İç Mali Borçlar 300 Banka Kredileri Hesabı 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı 309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı 31 Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar 310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabı 32 Faaliyet Borçları 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı 33 Emanet Yabancı Kaynaklar 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 333 Emanetler Hesabı 34 Alınan Avanslar 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 349 Alınan Diğer Avanslar Hesabı 36 Ödenecek Diğer Yükümlülükler 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı 20 | 2013 GENEL BİLGİLER 362 Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilât Hesabı 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı 368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş Veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı 37 Borç ve Gider Karşılıkları 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı 38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı 397 Sayım Fazlaları Hesabı 399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 4-Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 40 Uzun Vadeli İç Mali Borçlar 400 Banka Kredileri Hesabı 403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 404 Tahviller Hesabı 409 Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı 41 Uzun Vadeli Dış Mali Borçlar 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 43 Diğer Borçlar 430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı 44 Alınan Avanslar 440 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 449 Alınan Diğer Avanslar Hesabı 47 Borç ve Gider Karşılıkları 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı 48 Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı 481 Gider Tahakkukları Hesabı 49 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 499 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 5- Öz Kaynaklar 50 Net Değer 500 Net Değer/Sermaye Hesabı 51 Değer Hareketleri 2013 | 21 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabı 519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı 52 Yeniden Değerleme Farkları 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 57 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları 570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı 58 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları 580 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı (-) 59 Dönem Faaliyet Sonuçları 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı (-) 6 -Faaliyet Hesapları 60 Gelir Hesapları 600 Gelirler Hesabı 63 Gider Hesapları 630 Giderler Hesabı 69 Faaliyet Sonuçları 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 8-Bütçe Hesapları 80 Bütçe Gelir Hesapları 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 81- Bütçe Gelirlerinden Ret ve İade Hesapları 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 83 Bütçe Gider Hesapları 830 Bütçe Giderleri Hesabı 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 89 Bütçe Uygulama Sonuçları 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı 9-Nazım Hesaplar 90 Ödenek Hesapları 900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 902 Bütçe Ödenek Hareketleri Hesabı 903 Kullanılacak Ödenekler Hesabı 904 Ödenekler Hesabı 905 Ödenekli Giderler Hesabı 906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı 22 | 2013 GENEL BİLGİLER 91 Nakit Dışı Teminat ve Kişilere Ait Menkul Kıymet Hesapları 910 Teminat Mektupları Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı 92 Taahhüt Hesapları 920 Gider Taahhütleri Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 99 Diğer Nazım Hesaplar 990 Kiraya Verilen Duran Varlıklar Hesabı 999 Diğer Nazım Hesap Karşılığı Hesabı 1 kodu ile başlayıp 5 koduna kadar devam eden hesaplar, bilanço hesabıdır. Bilanço; belli bir tarihte varlıkları, yükümlülükleri ve öz kaynakları gösteren tablodur. Kesin mizanda yer alan hesapların borç kalanı verenleri bilançonun aktif hesaplarını, alacak kalanı verenleri ise bilançonun pasif hesaplarını oluşturur. Bilançonun aktifini ve pasifini düzenleyici hesaplar, bulundukları grupta eksi değer olarak gösterilir. Birikmiş amortismanlar gibi. Bilançonun aktifinde yer alan, 1 ve 2 kod numarası ile başlayan hesaplar, (aktifi düzenleyici 103, 106, 257, 268 ve 299 numaralı hesaplar hariç) ya bakiye vermez ya da borç bakiyesi verir. Bu kuralın istisnasını oluşturan aktifi düzenleyici hesaplar hariç olmak üzere, 1 ve 2 kodu ile başlayan hesaplar hiçbir zaman alacak bakiyesi vermezler. Bilançonun pasifinde yer alan, 3 ve 4 kod numarası ile başlayan hesaplar, (pasifi düzenleyici hesaplar hariç) ya bakiye vermez ya da alacak bakiyesi verir. Bilançonun pasifini düzenleyici hesaplar hariç olmak üzere, 3 ve 4 kodu ile başlayan hesaplar hiçbir zaman borç bakiyesi vermez. Faaliyet Hesapları 6, Bütçe Hesapları ise 8 kodu ile başlamaktadır. Bu hesaplar dönem içinde niteliklerine uygun bir şekilde bakiye verirler; ancak dönem sonu işlemleri yapıldıktan sonra kapanmış olurlar. Muhasebe birimlerinde, aralık ayı işlemlerinin yapılmasını takiben geçici mizan çıkarılır ve geçici mizanda bakiyeleri bulunan faaliyet ve bütçe hesaplarının tamamı dönem sonu işlemleri yapılarak kapatılır. Bu nedenle, faaliyet ve bütçe hesapları kesin mizanda yer almazlar. Faaliyet hesaplarının kapatılması ile elde edilen dönem faaliyet sonucu da 590 veya 591 nolu hesaplar aracılığıyla bilançoya aktarılır. 2013 | 23 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Nazım Hesaplar ana hesap grubu; varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarının dışında, muhasebenin bilgi verme görevi yüklediği işlemler ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülüklerin izlenmesi için kullanılır. Nazım hesaplar mutlak suretle karşılıklı çalışırlar. Bu kuralın tek bir istisnası dahi yoktur. Bu nedenle karşılıklı çalışan nazım hesapların bakiyeleri her zaman birbirine eşit olur. 24 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER İKİNCİ BÖLÜM DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 2013 | 25 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 26 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER İKİNCİ BÖLÜM DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER A) HAZIR DEĞERLER 1- 100 KASA HESABI Muhasebe birimleri veznelerince kanuni dolaşım niteliğine sahip ulusal paraların; Alınması, Verilmesi, Saklanmasına, İlişkin işlemlerin izlenmesi için kullanılır. Kasaya giren para kasadan çıkan paradan fazla olamayacağı için kasa hesabı her zaman borç bakiyesi verir. 1.1.Kasa Sayım Noksanları ve Fazlaları Kasa hesabının defter kayıtları ile fiili kasanın (mevcut para) her zaman eşit olması gerekmektedir. Kasa hesabının tutarı, fiili kasadan fazla ise kasa noksanlığı söz konusudur. Bu durumda 100 Kasa Hesabının alacağına, 197 Sayım Noksanları Hesabının borcuna kayıt yapılır. Kasa hesabının kayıtlarındaki tutar, fiili kasadaki para tutarından küçük ise kasa fazlalığı vardır. Kasa fazlalığı olması halinde de 100 Kasa Hesabının borcuna, 397 Sayım Fazlaları Hesabının alacağına yazılır. Daha sonra kasa sayım noksanlıkları ve fazlalıklarının sebebi araştırılır. Noksanlık veya fazlalığın nedenine göre muhasebe kayıtları yapılır. Sayım noksanlığının nedeni bulunamazsa sorumlulardan (veznedar, tahsildar gibi) tahsil edilme yoluna gidilir. Bilindiği gibi, veznedar, tahsildar, icra memuru gibi görevliler 2489 sayılı Kefalet Kanununa göre kefalete tabidirler ve bunlardan 2013 | 27 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ kefaletli görevde aldıkları ilk aylık veya ücretin14 yarısı kadar giriş aidatı kesilmekte, aylık veya ücretlerinin %2’si oranında da aylık aidat kesilmektedir. Bu kesintilerden maksat kefaletli memurun zimmet veya kasa açığına sebebiyet vermesi halinde açığın Kefalet Sandığının gelirlerinden karşılanmasıdır. Ancak kanunun 4 ncü maddesi kefaletli memurun neden olduğu zimmet ve kasa açıklarının ödenebilmesi için kesinlik kazanmış mahkeme kararı istemektedir. Dolayısıyla mahkeme kararıyla kesin hükme bağlanan kasa açıkları Kefalet Sandığından istenebilir, bunların dışındaki nedensiz kasa açıklarının ise veznedar, tahsildar gibi görevli ve sorumlu memurlardan alınması gerekmektedir. 1.2.Kasadan Yapılacak Ödemeler Alındığı gün iade edilen teminat ve depozito niteliğindeki ödemeler,15 Kasadan yapılması bildirilen diğer ödemeler,16 Harcama yetkilisi mutemet avansları, Elektrik ve su bedelleri,17 Emanet niteliğindeki (bütçe emanetleri hesabında kayıtlı tutarlar hariç) diğer ödemeleri,18 Kasadan veya çek düzenlenmek suretiyle bankadan yapılabilir. Bunlar dışındaki ödemeler ise hesaba aktarma suretiyle bankadan yapılır.19 1.3.Kasa Tahsilâtının Bankaya Yatırılması Bir gün içerisinde tahsil edilen paralardan, ertesi gün kasadan yapılacak ödemeler için Maliye Bakanlığınca belirlenen limit alıkonularak fazlası veznedar tarafından, teslimat müzekkeresi düzenlenmek suretiyle bankaya yatırılır. Kasa fazlasının bankaya yatırılması için teslimat müzekkeresi düzenlenirken muhasebe kayıtları da başlatılmış olur. Geçici hesap olarak 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı kullanılır. 14 “Aylık veya ücretten” kasıt, gösterge aylığı ile ek gösterge aylığıdır. Kıdem aylığı ile taban aylığı ve diğer aylık unsurları hariç tutulmuştur. 15 213 sayılı Vergi Usul Kanunda yapılan düzenleme gereğince, 8.000,00 TL’yi geçen ödemelerin bankadan hesaba aktarma suretiyle ödenmesi gerekmektedir. 16 Her yıl Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünce çıkarılan “parasal sınırlar” tebliği ile belirlenmektedir. 17 Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği 18 330, 332 ve 333 hesaplarından yapılan ödemeler. 19 Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (Madde 50/c) 28 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 1.4.Veznedarın kasa ihtiyacı için bankadan alacağı paralar Kasa mevcudunun yapılacak ödemeleri karşılayamayacağı anlaşıldığı takdirde, o günkü ödemeye yetecek miktarda para, veznedar adına düzenlenecek çekle bankadan alınarak kasaya konulur. Kasa ihtiyacı için bankadan para çekme yetkisi sadece veznedara aittir, muhasebe yetkilisi bile kendi adına çek düzenlemek suretiyle kasa ihtiyacı için bankadan para çekemez. Kasa ihtiyacı için veznedar adına çek düzenlenirken muhasebe kayıtları da yapılmalıdır. Geçici hesap olarak 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı kullanılır. 1.5.Kasanın Kontrolü Muhasebe yetkilileri, muhasebe birimlerinin kasa işlemlerini her günün sonunda kontrol eder. Muhasebe yetkilisinin görevi başında bulunamadığı durumlarda kontrol görevi vekili tarafından yerine getirilir. Kontrol yetki ve sorumluluğunun yardımcılara devredilmiş olması halinde ise bu görev yardımcılar tarafından yapılır. Muhasebe yetkilileri; a) Muhasebe biriminin veznesini onbeş günde en az bir defa, belirsiz günlerde, b) Muhasebe birimi dışında bir günden fazla süreyle görev yapan tahsildarlar ile icra memurlarını her iki ayda en az bir defa ve her tahsilâttan dönüldüğü günü takip eden on gün içinde, Kontrol etmek zorundadır. Muhasebe yetkililerinin hesap ve mali işlemlerini denetim görev ve yetkisine sahip olan denetim elemanları, muhasebe yetkilisi mutemetlerinin tahsilât tutarlarının sayımı dâhil, tüm hesap ve mali işlemlerini denetleyebilir.20 1.6.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (A) Belediyesi muhasebe birimi veznesi tarafından gün sonunda verilen tahsilât bordrosu bilgileri aşağıdaki gibidir: 230,00 TL ilan ve reklam vergisi ikinci taksit tahsilâtı, 2.600,00 TL ihale geçici teminatı tahsilâtı 340,00 TL sözleşme karar pulu tahsilâtı, 20 Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetim ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 8) 2013 | 29 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 2.500,00 TL veznedar tarafından kasa ihtiyacı için bankadan çekilen para, 12.500,00 TL ihale teminat mektubu teslim alınmıştır, 380.000,00 TL otopark kira alacağının 3.taksiti çekle tahsil edilmiştir. 30 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 100 Kasa Hesabı 101 Alınan Çekler Hesabı 5.670,00 380.000,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs 340,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 380.230,00 330 Alınan Dep. ve Teminatlar Hs 2.600,00 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 2.500,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 380.230,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 910 Teminat Mektupları Hesabı 380.230,00 12.500,00 911 Teminat Mektubu Emanetleri Hs 12.500,00 Örnek 2: Tahsil edilen ihale geçici teminatının 1.800,00 TL’si aynı gün iade edilmiştir. 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 1.800,00 100 Kasa Hesabı 1.800,00 Örnek 3: Harcama yetkilisi mutemedine kasadan 750,00 TL avans ödemesi yapılmıştır. 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 750,00 100 Kasa Hesabı 750,00 Örnek 4: Kasada bulundurulacak limit fazlasını oluşturan 3.170,00 TL gün sonunda bankaya gönderilmiştir.21 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 3.170,00 100 Kasa Hesabı 3.170,00 Ertesi gün banka hesap özet cetveli ve ekinde gönderilen kasa fazlası paranın bankaya gönderilmesi sırasında düzenlenen teslimat müzekkeresinin ikinci nüshasından kasa fazlası paranın bankadaki hesabımıza yatırıldığı anlaşılmıştır. 102 Banka Hesabı 3.170,00 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 3.170,00 Örnek 5: Muhasebe yetkilisinin 2489 sayılı Kefalet Kanunu hükümleri gereğince vezne de yaptığı aylık kontrolde kasada 700,00 TL noksanlık tespit edilmiştir.22 21 Parasal sınırlarla ilgili Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği 2013 | 31 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 197 Sayım Noksanları Hesabı 700,00 100 Kasa Hesabı 700,00 Daha sonra kasadan yapılan ödemelere ait evraklarla kasa defterinin karşılaştırılması sonucunda noksanlığın harcama yetkilisine ödenen avansın kayıtlara alınmamasından kaynaklandığı anlaşılmıştır. 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 700,00 197 Sayım Noksanları Hesabı 700,00 Örnek 6: Belediye iç denetçisi tarafından denetim nedeniyle kasada yapılan sayımda 4,50 TL fazlalık bulunmuştur. 100 Kasa Hesabı 4,50 397 Sayım Fazlaları Hesabı 4,50 Kasa defterinin borç sayfalarının tahsilâta ilişkin alındılarla, alacak sayfalarının da ödemelere ilişkin muhasebeleştirme belgeleriyle karşılaştırılması ve toplamlarının kontrol edilmesi sonucunda kasa fazlasının nedeni bulunamamıştır. 397 Sayım Fazlaları Hesabı 4,50 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 4,50 4,50 4,50 2- 101 ALINAN ÇEKLER HESABI Muhasebe birimlerinin yapacakları her türlü tahsilât23 karşılığında muhasebe birimine hitaben düzenlenerek teslim edilen banka çekleri ve özel finans kurumlarının çekleri ile muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından muhasebe birimine teslim edilen aynı nitelikteki çekler, 101 Alınan Çekler Hesabında izlenir. Yabancı para cinsinden çekle yapılan tahsilâtla ilgili muhasebe mevzuatında bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak kişilerin döviz cinsinden imzaladıkları çeklerini – nakit gibi değerlendirilmesi nede22 Kefalet Kanununun 8.maddesi gereğince kasada bulunan değerlerin muhasebe yetkilisi tarafından onbeş günde bir ve belirsiz tarihlerde denetlenmesi gerekmektedir. 23 “Her türlü tahsilât” kapsamına ihale teminatlarının girip girmediği konusunda tereddüde düşülmektedir. İtibari değeri olan ve istendiği an nakde çevrilebilen, bu itibarla nakit kabul edilen çeklerin, Kamu İhale Kanununun 34.maddesinde teminat olarak kabul edilecek değerler arasında sayılan “ulusal para” niteliğini taşıdığını varsaymak ve teminat olarak kabul etmek gerektiği kanaatindeyiz. 32 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER niyle – kamu idarelerinin muhasebe birimlerine vermeleri mümkündür, yasal olarak buna bir engel yoktur. Döviz cinsinden çeklerin 101 Alınan Çekler Hesabında izlenmesi, hesabın kurgulanışı açısından imkânsızdır. Kanaatimce bu bir eksikliktir. 2.1.Çekle Tahsilâtta Dikkat Edilecek Hususlar Alınan çek, sol alt köşesinden sağ üst köşesine çizilen iki paralel çizgi arasına kurumun hesabının bulunduğu bankanın adı yazılarak çizgili çek haline getirilir. Bunun anlamı, çek bedeli yalnızca muhasebe biriminin çizgili çekteki çizgilerin arasına yazılı banka hesabına ödenebilir demektir. Örneğin; çek bedeli veznedara ödenmez. Çekin (bloke edilenler hariç) kuruma verildiği ya da bundan bir gün önceki tarihte düzenlenmiş olması gerekir. Bloke şerhinde gösterilen tutarın üzerinde keşide edilen çekler kabul edilmez. Alınan çek karşılığında alındı belgesi verilir. Alındının üzerine “çekle tahsil edilmiştir” kaşesi basılır. Alınan çek, dört nüsha “Teslimat Müzekkeresi” düzenlenmek suretiyle tahsilât için bankaya gönderilir. Çekin karşılıksız çıkması durumunda “3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun” hükümlerine göre teslim eden hakkında kanuni işlem yapılması sağlanır.24 2.2.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (S) Belediyesince istekli (Y)’den 1.300,00 TL tutarında geçici teminatı çekle tahsil edilmiştir. 101.01 Alınan Çekler Hesabı 1.300,00 330 Alınan Depozito ve Çekler Hs 1.300,00 Örnek 2: (A) Belediyesince 21.07.2008 tarihinde çekle 12.000,00 TL ilan ve reklam vergisi tahsil edilmiştir. 101.0125 Alınan Çekler Hesabı 12.000,00 24 Çekle yapılacak tahsilâtlarla ilgili olarak yukarıda belirtilenlerin dışında Maliye Bakanlığınca Genel Bütçe için yapılan düzenlemeler uygulanır. 25 Muhasebe Birimindeki Çekler Ayrıntı Kodu 2013 | 33 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 12.000,00 12.000,00 12.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 101.0226 Alınan Çekler Hesabı 12.000,00 101.01 Alınan Çekler Hesabı 12.000,00 Takas için gönderilen çekin paraya çevrilerek banka hesabımıza yatırıldığı gün sonunda alınan banka hesap özet cetvelinden anlaşılmıştır. 102 Banka Hesabı 12.000,00 101.02 Alınan Çekler Hesabı 12.000,00 Uygulamada çok sık karşılaşılmasa da çekle tahsilâtlarda çekin karşılıksız çıkması ihtimali de mevcuttur. Yönetmelik bu konudaki muhasebe kayıtlarını karışıklığa yer vermemek için tahsilâtın tahakkuklu-tahakkuksuz gelirlere ait olmasına, çekin karşılıksız çıktığının yılı geçtikten sonra – bu ancak yılın son iş gününde kabul edilen çeklerle ilgili olabilir – anlaşılmasına göre ayrıntılı olarak düzenlemiştir. Yukarıdaki örneğimizin bir devamı olarak, takas için gönderdiğimiz çekin karşılıksız çıkmış olması durumunda aşağıdaki muhasebe kayıtlarının yapılması gerekirdi. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 12.000,00 101.02 Alınan Çekler Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 12.000,00 12.000,00 12.000,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı Örnek 3: (A) Belediyesince 29.12.2008 tarihinde CineMax Sinemalarına ait biletlere özel damga konulması sırasında hesaplanan 5.200,00 TL eğlence vergisi çekle tahsil edilmiştir. (Tahakkuksuz tahsilat) 101.01 Alınan Çekler Hesabı 5.200,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 26 Tahsildeki Çekler Ayrıntı Kodu 34 | 2013 5.200,00 5.200,00 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 5.200,00 Eğlence vergisi tahsilâtı için alınan çek, takip eden yılın ilk iş günü olan 02.01.2009 tarihinde takas için bankaya gönderilmiştir. 101.02 Alınan Çekler Hesabı 5.200,00 101.01 Alınan Çekler Hesabı 5.200,00 Takas için gönderilen çekin karşılıksız çıktığı anlaşılmıştır. 630 Giderler Hesabı 5.200,00 101.02 Alınan Çekler Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 5.200,00 5.200,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 5.200,00 Örnek 4: Veznede yapılan sayımda ihale karar pulu tahsilâtına ilişkin 850,00 TL tutarında bir adet çek bulunamamıştır. 197 Sayım Noksanları Hesabı 850,00 101.01 Alınan Çekler Hesabı 850,00 Daha sonra yapılan incelemede çekin takas için bankaya gönderildiği ancak muhasebe kayıtlarının yapılmadığı anlaşılmıştır. 101.02 Alınan Çekler Hesabı 850,00 197 Sayım Noksanları Hesabı 850,00 Örnek 5: Yüklenici (R), 1.050,00 TL sözleşme karar pulunu çekle ödemiştir. Ancak sözleşme karar pulunun noterlikçe de tahsil edilmesi üzerine muhasebe birimine vermiş olduğu çek, aynı gün iade edilmiştir. 101.01 Alınan Çekler Hesabı 1.050,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 101.01 Alınan Çekler Hesabı 1.050,00 1.050,00 1.050,00 3- 102 BANKA HESABI Bankaya yatırılan paralar, Takas için verilen çeklerden takas işlemi tamamlananlar, Düzenlenen çek ve gönderme emirlerinden, bankaca ödendiği veya gönderildiği bildirilenler, 102 Banka Hesabında izlenir. 2013 | 35 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Belediye ve il özel idareleri ile bağlı ortaklıkları, müessese ve işletmeleri ile birlikleri kendi bütçeleri veya tasarrufları altında bulunan her türlü mali kaynaklarını TC Merkez Bankası, T.C. Ziraat Bankası, T. Halk Bankası veya T. Vakıflar Bankası’nda açtıracakları hesaplarda değerlendirirler. Tahakkuk etmiş tüm ödemelerini de bu hesaplardan yaparlar.27 Söz konusu düzenleme nedeniyle yerel yönetimlerin özel bankalarda hesap açtırmaları olanaksızdır. Kamu Haznedarlığı Hakkında Tebliğdeki düzenlemelerin aksine özel bankalarda hesap açtırılması durumunda yerel yönetimlerin üst yöneticileri ve muhasebe yetkilileri ortaya çıkabilecek zararlardan şahsen ve müteselsilen sorumludurlar. Ayrıca nakdin özel bankalarda değerlendirilmesi sonucunda elde edilen nemaların genel bütçeye aktarılması da gündeme gelebilir. Bankadan yapacağımız ödemeleri – kasadan yapılacak ödeme türleriyle sınırlı olmak kaydıyla – çek düzenlemek veya hesaba aktarmalar için gönderme emri düzenlemek suretiyle yapabiliriz. Bankadan bu iki aracın dışında bir yöntemle ödeme yapma imkânı bulunmamaktadır. Bankadan çek veya gönderme emri düzenlemek suretiyle yapılan ödemelerde 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabı aracı hesap olarak kullanılır. Günümüzde alternatif ödeme yöntemleri yaygınlaşmaktadır. Otomatik ödeme talimatı ile ödeme, -kamu kurumlarında şu anda geçerli olmamakla birlikte zamanla mevzuata da gireceğine indandığımız kredi kartı ve akıllı çipli kartlar (smart cards) ile ödeme, e-ticaretin yaygınlaşması ile birlikte kamu kurumlarının da ilgi alanına gireceğine inandığımız sanal kartlar alternatif ödeme yöntemleri arasında sayılabilir. Kredi kartı ile tahsilat yapılması halinde nasıl muhasebeleştirme yapılacağı hususunda yeterli düzenlemeler mevcut olmakla birlikte, kamu kurumlarının kredi kartı ile ödeme yapması durumunda bunun nasıl muhasebeleştirileceği hususunda yapılmış herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Gerek Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde, gerekse Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabının “ muhasebe birimlerinin, hesaplarının bulunduğu bankalardan çekle veya gönderme emri düzenlemek suretiyle yaptıracakları ödeme ve göndermelerin izlenmesi için” kullanılacağı belir- 27 Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (Madde 12), Kamu Haznedarlığı Genel Tebliği (Madde 5) 36 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER tildiğinden her hangi bir çek veya gönderme emri düzenlenmesi sözkonusu olmayan alternatif ödeme yöntemlerinin – özellikle otomatik ödeme talimatı yönteminin - kullanılması halinde muhasebeleştirmenin nasıl olacağı husususunda ikincil, üçüncül veya tamamlayıcı mevzuat düzenlemelerinde bir açıklık bulunmamaktadır. Ancak bankaya önceden verilen otomatik ödeme talimatını da bir defa verilmiş olmakla birlikte, her bir ödeme için ayrı ayrı “gönderme emri düzenlenmesi” olarak kabul edebiliriz. Bu durumda muhasebeleştirme işleminde yapılan her bir ödeme tutarını 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydetmek yerinde bir uygulama olur. ancak 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydetme işleminin, banka tarafından ödeme yapıldıktan sonra değil, ilgili tüketim, kullanım veya alıma ait bildirim veya fatura kamu kurumuna intikal ettiğinde yapılacak tahakkuk kaydı sırasında yapılması gerekir. Otomatik ödeme talimatı kapsamında ödeme yapılan güne ait hesap özet cetveli banka tarafından kuruma gönderildiğinde ise 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabına borç, 102 Banka Hesabına alacak yazmak suretiyle düzenleyici hesabın kapatılması gerekir. Yaygın olmamakla birlikte, kamu kurumlarının banka hesaplarında kendi talimat ve iradeleri dışında nakit çıkışları da olabilmektedir. Bu konuya, alacaklılar tarafından banka hesabına bloke konulması ve icra dairesine bloke edilen tutarın banka tarafından tek taraflı işlemle aktarılmasını ve kururmların bankadaki mevduat hesaplarına yürütülen faizler üzerinden hesaplanan ve banka hesabından re’sen tahsil edilen vergileri örnek olarak verebiliriz. Yerel yönetimler, özellikle kamulaştırma işlemlerinden kaynaklanan bedel tespit davalarında mahkemece belirlenen bedellerin alacaklılarına zamanında ödenmemesi halinde davanın, kamulaştırmasız el atma davasına dönüşmesi halinde karşılaşabilmektedir. Bu durumda muhasebeleştirme işlemi nasıl olmalıdır? Kanaatimizce böyle bir durumda 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabının kullanılmasına gerek olmamakla birlikte28 şöyle bir yöntem geliştirilmesi de sağlıklı bir uygulama olur: 28 Muhasebe birimlerinde banka hesabından çıkıcak her bir tutar için 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabının kullanılması gerektiği şeklinde bir kanı vardır. Ancak banka hesabından her bir nakit çıkışında bu hesabın kullanılacağına dair bir mevzuat düzenlemesi olmadığı gibi Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 20.maddesinin 2.fıkrasında bu hesabın kullanılmayacağı istisnai durumlardan biri de belirtilmiştir. 2013 | 37 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Banka tarafından hesabımıza bloke uygulandığı veya haciz konulduğu yazı ile bildirildiğinde, - ödemenin gerçekleşmesi muhakkak olduğundan - gelen yazıya dayanarak ilgili hesaba borç, 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak; bloke veya haciz işlemi ödemeye dönüştüğünde ise 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabına borç, 102 Banka Hesabına alacak yazılmak suretiyle muhasebeleştirme gerçekleştirilir. Kuruma ait gelir ve alacaklar ile kişilere ait emanet nitelikli tahsilâtlar, vezneye yatırılabileceği gibi banka hesabına da yatırılabilir. Kurumun vergi ve benzeri alacakları banka tarafından tahsil ediliyorsa, bankanın vergi tahsil alındısı düzenlemesi ve bu alındıların “kurum” yazılı ikinci ve üçüncü nüshalarının vergi tahsil alındıları günlük icmal cetveli ekinde en geç tahsilâtı takip eden günün sonuna kadar kuruma gönderilmesi ve yerel yönetimlerin de bu icmal cetvelleri ile alındı örneklerini mutlaka araması gerekmektedir. Çünkü gerekli gelir tahakkuk kayıtlarının yapılması veya gelir tahakkuk kayıtlarından düşümlerin sağlıklı yapılabilmesi bu belgelere bağlıdır. Bankanın kuruma göndermesi gereken bir belge daha var ki, o da banka hesap özet cetvelidir. Kurumun hesabının bulunduğu bankalarca, kurum adına bir gün içinde yapılan tahsilât ve ödemelerin ayrıntısının gösterildiği banka hesap özet cetvelleri düzenlenerek ertesi gün kuruma gönderilir. Banka hesap özet cetvelinin bir nüshası muhasebe işlem fişine bağlanır, diğer nüshası ise açılacak bir dosyada muhafaza edilir. Ayrıca bu cetvelin kurumun aktif bulunan her bir banka hesabı için ayrı ayrı düzenlenmesi ve gönderilmesi kurumun da bu cetvelin geciktirilmeden ve düzenli olarak gönderilmesini araması ve sağlaması gerekir. Bilindiği gibi yerel yönetimlerin ayrı bir bütçesi vardır ve ödemelerini bu bütçe imkânları ile nakit mevcuduna göre yapmaktadır. Kurumun bankadaki parası yükümlülüklerine ilişkin ödemelerin tamamını karşılamayabilir. Bu durumda giderlerin, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenmesi gerekir. Ancak, Personelin her türlü alacaklarına,29 Diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, Tarifeye bağlı ödemelere, 29 5393 sayılı Belediye Kanunu (Madde 49) 38 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER İlama bağlı borçlara, Ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve Emanet (bütçe emanetleri hariç) hesaplarındaki tutarlara, Sırasıyla öncelik verilir.30 Üzerinde durmakta yarar bulduğumuz bir konu da muhasebe birimince yapılan tahsilatların banka hesabına yatırılmasıdır. “Kasa Tahsilâtının Bankaya Yatırılması” başlığı altında bu konuya değinmiştik. Ancak bankacılık hizmetlerinin bu gün geldiği noktada bankaların kendi personelini muhasebe biriminin veznesine göndererek tahsilâtı yerinde teslim aldığı, hatta yeni bir uygulama olarak bankaların bu tür hizmetleri anlaşmalı kargo veya posta şirketlerine yaptırdığı görülmektedir. Her iki durumda da nakdin güvenliği muhasebe birimi açısından son derece önemlidir. Bu nedenle, bankaların bu tür şirketlerle yaptığı protokollerin ve personel bilgilerinin yakından takip edilmesi ve kasa fazlası paranın teslimi sırasında mutlaka paranın sayılması, teslimat müzekkeresi düzenlenmesi ve bir nüshasının hemen veznede banka veya şirket görevlilerine onaylattırılması gerekir. Güven önemlidir, ancak güven prosedürlerin yerini alamaz ve güven, bazı istismar kapılarını ardına kadar açabilir. 3.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (A) Belediyesinin hesabının bulunduğu banka tarafından belediye adına yapılan tahsilât ve ödemelerin ayrıntısının aşağıdaki şekilde olduğu alınan vergi tahsil alındıları günlük icmal cetveli ile banka hesap özet cetvelinden anlaşılmıştır. 3.400,00 TL haberleşme vergisi, 23.700,00 otogar kira taksiti, 7.300,00 ihale geçici teminatı, 1.820,00 TL yersiz ödemeden kaynaklanan ve gelir kaydedilmesi gereken kişilerden alacaklar hesabına ait tahsilât, 22.650,00 TL düzenlenen gönderme emrine istinaden ödenen tutar. 102 Banka Hesabı 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 600 Gelirler Hesabı 36.220,00 23.700,00 3.400,00 30 (5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Md 34/2 ve Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 30) 2013 | 39 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 1.820,00 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hs 7.300,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 28.920,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabı 28.920,00 22.650,00 102 Banka Hesabı 22.650,00 Örnek 2: (D) Belediyesinin bankasına vermiş olduğu otomatik ödeme talimatları kapsamındaki telefon kullanım ücretlerine ait 340,00.- TL tutarındaki faturalar belediyeye ulaşmıştır. 630 Giderler Hesabı 340,00 103 VÇGE Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 340,00 340,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 340,00 Son ödeme günü itibarıyla banka tarafından ödenen telefon görüşme ücretlerinin de içinde bulunduğu banka hesap özet cetveli belediyeye gönderilmiştir. 103 VÇGE Hesabı 340,00 102 Banka Hesabı 340,00 Örnek 3: Yüklenici (H) şirketi adına bütçe emanetleri hesabında kayıtlı 243.000,00 TL nakit yetersizliği nedeniyle sözleşmede öngörülen sürede ödenememiştir. Alacaklı şirket Banka hesabına bloke koydurmuştur. Hesaba bloke uygulandığına dair banka kuruma yazılı olarak bilgi vermiştir. 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 630 Giderler Hesabı 243.000,00 18.000,00 103 VÇGE Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 261.000,00 18.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 18.000,00 Hesabın müsait olduğu bir tarihte de 18.000,00 TL icra masrafı ile beraber alacaklı şirketin hesabına aktarma yapılmıştır. 103 VÇGE Hesabı 102 Banka Hesabı 40 | 2013 540.000,00 540.000,00 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Örnek 4: Bankadan alınan günlük hesap cetvelinin incelenmesi sırasında ödeme emri eki listede yer alan 32.510,00 TL (Y) Şirketi alacağını, bankanın mükerrer ödeme yaptığı görülmüştür. Bu örnekteki mükerrer ödeme, yerel yönetimin muhasebe biriminin yaptığı bir hatadan kaynaklanmamaktadır. Bankadaki görevli yanlışlıkla hesabımızdan iki defa çıkış yapmıştır. Bu nedenle mükerrer ödeme tutarının banka adına kişilerden alacaklar hesabına alınması gerekmektedir. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 32.510,00 102 Banka Hesabı 32.510,00 Hesabımızdan mükerrer çıkılan tutarın tekrar banka hesabımıza yatırıldığı görülmüştür. 102 Banka Hesabı 32.510,00 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 32.510,00 Örnek 5: (K) Özel İdaresinin Vakıflar Bankasındaki 1 nolu vadesiz hesabından 540.000,00 TL’nin aynı bankadaki 2 nolu vadeli hesaba aktarılması için verilen talimat banka tarafından yerine getirilmiştir. 102.02 Banka Hesabı 540.000,00 102.01 Banka Hesabı 540.000,00 Örnek 6: (K) Özel İdaresinin Vakıflar Bankasında mevcut vadeli hesabındaki nakde dönem sonunda 90.000,00 TL faiz yürütülmüş, ancak bundan 4.500,00 TL tutarında çeşitli vergi, 2.100,00 TL de komisyon vb. bankacılık giderleri kesintisi yapılmıştır. 102.02 Banka Hesabı 83.400,00 630.03.04.03.90 Giderler Hesabı 4.500,00 630.03.05.04.03 Giderler Hesabı 2.100,00 600.05.01.09.99 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800.05.01.09.99Bütçe Gelirleri Hesa830 BütçebıGiderleri Hesabı 90.000,00 90.000,00 90.000,00 6.600,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 6.600,00 Bütçeye gider kaydı yapıldığından ödenek hesaplarının da çalıştırılması gerekmektedir. 905 Ödenekli Giderler Hesabı 6.600,00 2013 | 41 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 900 Gönderilecek Bütç Ödnk Hesabı 6.600,00 4- 103 VERİLEN ÇEKLER VE GÖNDERME EMİRLERİ HESABI Kurumun üçüncü kişilere bankadan çekle veya gönderme emri ile yapacağı ödemeler bu hesapta izlenir. Kurumun hesabının bulunduğu bankalardan yaptırılacak ödemeler için bu bankaların kendi çekleri düzenlenir. Çekin tamamı doldurulduktan sonra dipkoçanı, çeki alana imza ettirilerek ikinci parçası ilgiliye verilir. Ancak bankadan çek düzenlenmek suretiyle yapılacak ödemelerin nitelik itibarıyla kasadan yapılabilecek ödemelerle sınırlı olduğunu, diğer ödemelerin gönderme emri düzenlenmek suretiyle alacaklının banka hesabına aktarma yapılarak yerine getirilmesi gerektiğini unutmayalım. Çeklerin rakam ve yazı ile okunaklı bir şekilde ve mürekkepli kalemle yazılması gerekir. Düzenlenen çekin numarası ilgili ödeme emri veya diğer ödeme belgelerinin özel sütunlarına ayrı ayrı yazılır. Hatalı düzenlenen çekler iptal edilerek yenisi düzenlenir. İptal edilen çek dipkoçanına iliştirilerek saklanır. Kurumca tahakkuk ettirilerek banka hesabından ilgililerin banka hesaplarına gönderilecek olan tutarlar ile bankalarda açtırılan krediler için gönderme emri düzenlenir. Gönderme emrinde, açtırılacak kredinin veya gönderilecek paranın ne şekilde ve ne gibi belge karşılığında ödeneceği açıklanır. İki nüsha olan düzenlenen gönderme emri, muhasebe yetkilisince görevlendirilecek bir memur tarafından günlük olarak banka yetkililerine zimmetle teslim edilir. Bu konuda görevlendirilecek memurun adı, soyadı ve imza örneği daha önce bankaya yazılı olarak bildirilir. Teslim işlemi, ilgili birimce iki nüsha olarak düzenlenen “Gönderme Emri Teslim Tutanağı”nın banka yetkilisine imzalatılması suretiyle gerçekleştirilir. Gönderme emrinin bir nüshası paranın gönderilmesi veya istenilen hesaba aktarılmasından sonra onaylanarak banka hesap özet cetveli ile birlikte kuruma iade edilir. Bu hesap, pasifte yer almakla birlikte düzenleyici hesaptır ve alacak bakiyesi verir. 42 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 4.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (A) Belediyesince 3.200,00 TL tutarında kırtasiye malzemesi alınmış ve bedeli gönderme emri düzenlenerek alacaklının hesabına aktarılmıştır.31 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 3.200,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs 24,00 103Verilen Çek ve Gön. Emirleri Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 3.176,00 3.200,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 3.200,00 Banka hesap özet cetveli üzerinde söz konusu miktarın banka hesabından ödendiğini gördüğümüzde ise yapılacak kayıt bellidir: 103Verilen Çek ve Gön. Emirleri Hs 102 Banka Hesabı 3.200,00 3.200,00 5- 104 PROJE ÖZEL HESABI Dış finansman kaynağından dış proje kredisi olarak, kurum adına bankalar nezdinde açılan özel hesaplara aktarılan tutarlar, bu tutarlardan yapılan giderler, verilen avanslar, açtırılan akreditifler ile avans ve akreditiflerden nakden geri alınanlar ve hesap bakiyesinin değerlemesi32 sonucu ortaya çıkan kur farkları, 104 Proje Özel Hesabında izlenir. Sağlanan krediler, 104 Proje Özel Hesabına borç kaydedilirken ödeme planına göre 310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabı veya 410 Dış Mali Borçlar Hesabı kullanılır. Ancak AB ve uluslar arası kuruluşlar gibi dış finansman kaynağından hibe şeklinde sağlananlar 104 Proje Özel Hesabına borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. Diğer taraftan bütçeye özel gelir ve özel ödenek kaydı yapılır.33 5.1.Hibeler AB ve uluslararası kuruluşlar gibi dış finansman kaynağından temin edilen hibelerden yapılacak ödemeler, 31 Bütçe giderleri ile ilgili bütün örneklerimizde esas muhasebe işlemlerine yoğunlaşılmasını sağlamak amacıyla ödenek hesaplarının çalıştırılması gözardı edilmiştir. Gerçek uygulamalarda, benzer muhasebe işlemlerinde ödenek hesapalarının kullanılması gerektiği unutulmamalıdır. Dış Proje Özel Hesabının bakiyesi, her ay sonunda döviz kurundaki değişime bağlı olarak yeniden değerlemeye tabi tutulur. 33 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 40) 32 2013 | 43 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Katma Değer Vergisi (KDV), Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), Damga Vergisinden, İstisnadır. Yalnız yıllara yaygın işler nedeniyle hibelerden yapılan ödemelerde gelir vergisi stopajı yapılması gerekmektedir. Özellikle uluslar arası hibelerle ilgili yerel yönetimlerin düştüğü bir takım yanılgılar var ki, en önemlisi bu hibelerin yerel yönetim bütçesine dahil edilmeden bir banka hesabı üzerinden takip edilmektedir. Hibelerle ilgili ikincil mevzuatımız da bunu emretmektedir. Ancak kurum bütçesine dahil etmeden ayrı bir kategoride izlemek mevzuata uymadığı gibi kurumun finansman yapısının mali tablolarda izlenememesi gibi bir sakıncayı da beraberinde getirir. Yeren yönetimlerin böyle bir uygulama geliştirmesinde 27.11.2007 tarihinde yürürlüğe giren AB ve Uluslararası Kuruluşların Kaynaklarından Kamu İdarelerine Proje Karşılığı aktarılan Hibe Tutarlarının Harcanması ve Muhasebeleştirilmesine İlişkin Yönetmelik’ teki düzenlemenin etkili olduğu düşünülmektedir. Ancak adı geçen yönetmelik 5018 sayılı Kanunun I ve II cetvellerinde sayılan kurumları kapsamaktadır. Dolayısıyla yerel yönetimleri kapsamamaktadır. Kanunun I ve II sayılı cetvellerindeki kamu kurumları Merkezi Yönetim çatısı altındadır. Uygulamanın bu kurumlarla sınırlı tutulmasının kurumların bütçe uygulamasına ilişkin gerekliliklerden kaynaklandığını düşünmekteyiz. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 40 ncı maddesi şartlı bağış ve yardımları düzenlemiştir. Söz konusu maddeye göre, dış finansman kaynağından sağlanan bağış ve yardımlar – hibelerin de şartlı bağış ve yardım olarak değerlendirilmesi gerekir – bütçede açılacak bir tertibe gelir ve şart kılındığı amaca harcanmak üzere açılacak bir tertibe ödenek kaydedilir. Bu ödenekten amaç dışında başka bir tertibe aktarma yapılamaz. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 17 nci maddesi ile yapılan düzenleme ise şöyledir: “(1) Herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından kamu hizmetinin karşılığı olarak veya kamu hizmetleri ile ilişkilendirilerek bağış ve yardım toplanamaz, benzeri adlar altında tahsilat yapılamaz. (2) Yapılan her türlü bağış ve yardımlar bütçeye gelir kaydedilir. Nakdi olmayan bağış ve yardımlar ilgili mevzuatına göre değerlendirmeye tabi tutulur ve kayıt altına alınır. 44 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER (3) Yapılan şartlı bağış ve yardımlar, üst yöneticinin onayı ile gelir bütçesinde bağış ve yardımlar bölümüne gelir yazılır ve gider bütçesinde bu hizmetin ödeneği varsa bu ödeneğe eklenir; yoksa, bütçede öngörülen tertibe ödenek yazılarak tahsis amacına harcanır. Bu ödenekten amaç dışında başka bir tertibe aktarma yapılamaz. (4) Bu ödeneklerden malî yıl sonuna kadar harcanmamış olan tutarlar, bağış ve yardımın amacı gerçekleşinceye kadar ertesi yıl bütçesine devir olunarak ödenek kaydedilir. Ancak, bu ödeneklerden tahsis amacı gerçekleştirilmiş olanlardan kalan tutarlara ilişkin ödenekleri iptal etmeye üst yönetici yetkilidir. (5) Bağış ve yardımlar, kullanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı için geri istenildiği takdirde, bütçeye gider kaydıyla ilgilisine geri verilir. Şartlı bağış ve yardımın zamanında kullanılmaması nedeniyle doğacak zararlar ile amaç dışı kullanım nedeniyle yapılan harcamalar sorumluluğu tespit edilenlere ödettirilir.” 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 18 nci maddesinin 1 nci fıkrasının (g) bendinde “şartlı bağış ve yardımları kabul etmek/etmemek” belediye meclisinin görevleri arasında sayıldığından hibeyi sağlayan kuruluşla sözleşme imzalanmadan önce konunun belediye meclisine getirilmesi ve olumlu bir karar çıkması halinde hibe sözleşmesi imzalanmalıdır. Hibelerin bütçeye gelir ve ödenek kaydı ise üst yöneticilerin yani belediye başkanlarının onayı ile gerçekleştirilmelidir. Proje karşılığı sağlanan hibeler, proje özel hesabında “02 AB ve uluslararası kuruluşlardan proje karşılığı alınan hibeler” ayrıntı koduna borç, gelirler hesabında “04.01 yurtdışından alınan bağış ve yardımlar” ayrıntısına alacak kaydedilmeli; diğer taraftan 805 Gelir Yansıtma Hesabına borç, 800 Bütçe Gelirleri Hesabının “04.01 yurtdışından alınan bağış ve yardımlar” ayrıntısında da alacak yazılmalıdır. Bunun yanı sıra dış proje kredileri ve hibeler bütçe disiplini içine alınması gereken kaynaklar olduğundan – şayet bütçenin kararlaşması sürecinde finansman kodu “07 “08 Bağış ve Yardımlar” olmak kaydıyla bütçenin sermaye giderleri tertibine – yeterince ödenek konulmamış ise hibenin özel ödenek kaydedilmesi de gerekmektedir. Bu amaçla hibe miktarını 900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabının “06 Sermaye Giderleri” ayrıntısına borç, 901 Bütçe Ödenekleri Hesabının “17 Yılı içinde eklenen özel ödenek/şartlı bağış ve yardım” ayrıntısına alacak kaydetmemiz gerekmektedir. Şunu hemen hatırlatalım ki, yerel yönetimlerin bütçe gelirlerinin finansman kodu “05 Mahalli İdareler”, iken, hibelerin finansman kodu “08 Bağış ve Yardımlar”dır. Bu da hibe kaynağın amacı dışında kullanılmamasını sağlamanın güven2013 | 45 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ cesi olmanın yanı sıra, yatırım harcamalarının ne kadarını hibelerle, ne kadarını da öz gelirlerimizle gerçekleştirdiğimizi görmemize de olanak sağlamaktadır. Bu ödeneklerden malî yılsonuna kadar harcanmamış olan tutarlar, bağış ve yardımın amacı gerçekleşinceye kadar ertesi yıl bütçesine devir olunarak ödenek kaydedilir. Ancak, bu ödeneklerden tahsis amacı gerçekleştirilmiş olanlardan kalan tutarları, tahsis amacının gerçekleştirilmesi bakımından yetersiz olanları ve iki yıl devrettiği halde harcanmayan ödenekleri iptal etmeye üst yönetici yetkilidir. Hibeler, kullanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı için geri istenildiği takdirde, bütçeye gider kaydıyla geri verilir. Hibelerin zamanında kullanılmaması nedeniyle doğacak zararlar ile amaç dışı kullanım nedeniyle yapılan harcamalar sorumluluğu tespit edilenlere ödettirilir. Dış finansman kaynağıyla yapılan anlaşma gereği özel hesaplara aktarılan kredi tutarları, aktarım tarihindeki T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplara kaydedilir.34 Proje Özel Hesabından döviz cinsinden yapılacak ödemelerde “döviz gönderme emri” düzenlenmek suretiyle ödeme yapılır ve 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı çalıştırılır. Yerel yönetimlerin proje karşılığı borçlanma yoluyla elde ettiği gelirleri ile hibe ve şartlı bağışlar haczedilemez.35 5.2.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Dış finansman kaynağı ile varılan kredi anlaşması gereğince, (A) Belediyesinin bankadaki özel hesabına iki yıl sürecek ve geri ödeme planı da işin bitirilmesinden bir yıl sonra başlayacak olan yapım işi için 500.000 $ (dolar) dış proje kredisi aktarılmıştır. Aktarma tarihindeki döviz satış kuru 1,300 TL’dir. 104 Proje Özel Hesabı 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 650.000,00 650.000,00 a) Söz konusu yapım işi ile ilgili olarak 100.000 $ + 18.000 $ KDV hak ediş tahakkuku yapılmıştır. Döviz kurunda değişim olmamıştır. 34 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde de belirtildiği gibi, parayla ölçülebilen ekonomik olay ve işlemlere ilişkin muhasebe kayıtları, ortak ölçü olarak ulusal para birimi ile yapılır. 35 5393 sayılı Belediye Kanunu (Madde 15), 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu (Madde 7) 46 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 1/6 KDV kesintisi 3.900,00 TL %0 7,5 Damga Vergisi 975,00 TL % 3 Gelir Vergisi Stopajı 3.900,00 TL 258 Yapılmakta olan yatırımlar Hesabı 153.400,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 8.775,00 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 144.625,00 830 Bütçe Giderleri Hesabı 153.400,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 153.400,00 Banka hesap özet cetveli üzerinde söz konusu miktarın banka hesabından ödendiğini gördüğümüzde ise yapılacak kayıt: 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 144.625,00 104 Proje Özel Hesabı 144.625,00 b) Proje Özel Hesabının bakiyesini oluşturan 382.000 $ ile dış mali borçlar hesabındaki 500.000 $, 31.05.2008 tarihinde döviz kurunun 1,400 TL olması nedeniyle 0,100 TL döviz kuru farkı üzerinden yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur. 104 Proje Özel Hesabı 38.200,00 600 Gelirler Hesabı 630 Giderler Hesabı 38.200,00 50.000,00 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 50.000,00 c) 30.06.2008 tarihinde hesapta bulunan 382.000 $’ ile dış mali borçlar hesabındaki 500.000 $’ın yeniden değerlemesi sırasında ise döviz kurunun 1,250 TL’ye gerilediği görülmüştür. 630 Giderler Hesabı 57.300,00 104 Proje Özel Hesabı 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 600 Gelirler Hesabı 57.300,00 75.000,00 75.000,00 d) Yasal zorunluluklardan dolayı projenin iptal edilmiş olması nedeniyle dış proje hesabındaki 382.000 $ 30.06.2008 tarihinde dış finansman kaynağına iade edilmiştir. 2013 | 47 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ İade tarihinde yeniden değerleme yapmaktan kaçınmak için örneğimizde yeniden değerleme tarihi ile iade tarihi aynı alınmıştır. 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 477.500,00 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 104 Proje Özel Hesabı 477.500,00 477.500,00 477.500,00 Örnek 2: (A) Belediyesi tarafından ihale edilen raylı sisteme tramvay alımı için proje özel hesabından 24.06.2008 tarihinde yükleniciye, teminat mektubu karşılığında, ulusal banka nezdinde 12.000 € (Avro) akreditif kredisi açılmıştır. Kredinin açıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası satış kuru 1 Avro=1,90 TL’dir. (İhale konusu yıllara yaygın bir iş değildir.) 48 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 166 Proje Özel Hs.dan Verilen Avans ve Kr. Hs 22.800,00 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 22.800,00 22.800,00 104 Proje Özel Hesabı 22.800,00 Yükleniciye proje özel hesabından açılan akreditiften kullanılan11.500 €, 27.10.2008 tarihinde mahsup edilmiş, geri kalanı ise nakden iade edilmiştir. İade tarihindeki MB döviz satış kuru 1 Avro=2,05 TL’dir.36 253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı 21.850,00 166 Prj Özl Hs. dan Vrl A.Akrdtler Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 21.850,00 21.850,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 104 Proje Özel Hesabı 21.850,00 1.025,00 166 Prj Özl Hs. dan Vrl. Akrdtler Hs 950,00 600 Gelirler Hesabı 75,00 Örnek 3: (G) Büyükşehir Belediyesince bir kervansarayın onarımı için hazırlanan projeye karşılık AB’den 80.000,00 Avro mali kaynak hibe şeklinde temin edilmiştir. İhalesi yapılan iş, yıllara yaygın yapım işidir. 1 Avro = 1,90 TL 104 Proje Özel Hesabı 152.000,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 152.000,00 152.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 152.000,00 a) Hibe şeklinde sağlanan kredi ile ilgili yüklenici (C) Şirketi 52.000 Avro hak ediş getirmiştir. 1 Avro = 1,90 TL 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 98.800,00 360 Ödenecek Vergi ve F.Hs (%3 Stp) 2.964,00 106 Döviz Gönderme Emr. Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 95.836,00 98.800,00 36 (sadece iade edilen kısım yeni kur üzerinden değerlendirilecektir. 500*2,05= 1.025,00 TL, 500*1,90= 950,00 TL, olumlu fark 75,00 TL) 2013 | 49 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 835 Gider Yansıtma Hesabı 106 Döviz Gönderme Emr. Hs. 98.800,00 95.836,00 104 Proje Özel Hesabı 95.836,00 b) Yılsonunda hibe kaynağın kullanılmayan 29.560 Avroluk kısmı ertesi yıla devredilmek üzere kapatılmıştır. 1 Avro = 1,90 TL 600 Gelirler Hesabı 56.164,00 333 Emanetler Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 56.164,00 56.164,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 56.164,00 56.164,00 900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hs 56.164,00 c) Yeni yıl açılış kaydından sonra hibe kredinin özel gelir ve özel ödenek kayıtları yapılmıştır. 333 Emanetler Hesabı 56.164,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 56.164,00 56.164,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hs 56.164,00 56.164,00 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 56.164,00 d) Kervansarayın onarımı ile ilgili yüklenici (C) Şirketi 18.000 Avro hak ediş getirmiştir. 1 Avro = 1,90 TL 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 34.200,00 360 Ödc.Vergi ve F.Hs (%3 Stp) 1.026,00 106 Döviz Gönderme Emr. Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 50 | 2013 33.174,00 34.200,00 34.200,00 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 106 Döviz Gönderme Emr. Hs. 33.174,00 104 Proje Özel Hesabı 33.174,00 e) Restorasyon işinin geçici kabulü yapılmıştır. 252 Binalar Hesabı 133.000,00 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hs 133.000,00 f) Hibe mali kaynaktan artan 12.100 Avro AB’ye iade edilmiştir. 1 Avro = 1,90 TL 600 Gelirler Hesabı 22.990,00 104 Proje Özel Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 22.990,00 22.990,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 22.990,00 Özel ödeneğin tenkis edilmesi de unutulmamalıdır. Örnek 4: (T) Büyükşehir Belediyesince UNESCO tarafından Dünya Mirası kapsamına alınan tarihi manastırın restorasyonu için BM’den 500.000 Dolar dış proje kredisi temin edilmiştir. 1 Dolar = 1,30 TL. İhale edilen restorasyon işinin üç yılda tamamlanması öngörülmüştür. 104 Proje Özel Hesabı 650.000,00 410 Dış Mali Borçlar Hs 650.000,00 a) Söz konusu yapım işi ile ilgili olarak 100.000 $ hak ediş tahakkuku yapılmıştır. Döviz kurunda değişim olmamıştır. % 3 Gelir Vergisi Stopajı 3.900,00 TL 258 Yapılmakta olan yatırımlar Hesabı 130.000,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 3.900,00 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 126.100,00 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 130.000,00 130.000,00 Banka hesap özet cetveli üzerinde söz konusu miktarın banka hesabından ödendiğini gördüğümüzde ise yapılacak kayıt: 2013 | 51 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 126.100,00 104 Proje Özel Hesabı 126.100,00 b) Proje Özel Hesabının bakiyesini oluşturan 400.000 $ ile dış mali borçlar hesabındaki 500.000 $, 31.05.2008 tarihinde döviz kurunun 1,40 TL olması nedeniyle 0,10 TL döviz kuru farkı üzerinden yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur. 104 Proje Özel Hesabı 40.000,00 600 Gelirler Hesabı 630 Giderler Hesabı 40.000,00 50.000,00 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 50.000,00 c) 30.06.2008 tarihinde proje özel hesabında bulunan 400.000 $ ile dış mali borçlar hesabındaki 500.000 $’ın yeniden değerlemesi sırasında ise döviz kurunun 1,25 TL’ye gerilediği görülmüştür. 630 Giderler Hesabı 60.000,00 104 Proje Özel Hesabı 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 60.000,00 75.000,00 600 Gelirler Hesabı 75.000,00 d) Yasal zorunluluklardan dolayı projenin iptal edilmiş olması nedeniyle dış proje hesabındaki henüz kullanılmayan 400.000 $ 30.06.2008 tarihinde dış finansman kaynağına iade edilmiştir. İade tarihinde yeniden değerleme yapmaktan kaçınmak için örneğimizde yeniden değerleme tarihi ile iade tarihi aynı alınmıştır. 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 104 Proje Özel Hesabı 52 | 2013 500.000,00 500.000,00 500.000,00 500.000,00 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 6- 105 DÖVİZ HESABI Kurum veznelerince tahsil edilen gerek kurum malı, gerekse kişi malı konvertibl dövizler ile bunlardan yapılan ödeme, iade ve göndermeler 105 Döviz Hesabında izlenir. Konvertibl olmayan yabancı paralardan kurum malı olanlar, döviz hesabı yerine dönen varlıklar ana hesap grubundaki menkul varlıklar hesabında, kişi malı olanlar ise nazım hesaplar grubundaki kişilere ait menkul kıymetler hesabında izlenir. Dövizlerin hesaplara alınmasında işlem tarihindeki T.C. Merkez Bankası Döviz Satış Kuru esas alınır. AB ve diğer uluslararası kuruluşlardan proje karşılığı kredi veya hibe olarak alınan döviz tutarları, 104-Proje özel hesabında izlenir. Tahsil edilen kurum malı dövizler ve Maliye Bakanlığınca belirlenen tutarı aşan kişilere ait dövizler, döviz tevdiat hesabına gün sonlarında yatırılır.37 Dövizin ilk kayda alındığı gün ile değerleme, ödeme veya hesaplardan çıkma tarihindeki kur değişikliğinden kaynaklanan olumlu farklar gelir, olumsuz farklar ise gider veya emanet olarak kaydedilir.38 Veznede bulunan dövizler bankaya gönderilirken TL tahsilâtların bankaya gönderilmesinde olduğu gibi “teslimat müzekkeresi” düzenlenir. 7- 106 DÖVİZ GÖNDERME EMİRLERİ HESABI Muhasebe birimlerinin, döviz cinsinden yapacakları ödeme ve göndermeler için düzenledikleri döviz gönderme emirleri ile bunlardan bankaca ödendiği veya gönderildiği bildirilen tutarlar 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabında izlenir. Hesabın işleyiş prensipleri, 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabının çalışma prensipleri ile aynıdır. Dövizin banka tarafından kesin olarak ödendiği anlaşılıncaya kadar izlendiği bir düzenleyici hesaptır. 37 Bu limit, her mali yıl için, Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünce “parasal sınırlar” tebliği ile belirlenmektedir. 38 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 19) 2013 | 53 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 7.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Kiraya verdiğimiz tarihi restoranın kiracısı kiranın üç aylık dilimini oluşturan 20.000 Avroyu muhasebe biriminin veznesine yatırmıştır. Tahsilât tarihindeki T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru, 1 Avro= 2,00 TL 54 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 105.01 Döviz Hesabı39 40.000,00 120 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 40.000,00 40.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 40.000,00 Kira karşılığı alınan döviz gün sonunda teslimat müzekkeresi düzenlenmek suretiyle bankaya gönderilmiştir. 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 40.000,00 105.01 Döviz Hesabı 40.000,00 Ertesi gün alınan banka hesap özet cetvelinden dövizin banka hesabımıza yattığı anlaşılmıştır. 105.02 Döviz Hesabı40 40.000,00 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 40.000,00 Örnek 2: (G) Büyükşehir Belediyesince daha önce istimlâk edilen bir binanın yıkılması sırasında 7.000 $ nakit para bulunmuştur. 1$= 1,50 TL 105.01.02 Döviz Hesabı41 10.500,00 333 Emanetler Hs 10.500,00 Binanın eski sahibi ve varisleri bulunamadığı için yabancı para belediye bütçesine gelir kaydedilmiştir. 333 Emanetler Hs 10.500,00 600 Gelirler Hesabına 805 Gelir Yansıtma Hs 800 Bütçe Gelirleri Hs 10.500,00 10.500,00 10.500,00 Örnek 3: Sözleşmesi gereği yabancı para cinsinden ödenmesi gereken bir yapım işinden dolayı yüklenici (E) Şirketine 22.000 $ + 3.960 $ KDV hak ediş ödemesi yapılmıştır. 1 $ = 1,50 TL 990,00 1/6 KDV kesintisi, 247,50 damga vergisi 39 Kasadaki dövizler Bankadaki dövizler 41 Emanet dövizler 40 2013 | 55 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 38.940,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 1.237,50 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 37.702,50 830 Bütçe Giderleri Hesabı 38.940,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 38.940,00 Bankadan aldığımız hesap özet cetvelinden ödemenin yükleniciye yapıldığı anlaşılmıştır. 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 37.702,50 105 Döviz Hesabı 37.702,50 Örnek 4: Döviz hesabında bulunan kuruma ait 70.000 Avro için ay sonunda yeniden değerleme yapılmıştır. Bir ay öncesine göre 1 avroluk kur 0,08 TL yükselmiştir. 105 Döviz Hesabı 5.600,00 600 Gelirler Hesabı 5.600,00 Örnek 5: Döviz hesabımızda bulunan kurumumuza ait 40.000 Avro için ay sonunda yeniden değerleme yapılmıştır. Bir ay öncesine göre 1 avroluk kur 0,12 TL düşmüştür. 630 Giderler Hesabı 4.800,00 105 Döviz Hesabı 4.800,00 8- 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI Hazır değerler hesap grubunda sayılan hesaplar içerisinde tanımlanmayan ve niteliği itibarıyla bu grupta izlenmesi gereken diğer değerlerin izlenmesi için kullanılan bir hesaptır. Bu hesaba kaydedilecek işlemler şunlardır: Kasa ihtiyacı için veznedar adına çek düzenlenerek para çekilmesine ait işlemler. Kasa fazlası ulusal para ile kişi veya kurum malı yabancı paraların veznedarla bankaya gönderilmesine ait işlemler. 8.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Muhasebe birimi veznesinde bulunan paranın günlük ödemeleri karşılamayacağı düşünüldüğünden kasa ihtiyacı için veznedar adına 2.500,00 TL çek düzenlenmiştir. 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 103 Verilen Çek ve Gön. Emirleri Hs 56 | 2013 2.500,00 2.500,00 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Kasa ihtiyacı için bankadan çekilen para, veznedar adına alındı düzenlenmek suretiyle kasaya konulmuştur. 100 Kasa Hesabı 2.500,00 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 2.500,00 Örnek 2: Kasada bulundurulacak limiti aşan 32.100,00 TL veznedar adına teslimat müzekkeresi düzenlenmek suretiyle bankaya gönderilmiştir. 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 32.100,00 100 Kasa Hesabı 32.100,00 Gün sonunda alınan banka hesap özet cetvelinden paranın banka hesabına yatırıldığı anlaşılmıştır. 102 Banka Hesabı 32.100,00 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 32.100,00 9- 109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI Banka kredi kartlarıyla yapılan tahsilât ve bunlara ilişkin olarak yapılan mahsup ve iade işlemleri bu hesapta izlenir.42 9.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (A) Belediyesince kredi kartı ile gün içerisinde toplam 4.720,00 TL su geliri tahsilâtı yapılmıştır. 109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar 4.720,00 Hesabı 391 Hesaplanan KDV Hesabı 720,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 4.000,00 4.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 4.000,00 Takip eden ay içerisinde kredi kartı ile tahsil edilen tutarların (A) Belediyesinin banka hesabına aktarıldığı anlaşılmıştır. 102 Banka Hesabı 109 Banka Kredi Kart. dan Al. Hs 4.720,00 4.720,00 42 Banka kredi kartları ile yapılan tahsilâtlara ilişkin olarak Maliye Bakanlığınca Genel Bütçe için belirlenen usul ve esaslara uyulur. Ayrıca 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 41.maddesinde de tahsilâtın banka hesabına yatırılma süresi yirmi gün olarak belirlenmiştir. 2013 | 57 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ B) MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR 1- 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI Kurum malı olarak muhasebe birimlerine intikal eden ve içinde bulunulan faaliyet döneminde paraya çevrilmesi veya kullanılması düşünülen; Altın, Gümüş, Pırlanta vb. kıymetli madenler, Antika niteliğindeki eşya, para, pul gibi menkul varlıklar,43 Konvertibl olmayan yabancı paralar, 117 Menkul Varlıklar Hesabında izlenir. 2- 118 DİĞER MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR HESABI Kurum malı olarak muhasebe birimlerine intikal eden ve içinde bulunulan faaliyet döneminde paraya çevrilmesi düşünülen; Tahvil, Senet, Bonolar, 118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabında izlenir. Temel menkul kıymetler, hisse senedi ve tahvillerdir. Bunun dışında kalan kıymetler ya hisse senedinin türevidir ya da tahvillerin türevi niteliğindedir. Hazine bonoları, kamu kesiminin finansmanında bir yılı aşmayan vadelerle sağlanan belgelerdir. Muhasebe mevzuatımızda satın alınan tahvil ve bonoların üzerinde bulunan vadesi gelmemiş veya gelmiş faiz kuponlarının nasıl ve hangi hesaplara kaydedileceğine dair bir açıklama bulunmamaktadır. Ancak Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu çıkarmış olduğu 1 Nolu Devlet Muhasebesi Standardında “Varlıklar arasında yer alan alacaklara ilişkin olarak tahakkuk eden ancak, tahsil zamanı gelmeyen faiz alacaklarının ilgili hesaplarda gösterileceği” açıklamasını getirmiştir. Bu tür faiz alacaklarının ilgili hesapta yani faizin bağlı olduğu anaparanın veya varlığın kayıtlı olduğu hesapta izlenmesi öngörül43 Sanat eserleri sigorta değeri, takdir edilen bedel veya iz bedeli ile muhasebeleştirilir. Maliyet bedeli, sanat eserlerinin değerlemesinde esas alınan bir ölçüt değildir. 58 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER mektedir. Tahsil zamanı gelen faiz kuponlarının ise hangi hesaba alınacağı konusunda bir açıklık bulunmamaktadır. Kanaatimizce en sağlıklı yöntem – ticari muhasebede olduğu gibi – tahsil zamanı gelen faiz alacaklarının kayıtlı olduğu varlık hesabından çıkarılarak 108 Diğer Hazır Değerler Hesabına kaydedilmesi ve tahsilatın da buradan yapılmasıdır. Tahvillerle birlikte tahsil edilebilir duruma gelmiş kuponlarında satın alınması durumunda kuponlar, bu kuponlar karşılığında tahsil edilecek faiz tutarı üzerinden 108- Diğer Hazır Değerler Hesabına kaydedilmeli, vadesi gelmiş kupon bedelleri satın alma tutarından indirildikten sonra kalan tutar, tahvillerin alış değerini oluşturmalıdır. 2.1.Menkul Kıymet ve Varlıklar Teslim Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar Menkul kıymet alındı belgesi düzenlenmek suretiyle teslim alınır. Tahvil ve bonoların üzerindeki vadesi gelmemiş faiz kuponlarının tam olmasına dikkat edilir. Menkul kıymet ve varlıklar, veznedarlarca üzerlerinde yardımcı defter sıra numarası taşıyan torba veya zarflar içerisinde kasada veya vezne odasının uygun bir bölümünde saklanır. Hesaplara alınmadan önce muhasebe birimince kıymet takdirinin yapılması gerekir. Menkul kıymetlerin alınması, verilmesi ve paraya çevrilmesi sırasında Muhasebe İşlem Fişi düzenlenir. 2.2.Menkul Kıymet ve Varlık Hesaplarına Ait Örnekler Örnek 1: İdare 01.07.200_ tarihinde nominal değeri 50.000,00.TL olan % 60 faizli kamuya ait tahvillerden geçici yatırım amacıyla 100 adedini toplam 6.500.000,00.-TL’ye peşin olarak satın almıştır. (Tahvillerin faiz dönemi 01 Ocak – 31 Aralıktır) 118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 6.500.000,00 103 Verilen Çek ve Gön Emr Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hs 6.500.000,00 6.500.000,00 6.500.000,00 2013 | 59 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Kayıtlı kamu kesimi tahvillerinden 20 adet faiz kuponunun vadesi gelmiştir. (50.000 * %60 * 20 = 600.000,00.-TL) 102 Banka Hesabı 600.000,00 118 Diğer Menkul Kıymet ve Varl HS 805 Gelir Yansıtma Hesabı 600.000,00 600.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 600.000,00 Örnek 2: (A) Belediyesince yeni açılan sanat müzesi envanterine kaydedilmek üzere sigorta değeri 1.340.000,00 TL olan 13 adet antika tablo Kültür Bakanlığı tarafından Belediyeye devredilmiştir. 117 Menkul Varlıklar Hesabı 1.340.000,00 1.340.000,0 0 Örnek 3: Müze envanterinde kayıtlı değeri 120.000,00 TL olan bir adet elyazması varak, yapılan müzayedede 840.000,00 TL bedelle satılmıştır. Öncelikle kayıtlı değer ile satış değeri arasındaki olumlu farkın hesaplara alınması gerekir. 600 Gelirler Hesabı 117 Menkul Varlıklar Hesabı 720.000,00 600 Gelirler Hesabı 720.000,00 Şimdi ise satış işlemini muhasebeleştirelim. 102 Banka Hesabı 840.000,00 117 Menkul Varlıklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 840.000,00 840.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 840.000,00 Örnek 4: Ressam (A), bir yıl süreyle sanat müzesinde sergilenmesi için (A) Belediyesine teslim ettiği 125.000,00 TL değerinde iki adet tabloyu sergi sonunda müzeye bağışlamıştır. Tabloların rayiç değeri 187.000,00 TL’dir. 913 Kişilere Ait Men Kıy Emanetleri Hs 125.000,00 912 Kişilere Ait Men Kıy Hesabı 117 Menkul Varlıklar Hesabı 600 Gelirler Hesabı 60 | 2013 125.000,00 187.000,00 187.000,00 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Örnek 5: (A) Belediyesi tarafından yatırım amacıyla 2.300.000,00 TL Devlet tahvili satın alınmıştır. 118 Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 2.300.000,00 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 2.300.000,00 2.300.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 2.300.000,00 Devlet tahviline ait 87.000,00 TL vadesi gelmiş faiz kuponlarının tahsili sağlanmıştır. 102 Banka Hesabı 87.000,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 87.000,00 87.000,00 87.000,00 C) KISA VADELİ FAALİYET ALACAKLARI 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 23.maddesi ile 5393 sayılı Belediye Kanununun 59.maddesi ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 42.maddesinde sayılan yerel yönetim gelirlerinden tahakkuk ettirilenlerden bir yıl içinde tahsili öngörülenlerin izlenmesi için kullanılır. Kanunlarda belirtilen yerel yönetim gelirleri aşağıdaki kalemlerden oluşmaktadır: Kanunlarla gösterilen belediye/il özel idaresi vergi, resim, harç ve katılma payları. Genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan pay. Genel ve özel bütçeli idarelerden yapılacak ödemeler.44 Taşınır ve taşınmaz malların kira, satış ve başka suretle değerlendirilmesinden elde edilecek gelirler. Belediye meclisi/il genel meclisi tarafından belirlenecek tarifelere göre tahsil edilecek hizmet karşılığı ücretler. 44 4706 Sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunu’nun 5 inci maddesi gereğince belediye mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satışı sonucunda tahsil edilen bedellerin %10’u yerinde muhafaza edilmeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak şartıyla belediye fon hesabına, tahsilâttan ayrılan pay sonrasında kalan kısmın %30’u ilgili belediyeye ve ayrıca varsa Büyükşehir belediyesine de % 10 pay ayrılır.Yine 4706 sayılı Kanuna göre Belediye mücavir alan sınırları dışındaki köylerde bulunan hazine taşınmazlarının satış bedellerinin tahsil edilen kısmından % 25 oranında il özel idarelerine pay verilir. İl özel idareleri de bu paranın dörtte birini ilgili köy tüzel kişiliğine öder ve kalanını diğer köylere götürülecek hizmetlerde kullanır. 2013 | 61 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Faiz ve ceza gelirleri. Bağışlar. Her türlü girişim, iştirak ve faaliyetler karşılığı sağlanacak gelirler. Diğer gelirler. Bu gruptaki faaliyet alacak hesapları şunlardır: 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 122 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı Faaliyet alacakları hesaplarına kaydedilecek gelir türleri, yerel yönetim bütçelerinin Gelir Cetvelinde gösterilen gelir türleridir ve yerel yönetimin faaliyetleri ile doğrudan ilgilidir. Aynı zamanda faaliyet alacakları hesaplarının ayrıntı kodları ile 600 Gelirler Hesabı, 800 Bütçe Gelirleri Hesabı ve 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabının ayrıntı kodları birbiriyle paraleldir. Bu nedenle, tahakkukların doğru ayrıntı kodlarına/yardımcı hesaplara kaydedilmesi, ret ve iadelerin de paralel kodlardan/yardımcı hesaplardan yapılması, sağlıklı bir muhasebe açısından önemlidir. Tahsilâtlarda kullanılan muhasebe programı bütçe gelirleri hesabına kendiliğinden yansıtma yapıyorsa, hata oluşmayabilir ama muhasebesini gelişmiş bir bilgisayarlı muhasebe programı üzerinden yapmayan küçük ölçekli yerel yönetimler varsa, bu konuya dikkat etmelidir. 1- 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilât ve terkinlerin izlenmesi için kullanılır. Gelir birimlerinin tahakkuk servislerince tahakkuk bordroları ile ya da tahakkuk fişleri ile muhasebe birimine bildirilen tahakkuklar, düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle ilgili hesaplara alınarak tahakkuk kayıtları yapılır. Gün içindeki gelirlerden alacak tahakkukları gün sonuna kadar muhasebe servisine bildirilir. Faaliyet dönemi içinde tahsili gereken tutarlar bu hesaba, içinde bulunulan dönemi takip eden dönemlerde tahsili gereken tutarlar ise 62 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER duran varlıklar ana hesap grubunda yer alan gelirlerden alacaklar hesabına kaydedilerek izlenir. Duran varlıklar ana hesap grubunda yer alan gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonlarında vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba aktarılır. Nitelikleri itibarıyla tahakkuku tahsiline bağlı bütçe geliri olarak yapılan tahsilâtlar, bu hesapla ilişkilendirilmez. Gelirlerden alacakların terkinine ilişkin düzeltme ve iade belgesi muhasebe servisine gönderildiğinde, her bir düzeltme ve iade belgesi için düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle veya düzeltme ve iade belgelerinin ekli olduğu günlük icmal listesine göre düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle yılı içinde gelirler hesabına (yılı geçmiş ise giderler hesabına) borç, gelirlerden alacaklar hesabına alacak kaydedilerek terkin edilen tutarlar kayıtlardan çıkarılır. Bu hesapta kayıtlı tutarlardan kasa hesabı, banka hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç, gelirlerden alacaklar hesabına alacak yazılmak suretiyle tahsil edilen tutarlar gelir yansıtma hesabına borç, bütçe gelirleri hesabına alacak kaydedilir. Vadesi geldiği halde tahsil edilemeyen faaliyet alacakları takibe alınır. 2- 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacaklarından takibe alınan tutarlar ile bunlardan yapılan tahsilât, tecil ve terkinlerin izlenmesi için kullanılır. Gelir birimlerinin tahakkuk servislerince muhasebe servisine bildirilen takibe alınmış alacaklar, düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile gelirlerden takipli alacaklar hesabına borç, ilgisine göre gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabına alacak kaydedilerek takip kayıtları yapılır. Vadesi dolduğu halde ödenmeyen faaliyet alacakları, takibe alma işlemi için gün sonuna kadar muhasebeye bildirilir. Bu hesapta kayıtlı tutarlardan terkin edilenlere ilişkin düzeltme ve iade belgeleri muhasebeye gönderildiğinde, her bir düzeltme ve iade belgesi için düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle veya düzeltme ve iade belgelerinin ekli olduğu günlük icmal listesine göre düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle yevmiye kayıtlarına kaydedilir ve terkin edilen tutarlar kayıtlardan çıkarılır. 2013 | 63 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bu hesapta kayıtlı tutarlardan, kasa hesabı, banka hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç, takipli alacaklar hesabına alacak yazılmak suretiyle tahsil edilen gelirler, gelir yansıtma hesabına borç, bütçe gelirleri hesabına alacak kaydedilir. 3- 122 GELİRLERDEN TECİLLİ VE TEHİRLİ ALACAKLAR HESABI Gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan içinde bulunulan mali yılsonunu geçmeyen bir süre ile tecil veya tehir edilen tutarlar ve duran varlıklar ana hesap grubundaki gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda tecil ve tehir süresi bir yılın altına inen tutarlar ile bunlardan tahsil edilen veya takibe alınan tutarlar, bu hesapta izlenir. Tecil ve tecil kaldırma işlemlerini izlemek ve bunlara ilişkin muhasebe kayıtlarının yapılmasını sağlamak amacıyla, muhasebe bölümünde “Tecil Defteri” düzenlenir. Duran varlıklar ana hesap grubunda yer alan gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonlarında tecil süresi bir yılın altına inenler bu hesaba aktarılır. Bu hesapta kayıtlı tutarlardan terkin edilenlere ilişkin belgeler muhasebe servisine gönderildiğinde, düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle yevmiye kayıtlarına kaydedilerek terkin edilen tutarlar kayıtlardan çıkarılır. 4- 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI Kurumca bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak geri alınmak üzere diğer kamu idareleri veya kişilere verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerler, 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabında izlenir. Yerel yönetimlerde bu hesap yaygın olarak elektrik, su ve doğalgaz aboneliği için verilen güvence bedellerinin kaydedilmesi için kullanılmaktadır. 5- 127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI Diğer faaliyet alacakları hesabı, mahalli idarelere ait maddi duran varlıkların taksitli satılması durumunda ortaya çıkan alacaklar ve vade farkı faiz gibi asli alacağa bağlı alacaklar ile yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılır. 64 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER D) UZUN VADELİ FAALİYET ALACAKLARI 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 23.maddesi ile 5393 sayılı Belediye Kanununun 59.maddesi ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 42.maddesinde sayılan yerel yönetim gelirlerinden tahakkuk ettirilenlerden takip eden faaliyet dönemlerinde tahsili öngörülenlerin izlenmesi için kullanılır. Bu gruptaki faaliyet alacak hesapları şunlardır: 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 227 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı 1- 220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI Tahakkuk ettirilen ve içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahsili gereken, gelirlerden alacakların izlenmesi için kullanılır. 2- 222 GELİRLERDEN TECİLLİ VE TEHİRLİ ALACAKLAR HESABI Gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan faaliyet dönemini aşan süreyle tecil veya tehir edilen tutarların izlenmesi için kullanılır. Faaliyet alacakları hesaplarına kaydedilecek gelir türleri, yerel yönetimlerin bütçelerinin Gelir Cetvelinde gösterilen gelir türleridir ve yerel yönetimin faaliyetleri ile doğrudan ilgilidir. Aynı zamanda faaliyet alacakları hesaplarının ayrıntı kodları ile 600 Gelirler Hesabı, 800 Bütçe Gelirleri Hesabı ve 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabının ayrıntı kodları birbiriyle paraleldir. Bu nedenle, tahakkukların doğru ayrıntı kodlarına/yardımcı hesaplara kaydedilmesi, ret ve iadelerin de paralel kodlardan/yardımcı hesaplardan yapılması, sağlıklı bir muhasebe açısından önemlidir. 3- 227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI Diğer faaliyet alacakları hesabı, mahalli idarelere ait maddi duran varlıkların taksitle satılması durumunda ortaya çıkan alacaklardan içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahsili gerekenler ile diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılır. 3.1.Faaliyet Hesaplarına Ait Örnekler Örnek 1: Mükellef tarafından verilen emlak vergisi beyannamesi üzerine 1.300,00 TL emlak vergisi tahakkuk ettirilmiştir. 2013 | 65 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 1.300,00 600 Gelirler Hesabı 1.300,00 a) Emlak vergisinin 1.taksiti 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 12.maddesi gereğince hesaplanan %10 “kültür varlıklarını korunmasına katkı payından birinci taksite isaben eden tutar ”45 ile birlikte vadesi içerisinde ilçe belediyesinin veznesine ödenmiştir. 100 Kasa Hesabı 715,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 650,00 362 Fon ve D.Kamu İd. Ad. Yp. Th 805 Gelir Yansıtma Hesabı 65,00 650,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 650,00 b) Emlak vergisi ile birlikte tahsil edilen “kültür varlıklarının korunmasına katkı payı” ilgili kurumun hesabına aktarılmıştır. 362 Fon ve Diğer Kamu İd. Ad. Yp. Th. Hs. 65,00 103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs 65,00 c) Emlak vergisinin 2.taksiti vadesinde ödenmediği için takibe alınmıştır. 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 650,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 650,00 d) Takibe alınan emlak vergisi 54,00 TL gecikme zammı ile beraber tahsil edilmiştir. 100 Kasa Hesabı 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hs 45 769,00 650,00 Belediyelerin görev alanlarında kalan kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi amacıyla kullanılmak üzere tahakkuk eden emlak vergisinin %10'u nispetinde "Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı" tahakkuk ettirilir ve ilgili belediyesince emlak vergisi ile birlikte tahsil edilir. 66 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 600 Gelirler Hesabı 54,00 362 Fon ve D.Kamu İd. Ad. Yp. Th 65,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 704,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 704,00 Örnek 2: (A) Belediyesince kayıtlı değeri 33.000,00 TL olan 1 adet arsa, 20.000,00 TL’si içinde bulunulan faaliyet döneminde, geri kalanı ise takip eden faaliyet döneminde tahsil edilmek üzere 130.000,00 TL + %18 KDV46 ile satılmıştır. 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs 20.000,00 227 Diğer Faaliyet Alacakları Hs 110.000,00 100 Kasa Hesabı47 23.400,00 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 130.000,00 391 Hesaplanan KDV Hesabı 23.400,00 Bilindiği gibi, yerel yönetimler arsa satışlarından kaynaklanan KDV’yi vergi sorumlusu sıfatıyla tahsil etmek ve vergi dairesine yatırmakla yükümlüdür. Peşin satılan arsalarda KDV de peşin tahsil edildiğinden sorun olmamaktadır. Ancak vadeli satışlarda bazı yerel yönetimlerin tahsil etmeleri gereken katma değer vergisini 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına kaydederek tahsilini daha sonraki dönemlerde yaptıkları da görülmektedir. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı nitelik olarak bu tür alacakların kaydına elverişli değildir. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununa göre, mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri teslim sayılan haller arasında sayılmaktadır ve mal veya hizmetin teslimi ile vergi de doğmuş olduğundan vergi sorumlusu sıfatıyla takip eden ay içerisinde beyan edilip, vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir. Yerel yönetimlerin taşınmazların satışını yukarıdaki anlamda gerçekleştiği anda vergiyi tam olarak ve peşinen tahsil etmesi gerekir. a) Arsa satışından kaynaklanan 20.000,00 TL alacak vadesinde tahsil edilmiştir. 46 Net alanı 150 m2'yi aşmayan konut satışlarında KDV oranı yüzde 1, diğer arsa, arazi mesken ve işyeri satışlarında yüzde 18'dır. 47 KDV peşin tahsil edilmiştir. 2013 | 67 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 102 Banka Hesabı 20.000,00 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs 805 Gelir Yansıtma Hesabı 20.000,00 20.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 20.000,00 b) Faaliyet döneminin sonunda, takip eden faaliyet döneminde tahsili gereken 110.000,00 TL ilgili hesaba aktarılmıştır. 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs 110.000,00 227 Diğer Faaliyet Alacakları Hs 110.000,00 c) Arsa satış gelirinin 70.000,00 TL’si vadesinde tahsil edilmiştir. 100 Kasa Hesabı 70.000,00 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs 805 Gelir Yansıtma Hesabı 70.000,00 70.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 70.000,00 d) Vadesinde ödenmeyen 40.000,00 TL arsa satışından kaynaklanan alacak takibe alınmıştır. 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 40.000,00 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs 40.000,00 e) Takipteki 40.000,00 TL alacak, icra yoluyla ve genel hükümlere göre hesaplanan 1.324,00 TL faizi ile beraber tahsil edilmiştir. 120.05 Gelirlerden Alacaklar Hs 1.324,00 600 Gelirler Hesabı 102 Banka Hesabı 1.324,00 41.324,00 121 Gelirlerden Takipli Al.Hs 40.000,00 120.05 Gelirlerden Alacaklar Hs 805 Gelir Yansıtma Hesabı 68 | 2013 1.324,00 41.324,00 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 41.324,00 Örnek 3: (A) işyeri için 450,00 TL ilan ve reklam vergisi tahakkuk ettirilmiştir. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 450,00 600 Gelirler Hesabı 450,00 Tahakkuk eden ilan ve reklam vergisi yanlışlıkla 540,00 TL olarak tahsil edilmiş, yanlışlığın farkına tahsilâta ilişkin muhasebe kayıtları yapıldıktan sonra varılmıştır. 100 Kasa Hesabı 540,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 540,00 540,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 540,00 Düzeltme işlemini temin için aşağıdaki kayıtların yapılması gerekecektir. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 90,00 333 Emanetler Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 90,00 90,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 90,00 Örnek 4: Denetim elemanlarınca (V) Sinemasına ait işlemlerin incelenmesi sırasında geçmiş döneme ait biletlerle ilgili bildirimlerin yapılmadığı ve eğlence vergilerinin hesaplanarak Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğüne yatırılmadığı; söz konusu döneme ait eğlence vergilerinden %25 Belediye payının 48.390,00 TL olduğu tespit edilmiştir. 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 48.390,00 600 Gelirler Hesabı 48.390,00 a) Takipteki eğlence vergisinin 8.390,00 TL’si hesaplanan 4.245,00 TL gecikme zammı48 ile beraber tahsil edilmiştir. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 600 Gelirler Hesabı 4.245,00 4.245,00 48 Gecikme zammı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51.maddesine göre hesaplanmaktadır. 2013 | 69 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 100 Kasa Hesabı 12.635,00 121 Gelirlerden Takipli Alc. Hs 8.390,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 4.245,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 12.635,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 12.635,00 b) Takipteki belediye alacağı belediye başkanının onayıyla49 bir yıl süreyle teminat alınmaksızın50 tecil edilmiştir. 222 Gel. den Tecilli ve Tehirli Alc. Hs 40.000,00 121 Gelirlerden Takipli Alc. Hs. 40.000,00 c) Mali yılsonunda takip eden faaliyet döneminde tahsil edilecek olan tecilli alacak dönen varlıklar hesap grubuna alınmıştır. 122 Gel. den Tecilli ve Tehirli Al. Hs 40.000,00 222 Gel. den Tecilli ve Tehirli Al. Hs 40.000,00 d) Tecilli vergi alacağı 5.719,60 TL tecil faizi51 ile beraber vadesinde tahsil edilmiştir. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 5.719,60 600 Gelirler Hesabı 100 Kasa Hesabı 5.719,60 45.719,60 122 Gel. den Tecilli ve Tehirli Al. Hs 40.000,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 49 5.719,60 45.719,60 45.719,60 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (Madde 48) 6183 sayılı Kanunun 48.maddesinde belirtilen tutarı aşmadığı için teminat alınmamıştır. 51 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (Madde 48) 50 70 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Örnek 5: (G) Büyükşehir Belediyesi Su İdaresince 220,00 TL su kullanım ücreti tahakkuk ettirilmiş olup, 17,30 TL’si %8 KDV’dir. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 220,00 600 Gelirler Hesabı 203,70 391 Hesaplanan KDV Hesabı 17,30 Su gelirinin vadesinde Su İdaresinin banka hesabına havale edilmek suretiyle ödendiği anlaşılmıştır. 102 Banka Hesabı 203,70 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 203,70 203,70 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 203,70 Örnek 6: Doğal gaz aboneliği için (A) şirketine 1.350,00 TL teminat ödenmiştir. 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 1.350,00 103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs 1.350,00 a) Doğal gaz aboneliği iptal edildiği için teminat geri alınmıştır. 102 Banka Hesabı 1.350,00 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hs 1.350,00 b) Belediye doğal gaz anlaşmasını tek taraflı olarak feshettiği için doğal gaz şirketi teminatı iade etmemiştir. 630 Giderler Hesabı 1.350,00 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 1.350,00 1.350,00 1.350,00 E) KISA VADELİ KURUM ALACAKLARI Kamu idarelerine, Hane halklarına, Yabancı devlet veya uluslararası kuruluşlara verilen borçlardan, Diğer kamu idarelerine ait borçların üstlenilmesinden ve benzeri işlemlerden kaynaklanan, 2013 | 71 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Faaliyet dönemi içinde tahsili öngörülen kurum alacakları bu hesap grubunda izlenilir. Bu grup, aşağıdaki hesaplardan oluşur: 1- 132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI Vadesi faaliyet dönemi ile sınırlı olmak üzere nakit olarak verilen borçlardan kaynaklanan alacaklar ile duran varlıklar ana hesap grubu içindeki kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı alacaklardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan tahsil edilen, terkin edilen veya takibe alınanların izlenmesi için kullanılır. 2- 137 TAKİPTEKİ KURUM ALACAKLARI HESABI Kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesinde tahsil edilemeyenler ile bu tutarlara ilişkin olarak hesaplanan faiz alacaklarından anaparaya eklenmemiş olanların takibe alınarak izlenmesi için kullanılır. F) UZUN VADELİ KURUM ALACAKLARI “13 Kurum Alacakları” başlığı altında tek tek saymış olduğumuz kurum alacaklarından vadesi bir yıldan fazla olanların izlenmesi amacıyla kullanılır. Bu grupta yer alan tutarlardan süresi bir yılın altına inenler, dönen varlıklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır. 1- 232 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI Bir yıldan uzun süreyle nakit olarak verilen borçlardan kaynaklanan kurum alacakları 232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabında izlenilir. 1.1.Kurum Alacakları Hesaplarına Ait Örnekler Örnek 1: (A) Büyükşehir Belediyesince (B) Merkez İlçe Belediyesine 895.000,00 TL borç verilmiştir. Yapılan protokol gereği verilen borcun 195.000,00 TL’si içinde bulunulan faaliyet döneminde, geri kalanı ise takip eden faaliyet döneminde geri ödenecektir. 132 Kurumca Ver. Borçlardan Alc Hs 195.000,00 232 Kurumca Ver. Borçlardan Alc Hs 700.000,00 103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 72 | 2013 895.000,00 895.000,00 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 835 Gider Yansıtma Hesabı 895.000,00 a) Faaliyet döneminde tahsili öngörülen 195.000,00 TL süresinde tahsil edilmiştir. 102 Banka Hesabı 132 Kurumca Ver. Borçlardan Alc Hs 805 Gelir Yansıtma Hesabı 195.000,00 195.000,00 195.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 195.000,00 b) Faaliyet döneminin sonunda vadesi bir yılın altına inen kurum alacağı dönen varlıklar grubundaki ilgili hesaba aktarılmıştır. 132 Kurumca Ver. Borçlardan Alc Hs 700.000,00 232 Kurumca Ver. Borçlardan Alc 700.000,00 Hs c) Alacağın 650.000,00 TL’si protokolde öngörülen sürede tahsil edilmiştir. 102 Banka Hesabı 132 Kurumca Ver. Borçlardan Alc Hs 805 Gelir Yansıtma Hesabı 650.000,00 650.000,00 650.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 650.000,00 d) Belirlenen vadede tahsil edilemeyen 50.000,00 TL kurum alacağı takibe alınmıştır. 137Takipteki Kurum Alacakları Hesabı 50.000,00 132 Kurumca Ver. Borçlardan Alc Hs 50.000,00 e) Belediye meclisince takipteki kurum alacağının silinmesine karar verilmiştir. 630 Giderler Hesabı 137 Takipteki Kurum Alacakları Hs 50.000,00 50.000,00 2013 | 73 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ G) DİĞER ALACAKLAR 1- 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI Yerel yönetimlerin faaliyet alacakları52 ve kurum alacaklarının53 dışında kalan alacaklarının izlenmesi için kullanılır. 1.1.Kişilerden Alacaklar Hesabına Borç Kaydedilecek Tutarlar Sayıştay ve diğer mahkemelerce borç hükmolunan fazla ve yersiz ödemeler. Denetim elemanları ve idare amirlerince yapılan denetim/incelemelerle tespit olunan fazla ve yersiz ödemeler. Ayniyatın çalınmasından, kaybedilmesinden veya kanunsuz kullanılmasından doğan zararlar. Süresinde mahsup edilmeyen veya zimmete geçirilen avans ve krediler. Tahsildar, veznedar, icra memuru gibi görevlilerce zimmete geçirilen veya kaybedilen tutarlar. Emanet nitelikli hesaplarda kayıtlı tutarlardan çalınan, zayi olan, noksan çıkan, fazla ve yersiz ödenen tutarlar. Yukarda sayılan alacaklar için hesaplanan faizler. Yönetmelik bu hesaba kaydedilecek olanları yukarıdakilerle sınırlamıştır. Bu nedenle bu hesaba, yukarıda sayılan nitelikte olmayan kayıtların yapılmaması gerekir. Örneğin satışı yapılan taşınır, taşınmaz veya ticari mala ait KDV’nin tahsil edilene kadar bu hesapta izlenmesi gibi yanlışlılara meydan verilmemelidir. Ayrıca, kişinin yanlış veya yanıltıcı beyanına, hileli ve aldatıcı davranışına dayanmadan idarenin kendi iradesi ile tek taraflı yaptığı işlem ve eylemlerden kaynaklanan fazla ve yersi ödemelerde, borçludan fazla veya yersiz ödemeyi geri isteme süresinin dava açma süresi olan 60 gün içerisinde yapılması gerekmektedir. Dava açma süresi geçtikten sonra fazla veya yersiz ödeme yapılan kişiyi ödemeye zorlayamayız, ancak rızaen ödemeyi kabul ederse tahsilât yapabiliriz. Fazla ve yersiz ödeme yapılan kişinin rızaen ödemeye yanaşmaması halinde fazla veya yersiz ödenen tutarın, Sayıştay Başkanlığının 5189/1 sayılı Genel Kurul Kararında açıklanan sorumlulardan (harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi, muhasebe yetkilisi) tahsil edilmesi gerekmektedir. Söz konusu sorumlular da daha sonra se- 52 53 12’li hesap grubu ki, bunlar bütçe gelirlerini oluşturmaktadır 13’lü hesap grubu 74 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER bepsiz zenginleşmeden dolayı fazla ve yersiz ödeme yapılan kişilere rücu davası açmak suretiyle fazla ve yersiz ödemeyi mahkeme kararıyla alabilirler. 1.2.Alacakların tahsil şekilleri Rıza ile tahsilât esastır. Rızaen tahsilât yapılamaması halinde aşağıdaki tahsil yöntemlerine başvurulması gerekir. Özel kanunlarında yazılı hükme göre tahsilât. a) 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna Göre Yapılacak Tahsilâtlar: 1. Mutemet avanslarından doğan alacaklar. 2. Gerçeğe aykırı beyanname verilmek suretiyle fazla alınan harcırahlar. 3. Özel kanunlarında 6183 sayılı Kanuna göre tahsil edileceği belirtilen diğer alacaklar. b) 6245 sayılı Harcırah Kanununun 59. Maddesine Göre Yapılacak Tahsilâtlar 1. Harcırah avanslarından doğan alacaklar (Alındığı tarihten itibaren Genel Hükümlere göre hesaplanacak faizi ile beraber aylık ve ücretlerin her ay yarısı kesilmek suretiyle) Takas suretiyle tahsilât. Yerel yönetimin, gerçek veya tüzel kişiler ile diğer kurumlara olan borçlarının aynı kişi veya kurumdan olan alacağına 818 sayılı Borçlar Kanununun 118-124 maddelerine göre mahsup edilmek suretiyle yapılan tahsilâttır. Takas suretiyle tahsilât yapılabilmesi için aşağıdaki şartların oluşması gerekir: a) Takas edilecek borç ve alacağın nakit olması. b) Borç ve alacağın her ikisinin de vadesinin gelmiş olması.54 c) Takas suretiyle tahsilât yapılacağının kişi veya kuruma yazılı olarak bildirilmesi. d) Borç ve alacağın herhangi birinin şarta bağlı olmaması. e) 4857 sayılı İş Kanununun 35. maddesi gereğince işçilerin aylık ve ücretlerinin ¼ ü takas edilebilir. Aşağıdaki durumlarda takas yapılamaz: Herhangi bir şahsın borcu, o şahsın ortak bulunduğu şirketin kurumdan alacağı ile takas edilemez. 54 Borçlunun istemi üzerine vadesi gelmemiş borçlarına mahsup yapılabilir. 2013 | 75 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Saklanmak için bırakılmış olan değerler takas edilemez. Nafaka veya işçi ücretinin ¾ ü gibi borçlunun ve ailesinin geçimi için gerekli olup, özel niteliği bakımından doğrudan doğruya alacaklıya ödenmesi gereken alacaklar takas yapılamaz. Devlet, il idaresi ve köyler lehine olarak kamu hukukundan doğan alacaklar takas edilemez. İcra yoluyla tahsilât. Diğer üç tahsil yöntemiyle tahsil edilemeyen mahkemeler ve Sayıştay tarafından hüküm altına alınan alacaklar icra yoluyla tahsil edilir. 1.3.Faiz ve başlangıç tarihi Bilindiği gibi, kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı alacaklar için alacağın tahsilâtı sırasında faiz hesaplanması gerekmektedir. Alacağın niteliğine göre faizin tabi olduğu kanun, dolayısıyla faiz oranı da değişmektedir. Bu nedenle, alacak için faiz hesaplamadan önce alacağın niteliğini belirlememiz gerekmektedir. Süresinde mahsup edilmeyen harcama yetkilisi mutemedi avansları için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı alınır. Süresinde mahsup edilmeyen sürekli ve geçici görev yolluğu avansları ile taahhütnamelerinde ayrıca bir faiz oranı belirtilmeyen alacaklardan genel hükümlere göre faiz alınır. Sayıştay ilamı ile kesinleşen kamu alacakları için de genel hükümlere göre faiz alınır. Ancak 832 sayılı Sayıştay Kanunu gereğince hesaplanan faiz hiçbir zaman anaparanın % 10’unu geçemez. Faiz başlangıç tarihinin belirlenmesi sırasında ise aşağıdaki hükümlere göre hareket edilmelidir: 1) Fazla ve yersiz ödemeler, geri isteme iradesinin borçluya ulaştığı tarihten, 2) Noksan tahsilât veya kesintiler, tahsilât ve kesinti tutarının gelir kaydedilmesi gerektiği tarihten, 3) Harcama yetkilisi mutemet avansları, mahsup veya iade edilmesi gerektiği tarihten, 4) Sürekli görev yolluğu avansları: Memur ve ailesi atandığı memuriyet mahalline gitmişse varışları tarihinden itibaren bir ay sonundan, 76 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Memur gitmemiş veya aile götürülmemişse avansın verildiği tarihten, Sürekli görev yolluğuna esas tayinin iptal edilmesi halinde ise iptal emrinin ilgiliye tebliğ edildiği tarihi izleyen 15 inci gün sonundan, 5) Geçici görev yolluğu avansları: Memurun asıl görev yerine dönüşünden itibaren bir ay sonundan, Geçici görevlendirmeden vazgeçildiği takdirde iptal emrinin ilgiliye tebliğ edildiği tarihi izleyen 15 inci gün sonundan, Geçici göreve özel nedenlerle gidilmediği takdirde avansın verildiği tarihten, 6) Sözleşmeye dayanan alacaklar, sözleşmenin ihlal edildiği tarihten, 7) Taksitli alacaklar, ödenmeyen taksitin vadesinin geldiği tarihten, 8) Sayıştay ve mahkeme ilamları ile tazmin hükmolunan alacaklar: İlamda faizin başlangıcı hakkında hüküm varsa belirtilen tarihten, Aksi takdirde karar tarihinden, 9) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 nci maddesi gereğince tahsil edilmesi gereken kamu zararları, zararın oluştuğu tarihten, İtibaren faize tabidir. 1.4.Toplu Yatırılan Paralarda Anapara ve Faizin Ayrıştırılması Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı kurum alacaklarının tamamı her zaman bir defada tahsil edilmeyebilir. Böyle durumlarda faizin tahsil edilen anapara tutarı esas alınarak ve üzerine ilave olarak hesaplanacağı doğaldır. Ancak bazen borçlu kişi belli bir miktar yatırabileceğini ifade etmektedir (sözgelimi 700,00 TL verebilirim diyebilmektedir), bazen de borçlunun kurumdan alacağına mahsuben yapılan tahsilatlar ile alacaklı muhasebe biriminin dışındaki başka bir muhasebe birimine (örneğin il özel idaresinde kayıtlı bir kişilerden alacak miktarının ilçe özel idaresinin veznesine yatırılması gibi) yatırılan alacaklar için benzer durum sözkonusu olabilmektedir. Böyle durumlarda gerek 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen bir alacak olsun, gerekse genel hükümlere göre takibi yapılan bir ala- 2013 | 77 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ cak olsun yatırılan veya mahsup edilen belli tutarı anapara ve faize ayrıştırmak gerekmektedir. Başka muhasebe birimlerince yapılan tahsilatlarda bu ayrıştırma esas alacaklı muhasebe birimince yapılmaktadır. İşlerimizde pratiklik kazanmak ve doğru bir hesap yapmak için belli bir para üzerinden anapara ve faiz ayrıştırmasını yapacak sağlıklı bir yönteme ihtiyaç vardır. Aşağıda kendimizce geliştirilen bir yöntem yer almaktadır ve kanımızca kullanılması büyük kolaylıklar sağlayacaktır: Bilindiği gibi faiz hesaplamanın evrensel bir formülü vardır: F = A*n*t F = Faiz tutarı A = Anapara n = Faiz oranı t = Zamanı simgelemektedir. Elimizde faizin dahil olduğu toplu bir miktar olduğuna göre (B = Baz tutar) ve bu miktarın bir kısmı da anapara olduğuna göre formülde (F) yerine (B - A) dememizde bir sakınca olmayacaktır. Bundan sonrası biraz matematik bilgisi ile çözülebilecek kadar sıradandır. (B – A) = A*n*t Örnek : Fazla ödemeden dolayı Memur (B) den maaşına mahsuben 840,00 TL bir para tahsil edilmiştir. (tahsilat tarihi 15.04.2008 ve faiz başlangıç tarihi de 15.12.2007 olsun) (840,00 – A) = A * [(7,20/100) * (4/12)] parantez içi değerleri sadeleştirdiğimizde formül aşağıdaki gibi olacaktır. (840,00 – A) = A * [0,072/3], şimdi formülün açılımını yapalım. 3*(840,00 – A) = 0,072A 2.520,00 – 3A = 0,072A 0,072A + 3A = 2.520,00 3,072A = 2.520,00 A = 2.520,00/3,072 A = 820,31 TL O halde: F = (B – A) formülünde değerleri yerine koyalım: F = 840,00 – 820,31 F = 19,69 TL’dir. 78 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 1.5.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Memur (A) ya 15 Haziran döneminde özel hizmet tazminatının 10 puan fazla hesaplanması nedeniyle 48,87 TL fazla maaş ödenmiştir. Fazla ödenen tutarın iadesi ile ilgili yazı, memur (A)’ya 20 Haziran tarihinde tebliğ edilmiştir. 140.0155 Kişilerden Alacaklar Hesabı 48,87 600 Gelirler Hesabı 48,87 Memur (A) kendisine fazla ödenen tutarı 10 Temmuz tarihinde genel hükümlere göre hesaplanan 2,40 TL faizi ile beraber vezneye yatırmıştır. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 2,40 600 Gelirler Hesabı 100 Kasa Hesabı 2,40 51,27 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 51,27 51,27 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 51,27 Örnek 2: (A) dairesi harcama yetkilisi mutemedi 01 Ağustos’ta almış olduğu 750,00 TL avansı süresinde mahsup etmemiştir. 140.0256 Kişilerden Alacaklar Hesabı 750,00 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 750,00 a) Harcama yetkilisi mutemedi üzerindeki avansı 15 Eylül tarihinde 6183 sayılı Kanuna göre hesaplanan 9,30 TL gecikme zammı ile beraber vezneye yatırmıştır. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 9,30 600 Gelirler Hesabı 100 Kasa Hesabı 9,30 759,30 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 55 56 759,30 9,30 9,30 Tahsilinde bütçeye gelir kaydedilecek olan Diğer alacaklar 2013 | 79 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ b) Harcama yetkilisi mutemedi 15 Eylül tarihinde üzerindeki avansa ait 600,00 TL harcama belgesi getirmiş, avanstan artan 150,00 TL ile 6183 sayılı Kanuna göre avansın tümü için hesaplanan 9,30 TL gecikme zammını ise vezneye yatırmıştır. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 9,30 600 Gelirler Hesabı 9,30 630 Giderler Hesabı 600,00 100 Kasa Hesabı 159,30 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 759,30 600,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 600,00 9,30 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 9,30 Örnek 3: Tahsildar (A)'nın tahsil ettiği 3.450,00 TL ilan ve reklam vergisini kapkaççılara kaptırdığı tespit edilmiştir. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 3.450,00 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hs 805 Gelir Yansıtma Hesabı 3.450,00 3.450,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 3.450,00 Daha sonra yapılan tahkikatta ilan ve reklam vergisinin çalınmasında tahsildarın bir kusurunun olmadığı ve olayda bedenen zarar gördüğü anlaşıldığından üst yöneticinin57 (Başkan/Vali/Genel Müdür vs.) kararı ile alacağın silinmesine karar verilmiştir. 630 Giderler Hesabı 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 3.450,00 3.450,00 Örnek 4: Kasada daha önce yapılan sayımda noksan olduğu tespit edilip 197 Sayım Noksanları Hesabına alınan 63,00 TL noksanlığın nedeni anlaşılamadığından veznedar adına kişilerden alacaklar hesabına alınmıştır. 57 Zorunlu nedenlerle takip ve tahsil imkânı kalmayan kamu alacaklarından üst yöneticinin silmeye yetkili olduğu tutarlar, her yıl Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun (İ) Cetvelinde gösterilmektedir. 80 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 63,00 197 Sayım Noksanları Hesabı 63,00 Örnek 5: Sayıştay ilamına dayanarak daha önce kişilerden alacaklar hesabına alınan 12.740,00 TL’nin muhasebe yetkililerince takip edilmemesi nedeniyle zamanaşımına uğratıldığı, denetim elemanlarınca yapılan incelemede tespit edilmiştir. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı58 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 12.740,00 12.740,00 59 Örnek 6: 15 Aralık maaş bordrosunda Mühendis (A)’dan % 16 emekli keseneğinin 45,00 TL, % 20 kurum karşılığının da 60,00 TL fazla kesildiği ve emekli sandığına gönderildiği 25 Aralık tarihinde fark edilmiş, fazla kesilen emekli kesenekleri ile ilgili Sosyal Güvenlik Kurumuna yazı yazılmıştır. 140.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı60 60,00 140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı61 45,00 600 Gelirler Hesabı 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 60,00 6,75 62 333 Emanetler Hesabı 38,25 Bir önceki ayda kuruma fazla gönderilen 105,00 TL, 20 Ocak tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen 38.348,00 TL’den mahsup edilmiş ve Sosyal Güvenlik Kurumuna da yazı ile bilgi verilmiştir. 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes. Hs 38.348,00 140.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı 60,00 140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı 45,00 103 Verilen Çek ve Gön. Emirleri Hs. 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 38.243,00 60,00 60,00 58 Muhasebe yetkilisi adına Borçlusu adına 60 Sosyal Güvenlik Kurumu adına 61 Sosyal Güvenlik Kurumu adına 62 Fazla kesilen %16 emekli keseneğinin gelir vergisi matrahından düşülmesi nedeniyle eksik alınan gelir vergisinin memurdan tahsili gerekmektedir. 59 2013 | 81 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 7: 15 Mayıs tarihinde yapılan memur maaş ödemelerinden dolayı kesilen emekli kesenekleri toplamı 23.687,00 TL olduğu halde, Sosyal Güvenlik Kurumuna yanlışlıkla 23.867,00 TL gönderildiği tespit edilmiştir. 140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı 180,00 361 Ödenecek SGK Kesintileri Hesabı 180,00 Örnek 8: (A) dairesi taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinin kişisel kusuru nedeniyle kayıtlı değeri 3.500,00 TL, rayiç değeri ise 4.250,00 TL olan bilgisayar sarf malzemesi kullanılamaz hale gelmiştir. 630 Giderler Hesabı 3.500,00 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 3.500,00 4.250,00 600 Gelirler Hesabı 4.250,00 Örnek 9: Memur (A)’ya aile yardımı ödeneğinin fazla ödenmesi nedeniyle daha önce kişilerden alacaklar hesabına alınan 12,86 TL, yanlışlıkla 21,86 TL olarak tahsil edilmiş ve yanlışlığın farkına bütçeye gelir kaydı yapıldıktan sonra varılmıştır. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 9,00 333 Emanetler Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hs 9,00 9,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 9,00 Örnek 10: Yılsonunda yapılan demirbaş envanterinde o yıl içinde alınan kayıtlı değeri 160,00 TL olan bir adet bilgisayar harici hard diski bulunamamıştır. Harici hard diskin rayiç değeri 105,00 TL’dir. 630 Giderler Hesabı 160,00 255 Demirbaşlar Hesabı 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 160,00 105,00 600 Gelirler Hesabı 105,00 Daha sonra yapılan araştırmada harici hard diskin arıza nedeniyle garanti kapsamında değişim için teknik servise gönderildiği anlaşılmıştır. 255 Demirbaşlar Hesabı 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 105,00 105,00 Örnek 11: Memur (H), kendisine özel hizmet tazminatının fazla ödenmesinden dolayı Sayıştay ilamına dayanarak daha önce kişi82 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER lerden alacaklar hesabına alınan 1.360,00 TL borcuna karşılık muhasebe birimi veznesine 665,00 TL yatırmıştır. (ilam tarihi 30.09.2007, tahsilat tarihi 01.02.2008, Faiz oranı yıllık % 7,20) Önce yatırılan toplu paranın bir miktarını vadeye göre hesaplanacak faize ayıralım ve hesaplara alalım. 140.01.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı 15,59 600 Gelirler Hesabı 15,59 Sonra da topluca tahsilat kaydını yapalım. 100 Kasa Hesabı 665,00 140.01.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı 649,41 140.01.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı 15,59 805 Gelir Yansıtma Hesabı 665,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 665,00 Örnek 12: Müteahhit (A), (G) İl Özel İdaresine olan fazla hak ediş ödemesinden kaynaklanan 5.800,00 TL borcuna karşılık, (K) İlçe Özel İdare Müdürlüğüne 3.410,00 TL yatırmıştır. (Fazla ödemenin tarihi 15.03.2008, tahsilat tarihi 15.07.2008, faiz oranı yıllık % 7,20) (K) İlçe Özel İdare Müdürlüğü’nün muhasebe kaydı: 100 Kasa Hesabı 3.410,00 511Muh.Birimleri Arası İşlmş Hs 3.410,00 (G) İl Özel İdaresinin muhasebe kaydı (önce faiz tahakkuku, sonra da tahsilat kaydı yapılmalıdır): 140.01.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı 80,00 600 Gelirler Hesabı 80,00 Şimdi de tahsilat kaydını yapalım: 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlm.Hs 3.410,00 140.01.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı 3.330,00 140.01.02 Kişilerden Alacaklar Hs 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 80,00 3.410,00 3.410,00 H) STOKLAR Bu hesap grubu, kurum ambar ve atölyelerinde; satılmak veya diğer faaliyetlerde kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen mal- 2013 | 83 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ lar ile artık ve hurda gibi faaliyet dönemi içinde kullanılacak veya paraya çevrilebilecek varlıkların izlenmesi için kullanılır. Stoklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 1- 150 İLK MADDE VE MALZEMELER HESABI Kurum faaliyetlerinde kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen tüketim malzemelerinin izlenmesi için kullanılmaktadır. 2- 153 TİCARİ MALLAR HESABI Herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile alınan ticari malların izlenmesi için kullanılır. 3- 157 DİĞER STOKLAR HESABI Artık ve hurda gibi stokların izlenmesi için kullanılır. 3.1.Stok İşlemlerinde Dikkat Edilecek Temel Konular Stoklar, maliyet bedeliyle hesaplara alınır. Maliyet bedeline, stokların elde edilmesi ve depolanacağı yere kadar getirilmesi için yapılan faiz hariç her türlü giderler ilave edilir. Bağış veya hibe olarak edinilen stoklar varsa bilinen değeri, yoksa değerlemesi yapıldıktan sonra tespit edilen değeri ile hesaplara alınır. Stokların miktar ve değerlerinde, kaybolma, çalınma, yanma, kırılma, bozulma gibi nedenlerle ortaya çıkan eksilmeler mal sorumlusu ve harcama yetkilisince muhasebe birimine bildirilir. Stoklar, kullanıldıklarında veya tüketildiklerinde 630 Giderler Hesabına kaydedilerek ilgili hesaplardan çıkarılır. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabında kayıtlı stoklardan yok olma, kırılma, bozulma veya eskime gibi nedenlerle kullanılamayacak veya tüketilemeyecek hale gelenler, 157 Diğer Stoklar Hesabına aktarılır. İhtiyaç duyulan tüketim malzemeleri düzenlenen Taşınır İstek Belgesi ile taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinden istenilir.63 Stok giriş ve çıkış kayıtları Taşınır İşlem Fişi (TİF) ile yapılır.64 63 64 Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 22) Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 29) 84 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Tüketim malzemelerinin çıkışı ilk giren-ilk çıkar yöntemi ile ve giriş bedelleri üzerinden yapılır.65 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabında izlenen stokların çıkışı için düzenlenen TİF’ler muhasebe birimine gönderilmez, bunların yerine düzenlenen onaylı bir liste, üç ayı geçmemek üzere üst yönetici (Başkan/Vali/Genel Müdür vs.) tarafından belirlenen aralıklarla muhasebe birimine bildirilir.66 Stokların muhasebe kayıtları II. düzey hesap detay kodu ile yapılır.67 3.2.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (A) Su ve Kanalizasyon İdaresince içme suyu altyapı çalışmalarında kullanılmak üzere 3.000,00 TL + KDV tutarında tüketim malzemesi alınmıştır. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 191 İndirilecek KDV Hesabı 3.000,00 540,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 22,50 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs. 3.517,50 830 Bütçe Giderleri Hesabı 3.540,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 3.540,00 a) Alınan tüketim malzemesinin 1.750,00 TL’lik kısmı ilgili birimden gelen taşınır istek belgesine dayanılarak kullanıma verilmiştir. 630 Giderler Hesabı 1.750,00 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 1.750,00 b) Yılsonunda yapılan sayımda söz konusu tüketim malzemesinin 65,00 TL noksan olduğu tespit edilmiştir. 197 Sayım Noksanları Hesabı 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 65,00 65,00 65 Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 22) Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 30) 67 Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 30) 66 2013 | 85 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ c) Noksanlığın sebebi anlaşılamamıştır. Tüketim malzemesinin rayiç değeri 72,00 TL’dir. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 72,00 197 Sayım Noksanları Hesabı 65,00 600 Gelirler Hesabı 7,00 Örnek 2: İl genelinde meydana gelen sel baskınında kayıtlı değeri 3.600,00 TL olan 144 koli fotokopi kâğıdının kullanılamaz hale geldiği ve hurda değerinin 125,00 TL olduğu, komisyon tarafından tespit edilmiştir. 157 Diğer Stoklar Hesabı 630 Giderler Hesabı 125,00 3.475,00 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 3.600,00 Hurdaya ayrılan fotokopi kâğıtları 140,00 TL’ye hurdacıya satılmıştır. 100 Kasa Hesabı 140,00 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 125,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 15,00 15,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 15,00 Örnek 3: Şehir Hayvanat Bahçesinde kullanılmak üzere (A) Belediyesince KDV dâhil 5.900,00 TL tutarında çit teli satın alınmıştır. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 191 İndirilecek KDV Hesabı 5.000,00 900,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 37,50 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs. 5.867,50 830 Bütçe Giderleri Hesabı 5.900,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 5.900,00 Taşınır kayıt ve kontrol yetkilisince ambar dışında muhafaza edilen çit telleri üzerinden kamyon geçmesi nedeniyle kullanılamaz hale gelmiştir. Çit tellerinin hurda değerinin 2.000,00 TL olduğu tespit edilmiştir. 157 Diğer Stoklar Hesabı 2.000,00 630 Giderler Hesabı 3.000,00 86 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 5.000,00 3.900,00 600 Gelirler Hesabı 3.900,00 Örnek 4: (A) Hipermarketi, hayvanlara barınak yapımı için Şehir Hayvanat Bahçesi Müdürlüğüne fatura tutarı 13.500,00 TL olan malzeme bağışlamıştır.68 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 13.500,00 600 Gelirler Hesabı 13.500,00 Örnek 5: Yerel yönetimin (A) Daire Başkanlığı stoklarında yer alan 1.200,00 TL tutarında kırtasiye malzemesi harcama yetkilisinin onayı ile (B) Daire Başkanlığına devredilmiştir. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı69 1.200,00 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı70 1.200,00 Örnek 6: (A) Dairesine ait ambarda yapılan sayımda kırtasiye malzemesinde 750,00 TL değerinde fazlalık tespit edilmiştir. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı71 750,00 397 Sayım Fazlaları Hesabı 750,00 Yapılan incelemede fazlalığın servislere kullanıma verilen ve hesaben çıkışı yapılan kırtasiye malzemesinin eksik teslim edilmesinden kaynaklandığı tespit edilmiş ve fazlalığı oluşturan kırtasiye malzemesi ilgili servislere teslim edilmiştir. 397 Sayım Fazlaları Hesabı 750,00 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 750,00 Örnek 7: (S) Daire Başkanlığı üç aylık dönem sonunda tüketmiş olduğu 960,00 TL tutarında ilk madde ve malzemeyi liste halinde muhasebe birimine bildirmiştir. 630 Giderler Hesabı 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 960,00 960,00 68 Nakdi bağış haricindeki – şarta bağlanmayan – ayni bağışlar ile varlık niteliğindeki bağışlarda 5018 sayılı Kanunun 40 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında yapılan değişiklik çerçevesinde bütçeye gelir kaydının yapılmaması, yalnızca gelir kaydının yapılması gerekmektedir. 69 (B) Daire Başkanlığı Adına 70 (A) Daire Başkanlığı Adına 71 Sayımda bulunan stok fazlalarının ambar kayıtlarına girişi için TİF düzenlenmesi unutulmamalıdır. 2013 | 87 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ I) ÖN ÖDEMELER Ön ödemeler; bütçe içi veya bütçe dışı olarak veyahut emanet niteliğindeki hesaplardan verilen her türlü avans, kredi ve akreditifler ile mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilerden oluşur. Ön ödemeler hakkında Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulan Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre işlem yapılır.72 Ön ödemeler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 1- 160 İŞ AVANS VE KREDİLER HESABI Kurumca mevzuatı gereğince bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen iş avans ve kredilerinin izlenmesi için kullanılır. İş avans ve kredi çeşitleri şunlardır:73 Harcama yetkilisi mutemetlerine verilen avanslar ve krediler. Mihmandar avansları (yabancı heyetlerin ağırlanması için). Yabancı ülkelerde yapılacak satın almalar için görevlendirilecek mutemetler adına bankalar nezdinde açtırılan krediler. 1.1.İş Avans ve Kredileri İle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar Her harcama birimi için ayrı bir mutemet görevlendirilir Görevlendirmeler Mali Hizmetler Birimine bir yazı ile bildirilir. Görevlendirme yazıları bir dosyada muhafaza edilir. Ekonomik kodun ikinci düzeyinden verilen bir avans mahsup edilmeden –belirlenen limiti aşmasa bile- ikinci bir avans verilmez Bir iş için verilen avans yalnız o işe harcanır Avans alınmadan harcama yapılamaz. Avanslarda mahsup süresi, veriliş tarihinden itibaren bir ay, kredilerde ise üç aydır Mali yılın son gününde harcanmasa bile bütün avans ve krediler kapatılır. Harcandığı halde evrakları yetiştirilemeyenler mahsup dönemine devrettirilerek kapatılır 72 Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (Madde 110) Avans ve kredi limitleri, her yıl Muhasebat Genel Müdürlüğünce çıkarılan bir tebliğ ile belirlenmektedir. 73 88 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Süresinde mahsup edilmeyen avanslar, mutemet adına 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına kaydedilir ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur. Ödeneği olmayan hiçbir iş için avans veya kredi verilmez. Verilen avanslara ait ödeneğin bloke edilmesi gerekir.74 1.2.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Hayvanat Bahçesi Müdürlüğü memuru (A)’ya malzeme alımı için 250,00 TL iş avansı verilmiştir. 160 İş Avans ve Krediler Hesabı 250,00 100 Kasa Hesabı 250,00 Memur (A) tarafından avansa ait 236,00 TL tutarında harcama evrakı, mahsup süresi içinde teslim edilmiş, avans artığı 14,00 TL ise vezneye yatırılmıştır. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 200,00 191 İndirilecek KDV Hesabı 36,00 100 Kasa Hesabı 14,00 160 İş Avans ve Krediler Hesabı 250,00 830 Bütçe Giderleri Hesabı 236,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 236,00 Örnek 2: (A) Dairesi memuru (B)’nin üzerinde bulunan 750,00 TL iş avansı, tayininin çıkması nedeniyle memur (C)’ye devredilmiştir. 160 İş Avans ve Krediler Hesabı75 160 İş Avans ve Krediler Hesabı 750,00 750,00 76 Memur (C) tarafından süresinde mahsup edilmeyen77 iş avansı kişilerden alacaklar hesabına alınmıştır. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 750,00 750,00 74 Ödenek blokesi yapılması gereken avans hesaplarının 2.ve 3. düzey yardımcı hesap kodları ödenek hesaplarının ekonomik kodlamasının 1. ve 2. Düzeyi ile aynıdır. 75 Memur (C) adına 76 Memur (B) adına 77 Avansı devralan memur için mahsup süresi, devir tarihinden itibaren değil, avansın ilk verildiği tarihten itibaren başlar. 2013 | 89 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 3: Yılsonunda, Memur (T)’ye kırtasiye alımı için verilmiş olan 725,00 TL iş avansının harcandığı, ancak harcama evraklarının takip eden yılın mahsup dönemi içerisinde teslim edilebileceği dairesi yetkilisince muhasebe birimine bildirilmiştir. 165 Mah.Dön.Akt.Avns.ve Krediler Hesabı 725,00 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödenekler Hesabı 725,00 725,00 900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 725,00 725,00 907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hesabı 725,00 Mahsup dönemine aktarılan iş avansı yeni mali yılın mahsup dönemi içerisinde78 harcama evrakları teslim edilerek kapatılmıştır. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 725,00 165 Mah.Dön.Akt.Avns.ve Krediler Hs 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı 725,00 725,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hesabı 906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödenekler 725,00 725,00 725,00 2- 161 PERSONEL AVANSLARI HESABI Sürekli ve geçici görev yolluğu avansları ile ödeme gününden önce ödenmesine karar verilen maaş ve ücretlerden yılı bütçesinden karşılanacakların izlenmesi için kullanılır. Sürekli görev yolluğu avanslarında mahsup süresi, memurun yeni görev yerinde fiilen göreve başladığı tarihten itibaren bir aydır. Memurun tayininden vazgeçilmiş olması halinde, mahsup süresi, iptal emrinin tebliğinden itibaren 15 gündür. Geçici görev yolluğu avanslarında mahsup süresi, memurun görev yerine dönüş tarihinden itibaren bir aydır. Geçici görevlendirmeden vazgeçilmiş olması halinde, mahsup süresi, vazgeçme emrinin tebliğinden itibaren 15 gündür. 78 5018 sayılı Kanunun 51.maddesine göre mahsup dönemi, mali yılın bitimini izleyen bir aydır, yani ocak ayıdır. Zorunlu hallede Maliye Bakanlığına mahsup dönemini bir ay daha uzatma yetkisi verilmiştir. 90 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Süresinde mahsup edilmeyen yolluk avansları için mahsup sürelerinin bittiği tarihten itibaren genel hükümlere göre faiz alınması gerekir. Gününden önce ödenen maaş ve ücretlere ait avans ödemelerinin asıl ödeme gününde bütçeye gider kaydedilerek kapatılması gerekir. 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Memur (A)’ya Ankara’da katılacağı 5 günlük bir seminer için 850,00 TL geçici görev yolluğu avansı verilmiştir. 161 Personel Avansları Hesabı 850,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs. 850,00 Memur (A) görev yerine döndükten sonra 730,00 TL tutarında yolluk bildirimi vermiş, avansın artan kısmı ile yolluk bildirimine ait % 0x damga vergisini de vezneye yatırmıştır. 630 Giderler Hesabı 730,00 100 Kasa Hesabı 124,38 161 Personel Avansları Hesabı 850,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 4,38 730,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 730,00 4,38 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 4,38 Örnek 2: Kurban bayramının X Aralık 20XX tarihine rast gelmesi nedeniyle 15 Aralık 20XX tarihinde maaş bordrosuna göre memurlara ödenmesi gereken net 21.660,30 TL’nin avans olarak 06.12.20XX tarihinde ödenmesine karar verilmiştir. 161 Personel Avansları Hesabı 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs. 21.660,30 21.660,30 15 Aralık tarihinde hazırlanan memur maaş bordrosundaki bilgiler ise aşağıdaki gibidir.79 Tahakkuk Bilgileri: Aylık Gösterte+Ek Gösterge+Kıdem+Taban Aylığı = 9.568,50 79 Aylık ve ücret ödemeleri ile ilgili Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün 6 Sıra Nolu Genel Tebliğine bakılmalıdır. 2013 | 91 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Yan Ödeme Özel Hizmet Tazminatı Ek Ödeme Aile Yardımı Asgari Geçim İndirimi Emekli Keseneği (%20) Genel Sağlık Sigortası Primi (%12)80 Genel Sağlık Sigortası Primi (%7,5)81 Tahakkuk Toplamı = 330,30 = 7.331,30 = 6.598,20 = 1.029,00 = 728,50 = 2.448,00 = 1.310,00 = 780,00 = 30.123,80 (A) Emekli Keseneği %20 Emekli Keseneği %16 Genel Sağlık Sigortası Primi (%12) Genel Sağlık Sigortası Primi (%7,5) Genel Sağlık Sigortası Primi (%5) Gelir Vergisi Damga Vergisi İcra Kesintisi (Nafaka) Kesintiler Toplamı = = = = = = = = = (B) Ödenecek Miktar = 21.130,30 (A-B) Kesinti Bilgileri: 2.448,00 1.958,40 1.310,00 780,00 530,00 1.078,60 138,50 750,00 8.993,50 630 Giderler Hesabı 14.697,65 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı 14.697,65 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 728,50 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 1.217,10 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes.Hs 7.026,40 333 Emanetler Hesabı 750,00 161 Personel Avansları Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 80 21.130,30 14.697,65 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun geçici 4.maddesininin 8.fıkrası gereğince bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılmakla birlikte, bu kişiler için kurumlarınca her ay % 12 Genel Sağlık Sigortası Primi ödenmesi gerekmektedir. 81 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihinden sonra personel kanunlarına tabi olarak kamu görevine başlayanlardan aynı Kanunun 81.maddesi gereğince %7,5 genel sağlık sigortası primi işveren hissesi ve %5’te genel sağlık sigortası primi çalışan hissesi kesilmesi gerekmektedir. 92 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 835 Gider Yansıtma Hesabı 14.697,65 15 Ocak 20XX tarihinde bütçe dışı avansın bütçeye gider kaydı ile mahsubu yapılmıştır. 630 Giderler Hesabı 14.697,65 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 14.697,65 14.697,65 14.697,65 3- 162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI Bu hesap; 1. Kurumlarca mal ve hizmet alımı karşılığı olmak üzere, (maddi duran varlık hesaplarını ilgilendirmeksizin)82 yüklenicilere verilen avansları, Yüklenicilere avans verirken aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir: İdari Şartname ve Sözleşmede avans verileceğine dair hüküm olmalıdır. Üst yöneticiden onay alınmalıdır. Verilecek avans yüklenme tutarının %30 unu geçmemelidir. Verilen avans miktarınca teminat alınmalıdır. Avanstan (mal ve hizmet alımları için) %0 7,5 damga vergisi kesilmelidir. Mal ve hizmet alımlarında yüklenme tutarının %10’unu geçen avans tutarları için (Merkez Bankasının kısa vadeli kredilere uyguladığı faiz oranında) faiz alınmalıdır. Verilen avanslar hak edişlerden kesinti yapılmak suretiyle mahsup edilmelidir. 2. Ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere verilen personel avansları, Muhasebat Genel Müdürlüğünce yayınlanan 6 sıra nolu Genel Tebliğde83, “28/09/1988 tarihli ve 3472 sayılı Kanunla; 82 Maddi duran varlıkları ilgilendiren ön ödemeler 259 Yatırım Avansları Hesabında izlenmektedir. 83 Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No: 6) Aylık ve Ücret Ödemeleri Değişik: 28.04.2004 Tarihli ve 25446 sayılı R.G. 2013 | 93 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Devlet memurları ile diğer kamu görevlilerine ilişkin kanunlarda yer alan “aybaşı” ibarelerinin “ayın 15’i” olarak uygulanması, dolayısıyla aylık ve aylıkla birlikte ödenmesi gereken özlük haklarının her ayın 15’inde ödenmesi, İlgililere 15 Aralık–14 Ocak dönemleri için yapılacak ödemelerin yarısının ödemenin yapıldığı yıl bütçesine gider kaydolunması, kalanının ise avans hesaplarına alınarak takip eden mali yılbaşında bütçeye gider yazılması, Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi statüsünde çalışanların aylık ücretlerinin ödenmesinde de bahsedilen esaslara göre işlem yapılması,” Hükme bağlanmıştır. Bütçenin yıllık olmasından hareketle yapılan yukarıdaki düzenleme ile tüm kamu idareleri aylığını çalışmadan peşin olarak alan kamu görevlilerine 15 Aralıkta ödedikleri aylığın yarısını 630 Giderler ve 830 Bütçe Giderleri Hesaplarına kaydedecekler; diğer yarısını ise 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabına kaydedeceklerdir. Bütçe dışı avans ve krediler hesabına kaydedilen tutar ertesi dönem başında açılış kaydının yapılması ve bütçe başlangıç ödeneklerinin kayda alınmasının hemen arkasından 630 Giderler Hesabına Borç, 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabına alacak ve aynı zamanda 830 Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilmek suretiyle kapatılmalıdır. 3. Emanetler hesabına alınan tutarlardan ilgililerine avans olarak ödenen tutarları, İzlemek için kullanılır. 3.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Bir yıl süreyle Şehir Hayvanat Bahçesi Müdürlüğüne ait canlıların iaşe ihalesini alan yüklenici (A)’ya 01.02.2008 tarihinde yüklenme bedelinin %20’si oranında – 24.000,00 TL – teminat mektubu karşılığında ön ödemede bulunulmuştur. 910 Teminat Mektupları Hs 24.000,00 911 Teminat Mektupları Emn.Hs 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı 24.000,00 24.000,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 180,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs. 23.820,00 94 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 30.04.2008 tarihinde Yüklenici (A)’ya 32.000,00 TL (KDV hariç) hak ediş ödemesi sırasında verilen avans tutarının tamamı mahsup edilmiş ve avansa ait teminat mektubu da iade edilmiştir. Önce bütçe dışı avansın %10’u aşan kısma isabet eden faizin hesaba alınması gerekmektedir.84 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 810,00 600 Gelirler Hesabı 630 Giderler Hesabı 191 İndirilecek KDV Hesabı 810,00 32.000,00 5.760,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs85 60,00 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hs 24.000,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 810,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 12.710,00 37.760,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 910 Teminat Mektupları Hesabı 37.760,00 24.000,00 24.000,00 4- 164 AKREDİTİFLER HESABI Akreditif, ithalatçının talebine dayanarak bir banka tarafından ihracatçıya verilen, belirli şartların yerine getirilmesi koşulu ile sattığı mal ve hizmetlerin bedelini ödeyeceğini garanti eden bir taahhüttür. Bu şartlar genellikle malların sevk edildiğini gösteren belgenin ibrazıdır. Kamu idarelerince yabancı ülkelerden yapılacak satın almalar için açılan akreditif karşılığı krediler, 164 Akreditifler Hesabında izlenir. Akreditif kredisi açılabilmesi için harcama yetkilisinin onay vermesi gerekir. 84 Merkez Bankasının kısa vadeli avanslara uyguladığı faiz oranı 2008’de yıllık %27’dir Yükleniciye avans verilirken damga vergisi kesildiğinden hak ediş ödemesinde damga vergisinin matrahından kdv ile bütçe dışı avans miktarını düşmek gerekmektedir. 85 2013 | 95 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Kur farkı doğmaması için kredi işlemlerinin döviz kurunun esas alındığı aynı gün içinde sonuçlandırılmasına dikkat edilmelidir. Kapatılamayan akreditif artıkları, ertesi mali yıla devredilir ancak, iş avans ve kredilerinde olduğu gibi ödenekleri mahsup dönemine aktarılmaz. 4.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Merkezi Hollanda’da bulunan (A) Şirketinden yerel yönetimce yaptırılan raylı sisteme vagon alımı için 24.07.2008 tarihinde milli banka nezdinde 84.000 Avro akreditif kredisi açılmıştır. Merkez Bankasının 1 Avro için döviz satış kuru 1,90 TL’dir. 164 Akreditifler Hesabı 159.600,00 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 159.600,00 159.600,00 105 Döviz Hesabı 159.600,00 Açılan Akreditiften ödenen 83.500 Avro, 27.10.2008 tarihinde mahsup edilmiş, geri kalanı ise nakden iade edilmiştir. İade tarihindeki MB döviz satış kuru 2,05 TL’dir.86 253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı 158.650,00 164 Akreditifler Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 158.650,00 158.650,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 105 Döviz Hesabı 158.650,00 1.025,00 164 Akreditifler Hesabı 600 Gelirler Hesabı 950,00 75,00 5- 165 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN AVANS VE KREDİLER HESABI Bütçedeki ödeneğine dayanılarak; 160 İş Avans ve Kredileri Hesabından, 161 Personel Avansları Hesabından, Verilen avans ve kredilerden mahsup dönemine aktarılan tutarların izlenmesi için kullanılır. 86 (sadece iade edilen kısım yeni kur üzerinden değerlendirilecektir. 500*2,05= 1.025,00 TL, 500*1,90= 950,00 TL, olumlu fark 75,00 TL) 96 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Mahsup dönemine aktarılan söz konusu avans ve kredilere ait ödenekler de mahsup dönemine aktarılır. 5.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: 20.12.2008 – 15.01.2009 tarihleri arasında Ankara’da yapılacak hizmet içi eğitime katılacak Memur (S)’ye 1.050,00 TL geçici görev yolluğu avansı verilmiştir. 161 Personel Avansları Hesabı 1.050,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs 1.050,00 a) 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla Memur (S) hala eğitimde olduğundan almış olduğu avansın mahsup dönemine aktarılmasına ihtiyaç duyulmuştur.87 165 Mah.Dön.Akt.Avns.ve Krediler Hesabı 1.050,00 161 Personel Avansları Hesabı 906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödenekler Hesabı 1.050,00 1.050,00 900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 1.050,00 1.050,00 907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hesabı 1.050,00 b) Memur (S), 16.01.2009 tarihinde görev yerine dönmüş ve 1.125,00 TL yolluk bildirimi ile konaklama günlerine ait fatura ibraz etmiştir. 630 Giderler Hesabı 1.125,00 165 Mah.Dön.Akt.Avns.ve Krediler Hs 1.050,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 6,75 100 Kasa Hesabı 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 68,25 1.050,00 75,00 1.125,00 87 Bu örnek, uygulamada ender karşılaşılacak durumlara aittir. Karşılaşıldığında da avansın verilmesinden mahsubuna kadar fikir jimnastiği yapmayı gerektiren dinamikler içermektedir. 2013 | 97 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hesabı 1.050,00 906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödn.Hs 1.050,00 Örnek 2: Fen İşleri Daire Başkanlığı memuru (F)’ye verilen ve ödeneği ile beraber mahsup dönemine aktarılan 130,00 TL geçici görev yolluğu avansı mahsup dönemi içerisinde de kapatılamamıştır. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 130,00 165 MDA Akt.Avns.ve Krediler Hs 907 MDA Ödenekler Hesabı 130,00 130,00 906 MDA Kul.Ödenekler Hesabı 130,00 6- 166 PROJE ÖZEL HESABINDAN VERİLEN AVANS VE AKREDİTİFLER HESABI Bu hesap, 104 Proje Özel Hesabından verilen avanslar ve açılan akreditifler ile bunlardan yapılan mahsuplar ve nakden iade alınan tutarların izlenmesi için kullanılır.88 Proje özel hesabından verilen avanslardan mahsup edilemeyenler ile açılan akreditiflerden harcanamayan tutarlara ilişkin ödenekler yılsonunda iptal edilir. Ancak, iptal edilen ödeneğin proje özel hesabından verilen avanslar ve açılan akreditifler karşılığı krediye ait olduğu belirtilir. Devredilen avans ve akreditif karşılığı kredi artıklarının karşılığı yeni yıl bütçesinde açılacak tertibe ödenek kaydolunur. 6.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Avrupa Birliği ile Gaziantep Özel İdaresi arasında varılan anlaşma gereğince köy ilkokullarına bilgisayar ve çevre birimleri alımı projesi için 170.000 Avro kredi Özel İdarenin banka hesabına aktarılmıştır. MB döviz satış kuru 1 Avro= 1,87 TL 104 Proje Özel Hesabı 317.900,00 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 317.900,00 a) Proje Özel Hesabındaki krediden yüklenici (B) şirketine 17.000 Avro teminat karşılığında avans verilmiştir. MB Döviz satış kuru değişmemiştir. 910 Teminat Mektupları Hesabı 88 Örnekler için 104 Proje Özel Hesabına bakınız. 98 | 2013 31.790,00 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 911 Teminat Mektupları Emn. Hs 166 Proje Özel H. Verilen Avans ve Akr.Hs 31.790,00 31.790,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı89 238,42 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 31.551,58 31.551,58 104 Proje Özel Hesabı 31.551,58 b) Yüklenici (B) şirketi adına KDV dâhil 17.000 Avro – verilen avans miktarınca – hak ediş ödemesi muhasebe birimine intikal etmiştir. 255 Demirbaşlar Hesabı 31.790,00 166 PÖH Verilen Avans ve Akr Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 31.790,00 31.790,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 910 Teminat Mektupları Hesabı 31.790,00 31.790,00 31.790,00 7- 167 DOĞRUDAN DIŞ PROJE KULLANIMLARI AVANS VE AKREDİTİFLER HESABI Bu hesap, kurumlarca mal ve hizmet teslim alınmadan önce avans verilmesi veya akreditif açılması suretiyle yapılan doğrudan dış proje kredi kullanımları ve bunların mahsubunun kullanıcı kurum muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır. Doğrudan dış proje kredisi kullanımı olarak verilen avanslardan mahsup edilemeyenler ile açılan akreditiflerden yapılan çekiş tutarlarından harcanamayan tutarlara ilişkin ödenekler yılsonunda iptal edilir. Ancak, iptal edilen ödeneğin doğrudan dış proje kredi kullanımları avans ve akreditifleri karşılığı krediye ait olduğu belirtilir. Devredilen avans ve akreditif karşılığı kredi artıklarının karşılığı yeni yıl bütçesinde açılacak tertibe ödenek kaydolunur. 89 Mal ve malzeme alımı söz konusu olduğu için damga vergisi kesilmesi gerekmektedir. 2013 | 99 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ İ) GELECEK AYLARA AİT GİDERLER 1- 180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI Peşin ödenen ve cari dönem içinde tahakkuk ettirilmesi (gider hesabına kaydedilmesi) gereken giderler ile 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabında kayıtlı tutarlardan tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalanların izlenmesi için kullanılır. Peşin ödenmiş giderler, dönemi geldiğinde 630 Giderler Hesabına kaydedilerek gider tahakkuku gerçekleştirilir. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Yerel Yönetimce 05 Aralık 2008 tarihinde ek hizmet binası olarak kullanılmak üzere kiralanan binanın 15 aylık kira bedeli olan 2.500,00 TL peşin ödenmiştir. 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı 2.500,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs.(dv) 18,75 360 Ödeneck Vergi ve Fn.Hs(%20 stpj) 500,00 103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 1.981,25 2.500,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 2.500,00 a) 31 Aralık 2008 tarihinde takip eden döneme ait 2.000,00 TL peşin ödenen kira tutarı gelecek aylara ait giderler hesabına atılmıştır. 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs 2.000,00 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs 2.000,00 b) Mart 2009 sonunda üç aylık peşin ödenen kiranın gider kaydı yapılmıştır. 630 Giderler Hesabı 498,00 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs 498,00 J) DİĞER DÖNEN VARLIK HESAPLARI 1- 190 DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI Bir dönemde indirilemeyen ve izleyen döneme devreden katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır. 100 | 2013 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 2- 191 İNDİRİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI Mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından indirim hakkı doğan (gelir getirici faaliyetlerle ilgili yüklenmelerden kaynaklanan) katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır. 2.1.KDV İle İlgili Genel Bilgiler 3065 sayılı Katma Değer vergisi Kanununa göre verginin konusunu teşkil eden işlemler şunlardır:90 1) Ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler, 2) Her türlü mal ve hizmet ithalatı, 3) Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler: Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler ile radyo ve televizyon hizmetleri, Her türlü şans ve talih oyunlarının tertiplenmesi ve oynanması, Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi, gösterilmesi, Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar, Boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınmaları, Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri, Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri, Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler. 90 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (Madde 1) 2013 | 101 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bu faaliyetleri yapanların hukukî statü ve kişilikleri, Türk uyruğunda bulunup bulunmamaları, ikametgâh veya işyerlerinin ya da kanunî merkez veya iş merkezlerinin Türkiye'de olup olmaması vergilendirmeye engel teşkil etmez. İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya tüzelkişi tarafından yapılması vergilendirmeye tesir etmez. Ancak yukarıda sayılan işlemlerin KDV’ye konu olabilmesi için Türkiye’de yapılmış olması gerekir. Faaliyetlerin Türkiye’de yapılması; Malların teslim anında Türkiye’de bulunması, Hizmetin Türkiye’de yapılmasını veya faydalanılmasını, İfade eder.91 2.2.KDV Hesaplarına Ait Örnekler Örnek 1: (A) yerel yönetimince KDV ilgili bir ayda yapılan işlemler aşağıda gösterilmiştir: a) KDV dâhil 4.720,00 TL tutarında ticari mal satın alınmıştır. 153 Ticari Mallar Hesabı 191 İndirilecek KDV Hesabı 4.000,00 720,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar H (Dv) 30,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 4.690,00 4.720,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 4.720,00 b) Maliyet Bedeli 3.000,00 TL olan ticari mal 3.500,00 TL’ye satılmıştır. 102 Banka Hesabı 4.130,00 153 Ticari Mallar Hesabı 600 Gelirler Hesabı 500,00 391 Hesaplanan KDV Hesabı 630,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 91 3.000,00 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (Madde 6) 102 | 2013 4.130,00 4.130,00 DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER c) Takip eden ay beyanname döneminde KDV hesapları karşılaştırılmış ve aşağıdaki muhasebe kayıtları yapılmıştır. 391 Hesaplana KDV Hesabı 630,00 190 Devreden KDV Hesabı 90,00 191 İndirilecek KDV Hesabı 720,00 Örnek 2: Ay sonu itibarıyla 190 Devreden KDV Hesabının borç bakiyesi 350,00 TL, 191 İndirilecek KDV Hesabının borç bakiyesi 450,00 TL, 391 Hesaplanan KDV Hesabının alacak bakiyesi 1.325,00 TL’dir. Muhasebe kayıtlarını yapınız. 391 Hesaplana KDV Hesabı 1.325,00 190 Devreden KDV Hesabı 350,00 191 İndirilecek KDV Hesabı 450,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 525,00 3- 197 SAYIM NOKSANLARI HESABI Bu hesap, yapılan sayımlar sonucunda tespit edilen; Kasa, Döviz, Alınan çek, Menkul kıymet ve Stok Noksanlıklarının geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır. 3.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: İç Denetçi (M) tarafından kasada yapılan sayımda 180,00 TL noksanlık tespit edilmiştir. 197 Sayım Noksanları Hesabı 180,00 100 Kasa Hesabı 180,00 a) Yapılan inceleme sonucunda noksanlığın nedeni tespit edilememiştir. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 197 Sayım Noksanları Hesabı 180,00 180,00 2013 | 103 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ b) Yapılan inceleme sonucunda noksanlığın tahakkuksuz bütçe geliri tahsilâtına ait bir adet alındı belgesinin tahsilât bordrosuna mükerrer kaydedilmesinden kaynaklandığı tespit edilmiş ve tahsilât bordrosu düzeltilmiştir. 630 Giderler Hesabı 180,00 197 Sayım Noksanları Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Red ve İadeler Hs 805 Gelir Yansıtma Hesabı 104 | 2013 180,00 180,00 180,00 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 2013 | 105 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 106 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER A) MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR İçinde bulunulan faaliyet döneminden daha uzun sürelerle, kamu idaresi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla edinilen ve ilke olarak normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlık unsurlarını kapsar. Duran varlıklar; Menkul varlıklar, Faaliyet alacakları, Kurum alacakları, Mali duran varlıklar, Maddi duran varlıklar, Maddi olmayan duran varlıklar, Gelecek yıllara ait giderler, Hesap grupları şeklinde bölümlenir. 1- 217 MENKUL VARLIKLAR HESABI Kurum malı olarak muhasebe birimlerine intikal eden ve bir yıldan uzun süre ile elde tutulacak olan; Altın, Gümüş, Pırlanta vb. kıymetli madenler, Antika niteliğindeki eşya, para, pul gibi menkul varlıklar, Konvertibl olmayan yabancı paralar, 217 Menkul Varlıklar Hesabında izlenir. Hesaptaki değerler, her ay sonunda yeniden değerlemeye tabi tutulur. 2- 218 DİĞER MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR HESABI Kurum malı olarak muhasebe birimlerine intikal eden ve bir yıldan uzun süre ile elde tutulacak olan; Tahvil, Senet, 2013 | 107 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bonolar 218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabında izlenir. 2.1.Menkul Kıymet ve Varlıklar Teslim Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar Menkul kıymet alındı belgesi düzenlenmek suretiyle teslim alınır. Menkul kıymet ve varlıklar, veznedarlarca üzerlerinde yardımcı defter sıra numarası taşıyan torba veya zarflar içerisinde kasada veya vezne odasının uygun bir bölümünde saklanır. Hesaplara alınmadan önce muhasebe birimince kıymet takdirinin yapılması gerekir. Menkul kıymetlerin alınması, verilmesi ve paraya çevrilmesi sırasında Muhasebe İşlem Fişi düzenlenir. 2.2.Hesaplara Ait Örnekler Örnek 1: Muhasebe birimi veznesinde yapılan sayımda kayıtlarda olmayan 260,00 TL değerinde iki adet cumhuriyet altını bulunmuştur. 217 Menkul Varlıklar Hesabı 260,00 397 Sayım Fazlaları Hesabı 260,00 Yapılan araştırma sonunda bulunan altınların kuruma ait olduğu, ancak hesaplara alınmasının unutulduğu tespit edilmiştir. 397 Sayım Fazlaları Hesabı 260,00 600 Gelirler Hesabı 260,00 Ay sonunda yapılan değerlemede iki adet cumhuriyet altınının 19,00 TL değer kazandığı tespit edilmiştir. 217 Menkul Varlıklar Hesabı 600 Gelirler Hesabı 19,00 19,00 Örnek 2: Yerel yönetim muhasebe hesaplarında kişi malı olarak kayıtlı 23.000,00 TL değerinde menkul varlık, kişinin ölmesi ve mirasçılarının da olmaması nedeniyle mahkeme kararıyla yerel yönetime bırakılmıştır. 108 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 913 Kişilere Ait MKE Hesabı 23.000,00 912 Kişilere Ait MK Hs 217 Menkul Varlıklar Hesabı 23.000,00 23.000,00 600 Gelirler Hesabı 23.000,00 Örnek 3: Yerel yönetime ait kayıtlı değeri 57.000,00 TL olan bir adet antika halı müze müdürlüğüne gönderilmiştir. 217.0992 Menkul Varlıklar Hesabı 57.000,00 217 Menkul Varlıklar Hesabı 57.000,00 Müze Müdürlüğünden halının teslim alındığına dair evrak geldiğinde ise aşağıdaki kayıt yapılmalıdır. 630 Giderler Hesabı 57.000,00 217.09 Menkul Varlıklar Hesabı 57.000,00 Örnek 4: Muhasebe birimi veznesinde yapılan sayımda kuruma ait 64,00 TL değerinde konvertibl olmayan yabancı paranın noksan olduğu tespit edilmiştir. 197 Sayım Noksanları Hesabı 64,00 217 Menkul Varlıklar Hesabı 64,00 Noksanlığın nedeni tespit edilememiştir. Sayım tarihi itibarıyla geçerli döviz kuruna göre yabancı paranın 69,00 TL değerinde olduğu tespit edilmiştir. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 197 Sayım Noksanları Hesabı 600 Gelirler Hesabı 69,00 64,00 5,00 B) MALİ DURAN VARLIKLAR 1- 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI Mali kuruluşların; Sermayesine iştirak edilen tutarlar, Sermayenin işletilmesinden doğan kar ve zararlar, Bütçeye iade olunan tutarlar, Bu kurumlara ikrazen verilen ve mahsup edilen tutarlar, Bu hesapta izlenir. 92 Muhasebe biriminden gönderilen menkul varlıklar 2013 | 109 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 2- 241 MAL VE HİZMET ÜRETEN KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI Mal ve hizmet üreten kuruluşlara93; Nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarları, Bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararlar, Bütçeye iade olunan sermayelerin, İzlenmesi için kullanılır. 2.1.Yatırılan Sermayelerle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar Nominal sermaye ile ayni olarak verilen sermayeler rayiç değerleri ile muhasebeleştirilir. Sermaye katılımlarının mali kuruluşun öz kaynak hesaplarında karşılık olarak yer alan tutarlara eşit olması gerekir. Sermayeye katılım miktarı, öngörülen sermaye miktarından fazla olamaz. Sermayenin değerlemesi sonucu ortaya çıkan değer artış ve azalışları, mali kuruluşun kayıtlarına paralel olarak muhasebeleştirilir. Sermayeye eklenmesine karar verilen kâr payları, öncelikle bütçe ve ödenek hesaplarıyla ilişkilendirilir. Sermayeye eklenen kârlar, ödendiği yıl bütçesine gider kaydedilir. 2.2.Mali Duran Varlık Hesaplarına Ait Örnekler Örnek 1: (A) Belediyesi, (D) doğalgaz dağıtım şirketine 98.000,00 TL sermaye vermiştir. 241 Mal ve Hzm Ürtn Krlş Yatırılan Serm Hs 98.000,00 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 98.000,00 98.000,00 98.000,00 a) (D) doğalgaz şirketine yatırılan sermayenin işletilmesi sonucu elde edilen 23.000,00 TL kârın sermayeye eklenmesine karar verilmiştir. 93 Genellikle yerel yönetime ait şirketler ve işletmeler. 110 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 241 Mal ve Hzm Ürtn Krlş Yatırılan Serm Hs 23.000,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 23.000,00 23.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 23.000,00 23.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 23.000,00 b) Takip eden yıl faaliyetlerine ilişkin ortaya çıkan ve (A) Belediyesinin sermayesine isabet eden 6.200,00 TL zararın sermayeden mahsubuna karar verilmiştir. 630 Giderler Hesabı 6.200,00 241 MHÜKYS Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 6.200,00 6.200,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 6.200,00 c) Sermaye artırımına giden şirkete 25.000,00 TL değerinde birikmiş amortismanı bulunmayan bir adet araç sermaye olarak verilmiştir. 241 MHÜKYS Hesabı 25.000,00 254 Taşıtlar Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 25.000,00 25.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 25.000,00 d) (D) doğalgaz şirketine yatırılan ve daha sonra nakdi ve ayni olarak ilave edilen sermaye tutarları (A) Belediyesinin şirket ortaklığından ayrılması nedeniyle iade edilmiştir. 102 Banka Hesabı 254 Taşıtlar Hesabı 114.800,00 25.000,00 241 MHÜKYS Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 139.800,00 139.800,00 139.800,00 Örnek 2: (G) Büyükşehir Belediyesine ait iktisadi işletmeye 10.500,00 TL birikmiş amortismanı, 14.000,00 TL yeniden değerleme 2013 | 111 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ olumlu farkı bulunan, 70.000,00 kayıtlı değeri olan bir bina sermaye olarak verilmiştir. 241 MHÜKYS Hesabı 45.500,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 10.500,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hs 14.000,00 252 Binalar Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 70.000,00 70.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 70.000,00 a) 17.000,00 TL işletme karının sermayeye eklenmesine karar verilmiştir. 241 MHÜKYS Hesabı 17.000,00 600 Gelirler hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 17.000,00 17.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 17.000,00 17.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 17.000,00 b) Takip eden yılda ortaya çıkan 9.000,00 TL işletme zararının sermayeden mahsubuna karar verilmiştir. 630 Giderler Hesabı 9.000,00 241 MHÜKYS Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 9.000,00 9.000,00 9.000,00 C) MADDİ DURAN VARLIKLAR Faaliyetlerde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlıklar ile birikmiş amortismanları bu hesap grubunda izlenir. Maddi duran varlık hesapları ve bu hesaplara kaydedilecek varlıklar aşağıda kısaca açıklanmıştır. 1- 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI Her türlü arazi ve arsaların izlendiği hesaptır. 112 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Arazi imar uygulaması geçmeyen toprak parçasıdır. Arsa ise belediyelerin imar uygulaması yaptığı yerlerdeki yapılaşmaya müsait toprak parçasıdır 2- 251 YER ALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI Her türlü yol, park, köprü, baraj, tünel, bölme, sarnıç, iskele, hark ve benzeri yapıların izlenmesi için kullanılır. 3- 252 BİNALAR HESABI Kamu idarelerine ait her türlü binalar ile bunların bütünleyici parçaları ve eklentilerinin izlenmesi için kullanılır. 4- 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI Büro makine ve cihazları hariç her türlü makine, tesis ve cihazları ile bunların eklentileri ve yükleme, taşıma, boşaltma, aktarma makine ve gereçlerinin (konveyör, Forklift vb) izlenmesi için kullanılır. Bu hesap, kullanım amaçlarına ve makine çeşitlerine göre bölümlenir. 5- 254 TAŞITLAR HESABI Faaliyetlerde kullanılan tüm taşıtların izlendiği hesaptır. Ulaştırma sektöründe hizmet üretimi amacıyla kullanımda olan tüm taşıt araçları da bu hesapta izlenir. 6- 255 DEMİRBAŞLAR HESABI Faaliyetlerin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi uzun süre kullanılabilen varlıkların izlenmesi için kullanılır. 7- 256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR HESABI Özellikle kendi bölümlerinde tanımlanamayan ve yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen diğer maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılır. 8- 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI Maddi duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre içerisinde hesaben yok edilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır. Ayrılan amortismanlar, gider hesabı karşılığında bu hesaba alacak; satılan, devredilen, kullanılma yeteneğini kaybedenler ise bu hesaba borç, ilgili varlık hesabına alacak kaydedilir. Amortisman: Bir varlığın aşınma, yıpranma ve değer kaybını ifade etmektedir. 2013 | 113 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Amortisman ayırma işlemi: Aşınma, yıpranma ve değer kaybına maruz kalmış varlıkların kullanım sürelerine göre yıpranma payının gidere dönüştürülmesidir. Boş arsa ve arazilerin yıpranması veya değer kaybı söz konusu olmadığı için amortismana tabi tutulmazlar. Duran varlılar için amortisman ayırmada “Normal Amortisman Yöntemi” benimsenmiştir. Normal amortisman yönteminde her yıl için eşit oranda amortisman ayrılır. Bu yöntemde öncelikle duran varlığın ekonomik ömrü hesaplanır. Ekonomik ömre göre her yıl eşit oranda amortisman ayrılır. Örneğin bir duran varlığın ömrü 20 yıl olarak tespit edilmişse ayrılacak amortisman oranı da 100/20 = % 5 olacaktır. Başka bir duran varlığın ekonomik ömrü 5 yıl olarak tespit edilmişse ayrılacak amortisman oranı 100/5 = % 20 olacaktır. Normal amortisman yönteminde amortisman tutarı, duran varlığın brüt defter değeri ile amortisman oranının çarpılması sonucu ortaya çıkan tutardır. Brüt defter değeri ise maliyet bedeli veya yeniden değerleme yapılmışsa yeniden değerleme sonucunda ulaşılan son değeri ifade eder. Amortisman paylarının muhasebeleştirilmesinde kamu kurumlarında “Endirekt Yöntem” benimsenmiştir. Ayrılan amortisman doğrudan duran varlığın değerinden düşülmemekte, birikmiş amortisman hesaplarında izlenmektedir. Ekonomik ömrünü tamamladığı halde kullanılmaya devam edilen duran varlıkların kayıtlarda iz bedeli ile gösterilmesi gerekir. İz bedeli, en küçük ulusal para olan 0,01 TL’dir. Bu nedenle son yıla ait amortisman payının iz bedeli kadar eksik ayrılması gerekir. Aksi takdirde duran varlığı kayıtlardan tamamen çıkmış oluruz. Yerel yönetimlerimizin muhasebe yazılım programlarında ekonomik ömrünü tamamladığı halde kullanılmaya devam edilen varlıkların iz bedeli ile kayıtlarda gösterilmesine dair düzenleme ne üzücüdür ki, yapılmamıştır. Böyle bir uygulama ise, halen kullanılmakta olan varlığın hesaplarda hiç görünmemesi anlamını taşımaktadır. Bu nedenle yerel yönetimlerimizin muhasebe yazılım programlarında gerekli yazılımsal düzeltmeleri yaptırmaları gerekmektedir. Genel Yönetim Kapsamındaki İdarelerde Uygulanacak Amortisman ve Tükenme Payı Süre, Yöntem ve Oranlarına İlişkin Genel 114 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Tebliğ (Sayı: 2008/1) bulunmaktadır.94 Sözkonusu genel tebliğde özetle aşağıdaki düzenlemeler yer almaktadır: 8.1.Amortisman ve tükenme payına tabi duran varlıklar Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde muhasebe sistemine dahil edilen maddi duran varlıklardan; arazi ve arsalar, yapım aşamasındaki sabit varlıklar, varlıkların elde edilmesi için verilen avans ve krediler ile sanat eserleri amortismana tabi değildir. Aşağıdaki hesaplarda izlenen duran varlıklar, amortisman ve tükenme payına tabidir: 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı, 253- Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı, 254- Taşıtlar Hesabı, 255- Demirbaşlar Hesabı, 256- Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı, 260- Haklar Hesabı, 263- Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı, 264- Özel Maliyetler Hesabı, 267- Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı, 271- Arama Giderleri Hesabı, 277- Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabı, 294- Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı. 8.2.Amortisman ve tükenme payına tabi tutulan varlıkların değeri Duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerleri maliyet bedelidir. Maliyet bedeli ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamıdır. Ancak, yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olan varlıklar için amortisman ve tükenme payı hesaplamasına esas alınacak değer, yeniden değerleme sonucu ortaya çıkan değerdir. Bir varlık için yapılan harcamaların, varlığın niteliğinin ve kullanım şeklinin değiştirilmesi veya ömrünün uzatılması sonucunu doğurması durumunda amortisman hesaplaması varlığın yeni değeri üzerinden yapılır. 94 10.01.2008 tarih ve 26752 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 2013 | 115 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 8.3.Amortismana tabi duran varlıkların deftere kaydedilmesi Amortismana tabi her bir varlık deftere kaydedilir. 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı ve 254- Taşıtlar Hesabında izlenen amortismana tabi duran varlıklar, “Duran Varlıklar Amortisman ve Yeniden Değerleme Defterine” (Ek: 2) kaydedilir. Bu deftere kaydedilen amortismana tabi varlıkların her biri için defterin ayrı bir sayfası kullanılır. Varlığa ilişkin tüm işlemler bu deftere kaydedilir. 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı ve 254- Taşıtlar Hesabı dışındaki hesaplarda izlenen amortismana tabi duran varlıklar, “Duran Varlıklar Amortisman Defterine” (Ek: 3) kaydedilir. Her yıl için düzenlenen bu deftere, varlıklar satır bazında kaydedilir. 9- 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI Kamu idarelerine ait yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; Geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, Diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, İlgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılır. 10- 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI Yurt içi veya dışından sözleşmeye dayanılarak edinilen maddi duran varlıklarla ilgili olarak verilen yatırım avanslarının izlenmesi için kullanılır. Yatırım avansı verirken aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir: İdari Şartname ve Sözleşmede avans verileceğine dair hüküm olmalıdır. Üst yöneticiden onay alınmalıdır. Verilecek avans yüklenme tutarının %30 unu geçmemelidir. Verilen avans miktarınca teminat alınmalıdır. Yüklenme tutarının %15’ini geçen avans tutarları için (Merkez Bankasının kısa vadeli borçlanmalara uyguladığı faiz oranında) faiz alınmalıdır. 116 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Verilen avanslar hak edişlerden kesinti yapılmak suretiyle mahsup edilmelidir. 10.1.Maddi Duran Varlıklarla İlgili Dikkat Edilecek Hususlar Edinilen maddi duran varlıklar, maliyet bedeli ile hesaplara alınır.95 Maliyet bedeline varlıkların elde edilmesinde yapılan faiz hariç her türlü gider ilave edilir. Herhangi bir maliyet yüklenilmeksizin edinilen maddi duran varlıklar, rayiç değeriyle muhasebeleştirilir. Varlığın rayiç değeri bilinemiyorsa idarece tespit edilen değeri esas alınır. Muhasebe birimlerinin, hizmet sunduğu birimlere ait maddi duran varlıklar birimler itibarıyla hesaplara kaydedilir. Dönem sonlarında yeniden değerleme ve amortismana tabi tutulan maddi duran varlıkların miktar ve değerlerinde, satılma, başka bir birime devredilme, kaybolma, çalınma, yanma, kırılma, bozulma gibi nedenlerle ortaya çıkan eksilmeler ilgili tahakkuk dairesinin mal sorumlusu ve harcama yetkilisince muhasebe birimine bildirilir. Bunun üzerine muhasebe birimlerince kayıtlar güncellenir. Mevcut olduğu halde hesaplarda yer almayan maddi duran varlıklardan envanter ve değerlemesi yapılanlar tahakkuk birimince bildirildikçe, muhasebe birimlerince ilgili maddi duran varlık hesabı ve net değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınır. Henüz kayıtlara alınmamış olan maddi duran varlıklardan herhangi bir nedenle elden çıkarılanlar, öncelikle elden çıkarma değerleriyle, ilgili maddi duran varlık hesabı ve net değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınır. Değeri Maliye Bakanlığınca belirlenen tutarı aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar maddi duran varlık hesaplarıyla ilişkilendirilmeden doğrudan gider yazılabilir.96 95 213 sayılı VUK (Madde 270) Doğrudan gider yazılabilecek duran varlık tutarı 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 313 maddesinde yer almakta ve ihtiyaç duyuldukça güncellenmektedir. 96 2013 | 117 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bütçeye gider kaydıyla edinilen yapılmakta olan yatırımlara ilişkin ödeneklerin, bütçenin ekonomik sınıflandırmasındaki “Sermaye Giderleri” bölümüne ait olması gerekir Yapılmakta olan yatırımlar hesabında izlenen maddi duran varlıklar, geçici kabul işlemi tamamlandıktan sonra97 ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılır. Yapılmakta olan yatırımlar hesabında izlenen her bir iş için proje numarasıyla ayrı bir taahhüt kartı tutulur. Yapılmakta olan yatırımlar hesabı, maddi duran varlık çeşitlerine göre bölümlenmekle birlikte, proje bazında raporlanır. 258 hesabında kayıtlı tutarlar, girişilen taahhütler için fiyat farkı ve benzerleri dâhil yapılan toplam ödemeleri gösterir. Maddi duran varlıklar ve bu varlıklar için geçmiş yıllarda ayrılmış olan amortismanlar, yeniden değerlemenin yapılacağı yıla ait oran ile çarpılmak suretiyle yeniden değerlenir.98 Yeniden değerleme neticesinde doğacak değer artış veya azalışları, bir taraftan ilgili maddi duran varlık hesabına kaydedilirken, karşılıkları da diğer taraftan yeniden değerleme farkları hesabına kaydedilir. Yeniden değerleme farkı, amortismana tabi varlıkların yeniden değerlemesinden önceki net bilanço varlık değerlerinin, bu kıymetlere yeniden değerleme oranının tatbikinden sonra bulunacak net bilanço varlık değerlerinden indirilmesi suretiyle bulunur. Net bilanço varlık değeri, varlıkların bilanço hesaplarında yazılı değerlerinden, birikmiş amortismanın düşülmesi suretiyle bulunan tutarı ifade eder.99 Amortisman ayrılmış olan varlıkların net değeri, kayıtlı değerden ayrılmış amortismanlar ve varsa yeniden değer- 97 Geçici kabulün tamamlandığı tarih, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ilgili hükümlerine göre "geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih" tir. 98 Yeniden değerleme oranları Muhasebat Genel Müdürlüğünce belirlenmektedir. 99 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 28) 118 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER leme farkları düşüldükten sonra kalan tutardır. (Mah İd Büt Muh Yönt Md: 163/e) Net Değer = Kayıtlı Değer - (B.Amortisman + Y. Değerleme Farkı) Maddi duran varlıkların satış işlemleri sırasında; amortisman ve yeniden değerlemeye tabi olanlarda net değeri, diğerlerinde kayıtlı değeri ile satış bedeli arasında fark olması durumunda, faaliyet hesaplarına kaydedilerek muhasebeleştirilir. Hesap dönemi içinde edinilen amortismana tabi varlıklar için edinildiği dönemde yeniden değerleme yapılmaz. Bir varlık herhangi bir nedenle elden çıkarılmışsa yeniden değerleme farkı ile birikmiş amortismanı da hesaplardan çıkarılır. Yeniden değerleme farkları hesabına kaydedilmiş tutarlar ilgili varlık tamamen amorti edildikten sonra net değer hesabına aktarılabilir.100 Bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılır.101 Kamu idarelerince muhasebe sistemine dâhil edilen maddi duran varlıklardan; a) Arazi ve arsalar, b) Yapım aşamasındaki sabit varlıklar, c) Varlık edinimi için verilen avans ve krediler, d) Sanat eserleri, Amortismana tabi tutulmaz.102 Normal amortisman yöntemi uygulanır.103 100 Yeniden değerleme farklarının Net değer/sermayeye atılmasında Maliye Bakanlığınca genel bütçeye dâhil daireler için belirlenen usul ve esaslar uygulanır. 101 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 320 maddesine göre varlığın aktife alındığı yılsonundan itibaren amortisman ayrılır. Amortisman ayrılması için varlığın kullanılmaya başlanması şart değildir. 102 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 27) 103 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği Genel Tebliği (Sayı 1) 2013 | 119 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Ayrılan amortismanların muhasebeleştirilmesinde endirekt yöntem kullanılır. Her hangi bir yılda ayrılmayan veya eksik ayrılan amortismanların sonradan ayrılması mümkün değildir. Yani amortisman süresi uzatılamaz. Dayanıklı taşınırlar ile taşınmazlardan maliyet bedeli, Maliye Bakanlığınca belirlenen limiti aşmayan duran varlıklar ile tutarına bakılmaksızın Maddi Olmayan Duran Varlıklar ve 256-Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabında izlenen varlıklar için, amortisman oranı % 100 olarak uygulanır.104 Ayrılan amortisman tutarı gider olarak muhasebeleştirilir. Varlıkların ilk defa amortisman ve yeniden değerlemeye esas alınacak değeri kayıt bedelidir. Bir varlık için yapılan harcamaların, varlığın iyileştirilmesi, ömrünün uzatılması veya veriminin arttırılması sonucunu doğurması durumunda amortisman hesaplaması varlığın yeni değeri üzerinden yapılır. Ekonomik ömrünü tamamladığı halde kullanılmaya devam edilen duran varlıkların kayıtlarda iz bedeli ile gösterilmesi gerekir. İz bedeli, en küçük ulusal para olan 0,01 TL’dir. Bu nedenle son yıla ait amortisman payının iz bedeli kadar eksik ayrılması gerekir. Hesaplarda iz bedeli ile takip edilen duran varlığın elden çıkarılması gerektiğinde iz bedeli 630 Giderler Hesabına atılarak muhasebeleştirilir. Amortismana tabi olup, yangın, deprem, su basması gibi afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden varlıklar, Encümen Kararıyla giderleştirilir. Çeşitli nedenlerle kamu idarelerinde kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıklardan diğer duran varlıklar hesap grubuna aktarılanların birikmiş amortisman tutarları, diğer duran varlıklar hesap grubu içindeki birikmiş amortismanlar hesabına aktarılır. 104 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği Genel Tebliği (Sayı 1) 120 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 10.2.Duran Varlık Hesaplarına Ait Örnekler: Örnek 1: (G) Büyükşehir Belediyesine ek hizmet binası yapmak için 830.000,00 TL bedelle arsa satın alınmıştır. 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 830.000,00 360 Ödenecek Vergi ve Fn.Hs 6.225,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 823.775,00 830.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 830.000,00 Örnek 2: (G) Büyükşehir Belediyesince 07.10.2009 tarihinde yapılan ihalede peşin bedelle 43.200.000,00 TL’ye iki parsel arsa satışı yapılmıştır. Arsalardan biri 2006 yılından beri Belediyenin mülkiyetinde bulunmaktadır ve kayıtlı değeri 11.700.000,00 TL, satış bedeli ise 29.800.000,00 TL’dir.105 Diğer arsa ise içinde bulunulan yılda üretilmiş olup, kayıtlı değeri, 9.800.000,00 TL, satış bedeli ise 13.400.000,00 TL’dir. Öncelikle satış bedeli ile net değeri (örneğimizde kayıtlı değer) arasındaki olumlu farkın hesaplara alınması gerekir. 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 21.700.000,00 600 Gelirler Hesabı 21.700.000,00 Şimdi de satış işlemini muhasebeleştirelim. 102 Banka Hesabı 48.564.000,00 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 43.200.000,00 391 Hesaplanan KDV Hesabı 5.364.000,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 48.564.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 48.564.000,00 Örnek 3: Yerel yönetimin vatandaş (F)’deki alacağına karşılık rayiç değeri 312.000,00 TL olan bir arsa kuruma intikal etmiştir. 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 312.000,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 312.000,00 312.000,00 312.000,00 105 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/r maddesi gereğince kdv yalnızca bu arsa için hesaplanacaktır. 2013 | 121 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 4: Vatandaş (H), rayiç değeri 90.000,00 TL olan bir arsayı yerel yönetime bağışlamıştır.106 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 90.000,00 600 Gelirler Hesabı 90.000,00 Örnek 5: Yerel yönetime ait mevcut binalardan kayıtta olmayanların envanteri yapılmış ve toplam 980.000,00 değerinde bina tespit edilmiştir. 252 Binalar Hesabı 980.000,00 500 Net Değer Hesabı 980.000,00 Örnek 6: Vakıflar Bölge Müdürlüğünce rayiç değeri 320.000,00 TL olan bir adet bina şehir halkına hizmet vermek üzere bedelsiz olarak yerel yönetime bırakılmıştır. 252 Binalar Hesabı 320.000,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 320.000,00 320.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 320.000,00 Örnek 7: İhale bedeli 480.000,00 TL olan bir adet binanın inşası tamamlanmış ve geçici kabulü yapılmıştır. (Örnekte 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının işleyişinin anlatımı amaçlandığından hakediş ödemelerine bağlı tahakkuk kayıtlarının daha önce ikmal edildiği varsayılmış ve örneğe eklenmemiştir.) 252 Binalar Hesabı 480.000,00 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar H 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 480.000,00 480.000,00 920 Gider Taahhütleri Hesabı 480.000,00 Örnek 8: Yerel yönetime ait kayıtlı değeri 250.000,00 TL, birikmiş amortismanı 225.000,00 TL olan bir adet bina hizmet gereği yıkılmıştır. Ortaya çıkan arsanın takdiri değeri 120.000,00 TL’dir. 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 120.000,00 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 225.000,00 252 Binalar Hesabı 250.000,00 600 Gelirler Hesabı 95.000,00 106 Nakdi bağış haricindeki – şarta bağlanmayan – ayni bağışlar ile varlık niteliğindeki bağışlarda 5018 sayılı Kanunun 40 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında yapılan değişiklik çerçevesinde bütçeye gelir kaydının yapılmaması, yalnızca gelir kaydının yapılması gerekmektedir. 122 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Örnek 9: Yerel yönetime ait binaların yeniden değerlemesi sonucu binalarda 600.000,00 TL, birikmiş amortismanlarında da 80.000,00 TL değer artışı olduğu tespit edilmiştir. 252 Binalar Hesabı 600.000,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 80.000,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hs 520.000,00 Örnek 10: İl Özel İdaresine ait kayıtlı değeri 44.530,00 TL, birikmiş amortismanı 9.600,00 TL, yeniden değerleme farkı 12.300,00 TL olan bir adet bina Milli Emlake devredilmiştir. 630 Giderler Hesabı 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 22.630,00 9.600,00 12.300,00 252 Binalar Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 44.530,00 44.530,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 44.530,00 Örnek 11: (G) Büyükşehir Belediyesine ait bir adet bina 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre 25.000,00 TL’ye taksitle satılmıştır. Satış bedelinin 16.000,00 TL’si takip eden faaliyet dönemlerinde tahsil edilecektir. Kayıtlı değer: 13.000,00 TL, Birikmiş Amortisman: 1.000,00 TL, Yeniden dğr. farkı: 780,00 TL. (Öncelikle satış bedeli ile net değer arasındaki olumlu/olumsuz fark hesaplara alınır 25.000,00-11.220,00=13.780,00) 252 Binalar Hesabı 13.780,00 600 Gelirler Hesabı 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 13.780,00 1.000,00 780,00 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs 9.000,00 227 Diğer Faaliyet Alacakları Hs 16.000,00 252 Binalar Hesabı 26.780,00 a) Bina satışına ait 9.000,00 TL alacak vadesinde ödenmiştir. 102 Banka Hesabı 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs 9.000,00 9.000,00 2013 | 123 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 805 Gelir Yansıtma Hesabı 9.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 9.000,00 Örnek 12: Kayıtlı değeri 65.000,00 TL olan bir adet bina 97.000,00 TL’ye peşin olarak satılmıştır. Birikmiş amortisman 26.000,00 TL, yeniden değerleme farkı 12.000,00 TL’dir. (Öncelikle satış bedeli ile net değer arasındaki olumlu/olumsuz fark hesaplara alınır 97.000,00-27.000,00=70.000,00) 252 Binalar Hesabı 70.000,00 600 Gelirler Hesabı 70.000,00 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 26.000,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 12.000,00 102 Banka Hesabı 97.000,00 252 Binalar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 135.000,00 97.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 97.000,00 Örnek 13: Yapımı tamamlanan 3.205.000,00 TL değerinde köprülü kavşağın geçici kabulü yapılmıştır. (Örnekte 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının işleyişinin anlatımı amaçlandığından hakediş ödemelerine bağlı tahakkuk kayıtlarının daha önce ikmal edildiği varsayılmış ve örneğe eklenmemiştir.) 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 3.205.000,00 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar H 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 3.205.000,00 3.205.000,00 920 Gider Taahhütleri Hesabı 3.205.000,00 Örnek 14: Mevcut üstgeçide maliyet bedeli (KDV hariç) 53.000,00 TL olan yürüyen merdiven ile özürlü asansörü ilave edilmiştir. 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 62.540,00 3601 Ödenecek Vergi ve Fn.HS (dv) 397,50 360 Ödenecek Vergi ve Fn.Hs (kdv) 1.923,00 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 60.219,50 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 124 | 2013 62.540,00 62.540,00 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER a) Geçici kabulü yapılan özürlü asansör ve yürüyen merdivenle ilgili kesin kabul aşamasında 840,00 TL tutarında yapılmayan iş olduğu tespit edilmiştir. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 840,00 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hs 840,00 Örnek 15: Vatandaş (H), yerel yönetime şartlı bağışla bıraktığı sarnıcın amaç dışı kullanıldığı gerekçesiyle kendisine iadesini istemiştir. Kayıtlı değer 89.000,00 TL, B. Amortisman 8.900,00 TL, Y.dğr. farkı 23.000,00 TL. 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 8.900,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 23.000,00 630 Giderler Hesabı 57.100,00 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hs 835 Gider Yansıtma Hesabı 89.000,00 57.100,00 830 Bütçe Giderleri Hesabı 57.100,00 Örnek 16: Bütçeye gider kaydıyla gerçekleştirilip, geçici kabulü yapılan 970.000,00 TL’ye mal olan su arıtma tesisi ek ünitesi ilgili varlık hesabına alınmıştır. (Örnekte 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının işleyişinin anlatımı amaçlandığından hakediş ödemelerine bağlı tahakkuk kayıtlarının daha önce ikmal edildiği varsayılmış ve örneğe eklenmemiştir.) 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 970.000,00 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 970.000,00 970.000,00 920 Gider Taahhütleri Hesabı 970.000,00 Örnek 17: (G) Büyükşehir Belediyesine ait sağlık merkezine (%8 KDV hariç) 232.000,00 TL’ye C Kollu Röntgen Cihazı satın alınmıştır. Cihazın nakli için 350,00.- TL ödenmiştir. Gerekli kesintiler yapıldıktan sonra kalan tutar için çek düzenlenmiştir. 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 191 İndirilecek KDV Hesabı 232.350,00 18.560,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs 1.740,00 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri H 830 Bütçe Giderleri Hesabı 249.170,00 250.910,00 2013 | 125 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 835 Gider Yansıtma Hesabı 250.910,00 Örnek 18: Belediye sağlık merkezine ait kayıtlı değeri 12.000,00 TL, birikmiş amortismanı 8.400,00 TL olan bir adet cihaz, teknolojisi eski olduğu için kullanımdan kaldırılmıştır. 294 Elden Çıkarılacak Stlr ve M.D.Varlıklar 12.000,00 Hs 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 8.400,00 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 12.000,00 299 Birikmiş Amortisman Hesabı 8.400,00 Örnek 19: Belediye sağlık merkezine ait kayıtlı değeri 8.000,00 TL, birikmiş amortismanı 3.200,00 TL, yeniden değerleme farkı 600,00 TL olan bir adet cihaz, görevlilerin kusuru nedeniyle kullanılamaz hale gelmiştir. Cihazın rayiç değeri 9.000,00 TL’dir. 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 630 Giderler Hesabı 3.200,00 600,00 4.200,00 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 8.000,00 9.000,00 600 Gelirler Hesabı 9.000,00 Örnek 20: (G) Büyükşehir Belediyesi Sağlık İşleri Daire Başkanlığına (%8 KDV hariç) 125.000,00 TL değerinde tam donanımlı bir adet ambulans satın alınmıştır. 254 Taşıtlar Hesabı 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 135.000,00 830 Bütçe Giderleri Hesabı 135.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 862,50 134.137,50 135.000,00 Örnek 21: (İ) Büyükşehir Belediyesine ait kayıtlı değerleri 16.000.000,00 TL, birikmiş amortismanları 240.000,00 TL, yeniden değerleme farkları 185.000,00 TL olan 17 adet belediye otobüsü ihaleyle 21.490.000,00 TL’ye satılmıştır. Satış bedelinin 15.000.000,00 TL’si içinde bulunulan faaliyet döneminde, geri kalanı ise takip eden faaliyet dönemi içinde tahsil edilecektir. (Öncelikle satış bedeli ile net değer arasındaki olumlu/olumsuz fark hesaplara alınır 21.490.000,00-15.575.000,00=5.915.000,00) 126 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 254 Taşıtlar Hesabı 5.915.000,00 600 Gelirler Hesabı 5.915.000,00 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 240.000,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 185.000,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 15.000.000,00 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 6.490.000,00 254 Taşıtlar Hesabı 21.915.000,00 Örnek 22: Yerel yönetime ait büro demirbaşlarının envanteri yapılmış ve toplam 154.000,00 TL demirbaşın kayıtlara alınmamış olduğu tespit edilmiştir. 255 Demirbaşlar Hesabı 154.000,00 500 Net Değer Hesabı 154.000,00 Örnek 23. (G) İl Özel İdaresinde kurulan yeni bir birim için (KDV dâhil) 15.800,00 TL’lik büro malzemesi satın alınmıştır. 255 Demirbaşlar Hesabı 15.800,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 100,42 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 15.699,58 830 Bütçe Giderleri Hesabı 15.800,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 15.800,00 Örnek 24: (A) Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığınca kullanılan 56.000,00 TL değerindeki büro demirbaşı Fen İşleri Daire Başkanlığına devredilmiştir. 255 Demirbaşlar Hesabı 56.000,00 255 Demirbaşlar Hesabı 56.000,00 Örnek 25: Kayıtlı değeri 69.000,00 TL, birikmiş amortismanı 1.380,00 TL olan büro makineleri %10 yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur. 255 Demirbaşlar Hesabı 7.038,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 138,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hs 6.900,00 Örnek 26: Kayıtlı değeri 5.600,00 TL, birikmiş amortismanı 5.040,00 TL olan büro masa ve sandalyelerinin hurdaya ayrılmasına karar verilmiştir. 294 Elden Çk.St.ve Maddi D.Varlıklar Hesabı 5.600,00 2013 | 127 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 5.040,00 255 Demirbaşlar Hesabı 5.600,00 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 5.040,00 Örnek 27: Yerel yönetime ait demirbaşlar için yılsonunda çeşitli oranlarda toplam 32.000,00 TL amortisman ayrılmıştır. 630 Giderler Hesabı 32.000,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 32.000,00 Örnek 28: Yerel yönetime ait muhasebe birimi hesaplarında yer alan kayıtlı değeri 17.000,00 TL, birikmiş amortismanı 3.400,00 TL olan taşıt için %10 değer azalışı yapılmıştır. 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 340,00 1.700,00 254 Taşıtlar Hesabı 2.040,00 Örnek 29: Yapılmakta olan yatırımların envanteri yapılmış ve 465.000,00 TL yatırım harcamasının kayıtlara alınmadığı tespit edilmiştir. 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 465.000,00 500 Net Değer Hesabı 920 Gider Taahhütleri Hesabı 465.000,00 465.000,00 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 465.000,00 Örnek 30: Kayıtlı değerleri 1.800.000,00 TL olan taşıtlar için % 10 amortisman ayrılmıştır. 630 Giderler Hesabı 180.000,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 180.000,00 Örnek 31: Kayıtlı değeri 240.000,00 TL olan ve normal amortisman yontemiyle her yıl % 20 amortisman ayrılan bir adet iş makinesinin birikmiş amortismanı 192.000,00 TL’dir. Beşinci yılda ayrılacak amortismanla iş makinesi ekonomik ömrünü tamamlamaktadır, ancak iş makinesinin kullanımına devam edilmesine karar verilmiştir. Beşinci yılda amortisman ayırmaya ait muhasebe kaydını yapınız. 630 Giderler Hesabı 257 Birikmiş Amortismanlar Hs 47.999,99 47.999,99 Örnek 32: (A) Büyükşehir Belediyesi iki yıl sürecek raylı sistem yapım işi için yüklenici (B) ile 15.11.2007 tarihinde 11.250.000 Avro bedelli sözleşme imzalamıştır. Yüklenici (B), 675.000 Avro kesin 128 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER teminat mektubu vermiştir. Sözleşmenin imzalandığı tarihteki Merkez Bankası döviz satış kuru 1,72 TL’dir. a) Kesin teminat ve taahhüde ilişkin muhasebe kayıtlarının yapılması: 910 Teminat Mektupları Hesabı 911 Teminat Mektupları Emn Hs 920 Gider Taahhütleri Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs 1.161.000,0 0 19.350.000,0 0 1.161.000,0 0 19.350.000,0 0 b) Yüklenici (B)’ye 15.01.2008 sözleşme bedelinin %20 oranında (2.250.000 Avro) teminat mektubu karşılığında ön ödemede bulunulmuştur. Ön ödeme tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kurunda bir değişiklik olmamıştır. 910 Teminat Mektupları Hesabı 3.870.000,00 911 Teminat Mektupları Emn Hs 3.870.000,00 259 Yatırım Avansları Hesabı 360 Ödenecek Vergi ve Fn.Hs(%3 Stp) 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 3.870.000,00 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 3.753.900,00 116.100,00 3.753.900,00 105 Döviz Hesabı 3.753.900,00 c) 25.09.2008 tarihinde yüklenici (B)’ye 3.375.000.- Avro + (607.500 Avro) KDV hak ediş ödemesi yapılmış, daha önce yapılan ön ödemenin tamamı hak ediş ödemesi sırasında mahsup edilmiştir. Merkez Bankası döviz satış kuru 1,78 TL’dir. İşte burada - taahhüt ve teminat hesaplarını bir tarafa bıraksak bile - döviz cinsinden yapılan hak ediş ödemesinin güncel döviz kuru üzerinden muhasebeleştirilecek olmasının getirdiği bir zorunluluk olarak, ön ödemenin kayıtlı olduğu yatırım avansları hesabının da kur farkından dolayı güncellenmesi gerekecektir. 259 Yatırım Avansları Hesabı 600 Gelirler Hesabı 135.000,00 135.000,00 2013 | 129 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Ön ödemenin mahsubu yapılacağından 15.01.2008 – 25.09.2008 tarih aralığı için faiz hesaplanması gerekmektedir. 2008 yılı için MB kısa vadeli avanslara uygulanan faiz oranı yıllık %27’dir. Burada dikkat etmemiz gereken bir nokta da faiz matrahını oluşturan %5’lik avans kısmıdır ki, bu verilen avansın yüzde beşi değil, yüklenme tutarının %20’si ile %15’i arasındaki farktır. Yani 562.500 Avro. Faiz miktarını Avro olarak hesaplayıp, muhasebeleştirirken TL’ye çeviriyoruz: 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 187.734,37 600 Gelirler Hesabı 187.734,37 Şimdi hak ediş ödemesini muhasebeleştirebiliriz. 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 7.088.850,00 259 Yatırım Avansları Hesabı 4.005.000,00 360 Ödenecek Vergi ve Fn Hs(1/6 kdv) 180.225,00 360 Ödenecek Vergi ve Fn Hs (%3 stj) 64.125,00 360 Ödenecek Vergi ve Fn Hs (Dm vr) 45.056,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 187.734,37 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 2.606.709,63 7.088.850,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 7.088.850,00 Yükleniciye ödenmesi gerektiği halde nakit yetersizliği nedeniyle bütçe emanetine alınan tutarın döviz cinsi borcumuzun TL karşılığı olduğunu hatırlatır, ödemenin gecikmesi üzerine kur farkı ortaya çıkması durumunda ödeme öncesinde bütçe emanetindeki tutarın güncellenmesi gerektiğini tekrarlamak isterim. Mahsup edilen avansa ait teminat mektubunun iade edilmesi gerekecektir. 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 910 Teminat Mektupları Hesabı 3.870.000,00 3.870.000,00 d) Şimdi yukarıdaki (3) nolu işlemin yerine aynı tarihte, yani 25.09.2008 tarihinde yüklenici (B)’nin yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle sözleşmenin Belediye tarafından feshedildiğini, yüklenici (B)’nin reel sektördeki global krizi neden göstererek dokuz ay boyunca çalışamamış ol130 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER ması nedeniyle, her hangi bir hak ediş alacağının da olmadığını varsayalım ve sadece avans ödemesine ilişkin muhasebe kayıtlarını yapalım. Teminatı paraya çevirmek üzere bankaya gönderdik: 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 3.870.000,00 910 Teminat Mektupları Hesabı 102 Banka Hesabı 3.870.000,00 4.005.000,00 259 Yatırım Avansları Hesabı 3.870.000,00 600 Gelirler Hesabı 135.000,00 Gördüğünüz gibi, burada, ancak vermiş olduğumuz avansı mahsup etmekle yetine bildik, faizi tahsil etmek mümkün olmadı. Bu, ön ödemenin limiti aşan kısmından faiz almaktan vazgeçeceğimiz anlamına gelmez. Avansı kapattığımız tarih itibarıyla faiz tahakkukunu yapıp, mevzuatta öngörülen tahsilât yöntemlerini kullanarak tahsil imkânlarını arayacağız. Sözleşmenin feshi yüklenici (B)’nin kusurundan kaynaklandığından ihale kesin teminatını da gelir kaydetmemiz gerekecektir. Bunu yaparken kesin teminatı, alındığı tarih ile gelir kaydedileceği tarih aralığı için Devlet İstatistik Enstitüsünce yayınlanan toptan eşya fiyat endeksine göre, güncellemeyi unutmuyoruz. 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 22. maddesindeki “Gelir kaydedilen teminatlar, yüklenicinin borcuna mahsup edilemez” hükmü gereğince faiz alacağımızı kesin teminattan tahsil etme yoluna da gidemeyiz. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 187.734,37 600 Gelirler Hesabı 187.734,37 Örnek 33: (G) Büyükşehir Belediyesince çıkılan köprülü kavşak yapım işi ihalesini 1.600.000,00 TL teklif veren (H) şirketi kazanmıştır. (H) şirketi yüklenme bedelinin % 6’sı oranında kesin teminat mektubunu vermiş ve sözleşmeyi imzalamıştır. 910 Teminat Mektupları Hesabı 96.000,00 911 Teminat Mektupları Emn Hs 920 Gider Taahhütleri Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 96.000,00 1.600.000,00 1.600.000,0 0 2013 | 131 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ a) Sözleşmeye göre yıllara sâri olmayan bu işle ilgili müteahhide 01.02.2008 tarihinde teminat mektubu karşılığında %20 oranında avans verilmiştir. 910 Teminat Mektupları Hesabı 320.000,00 911 Teminat Mektupları Emn Hs 320.000,00 259 Yatırım Avansları Hesabı 320.000,00 103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs 320.000,00 b) Köprülü kavşak yapım işi ile ilgili yüklenici (H) şirketi 1.000.000,00 TL + KDV tutarında ilk hak edişini getirmiştir. Verilen avansın 150.000,00 TL’si mahsup edilmiş ve yüklenici (H) şirketinin isteği üzerine avans teminat mektubunun ilgili tutarı çözülmüştür. 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 1.180.000,00 259 Yatırım Avansları Hesabı 150.000,00 360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr) 7.500,00 360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs(1/6 kdv) 30.000,00 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 992.500,00 1.180.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 1.180.000,00 Taahhütten düşme kaydı: 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 1.000.000,00 920 Gider Taahhütleri Hesabı 1.000.000,00 Mahsup edilen avansa ilişkin teminatın serbest bırakılması: 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 150.000,00 910 Teminat Mektupları Hesabı 150.000,00 Kullanılan ödeneğin düşülmesi kaydı: 905 Ödenekli Giderler Hesabı 1.180.000,00 900 Gönd.cek Bütçe Ödenekleri Hs 1.180.000,00 c) 100.000,00 TL iş artışı yapılmıştır. 920 Gider Taahhütleri Hesabı 132 | 2013 100.000,00 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 100.000,00 İş artışının % 6 ‘sı oranında kesin teminat alınması gerekmektedir. 910 Teminat Mektupları Hesabı 6.000,00 911 Teminat Mektupları Emn Hesabı 6.000,00 d) 31.11.2008 tarihinde 700.000,00 TL tutarında ikinci ve son hakediş ödemesi yapılmıştır. Yüklenme tutarının %15 ini aşan avans miktarından MB Kısa Vadeli avanslara uyguladığı oranda faiz alınması gerekir. Faize tabi avans matrahı 80.000,00 TL, 2008 için MB kısa vadeli avans faiz oranı yıllık %27’dir, (80.000*0,27)*10/12= 18.000,00 TL 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 18.000,00 600 Gelirler Hesabı 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 18.000,00 826.000,00 259 Yatırım Avansları Hesabı 170.000,00 360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr) 5.250,00 360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv) 21.000,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 18.000,00 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 611.750,00 826.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 826.000,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 18.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 18.000,00 Taahhütten düşme kaydı: 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 700.000,00 920 Gider Taahhütleri Hesabı 700.000,00 Avans teminat mektubunun iadesi: 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 170.000,00 910 Teminat Mektupları Hesabı 170.000,00 Kullanılan ödeneğin düşülmesi kaydı: 905 Ödenekli Giderler Hesabı 900 Gönd.cek Bütçe Ödenekleri Hs 826.000,00 826.000,00 2013 | 133 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ e) 15.12.2008 tarihinde köprülü kavşağın teslim edildiğine dair geçici kabul tutanağı imzalanmış ve onaylanmıştır. 251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 2.006.000,00 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 2.006.000,00 f) Kesin kabul sırasında 12.000,00 TL tutarında yapılmayan bazı işler tespit edilmiş ve yüklenici şirketten 50,00 TL faizi ile beraber tahsil edilmiştir. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 12.000,00 251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hs 12.000,00 600 Gelirler Hesabı 50,00 Anapara ve faizin tahsilât kaydı: 100 Kasa Hesabı 12.050,00 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 12.050,00 12.050,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 12.050,00 g) Kesin kabul işlemlerinin tamamlanmasından sonra yüklenici şirketin kesin teminat mektubu iade edilmiştir. 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 102.000,00 910 Teminat Mektupları Hesabı 102.000,00 h) Yılsonunda - 31.12.2008 tarihinde – yirmi yıllık yararlanma süresine göre %5 amortisman ayrılmıştır. 630 Giderler Hesabı 99.700,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 99.700,00 i) Takip eden yıl, köprülü kavşağa %20 yeniden değerleme uygulanmış ve yirmi yıllık yararlanma süresine göre %5 amortisman ayırmaya devam edilmiştir. 251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 199.400,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 9.970,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hs 189.430,00 134 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Amortisman ayrılması (2.193.400,00*%5) 630 Giderler Hesabı 109.670,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 109.670,00 j) Yıl içerisinde köprülü kavşağın değerini artıracak nitelikte (kdv hariç) 450.000,00 TL çevre düzenlemesi ve tali yol bağlantıları için harcama yapılmıştır. 251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 531.000,00 360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr) 3.375,00 360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv) 13.500,00 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 514.125,00 830 Bütçe Giderleri Hesabı 531.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 531.000,00 k) Söz konusu köprülü kavşak yeni düzenlemeler gereğince mücavir alan dışına çıkarıldığı için Karayolları Genel Müdürlüğüne bedelsiz olarak devredilmiştir. 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 219.340,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 189.430,00 630 Giderler Hesabı 2.316.630,00 251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 2.724.400,00 2.724.400,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 2.724.400,00 Örnek 34: İhale bedeli 870.000,00 TL olan ve yıl içerisinde bitirilmesi planlanan su deposu inşaatina ait 250.000,00 (kdv hariç) TL tutarında 2 nolu hak edişin ödemesi yapılmıştır. 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 295.000,00 360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr) 2.062,50 360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv) 7.500,00 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 285.437,50 295.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 920 Gider Taahhütleri Hesabı 295.000,00 250.000,00 250.000,00 2013 | 135 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 905 Ödenekli Giderler Hesabı 295.000,00 900 Gönderilecek Büt.Ödnk. Hesabı 295.000,00 a) Yükleniciye verilen ek süre ile beraber yıllara sari halen107 su deposu binasının inşasının tamamlanması ile beraber geçici kabulü gerçekleştirilmiş ve yükleniciye 370.000,00 TL (kdv hariç) tutarında 3 ve son nolu hak ediş ödemesi yapılmıştır. 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 436.600,00 360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr) 3.052,50 360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv) 360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (%3 glr vr stopajı) 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 11.100,00 11.100,00 411.347,50 436.600,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 436.600,00 370.000,00 920 Gider Taahhütleri Hesabı 905 Ödenekli Giderler Hesabı 370.000,00 436.600,00 900 Gönderilecek Büt.Ödnk. Hesabı 436.600,00 Su deposunun geçici kabulü yapıldığından ilgili varlık hesabına alınması gerekmektedir. 252 Binalar Hesabı 870.000,00 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 870.000,00 Örnek 35: (H) yerel yönetimi - el atma davası kapsamında – mahkeme kararıyla hükmolunan 570.000,00.-TL bedelle bir adet taşınmazı (arsa) mülkedinmiştir. Mahkeme 57.000,00 avukatlık vekalet ücreti ve 3.400,00.-TL de yargılama giderine hükmetmiştir. 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 630 Giderler Hesabı 103 Verilen Çek ve Gön Emr Hs 107 570.000,00 60.400,00 630.400,00 Yıllara sari başlamayan bu işle ilgili önceki hakedişlerde gelir vergisi tevkifatı yapılmamıştır. Ancak sure uzatımı ile beraber yapım işi ertesi mali yıla sarktığı için takip eden hakedişlerden 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 42 ve 94 ncü maddelerine gore tevkifat yapılması gerekir. Ancak geçmişe dönük gelir verigisi tevkifatı yapılmasına gerek yoktur. 136 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 830 Bütçe Giderleri Hesabı 630.400,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 630.400,00 D) MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan kamu idarelerinin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ile belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar gibi varlıklar ve bunlar için hesaplanan birikmiş amortismanlar bu hesap grubunda izlenilir. Bu gruptaki hesaplar şunlardır: 1- 260 HAKLAR HESABI Bedeli karşılığı edinilen imtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve unvan gibi hukuki tasarruflar ile belirli alanlarda tanınan kullanma ve yararlanma gibi hak ve yetkiler dolayısıyla yapılan ve ekonomik değer taşıyan harcamaların izlenmesi için kullanılır. (satın alınan bilgisayar programları gibi) Edinilen haklar, maliyet bedelleri ile muhasebeleştirilir. 2- 264 ÖZEL MALİYETLER HESABI Kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak artırılması amacıyla yapılan giderler ile (normal bakım, onarım ve temizleme giderleri hariç) bu gayrimenkullerin kullanılması için yapılıp, kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak olan varlıkların izlenmesi için kullanılır. Özel maliyetler için % 100 amortisman oranı benimsenmiştir. 3- 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI Maddi olmayan duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre içerisinde yok edilmesini izlemek için kullanılır. 3.1.Hesap Grubuna Ait örnekler: Örnek 1: Mali hizmetler birimine otomasyon programı alınmıştır. 260.01108 Haklar Hesabı (KDV Hariç) 90.000,00 TL 106.200,00 360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr) 992,50 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 108 105.207,50 106.200,00 106.200,00 Bilgisayar yazılımları 2013 | 137 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ a) Satın alınan program için yılsonunda %20 amortisman ayrılmıştır. 630 Giderler Hesabı 21.240,00 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 21.240,00 b) Takip eden yılsonunda bilgisayar programı için %7 yeniden değerleme yapılmıştır. 260.01 Haklar Hesabı 7.434,00 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 1.521,80 522 Yeniden Değerleme Farkları Hs 5.912,20 Örnek 2: (G) Özel İdaresince on yıllığına kiralanan ek hizmet binası için (KDV Hariç) 53.000,00 TL büyük onarım yapılmıştır. 264 Özel Maliyetler Hesabı 360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr) 360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv) 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 62.540,00 830 Bütçe Giderleri Hesabı 62.540,00 397,50 1.590,00 60.552,50 835 Gider Yansıtma Hesabı 62.540,00 a) Yapılan özel maliyet harcaması için yılsonunda %10 amortisman ayrılmıştır. 630 Giderler Hesabı 6.254,00 268 Birikmiş Amortismanlar Hs 6.254,00 b) Takip eden yılsonunda özel maliyet harcamasına %15 değer artışı yapılmıştır. 264 Özel Maliyetler Hesabı 9.381,00 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 938,10 522 Yeniden Değerleme Farkları Hs 8.442,90 c) Ek hizmet binası olarak kiralanan yapı, Özel İdare tarafından satın alındığı için yapılan bakım onarım harcamalarının özel maliyet vasfı ortadan kalkmıştır. 138 | 2013 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 7.192,10 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 8.442,90 630 Giderler Hesabı 56.286,00 264 Özel Maliyetler Hesabı 71.921,00 E) GELECEK YILLARA AİT GİDERLER 1- 280 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER HESABI Peşin ödenen, ancak gelecek yılların faaliyet hesaplarına dâhil edilecek olan giderlerin izlenmesi için kullanılır. Dönem sonunda takip eden hesap döneminde giderleştirilecek olanlar 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabına atılır. Bilindiği gibi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 51.maddesi gereğince giderlerin ödendiği yılın bütçesine gider kaydedilmesi; ayrıca giderlerin tahakkuk ettirildikleri mali yılın faaliyet hesaplarında gösterilmesi gerekmektedir. 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı da Kanundaki bu düzenlemenin muhasebe kayıtlarına yansıyan yüzüdür. 1.1.Hesaba Ait Örnekler: Örnek 1: (A) yerel yönetimince sosyal faaliyetlerde kullanılmak üzere kiralanan binanın gelecek yıla ait 7.000,00 TL kirası peşin olarak ödenmiştir. (% 20 gelir vergisi stopajı 1.400,00 TL, damga vergisi 52,50 TL) 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı 7.000,00 360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hesabı 1.452,50 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 5.547,50 830 Bütçe Giderleri Hesabı 7.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 7.000,00 a) Yılsonunda takip eden döneme ait kira gideri dönen varlıklar grubundaki ilgili hesaba aktarılmıştır. 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı 7.000,00 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs 7.000,00 b) Dönem sonunda gider tahakkukunun tamamı faaliyet hesabına atılarak giderleştirilmiştir. 630 Giderler Hesabı 7.000,00 2013 | 139 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs 7.000,00 F) DİĞER DURAN VARLIKLAR Duran varlık niteliği taşımakla birlikte, özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmamış olan diğer duran varlıkların izlenmesi için kullanılır. Diğer duran varlıklar aşağıdaki hesaplardan oluşur: 1- 294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HESABI Kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılır. Tanımdaki niteliğe dönüşen varlıklar, ilgili bulundukları varlık hesaplarından çıkarılarak bu hesaba alınır, elden çıkarıldıklarında ise hesap kapatılır. 2- 297 DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR HESABI 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabının kapsamına girmeyen diğer çeşitli duran varlıkların izlenmesi için kullanılır. 3- 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) Diğer duran varlıklar hesap grubundaki duran varlıklar için ayrılan amortismanların izlenmesi için kullanılır. 3.1.Hesaplara Ait Örnekler: Örnek 1: Kayıtlı değeri 2.000,00 TL olan ve tamamı için amortisman ayrılmış bir adet büro demirbaşı hurdaya ayrılmıştır. 294 EÇS ve MDV Hesabı 2.000,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 1.999,99 255 Demirbaşlar Hesabı 2.000,00 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 1.999,99 a) Hurdaya ayrılan demirbaş 80,00 TL’ye hurdaya verilmiştir. 100 Kasa Hesabı 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 630 Giderler Hesabı 294 EÇS ve MDV Hesabı 600 Gelirler Hesabı 140 | 2013 80,00 1.999,99 0,01 2.000,00 80,00 DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 805 Gelir Yansıtma Hesabı 80,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 80,00 Örnek 2: kayıtlı değeri 15.00,00 TL, birikmiş amortismanı 1.500.00 TL ve 1.000,00 TL değerleme farkı olan binek arabası hurdaya ayrılmıştır. 294 EÇS ve MDV Hesabı 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 15.000,00 1.500,00 254 Taşıtlar Hesabı 15.000,00 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 1.500,00 a) Hurdaya ayrılan taşıt 5.000,00 TL’ye peşin parayla hurdacıya satılmıştır. 100 Kasa Hesabı 5.000,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 1.000,00 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 1.500,00 630 Giderler Hesabı 7.500,00 294 EÇS ve MDV Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 15.000,00 5.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 5.000,00 b) Hurdaya ayrılan araç bedelsiz olarak başka bir kuruma devredilmiştir. 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 1.500,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 1.000,00 630 Giderler Hesabı 294 EÇS ve MDV Hesabı 12.500,00 15.000,00 2013 | 141 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 142 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 2013 | 143 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 144 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER A) GENEL HÜKÜMLER Yerel yönetimin faaliyet dönemi içinde geri ödemesi gereken borç ve yükümlülükleri, kısa vadeli yabancı kaynaklarını oluşturmaktadır. Kısa vadeli yabancı kaynaklar içinde yerel yönetimlerin hizmet üretmek ve yatırım harcamalarını finanse etmek için yapmış olduğu borçlanmalar önemli bir yer tutmaktadır. Yerel yönetimlerin borçlanması ile ilgili temel düzenlemeler 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 51.maddesi ile 5393 sayılı Belediye Kanununun 68.maddesinde yapılmıştır. Bu konudaki mevzuat düzenlemelerini özetlersek: Borçlanmaya karar vermek, İl Genel Meclisinin/Belediye Meclisinin yetkisindedir.109 Dış kaynak gerektiren projelerde Hazine Müsteşarlığının görüşü alınır. Tüzel kişiliği sona erecek belediye ve köylerin vadesi tüzel kişiliğin sona ereceği tarihi aşan borçlanmalara girişmesi İçişleri Bakanlığının onayına bağlıdır. 110 Dış borçlanma, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde sadece yerel yönetimin yatırım programında yer alan projelerinin finansmanı amacıyla yapılabilir. İller Bankasından yatırım kredisi ve nakit kredi kullanan yerel yönetimler, ödeme plânını bu bankaya sunmak zorundadır. İller Bankası hazırlanan geri ödeme plânını yeterli görmediği yerel yönetimlerin kredi isteklerini geri çevirebilir. 109 110 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu (Madde 10), 5393 sayılı Belediye Kanunu (Madde 18) 5393 Belediye Kanunu (Madde 12) 2013 | 145 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Tahvil ihracı, ancak yatırım programında yer alan projelerin finansmanı için yapılabilir. Yerel yönetim ve bağlı kuruluşlarının faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarı, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamaz. Bu miktar büyükşehir belediyeleri ile büyükşehir belediyesi bulunan illerin özel idareleri için bir buçuk kat olarak uygulanır. Belediyelerin ileri teknoloji ve büyük tutarda maddî kaynak gerektiren alt yapı yatırımlarında Devlet Plânlama Teşkilatı Müsteşarlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kabul edilen projeleri için yapılacak borçlanmalar, iç ve dış borç stoklarının hesaplanmasında dikkate alınmaz. Yerel yönetim ve bağlı kuruluşları, en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarının yılı içinde toplam yüzde onunu geçmeyen iç borçlanmayı belediye meclisinin/İl Genel Meclisinin kararı, yüzde onunu geçen iç borçlanmaları ise meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve İçişleri Bakanlığının onayı ile yapabilir. Borçlanmayla ilgili usul ve esaslara aykırı olarak borçlanan yerel yönetim yetkilileri hakkında, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun görevi kötüye kullanmaya ilişkin hükümleri uygulanır. Yerel yönetimlerin proje karşılığı borçlanma yoluyla elde ettiği gelirleri, hibe ve şartlı bağışlar haczedilemez.111 Belediyeler, borçlanma ile ilgili limit ve tutarların hesaplanmasına esas olmak üzere, varlık ve yükümlülüklerinin ayrıntılı bir şekilde yer aldığı malî tablolarını üçer aylık dönemler halinde İçişleri Bakanlığına, Maliye Bakanlığına, Devlet Plânlama Teşkilatı Müsteşarlığına ve Hazine Müsteşarlığına gönderirler. 111 5393 sayılı Belediye Kanunu (Madde 15), 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu (Madde 7) 146 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 1- DIŞ BORÇLANMA Dış borçlanma, dış finansman sağlayan yabancı ülkeler, ülkelerce oluşturulan birlikler, resmi finansman fonları, uluslararası ve bölgesel kuruluşlar ile uluslararası sermaye ve finansman piyasalarında faaliyet gösteren yatırım bankaları da dâhil olmak üzere bankalar, satıcı veya alıcı kredisi sağlayan kuruluşlar ile firmalardan yapılan borçlanmalardır. 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (a) bendine göre belediyenin her türlü görev ve hizmetlerinin giderlerini karşılamak amacıyla dış borçlanma yapılamaz. 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde belediyeler, sadece yatırım programında yer alan projelerinin, finansmanı amacıyla yapabilir. Örneğin, cari giderlerin (personel giderleri gibi.) finansmanı için dış borçlanma yapılamaz. Mahalli idareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 210'uncu maddesi hükmü ışığında cari ve yatırım harcamalarının ayırımı şu şekilde yapılacaktır; Dış borçlanma ancak belediye bütçesinde yer alan "06- Sermaye Giderleri" ve "07- Sermaye Transferleri"ne yapılacak harcamalar için yapılabilir. 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un 4 ve 7'nci maddeleri, Türkiye Cumhuriyeti adına herhangi bir dış finansman kaynağından Devlet dış borcu sağlamaya ve malî dış koşulları da dâhil olmak üzere şartlarını tespit etmeye ve bu şartlar çerçevesinde malî yükümlülük altına girmeye Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanın yetkili olduğu; söz konusu Devlet dış borcuna ilişkin anlaşmalar ve ilgili dokümanlara dair her türlü hazırlık, temas ve müzakereler Hazine Müsteşarlığı tarafından yürütüleceği ve sonuçlandırılacağını hüküm altına almıştır. 2013 | 147 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Dolayısıyla belediyelerin dış borçlanma yaparken İçişleri Bakanlığının iznini değil, Hazine Müsteşarlığının iznini almaları gerekecektir. Ayrıca, 5393 sayılı Kanun'un 18'inci maddesinin (d) bendi hükmüne göre dış borçlanma için belediye meclisinin kararı da gerekir. Kanun dış borçlanma kararı alırken belediye meclisi kararında nitelikli (üye tam sayısının salt çoğunluğu veya dörtte üç çoğunluk gibi.) bir çoğunluk aramamıştır. Meclis genel olarak toplantı ve karar alma sayısıyla dış borçlanma kararı alabilecektir. Belediyeler, 5393 sayılı Kanun'un 19'uncu maddesinin (d) bendi hükmüne göre belediye meclisi kararı aldıktan sonra Hazine Müsteşarlığının iznine müracaat edeceklerdir112. 2- İÇ BORÇLANMA İç borçlanma, yurtiçinde bulunan bankalar ve finans kuruluşları ile piyasasından yapılan borçlanmalardır. Dış borçlanma sadece yatırım harcamalarının finansmanı için yapılabilirken, iç borçlanmanın cari ve yatırım harcamalarının finansmanı için yapılması mümkündür. Kanun iç borçlanma için böyle bir sınırlama getirmemiş olmasına karşın, iç borçlanma hangi amaç için (nakit, yatırım) yapılmış ise o amaç için kullanılması gerekir. Yatırım harcamalarının finansmanı için yapılan iç borçlanmanın, cari harcamalarda kullanılması mevzuata uygun düşmeyecektir. Belediyeler, ihtiyaç duymaları halinde ülke içinde bulunan bankalardan, özellikle de İller Bankasından iç borçlanma yoluna gidebileceklerdir. a) İller Bankasından Borçlanma: Belediyelerin İller Bankasından iç borçlanma yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Belediyeler İller Bankasının ortağıdır. Ayrıca Genel Bütçe vergi gelirlerinden belediyelere verilen payların dağıtımı İller Bankası aracılığı ile yapılmaktadır. İller Bankası genellikle belediyelere daha avantajlı kredi verebilmekte ve kredi borçlarını kaynakta kesebilmektedir. Bu nedenlerle belediyeler ağırlıklı olarak İller Bankasından iç borçlanma yoluna gitmektedirler. 112 GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara – 2009, sayfa 3-4. 148 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Belediyeler, İller Bankasından yatırım kredisi ve nakit kredisi kullanabilirler. İller Bankası Belediyelerin iç borçlanma taleplerini koşulsuz kabul etmek zorunda değildir. İller Bankasından yatırım ve nakit kredisi kullanan belediye, ödeme plânını bu bankaya sunmak zorundadır. İller Bankası hazırlanan geri ödeme plânını yeterli görmediği belediyenin kredi isteklerini reddeder. Belediyeler, Kanun'un 68'inci maddesinin (d) ve (e) bentlerinde belirtilen şartları yerine getirmek koşulu ile İller Bankasına kredi talebinde bulunmalıdırlar. İller Bankası belediyelerin kredi başvurularını değerlendirirken Kanun'un 68'inci maddesinin (d) ve (e) bentlerinde belirtilen şartların yerine getirilip getirilmediğini aramak zorunda değildir. Bu sorumluluk tamamen belediye yetkililerine aittir. b) Diğer Bankalardan Borçlanma: 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinde, belediyelerin iller Bankası dışında başka bankalardan borçlanmasını kısıtlayan bir düzenleme yer almamaktadır. Dolayısıyla belediyeler, Kanun'un 68'inci maddesinin (d) ve (e) bentlerinde belirtilen şartlara uymak koşuluyla kamu ve özel bankalardan da iç borçlanma yoluna gidebileceklerdir. Belediyeler, diğer bankalardan da kredi talebinde bulunurken Kanun'un 68'inci maddesinin (d) ve (e) bentlerinde belirtilen şartları yerine getirmeleri ve daha sonra kredi talebinde bulunmalıdırlar. Bankalar belediyelerin kredi taleplerinde bu şartların yerine getirilip getirilmediğini aramak zorunda değildirler. Bu sorumluluk tamamen belediye yetkililerine aittir. Belediyeler iller Bankası dışında diğer bankalardan borçlanma yoluna giderken, bu bankaların sunduğu kredi şartlarının İller Bankasının sunduğu şartlardan daha iyi veya aynı olması gerektiği düşünülmektedir. Kredi şartlarının uygunluğu sadece faiz oranı olmayıp, teminat, vade gibi unsurlarında birlikte değerlendirilmesi gerekir113. Belediyelerin İller Bankası dışındaki bankalardan borçlanması hususunda bir kısıtlama olmadığı kanaatindeyiz. Ancak, bir belediyenin İller Bankası dışındaki bir banka ile genel kredi sözleşmesi imzalamak suretiyle kısa vadeli kredi kullanması ile ilgili Sayıştay Temyiz Kurulu vermiş olduğu 18.01.2011 tarih ve 32731 sayılı Kararında belediyelerin 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 68 nci maddesindeki borçlanmalarını aşağıdaki hallerle sınırlandırmıştır: 113 GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara – 2009, sayfa 5-6. 2013 | 149 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 4749 sayılı Kanun kapsamında yatırım programlarında yer alan projelerin finansmanı amacıyla dış borçlanma, İller Bankasından yatırım kredisi ve nakit kredi kullanma şeklinde borçlanma, Yatırım programlarında yer alan projelerin finansmanı için ilgili mevzuat hükümleri uyarınca tahvil ihracı yolu ile borçlanma yapabilmektedirler. Anılan kanun maddesinde belirtilen borçlanmalar dışında borçlanma mümkün değildir ve belediyenin cari hesap şeklinde kısa vadeli borçlanmasına izin veren bir düzenleme bulunmamaktadır. Sayıştay Temyiz Kurulu’nun yukarıdaki Kararının, konusunu oluşturan olayla sınırlı olduğu kanaatindeyiz. Çünkü Sayıştay Temyiz Kurulu 20.09.2004 tarih ve 27253 sayılı Kararında nakit yetersizliği olan belediyenin ………. Bankasından prosedürü yerine getirmek suretiyle kredi kullanmasında yasaya aykırılık olmadığına karar vermiştir. Ayrıca bu konuda oluşmuş Sayıştay Genel Kurul Kararının bulunup bulunmadığının da araştırılması gerekir. Konunun başında da belirttiğimiz gibi, 5393 sayılı Kanunun 68 nci maddesinde belediyelerin diğer bankalardan borçlanması ile ilgili bir kısıtlama bulunmamaktadır. 3- TAHVİL İHRACI SURETİYLE BORÇLANMA Tahvil; Ödünç para sağlamak amacıyla, Devlet, kamu kuruluşları ve anonim şirketler tarafından çıkarılan kayıtlı değerleri eşit ve ibareleri aynı olan borç senetleridir. Tahvil, orta ve uzun vadeli borç senetleridir. 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un 3'üncü maddesinde devlet tahvili; ihraç edildikleri tarih itibarıyla bir yıl (364 gün) ve daha uzun vadeli Devlet iç borçlanma senetleri olarak tanımlanmıştır. Tahvil ihraç eden kuruluş, satın alana genellikle yıllık olarak faiz getirisi ve vade sonunda da tahvilin üzerinde yazılı değeri ifade eden anapara kadar geri ödemede bulunulur. Faiz getirisi, satın alınan tahvil üzerinde yıllık kuponlar halinde gösterilir. 4749 sayılı Kanun'un "dış borçlanma" başlıklı 7'nci maddesinde tahvil ihracı ile ilgili yurtdışı kuruluşlarla anlaşma yapılmasından bahsedilmektedir. Bu düzenlemeye göre yurtdışına da tahvil ihracının mümkün olduğu gözükmektedir. Ancak, yurtdışına tahvil ihracı belediyeler açısından değerlendirildiğinde; 4749 sayılı Kanun'un 3'üncü maddesinde tahvilin "iç borç senedi" olarak tanımlanmış olduğu ve 4'üncü maddesinde mahalli idareler ile bağlı kuruluşları ve iktisadi teşebbüslerinin "yurtiçi piya150 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER salardan" yapacakları tahvil ihraçları Hazine Müsteşarlığının iznine tabi olması ile Mahalli idareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin "404 Tahviller Hesabı" başlıklı 272'nci maddesinde de "tahvil ihracı suretiyle yapılan iç borçların" bu hesaba kaydedilecek olması nedenleriyle belediyelerin sadece iç borçlanma yapmak amacıyla tahvil çıkarabilecekleri düşünülmektedir. 4749 sayılı Kanun'un "kapsam" başlıklı 2'nci maddesi belediye ve bunlara bağlı kuruluşları da bu kanun kapsamı içine almıştır. Dolayısı ile belediye ve bağlı kuruluşları bu kanun kapsamında bir yıl ve daha uzun vadeli iç borçlanma yapmak üzere tahvil çıkararak ihraç edebileceklerdir. Belediyeler bir finansman sağlama yöntemi olan tahvil çıkarmak suretiyle borçlanma yoluna gidebilirler. Ancak, tahvil ihraç suretiyle borçlanma yatırım programında yer alan projelerin finansmanı için kullanılır. Belediyeler, cari harcamalarının finansmanı için tahvil ihracı suretiyle borçlanma yoluna gidemez. 4749 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesi hükmüne göre, mahalli idareler ile bağlı kuruluşları ve iktisadi teşebbüslerinin yurtiçi piyasalardan yapacakları tahvil ihraçları Hazine Müsteşarlığının iznine tabidir. Bu iznin verilmesi Hazine garantisi sağlandığı anlamına gelmez. Sermaye piyasası mevzuatı hükümleri saklıdır. Belediyeler tahvil ihraç ederken, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerini de dikkate almak zorundadırlar. 2499 sayılı Kanun'un 3'üncü maddesinin (h) bendi, anonim ortaklıklar, mevzuata göre özelleştirme kapsamına alınanlar dâhil kamu iktisadi teşebbüsleri, mahalli idareler ile bunlarla ilgili özel mevzuatları uyarınca faaliyet gösteren kuruluş, idare ve işletmeleri "ihraççı" olarak tanımlamış, "tahvil ve diğer borçlanma senetleri ihracı" başlıklı 13'üncü maddesi ise, mahalli idareler ve bunlarla ilgili özel mevzuatları uyarınca faaliyet gösteren kuruluş, idare ve işletmeler, mevzuata göre özelleştirme kapsamına alınanlar dâhil kamu iktisadi teşebbüslerinin tahvil ve sermaye piyasası aracı niteliğindeki diğer borçlanma senedi ihraç limitleri Bakanlar Kurulunca belirleneceğini ve bu durumda, özel kanunlarda belirlenen limitler uygulanmayacağını hüküm altına almıştır114. 114 GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara – 2009, sayfa 7-8. 2013 | 151 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 4- BELEDİYELERDE BORÇLANMA SINIRI Belediyeler diledikleri miktarda iç ve dış borçlanma yapamazlar ve tahvil ihraç edemezler. 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (d) bendi, belediyelerin toplam borç stok tutarına bir üst sınır getirmiştir. 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (d) bendi hükmüne göre belediyeler, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarı, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamaz. Bu miktar büyükşehir belediyeleri için bir buçuk (1,5) kat olarak uygulanacaktır. Bu düzenlemeye belediyelere bağlı (ASKİ, İSKİ, EGO, İETT gibi) idareler ile belediyelerin sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerde dâhildir115. 5- BORÇLANMADA İZİN ALINACAK YERLER Belediyeler borçlanma yaparken borçlanmanın miktarı ve türüne göre çeşitli makam ve organların kararını ve iznini almak zorundadırlar. 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinde kararı ve izni alınacak organ ve kurumlar belirtilmiştir. Tablo-1: Belediyelerin borçlanmasında izin alınacak organ ve kurumları gösterir tablo. Belediyeler ancak bu karar ve izin sonrasında iç ve dış borçlanma yapabilir ve tahvil ihraç edebilirler. İçişleri Bakanlığı belediyelere borçlanma onayı verirken sınırsız takdir yetkisine sahip midir? 115 GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara – 2009, sayfa 9. 152 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesi (e) bendi İçişleri Bakanlığına belediyelerin borçlanması ile ilgili onay verme yetkisi vermiş ancak sınırı konusunda bir düzenleme içermemiştir. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu116 , İdari vesayetin, merkezi yönetimin, yerel yönetimlerin icra-i kararlarını onama, geri çevirme ve kimi ayrık durumlarda da değiştirerek onama yetkisini içerdiği, bu yetki yerel yönetimlerin yetkisini ortadan kaldıracak, etkisiz kılacak biçimde kullanılmayacağı gibi kanunda öngörülen vesayet denetimine ilişkin sınırların yorum yoluyla genişletilmesine de hukuken olanak bulunmadığını belirtmiştir. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bu yorumundan hareketle 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (e) bendinde göre belediyelere borçlanma onayı veren İçişleri Bakanlığının bu yetkisinin sınırsız bir takdir yetkisini içermediği gözükmektedir. İçişleri Bakanlığının belediyelerin borçlanması konusunda onama yetkisinin, 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (d) bendindeki iç ve dış borç stok tutarının aşılıp aşılmadığını, (e) bendinde meclis üye tamsayısının salt çoğunluğunun kararının alınıp alınmadığını aramak ve borçlanma nedeniyle oluşacak faiz dâhil yeni borç yükünü belediyenin mali yapısının kaldırıp kaldıramayacağını değerlendirmek ile sınırlı olduğu düşünülmektedir. İçişleri Bakanlığı bu değerlendirmeleri yaparken keyfilikten uzak genel kabul görmüş bütçe ve muhasebe ilkelerine göre mali tabloları analiz ederek belediyelerin borçlanma taleplerini ret veya kabul yönünde sonuçlandırmalıdır117. 6- BAĞLI İDARELERİN BORÇLANMASI Bağlı idare, belediyelere bağlı, kanunla kurulan, ayrı bütçeli ve kamu tüzelkişiliğine haiz su ve kanalizasyon, otobüs, ulaştırma ve benzeri hizmetleri yürüten (ASKİ, İSKİ, EGO, İETT gibi) idarelerdir. 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesi sadece belediyeler ile ilgili değil, belediyelerin bağlı kuruluşları ile belediye şirketlerin iç borçlanması ile ilgili düzenleme getirmiştir. 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (e) bendi hükmüne göre belediyelerin bağlı kuruluşları, en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarının yılı içinde toplam yüzde onunu geçme- 116 Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 29.11.2007 gün ve YD. İtiraz No:2007/881 sayılı kararı. 117 GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara – 2009, sayfa 16-17. 2013 | 153 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ yen iç borçlanmayı belediye meclisinin kararı; yüzde onunu geçen iç borçlanma için ise meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve İçişleri Bakanlığının onayı ile yapabileceklerdir. Belediyelere bağlı su ve kanalizasyon idarelerinin teşkilat kanunu olan 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 6'ncı maddesinin (j) bendi ile 9'uncu maddesinin (g) bendine hükümlerine göre iç ve dış borçlanmaya karar vermek genel kurulun vereceği yetki çerçevesinde yönetim kuruluna ait olduğu belirtilmektedir. 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (e) bendinde belediyelere bağlı idarelerin iç borçlanması için yer alan bu düzenleme, 2560 sayılı Kanun'un 9'uncu maddesinin (g) bendinde yer alan yönetim kurulunun borçlanmaya karar verme yetkisini ortadan kaldırmadığı, yönetim kurulunun borçlanma kararından sonra ayrıca büyükşehir belediye meclisinin kararı alınması gerektiği düşünülmektedir. Çünkü 2560 sayılı Kanun'a tabi ve ayrı kamu tüzelkişilikleri olan bağlı idarelerin borçlanma iradesi (borçlanma talebi) yönetim kurulu kararı ile ortaya çıkmaktadır. 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesi belediyelere bağlı idarelerin "iç borçlanması" ile ilgili düzenleme içermektedir. Bağlı idarelerin "dış borçlanması" diğer mevzuatlarda aramak gerekecektir. 2560 sayılı Kanun'un 14'üncü maddesi hükmü, su ve kanalizasyon idarelerinin Maliye Bakanlığının izni ile yurtdışı borçlanma yapabileceği belirtilmiş olsa da, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un kapsamı içinde belediyelere bağlı idarelerinde bulunduğu, dolayısıyla 4749 sayılı Kanun'un yürürlük tarihinin daha sonra olması ve özel bir düzenleme olduğu düşünüldüğünde dış borçlanmalarda Maliye Bakanlığından değil, 4749 sayılı Kanun'un 4 ve 7'nci maddeleri gereği Hazine Müsteşarlığından izin alınması gerekecektir118. B) KISA VADELİ İÇ MALİ BORÇLAR Vadesi faaliyet dönemi ile sınırlı olarak; - Kredi kurumlarından sağlanan borçlar, - Para ve sermaye piyasası araçları ile sağlanan iç mali borçlar, - Kısa vadeli diğer iç mali borçlar, 118 GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara – 2009, sayfa 20-21. 154 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER - Vadesine bir yıldan az süre kalan uzun vadeli iç mali borçlara ait anapara ve anaparaya eklenen veya düşülen kur farkları, Bu hesap grubunda izlenir. Kısa vadeli yabancı kaynaklar aşağıdaki hesap gruplarından olu- şur: 30 Kısa Vadeli İç Mali Borçlar 31 Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar 32 Faaliyet Borçları 33 Emanet Yabancı Kaynaklar 36 Ödenecek Diğer Yükümlülükler 37 Borç ve Gider Karşılıkları 38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları Hesaplar 39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 1- 300 BANKA KREDİLERİ HESABI Banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilere ilişkin tutarlar ve bu tutarlara eklenen kur farkları (döviz cinsinden borçlanmada) ile 400-Banka Kredileri Hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin, İzlenmesi için kullanılır. Sağlanan kısa vadeli krediler, bu hesaba alacak, kredilerin ödenmesi durumunda ise borç kaydedilir. Bu hesap devamlı surette alacak kalanı verir. Kalan bakiye işletmenin bankaya olan kısa vadeli kredi borcunu gösterir. 1.1.Hesaba Ait Örnekler: Örnek 1: (G) İl Özel İdaresi cari işlemlerdeki nakit sıkıntısı nedeniyle İller Bankasından 10 ay vadeli 780.000,00 TL kredi almıştır. 102 Banka Hesabı 780.000,00 300 Banka Kredileri Hesabı 780.000,00 a) Kredinin ilk taksiti 1.755,00 TL faizi ile beraber ödenmiştir. 300 Banka Kredileri Hesabı 630 Giderler Hesabı 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 78.000,00 1.755,00 79.755,00 2013 | 155 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 830 Bütçe Giderleri Hesabı 1.755,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 1.755,00 Burada dikkat edilmesi gereken husus, bütçe giderlerine kaydın yalnızca ödenen faizle sınırlı olacağıdır. Kredinin kendisiyle varlık edineceğiz veya borç ve yükümlülüklerimizi ödeyeceğiz. Dolayısıyla bu işlerle ilgili kayıtları yaparken zaten bütçe giderleri ile bağlantısını kuracağız. b) Kredinin ikinci taksiti 1.755,00 TL faizi ile beraber, İller Bankasınca Özel İdarenin genel bütçe vergi gelirlerinden payı olan 1.600.000,00 TL’den mahsuben tahsil edilmiştir. 102 Banka Hesabı 300 Banka Kredileri Hesabı 630 Giderler Hesabı 1.522.000,00 78.000,00 1.755,00 600 Gelirler Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 1.600.000,00 1.755,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 1.755,00 1.600.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 1.600.000,00 Örnek 2: Yerel yönetime 171.100,00 TL tutarında beş adet hizmet aracı alınmış ve karşılığı banka kredisiyle ödenmiştir. 254 Taşıtlar Hesabı 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 300 Banka Kredileri Hesabı 171.100,00 830 Bütçe Giderleri Hesabı 171.100,00 1.087,50 170.012,50 835 Gider Yansıtma Hesabı 171.100,00 Örnek 3: (A) Bankasından geri ödemesi takip eden faaliyet döneminde başlayacak olan 440.000,00 TL kredi alınmıştır. 102 Banka Hesabı 440.000,00 400 Banka Kredileri Hesabı 440.000,00 Faaliyet döneminin sonunda yeni mali yılda ödenecek banka kredisi ilgili kısa vadeli yabancı kaynak hesabına alınmıştır. 400 Banka Kredileri Hesabı 300 Banka Kredileri Hesabı 156 | 2013 440.000,00 440.000,00 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Örnek 4: Merkezi yönetim vergi gelirleri tahsilâtından belediye payı olarak 18.500,00 TL, İller Bankası tarafından belediyenin bankadaki hesabına gönderilmiş olup, a) Gelen tutardan ne kadar kesinti yapıldığı henüz bilinmemektedir. 102 Banka Hesabı 18.500,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 18.500,00 18.500,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 18.500,00 b) İller Bankasından gelen yazıdan genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtından belediye payı olarak 20.000,0 TL tahakkuk etmiş olduğu, bu tutardan 1.000,00 TL borç taksiti kesintisi, 500,00 TL de faiz kesintisi yapıldıktan sonra kalan 18.500,00 TL’nin belediyenin bankadaki hesabına gönderildiği anlaşılmıştır. 300 Banka Kredileri Hesabı 630 Giderler Hesabı 1.000,00 500,00 600 Gelirler Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 1.500,00 500,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 500,00 1.500,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 1.500,00 Örnek 5: Devlet Malzeme Ofisinden 37.800,00 TL bedelle binek otomobili alınmıştır. Taşıt bedeli idare adına kredi açılmak suretiyle İller Bankası tarafından ödenmiştir. Kredinin ödeme takvimi: Cari yılda 10.000,00 TL, takip eden dönemde ise geri kalanıdır. 254 Taşıtlar Hesabı 37.800,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 284,00 300 Banka Kredileri Hesabı 10.000,00 400 Banka Kredileri Hesabı 27.516,00 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 37.800,00 37.800,00 2013 | 157 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 2- 303 KAMU İDARELERİNE MALİ BORÇLAR HESABI Diğer kamu idarelerine olan; Kısa vadeli mali borçlar, 403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler, Bu hesapta izlenir. 2.1.Hesaba Ait Örnekler: Örnek 1: Hazine tarafından (E) İl Özel İdaresine ikrazen 2.870.000,00 TL dış kredi kullandırılmıştır. 102 Banka Hesabı 2.870.000,00 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs 2.870.000,00 a) Hazineye olan borcun ilk taksiti 6.457,50 TL faizi ile birlikte ödenmiştir. 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs 630 Giderler Hesabı 287.000,00 6.457,50 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 293.457,50 6.457,50 835 Gider Yansıtma Hesabı 6.457,50 Örnek 2: İller Bankası, (A) Belediyesinin 20.000,00 TL merkezi yönetim vergi gelirleri payından Hazineye olan 7.500,00 TL borcunun anapara ve faizini (yıl içi İşlemiş faiz 250,00.-TL, geçmiş yıllara ait faiz 1.000,00 TL) mahsup ettikten sonra kalanını belediyenin banka hesabına aktarmıştır. 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 630 Giderler Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 102 Banka Hesabı 7.500,00 250,00 1.000,00 11.250,00 600 Gelirler Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 20.000,00 1.250,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 158 | 2013 1.250,00 20.000,00 20.000,00 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 3- 304 CARİ YILDA ÖDENECEK TAHVİLLER HESABI Kurum nam ve hesabına, yatırım programında yer alan projelerin finansmanı için ihraç edilmiş olan ve karşılığında nakit imkânı sağlayan; Tahviller ile özel tertip tahvillerden vadesi bir yılın altına inmiş olanların anaparası ve anaparaya eklenecek/düşülecek kur farklarının İzlenmesi için kullanılır. 3.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (İ) Büyükşehir Belediyesince yatırım programında yer alan bazı projelerin finansmanı için – gerekli izinler alındıktan sonra – 3.500.000,00 TL tutarında vadesi takip eden faaliyet dönemi olan tahvil ihraç edilmiştir. Vade sonunda ödenmesi öngörülen faiz miktarı 156.000,00 TL’dir. 102 Banka Hesabı 630 Giderler Hesabı 3.500.000,00 156.000,00 404 Tahviller Hesabı 3.500.000,00 481 Gider Tahakkukları Hesabı 156.000,00 b) Dönem sonunda takip eden dönemde ödenecek olan tahvil bedelleri ile faizleri ilgili hesaplara alınmıştır. 404 Tahviller Hesabı 481 Gider Tahakkukları Hesabı 304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hs 381 Gider Tahakkukları Hesabı 3.500.000,00 156.000,00 3.500.000,00 156.000,00 b) Hesaptaki tahvillerin bedeli faizi ile beraber vadesinde ödenmiştir. 304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 3.500.000,00 156.000,00 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 3.656.000,00 156.000,00 156.000,00 2013 | 159 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 4- 309 KISA VADELİ DİĞER İÇ MALİ BORÇLAR HESABI Bu hesap; Kurumca devralınmış olan kısa vadeli iç borçlar ile Yukarıdaki hesaplarda tanımlanmamış olan kısa vadeli diğer iç mali borçların, İzlenmesi için kullanılır. 4.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (C) yerel yönetimi 45.000,00 TL kısa vadeli diğer iç mali borç almıştır. 102 Banka Hesabı 45.000,00 309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Brç Hs. 45.000,00 Borcun 15.000,00 TL’si vadesinde ödenmiştir. 309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Brç Hs. 15.000,00 103 Verilen Çek ve Gönderme Emr.Hs. 15.000,00 Örnek 2: Uzun vadeli diğer iç mali borçlar hesabında kayıtlı 33.000,00 TL’nin vadesi bir yılın altına inmiştir. 409 Uzun Vadeli Diğer İç Mali Brç Hs. 309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Brç Hs. 33.000,00 33.000,00 C) KISA VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR Kamu idarelerinin; Bir yıldan kısa vadeli dış mali borçları ile Vadesine bir yıldan az süre kalan uzun vadeli dış mali borçlarına ait anapara ve anaparaya eklenen kur farklarının, İzlenmesi amacıyla kullanılır. 1- 310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI Herhangi bir dış finansman kaynağından, belirli bir geri ödeme planına göre – yabancı para üzerinden – sağlanan dış borçlardan cari yılda ödenecek olanların anapara ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Dönem sonunda 410 Dış Mali Borçlar Hesabında kayıtlı 65.000 Avroluk borcun vadesinin bir yılın altına indiği görülmüştür. 1 Avro = 1,90 TL 160 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 123.500,00 310 Cari Yılda Ödnc Dış Mali Brç.Hs. 123.500,00 Ay sonunda 1 Avronun 1,98 TL olduğu görülmüştür. 630 Giderler Hesabı 5.200,00 310 Cari Yılda Ödnc Dış Mali Brç.Hs. 5.200,00 Örnek 2: (Z) İl Özel İdaresince Dünya Bankasından alınan 61.500 Avro tutarındaki kredi, Dünya Bankası tarafından Özel İdareye hibe edilmiştir. Merkez Bankası satış kuru 1 Avro = 1,95 TL’dir. Kredinin işlemiş faizi 7.600,00 TL’dir. 310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Brç.Hs. 381Gider Tahakkukları Hesabı 119.925,00 7.600,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 127.525,00 127.525,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 127.525,00 Örnek 3: Yerel yönetimin 30.000 Avroluk borcunun 7.000 Avrosu, faizi ile beraber vadesinde ödenmiştir. 1 Avro = 2,05 TL a) Faiz içinde bulunulan yıla aittir. 310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Brç.Hs. 630 Giderler Hesabı 14.350,00 800,00 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 15.150,00 800,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 800,00 b) Faiz geçmiş yıla aittir. 310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Brç.Hs. 381 Gider Tahakkukları Hesabı 14.350,00 800,00 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 15.150,00 800,00 800,00 2013 | 161 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 4: Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabının ay sonu itibarıyla büyük defter toplamları aşağıdaki gibidir. 310 CARİ Y.ÖDN.DŞ ML B. 594.600,00 203.100,00 Bilindiği gibi cari yılda ödenecek dış mali borçlar hesabı kurumun yükümlülüklerini, yani borçlarını göstermekte ve bilançonun pasifinde yer almaktadır. Bu itibarla alacak karakterli bir hesaptır. Ancak yukarıda 391.500,00 TL borç kalanı verdiği görülmektedir. a) Hesabın borç kalanı vermesinin nedeni araştırılmış ve dönem sonunda cari yılda ödenecek olanların dış mali borçlar hesabından aktarılmadığı tespit edilmiştir. 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 391.500,00 310 Cari Yılda Ödnc.Dış Mali Brç.Hs 391.500,00 b) Önceki yıllarda temin edilen ve cari yılda bir kısmı ödenen bir kısmı ise ödenmek üzere bekleyen 602.800,00 TL dış mali borcun yükümlülük hesaplarına kaydedilmediği tespit edilmiştir. 500 Net Değer Hesabı 602.800,00 310 Cari Yılda Ödnc.Dış Mali Brç.Hs 602.800,00 c) 300 Banka Kredileri Hesabından yapılan 404.200,00 TL borç ödemesinin yanlışlıkla cari yılda ödenecek dış mali borçlar hesabından düşüldüğü tespit edilmiştir. 310 Cari Yılda Ödnc.Dış Mali Brç.Hs 404.200,00 300 Banka Kredileri Hesabı 404.200,00 Örnek 5: Dönem sonunda cari yılda ödenecek dış mali borçlar ile dış mali borçlara ilişkin defterikebir kayıtları aşağıdaki gibidir. 310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR HS 102,500.00 162 | 2013 615,000.00 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HS 615,000.00 922,500.00 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Not: 310 hesabında 250.000 Avro, 410 hesabında ise 150.000 Avro bakiye bulunmaktadır. Kayıtlar 2.050.- TL – bir ay öncesinin – MB. Döviz satış kuru üzerinden yapılmıştır. a) Dönem sonunda döviz kurunun 2.135.- TL olduğu tespit edilmiştir. 630 Giderler Hesabı 34.000,00 310 Cari Yılda Ödnc.Dış Mali Brç.Hs 21.250,00 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 12.750,00 D) FAALİYET BORÇLARI Ödeme emrine bağlandığı halde henüz hak sahiplerine ödenemeyen; Bütçe emanetleri, Mal alınıp, hizmet gördürülmüş olmakla birlikte ödeneği bulunmadığı için ödenemeyen bütçeleştirilecek borçları, Kamu idarelerinin mal ve hizmet alış faaliyetleri dolayısıyla ortaya çıkan diğer borçları, Bu grupta izlenir. Bu grup, 320 Bütçe Emanetleri Hesabı ve 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabından oluşur. 1- 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI Ödeme emrine bağlandığı halde; Nakit yetersizliği veya istihkak sahibinin müracaat etmemesi nedeniyle ilgililerine ödenemeyen tutarların, İşçi ücretleri ile çalışıldıktan sonra ödenen diğer aylık ve ücretlerden 15 – 31 Aralık dönemine isabet eden net ödenecek tutarların,119 İzlenmesi için kullanılır. Bütçe emanetlerine alınan tutarlar muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ilgililerine ödenir. Kurumların, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren işlerden dolayı gerek bütçe emanetinden yaptıkları ödemelerde, gerekse bütçeye gider kaydıyla doğrudan yaptıkları ödemelerde alacaklı- 119 Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No 6) 2013 | 163 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ nın vergi dairesine vadesi geçmiş borcu olup olmadığının120 yazı ile sorulması gerekmektedir.121 Ayrıca kurumlar ihale yoluyla yaptırdıkları her türlü işler için işverene yapacağı her hakediş ödemesinden önce, işverenin ve varsa alt işverenlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarının olup olmadığını, yazı ile sormak zorundadır.122 Malın alındığı veya hizmetin yapıldığı mali yılı izleyen beşinci yılsonuna kadar talep edilmeyen bütçe emanetleri bütçeye gelir kaydedilir. Gelir kaydedilen tutarlar, mahkeme kararı üzerine ödenir. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (D) Belediyesi işçilerine ait bordro bilgilerine göre 15 – 31 Aralık döneminde işçilere aylık dönem sonunda ödenecek net tutarın 273.000,00 TL olduğu görülmüştür.123 630 Giderler Hesabı 273.000,00 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 273.000,00 273.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 273.000,00 Örnek 2: (K) Belediyesince kuruma 32.900,00 TL’ye mal olan bir adet taşıt satın alınmıştır, ancak bedeli nakit yetersizliğinden dolayı ödenememiştir. 254 Taşıtlar Hesabı 32.900,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 209,00 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 120 32.691,00 32.900,00 32.900,00 Yüklenicilerin vadesi geçmiş vergi borcu hakkında Maliye Bakanlığının Seri A, Sıra No 2 Tahsilât Genel Tebliğine göre işlem yapılmalıdır. 121 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (Madde 22/A) 122 Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmelik (Madde 6) 123 15-31 Aralık dönemi için kıst ücret bordrosu yapılacaktır. Bordro üzerinde diğer tahakkuk kalemleri ile ödenecek vergi ve fonlar, ödenecek sosyal güvenlik kurumu kesintileri, fonlar ve diğer kamu idareleri adına yapılan kesintiler gibi hesapların olacağını unutmayalım. Örnekte yalnızca net ödenecek tutar göz önünde bulundurulmuştur. Bütçe emanetine alınan tutarın ödemesini de hemen yapmayacağız, işçiler için aylık dönemin sonu olan 14 Ocak tarihinde 1-14 Ocak dönemine ilişkin ücretlerle birlikte ödeyeceğiz. 164 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Nakit durumu müsait olunca araca ait borç ödenmiştir. 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 32.691,00 103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs. 32.691,00 Örnek 3: Yılsonunda bütçe emanetleri hesabının bölümleri arasında zaman aşımı güncellemesi için aktarma yapılmıştır. 320.01 Bütçe Emanetleri Hesabı 8.750,00 320.02 Bütçe Emanetleri Hesabı 3.200,00 320.03 Bütçe Emanetleri Hesabı 1.500,00 320.04 Bütçe Emanetleri Hesabı 1.050,00 320.05 Bütçe Emanetleri Hesabı 750,00 320.02 Bütçe Emanetleri Hesabı 8.750,00 320.03 Bütçe Emanetleri Hesabı 3.200,00 320.04 Bütçe Emanetleri Hesabı 1.500,00 320.05Bütçe Emanetleri Hesabı 1.050,00 320.06 Bütçe Emanetleri Hesabı 750,00 Örnek 4: Takip eden yılsonunda 750,00 TL bütçe emanetinin beş yıllık zaman aşımı süresini doldurduğu anlaşılmıştır. 320.06124 Bütçe Emanetleri Hesabı 750,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 750,00 750,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 750,00 Örnek 5: Bütçe emanetleri hesabında kayıtlı 13.700,00 TL, alacaklı şirketin vergi dairesine olan borcuna mahsup edilmiştir. 13.700, 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 00 13.700, 333 Emanetler Hesabı 00 13.700, 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr. 13.700, Hs. 00 Örnek 6: (K) İnşaat Şirketinin bütçe emanetinde kayıtlı sözleşmeden kaynaklanan 170.000,00 TL alacağının ödenmesi aşamasında SGK’ ya 54.683,00 TL prim ve gecikme cezası borcu olduğu tespit edilmiştir. 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 124 170.000,00 N-5 Yılına Ait Borçlar 2013 | 165 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 361.99.02 Ödenecek SGK Hesabı 54.683,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs. 115.317,00 361.99.02 Ödenecek SGK Hesabı 54.683,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs. 54.683,00 2- 322 BÜTÇELEŞTİRİLECEK BORÇLAR HESABI Mevzuatı gereğince yapılması öngörülen bir hizmet veya husus karşılığı olmak üzere gerçekleştiği halde; Ödeneği bulunmaması veya kanunen ödenek üstü sarfiyata izin verilmemesi gibi nedenlerle bütçeye gider kaydedilemeyen (ödeme emri belgesine bağlanamayan) borçların, İzlenmesi için kullanılır. Bu hesaba alınacak, gerçekleşen, ancak bütçeleştirilemeyen giderler “Bütçeleştirilecek Borçlar Bildirim Listesi” ile muhasebe birimine bildirilir ve MİF ile hesaplara alınır. Ödeneği temin edildiğinde ise ödeme emri belgesi düzenlenir ve kanıtlayıcı belgeleri eklenerek muhasebe birimine gönderilir. Bu hesap, yerel yönetimlerden yalnızca özel idarelerin ödenek aktarılan ilçe birimlerinde kullanılabilir. Kurum açısından bu hesabın pratik yararı, hangi harcama kaleminden ne kadar ödeneğe ihtiyacı olduğunun görülebilmesidir. 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (Y) ilçe özel idaresine gönderilen 820,00 TL telefon kullanım ücreti faturası, 1.300,00 TL asansör bakım onarım ücreti faturası ve 2.500,00 TL kırtasiye malzemesi bedeli ödenek yokluğu nedeniyle ödenememiştir. 630 Giderler Hesabı 2.120,00 150 İlk Madde ve Malzemeler Hs 2.500,00 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı 4.620,00 a) Ödeneği temin edilen haberleşme gideri ödeme emri belgesine bağlanarak ödenmiştir. 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs. 166 | 2013 820,00 6,15 813,85 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 830 Bütçe Giderleri Hesabı 820,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 820,00 b) Kırtasiye giderine ait ödenek gelmiştir ancak, ödeme emri belgesi düzenlenirken ödenmesi gereken tutarın 2.350,00 TL olduğu anlaşılmıştır. 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı 2.500,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 17,60 150 İlk Madde ve Malzeme Hs 150,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 2.332,40 2.350,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 2.350,00 c) Asansör bakım onarım ücretinin ödenebilmesi için yeterli ödenek gelmiştir ancak, ödeme emri belgesinin düzenlenmesi aşamasında giderin 1.330,00 TL olduğu anlaşılmıştır. 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı 630 Giderler Hesabı 1300,00 30,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 10,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 1.320,00 1.330,00 1.330,00 E) EMANET YABANCI KAYNAKLAR Kamu idarelerince yürütülen herhangi bir iş dolayısıyla nakden veya mahsuben; Depozito, teminat veya emanet olarak yapılan tahsilâtların izlenmesi için kullanılır. Hesaplar: 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 333 Emanetler Hesabı 1- 330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI Nakden veya mahsuben gerek ulusal para, gerekse döviz cinsinden tahsil edilen depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır. Bu hesaba kaydedilecek tutarlar; 2013 | 167 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ İhale Teminatları: İhalelere katılan isteklilerden mevzuatı gereği nakden alınan geçici teminatlar ile üzerinde ihale kalan isteklilerden nakden alınan veya hakedişlerinden kesilmek suretiyle tahsil edilen kesin teminat ve ek kesin teminatlardır. 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 14 ncü maddesinde “……yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektuplarının hükümsüz kalacağı ve bankasına iade edileceği; teminat mektubu dışındaki teminatların ise sürenin bitiminde Hazineye gelir kaydedileceği” hükmü yeralmaktadır. Buna paralel olarak Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 225 nci maddesinde de aşağıdaki değişiklik yapılmıştır: İhalelere katılan isteklilerden mevzuatları gereği nakden alınan geçici teminatlar ile üzerinde ihale kalan isteklilerden nakden alınan veya hakedişlerinden kesilmek suretiyle tahsil edilen kesin teminat ve ek kesin teminatlar bu bölüme kaydedilir. Bu hesapta yer alan tutarlardan, mevzuatı uyarınca ödenmemiş sigorta primleri ve gecikme zamları karşılığı olarak, ilgili sosyal güvenlik kurumunun bildirmesi üzerine yüklenicilere geri verilmeyerek tutulanlar, kurumun ilgili şube veya bürosunun hesabına gönderilir. (Değişik cümle:RG-11/9/2011-28051) 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 13 üncü maddesine göre mahsup işlemi yapılmasına gerek bulunmayan hallerde; yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle ilgilisine iade edilemeyen teminatlar, Hazineye gelir kaydedilmek üzere sürenin bitiminde illerde muhasebe müdürlüklerinin, ilçelerde ise malmüdürlüklerinin hesaplarına aktarılır. (Ek cümle:RG-11/9/2011-28051) Bu işlemlere ilişkin muhasebeleştirme belgeleri beş iş günü içerisinde ilgili muhasebe birimine ayrıca gönderilir. Vergi Teminatları: Vergi Kanunları uyarınca nakden veya mahsuben tahsil edilen teminatlardır. Güvence Bedelleri: Yerel yönetimlere bağlı su veya doğalgaz idarelerince alınan güvence bedellerinin de bu hesaba kaydedilmesi gerekir. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (N) ilçe Özel İdaresince yapılacak temizlik ihalesi için muhasebe birimi veznesine iki istekli tarafından toplam 14.500,00 TL geçici teminat yatırılmıştır. 168 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 100 Kasa Hesabı 14.500,00 330 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs 14.500,00 a) Alınan geçici teminatın 7.100,00 TL’si alındığı gün iade edilmiştir. 330 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs 7.100,00 100 Kasa Hesabı 7.100,00 b) İhale üzerinde bırakılan istekliye ait olan 7.400,00 TL geçici teminat isteklinin sözleşmeye yanaşmaması nedeniyle gelir kaydedilmiştir. 330 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hesabı 7.400,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 7.400,00 7.400,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 7.400,00 Örnek 2: Mali yılın sonunda 430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabında kayıtlı 2.400,00 TL ihale kesin teminatının yüklenme süresiyle bağlantılı olarak takip eden yıl içerisinde iade edileceği tespit edilmiştir. 430 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs 2.400,00 330 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs 2.400,00 Örnek 3: (G) Büyükşehir Belediyesine bağlı Su ve Kanalizasyon İdaresince yeni su abonelerinden toplam 23.870,00 TL depozito tahsil edilmiştir. 100 Kasa Hesabı 23.870,00 430 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs 23.870,00 Örnek 4: Su abonesi vatandaş (A), aboneliğini kapatmak için müracaat etmiştir. Abonenin idarede 85,60 TL depozitosu bulunduğu, su tüketiminden dolayı da KDV dahil 53,10 TL’de borcu olduğu tespit edilmiştir. 430 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs 85,60 120 Gelirlerden Alacaklar Hs 53,10 100 Kasa Hesabı 32,50 805 Gelir Yansıtma Hesabı 53,10 2013 | 169 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 53,10 2- 333 EMANETLER HESABI Muhasebe birimlerince emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılır. Emanetler hesabında izlenecek tutarlar şunlardır: Kurumlara ait emanetler. Kişilere ait emanetler. İcra kesintileri. Muhasebe birimi nezdinde açtırılan krediler. Niteliği belli olmayan paralar. Dağıtılacak paralar. Başka muhasebe birimleri adına yapılan kesintiler (vergi borcu, kişi borcu vb). Sendika aidatları.125 AB ve uluslar arası kuruluşlardan proje karşılığı alınan hibeler (yılsonlarında kullanılmayan kısımların devri için). 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Personel maaşlarından kesilen toplam 2.600,00 TL icra kesintisi ve 800,00 TL nafaka kesintisi ilgili kurum ve kişilerin hesaplarına aktarılmak suretiyle ödenmiştir. 333 Emanetler Hesabı 3.400,00 103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs. 3.400,00 Örnek 2: Yüklenicilere ait hak edişlerden yüklenicilerin vergi dairesine olan borçları için kesilen 32.900,00 TL ve Sosyal Güvenlik Kurumu adına kesilen 64.000,00 TL ilgili kurumların banka hesaplarına aktarılmıştır. 333 Emanetler Hesabı 32.900,00 361.99.02 Ödenecek SGK Hesabı 64.000,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs. 96.900,00 Örnek 3: (G) Büyükşehir Belediyesince bir kervansarayın onarımı için hazırlanan projeye karşılık AB’den 80.000,00 Avro mali kay125 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununun 25 inci maddesinin birinci fıkrası gereğince; sendika aidatlarının, üyenin üyelik beyannamesindeki istemine uygun olarak kamu işverenince aylığından kesilerek beş gün içinde sendikaların banka hesaplarına yatırılması ve ödenti listesinin bir örneğinin ilgili sendikaya gönderilmesi gerekmektedir. 170 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER nak hibe şeklinde temin edilmiştir. İhalesi yapılan iş, yıllara yaygın yapım işidir. 1 Avro = 1,90 TL 104 Proje Özel Hesabı 152.000,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 152.000,00 152.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 152.000,00 a) Hibe şeklinde sağlanan kredi ile ilgili yüklenici (C) Şirketi 52.000 Avro hak ediş getirmiştir. 1 Avro = 1,90 TL 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 98.800,00 360 Ödenecek Vergi ve F.Hs (Stp) 2.964,00 106 Döviz Gönderme Emr. Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 95.836,00 98.800,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 106 Döviz Gönderme Emr. Hs. 98.800,00 95.836,00 104 Proje Özel Hesabı 95.836,00 b) Yılsonunda hibe kaynağın kullanılmayan 29.560 Avroluk kısmı ertesi yıla devredilmek üzere kapatılmıştır. 1 Avro = 1,90 TL 600 Gelirler Hesabı 56.164,00 333 Emanetler Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 56.164,00 56.164,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 56.164,00 56.164,00 900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hs. 56.164,00 c) Yeni yıl açılış kaydından sonra hibe kredinin özel gelir ve özel ödenek kayıtları yapılmıştır. 333 Emanetler Hesabı 56.164,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 56.164,00 56.164,00 56.164,00 2013 | 171 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hs. 56.164,00 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 56.164,00 d) Kervansarayın onarımı ile ilgili yüklenici (C) Şirketi 18.000 Avro hak ediş getirmiştir. 1 Avro = 1,90 TL 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 34.200,00 360 Ödenecek Vergi ve F.Hs (%3 Stp) 1.026,00 106 Döviz Gönderme Emr. Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 33.174,00 34.200,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 106 Döviz Gönderme Emr. Hs. 34.200,00 33.174,00 104 Proje Özel Hesabı 33.174,00 e) Hibe mali kaynaktan artan 12.100 Avro AB’ye iade edilmiştir. 1 Avro = 1,90 TL 600 Gelirler Hesabı 22.990,00 104 Proje Özel Hesabı 810 Bütçe Gl.Red ve İadeler Hs. 22.990,00 22.990,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 22.990,00 Özel ödeneğin tenkis edilmesi de unutulmamalıdır. Örnek 4: Diğer emanetler ayrıntı kodunda 10 yıldır devreden ve niteliği ile alacaklısı belirlenemeyen 350,00 TL’nin gelir kaydedilmesine karar verilmiştir. 333 Emanetler Hesabı 350,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 350,00 350,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 350,00 Örnek 5: (D) Belediyesince ilan ve reklam vergisinin ikinci taksiti 120,00 TL fazla tahsil edilmiştir. Fazla tahsilâtın farkına yılı içerisinde varılmıştır. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 120,00 333 Emanetler Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hs 172 | 2013 120,00 120,00 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 805 Gelir Yansıtma Hesabı 120,00 a) Fazla tahsilât mükellefin banka hesabına aktarılmak suretiyle ödenmiştir. 333 Emanetler Hesabı 120,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs. 120,00 F) ALINAN KISA VADELİ AVANSLAR 1- 340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI Mal ve hizmet satış faaliyeti olan kurumların satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği avans tutarları bu hesapta izlenir. Kurumlar bir işin yapılması veya bir malın teslim edilmesi için bazı durumlarda daha önceden avans olarak para almaktadırlar. Böyle bir avansın alınması bazen teslim edilecek mal veya yapılacak hizmetin üretimi için malzeme alımı ile ilgili olmakta, bazen de mal veya hizmetin müşteri tarafından teslim alınmasının garanti altına alınması ile ilgili olmaktadır. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Satışı yapılacak mamul mal için müşteri (R)’den 15.000,00 TL avans alınmıştır. 100 Kasa Hesabı 15.000,00 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 15.000,00 a) Siparişi alınan (KDV Hariç) 34.000,00 TL değerinde mal, müşteriye teslim edilmiştir. Teslimden 2.300,00 TL kazanç sağlanmıştır. 100 Kasa Hesabı 25.120,00 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 15.000,00 153 Ticari Mallar Hesabı 31.700,00 600 Gelirler Hesabı 2.300,00 391 Hesaplanan KDV Hesabı 6.120,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 2.300,00 2.300,00 2013 | 173 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 2- 349 ALINAN DİĞER AVANSLAR HESABI Alınan diğer kısa vadeli avansların izlenmesi için kullanılır. Çalışma mantığı ve esasları 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı ile aynıdır. G) ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER Sorumlu veya mükellef sıfatıyla ödenecek her türlü: Vergi, resim, harç ve benzeri borçlar, Sosyal güvenlik kesintileri, Fonlar ve diğer kamu idareleri adına tahsil edilen tutarlar, Mevzuatı gereğince bütçe gelirlerinden diğer kamu idareleri adına ayrılan paylar, Giderler için ayrılan her türlü karşılıklar, Bu grup hesaplarda izlenir. 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı 362 Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilât Hesabı 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı 368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı 1- 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI Kurumun mükellef veya sorumlu sıfatıyla kendisine, personeline ve üçüncü kişilere ilişkin olarak ödenmesi gereken vergi, resim, harç ve fonların izlendiği hesaptır. Vergi, resim, harçların tahakkuk etmesi halinde hesaba alacak; ödendiğinde ise borç kaydı yapılır. Vadesi geçmiş vergi borçları ile bir yıl süreyle ertelenmiş veya taksite bağlanmış vergi borçları 368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabına aktarılır. Bir yıldan daha uzun süre ile ertelenen veya taksite bağlanan vergi borçları ise 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabına aktarılır. 174 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Mal ve hizmet satın alınması nedeniyle alacaklılara yapılacak ödemelerden nispi damga vergisi hesaplanırken matraha katma değer vergisinin dâhil edilmemesi gerekmektedir.126 Yerel yönetimlerin mükellef ve sorumlu sıfatıyla yapacağı vergisel işlemlere kısaca değinmekte yarar vardır. 1.1.Damga Vergisi Damga vergisinin mükellefi kâğıtları imza edenler olmakla birlikte, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 8 inci maddesinde yerel yönetimler resmi daire olarak tanımlanmakta, 3 üncü maddesinde de resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kâğıtlar nedeniyle hesaplanan damga vergisinin kişiler tarafından ödeneceği belirtilmektedir. Dolayısıyla yerel yönetimler damga vergisi mükellefi değildir, ancak yaptığı işlemlerden kaynaklanan damga vergilerini sorumlu sıfatıyla tahsil etmek ve süresinde beyan ile vergi dairesine ödemekle yükümlüdür. Yani damga vergisi açısından vergi sorumlusudur. Damga vergisi uygulaması açısından yerel yönetimler resmi daire statüsünde değerlendirilmekle birlikte, yerel yönetimlere bağlı kuruluşların (su ve kanalizasyon idaresi, otobüs işletmesi gibi) damga vergisi karşısındaki durumu noktasında bazı tereddütler hasıl olabilmektedir. Bu konuda zihinlerde oluşan tereddütleri giderebileceği düşüncesiyle aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir. 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 1 nci maddesinde bağlı idarenin “müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluş olduğu” belirtilmiş, 21 nci maddesinde de bağlı idarenin “görevleri için kullandığı taşınmaz malları, tesisleri, işlemleri ve faaliyetlerinin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu” hüküm altına alınmıştır. Bu durumda İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı İSKİ Genel Müdürlüğü’nün diğer vergi, resim ve harçlar gibi damga vergisinden de muaf olduğu ortadadır. Peki büyükşehir belediyelerinin diğer bağlı kuruluşları ne olacaktır? Bu konuya da aynı kanunun Ek 5 nci maddesi açıklık getirmiştir. Söz konusu maddede “Bu kanun, diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanır” denildiğinden, bütün büyükşehir belediyelerine bağlı kuruluşlar her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu gibi damga vergisinden de muaf olacaktır. Resmi daireler arasında kullanılan kâğıtlar ve resmi dairelerden kişilere verilen kâğıtlar, damga vergisinden istisnadır. 126 29.01.1997 tarihli Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği (Seri No 30) 2013 | 175 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Belli parayı ihtiva eden sözleşmelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir. Bunların devri halinde aslından alınan verginin dörtte biri alınır. Sözleşmelerin müddetinin uzatılması halinde aynı miktar veya nispette vergi alınır. Akreditif mektup ve telgraflarında süre uzatıldığı takdirde verginin dörtte biri alınır. Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâğıtların her nüshası ayrı ayrı aynı miktar veya nispette Damga Vergisine tabidir. Bir kâğıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların her birinden ayrı ayrı vergi alınır. Bir kâğıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde Damga Vergisi, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınır. Ancak bu akit ve işlemlere asıl işlemin akitlerinden başka bir şahsın eklenen akit ve işlemi de ayrıca vergiye tabidir. Bir ay içinde kesilen damga vergisi, ertesi ayın 23 üncü günü akşamına kadar ödemenin yapıldığı yer vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir127 ve 26 ncı günü akşamına kadar yatırılır.128 1.2.Gelir Vergisi Tevkifatı (Stopaj) Tevkifat (stopaj); ücretlerden, serbest meslek gelirlerinden ve sonraki yıllara devredilen taahhüt işlerinden dolayı yapılan ödemeler sırasında bu ödemelerin belirli bir kısmının ödemeyi yapanlarca (vergi sorumlusu) tutularak mükellefler adına vergi dairelerine yatırılmasıdır. Tevkifat (Stopaj) uygulamasında yerel yönetimler, mükellefle vergi dairesi arasında vergisel ödevin yerine getirilmesinde aracı bir kurum, yani vergi sorumlusu olmaktadır. Tevkifat (kaynakta vergilendirme), vergi tahsil yöntemlerinden birisidir. Kaynakta vergilendirme yöntemi vergi tarh ve tahsili arasındaki zamanı en aza indirmesi ve diğer tahsil yöntemlerine nazaran sahip olduğu bazı üstün nitelikleri ile günümüz modern vergi anlayışı içerisinde yaygın kullanım alanı bulmuş bir yöntemdir. Gelir Vergisi Tevkifatı (Stopaj) ile ilgili düzenleme 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 üncü maddesinde yapılmıştır. Maddedeki 127 128 371 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu (Madde 23) 176 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER düzenlemeye göre aşağıda sayılan işlerle ilgili gerek kesin ödemeler, gerekse ön ödemeler tevkifata tabi tutulacaktır: 1) Hizmet erbabına yapılan ücret ve ücret sayılan ödemeler, Kanunun 31 inci maddesindeki indirimler düşüldükten sonra 103 üncü maddedeki oranlar uygulanmak suretiyle tevkifata tabi tutulur. Ücretlerin vergilendirilmesinde aylık vergi; yıllık vergi 12’ye bölünmek, gündelik vergi aylık vergi 30’a bölünmek suretiyle hesaplanır. Verginin hesaplanmasında matrahın ve verginin lira kesirleri dikkate alınmaz. 2) Serbest meslek erbabına yaptıkları işler dolayısıyla ödenen ücretlerden (noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç); 18 inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden (% 17), Diğerlerinden (% 20), Tevkifat yapılır. 3) Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işleri dolayısıyla bu işleri yapanlara (kurumlar dâhil) ödenen istihkak bedellerinden %3, Tevkifat yapılır. 4) Dar mükellefiyete tabi olanlara, telif ve patent haklarının satışı dolayısıyla yapılan ödemelerden %20, Tevkifat yapılır. 5) Mal ve hakların kiralanması ile ilgili olarak: Kanunun 70 inci maddesinde129 yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden %20, 129 70 inci maddede yazılı olanlardan yerel yönetimleri ilgilendirenleri sayacak olursak bunlar: “Arazi, bina, maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı; telif hakları; motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları; motorlu nakli ve cer vasıtaları, her türlü motorlu araç, makine ve tesisatın kiralanması” 2013 | 177 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Vakıflar (mazbut vakıflar hariç) ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden %20, Kooperatiflere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden %20, Tevkifat yapılır. Vergi tevkifatı, ücretler dışında kalan ödemelerde gayrisafi tutarlar üzerinden yapılır. Ancak KDV matraha dâhil edilmez. Bir ay içinde kesilen gelir vergisi tevkifatı (stopaj), ertesi ayın 23 üncü günü akşamına kadar ödemenin yapıldığı yer vergi dairesine muhtasar beyanname ile bildirilir130 ve 26 ncı günü akşamına kadar yatırılır.131 1.3.Katma Değer Vergisi Tevkifatı 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9'uncu maddesinin verdiği yetkiye dayanarak Maliye Bakanlığı bazı hallerde vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilmektedir. Maliye Bakanlığı bu yetkisini kullanarak uygulamada bazı mal ve hizmet alımlarında Katma Değer Vergisi tevkifatı yapılması zorunluluğunu getirmiş bulunmaktadır. Bu uygulama ile birlikte mal ve hizmet alımında bulunanlar, söz konusu alım bedelleri üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisinin tevkifat (kesinti) oranına isabet eden kısmını satıcıya veya hizmeti sunana ödemeyerek, bu miktarı sorumlu sıfatıyla vergi dairesine yatırmakla yükümlü kılınmıştır. Katma değer vergisi tevkifatı ile ilgili önemli konular ve güncel tevkifat oranları 14.04.2012 tarih ve 28264 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ve 01.05.2012 tarihinde yürürlüğe giren 117 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde açıklanmıştır. Sözkonusu Genel Tebliğin (3.1.2) bölümünde sayılan kısmi tevkifat yapacak kişi ve kuruluşlar şunlardır: a) KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dahil değildir.) b) Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın): 130 131 371 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (Madde 119) 178 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER - 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri, - Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, - Döner sermayeli kuruluşlar, - Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, - Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, - Bankalar, - Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri), - Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, - Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar, - Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler, - Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketler. Tevkifat yapacak kişi ve kurumlarla ilgili bölümleri yürürlükten kaldırılan 91 Seri Nolu Genel Tebliğin aksine 117 Seri Nolu Tebliğde “belediyeler” tevkifat yapacak kişi ve kurumlar arasında açıkça sayılmamıştır. Bu da belediyelerin kdv tevkifatı yapmayacağı yönünde bir algı oluşmasına yol açmıştır. Oluşan tereddütleri gidermek amacıyla Türkiye Belediyeler Birliği 10.05.2012 tarih ve M06.6.TBB.0.61/385-1269 sayılı yazı ile Maliye Bakanlığından görüş talep etmiştir. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı 16.05.2012 tarih ve B.07.1.GİB.0.06.54-130[5409-404] sayılı Görüş yazısında 117 Seri Nolu Genel Tebliğin (3.1.2/b) bölümünde “Belirlenmiş alıcılar” arasında sayılmayan belediyelerin bünyelerinde oluşan iktisadi işletmeler nedeniyle gerçek usulde KDV mükellefi olmaları halinde 117 Seri Nolu Genel Tebliğin (3.1.2/a) bölümündeki “KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dahil değildir.)” kapsamına gireceğinden KDV tevkifatı yapmaları gerektiğini ifade etmiştir. Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyeti olmayan belediyelerin sorumlu sıfatıyla kdv tevkifatı yapmak zorunda olmadıkları unutulmamalıdır. 2013 | 179 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 117 Seri Nolu Genel Tebliğde dikkat çeken bir düzenleme daha bulunmaktadır: “A-SORUMLULUK UYGULAMASI” bölümü yürürlükten kaldırılan 91 Seri Nolu KDV Genel Tebliği’nin A-2 ‘’ Sorumlu tayin edilen ve Tevkifat Yapacak Kuruluşlar’’ bölümünde yeralan ‘’Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına yada birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler, birbirlerine karşı ifa ettikleri hariç olmak üzere aşağıda belirtilen hizmetlerde katma değer vergisi tevkifatı yapmakla zorunludur.’’ hükmü yürürlükten kaldırılmıştır. Sözkonusu düzenlemeye göre, Belediyelerin – sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu – şirketlerine yapmış olduğu ödemelerden kdv tevfikatı yapmamakta idi. 117 Seri Nolu Genel Tebliğde bu kapsam daraltılmış, (3.1.4) bölümünde yapılan düzenleme ile “Belirlenmiş alıcıların birbirlerine karşı yaptıkları teslim ve hizmetlerde (şirketleşenler dahil profesyonel spor kulüplerince yapılanlar hariç)” KDV tevkifatı uygulanmayacağı hükmü getirilmiştir. Bu düzenlemeye göre tevkifat yapacak olan belediyeler “a) KDV Mükellefleri” bölümünde sayıldığından kendi şirketlerine yaptıkları ödemelerden de kdv tevkifatı yapmaları gerekmektedir. 1.4.KDV Tevkifatına Tabi İşler ve Tevkifat Oranları Tevkifat Uygulanacak İşlemler Yapım isleri ile bu islere ilişkin mühendislikmimarlık ve etüt-proje hizmetleri Yapım islerinden ayrı ve bağımsız olarak ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etüt, planproje danışmanlık denetim ve benzeri hizmetleri: - Piyasa etüt-araştırma, - Ekspertiz, - Plan-proje, - Teknik, ekonomik, mali ve hukuki alanda sunulan danışmanlık, müşavirlik, denetim ve benzeri hizmetler 180 | 2013 Tevkifat Oranı KDV Gen.Tebl. 2/10 117 9/10 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmeti hizmetleri: - bina temizliği, - sokak temizliği, - sağlık kuruluşlarının hijyenik temizliği ve hastane atıklarının toplanması ve imhası, - çöp toplama ve toplanan çöplerin imhası, - park ve bahçeler ile mezarlık alanlarının temizliği, - haşere mücadelesi, - demiryolu ve kara nakil vasıtalarının temizliği ve benzeri işler 7/10 (park, bahçe ve mezarlık alanları ile bulvar, refüj, göbek, rekreasyon alanları ve havuzların bakımı, bitkilendirilmesi, sulanması, haşere mücadelesi, sokak hayvanlarının toplanması-ıslahı ve benzerlerine ilişkin hizmet alımları, çevre ve bahçe bakım hizmetleri kapsamında tevkifata tabidir.) Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri Yemek servis ve organizasyon hizmetleri Özel güvenlik ve koruma hizmetleri Servis taşımacılığı hizmetleri Baskı ve basım hizmetleri (Kitap, ansiklopedi, risale, dergi, broşür, gazete, bülten, basılı kağıt, katalog, afiş, poster, dosya, klasör, matbu evrak, makbuz, kartvizit, antetli kağıt, zarf, bloknot, defter, ajanda, takvim, her çeşit belge ve sertifika, davetiye, mesaj ve tebrik kartı, etiket, ambalaj, test gibi süreli veya süresiz yayınlar ile diğer ürünlerin her türlü (cd, vcd, dvd gibi baskılar dâhil) baskı ve basımı hizmeti ile her çeşit evrakın ciltlenmesine ilişkin hizmetler) Yapı Denetim Hizmetleri İş gücü temini hizmeti Turizm acentesi, rehber ve benzerlerince verilen müşteri bulma hizmetleri Külçe metal teslimleri 5/10 5/10 9/10 5/10 5/10 9/10 9/10 9/10 7/10 2013 | 181 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bakır, çinko ve alüminyum ürünlerinin teslimi (Bakır ve alaşımlarından, çinko ve alaşımlarından, alüminyum ve alaşımlarından mamul; anot, katot, granül, filmaşin, profil, levha, tabaka, rulo, şerit, panel, sac, boru, pirinç çubuk, lama, her türlü tel ve benzerleri) Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam hurda ve atıklarından elde edilen ham madde teslimi Pamuk, Tiftik, Yün ve Yapağı ile Ham Post ve Deri Teslimleri Ağaç ve orman ürünleri teslimi: Ağaç işleme endüstrisinde kullanılan ve ilk madde-malzeme niteliğinde olan her türlü ağaç, tomruk, odun ile bunların önceden belirlenmiş ölçülerde biçilmesiyle elde edilen inşaatlık, doğramalık, marangozluk, mobilyalık ve benzeri kereste, mobilya ve kereste imalatı sonucu ortaya çıkan kırpıntı, çıta ve benzeri imalat artıkları ile odun artığı talaş teslimleri tevkifat uygulaması kapsamındadır. Yukarıda sayılanların dışında kalan hizmetler 7/10 9/10 9/10 9/10 5/10 Mükellefler tarafından yapılacak olan teslimlerde faturada gösterilen işlem bedelinin hesaplanan Katma Değer Vergisi ile beraber Vergi Usul Yasası'nın 232 inci maddesine göre belirlenen fatura düzenleme sınırının altında olması halinde tevkifat uygulaması yapılmayacaktır. Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar, Katma Değer Vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takip eden ayın yirmi dördüncü günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermek132 ve yirmi altıncı günü akşamına kadar da vergiyi yatırmakla yükümlüdür.133 Ancak tevkifata tabi işlemin olmadığı aylarda beyanname verilmez.134 1.5.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (M) Özel İdaresi ile (Ş) Şirketi arasında imzalanan sözleşmeye bağlı olarak 441,00 TL %0 4,5 karar pulu tahsilâtı yapılmıştır. 132 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (Madde 41) 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (Madde 46) 134 91 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği 133 182 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 100 Kasa Hesabı 441,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 441,00 Örnek 2: (F) ilçe belediyesince (A) firmasına KDV Hariç 3.400,00 TL eğitim bedeli ödemesi yapılmıştır. 630 Giderler Hesabı 4.012,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 26,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 3.986,00 4.012,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 4.012,00 Örnek 3: (F) Belediyesi tahsil etmiş olduğu 5.700,00 TL damga vergisi ile 23.000,00 TL gelir vergisi stopajını bağlı olduğu vergi dairesine yatırmıştır. 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 28.700,00 28.700,00 Örnek 4: (R) İlçe Belediyesinin 15.03.2010 tarihli memur aylık bordrosu bilgileri aşağıdaki gibidir. Tahakkuk Bilgileri: Aylık Gösterte+Ek Gösterge+Kıdem+Taban Aylığı = 9.568,50 Yan Ödeme = 330,30 Özel Hizmet Tazminatı = 7.331,30 Ek Ödeme = 6.598,20 Aile Yardımı = 1.029,00 Asgari Geçim İndirimi = 728,50 Emekli Keseneği (%20) = 2.448,00 135 Genel Sağlık Sigortası Primi (%12) = 1.310,00 136 Genel Sağlık Sigortası Primi (%7,5) = 780,00 Tahakkuk Toplamı = 30.123,80 (A) Kesinti Bilgileri: 135 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun geçici 4.maddesininin 8.fıkrası gereğince bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılmakla birlikte, bu kişiler için kurumlarınca her ay % 12 Genel Sağlık Sigortası Primi ödenmesi gerekmektedir. 136 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihinden sonra personel kanunlarına tabi olarak kamu görevine başlayanlardan aynı Kanunun 81.maddesi gereğince %7,5 genel sağlık sigortası primi işveren hissesi ve %5’te genel sağlık sigortası primi çalışan hissesi kesilmesi gerekmektedir. 2013 | 183 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Emekli Keseneği %20 Emekli Keseneği %16 Genel Sağlık Sigortası Primi (%12) Genel Sağlık Sigortası Primi (%7,5) Genel Sağlık Sigortası Primi (%5) Gelir Vergisi Damga Vergisi İcra Kesintisi (Nafaka) Kesintiler Toplamı Ödenecek Miktar 630 Giderler Hesabı 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı = 2.448,00 = 1.958,40 = 1.310,00 = 780,00 = 530,00 = 1.078,60 = 138,50 = 750,00 = 8.993,50 (B) = 21.130,30 (A-B) 29.395,30 728,50 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 1.217,10 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes.Hs 7.026,40 333 Emanetler Hesabı 750,00 103 Verilen Çek ve Gönderme Emr.Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 21.130,30 29.395,30 835 Gider Yansıtma Hesabı 29.395,30 a) Maaştan kesilen vergiler, emekli kesenekleri ve icra kesintisi ilgili kurumların banka hesaplarına aktarılmak suretiyle ödenmiştir. 333 Emanetler Hesabı 750,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs 1.217,10 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes. Hs 7.026,40 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 8.993,50 Örnek 5: (K) Belediyesince ödenmesi gereken 76.300,00 TL gelir vergisi, 8.200,00 TL damga vergisi, 24.900,00 TL KDV ve 65.000,00 SGK prim kesintisi süresinde ödenememiştir. 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes. Hs 368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs. 184 | 2013 109.400,00 65.000,00 174.400,00 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER a) Süresinde ödenemeyen gelir vergisinin 36.000,00 TL’si 5.700,00 TL gecikme zammı ile birlikte vergi dairesine yatırılmıştır. 368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs. 630 Giderler Hesabı 36.000,00 5.700,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 41.700,00 5.700,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 5.700,00 b) Süresinde ödenemeyen SGK kesintileri için ödemenin nakit yetersizliğinden kaynaklandığına dair yazı yazılmıştır. SGK mazereti kabul etmiş olmakla birlikte kuruma olan borçların İller Bankasınca genel bütçe gelirlerinden yerel yönetime aktarılacak pay olan 210.000,00 TL’den kesinti yapılması suretiyle tahsili cihetine gitmiştir. 102 Banka Hesabı 368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs. 145.000,00 65.000,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 210.000,00 210.000,00 210.000,00 2- 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI Yerel yönetimlerin çalışanlarına ait sosyal güvenlik kesintileri ve kurum karşılıkları ile yüklenicilerin hakedişlerinden kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilen Sosyal Güvenlik Kurumu alacakları ve Sosyal Güvenlik Kurumuna olan diğer parasal yükümlülükler, 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabında izlenir. Yerel yönetimler, yüklenici ve varsa alt yüklenicilerin Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarına mahsup edilmek üzere yapılan kesinti tutarlarını, ödeme belgesinde gösterilir. Bu kesintiler, ödemeyi yapan muhasebe birimince muhasebe kayıtlarına intikal tarihinden itibaren onbeş gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumunun banka hesabına yatırılır. Hakediş miktarı, yüklenicinin ve varsa alt yüklenicinin Kuruma olan borçlarını karşılamazsa, 2013 | 185 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ bakiye borç daha sonra ödenecek hakedişlerden aynı yöntemle kesilerek Kuruma ödenir. 3- SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATI Bilindiği gibi, kamu idarelerinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4 ncü maddesi gereğince memur, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçi istihdam edilebilmektedir. Kamu idarelerinde, gerek 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine tabi olarak çalışan işçiler, gerekse kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olarak istihdam edilen işçiler, 5510 sayılı Kanun Kapsamına alınmış olduğundan, işçiler açısından uygulama birliği sağlanmış bulunmaktadır. 5510 sayılı Kanunun yasalaşma sürecinden de hatırlanacağı gibi yürürlükteki personel mevzuatına göre hâlihazırda çalışan personelin kazanılmış haklarının korunması hususu yasal bir zorunluluk olarak ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 01.10.2008 tarihinden önce çalışan memur, sözleşmeli personel ve kadro karşılığı sözleşmeli personelden 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre iştirakçi olanların, emeklilik kesenek ve işlemleri açısından yine 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olmaları hususu söz konusu Kanunda yer almıştır. Bununla birlikte 5434 sayılı Kanuna tabi olarak iştirakçiliği devam eden kamu personeli için 5510 sayılı Kanunun geçici 4 ncü maddesi gereğince kamu idarelerinin sağlık hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin görevlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından devralındığı tarihten itibaren137 her ay emekli keseneklerine esas aylıklarının % 12’si oranında genel sağlık sigortası pirimi hesaplanması ve hesaplanan genel sağlık sigortası priminin kamu kurumu tarafından karşılanması hususu, 5510 sayılı Kanun ile getirilen bir düzenleme olmuştur. Kamu Personelinin Genel Sağlık Sigortası Kapsamına Alınması Hakkında Tebliğ138 ile yapılan düzenleme gereğince 5434 sayılı Kanuna tabi olarak iştirakçiliği devam eden kamu personeli için 15.01.2010 tarihinden itibaren kurumlarınca %12 genel sağlık sigortası primi ödenmesi uygulamasına başlanılmıştır. Haliyle sözkonusu 137 5510 sayılı Kanunun Geçici 12 nci maddesinde sağlık hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin görevlerin üç yıl içinde tamamlanacağı öngörülmüştür. 138 18.12.2009 tarih ve 27436 sayılı R.G. 186 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER kamu personeli ile bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin sağlık giderlerinin ödenmesi de SGK’ya devredilmiş olmaktadır. 01.10.2008 tarihinden sonra kamu kurumlarında personel mevzuatına tabi olarak ilk defa işe başlayan memur, sözleşmeli personel ve kadro karşılığı sözleşmeli personel ise prim/kesenek ve emeklilik işlemleri yönünden 5510 sayılı Kanun hükümlerine tabidir. 3.1. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (a) Bendi Kapsamında Sigortalı sayılanlarla İlgili İşlemler (eski ssk’lılar ve 01.10.2008 tarihinden sonra işe başlayan İşçiler) 3.1.1.Prime Esas Kazanç İşçiler açısından aşağıda belirtilen ödemelerin brüt tutarı prime esas kazancı oluşturur: 1- Hak edilen ücretler. 2- Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemeler. 3- İşverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarlar. 4- İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıda belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemeler. 5- Ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler. Yukarıdaki maddelerin ayrıntılı açılımını yapacak olursak: PRİME TABİ / DEĞİL (+ / -) HANGİ AYDA PRİME TABİ TUTULDUĞU + Hak Edilen Ay + Hak Edilen Ay aa) Hafta tatili ücreti + Hak Edilen Ay ab) Ulusal Bayram-Genel tatil ücreti + Hak Edilen Ay ac) Fazla çalışma- Fazla Mesai ücreti + Hak Edilen Ay ad) Yıllık ücretli izin ücreti + Hak Edilen Ay ae) Cumartesi günü ücreti + Hak Edilen Ay + Ödendiği Ay SIRA NO PRİME TABİ OLAN ve OLMAYAN KAZANÇLAR 1 Asıl Ücret Ödeme şekil ve zamanına göre ücret çeşitleri 2 a) Zaman birimine göre ücret 3 Ücretin eklentileri a) Primler 2013 | 187 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ aa) Yıpranma tazminatı, + Ödendiği Ay ab) Özel hizmet tazminatı, + Ödendiği Ay ac) Yabancı dil tazminatı + Ödendiği Ay ad) Vardiya ve ağır vasıta tazminatı, + Ödendiği Ay ae) İmza zorunluluğu tazminatı + Ödendiği Ay af) Seyyar görev tazminatı, - -------------- ag) Tabii afet yardımı + Ödendiği Ay ah) Nakit ödenen kira yardımı, + Ödendiği Ay aı) Nakit ödenen giyecek yardımı + Ödendiği Ay ai) Nakit ödenen yakacak yardımı, + Ödendiği Ay aj) Nakit ödenen taşıt yardımı + Ödendiği Ay ak) Nakit ödenen ısıtma yardımı, + Ödendiği Ay al) Nakit ödenen elbise dikiş bedeli, + Ödendiği Ay am) Nakit ödenen ayakkabı bedeli + Ödendiği Ay an) Ek tazminat, + Ödendiği Ay ao) Yılbaşı parası, + Ödendiği Ay aö) Kreş ücreti + Ödendiği Ay ap) Makam tazminatı, + Ödendiği Ay ar) İş riski zammı + Ödendiği Ay as) Bayram harçlığı + Ödendiği Ay + Ödendiği Ay ba) Bayram ikramiyesi + Ödendiği Ay bb) Yılbaşı ikramiyesi bc) 6772 Sayılı Kanun gereğince ödenen ikramiye (2.ikramiye hariç) bd) 6772 sayılı Kanun gereğince Bakanlar Kurulu kararına dayanılarak ödenen ikramiye c) Hakkı huzurlar (toplantı parası)sigortalı ise d) Eleman teminindeki güçlük zammı, kıdem zammı İdare veya kaza mercilerince verilen karar gereğince yapılan ödemeler + Ödendiği Ay b) İkramiye 4 - + Ödendiği Ay + Ödendiği Ay + Ödendiği Ay a) Ücret niteliğinde olanlar + Hak Edilen A b) Ücretin eklentileri niteliğinde olanlar + Ödendiği Ay 188 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Diğer ödemeler Sigortalılara istirahatli iken ödenen ücretler + Ödendiği Ay + Hak Edilen Ay Yıllık izin ücretleri İzin harçlığı (işkazası ve meslek hastalığı hariç) + Ödendiği Ay + Ödendiği Ay Yolluklar a) Personelin toplu halde işe gidip gelmesinde servis sağlanması b) Personelin evinden işe gelip gitmesi için abonman bileti verilmesi (belgelenmesi koşulu ile) - c) Harcırahlar Çocuk zammı (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek miktarı aşmamak üzere) Aile zammı (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek miktarı aşmamak üzere) Yemek Parası (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek miktarı aşmamak üzere) a) İşyerinde personeline yedirilen yemek, yoğurt v.b. - 13 Ölüm yardımı - 14 Doğum yardımı - 15 Evlenme yardımı - 16 Ayni yardımlar - a) Ayni konut tahsisi b) İşyerinde kullanılmak üzere havlu, sabun v.b. - 17 Geri ödemeli ücret avansları - 18 Kıdem tazminatı - 5 6 7 8 9 10 11 12 - - - ---- - ----- - ------- - - 2013 | 189 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 3.1.2.Prim Türleri ve Oranları 5510 sayılı Kanunun 4 ncü maddesinin 1 nci fıkrasının (a) bendi kapsamında (eski SSK'lılar ve yeni işçiler) çalışanlara ait prim oranları: Sigorta Kolları İşçi Payı(%) Kurum Payı(%) Toplam (%) Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi 9 11 20 Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Oranı (İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Primi)139 - 1 - 6,5 1 - 6,5 Fiili Hizmet Süresi Zammı Primi140 - 1- 1,5 - 3 1- 1,5 - 3 Genel Sağlık Sigortası Primi 5 7,5 12,5 İşsizlik Sigortası 1 2 3 3.1.3.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilme Şekil ve Süreleri Kamu idareleri, işçilerle ilgili cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7’sinde, saat 23.59’a kadar e-Sigorta kanalıyla Sosyal Güvenlik Kurumuna göndermek zorundadırlar. Belgenin gönderilmesi gereken sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde, aylık prim ve hizmet belgesi, son günü izleyen ilk iş günü saat 23:59 a kadar, Kuruma, eSigorta kanalıyla gönderilir. Yasal süresi geçirildikten sonra düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri Kuruma elden verilir ya da posta kanalıyla gönderilir. 3.1.4.Primlerin Ödenme Süresi Kamu idareleri, bir ay içinde çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili prim tutarlarını, en geç takip eden ay/dönemin sonuna kadar Kuruma ödeyeceklerdir. İşçi ücretleri, ilgili ayın 15’inde ödendiğine, göre takip eden dönem de ücret tahakkukunun yapıldığı/yapılması gerektiği ayın 15’i 139 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen sigortalıları, işverenleri ve işyerlerini kapsar ve tehlike sınıf ve derecesine göre oran değişir. 140 60 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 1, 90 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 1,5 ve 180 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 3 190 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER ile bir sonraki ayın 14’ü arasındaki zaman aralığıdır. Primlerin ödenmesi için iki aylık bir zaman aralığı söz konusudur. Ödeme süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde ise, prim tutarları, en geç son günü izleyen ilk iş günü içinde Kuruma ödenecektir. 3.2. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (c) Bendi Kapsamında Sigortalı Sayılanlardan Aylıklarını Personel Kanunlarına Göre Alanlar İle Sözleşmeli ve Kadro Karşılığı Sözleşmeli Personel 3.2.1. 01.10.2008 Tarihinden Sonra İlk Defa İşe Başlayanlar 3.2.1.1.Prime/Keseneğe Esas Kazanç Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında ilk defa sigortalı olan ve aylıklarını personel kanunlarına göre alan personel ile sözleşmeli ve kadro karşılığı sözleşmeli personelin prime esas kazançlarının hesabında;141 1- Aylık gösterge, ek gösterge, memuriyet taban aylık ve kıdem aylıkları üzerinden ödenen aylık tutarları, 2- Makam, temsil ve görev tazminatları, 3- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi uyarınca ödenen tazminatlar (yan ödeme unsurları ve özel hizmet tazminatları) 4- Kadro karşılığı sözleşmeli olarak görev yapan sigortalılar için işgal ettikleri kadrolar esas alınmak suretiyle Devlet Memurları Kanununa göre girebilecekleri sınıflardaki görevlerin aynı kadro, unvan ve derecesi için, yukarıda (1, 2 ve 3 ncü sıralarda) sayılan unsurlar üzerinden hesaplanan tutar, 5- Açıktan vekil olarak atanan sigortalılar için yukarda (1, 2 ve 3 ncü sıralarda) sayılan unsurlardan ilgili mevzuatınca ödenen tutar, 6- Başka bir kadro ya da görevin ödeme unsurları esas alınmak ve kıyaslanmak suretiyle aylık veya ücret ödenen sigortalılar için; emsal alınan kadro veya görevin prime esas kazanç tutarını geçmemek üzere, bu kazancın aylık 141 Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği (Madde 105) 2013 | 191 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ veya ücret ödenmesinde öngörülen oranında hesaplanacak tutar, 7- Büyükşehir belediye başkanları için bakanlık genel müdürünün, diğer belediye başkanları için ise öğrenim durumları itibarıyla 657 sayılı Kanuna göre yükselebilecekleri dereceyi aşmamak kaydıyla, 657 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı ek gösterge cetvelinin "VIII. Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı" bölümünün (d) bendinde belirtilenlerin prime esas kazançları, 8- Sanatçı, sanatkâr ve sanatçı öğretmen olarak sözleşme ile istihdam edilenler için, tahsil ve dereceleri itibarıyla 657 sayılı Kanuna tabi olarak Teknik hizmetler sınıfında yer alan mühendislerin yukarıda 1, 2 ve 3 ncü sıralarda sayılan prime esas kazanç tutarı; 9- Sanat uygulatıcısı ve sahne uygulatıcısı olarak sözleşme ile istihdam edilenlerden en az ön lisans mezunu olanlar için tahsil ve dereceleri itibarıyla 657 sayılı Kanuna tabi olarak teknik hizmetler sınıfında yer alan teknikerlerin, diğerleri için ise teknisyenlerin prime esas kazanç tutarları, 10- İlgili kanunlarında emeklilik ya da ek gösterge açısından belirli bir kadro, unvan veya görevle bağlantı kurulanlar için, bağlantı kurulan kadro, unvan veya görevin derecesi için yukarıda 1, 2 ve 3 ncü sıralarda sayılan prime esas kazanç tutarı, 11- Yukarıda sayılanların dışında kalan sigortalılar için, atandıkları görev itibarıyla 657 sayılı Kanuna göre girebilecekleri sınıflardaki benzer görevin aynı kadro, unvan, tahsil ve derecesi için yukarıda 1, 2 ve 3 ncü sıralarda sayılan prime esas kazanç tutarı, Esas alınır. Ancak, memurlar eliyle vekalet veya ikinci görev karşılığında yapılan vekalet ve ikinci görev aylıkları ile bölge, kurum, birim, çalışma mahalli, görevin niteliği ve benzeri kriterlere dayalı olarak asıl tazminatlara ilave, ek veya ayrıca ödenen tazminatlar prim matrahına dahil edilmez. 192 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına giren sigortalıların prime esas kazançlarının tespitinde Kanunun 82 nci maddesinde belirtilen üst sınır aranmaz. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına giren sigortalılardan görevden uzaklaştırılan, görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan, kanunları gereğince eksik aylığa müstahak bulunanların prime esas kazançlarının yarısı; kanunlarına göre bu müddetler için sonradan görevlerine iade edilerek tam aylığa hak kazananların aylıklarının ödenmesi hâlinde, prime esas kazançlarının tamamı üzerinden prim alınır. Prime esas kazançların yarısı üzerinden prim alınanların prim ödeme gün sayısı bu sürelerin yarısı olarak hesap edilir. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olup, görevlerine son verilenlerden yargı kararı ile görevlerine iade edilenlerin primleri, göreve son verildiği tarihten görevine başladığı tarihe kadar kendi kadrosunun veya emsali kadronun prime esas kazancına göre hesaplanır. Talim ve manevra için rütbe ile silâhaltına alınan sigortalılardan rütbelerinin prime esas kazançları, vazifelerinin prime esas kazancından fazla olanların prime esas kazanç farklarına ait primleri vazife gördükleri kurumlarınca; vazifelerinin prime esas kazançları, rütbelerinin prime esas kazancından fazla olanların prime esas kazançları arasındaki farkın primleri ise rütbelerinin prime esas kazancını ödeyen kamu idaresince kesilerek Kuruma ödenir. 3.2.1.2.Prim Türleri ve Oranları 5510 sayılı Kanunun 4 ncü maddesinin 1 nci fıkrasının c bendi kapsamında çalışanlara (ilk defa işe başlayan kamu personeli) ait prim oranları: Sigorta Kolları İşçi Payı(%) Kurum Payı(%) Toplam (%) Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi 9 11 20 Fiili Hizmet Süresi Zammı Primi142 - 1- 1,5 - 3 1- 1,5 - 3 Genel Sağlık Sigortası Primi 5 7,5 12,5 142 60 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 1, 90 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 1,5 ve 180 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 3 2013 | 193 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 3.2.2. 01.10.2008 tarihinden Önce İşe Başlayanlar 3.2.2.1.Prime Esas Kazanç 1. Emeklilik keseneklerine, emekli keseneğine esas aylık derece ve kademelerinin gösterge rakamının her yıl Bütçe Kanununda tespit edilen katsayı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutar, 2. Emekli keseneğine esas alınacak ek gösterge rakamının her yıl Bütçe Kanununda tespit edilen katsayı ile çarpımı sonunda bulunacak tutar, 3. Memuriyet taban aylığı, 4. Kıdem aylığı tutarı, 5. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının, Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda Ek göstergesi 7600 (dahil) – 8400 (hariç) arasında olanlarda Ek göstergesi 6400 (dahil) – 7600 (hariç) arasında olanlarda Ek göstergesi 4800 (dahil) – 6400 (hariç) arasında olanlarda Ek göstergesi 3600 (dahil) – 4800 (hariç) arasında olanlarda Ek göstergesi 2200 (dahil) – 3600 (hariç) arasında olanlarda Diğerlerinde %240’ına, %200’üne, %180’ine, %150’sine %130’una, %70’ine, %40’ına, Tekabül eden miktarın toplanması sonucunda bulunacak tutar prim/kesenek matrahını oluşturmaktadır. 3.2.2.2.Kesenek Türleri ve Oranları 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa Tabi Kamu Personeli İçin prim/kesenek çeşitleri: Prim/Kesenek Adı Şahıs Payı % Kurum Payı % Toplam % Giriş Keseneği 25 25 50 Aylık Kesenek 16 20 36 Terfi Farkı (ilk aya ait) 100 100 200 Geçmiş Hizmet Borçlanması 16 - 16 - 12 12 Genel Sağlık Sigortası143 143 Kamu idarelerinin sağlık hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin görevlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından devralındığı tarihten itibaren kesilmeye başlanılacaktır. 194 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 3.2.3.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Verilme Şekli ve Süresi 5510 sayılı Kanuna göre ilk defa 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılan (01.10.2008 tarihinden sonra işe başlayan) kamu personeli ile Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iştirakçi olup Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanları (eski kamu personeli) çalıştıran kamu idareleri, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgesini; Maaş/ücret ödemelerinin yapılması gereken takvim ayının yani ödeme zamanında yapılmışsa ödemenin yapıldığı ayın, ödeme gecikmeli yapılmışsa ödemenin esas yapılması gerektiği ayın – son gününe kadar, her bir maaş ödeme dönemi için ayrı ayrı internet ortamında Kuruma vermekle yükümlüdür. Son günün resmi tatile rastlaması durumunda aylık prim ve hizmet belgeleri bu günü izleyen ilk iş günü sonuna kadar gönderilir. 3.2.4.Primlerin/Keseneklerin Ödenme Süresi 4/10/1987 tarih ve 19949 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Devlet Memurları ile Diğer Kamu Görevlilerinin Aylıklarının Ödeme Zamanının Değiştirilmesine Dair 9/9/1987 tarih ve 289 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabulüne Dair 28/9/1988 tarih ve 3472 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine göre almakta bulunan Devlet Memurları ile diğer kamu görevlilerinin (sözleşmeli statüdeki personel dahil) aylık veya sözleşme ücretlerinin her ayın 15’inde ödeneceği, Devlet Memurları ile diğer kamu görevlilerine ilişkin kanunlarda yer alan “aybaşı” ibarelerinin “ayın 15’i” olarak uygulanacağı, hükme bağlanmıştır. Bu hükümler uyarınca, aylıklarını 657 sayılı Kanun hükümlerine göre alan Devlet memurları ile diğer kamu görevlilerine (sözleşmeli statüdeki personel dahil) her ayın 15’inde aylık ödemesi yapılması gerekmekte olduğundan aylık, ücret veya tahsisatın ödeme günü olarak ayın 15’i kabul edilecektir. Bakanlar Kurulu kararı ile kamu idarelerinde çalışan personelin maaşlarının avans olarak erken ödenmesi veya maaş ödeme günü olan ayın 15’nin resmi tatil veya hafta sonuna denk gelmesi veya maaşların herhangi bir nedenle geç ödenmesi durumu maaş ödeme gününü değiştirmeyeceğinden primlerin/keseneklerin maaş ödeme 2013 | 195 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ günü olan ayın 15’inin içinde bulunduğu ayın sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir. Prim ödeme süresinin son gününün hafta sonu veya resmi tatil gününe denk gelmesi halinde primlerin/keseneklerin takip eden ilk iş günü sonuna kadar ödenmesi halinde yasal süresi içerisinde ödenmiş kabul edilir. 3.2.5.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Süresi İçinde Verilmemesi Durumunda Uygulanacak İdari Para Cezaları Kuruma verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usulde vermeyenlere her bir fiil için; 1- Belgenin asıl olması halinde aylık asgarî ücretin iki katını geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgarî ücretin beşte biri tutarında, 2- Belgenin ek olması halinde, aylık asgarî ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgarî ücretin sekizde biri tutarında, 3- Ek belgenin Kurumca re'sen düzenlenmesi durumunda, aylık asgarî ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgarî ücretin yarısı tutarında, 4- Belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgarî ücretin iki katı tutarında, İdarî para cezası uygulanır.144 144 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (Madde 102) 196 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 3.2.6.Süresinde Ödenmeyen Primlere Uygulanacak Gecikme Cezası ve Gecikme Zammı Kurumun prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede her bir ay için % 3 oranında gecikme cezası uygulanarak artırılır. Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır. Ancak, ödemenin yapıldığı ay için gecikme zammı günlük hesaplanır.145 Kurumun prim ve diğer alacaklarının süresi içinde ödenmemesi halinde, kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, Kuruma karşı idare ile birlikte müştereken ve müteselsil sorumludurlar.146 3.3.Sosyal Güvenlik Kurumuna Fazla veya Yersiz Olarak Gönderilen Tutarlar Hakkında Yapılacak İşlemler Memur maaşları veya işçi ücretlerinden fazla veya yersiz kesilerek fazla gönderilen tutarların tamamı kurum adına kişilerden alacaklar hesabına, kamu idaresi adına verilmiş olan karşılıklar tutarı gelirler hesabına, fazla kesintiden dolayı noksan hesaplanan gelir vergisi tutarı ödenecek vergi ve fonlar hesabına, memur veya işçiye ödenmesi gereken tutar ise emanetler hesabına kaydedilir. Personel, aylığı hak etmediği halde tahakkuk ettirilerek ödeme yapıldığı takdirde, aylığa ilişkin prim/kesenek toplamı, muhasebe işlem fişi ile SGK adına kişilerden alacaklar hesabına ve gelirler hesabına kaydedilir. Kuruma, hesap yanlışlığı veya toplam hatası gibi nedenlerle fazla veya yersiz olarak gönderilen tutarlar kişilerden alacaklar hesabına kaydedilerek ertesi ay kuruma gönderilecek tutarlardan mahsup edilir veya kurumdan istenir. Kuruma yersiz olarak gönderilmiş tutarların daha sonraki aylarda kurum alacaklarından mahsup edilmesi halinde kuruma bir yazı ile bilgi verilir. Kurumdan getirtilecek tutarlar da yazı ile istenir. 145 146 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (Madde 89) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (Madde 88) 2013 | 197 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 3.4.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: 15 Aralık maaş bordrosunda Mühendis (A)’dan %16 emekli keseneğinin 45,00 TL, %20 kurum karşılığının da 60,00 TL fazla kesildiği ve emekli sandığına gönderildiği 25 Aralık tarihinde fark edilmiş, fazla kesilen emekli kesenekleri ile ilgili Sosyal Güvenlik Kurumuna yazı yazılmıştır. 140.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı147 60,00 140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı148 45,00 600 Gelirler Hesabı 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 60,00 6,75 149 333 Emanetler Hesabı 38,25 15 Ocak tarihinde ödenen memur maaşlarından dolayı Sosyal Güvenlik Kurumu adına 38.348,00 TL hesaba alınmıştır. Bir önceki ayda kuruma fazla gönderilen 105,00 TL 20 Ocak tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen 38.348,00 TL’den mahsup edilmiş ve Sosyal Güvenlik Kurumuna da yazılı bilgi verilmiştir. 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesnt Hs 38.348,00 140.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı 60,00 140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı 45,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs. 805 Gelir Yansıtma Hesabı 38.243,00 60,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 60,00 Örnek 2: 15 Mayıs tarihinde yapılan memur maaş ödemelerinden dolayı kesilen emekli kesenekleri toplamı 23.687,00 TL olduğu halde, Sosyal Güvenlik Kurumuna yanlışlıkla 23.867,00 TL gönderildiği tespit edilmiştir. 140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı 180,00 361 Ödenecek SGK Kesintileri Hesabı 180,00 Sehven fazla gönderilen tutar SGK’ dan istenmiş, SGK da banka hesabımıza yatırmak suretiyle fazla gönderilen miktarı iade etmiştir. 102 Banka Hesabı 147 180,00 Sosyal Güvenlik Kurumu adına Sosyal Güvenlik Kurumu adına 149 Fazla kesilen %16 emekli keseneğinin gelir vergisi matrahından düşülmesi nedeniyle eksik alınan gelir vergisinin memurdan tahsili gerekmektedir. 148 198 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı 180,00 Örnek 3: (K) Belediyesince ödenmesi gereken 76.300,00 TL gelir vergisi, 8.200,00 TL damga vergisi ve 24.900,00 TL KDV ve 65.000,00 SGK prim kesintisi süresinde ödenememiştir. 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes. Hesabı 109.400,00 65.000,00 368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs. 174.400,00 a) Süresinde ödenemeyen SGK kesintileri için ödemenin nakit yetersizliğinden kaynaklandığına dair yazı yazılmıştır. SGK mazereti kabul etmiş olmakla birlikte kuruma olan borçların İller Bankasınca genel bütçe gelirlerinden yerel yönetime aktarılacak pay olan 210.000,00 TL’den kesinti yapılması suretiyle tahsili cihetine gitmiştir. 102 Banka Hesabı 368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs. 145.000,00 65.000,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 210.000,00 210.000,00 210.000,00 4- 362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İDARELERİ ADINA YAPILAN TAHSİLÂTLAR HESABI Muhasebe birimlerince mevzuatları gereği, bütçe dışı fonlar veya diğer kamu idareleri adına tahakkuklu veya tahakkuksuz olarak yapılan tahsilâtın izlenmesi için kullanılır. Bu hesaba kaydedilecek tutarlar şunlardır: İşsizlik sigortası fonuna yapılan kesinti ve tahsilâtlar. Kefalet Sandığı adına yapılan kesinti ve tahsilâtlar. Diğer kamu idareleri adına yapılan tahsilâtlar. Bu hesapta kayıtlı tutarların ilgili fon veya kamu idaresine gönderilmesi sırasında 363 Kamu İdareleri Payları Hesabında olduğu gibi bütçe hesapları ile bir bağlantı kurulmamaktadır. Dolayısıyla bu hesaptan yapılacak ödeme ve göndermelerde bütçede ödeneği bulunup bulunmadığına da bakılmasına gerek yoktur. Bunun nedeni basittir: Bu hesaba kaydedilen tutarların bir kısmı bütçeye gider kaydı ile yapılan ödeme sırasında kesilen kurum veya şahıs kesintileridir (işsizlik sigortası fonu işveren ve işçi payı ve kefa2013 | 199 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ let aidatları gibi). Dolayısıyla dayanağı olan ilk ödeme sırasında bütçe ödenekleri ile ilişkilendirilmişlerdir. Bir kısmı da fonlar veya kamu idareleri adına doğrudan üçüncü kişilerden alınan emanet nitelikli tutarlardır ki, doğal olarak bütçeyle bir ilgileri bulunmamaktadır. 4.1.İşsizlik Sigortası İşsizlik sigortası; bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlere, uğradıkları gelir kayıplarını kısmen de olsa karşılayarak kendilerinin ve aile fertlerinin zor duruma düşmelerini önleyen, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren, Devlet tarafından kurulan zorunlu bir sigorta koludur. Yerel yönetimler açısından işsizlik sigortasının kapsamı 5510 sayılı Kanunun 4 ncü maddesinin 1 nci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalıştırdığı personelle sınırlıdır. Sosyal güvenlik sigorta priminin matrahı, aynı zamanda işsizlik sigortası priminin de matrahıdır. Kuruma gönderilecek prim belgeleri, kesilen primlerin ödenmesi, Kuruma verilmeyen belge ve ödenmeyen primlerle ilgili alınacak gecikme zammı ve cezaları ile prim ve idari para cezalarının yüklenicilere ait hak edişlerden kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilmesi konularında da 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaktadır. İşsizlik sigortası primi sigortalı için %1, işveren için %2’dir. İşsizlik sigortası primlerinin toplanması ve yersiz olarak alınan primlerin iadesi konularında Sosyal Güvenlik Kurumu yetkili kılınmıştır. 4.2.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (Y) Özel İdaresince 640,00 TL işsizlik sigortası fonu adına tahsilât yapılmıştır. 100 Kasa Hesabı 640,00 362 FDKİA Yapılan Tahsilâtlar Hesabı 640,00 Tahsilât işsizlik fonunun hesabına yatırılmıştır. 362 FDKİA Yapılan Tahsilâtlar Hesabı 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 640,00 640,00 Örnek 2: (E) İl Özel İdaresi muhasebe birimi tarafından 14 Nisan 2008 tarihinde işçi ücret bordrosundaki tahakkuk toplamı 240.000,00 TL, asgari geçim indirimi 9.800,00 TL olup, bu tutardan 43.000,00 TL SSK Primi, 18.000,00 TL gelir vergisi, 1.200,00 TL damga vergisi ve 200 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 6.100,00 TL de issizlik fonu kesintisi olduğu görülmüştür. Ücret ödemesi için ödeme emri belgesi düzenleyiniz. 630 Giderler Hesabı 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 240.000,00 9.800,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar HS 19.200,00 361 Ödenecek SGK. HS 43.000,00 362 FDKİA Yapılan Tahsilâtlar Hesabı 6.100,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 181.500,00 240.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 240.000,00 Kesintiler ilgili kurum hesaplarına aktarılmıştır. 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 19.200,00 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes. Hesabı 43.000,00 362 FDKİA Yapılan Tahsilâtlar Hesabı 6.100,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 68.300,00 5- 363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HESABI Bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben tahsil edilip, özel kanunları gereğince genel bütçeli kamu idarelerine, özel bütçeli kamu idarelerine, düzenleyici ve denetleyici kurullara, sosyal güvenlik kurumuna, yerel yönetimlere ve bunlara bağlı kuruluş ile birliklere aktarılmak üzere hesaplanan tutarların izlenmesi için kullanılır. “Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin topladığı vergi, resim, harç ve benzeri gelirlerden diğer idare, kurum ve kuruluşlara verilecek paylar, geliri toplayan kamu idaresi bütçesine bu amaçla konulacak ödeneklerden karşılanır. Malî yıl içinde kullanılabilecek ödenek miktarı, ilgili kanun hükümleri uyarınca tahsil edilen miktar dikkate alınarak hesaplanacak pay miktarını geçemez.”150 Diğer idare paylarının ödenmesi bütçe ile ilişkilendirildiğinden bütçenin hazırlanması aşamasında “05 Cari Transferler” tertibine yeterli ödeneğin konulması ve ödeme sırasında yeterli ödeneğinin bulunup bulunmadığına bakılması gerekir. 5.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (H) İlçe Belediyesi tahsil edilen vergi gelirlerinden Büyükşehir Belediyesi payı olarak 46.300,00 TL ayrılmıştır. 150 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 37) 2013 | 201 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 630 Giderler Hesabı 46.300,00 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 46.300,00 46.300,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 46.300,00 a) Ayrılan paydan Büyükşehir Belediyesinin ilçe belediyesine borcu olan 34.000,00 TL mahsup edildikten sonra kalanı ödenmiştir. 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı 46.300,00 132 Kurumca Verilen B. Alcklar HS 34.000,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 12.300,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 34.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 34.000,00 6- 368 VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER HESABI Bu hesap, kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve diğer yükümlülükler ile erteleme ve taksitlendirme süresi bilanço tarihinde bir yıldan az olan vergi ve yükümlülükleri kapsar. 6.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Nakit sıkıntısı nedeniyle ödenemeyen 54.000,00 TL gelir vergisi stopajının 14.000,00 TL’si bir yıl süre ile, 40.000,00 TL’si ise iki yıl süre ile ertelenmiştir. 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 54.000,00 368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs. 14.000,00 438 Kamuya Olan ETB Hesabı 40.000,00 a) Ertelenen vergi borcunun 14.000,00 TL’si tecil vadesinde ödenmiştir. 368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs. 103 Verilen Çek ve Gönderme Emr.Hs. 14.000,00 14.000,00 b) Yılsonunda ertelenen vergi borcundan 30.000,00 TL’nin vadesinin takip eden faaliyet dönemine dönüştüğü belirlenmiştir. 202 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 438 Kamuya Olan ETB Hesabı 368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs. 30.000,00 30.000,00 H) KISA VADELİ BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI Bu hesap grubu mevzuatı gereğince belirlenen esaslar çerçevesinde ayrılacak borç ve gider karşılığının izlenmesi için kullanılır. Borç ve gider karşılıkları niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur. 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı 1- 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI Bu hesapta, belirlenen esaslar çerçevesinde ayrılan ve bir yıl içinde ödeneceği varsayılan kıdem tazminatları karşılıkları izlenir. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu içindeki kıdem tazminatı karşılığı hesabında kayıtlı tutarlardan, izleyen dönemde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatı karşılıkları dönem sonunda bu hesaba kaydedilir. Ülkemiz mevzuatına göre işçilere işten ayrıldığı zaman verilecek kıdem tazminatı tutarı, çalıştığı her tam yıl için en az 30 günlük ücret miktarıdır. Kıdem tazminatı SSK primine tabi olmayıp, Devlet memuru için öngörülen azami emeklilik ikramiyesini aşmamak kaydıyla gelir vergisinden de istisnadır. Kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesintisi yapılır. Kamuda benimsenen tek düzen muhasebe sistemi ile kıdem tazminatlarına karşılık ayırmak suretiyle giderleştirilmesi, böylece kıdem tazminatı yükünün yıllara dağıtılması öngörülmüştür. Muhasebenin dönemsellik ilkesi gereği kıdem tazminatı ödenmese dahi gider yazılır. Yeri gelmişken kıdem tazminatı verilmesinin koşulları üzerinde durmakta yarar görüyoruz. 1.1.Kıdem Tazminatı Verilmesinin Koşulları Kıdem tazminatı, 1475 sayılı kanunda gösterilen fesih hallerinde, en az bir yıllık çalışması olan işçiye veya işçinin vefat etmesi halinde de bu işçinin hak sahiplerine işveren tarafından ödenmesi gereken paradır. Kıdem tazminatı, hem belirli süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçilere, hem de belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçilere ödenebilmektedir. Ancak, belirli süreli iş sözleşmelerinde, sözleşmede belirlenen sürenin kendiliğinden son bulması halinde veya tarafla2013 | 203 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ rın anlaşarak sözleşmeyi sona erdirmelerinde kıdem tazminatı ödenmez. Kıdem tazminatının söz konusu olabilmesi için iş sözleşmesinin yasada belirtilen şartlarla feshedilmesi gereklidir. Bir işyerinde çalışan işçilerin işten ayrılmaları durumunda hangi hallerde kıdem tazminatı alabilecekleri de yine 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesinde belirtilmiştir. Buna göre; a) İşveren tarafından 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinin II numaralı bendinde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri nedenler dışında iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda, b) İşçi tarafından 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24. maddesinde sayılan nedenlerden dolayı iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda, c) Muvazzaf askerlik dolayısıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda, d) İşçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik, veya malullük aylığı yahut toptan ödeme alması amacıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda, e) Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi rızası ile iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda, f) İşçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin son bulması halinde, g) 506 sayılı kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,151 İşçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. Kıdem tazminatı verilebilmesi için öncelikle işçinin İş Kanunu'na tabi olması, işçinin aynı işyerinde veya aynı işverenin değişik işyerlerinde iş sözleşmesinin en az bir yıl çalışmış olması ve iş sözleşmesi, mutlaka kanunda gösterilen sebeplerden birisi ile feshedilmesi gereklidir. 151 İlk defa 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre sigortalı sayılanlarda ise sözkonusu Kanunun 28 nci maddesinde (yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen yaş sınırı şartı hariç) öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları halinde. 204 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 1.2. Memur Emekli İkramiyesi İçin Karşılık Ayrılması Sosyal güvenlik mevzuatımıza göre emekli olan memurlara en son alınan aylık ve hizmet süreleri esas alınmak suretiyle emekli ikramiyesi hesaplanmakta ve ödenmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu, ödemiş olduğu bu emekli ikramiyelerini daha sonra kurumdan istemekte ve kurumlar da ödemektedir. Kıdem tazimantına, şu anda mevcut düzenlemeye göre bir yıl çalışılmış olması halinde hak kazanılmakta ve İş Kanununda belirtilen şartların mevcudiyeti halinde de ödenmektedir. Dolayısıyla işçi aynı işyerinde çalışırken kıdem tazminatına hak kazanabilmektedir. İşyeri de işçinin hak ettiği kıdem tazminatını, kanunda belirlenen durumların gerçekleşmesi halinde ödemek zorunda olacağından tahakkuk esasına göre, kıdem tazminatına hak kazanıldığı dönemde bu muhtemel gider için karşılık ayırmaktadır. Memurun emekli olması halinde ödenen emekli ikramiyesinde ise ikramiyeye hak kazanma şartları tamamen farklıdır. Bir memur, aynı kurumda 10 yıl veya daha fazla çalışmış olsa dahi emeklilik için gerekli çalışma süresini doldurmuş olmadığından hak kazanımı sözkonusu olmamaktadır. Bununla birlikte kurumların, memurlar için emekliliğe hak kazandıkları, yani emeklilik için gerekli çalışma sürelerini doldurdukları andan itibaren emekli ikramiyesi karşılığı ayırabilecekleri ve çalışmaya devam ettikleri sürece de – emeklilik işlemi gerçekleşene kadar – emeklilik ikramiyesi için her yıl karşılık ayırmaya devam edebilecekleri kanaatindeyiz. 1.3.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Faaliyet dönemi içinde ödenmek üzere 85.000,00 TL kıdem tazminatı karşılığı ayrılmıştır. 630 Giderler Hesabı 85.000,00 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 85.000,00 Örnek 2: Daha önceki yıllarda ayrılarak uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu içindeki kıdem tazminatı karşılığı hesabına kaydedilmiş olan 48.000,00 TL’nin izleyen dönemde ödenmesi öngörülmüştür. 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 48.000,00 48.000,00 Örnek 3: (K) Belediyesinde işçi (S) için 36.000,00 TL kıdem tazminatı ödenmiş, söz konusu kişi için ayrılan kıdem tazminatı karşılığının 28.000,00 TL olduğu anlaşılmıştır. 2013 | 205 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 630 Giderler Hesabı 28.000,00 8.000,00 103Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 36.000,00 36.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 36.000,00 Örnek 4: (K) Büyükşehir Belediyesi, 20 ve 25 yıllık emeklilik hizmet sürelerini dolduran, ancak çalışmaya devam eden 7 adet memur kadrolu personele ödenecek emekli ikramiyesi için 380.000,00.TL karşılık ayırmaya karar vermiştir. 630 Giderler Hesabı 380.000,00 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 380.000,00 Sözkonusu personel için takip eden dönem içinde de 70.000,00.TL emeklilik ikramiyesi karşılığı ayrılmıştır. 630 Giderler Hesabı 70.000,00 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 70.000,00 İlgili personeller bir sonraki dönem içerisinde emekli olmuşlardır. SGK gönderdiği yazıda, emekli olan personele ödediği toplam 443.000,00.- TL emeklilik ikramiyesini talep etmiştir. 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 450.000,00 630 Giderler Hesabı 7.000,00 103Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 443.000,00 443.000,00 443.000,00 Ayrılan karşılığın 7.000,00.- TL’sinin konusu kalmadığından faaliyet hesabına atılmak suretiyle kapatılması sağlanmıştır. 2- 379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI HESABI Bu grubun yukarıda belirtilen 372 Kıdem Tazminatı Hesabı içinde yer almayan ve önemlilik kavramına göre de ayrı ayrı hesaplarda izlenmesi mümkün olmayan borç ve gider karşılıkları bu hesaba alacak kaydedilir, ödenmeleri halinde de borç kaydedilir. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu içindeki diğer borç ve gider karşılığı hesabında kayıtlı tutarlardan, izleyen dönemde ödeneceği öngörülen borç ve gider karşılıkları dönem sonunda bu hesaba kaydedilir. Yerel yönetimlerde tazminatlar veya borç ve giderler için karşılık ayrılması pek yaygın bir uygulama değildir. Ancak kurumların me206 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER vuzatın karşılık ayrılmasına izin verdiği gelecekte karşılaşılması muhtemel giderler için karşılık ayırmala bütçe ve kaynak planlaması açısından son derece önemlidir. Karşılık ayrılabilecek borç ve gider kalemlerine, kurum aleyhine açılan ve yargılaması devam eden tazminat veya zarar tazmini davalarından kurum aleyhine sonuçlanması güçlü bir ihtimal olan veya yargılamanın gidişine göre kurum aleyhine sonuçlanacağı anlaşılanlar için ayrılacak karşılıklar ile vergi uyuşmazlıkları için ayrılan karşılıklar örnek olarak gösterilebilir. 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (Y) Belediyesinde açılan itfaiye eri sınavını kazanan ancak idare tarafından evraklarında eksiklik bulunduğu gerekçesi ile işe başlatılmayan (B) kişisi idari yargıya gitmiştir. Yargılama on aydır devam etmektedir. Yargılamanın idare aleyhine sonuçlanacağına anlaşılmaktadır. (B) kişisine işsiz kaldığı dönemler için 32.000,00.tazminata hüküm verilebileceği mahkeme safahatından anlaşılmıştır. (Y) Belediyesi ödenecek tazminat için karşılık ayırmayı uygun görmüştür. 630 Giderler Hesabı 32.000,00 379 Diğer Borç ve Gider Karşılığı Hs 32.000,00 İdari yargıdaki dava takip eden yıl içerisinde sonuçlanmıştır. Yargı, (B) kişisine 31.500,00.- TL tazminat ve katlanmış olduğu 240,00.- TL yargı giderinin ödenmesine karar vermiştir. 379 Diğer Borç ve Gider Karşılığı Hs 630 Giderler Hesabı 32.000,00 240,00 103 Verl.Çk.ve Gön.Emr.Hs. 31.740,00 630 Giderler Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 500,00 31.740,00 31.740,00 Önceki yılda ayrılan karşılıktan 500,00.- TL’lik kısmının konusu kalmadığından faaliyet hesabına atılarak kapatılması sağlanmıştır. Örnek 2: Daha önceki yıllarda ayrılarak uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu içindeki diğer borç ve gider karşılığı hesabına kaydedilmiş olan 8.000,00 TL’nin izleyen dönemde ödenmesi öngörülmüştür. 2013 | 207 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 479 Diğer Borç ve Gider Karşılığı Hesabı 8.000,00 379 Diğer Borç ve Gider Karşılığı Hs 8.000,00 Örnek 3: Diğer borç ve gider karşılığı 15.000,00 TL nakden ödenmiştir. 379 Diğer Borç ve Gider Karşılığı Hesabı 15.000,00 103Verilen Çek ve Gönderme Emr.Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 15.000,00 15.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 15.000,00 I) GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI Bu hesap grubu, içinde bulunulan dönemde veya daha önceki dönemlerde ortaya çıkan gelecek aylara ait gelirler ile faaliyet dönemine ait olup, ödemesi gelecek aylarda yapılacak giderlerin izlenmesi için kullanılır. Gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 1- 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HESABI İçinde bulunulan dönemde tahsil edilen ancak, takip eden aylara ait olan gelirler bu hesapta izlenir. Örneğin, bir bina kiraya verildiğinde bunun bir yıllık kirası peşin tahsil edilirse bunun gelecek aylara ait olan kısmı bu hesaba alacak kaydedilir. Peşin tahsil olunan gelirler ve uzun vadeli hesaptan (480) devredilenler bu hesabın alacağına kaydedilir. Gelecek aylara ait gelirler, ait olduğu dönemde ilgili gelir hesaplarına devredilir. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (B) Belediyesince kiraya verilen binanın bir yıllık kirası olan 4.700,00 TL dönem başında tahsil edilmiştir. 100 Kasa Hesabı 4.700,00 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 208 | 2013 4.700,00 4.700,00 4.700,00 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER a) Dönem sonunda kira geliri tahakkuk hesabına kaydedilmiştir. 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 4.700,00 600 Gelirler Hesabı 4.700,00 Örnek 2: Dönem sonunda 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabında kayıtlı 23.000,00 TL’nin takip eden faaliyet dönemine ait olduğu anlaşılmıştır. 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı 23.000,00 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 23.000,00 Örnek 3: Gelecek aylara ait olarak tahsil edilen gayrimenkul kira gelirinden 1.300,00 TL iade edilmiştir. 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 1.300,00 103 Verilen Çek ve Gönderme Emr.Hs. 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 1.300,00 1.300,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 1.300,00 2- 381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI Tahakkuk eden ancak, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemde ödenebilir duruma gelecek olan tutarların izlenmesi için kullanılır. Örneğin, kurumun 4 yıllık kira sözleşmesi yaparak bir bina kiraladığını, sözleşmeye göre kiraların yıllık dönem sonunda ödeneceğini varsayalım. Bu durumda birinci aydan itibaren ödemenin yapılacağı aya kadar kira sözleşmesine dayanılarak her ay gider tahakkuk edecektir. İşte bu gibi durumlarda her ay giderler hesabına borç kaydedilirken 381 nolu hesaba alacak kaydedilir. Dönem sonunda, uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gider tahakkukları hesabında yer alıp, ödeme zamanına bir yıldan az süre kalan tutarlar bu hesaba aktarılır. 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Kurum 4 yıllığına bir hizmet binası kiralamıştır. Dört yıllık kira tutarı 17.000,00 TL’dir. Kira ödemeleri yılsonlarında yapılacaktır. 630 Giderler Hesabı 481 Gider Tahakkukları Hesabı 17.000,00 17.000,00 2013 | 209 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ a) Uzun vadeli gider tahakkukları hesabında kayıtlı olan 3.400,00 TL takip eden faaliyet döneminde ödenebilir hale gelecektir. 481Gider Tahakkukları Hesabı 3.400,00 381Gider Tahakkukları Hesabı 3.400,00 b) Aralık ayının sonunda bir yıllık kira alacaklıya ödenmiştir. 381Gider Tahakkukları Hesabı 3.400,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 25,00 103 Verilen Çek ve Gönderme Emr. Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 3.375,00 3.400,00 3.400,00 İ) DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Bu hesap grubu, kurumun mal ve hizmet satışı nedeniyle tahsil etmiş olduğu Katma Değer Vergisi tutarları ve bu tutarlardan mahsup edilen ve ödenen tutarlar ile yapılan sayımlar sonucunda tespit edilen kasa, döviz, çek, menkul kıymet, maddi duran varlık ve diğer fazlalıkların geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır. Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşur. 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı 397 Sayım Fazlaları Hesabı 399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 1- 391 HESAPLANAN KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI Katma değer vergisi mükellefi kamu idarelerince teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma değer vergisi ile işlemi gerçekleşmeyen ya da işlemden vazgeçilen mal ve hizmetlere ilişkin katma değer vergilerinin izlenmesi için kullanılır. Yerel yönetimler ile bağlı kuruluşları kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri ile ilgili olarak KDV mükellefiyetinden istisna tutulmuştur. Ancak yerel yönetimler ile bağlı kuruluşlarının yapmış oldukları ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyetleri (gelir getirici faaliyetleri)nden kaynaklanan mal ve hizmet teslimleri katma değer vergisine tabi olacaktır. 11 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinden aşağıda yapmış olduğumuz alıntıda da bu konu açıklanmıştır. 210 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 1.1.Belediyelerce Yapılan KDV’ye Tabi Teslim ve Hizmetler Belediyelerce teslim olunan ve çeşitli tebliğ ve muktezalarda KDV’ye tabi olduğu belirtilen bazı mal ve hizmetler, konu hakkında fikir vermek amacıyla aşağıda sıralanmıştır: Otobüs, havagazı, su, elektrik, mezbaha, soğuk hava deposu ve benzeri işletmelerin teslimleri, ücrete tabi çekek yeri, baca temizleme, tranşe, otogar, otopark152, yol kaplama ve onarma işleri, ticaret ünvanı tescili, pazaryeri tezgah kurma, etiket ücreti, odun – kömür satışları, diğer tanzim satışları. Çiçek, eski eşya, enkaz, basılı evrak satışı, ambulansla hasta nakli, kantar, belediye mülklerine reklam konması, hoparlörle ilan neşri, kanal temizleme, atık su uzaklaştırma ücreti, arazözle su verme, motopompla su boşaltma, çöp satışı, yangın tüpü satışı. Belediyeye ait gayrimenkullerin Devlet İhale Kanunu kapsamında veya müzayede suretiyle satılması, özel park, fidanlık ve hayvan hastanesince yapılan teslim ve hizmetler, belediyeye ait müzayede yerlerinde yapılan satışlar v.b. Belediye ve il özel idarelerinin mülkiyetinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler, Katma Değer Vergisi Kanununda 06.08.2008 tarihinde yapılan değişiklikle katma değer vergisinin istisnaları arasına alınmıştır.153 Dolayısıyla, taşınmaz satışlarında Katma değer vergisinin doğup doğmadığını tespit için mülkiyette kalma süresinin göz önünde bulundurulması gerekir. Belediyelerin ihale ile arsa satışı nedeniyle tahsil etmiş oldukları KDV’ler beyannamelerde gösterilmekle birlikte, KDV kapsamı dışında kalan kamu hizmeti niteliğindeki belediyesel teslim ve hizmetlerden olduğundan kurumun ödeyeceği KDV yükünü azaltmak amacıyla indirime konu edilememektedir. KDV tahsil edilen diğer işlemleri de bu ölçü ile değerlendirmek gerekir. 1.2.Belediyelerce Yapılan KDV’ye Tabi Olmayan Teslim ve Hizmetler Yine bazı tebliğ ve muktezalara göre Belediyelerin KDV’ye tabi olmayan teslim ve hizmetleri için şu örnekler anılabilir: 152 Danıştay 9 ncu dairesinin 4.2.1998 tarih ve E: 1997/93, K: 1998/305 sayılı Kararında Belediyelerce alınan otopark ücretlerinin işgaliye harcı niteliğinde olduğu için KDV’nin konusuna girmediği hükme bağlanmıştır. 153 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (Madde 17/r) 2013 | 211 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre alınan ve vergi, resim, harç niteliğini haiz bulunan (ücret niteliğinde olmayan) gelirler, para cezaları ve vergi cezaları her hangi bir ücret alınmaksızın yapılan bilumum teslim ve hizmetler KDV’nin konusuna girmez. Belediyelerin bedel karşılığı da olsa arızi olarak yaptıkları mal satışları ve hizmet ifaları KDV’nin konusuna girmez. Belediyelerin KDV mükellefiyetinden söz edebilmek için ücret ve bedel karşılığında sürekli olarak ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyette bulunan bir iktisadi işletmeleri olması gerekir. Örnek vermek gerekirse, belediyelerin halk ekmek adı altında bizzat kurdukları fırın işletmeleri KDV mükellefiyetine konudur. Bunun gibi belediyelerin münferit olarak ve ihale uygulamaksızın yaptıkları arsa satışı KDV’ye tabi değildir. Aşağıda sayacağımız işlerin kamu hizmeti olması nedeniyle KDV konusuna girmediğine dair muktezalar vardır: Cenaze kaldırma, mezar yeri, cenaze nakli, plan kontrol ve imar durumu, imar planı teklif ve tadilleri, revizyon işleri, yol genişliklerinin mahallen tespiti, inşaat istikamet rölevesi, aplikasyon işleri, plan kote ve köşe kotları, profil ve kesit işleri, eşik kotu verilmesi, silüet, mevzii harita kontrolleri, mezar inşaatı ruhsatı, gasilhane ve mezar inşaatı su ücreti, nikah hizmetleri v.b. 1.3. Gecikme Cezaları ve Tazminatlarda KDV Yukarıda da belirttiğimiz gibi, KDV’den bahsedilebilmesi için öncelikle bir işlemin yani bir mal teslimi ve hizmet ifasının olması gerekir. Aksi halde, KDV’den bahsedilmesi söz konusu olmayacaktır. Öte yandan, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanun’un 20/1. maddesine göre KDV’nin matrahı, teslim ve hizmet işlemlerinin karşılığını oluşturan bedeldir. Ayrıca, Kanun’un 24/c maddesine göre, verginin hesaplanacağı bedele/matraha; vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzeri adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler de dahil bulunmaktadır. Bu çerçevede, gecikme cezaları, faiz ve tazminatlar; Bir mal teslimi veya hizmet ifasının karşılığını oluşturduğu veya Bedelin vadesinde ödenmemesi nedeniyle uygulandıkları takdirde KDV’ye tabidirler. Teslim/satış bedelinin zamanında ödenmemesi nedeniyle ortaya çıkan bu cezai yaptırımlar bedelin bir unsuru, parçası niteliğindedir. Dolayısıyla, mal ve hizmet teslim/satış bedellerinin geç ödenmesi nedeniyle ortaya çıkan ve Kanun’un 20 ve 24/c maddelerine göre 212 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER KDV matrahına dahil bulunan gecikme zammı, gecikme cezası, vade farkı, faiz gibi yaptırımlar, satışa konu mal ve hizmetin tabi olduğu oranda KDV’ye tabi olacaktır154. Ancak, bedelin vadesinde ödenmemesi nedeniyle sonradan ortaya çıkan faizler ve vade farkları için ayrı/ikinci bir fatura düzenlenmesi halinde mal teslimi veya hizmet ifası nedeniyle düzenlenen ilk faturaya atıfta bulunulması suretiyle fatura bedeline asıl mal veya hizmetin tabi olduğu oranda KDV uygulanması gerekmektedir. 1.4.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (H) Belediyesi Hayvanat Bahçesi Müdürlüğü Ocak 2008 ayında 8.900,00 TL gelir elde etmiştir, bunun 1.350,00 TL’sinin KDV olduğu anlaşılmıştır. 102 Banka Hesabı 8.900,00 600 Gelirler Hesabı 7.550,00 391Hesaplanan KDV Hesabı 1.350,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 8.900,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 8.900,00 Örnek 2: Ay sonunda, devreden KDV hesabının borç bakiyesinin 32.000,00 TL, indirilecek KDV hesabının borç bakiyesi ise 33.400,00 TL olup, hesaplanan KDV hesabının alacak bakiyesi 55.200,00 TL’dir. Ay sonu kaydını yapınız. 190 Devreden KDV Hesabı 391Hesaplanan KDV Hesabı 200,00 55.200,00 191 İndirilecek KDV Hesabı 33.400,00 190 Devreden KDV Hesabı 32.000,00 Örnek 3: Ay sonunda, devreden KDV hesabının borç bakiyesinin 18.000,00 TL, indirilecek KDV hesabının borç bakiyesi ise 41.100,00 TL olup, hesaplanan KDV hesabının alacak bakiyesi 61.800,00 TL’dir. Ay sonu kaydını yapınız. 391 Hesaplanan KDV Hesabı 61.800,00 191 İndirilecek KDV Hesabı 41.100,00 190 Devreden KDV Hesabı 18.000,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 2.700,00 154 MB.'nin, 07.02.1996 tarih ve 31242; 03.04.1993 tarih ve 27747; 15.03.1995 tarih ve 13920; 08.10.1997 tarih ve 42761 sayılı Özelgeleri. 2013 | 213 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 4: (G) Büyükşehir Belediyesince 07.10.2009 tarihinde yapılan ihalede peşin bedelle 43.200.000,00 TL’ye iki parsel arsa satışı yapılmıştır. Arsalardan biri 2006 yılından beri Belediyenin mülkiyetinde bulunmaktadır ve kayıtlı değeri 11.700.000,00 TL, satış bedeli ise 29.800.000,00 TL’dir.155 Diğer arsa ise içinde bulunulan yılda üretilmiş olup, kayıtlı değeri, 9.800.000,00 TL, satış bedeli ise 13.400.000,00 TL’dir. Öncelikle satış bedeli ile net değeri (örneğimizde kayıtlı değer) arasındaki olumlu farkın hesaplara alınması gerekir. 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 21.700.000,00 600 Gelirler Hesabı 21.700.000,00 Şimdi de satış işlemini muhasebeleştirelim. 102 Banka Hesabı 48.564.000,00 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 43.200.000,00 391 Hesaplanan KDV Hesabı 5.364.000,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 48.564.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 48.564.000,00 Örnek 5: (D) yerel yönetimine bağlı Sular İdaresi Genel Müdürlüğü, su kullanım bedelini zamanında ödemeyen abone (A)’dan 300,00.- TL kullanım bedeli ve 160,00.- TL de gecikme zammı tahsil etmiştir. (Hem su kullanım bedeli, hem de gecikme zammı için kdv %8 alınacaktır.) Öncelikle gecikme zammının tahakkuk kaydını verelim: 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 160,00 600 Gelirler Hesabı 160,00 Tahsilat kaydının muhasebeleştirilmesi: 100 Kasa Hesabı 121 Gelirlerden Takipli Alc.Hs 300,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hs 160,00 391 Hesaplanan KDV Hesabı 36,80 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 155 496,80 496,80 496,80 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/r maddesi gereğince kdv yalnızca bu arsa için hesaplanacaktır. 214 | 2013 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER Örnek 6: (D) yerel yönetimine bağlı Sular İdaresi Genel Müdürlüğü, abone (A)’dan 2.500,00.- TL kaçak su kullanım bedelini kdv’si ile beraber tahsil etmiştir. (Kdv %8 alınacaktır.) Öncelikle tahakkuk kaydını verelim: 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 2.500,00 600 Gelirler Hesabı 2.500,00 Tahsilat kaydının muhasebeleştirilmesi: 100 Kasa Hesabı 2.700,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hs 2.500,00 391 Hesaplanan KDV Hesabı 200,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 2.700,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 2.700,00 2- 397 SAYIM FAZLALARI HESABI Yapılan sayımlar sonucunda: Kasa, Döviz, Çek, Menkul kıymetlerde, Tespit edilen her türlü fazlalığın, nedenleri belirleninceye kadar geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır. 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Muhasebe birimi veznesinde yapılan sayımda 150,00 TL fazlalık bulunmuştur. 100 Kasa Hesabı 150,00 397 Sayım Fazlaları Hesabı 150,00 a) Fazlalığın biriken küsuratlardan kaynaklandığı anlaşılmıştır. 397 Sayım Fazlaları Hesabı 150,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 150,00 150,00 150,00 2013 | 215 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ b) Fazlalığın muhasebedeki hesap hatasından kaynaklandığı anlaşılmıştır. 397 Sayım Fazlaları Hesabı 150,00 100 Kasa Hesabı 150,00 Örnek 2: (A) Dairesine ait ambarda yapılan sayımda kırtasiye malzemesinde 750,00 TL değerinde fazlalık tespit edilmiştir. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı156 750,00 397 Sayım Fazlaları Hesabı 750,00 a) Fazlalığın kullanıma verildiği halde kayıtlardan düşülmeyen malzemelerden kaynaklandığı anlaşılmış ve ilgili daireye teslimi yapılmıştır. 397 Sayım Fazlaları Hesabı 750,00 150 İlk Madde ve Malzeme Hs 750,00 b) Fazlalığın nedeni anlaşılamamıştır. 397 Sayım Fazlaları Hesabı 750,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 750,00 750,00 750,00 3- 399 DİĞER ÇEŞİTLİ KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR HESABI Bu hesap, bu grup içinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli kısa vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır. 156 Sayımda bulunan stok fazlalarının ambar kayıtlarına girişi için TİF düzenlenmesi unutulmamalıdır. 216 | 2013 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER BEŞİNCİ BÖLÜM UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 2013 | 217 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 218 | 2013 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER BEŞİNCİ BÖLÜM UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER A) UZUN VADELİ İÇ MALİ BORÇLAR Kurum nam ve hesabına ulusal para birimi veya döviz cinsi ve dövize endeksli olarak yapılan iç borçlanmalardan, vadesi bir yıl ve daha fazla olan borçların anaparası ile döviz cinsi ve dövize endeksli iç borç anaparasına eklenen veya düşülen kur farkları ve uzun vadeli diğer iç mali borçların izlenmesi için kullanılır. Borçlanmalarla ilgili genel gider ve faizler bu gruptaki hesaplarla ilgilendirilmeksizin, bütçeye konulan ödeneklerden karşılanır Vadesi bir yılın altına inen iç mali borçlar, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki iç mali borçlar hesap grubunun ilgili hesaplarına aktarılır. 1- 400 BANKA KREDİLERİ HESABI Banka ve diğer finans kuruluşlarından alınan uzun vadeli krediler ile kur farklarının yer aldığı hesaptır. Dönem sonundan itibaren bir yıl içinde ödenecek anapara taksitleri ile vadesi bir yıla düşen tutarlar 300 Banka Kredileri Hesabına aktarılır. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (R) Özel İdaresi İller Bankasından bir yıl geri ödemesiz, iki yıl vadeli dolara endeksli 90.000,00 TL tutarında borçlanmıştır. 102 Banka Hesabı 90.000,00 400 Banka Kredileri Hesabı 90.000,00 a) Döviz kuruna bağlı olarak borçlanılan miktarda 2.400,00 TL artış olmuştur. 630 Giderler Hesabı 400 Banka Kredileri Hesabı 2.400,00 2.400,00 b) Döviz kuruna bağlı olarak borçlanılan miktarda 800,00 TL değer düşmesi olmuştur. 2013 | 219 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 400 Banka Kredileri Hesabı 800,00 600 Gelirler Hesabı 800,00 Örnek 2: (F) Belediyesine 171.100,00 TL tutarında beş adet hizmet aracı alınmış ve karşılığı iki yıl vadeli banka kredisiyle ödenmiştir. 254 Taşıtlar Hesabı 171.100,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 1.087,50 400 Banka Kredileri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 170.012,50 171.100,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 171.100,00 Örnek 3: Dönem sonunda 250.000,00 TL banka kredisi borcunun vadesinin bir yılın altına indiği tespit edilmiştir. 400 Banka Kredileri Hesabı 250.000,00 300 Banka Kredileri Hesabı 250.000,00 2- 403 KAMU İDARELERİNE MALİ BORÇLAR HESABI Diğer kamu idarelerine olan ve vadesi faaliyet dönemini aşan mali borçların izlenmesi için kullanılır. 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (H) İl Özel İdaresi Hazinece sağlanan70.000,00 Avro krediyi ikrazen kullanmıştır. 1 Avro = 1,90 TL 102 Banka Hesabı 133.000,00 403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs 133.000,00 a) Ay sonunda yapılan değerlemede Avro kurunun 1,98 TL’ye yükseldiği görülmüştür. 630 Giderler Hesabı 5.600,00 403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs 5.600,00 b) Ay sonunda yapılan değerlemede Avro kurunun 1,85 TL’ye gerilediği görülmüştür. 403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs 600 Gelirler Hesabı 6.300,00 6.300,00 c) Dönem sonunda Hazineye olan borcun vadesinin bir yılın altına indiği tespit edilmiştir. 220 | 2013 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs 132.300,00 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs 132.300,00 3- 404 TAHVİLLER HESABI Kurum nam ve hesabına, ulusal para birimi, döviz cinsi ve dövize endeksli olarak karşılığında nakit imkânı sağlayan tahvil ihracı suretiyle yapılan iç borçlanmaların anaparası ile bunlardan döviz cinsi ve dövize endeksli olanların anaparaya eklenecek veya anaparadan düşülecek kur farklarının izlenmesi için kullanılır. Çıkarılan tahviller, nominal bedelleri ile bu hesaba alacak kaydedilir. Dönem sonundan itibaren bir yıl içinde ödenecek tahvil anapara borç ve taksitleri, 304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabına aktarılır. 3.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (T) yerel yönetimince 3.800.000,00 TL değerinde faiz kuponlu tahvil ihraç edilmiştir. 102 Banka Hesabı 3.800.000,00 404 Tahviller Hesabı 3.800.000,00 Örnek 2: (İ) Yerel Yönetimince 2.900.000,00 TL değerinde tahvil primli olarak satılmıştır. Prim gelirinin 11.000,00 TL’si içinde bulunulan döneme, 52.000,00 TL’si de gelecek yıla aittir. 102 Banka Hesabı 2.963.000,00 404 Tahviller Hesabı 2.900.000,00 600 Gelirler Hesabı 11.000,00 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı 52.000,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 63.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 63.000,00 Dönem sonunda gelecek döneme ait olup peşin tahsil edilen prim geliri kısa vadeli hesaba alınmıştır. 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı 52.000,00 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hs. 52.000,00 Takip eden dönem sonunda ise tahvil geliri faaliyet hesabına aktarılmıştır. 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hs. 600 Gelirler Hesabı 52.000,00 52.000,00 2013 | 221 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 3: Nominal değeri 1.400.000,00 TL olan (S) Yerel Yönetimine ait tahviller 120.000,00 TL ıskontolu satılmıştır. Iskontonun 72.000,00 TL’si gelecek yıla aittir. 102 Banka Hesabı 1.280.000,00 630 Giderler Hesabı 48.000,00 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı 72.000,00 404 Tahviller Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 1.400.000,00 120.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 120.000,00 Dönem sonunda gelecek yıla ait giderler ilgili kısa vadeli hesaba alınmıştır. 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 72.000,00 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs 72.000,00 Takip eden faaliyet dönemi sonunda ise peşin ödenen giderler ilgili faaliyet hesabına aktarılmıştır. 630 Giderler Hesabı 72.000,00 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 72.000,00 4- 409 UZUN VADELİ DİĞER İÇ MALİ BORÇLAR HESABI Kurum tarafından alınan diğer uzun vadeli iç borçların izlenmesi için kullanılır. B) UZUN VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR 1- 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI Kurumun herhangi bir dış finansman kaynağından, belirli bir geri ödeme planına göre geri ödenmek üzere yabancı para cinsinden sağlanan dış borç anaparaları ile anaparaya eklenen veya düşülen kur farklarının izlenmesi için kullanılır. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (D) Belediyesince Dünya Bankasından 90.000,00 Avro mali finansman sağlanmıştır. Kredinin 65.000 Avrosunun vadesi iki yıldır. 1 Avro = 1,90 TL 105 Döviz Hesabı 310 Cari Yılda Ödnck Dış Mali B. Hs. 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 222 | 2013 171.000,00 47.500,00 123.500,00 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER a) Ay sonunda yapılan değerlemede Avro kurunun 1,98 TL’ye yükseldiği görülmüştür. 630 Giderler Hesabı 7.200,00 310 Cari Yılda Ödnck Dış Mali B.Hs. 2.000,00 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 5.200,00 b) Ay sonunda yapılan değerlemede Avro kurunun 1,85 TL’ye gerilediği görülmüştür. 310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali B. Hs. 3.250,00 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 8.450,00 600 Gelirler Hesabı 11.700,00 c) 410 Dış Mali Borçlar Hesabında kayıtlı 65.000 Avroluk borcun vade süresinin bir yılın altına indiği görülmüştür. 1 Avro = 1,85 TL 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 120.250,00 310 Cari Yılda Ödnck Dış Mali Brç.Hs. 120.250,00 Örnek 2: (Z) İl Özel İdaresince Dünya Bankasından alınan (Avro cinsi) 5 yıl vadeli 120.000,00 TL kredi, daha sonra Dünya Bankası tarafından Özel İdareye hibe edilmiştir. İşlemiş faiz alacağı 7.600,00 TL olup, 1.300,00 TL’si içinde bulunulan yıla aittir. 410 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Brç.Hs. 120.000,00 381Gider Tahakkukları Hesabı 1.300,00 481 Gider Tahakkukları Hesabı 6.300,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 127.600,00 127.600,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 127.600,00 Örnek 3: (C) Belediyesince uluslar arası kuruluştan sağlanan 30.000 Avro proje kredisi iade edilmiştir. 1 Avro = 1,90 TL 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 104 Proje Özel Hesabı 57.000,00 57.000,00 Örnek 4: (R) Belediyesince Dünya Bankasından alınan kredilerden kullanılmayan 5.000,00 Avro vadesinden önce ödenmiştir. 120 2013 | 223 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Avro sonraki dönemlere ait işlemiş faizi bulunmaktadır. 1 Avro = 1,90 TL 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 481 Gider Tahakkukları Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 9.500,00 228,00 9.728,00 228,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 228,00 C) DİĞER BORÇLAR 1- 430 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI Nakden veya mahsuben tahsil edilen ve bir yıldan uzun vadede iade edilecek olan depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır. Alınan depozito ve teminatlardan iade süresi bir yılın altına inenler 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına aktarılır. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (İ) Büyükşehir Belediyesince yıllara sâri hizmet binası yapım işi ihalesi nedeniyle, ihale üzerinde kalan (P) İnşaat Ltd. Şirketinden nakden 30.000,00 TL kesin teminat alınmıştır. 100 Kasa Hesabı 30.000,00 430 Alınan Depozito ve Teminatlar 30.000,00 Hs a) Hizmet binası yapımı işinin tamamlanmasına bir yıldan az süre kaldığı için bu hesapta izlenen kesin teminat, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubundaki alınan depozito ve teminatlar hesabına aktarılmıştır. 430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hs 30.000,00 330 Alınan Depozito ve Teminatlar 30.000,00 Hs Örnek 2: Temizlik ihalesi Müteahhit (A)’nın üzerinde bırakılmıştır. İstekli (A) 1.500,00 TL geçici teminatını, 4.500,00 TL daha ödeyerek kesin teminata çevirmiştir. 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hs 1.500,00 100 Kasa Hesabı 4.500,00 430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hs 6.000,00 a) Yüklenicinin sözleşme şartlarına uymaması nedeniyle sözleşme feshedilmiş ve 6.000,00 TL ihale kesin teminatı gelir 224 | 2013 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER kaydedilmiştir. Kesin teminat alındığı tarih ile gelir kaydedildiği tarih aralığı için DİE toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenmiş ve 340,00 TL güncelleme farkı bulunmuştur. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 340,00 600 Gelirler Hesabı 430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hs 340,00 6.000,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 6.000,00 6.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 6.000,00 2- 438 KAMUYA OLAN ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ BORÇLAR HESABI Kamuya olan vergi ve sosyal sigorta kesintileri gibi borçlardan bir yıldan daha uzun süre ile ertelenen veya takside bağlananlar bu hesapta izlenir. 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Sorumlu sıfatıyla nakden veya mahsuben tahsil edilmekle beraber vergi dairesine zamanında ödenemeyen 90.000,00 TL vergi borcu yükümlülüklerin yeniden yapılandırılması hakkındaki yasal düzenleme çerçevesinde iki yıl süre ile ertelenmiştir. 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs 90.000,00 438 KOET Borçlar Hesabı 90.000,00 a) Bu hesapta kayıtlı ertelenmiş yükümlülüklerden 55.000,00 TL’nin vadesi, dönem sonu itibariyle bir yılın altına inmiştir. 438 KOET Borçlar Hesabı 368 VGETV ve DY Hesabı 55.000,00 55.000,00 Örnek 2: Nakit sıkıntısı nedeniyle ödenemeyen 54.000,00 TL gelir vergisi stopajı tecil edilmiştir. Vergi borcunun 40.000,00 TL’si iki yıl süre ile ertelenmiştir. 2013 | 225 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs 54.000,00 368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs. 14.000,00 438 Kamuya Olan ETB Hesabı 40.000,00 a) Ertelenen vergi borcunun 14.000,00 TL’si tecil vadesinde ödenmiştir. 368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs. 14.000,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 14.000,00 b) Yılsonunda ertelenen vergi borcundan 30.000,00 TL’nin vadesinin takip eden faaliyet dönemine dönüştüğü belirlenmiştir. 438 Kamuya Olan ETB Hesabı 30.000,00 368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs. 30.000,00 D) ALINAN UZUN VADELİ AVANSLAR 1- 440 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI Mal ve hizmet satış faaliyeti olan kurumların gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği avansların izlenmesi için kullanılır. Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki (340) alınan avanslar hesap grubunun ilgili hesaplarına aktarılır. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: İzleyen faaliyet döneminde teslim edilecek mal için 2.500,00 TL sipariş avansı tahsil edilmiştir. 100 Kasa Hesabı 2.500,00 440 Alınan Sipariş Avansları Hs 2.500,00 a) Donem sonu itibarıyla siparişi alınan malın teslimine bir yıldan daha kısa bir süre kaldığı için sipariş avansı da kısa vadeli yabancı kaynaklarda ilgili hesaba alınmıştır. 440 Alınan Sipariş Avansları Hs 340 Alınan Sipariş Avansları Hs 226 | 2013 2.500,00 2.500,00 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER b) Sipariş avansı alınan mal, (KDV Hariç) 16.000,00 TL’ye mal edilmiş ve 19.000,00 TL’ye müşteriye satılmıştır. 153 Ticari Mallar Hs 191 İndirilecek KDV Hs. 16.000,00 2.880,00 360 Ödn.Vrg.ve Fonlar Hs (dv) 132,00 103 Verl.Çk.ve Gön.Emr.Hs 830 Bütçe Giderleri Hs 18.748,00 18.880,00 835 Gider Yansıtma Hs 100 Kasa Hesabı 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 18.880,00 19.920,00 2.500,00 153 Ticari Mallar Hesabı 16.000,00 391 Hesaplanan KDV Hs. 3.420,00 600 Gelirler Hesabı 3.000,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 22.420,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 22.420,00 2- 449 ALINAN DİĞER AVANSLAR HESABI Alınan diğer uzun vadeli avansların izlenmesi için kullanılır. Çalışma mantığı ve esasları 440 Alınan Sipariş Avansları Hesabı ile aynıdır. E) UZUN VADELİ BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 1- 472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI Bu hesap, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan uzun vadeli kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılır. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Belediyede çalışan işçiler adına takip eden faaliyet dönemlerinde ödenmek üzere 167.000,00 TL kıdem tazminatı hesaplanmış ve kıdem tazminatı karşılığı ayrılmıştır. 630 Giderler Hesabı 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hs 167.000,00 167.000,00 a) Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu içindeki kıdem tazminatı karşılığı hesabına kaydedilmiş olan karşı2013 | 227 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ lıktan 48.000,00 TL’nin izleyen dönemde ödenmesi öngörülmüştür. 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hs 48.000,00 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hs 48.000,00 2- 479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI HESABI Bu hesap, uzun vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlenmesi için kullanılır. F) GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI 1- 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER HESABI Peşin tahsil edilen gelirlerden takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenler, bu hesapta izlenir. Örneğin, bir bina kiraya verildiğinde bunun bir yıllık kirası peşin tahsil edilirse bunun gelecek aylara ait olan kısmı bu hesaba alacak kaydedilir. Dönem sonunda, bu hesapta yer alıp tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalan peşin tahsil edilmiş gelirler, açılış kaydını takiben düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gelecek aylara ait gelirler hesabına aktarılır. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (B) Belediyesince kiraya verilen binanın iki yıllık kirası olan 9.800,00 TL dönem başında peşin tahsil edilmiştir. Kira gelirinin 5.800,00 TL’si takip eden faaliyet dönemine aittir. 100 Kasa Hesabı 9.800,00 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 4.000,00 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı 5.800,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 9.800,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 9.800,00 a) Dönem sonunda içinde bulunulan yıla ait kira gelirinin tahakkuk kaydı yapılmış, takip eden dönemde tahakkuk ettirilecek olan kira geliri ise kısa vadeli yabancı kaynaklar arasına alınmıştır. 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 4.000,00 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı 5.800,00 228 | 2013 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER 600 Gelirler Hesabı 4.000,00 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 5.800,00 2- 481 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI Tahakkuk etmiş giderlerden kaynaklanan ancak, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemden sonraki dönemlerde ödenebilir duruma gelecek olan borçlar bu hesapta izlenir. 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (S) yerel yönetimince ihraç edilen tahvillerin iki yıl sonra ödenecek olan 86.000,00 TL faiz kuponu bulunmaktadır. 630 Giderler Hesabı 86.000,00 481 Gider Tahakkukları Hesabı 86.000,00 a) Dönem sonunda 28.000,00 TL tahvil faizinin vadesinin bir yılın altına indiği tespit edilmiştir. 481 Gider Tahakkukları Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 28.000,00 28.000,00 G) DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Yukarıdaki hesap gruplarında tanımlanmamış olan diğer uzun vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır. Bu gruba ait tek hesap bulunmaktadır: 499 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 2013 | 229 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 230 | 2013 ÖZ KAYNAKLAR ALTINCI BÖLÜM ÖZ KAYNAKLAR 2013 | 231 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 232 | 2013 ÖZ KAYNAKLAR ALTINCI BÖLÜM A) ÖZ KAYNAKLAR Varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar toplamı arasındaki farkın izlenmesi için kullanılır. Öz kaynaklar ana hesap grubu; Net değer/sermaye, Yeniden değerleme farkları, Geçmiş yıllar olumlu/olumsuz faaliyet sonuçları, Dönem faaliyet sonuçları Hesap gruplarından oluşur. 1- 500 NET DEĞER HESABI Net Değer Hesabı; Varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar, değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, geçmiş yıllar olumlu-olumsuz faaliyet sonuçları ve dönem faaliyet sonuçları toplamı arasındaki farkların, Varlık ve yabancı kaynaklardan kaydî envanteri yapılarak hesaplara alınanların, Öz kaynaklar ana hesap grubundaki hesaplarda kayıtlı tutarlardan bu hesaba aktarılmasına Karar verilenlerin, İzlenmesi için kullanılır. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (K) İl Özel İdaresinde ait araçların kaydi envanteri yapılmış olup, toplam 3.900.000,00 TL değerinde taşıt olduğu tespit edilmiştir. 254 Taşıtlar Hesabı 3.900.000,00 500 Net Değer Hesabı 3.900.000,00 Örnek 2: (K) İl Özel İdaresinde 4.500,00 TL alacak bakiyesi vermiş olan değer hareketleri sonuç hesabı bakiyesinin net değere atılmasına karar verilmiştir. 519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı157 500 Net Değer Hesabı 157 4.500,00 4.500,00 Bu hesap yalnızca İl Özel İdarelerinde kullanılmaktadır. 2013 | 233 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 3: Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabında kayıtlı 46.000,00 TL’nin beşinci yılın sonunda net değere atılmasına karar verilmiştir. 500 Net Değer Hesabı 46.000,00 580 Geçmiş Yıllar Olumsuz F.S.Hs 46.000,00 Örnek 4: İçinde bulunulan faaliyet döneminde ödenecek mali borçların envanteri yapılmış ve 280.000,00 TL kamu idarelerine ödenecek mali borç tespit edilmiştir. 500 Net Değer Hesabı 280.000,00 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs 280.000,00 Örnek 5: Yeniden değerleme farkları hesabının 3.100,00 TL borç bakiyesinin net değere atılmasına idarece karar verilmiştir. 500 Net Değer Hesabı 3.100,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hs 3.100,00 Örnek 6: Halen yapılmakta olan yatırımların envanteri yapılmış ve 340.000,00 TL yatırım harcaması tespit edilmiştir. 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 500 Net Değer Hesabı 340.000,00 340.000,00 B) DEĞER HAREKETLERİ 1- 511 MUHASEBE BİRİMLERİ ARASI İŞLEMLER HESABI İl özel idaresi merkez ve ilçe muhasebe birimlerinin birbirlerine gönderdikleri para ve kıymetler ile birbirleri adına nakden veya mahsuben yaptıkları tahsilât ve ödemelerin izlenmesi için kullanılır. Ödeme ve göndermelerde, işlemi başlatan özel idare birimi bu hesaba borç, ilgili hesaba alacak; adına işlem yapılan özel idare birimi ise ilgili hesaba borç, bu hesaba alacak kaydı yapar. Tahsilâtlarda ise işlemi başlatan özel idare birimi bu hesaba alacak ilgili hesaba borç; adına işlem yapılan il özel idare birimi ilgili hesaba borç, bu hesaba alacak kaydı yapar. TAHSİLÂT ÖDEME VE GÖNDERME İŞLEMİ BAŞLATAN 511 HESABINA ALACAK 511 HESABINA BORÇ ADINA İŞLEM YAPILAN 511 HESABINA BORÇ 511 HESABINA ALACAK 234 | 2013 ÖZ KAYNAKLAR 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (K1) İlçe Özel İdaresi (K) İl Özel İdaresi adına nakden 230,00 TL tahsilinde gelir kaydedilecek kişi borcu tahsilâtı yapmıştır. İlçe Özel İdare kaydı: 100 Kasa Hesabı 230,00 511 Muhasebe Bir Arası İşlemler Hs 230,00 İl Özel İdaresinin Kaydı: 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs 230,00 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 230,00 230,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 230,00 Örnek 2: (K) İl Özel İdaresi nakit ihtiyacı için (K2) İlçe Özel İdaresine 32.000,00 TL göndermiştir. İl Özel İdaresinin Kaydı: 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs 32.000,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hesabı 32.000,00 İlçe Özel İdare kaydı: 102 Banka Hesabı 32.000,00 511 Muhasebe Bir.Arası İşlemler Hs 32.000,00 Örnek 3: (K) İl Özel İdaresi (K3) İlçe Özel İdaresinin bütçe emanetlerinde kayıtlı borcuna karşılık yüklenici (T) Şirketine 48.000,00 TL ödemiştir. İl Özel İdaresinin Kaydı: 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs 48.000,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs 48.000,00 İlçe Özel İdare kaydı: 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 48.000,00 511 Muhasebe Bir.Arası İşlemler Hs 48.000,00 Örnek 4: (K) İl Özel İdaresi dönem sonunda muhasebe birimleri arası işlemler hesabının 57.000,00 TL borç bakiyesi verdiğini tespit etmiştir. 519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı 511 Muhasebe Bir.Arası İşlemler Hs 57.000,00 57.000,00 2013 | 235 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 5: (M) İl Özel İdaresi dönem sonunda muhasebe birimleri arası işlemler hesabının 21.000,00 TL alacak bakiyesi verdiğini tespit etmiştir. 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs 21.000,00 519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı 21.000,00 2- 519 DEĞER HAREKETLERİ SONUÇ HESABI İl özel idarelerince bu grup içindeki hesapların yılsonunda kalan bakiyeleri ve bu bakiyelere ilişkin olarak daha sonraki yıllarda yapılan kayıtların izlenmesi için kullanılır. Dönem sonunda değer hareketleri sonuç hesaplarına kaydedilen tutarlar, sürelerin güncellenmesi amacıyla yardımcı hesaplar bazında bu hesaba borç ve alacak kaydedilir. Değer hareketleri sonuç hesabına kaydedilen tutarlardan, hesaplara alındığı yılı izleyen yıldan itibaren beş yılı dolduranlar net değer hesabına atılır. 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Aksaray İl Özel İdaresinin muhasebe birimleri arası işlemler hesabı dönem sonunda 75.000,00 TL borç bakiyesi vermiştir. 519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı 75.000,00 511 Muhasebe Bir.Arası İşlemler Hs 75.000,00 Örnek 2: Sivas İl Özel İdaresinin muhasebe birimleri arası işlemler hesabı dönem sonunda 98.000,00 TL alacak bakiyesi vermiştir. 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs 98.000,00 519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı 98.000,00 Örnek 3: Antalya İl Özel İdaresinin dönem sonu itibarıyla değer hareketleri sonun hesabının (devreden nakit hareketleri) yardımcı hesaplarının durumu aşağıdaki gibidir. 519.10.01 DEĞ.HR.SN.H 519.10.02 DEĞ.HR.SN.H 34.500,00 46.800,00 519.10.03 DEĞ.HR.SN.H 519.10.04 DEĞ.HR.SN.H 17.300,00 236 | 2013 65.000,00 ÖZ KAYNAKLAR 519.10.05 DEĞ.HR.SN.H 519.10.06 DEĞ.HR.SN.H 51.000,00 48.900,00 Süre güncellemesi için gerekli kayıtları yapınız. 519.10.03 Değer Hareketleri Sonuç Hs 17.300,00 519.10.05 Değer Hareketleri Sonuç Hs 51.000,00 519.10.04 Değer Hareketleri Sonuç Hs 17.300,00 519.10.06 Değer Hareketleri Sonuç Hs 51.000,00 519.10.02 Değer Hareketleri Sonuç Hs 34.500,00 519.10.03 Değer Hareketleri Sonuç Hs 46.800,00 519.10.05 Değer Hareketleri Sonuç Hs 65.000,00 519.10.01 Değer Hareketleri Sonuç Hs 34.500,00 519.10.02 Değer Hareketleri Sonuç Hs 46.800,00 519.10.04 Değer Hareketleri Sonuç Hs 65.000,00 519.10.06 Değer Hareketleri Sonuç Hs 48.900,00 500.07 Net Değer Hs 48.900,00 Dönem sonunda yukarıdaki kayıtlar yapıldıktan sonra değer hareketleri sonuç hesaplarının genel görünümü aşağıdaki gibi olacaktır. 519.10.01 DEĞ.HR.SN.H 519.10.02 DEĞ.HR.SN.H 34.500,00 46.800,00 34.500,00 46.800,00 34.500,00 519.10.03 DEĞ.HR.SN.H 519.10.04 DEĞ.HR.SN.H 46.800,00 65.000,00 17.300,00 17.300,00 17.300,00 65.000,00 2013 | 237 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 519.10.05 DEĞ.HR.SN.H 519.10.06 DEĞ.HR.SN.H 65.000,00 48.900,00 51.000,00 51.000,00 48.900,00 51.000,00 519.10.06 DEĞ.HR.SN.H 48.900,00 Örnek 4: Kars İl Özel İdaresinin 103.000,00 TL borç bakiyesi veren değer hareketleri sonuç hesabının kalanının net değere atılmasına karar vermiştir. 500 Net Değer Hesabı 103.000,00 519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı 103.000,00 Örnek 5: Adıyaman İl Özel İdaresinin 87.000,00 TL alacak bakiyesi veren değer hareketleri sonuç hesabının kalanının net değere atılmasına karar vermiştir. 519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı 500 Net Değer Hesabı 87.000,00 87.000,00 3- 522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HESABI Maddi ve maddi olmayan duran varlıklardan yeniden değerlemeye tabi tutulanların yeniden değerlemesinde oluşan değer artış ve azalış farklarının izlenmesi için kullanılır. Yeniden değerleme, varlığın aktife alındığı yılı takip eden yılsonundan başlar. Bir varlık herhangi bir nedenle elden çıkarılmışsa yeniden değerleme farkı da hesaplardan çıkarılır.158 Hesabın borç veya alacak bakiyelerinin net değere atılmasına yerel yönetimin üst yöneticisi tarafından karar verilebilir. Hesabın borç veya alacak bakiyesinin net değere atılmasında bir süre kaydı yoktur. Yeniden değerleme farkları hesabına kaydedilmiş tutarlar ilgili varlık tamamen amorti edildikten sonra net değer hesabına aktarılabilir.159 158 159 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 28) Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 28) 238 | 2013 ÖZ KAYNAKLAR 3.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Kayıtlı değeri 25.000,00 TL, birikmiş amortismanı 250,00 TL olan taşıt, %15 oranında yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur. 254 Taşıtlar Hesabı 3.750,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 37,50 522 Yeniden Değerleme Farkları Hs 3.712,50 a) Aynı taşıt takip eden yılda %10 oranında değer artışına tabi tutulmuştur.(kayıtlı değer 28.750,00 TL, birikmiş amortisman 287,50 TL) 254 Taşıtlar Hesabı 2.875,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 28,75 522 Yeniden Değerleme Farkları Hs 2.846,25 b) Aynı taşıt takip eden yılda yeniden değerlemeye tabi tutulmuş ve %10 değer azalışı tespit edilmiştir. (kayıtlı değer 31.625,00 TL, birikmiş amortisman 316,25 TL) 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 31,62 3.130,88 254 Taşıtlar Hesabı 3.162,50 c) Aynı taşıt 23.800,00 TL bedelle peşin olarak satılmıştır. (kayıtlı değer 28.462,50 TL, birikmiş amortisman 284,63 TL, yeniden değerleme farkı bakiyesi 3.427,87 TL) 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 102 Banka Hesabı 630 Giderler Hesabı 284,63 3.427,88 23.800,00 949,99 254 Taşıtlar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 28.462,50 23.800,00 23.800,00 Örnek 2: Kayıtlı değeri 7.900,00 TL, birikmiş amortismanı 7.899,99 TL, yeniden değerleme farkları bakiyesi 2.470,00 TL olan bir 2013 | 239 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ adet otomasyon sistemi sunucusun hurdaya ayrılmasına karar verilmiştir. 257 Birikmiş Amortisman Hs 7.899,99 294 EÇS ve Maddi Duran Varlıklar Hs 7.900,00 299 Birikmiş Amortismanlar Hs 7.899,99 255 Demirbaşlar Hesabı 7.900,00 a) Sunucunun kullanılma veya değerlendirilme imkanı bulunmadığından hesaplardan çıkarılmasına ve yeniden değerleme farkının da net değere atılmasına karar verilmiştir. 522 Yeniden Değerleme Farkları Hs 2.470,00 299 Birikmiş Amortismanlar Hs 7.899,99 630 Giderler Hesabı 0,01 500 Net Değer Hesabı 2.470,00 294 EÇS ve Maddi Duran Varlıklar Hs 7.900,00 4- 570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HESABI Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan olumlu faaliyet sonuçları bu hesapta izlenir. Bu hesabın alacağı, 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı ile; borcu ise 500 Net Değer Hesabı ile karşılıklı çalışır. Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabı, en az beş yıllık geçmiş faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde bölümlenir ve her yılın olumlu faaliyet sonucu ayrı ayrı gösterilir. Dönem sonlarında yardımcı hesap bazında güncelleme yapmak için aynı hesaba borç ve alacak kaydı yapılır. Hesapta kayıtlı tutarlardan beş yılı dolduranlar net değer hesabına atılır. 4.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Yeni yıl açılış kaydından sonra, geçmiş dönem olumlu faaliyet sonucunu oluşturan 540.000,00 TL geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır. 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hs 570 GY Olumlu Faaliyet Sonuçları Hs 240 | 2013 540.000,00 540.000,00 ÖZ KAYNAKLAR Örnek 2: Dönem sonunda geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabının yardımcı hesapları arasında güncelleme yapmak için aktarmalar yapılmıştır. 570.01 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı 48.750,00 570.02 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı 63.200,00 570.03 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı 54.500,00 570.04 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı 21.050,00 570.02 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı 48.750,00 570.03 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı 63.200,00 570.04 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı 54.500,00 570.05 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı 21.050,00 Örnek 3: Beş yıllık sürenin sonunda geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonucunun net değere atılmasına karar verilmiştir. 570.05 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı 21.500,00 500 Net Değer Hesabı 21.500,00 5- 580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan olumsuz faaliyet sonuçları bu hesapta izlenir. Bu hesabın borcu, 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı ile; alacağı ise 500 Net Değer Hesabı ile karşılıklı çalışır. Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabı, en az beş yıllık geçmiş faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde bölümlenir ve her yılın olumsuz faaliyet sonucu ayrı ayrı gösterilir. Dönem sonlarında yardımcı hesap bazında güncelleme yapmak için aynı hesaba borç ve alacak kaydı yapılır. Hesapta kayıtlı tutarlardan beş yılı dolduranlar net değer hesabına atılır. 5.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Yeni yıl açılış kaydından sonra, geçmiş dönem olumsuz faaliyet sonucunu oluşturan 70.000,00 TL geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır. 580 GY Olumsuz Faaliyet S. Hs 591 Dönem Olumsuz Faaliyet S. Hs 70.000,00 70.000,00 2013 | 241 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 2: Dönem sonunda geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabının yardımcı hesapları arasında güncelleme yapmak için aktarmalar yapılmıştır. 580.02 GYO Faaliyet S.Hesabı 51.750,00 580.03 GYO Faaliyet S.Hesabı 98.200,00 580.04 GYO Faaliyet S.Hesabı 86.500,00 580.05 GYO Faaliyet S.Hesabı 102.050,00 580.01 GYO Faaliyet S.Hesabı 51.750,00 580.02 GYO Faaliyet S.Hesabı 98.200,00 580.03 GYO Faaliyet S.Hesabı 86.500,00 580.04 GYO Faaliyet S.Hesabı 102.050,00 Örnek 3: Beş yıllık sürenin sonunda geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonucunun net değere atılmasına karar verilmiştir. 500 Net Değer Hesabı 63.500,00 580.05 GYO Faaliyet S.Hesabı 63.500,00 6- 590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HESABI Döneminde ortaya çıkan olumlu faaliyet sonucu bu hesapta izlenir. Bu hesabın alacağı, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı ile; borcu ise 570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı ile karşılıklı çalışır. Bu hesap sırasıyla bir yılsonunda, bir de yılbaşında çalışır. Yeni yıl açılış kaydından sonra hesabın alacak bakiyesi 570 hesabına aktarılmış olacağından yılsonuna kadar hesabın alacağı ile borcu arasındaki eşitlik bozulmaz. 6.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla 76.000,00 TL olumlu faaliyet sonucu (690 Faaliyet Sonuçları Hesabının alacağı) ortaya çıkmıştır. 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 63.500,00 590 Dönem Olumlu Faaliyet S.Hesabı 63.500,00 Örnek 2: 02.01.2009 tarihinde açılış kaydından sonra dönem olumlu faaliyet sonucu, geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır. 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hs 570 GY Olumlu Faaliyet Sonuçları Hs 242 | 2013 63.500,00 63.500,00 ÖZ KAYNAKLAR 7- 591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI Döneminde ortaya çıkan olumsuz faaliyet sonucu, bu hesapta izlenir. Bu hesabın borcu, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı ile; alacağı ise 580 Geçmiş Yıllar Olumsuz faaliyet Sonucu Hesabı ile karşılıklı çalışır. Bu hesap sırasıyla bir yılsonunda, bir de yılbaşında çalışır. Yeni yıl açılış kaydından sonra hesabın borç bakiyesi 580 hesabına aktarılmış olacağından yılsonuna kadar hesabın alacağı ile borcu arasındaki eşitlik bozulmaz. 7.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla 128.000,00 TL olumsuz faaliyet sonucu (690 Faaliyet Sonuçları Hesabının borcu) ortaya çıkmıştır. 591 Dönem Olumsuz Faaliyet S. Hesabı 128.000,00 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 128.000,00 Örnek 2: 02.01.2009 tarihinde açılış kaydından sonra dönem olumsuz faaliyet sonucu, geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır. 580 GY Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı 591 Dönem Olumsuz Faaliyet S. Hesabı 128.000,00 128.000,00 2013 | 243 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 244 | 2013 FAALİYET HESAPLARI YEDİNCİ BÖLÜM FAALİYET HESAPLARI 2013 | 245 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 246 | 2013 FAALİYET HESAPLARI YEDİNCİ BÖLÜM FAALİYET HESAPLARI Bu gruptaki hesaplar, tahakkuk hesaplarıdır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 51.maddesinde kamu gelir ve giderlerinin tahakkuk ettirildikleri malî yılın hesaplarında gösterileceği hüküm altına alınmıştır. Bu hükme istinaden 2006 yılından beri kamuda tahakkuk esaslı muhasebe sistemi uygulanmaktadır. Bu grup üç hesaptan oluşmaktadır: 600 Gelirler Hesabı 630 Giderler Hesabı 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 1- 600 GELİRLER HESABI Bütçe ile ilgili olsun veya olmasın içinde bulunulan faaliyet dönemi ile ilgili olarak tahakkuk eden her türlü gelir, 600 Gelirler Hesabında izlenir. Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların yeniden değerleme farkları dışında, hesaplarda kayıtlı varlık ve yükümlülüklerdeki değer ve miktar değişimlerinden kaynaklanan olumlu farklar gelirler hesabında izlenir. Gelir yardımcı hesaplarına ait hata düzeltmeleri, yanlış kaydedilen yardımcı hesaptan düşülmek ve ilgili yardımcı hesaba eklenmek üzere düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile muhasebe kaydı yapılmak suretiyle gerçekleştirilir. 1.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (A) ilçe belediyesince verilen emlak vergisi beyannamesi üzerine mükellef adına 1.300,00 TL emlak vergisi tahakkuk ettirilmiştir. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 600 Gelirler Hesabı 1.300,00 1.300,00 a) Emlak vergisinin 1.taksiti 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 12.maddesi gereğince hesaplanan %10 “kültür varlıklarını korunmasına katkı pa2013 | 247 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ yı”160 ile birlikte vadesi içerisinde ilçe belediyesinin veznesine ödenmiştir. 100 Kasa Hesabı 780,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 650,00 362 Fon ve Diğer Km İd.Ad.Yp.Th.Hs. 130,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 650,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 650,00 Örnek 2: Denetim elemanlarınca (V) Sinemasına ait işlemlerin incelenmesinden geçmiş döneme ait biletlerle ilgili bildirimlerin yapılmadığı ve eğlence vergilerinin hesaplanarak Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğüne yatırılmadığı; söz konusu döneme ait eğlence vergilerinden %25 Belediye payının 48.390,00 TL olduğu tespit edilmiştir. 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 48.390,00 600 Gelirler Hesabı 48.390,00 a) Takipteki eğlence vergisinin 8.390,00 TL’si hesaplanan 4.245,00 TL gecikme zammı161 ile beraber tahsil edilmiştir. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 4.245,00 600 Gelirler Hesabı 100 Kasa Hesabı 4.245,00 12.635,00 121 Gelirlerden Takipli Hesabı 8.390,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 4.245,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 12.635,00 12.635,00 Örnek 3: Proje Özel Hesabının bakiyesini oluşturan 382.000 $ 31.05.2008 tarihinde döviz kurunun 1,400 TL olması nedeniyle 0,100 TL döviz kuru farkı üzerinden yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur. 160 Belediyelerin görev alanlarında kalan kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi amacıyla kullanılmak üzere tahakkuk eden emlak vergisinin %10'u nispetinde "Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı" tahakkuk ettirilir ve ilgili belediyesince emlak vergisi ile birlikte tahsil edilir. 161 Gecikme zammı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51.maddesine göre hesaplanmaktadır. 248 | 2013 FAALİYET HESAPLARI 104 Proje Özel Hesabı 38.200,00 600 Gelirler Hesabı 630 Giderler Hesabı 38.200,00 38.200,00 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 38.200,00 Örnek 4: Döviz hesabında bulunan kuruma ait 70.000 Avro için ay sonunda yeniden değerleme yapılmıştır. Bir ay öncesine göre 1 avroluk kur 0,08 TL yükselmiştir. 105 Döviz Hesabı 5.600,00 600 Gelirler Hesabı 5.600,00 Örnek 5: Müze envanterinde kayıtlı değeri 120.000,00 TL olan bir adet elyazması varak, yapılan müzayedede 840.000,00 TL bedelle satılmıştır. Öncelikle kayıtlı değer ile satış değeri arasındaki olumlu farkın hesaplara alınması gerekir. 117 Menkul Varlıklar Hesabı 720.000,00 600 Gelirler Hesabı 720.000,00 Şimdi ise satış işlemini muhasebeleştirelim. 102 Banka Hesabı 840.000,00 117 Menkul Varlıklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 840.000,00 840.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 840.000,00 Örnek 6: Ressam (A), bir yıl süreyle sanat müzesinde sergilenmesi için (A) Belediyesine teslim ettiği 125.000,00 TL değerinde iki adet tabloyu sergi sonunda müzeye bağışlamıştır. Tabloların rayiç değeri 187.000,00 TL’dir. 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn Hs 125.000,00 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs 117 Menkul Varlıklar Hesabı 600 Gelirler Hesabı 125.000,00 187.000,00 187.000,00 Örnek 7: Memur (A)’ya 15 Haziran döneminde özel hizmet tazminatının 10 puan fazla hesaplanması nedeniyle 48,87 TL fazla maaş ödenmiştir. Fazla ödenen tutarın iadesi ile ilgili yazı memur (A) ya 20 Haziran tarihinde tebliğ edilmiştir. 2013 | 249 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 140.01162 Kişilerden Alacaklar Hesabı 48,87 600 Gelirler Hesabı 48,87 Memur (A) kendisine fazla ödenen tutarı, 10 Temmuz tarihinde genel hükümlere göre hesaplanan 2,40 TL faizi ile beraber vezneye yatırmıştır. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 2,40 600 Gelirler Hesabı 2,40 100 Kasa Hesabı 51,27 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 51,27 805 Gelir Yansıtma Hesabı 51,27 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 51,27 Örnek 8: 15 Aralık maaş bordrosunda Mühendis (A)’dan %16 emekli keseneğinin 45,00 TL, %20 kurum karşılığının da 60,00 TL fazla kesildiği ve emekli sandığına gönderildiği 25 Aralık tarihinde fark edilmiş, fazla kesilen emekli kesenekleri ile ilgili Sosyal Güvenlik Kurumuna yazı yazılmıştır. 140.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı163 60,00 140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı164 45,00 600 Gelirler Hesabı 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 60,00 6,75 165 333 Emanetler Hesabı 38,25 Örnek 9: (A) dairesi taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinin kişisel kusuru nedeniyle kayıtlı değeri 3.500,00 TL, rayiç değeri ise 4.250,00 TL olan bilgisayar sarf malzemesi kullanılamaz hale gelmiştir. 630 Giderler Hesabı 3.500,00 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 600 Gelirler Hesabı 162 3.500,00 4.250,00 4.250,00 Tahsilinde bütçeye gelir kaydedilecek olan Sosyal Güvenlik Kurumu adına 164 Sosyal Güvenlik Kurumu adına 165 Fazla kesilen %16 emekli keseneğinin gelir vergisi matrahından düşülmesi nedeniyle eksik alınan gelir vergisinin memurdan tahsili gerekmektedir. 163 250 | 2013 FAALİYET HESAPLARI Örnek 10: Yılsonunda yapılan demirbaş envanterinde o yıl içinde alınan kayıtlı değeri 160,00 TL olan bir adet bilgisayar harici hard diski bulunamamıştır. Harici hard diskin rayiç değeri 105,00 TL’dir. 630 Giderler Hesabı 160,00 255 Demirbaşlar Hesabı 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 160,00 105,00 600 Gelirler Hesabı 105,00 Örnek 11: Hurdaya ayrılan 125,00 TL tutarındaki fotokopi kâğıtları 140,00 TL’ye hurdacıya satılmıştır. 100 Kasa Hesabı 140,00 157 Diğer Stoklar Hesabı 125,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 15,00 140,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 140,00 Örnek 12: (A) Hipermarketi, hayvanlara barınak yapımı için Şehir Hayvanat Bahçesi Müdürlüğüne fatura tutarı 13.500,00 TL olan malzeme bağışlamıştır.166 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 13.500,00 600 Gelirler Hesabı 13.500,00 Örnek 13: Maliyet Bedeli 3.000,00 TL olan ticari mal 3.500,00 TL’ye satılmıştır. 102 Banka Hesabı 4.130,00 153 Ticari Mallar Hesabı 3.000,00 600 Gelirler Hesabı 500,00 391 Hesaplanan KDV Hesabı 630,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 4.130,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 4.130,00 Örnek 14: Ay sonunda yapılan değerlemede kurum malı iki adet cumhuriyet altınının 19,00 TL değer kazandığı tespit edilmiştir. 217 Menkul Varlıklar Hesabı 600 Gelirler Hesabı 19,00 19,00 166 Nakdi bağış haricindeki – şarta bağlanmayan – ayni bağışlar ile varlık niteliğindeki bağışlarda 5018 sayılı Kanunun 40 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında yapılan değişiklik çerçevesinde bütçeye gelir kaydının yapılmaması, yalnızca gelir kaydının yapılması gerekmektedir. 2013 | 251 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 15: Kişi malı olarak yerel yönetim muhasebe kayıtlarında yer alan 23.000,00 TL tutarındaki menkul varlık, kişinin ölmesi ve mirasçılarının da olmaması nedeniyle mahkeme kararıyla yerel yönetime bırakılmıştır. 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn Hs 23.000,00 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs 217 Menkul Varlıklar Hesabı 23.000,00 23.000,00 600 Gelirler Hesabı 23.000,00 Örnek 16: Vatandaş (H), rayiç değeri 90.000,00 TL olan bir arsayı yerel yönetime bağışlamıştır.167 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 90.000,00 600 Gelirler Hesabı 90.000,00 Örnek 17: Vakıflar Bölge Müdürlüğünce rayiç değeri 320.000,00 TL olan bir adet bina şehir halkına hizmet vermek üzere bedelsiz olarak yerel yönetime bırakılmıştır. 252 Binalar Hesabı 320.000,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 320.000,00 320.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 320.000,00 Örnek 18: Kayıtlı değeri 250.000,00 TL, birikmiş amortismanı 225.000,00 TL olan bir adet bina hizmet gereği yıkılmıştır. Ortaya çıkan arsanın takdiri değeri 120.000,00 TL’dir. 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 120.000,00 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 225.000,00 252 Binalar Hesabı 250.000,00 600 Gelirler Hesabı 95.000,00 Örnek 19: Belediye sağlık merkezine ait kayıtlı değeri 8.000,00 TL, birikmiş amortismanı 3.200,00 TL, yeniden değerleme farkı 600,00 TL olan bir adet cihaz, görevlilerin kusuru nedeniyle kullanılamaz hale gelmiştir. Cihazın rayiç değeri 9.000,00 TL’dir. 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 167 3.200,00 600,00 Nakdi bağış haricindeki – şarta bağlanmayan – ayni bağışlar ile varlık niteliğindeki bağışlarda 5018 sayılı Kanunun 40 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında yapılan değişiklik çerçevesinde bütçeye gelir kaydının yapılmaması, yalnızca gelir kaydının yapılması gerekmektedir. 252 | 2013 FAALİYET HESAPLARI 630 Giderler Hesabı 4.200,00 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 8.000,00 9.000,00 600 Gelirler Hesabı 9.000,00 Örnek 20: Bir ay önce ilan ve reklam vergisi tahsilâtı olarak kaydedilen 2.360,00 TL’nin aslında taşınmaz mal kira geliri olduğu sonradan anlaşılmıştır. 120.01.03.09.53168 Glr.Alc.Hesabı 2.360,00 120. 03.06.01.99169 Glr.Alc.Hesabı 800.01.03.09.53 Bütçe Gelirleri Hesabı 2.360,00 2.360,00 800.03.06.01.99 Bütçe Gelirleri Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 2.360,00 2.360,00 2.360,00 Örnek 21: Dönem sonunda gelirler hesabının alacak bakiyesi olan 1.873.926,00 TL faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır. 1.873.926,0 600 Gelirler Hesabı 0 1.873.926,0 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 0 2- 630 GİDERLER HESABI Bütçe ile ilgili olsun veya olmasın içinde bulunulan faaliyet dönemi ile ilgili olarak tahakkuk ettirilen her türlü gider, 630 Giderler Hesabında izlenir. Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların yeniden değerleme farkları dışında, hesaplarda kayıtlı varlık ve yükümlülüklerdeki değer ve miktar değişimlerinden kaynaklanan olumsuz farklar giderler hesabında izlenir. Gider yardımcı hesaplarına ait hata düzeltmeleri, yanlış kaydedilen yardımcı hesaptan düşülmek ve ilgili yardımcı hesaba eklenmek üzere düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile muhasebe kaydı yapılmak suretiyle gerçekleştirilir. Giderler hesabından ödenmesi gereken bir ödeme daha vardır ki, konu henüz yeni olduğu için üzerinde durmakta ve muhasebeleştirilmesi ile ilgili örnek vermekte yarar görüyoruz. 168 169 İlan ve reklam vergisi Diğer taşınmaz kira gelirleri 2013 | 253 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bilindiği gibi,5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun 08.02.2006 tarih ve 26074 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 5449 sayılı Kaunun 19 ncu maddesi ile kalkınma ajansı kurulan bölgelerdeki il özel idarelerinin bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden tahsisi mahiyetteki gelirler ile genel, katma ve özel bütçeli kuruluşlardan alınan yardım kalemleri hariç tutulmak üzere bindebeş; belediyelerin bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden borçlanma ve tahsisi mahiyetteki gelir kalemleri hariç tutulmak üzere bindebeş oranında kalkınma ajansı için pay ödenmesi yükümlülüğü getirilmiştir. Kalkınma ajanslarına kesinleşmiş bütçe gelirleri – kesin hesapla karara bağlanan bütçe geliri – üzerinden yapılacak %0,5 pay ödemelerinin 630 Giderler Hesabında izlenmesi gerekmektedir. Kalkınma ajansı payının bir defada ödenememesi halinde mevcut hesap planımıza göre kayıt ve takip için en uygun hesabın 320 Bütçe Emanetleri Hesabı olduğu görülmektedir. Bununla birlikte 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı, bu tür pay ödemelerinin kaydı için daha uygun görülmekle birlikte muhasebe yönetmeliklerinde hesap tanımının değiştirilmesi gerekmektedir. Ancak ayrılan payların, Kanunun 19 ncu maddesinin son fıkrası hükmü gereğince haziran ayının sonuna kadar ajansın hesabına aktarılması gerektiği de unutulmamalıdır. Bu süre zarfında ödenmeyen ajans paylarının ilgili yerel yönetimin genel bütçe vergi gelirlerinden aldığı paylardan Maliye Bakanlığı veya İller Bankasınca kesinti yapılması suretiyle tahsili öngörülmüştür. Diğer taraftan, bazı yerel yönetimlerin kalkınma ajansı paylarını ödemek için meclislerinden karar aldıkları görülmektedir. Sözkonusu yükümlülük kanundan kaynaklandığından, idarelerin ve onların karar veyahutta yönetim organlarının takdir hakkı ve yetkisi bulunmadığından bu tür uygulamalar son derece yersizdir. 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (R) Belediyesi kesin hesabın meclis onayından geçmesinden sonra önceki döneme ilişkin gerçekleşen bütçe gelirlerinden borçlanma, kredi ve hibe nitelikli gelirleri düştükten sonra kalan kesinleşmiş gelirinin 110.540.000,00.- TL olduğunu tespit etmiş ve bu tutar üzerinden bölgesindeki kalkınma ajansı için %0,5 (binde beş) pay ayırmıştır. 630 Giderler Hesabı 320 Bütçe Emanetleri Hs. 254 | 2013 552.700,00 552.700,00 FAALİYET HESAPLARI 830 Bütçe Giderleri Hesabı 552.700,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 552.700,00 a) Kalkınma ajansı payının 400.000,00.-TL’si haziran ayı içerisinde ödenmiştir. 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 400.000,00 103 Verilen Çek ve Gönde Emr Hs 400.000,00 b) Kalkınma ajansının kalan payının İller Bankasınca eylül ayında belediyeye gönderilen 930.000,00.-TL’den mahsup edildiği bildirilmiştir. 102 Banka Hesabı 777.300,00 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 152.700,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 930.000,00 930.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 930.000,00 Örnek 2: (G) İl Özel İdaresi cari işlemlerdeki nakit sıkıntısı nedeniyle İller Bankasından 10 ay vadeli 780.000,00 TL kredi almıştır. 102 Banka Hesabı 780.000,00 300 Banka Kredileri Hesabı 780.000,00 a) Kredinin ilk taksiti 1.755,00 TL faizi ile beraber ödenmiştir. 300 Banka Kredileri Hesabı 630 Giderler Hesabı 78.000,00 1.755,00 103 Verilen Çek ve Gön. Emirleri Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 79.755,00 1.755,00 1.755,00 Burada dikkat edilmesi gereken husus, bütçe giderlerine kaydın yalnızca ödenen faizle sınırlı olacağıdır. Kredinin kendisiyle varlık edindik veya borç ve yükümlülüklerimizi ödedik. Dolayısıyla bu işlerle ilgili kayıtları yaparken zaten bütçe giderleri ile bağlantısını kurduk. 2013 | 255 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 3: 30.06.2008 tarihinde hesapta bulunan 382.000 $’in yeniden değerlemesi sırasında döviz kurunun 1,400 TL’den 1,250 TL’ye gerilediği görülmüştür. 630 Giderler Hesabı 57.300,00 104 Proje Özel Hesabı 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 57.300,00 57.300,00 600 Gelirler Hesabı 57.300,00 Örnek 4: (Y) ilçe özel idaresi, 820,00 TL telefon kullanım ücreti faturası, 1.300,00 TL asansör bakım onarım ücreti faturası ve 2.500,00 TL kırtasiye malzemesi bedelini ödenek yokluğu nedeniyle ödeyememiştir. 630 Giderler Hesabı 2.120,00 150 İlk Madde ve Malzemeler Hesabı 2.500,00 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı 4.620,00 Örnek 5: Kadın Sığınma Evlerinin Yaygınlaştırılması Projesi kapsamında AB’den hibe şeklinde sağlanan kaynaktan yaptırılan bina için yüklenici (C) Şirketi (KDV hariç) 52.000 Avro hak ediş getirmiştir. 1 Avro = 1.90 TL 252 Binalar Hesabı 98.800,00 106 Döviz Gön.Emr. Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 98.800,00 98.800,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 106 Döviz Gön.Emr. Hs. 98.800,00 98.800,00 104 Proje Özel Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılık Hs. 98.800,00 98.800,00 920 Gider Taahhütleri Hs 98.800,00 Örnek 6: (F) ilçe belediyesince (A) firmasına KDV Hariç 3.400,00 TL eğitim bedeli ödemesi yapılmıştır. 630 Giderler Hesabı 4.012,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 26,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 256 | 2013 3.986,00 4.012,00 4.012,00 FAALİYET HESAPLARI Örnek 7: Bir ay önce Memur (A)’ya yapılan 347,00 TL yurtiçi geçici görev yolluğu ödemesinin yanlışlıkla telefon kullanım ücreti olarak giderleştirildiği anlaşılmıştır. 630.03.03.01.01170 Giderler Hesabı 347,00 630.03.05.02.02171 Giderler Hesabı 830.03.03.01.01 Bütçe Giderleri Hesabı 347,00 347,00 830.03.05.02.02 Bütçe Giderleri Hs 835 Gider Yansıtma Hesabı 347,00 347,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 347,00 Örnek 8: (S) Daire Başkanlığı üç aylık dönem sonunda tüketmiş olduğu 960,00 TL tutarında ilk madde ve malzemeyi liste halinde muhasebe birimine bildirmiştir. 630 Giderler Hesabı 960,00 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 960,00 Örnek 9: Kayıtlı değerleri 1.800.000,00 TL olan taşıtlar için % 10 amortisman ayrılmıştır. 630 Giderler Hesabı 180.000,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 180.000,00 Örnek 10: (H) Belediyesince 2008 yılı bütçe gelirlerinden ayrılan İller Bankası ortaklık payı olan 96.000,00 TL İller Bankasının banka hesabına yatırılmak suretiyle ödenmiştir. 630.05.08.09.51 Giderler Hs 96.000,00 103 Verl.Çek ve Gön.Emr.Hs 830.05.08.09.51 Bütçe Giderleri Hs 96.000,00 96.000,00 835 Gider Yansıtma Hs 96.000,00 Örnek 11: Mahsup dönemine devreden 670,00 TL harcama yetkilisi mutemedi avansı mahsup dönemi içinde kapatılmıştır. 630 Giderler Hesabı 670,00 165 MDA Avans ve Krediler Hesabı 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 170 171 670,00 670,00 670,00 Yurtiçi geçici görev yolluğu gideri Telefon abonelik ve kullanım ücreti giderleri 2013 | 257 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 12: Memur (A)’ya fazla aylık ödenmesi nedeniyle 05.03.2008 tarihinde kişilerden alacaklar hesabına alınan 540,00 TL, memurun vefatıyla birlikte tahsil imkânı kalmadığına kanaat getirilerek 14.02.2009 tarihinde silinmiştir.172 630 Giderler Hesabı 540,00 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 540,00 Örnek 13: (H) İlçe Belediyesi, tahsil ettiği vergi gelirlerinden Büyükşehir Belediyesi payı olarak 46.300,00 TL ayırmıştır. 630 Giderler Hesabı 46.300,00 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 46.300,00 46.300,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 46.300,00 Örnek 14: Dönem sonunda giderler hesabının 2.117.349,00 TL olan borç bakiyesi faaliyet sonuçları hesabına atılmıştır. 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 630 Giderler Hesabı 2.117.349,00 2.117.349,00 3- 690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI Bir faaliyet dönemine ait gelir ve gider hesaplarında kayıtlı tutarlardan dönem faaliyet sonucunun elde edilmesi için kullanılır. Bir sonuç hesabıdır. Faaliyet sonuçları hesabı yalnızca dönem sonlarında faaliyet hesaplarından faaliyet sonuçlarının elde edilmesi için kullanılır ve bu işlemler sonucunda ortaya çıkan alacak/borç bakiyesi, dönem olumlu/olumsuz faaliyet sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılır. 3.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Faaliyet sonuçları ile ilgili olarak dönem sonunda aşağıdaki kayıtlar yapılmıştır: a) Gelirler hesabının alacak bakiyesi olan 1.873.926,00 TL faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır. 172 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 79 maddesi mücbir sebeplerle tahsil imkanı kalmayan alacakların silinmesi konusunu düzenlemiştir. Her yıl merkezi yönetim bütçe kanununun (İ) cetvelinde gösterilen limite kadar üst yöneticilerin tahsil imkanı kalmayan alacakları silme yetkisi bulunmaktadır. Bu limit aşan miktarların ise yine merkezi yönetim bütçe kanununa ekli cetvellerde gösterilmesi, yani kanunlaşması gerekmektedir. 258 | 2013 FAALİYET HESAPLARI 600 Gelirler Hesabı 1.873.926,00 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 1.873.926,00 b) Giderler hesabının 2.117.349,00 TL olan borç bakiyesi faaliyet sonuçları hesabına atılmıştır. 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 2.117.349,00 630 Giderler Hesabı 2.117.349,00 c) Faaliyet sonuçları hesabının borç bakiyesi olan 243.423,00 TL dönem olumsuz faaliyet sonuçları hesabına aktarılarak sonuç hesabı kapatılmıştır. 591Dönem Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hs 243.423,00 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 243.423,00 Örnek 2: Gelir ve gider hesaplarının aktarılmasından sonra faaliyet sonuçları hesabı 152.107,00 TL alacak bakiyesi vermiştir. 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 590 Dönem Olumlu Faaliyet Snçlr Hs 152.107,00 152.107,00 2013 | 259 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 260 | 2013 BÜTÇE HESAPLARI SEKİZİNCİ BÖLÜM BÜTÇE HESAPLARI 2013 | 261 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 262 | 2013 BÜTÇE HESAPLARI SEKİZİNCİ BÖLÜM BÜTÇE HESAPLARI Kurumların bütçe gelir ve bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi ve bütçe uygulama sonuçlarının üretilmesi için kullanılır. Bütçe hesapları ile ilgili yardımcı hesaplarda, kurumların analitik bütçe kodlamasına uygun olarak hazırlanmış ve bütçelerinde yer verilmiş ekonomik kodlar kullanılır. Ayrıca bütçe hesaplarıyla ilgili bilanço ve nazım hesapların (ödenek, gelirlerden alacaklar, avanslar gibi) yardımcı hesap kodları da bütçe hesaplarının yardımcı hesap kodlarına paralel düzenlenmiştir. Bütçe hesapları aşağıdaki hesaplardan oluşmaktadır: 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı 1- 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI Yürürlükteki mali mevzuatımız gereği gelir ve giderler tahakkuk ettirildikleri yılın faaliyet hesaplarında gösterilmekle (tahakkuk esası) birlikte bütçe gelirleri tahsil edildiği, bütçe giderleri de ödendiği yılda muhasebeleştirilmekte, yani bütçe hesaplarıyla ilişkilendirilmektedir. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 23 ncü maddesi ile 5393 sayılı Belediye Kanununun 59 ncu maddesi ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 42 nci maddesinde sayılan yerel yönetim gelirleri aynı zamanda kurumun bütçe gelirlerini oluşturmaktadır. Yerel yönetim gelirlerinin önemli bir kısmı merkezi yönetim vergi gelirlerinden alınan paylardan oluşmaktadır. Öyle diyebiliriz ki, yerel yönetimlerin diğer gelirleri merkezi yönetim vergi gelirlerinden alınan payların yanında önemsiz bir tutar olarak kalmaktadır. 2013 | 263 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bu da yerel yönetimlerin gelirlerini tahsil etmede isteksiz davranmaları veya tahakkuk – tahsilat gibi gelir birimlerine fazla önem vermemeleri sonucunu doğurmaktadır. 6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanununun 4 üncü maddesinde yerel yönetimlerin İLBANK’ın sermayesine ne oranda katılacakları düzenlenmiştir. 1.1.Yerel Yönetim Gelirlerinden Ayrılacak İller Bankası Payı Bilindiği gibi, yerel yönetim gelirlerinden İller Bankasına pay ayrılmaktadır. Ancak 4759 sayılı İller Bankası Kanunu, 08.02.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanun’la yürürlükten kaldırılmış, daha önce “Genel Müdürlük” şeklinde teşkilatlanmış bulunan İller Bankası “A:Ş.” Olarak yeniden yapılandırılmıştır. 6107 sayılı Kanunun 4 ncü maddesi ile yerel yönetimler tarafından karşılanacak olan sermayeye katılma payları yeniden düzenlenmiştir. Sözkonusu düzenlemeye göre: 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanuna göre her ay Maliye Bakanlığı ve İller Bankası tarafından dağıtılacak vergi gelirleri paylarının toplamı üzerinden aylık olarak yüzde iki oranında kesilecek miktarlar. Kanunda yerel yönetimlerin ortaklık paylarından oluşan sermayenin işletilmesinden elde edilen karın dağıtılacağı veya harcanmak üzere tahsis edileceği yerler bir bir sayılmıştır. Mevcut düzenlemeye göre karların ortaklık payı yatıran yerel yönetimlere ödenmesi olasılığı bulunmamaktadır. İşin doğrusu yatırılan ortaklık paylarını yerel yönetimlerin geri isteme hakkı da bulunmamaktadır. Ancak yerel yönetimler, İller Bankasındaki sermaye paylarını kredi kullandıkları zamanlar teminat olarak gösterebilmektedir. Her ne kadar, Kanun bu yatırılan tutarları ortaklık payı olarak tanımlıyor ise de ticaret hukukunda tanımlandığı anlamıyla ödenen bu payları, sermayeye katılım payı olarak kabul etmek ne derece doğru olur? Bununla birlikte, ödenen ortaklık paylarını başka bir statüye oturtmak da tartışmalı olacaktır. Bu belirsizlik, ortaklık paylarının ödemeyi yapan yerel yönetimlerce muhasebeleştirilmesi konusunda da kendini göstermiştir. Yerel yönetimlerin bütçe ve muhasebe yönetmeliğinde bu konuya değinilmemiştir. Ancak detaylı hesap planında 630 Bütçe Giderleri Hesabında “05.08.09.51İller Bankasına Verilen Paylar” detay kodu açılmıştır. Dolayısıyla yerel yönetimlerin nakden veya merkezi yönetim vergi gelirlerinden kesinti yapılması suretiyle ödedikleri payları 264 | 2013 BÜTÇE HESAPLARI giderler hesabına kaydetmeleri gerekmektedir. Her ne kadar, ödenen payların sermayeye katılım payı niteliğinde olduğu, bu nedenle 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına kaydedilmesi gerektiğini savunanlar var ise de kanaatimizce bu payları geri alma veya kar payından yararlanma olasılığı olmadığı için gider olarak değerlendirmek daha yerinde bir yaklaşım olur. Bu nedenle, İller Bankası ortaklık paylarının giderler hesabına kaydedilmesi gerekir, Yönetmeliğin de istediği budur. Bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilâtlar da 800 Bütçe Gelirleri Hesabında izlenmektedir. Bütçe gelir cetvelindeki ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak yardımcı hesaplara ayrılır. Yardımcı hesaplarına ait hata düzeltmeleri, yanlış kaydedilen yardımcı hesap kodundan düşülmek ve ilgili yardımcı hesap koduna eklenmek üzere düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile muhasebe kaydı yapılmak suretiyle gerçekleştirilir. Bütçe gelirleri hesabı veya bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabına kaydedilen tutarlar karşılığında gelir yansıtma hesabı kullanılır. Bütçe gelirleri hesabının bakiyesi ile bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabının bakiyesi arasındaki fark, gelir yansıtma hesabının bakiyesine eşittir. Yabancı paralar ile yapılan işlemlerden doğan lehte kur farkları, gelirler hesabına ve bütçe gelirleri hesabına kayıt yapılır. Bütçe gelirleri hesabı, bütçe ile paralellik gösteren önemli bir hesaptır. Bu nedenle bütçe gelirleri hesabının borcuna gelişi güzel kayıtlar yapılmamalıdır. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği bütçe gelirleri hesabının borcuna yapılacak kayıtları tek tek saymıştır. 1.2.Bütçe Gelirleri Hesabına Borç Kaydedilecek Tutarlar Başka hesaplara kaydedilmesi gerekirken yanlışlıkla bütçe gelirleri hesabına alacak kaydedilen tutarların düzeltme işlemleri. Çekle yapılan bütçe geliri tahsilâtında çekin yılı içinde karşılıksız çıkması durumunda yapılacak muhasebe kayıtları. (Yılı geçtikten sonra 810 hesabı kullanılacaktır) Özel ödenek kaydedilen tutarların yılsonunda harcanmayan kısımlarının ertesi yıla devri işlemleri. Özel gelir ve özel ödenek kaydedilen tutarlardan şartların oluşmaması nedeniyle bütçeye gelir kaydedilenler. 2013 | 265 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Hesabın yardımcı hesap kodları arasında yapılan hataların düzeltilmesi işlemleri. 1.3.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (Ş) merkez ilçe belediyesi için hesaplanan merkezi hükümet vergi geliri payı toplamı 700.000,00 - TL’dir. Bu tutardan 32.000,00 TL İller Bankasından alınan kredi borcunun anaparası, 3.200,00 - TL kredilerden işlemiş faiz borcu, (2.300,00 TL’si geçmiş dönemlere ait; 900,00- TL’si cari döneme ait) 68.000,00.- TL merkezi hükümete vadesi geçmiş ve taksitlendirilmiş vergi borcu, 41.000,00 - TL SSK Prim Borcu, 29.000,00 - TL Mahalli İdare Birlikleri (Birikmiş) Aidatı, 103.000,00 TL İller Bankası ortaklık payı, Kesintileri yapıldıktan173 sonra geri kalan 423.800,00 - TL belediyenin hesabına aktarılmış ve ilçe belediyesine de yazı ile bilgi verilmiştir. (Ş) merkez ilçe belediyesinin muhasebe kaydını yapınız. 300.01 Banka Kredileri Hs 630.04.02.09.01 174 Giderler Hs 630.05.08.09.51 Giderler Hs 381.04.02.09.01 Gider Tahakkukları Hs 32.000,00 900,00 103.000,00 2.300,00 368 VGET Vergi ve Dğ Yükümlülükler Hs 68.000,00 361 Ödenecek SGK Hs 41.000,00 363.05.04 Kamu İdareleri Payları Hs 29.000,00 102 Bankalar Hs 600 Gelirler Hesabı 173 423.800,00 700.000,00 İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanunun 7 inci maddesi gereğince, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip edilen Devlete olan borçları, 28.3.2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında tanımlanan Hazine alacağı niteliğindeki borçları, İller Bankasına olan borçları ile sosyal güvenlik kuruluşlarına olan borçlarına karşılık, bu idareler adına her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden ayrılacak tutardan, alacaklı idarelerin talebi üzerine, ilgisine göre Maliye Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesinti yapılarak alacaklı idarelere ödenir. Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden, il özel idareleri ve belediyeler adına aylık olarak ayrılacak tutardan yapılacak kesintilerin toplamı, hiçbir şekilde ayrılan tutarların toplamının yüzde 40’ını aşamaz. 174 Ulusal para cinsinden diğer iç borç faiz giderleri 266 | 2013 BÜTÇE HESAPLARI 805 Gelir Yansıtma Hs 700.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hs 830.04.02.09.01 Bütçe Giderleri Hs 830.05.08.09.51 Bütçe Giderleri Hs 700.000,00 900,00 103.000 ,00 103.900 ,00 Yukarıda verilen örnekte, İller Bankasına olan kredi anapara ve işlemiş faiz borçlarının daha önceden muhasebe kayıtlarına alınmış olduğu varsayılarak çözüm yapılmıştır. Ancak birçok mahalli idarede bu tür borçların muhasebe kayıtlarına alınmadığı ve devirlerde de görülmediği bilinmektedir. Bu nedenle, İller Bankasından kullanılan krediye ilişkin daha önce yapılmış herhangi bir kayıt yoksa öncelikle borç envanteri yapılması yani kayıtlarda olmayan kredinin Net Değer Hesabı aracılığıyla hesaplara alınması, daha sonra yukarıdaki örneklerin çözümünde olduğu gibi hesaplardan çıkarılması gerekir. Örnek 2: (E) Özel İdaresince 250,00 TL şartname bedeli tahsil edilmiştir. 835- Gider Yansıtma Hs 100 Kasa Hesabı 250,00 600 Gelirler Hesabı 805 Bütçe Gelirleri Hesabı 250,00 250,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 250,00 Örnek 3: Tahakkuk eden 540,00 TL ilan ve reklam vergisi vadesinde tahsil edilmiştir. 100 Kasa Hesabı 540,00 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 540,00 540,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 540,00 Örnek 4: Memur (A)’ya yanlışlıkla fazla ödendiği için kişilerden alacaklar hesabına kaydedilen alacak, faizi ile beraber 230,00 TL olarak tahsil edilmiştir. 100 Kasa Hesabı 230,00 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 230,00 230,00 230,00 2013 | 267 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Örnek 5: 20 Temmuz 2008 tarihinde ilan ve reklam vergisi tahsilâtı olarak alınan ve takas için bankaya gönderilen 1.800,00 TL tutarında çek karşılıksız çıkmıştır. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 1.800,00 101 Alınan Çekler Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 1.800,00 1.800,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 1.800,00 Örnek 6: Harcanamayan 1.280,00 TL özel gelir dönem sonunda devretmiştir. 600 Gelirler Hesabı 1.280,00 333 Emanetler Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 1.280,00 1.280,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 1.280,00 Örnek 7: Memur yolluğu olarak tahsil edilen 500,00 TL’nin yanlışlıkla tahakkuksuz bütçe geliri tahsilâtı olarak kaydedildiği takip eden ay içerisinde anlaşılmıştır. 600 Gelirler Hesabı 500,00 333 Emanetler Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 500,00 500,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 500,00 Örnek 8: Bir ay önce ilan ve reklam vergisi tahsilâtı olarak kaydedilen 2.360,00 TL’nin aslında taşınmaz mal kira geliri olduğu sonradan anlaşılmıştır. 120.01.03.09.53175 Gelirlerden Alacaklar Hs. 120. 03.06.01.99 176 2.360,00 Gl.den Alc.Hs. 800.01.03.09.53 Bütçe Gelirleri Hesabı 2.360,00 2.360,00 800.03.06.01.99 Bütçe Gelirleri Hs 805 Gelir Yansıtma Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 2.360,00 2.360,00 2.360,00 Örnek 9: Dönem sonunda bütçe gelirleri hesabının alacak bakiyesi olan 209.391.500,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılmıştır. 175 176 İlan ve reklam vergisi Diğer taşınmaz kira gelirleri 268 | 2013 BÜTÇE HESAPLARI 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 209.391.500,00 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs 209.391.500,00 2- 805 GELİR YANSITMA HESABI Faaliyet hesapları veya ilgili bilanço hesaplarına kaydedilen tutarların ilgisine göre bütçe gelirleri hesabı veya bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabına yansıtılması için kullanılır. Bütçe gelirleri hesabı ile bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabına alacak yazılan tutarlar, gelir yansıtma hesabına borç kaydedilir; bütçe gelirleri hesabı ile bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabına borç yazılan tutarlar, gelir yansıtma hesabına alacak kaydedilir. Gelir yansıtma hesabı, -dönem sonunda yapılacak kapanış kaydının dışında- yalnızca bu iki hesapla karşılıklı olarak çalışır. 2.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (D) Belediyesince bina emlak vergisi ikinci taksitinden fazla tahsil edilen 130,00 TL mükellefe iade edilmek üzere emanete alınmıştır. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 130,00 333 Emanetler Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 130,00 130,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 130,00 a) Fazla tahsil edilen emlak vergisine ait yukarıdaki düzeltme kaydının (detay bazında) yanlışlıkla lojman kira gelirleri yardımcı hesabına kaydedildiği fark edilmiştir. 810.01.02.09.51177Büt.Gel.Ret ve İadeler Hs 130,00 810.03.06.01.01178Büt.Gel.Ret ve İad.H 120. 01.02.09.51 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 130,00 130,00 120. 03.06.01.01 Gelirlerden Alc. Hs 805 Gelir Yansıtma Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 130,00 130,00 130,00 Örnek 2: Harcanamayan 1.280,00 TL özel gelir dönem sonunda devretmiştir. 177 178 Bina emlak vergisi Lojman kira geliri 2013 | 269 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 600 Gelirler Hesabı 1.280,00 333 Emanetler Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 1.280,00 1.280,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 1.280,00 Örnek 3: Memur yolluğu olarak tahsil edilen 500,00 TL’nin yanlışlıkla tahakkuksuz bütçe geliri tahsilâtı olarak kaydedildiği takip eden ay içerisinde anlaşılmıştır. 600 Gelirler Hesabı 500,00 333 Emanetler Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 500,00 500,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 500,00 Örnek 4: Dönem sonunda gelir yansıtma hesabının borç bakiyesini oluşturan 957.305,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak yansıtma hesabı kapatılmıştır. 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı 957.305,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 957.305,00 3- 810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HESABI Bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilâttan mevzuatı gereğince yapılan ret ve iadelerin izlenmesi için kullanılır. Bütçe gelirleri hesabından yapılacak ret ve iadelerde; muhasebe birimlerinde “Düzeltme ve İade Belgesi” düzenlenir. Düzeltme ve İade Belgesinin bir nüshası muhasebe işlem fişine bağlanır. Ret ve iadelerin bütçe ödenekleri ile bir ilgisi yoktur, yani ret ve iade bütçe ödenekleri ile ilişkilendirilmeksizin ödenir. 3.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (D) Belediyesince bina emlak vergisi ikinci taksitinden fazla tahsil edilen 130,00 TL mükellefe iade edilmek üzere emanete alınmıştır. 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 130,00 333 Emanetler Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 130,00 130,00 130,00 a) Fazla tahsil edilen emlak vergisine ait yukarıdaki düzeltme kaydının (detay bazında) yanlışlıkla lojman kira gelirleri yardımcı hesabına kaydedildiği fark edilmiştir. 270 | 2013 BÜTÇE HESAPLARI 810.01.02.09.51179Büt.Gel.Ret ve İadeler Hs 130,00 810.03.06.01.01 Büt.Gel.Ret ve İd.Hs 130,00 180 120. 01.02.09.51 Gelirlerden Alacaklar Hs 130,00 120. 03.06.01.01 Gelirlerden Alc Hs 805 Gelir Yansıtma Hesabı 130,00 130,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 130,00 Örnek 2: (H) Şirketinden şartname satış geliri olarak 250,00 TL tahsil edilmesi gerekirken yanlışlıkla 450,00 TL tahsil edildiği takip eden faaliyet dönemi içinde anlaşılmıştır. 630 Giderler Hesabı 200,00 333 Emanetler Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 200,00 200,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 200,00 Örnek 3: Vatandaş (A)’dan para cezası olarak 670,00 TL tahsil edilmesi gerekirken, takdim tehir hatası yapılarak 760,00 TL tahsil edildiği aynı dönem içerisinde fark edilmiştir. 600 Gelirler Hesabı 90,00 333 Emanetler Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hs 90,00 90,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 90,00 Örnek 4: 29.12.2008 tarihinde eğlence vergisi tahsilâtı için alınıp yılı geçtikten sonra bankaya takasa gönderilen 5.200,00 TL tutarında çekin karşılıksız çıktığı anlaşılmıştır. 630 Giderler Hesabı 5.200,00 101.02 Alınan Çekler Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hs 5.200,00 5.200,00 805 Gelir Yansıtma Hesabı 5.200,00 Örnek 5: Dönem sonunda bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabının borç bakiyesini oluşturan 102.040,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılmıştır. 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı 810 Büt.Gel. Ret ve İadeler Hesabı 179 180 102.040,00 102.040,00 Bina emlak vergisi Lojman kira geliri 2013 | 271 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 4- 830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI Nakden veya mahsuben yapılan bütçe giderlerinin izlenmesi için kullanılır. Bütçe gider hesapları, gider bütçesinin ekonomik sınıflandırmasına uygun olarak yardımcı hesaplara ayrılır. Bütçe giderleri ve geçen yıl bütçe mahsupları hesaplarına kaydedilen tutarlar karşılığında gider yansıtma hesabı kullanılır. Yabancı para cinsinden yapılan ödemelerde bankaca, kur değişimi dolayısıyla verilen talimattan daha fazla bir tutar aktarıldığı durumlarda, aleyhte oluşan kur farkları her bir işlem için, bütçe giderleri hesabına kaydedilerek giderler hesabına yansıtma işlemi yapılır. 4.1.Muhasebe Birimlerince Ödeme Öncesi Yapılacak İnceleme Bilindiği gibi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 61 inci maddesi ile muhasebe yetkililerinin ödeme öncesi yapacağı incelemeler dört konu ile sınırlandırılmıştır. Dolayısıyla muhasebe birimleri de ödeme evrakları üzerindeki incelemelerini aşağıda açıklamasını yaptığımız bu dört konuda yapacaktır. a) Ödemeye İlişkin Belgelerin Tamam Olması: Harcama birimleri kesin ödemelerde ödeme emri belgesi, ön ödemelerinde ise muhasebe işlem fişi düzenleyerek kanıtlayıcı belgelerini bunlara eklemektedir. Harcamanın türüne göre eklenecek kanıtlayıcı belgeler, Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde sayılmıştır. Muhasebe birimlerindeki görevliler, kendilerine gelen ödeme evraklarına ekli kanıtlayıcı belgelerin tamam olup olmadığını bu yönetmeliğe göre belirleyeceklerdir. Belgelerin tamam olması demek, sadece ismen var olması demek değildir. Bu belgelerin ilgili mevzuatındaki örneğine uygun olması,181 aslının eklenmesi gerekli durumlarda aslının, aslının eklenmesi zorunluluğu olmayan hallerde yetkili birim veya makamlarca onaylanmış örneklerinin eklenmesi gerekir. Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliğine göre fatura ve fatura sayılan belgeler ile taşınır işlem fişlerinin asıllarının eklenmesi gerekir. Ancak, kaybolma, yırtılma, yanma gibi mücbir sebeplerle 181 Ödeme belgelerine eklenecek evrakların önemli bir kısmının örnekleri Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliğince sayılmıştır. Ancak “ihale onay belgesi” ve doğrudan teminlerde düzenlenen “onay belgesi” gibi belgelerin örnekleri, kamu ihale mevzuatında yer almaktadır. Bunun gibi istisnai bazı belgelerin örnekleri de kendi mevzuatında yer almış olabilir. 272 | 2013 BÜTÇE HESAPLARI aslının temin edilemediği hallerde, fatura ve/veya taşınır işlem fişinin onaylı örnekleri eklenmek suretiyle ödeme yapılabilir.182 Diğer kanıtlayıcı belgelerde aslını arama zorunluluğu yoktur. Harcama birimleri usulüne uygun olarak onayladıkları örnekleri eklemişlerse belgeler tamam temektir. b) Maddi Hata Bulunup Bulunmadığı: Muhasebe yetkililerinin maddi hataya ilişkin sorumlulukları; bir mali işlemin muhasebeleştirilmesine dayanak teşkil eden karar, onay, sözleşme, hakediş raporu, bordro, fatura, alındı ve benzeri belgelerde; gelir, alacak, gider ya da borç tutarının tespit edilmesine esas rakamların hiçbir farklı yoruma yer vermeyecek biçimde, bilerek veya bilmeyerek yanlış seçilmesi, oranların yanlış uygulanması, aritmetik işlemlerin yanlış yapılması ve muhasebeleştirmeye esas toplamların muhasebeleştirme belgesinde ilgili hesaplara noksan veya fazla kaydedilmek suretiyle yapılan yersiz ve fazla alma, verme, ödeme ve göndermeyle sınırlıdır. Teknik nitelikteki belgelerde, bu niteliğe ilişkin olarak yapılmış maddi hatalardan bu belgeleri düzenleyen ve onaylayan gerçekleştirme görevlileri sorumlu olup, muhasebe yetkililerinin bu belgelere ilişkin sorumlulukları aritmetik işlemlerdeki yanlışlıklarla sınırlıdır.183 Sayıştay Genel Kurulunun 14.06.2007 tarih ve 5189/01 sayılı Kararında kanıtlayıcı belgelerdeki açık ve kolayca görülebilen ve yorum gerektirmeyen hatalar, maddi hata olarak tanımlanmıştır. Sayıştay Genel Kurul Kararını Yönetmelikte ayrıntısıyla düzenlenen maddi hata alanlarının niteliğine yönelik açıklama olarak değerlendirmek gerekmektedir. c) Yetkililerin İmzası: Alım veya yapım için onay verilmesinden alımın yapılmasına, mal ve hizmetin teslim alınmasına, yapım işinin gerçekleştirilmesine kadar ki bütün aşamalarda düzenlenen kanıtlayıcı belgeler üzerindeki imzala182 Böyle durumlarda ödemenin yapılması idarenin takdirindedir. Yönetmelik sadece ruhsat vermiştir. Ancak idarenin de bu ruhsatı kullanmamasının geçerli gerekçeleri olmalıdır. Onaylı faturanın gerçekliği konusunda ciddi şüphelerin var olması gibi. 183 Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 29) 2013 | 273 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ rın ve ödeme emri belgesi üzerindeki imzaların tamam olmasından muhasebe yetkilileri sorumludur. İmza eksikliğinden dolayı kamu zararı oluşması durumunda muhasebe yetkilileri sorumlu tutulmaktadır. d) Hak Sahibinin Kimliği: Ödeme; gerçek kişilerde alacaklıya veya duruma göre vekiline, velisine, vasisine veya mutemedine; alacaklının ölümü halinde varislere; tüzel kişilerde ise kanuni temsilcilerine veya bunların tayin ettikleri vekillere; kayyım tayinini gerektiren durumlarda kayyıma yapılabilmektedir.184 Günümüzde ödemelerin büyük bir kısmı alacaklının banka hesabına aktarma yapmak suretiyle yapıldığından alacaklının kimliği konusunda muhasebe birimler çok daha rahattır. Ancak hesaben aktarmalarda esas alacaklının dışındaki kişilere yapılacak ödemelerde de gerekli belgelerin aranılmasına dikkat edilmelidir. Aşağıda sayılan belgeler, hak sahibinin kimliğini tespit etmek için aramamız zorunlu olan belgelerdir. Vekillere yapılacak ödemelerde, noterce düzenlenmiş vekâletnamenin aslı veya noterce onaylanmış örneği. Velilere yapılacak ödemelerde, veli ve çocukların nüfus cüzdanlarının onaylı suretleri; mahkemece tayin edilmiş velilere yapılacak ödemelerde mahkeme ilamı. Vasilere yapılacak ödemelerde, vasi tayinine ilişkin mahkeme ilamı. Varislere yapılacak ödemelerde, veraset ilamı. Tüzel kişilerin alacaklarının kanuni temsilcilerine ödenmesinde, noterce onaylı imza sirküleri ile ilgilinin tahsile yetkili olduğunu gösteren belge. Kayyımlara yapılacak ödemelerde, kayyım tayinine ilişkin mahkeme ilamı. Resmi kurum ve kuruluşların alacaklarının tahsili için görevlendirilenlere alındı karşılığı yapılacak ödemelerde, dairesince verilmiş, ilgilinin tatbiki imzasını içeren yetki belgesi. Herhangi bir alacağı temellük eden kişilere yapılacak ödemelerde, noterce onaylanmış alacak temliknamesi. Mahalli idare personelinin yolluk ve benzeri münferit alacakları ile mahalli idare personeli olmayan kişilerin hizmetleri karşılığı gerçekleşen yolluk, ders ücreti, huzur ücreti, 184 Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği (Madde 7) 274 | 2013 BÜTÇE HESAPLARI konferans ücreti ve benzeri alacaklarının mutemetlerine ödenmesinde, her ödemeyle ilgili Şahsi Mutemet Dilekçesi. Alacakların hak sahiplerinin banka hesaplarına aktarılması suretiyle ödenmesinde; alacaklının, harcama birimince onaylanmış yazılı talebi (Hak sahipleri tarafından düzenlenen fatura üzerinde alacaklının banka hesap numarasının yer alması halinde ayrıca yazılı talepleri aranmaz). 4.2.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (A) Su ve Kanalizasyon İdaresince içme suyu altyapı çalışmalarında kullanılmak üzere 3.000,00 TL + KDV tutarında tüketim malzemesi alınmıştır. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 191 İndirilecek KDV Hesabı 3.000,00 540,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 22,50 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs. 3.517,50 830 Bütçe Giderleri Hesabı 3.540,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 3.540,00 Örnek 2: (R) Özel İdaresince (% 18 KDV Hariç) 3.500,00 TL temizlik hizmet alımı hak ediş ödemesi yapılmıştır. 630 Giderler Hesabı 4.130,00 360 Ödenecek Vergi ve Fnlr Hs( dm vg) 26,25 360 Ödenecek Vergi ve Fn. Hs( ½ kdv) 315,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 3.788,75 4.130,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 4.130,00 Örnek 3: Harcama yetkilisi mutemedi Memur (B)’ye kırtasiye alımı için verilen 750,00 TL iş avansı harcama evraklarının teslimi üzerine mahsup edilmiştir. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 750,00 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 750,00 750,00 750,00 Örnek 4: (H) İlçe Özel İdaresince daha önce bütçe emanetine alınan 1.930,00 TL müteahhit alacağı bağlı olduğu İl Özel İdaresince ödenmiştir. İl Özel İdaresinin kaydı: 2013 | 275 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs 1.930,00 103Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 1.930,00 İlçe Özel İdaresinin kaydı 630 Giderler Hesabı 1.930,00 511 Muhasebe Birimleri Arası İşl.Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 1.930,00 1.930,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 1.930,00 Örnek 5: (Y) ilçe özel idaresine gönderilen 820,00 TL telefon kullanım ücreti faturası, ödenek yokluğu nedeniyle ödenememiştir. 630 Giderler Hesabı 820,00 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hs 820,00 a) Ödeneği temin edilen haberleşme gideri ödeme emri belgesine bağlanarak ödenmiştir. 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı 820,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 6,15 103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 813,85 820,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 820,00 Örnek 6: (İ) Büyükşehir Belediyesince yabancı para cinsinden sözleşmeye bağlanan yapım işi ile ilgili olarak yüklenici (SD) Şirketine proje özel hesabından 28.000,00 Avro yatırım avansı verilmiştir. MB Satış Kuru 1 Avro = 1,90 TL 166 PÖH Verilen Avans ve Akreditifler Hs 53.200,00 106 Döviz Gönderme Emirleri Hs 53.200,00 Bankadan gelen hesap özet cetvelinden kur farkından dolayı bankanın 53.690,00 TL ödeme yaptığı anlaşılmıştır.185 106 Döviz Gönderme Emirleri Hs 630 Giderler Hesabı 104 Proje Özel Hesabı 185 53.200,00 490,00 53.690,00 Banka, hesabımızdaki TL’yi dövize çevirip ödeme yaptığı için özellikle ödeme emrinin düzenlendiği gün değil de daha sonraki günlerde ödenen benzer ödemelerde kur farkından dolayı fark çıkabilmektedir. Muhasebe birimlerinin böyle bir durumda döviz gönderme emrini bankadan getirtip iptal ederek, yeni gönderme emri düzenleme yerine aradaki farkı bu muhasebe kaydında olduğu gibi giderleştirmesi tercih edilmelidir. 276 | 2013 BÜTÇE HESAPLARI 830 Bütçe Giderleri Hesabı 490,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 490,00 Örnek 7: (A) Belediyesi (D) doğalgaz dağıtım şirketine 98.000,00 TL sermaye ödemiştir. 241 Mal ve Hzm. Ür.Krlş.Ytrl.Srm.Hs 98.000,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 98.000,00 98.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 98.000,00 Örnek 8: Bir ay önce Memur (A)’ya yapılan 347,00 TL yurtiçi geçici görev yolluğu ödemesinin yanlışlıkla telefon kullanım ücreti olarak giderleştirildiği anlaşılmıştır. 630.03.03.01.01186 Giderler Hesabı 347,00 630.03.05.02.02187 Giderler Hesabı 830.03.03.01.01 Bütçe Giderleri Hesabı 347,00 347,00 830.03.05.02.02 Bütçe Giderleri Hs 835 Gider Yansıtma Hesabı 347,00 347,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 347,00 Örnek 9: (M) Büyükşehir Belediyesince 4.600,00 TL kırtasiye giderinin faturanın aslı ve ikinci sureti ile yanlışlıkla iki defa tahakkuk ettirilerek ödendiğinin aynı yıl içerisinde anlaşılması üzerine ikinci ödeme iptal edilmiş ve ödeneğine iade işlemi yapılmıştır. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 4.600,00 630 Giderler Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 4.600,00 4.600,00 830 Bütçe Giderleri Hesabı 900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hs 4.600,00 4.600,00 905 Ödenekli Giderler Hesabı 4.600,00 Örnek 10: Dönem sonunda bütçe giderleri hesabının borç bakiyesi olan 929.582,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak, hesap kapatılmıştır. 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 186 187 929.582,00 929.582,00 Yurtiçi geçici görev yolluğu gideri Telefon abonelik ve kullanım ücreti giderleri 2013 | 277 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 5- 834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HESABI Bilindiği gibi, hesaplar mali yıl esasına göre tutulmaktadır. Mali yıl bir takvim yılıdır. Dolayısıyla bir faaliyet dönemi de takvim yılı içerisindeki zaman aralığından oluşmaktadır. Mali yılın bitimine kadar fiilen yapılmış olmakla birlikte evrakları yetiştirilemeyen ön ödemeler, ödenekleri ile birlikte takip eden faaliyet dönemine devredilmekte ve bu faaliyet dönemi içindeki mahsup dönemi dediğimiz ilk bir aylık süre içinde muhasebe kayıtlarının tamamlanması ile bu ödemelerde ilgili olduğu, bir önceki mali yıla mal edilmiş olmaktadır. Mahsup dönemine aktarılan personel avansları (161) veya iş avans ve kredilerinden (160) bütçe giderine dönüşenler, bu hesapta izlenir. 160 ve 161 hesaplarından verilen avans ve/veya kredilerden harcama yapıldığı halde dönem sonuna kadar evrakları hazırlanamayanlar, bu hesaba aktarılmak suretiyle mahsup dönemine devredilmekte ve takip eden yılın mahsup dönemi içerisinde de mahsubu yapılmaktadır. Bu hesabın borç bakiyesi, mahsup dönemini takip eden ilk ay içerisinde gider yansıtma hesabına atılmak suretiyle kapatılmalı, hesabı kapatmak için dönem sonu beklenmemelidir. Dönem sonuna kadar kapatılmadığı takdirde mahsup dönemine aktarılacak cari yıla ait avans ve kredilerle karıştırılması ihtimal dâhilindedir. 5.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (S) Dairesi harcama yetkilisi mutemedi (R)’ye verilen 630,00 TL iş avansı, 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla harcama yapıldığı halde evrakları yetişmediğinden mahsup dönemine aktarılmıştır. 165 Mah.Dön.Akt.Avns.ve Krediler Hs 630,00 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödenekler Hs 630,00 630,00 900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 630,00 630,00 907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hesabı 630,00 a) Mutemet (R), 16.01.2009 tarihinde 630,00 TL tutarında harcama evrakı ibraz etmiştir. 630 Giderler Hesabı 165 MDA Avns.ve Krediler Hesabı 278 | 2013 630,00 630,00 BÜTÇE HESAPLARI 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hs 630,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hs 630,00 630,00 906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödenekler Hs 630,00 Örnek 2: Geçen yıl bütçe mahsupları hesabının borç bakiyesini oluşturan 1.850,00 TL, 02.02.2009 tarihinde gider yansıtma hesabına atılmak suretiyle, hesap kapatılmıştır. 835 Gider Yansıtma Hesabı 1.850,00 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hs 1.850,00 6- 835 GİDER YANSITMA HESABI Giderler hesabı (630) veya bilanço hesaplarına (15 ve 25’li grup) kaydedilen tutarların bütçe giderleri hesabı veya geçen yıl bütçe mahsupları hesabına yansıtılması amacıyla kullanılan bir hesaptır. Dönem sonunda borç bakiyesi bütçe uygulama sonuçları hesabına atılmak suretiyle hesap kapatılır. 6.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: Dönem sonunda gider yansıtma hesabının alacak bakiyesinin 938.273,00 TL alacak bakiyesi bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılmıştır. 835 Gider Yansıtma Hesabı 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs 938.273,00 938.273,00 7- 895 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HESABI Dönem sonunda bütçe hesaplarından bütçe uygulama sonuçlarının üretilmesi için kullanılır. Dönem sonunda 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı ile 830 Bütçe Giderleri Hesabının borç bakiyeleri bu hesapların alacağına; 800 Bütçe Gelirleri Hesabının alacak bakiyesi de bu hesaba borç, 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabına alacak kaydedilir. Hesap bütçe uygulama sonuçlarının üretilmesinden sonra yansıtma hesapları ile karşılıklı olarak kapatılır. Yansıtma hesaplarının bakiyeleri de bütçe uygulama sonuçları hesabına atıldıktan sonra hesabın borcuyla alacağının birbirine eşit hale gelmesi, yani hesabın kapanmış olması gerekir. Eğer kapanmıyorsa dönem içinde yapılan bazı muhasebe işlemlerinde önemli hatalar var demektir. 2013 | 279 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 7.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek: Dönem sonunda bütçe hesapları ile ilgili aşağıdaki işlemler yapılmıştır: a) Bütçe gelirleri hesabının alacak bakiyesi olan 4.644.380,20TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılmıştır. 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 4.644.380,2 0 4.644.380,2 0 b) Gelirlerinden ret ve iadeler hesabının borç bakiyesini oluşturan 5.100,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılmıştır. 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs 5.100,00 810 Büt.Gel. Ret ve İadeler Hesabı 5.100,00 c) Bütçe giderleri hesabının borç bakiyesi olan 4.353.900,00TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak, hesap kapatılmıştır. 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı 4.353.900,00 830 Bütçe Giderleri Hesabı 4.353.900,00 d) Gelir yansıtma hesabının borç bakiyesini oluşturan 4.644.380,20 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak yansıtma hesabı kapatılmıştır. 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs 4.644.380,20 805 Gelir Yansıtma Hesabı 4.644.380,20 e) Gider yansıtma hesabının alacak bakiyesini oluşturan 4.353.900,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılmıştır. 835 Gider Yansıtma Hesabı 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs 280 | 2013 4.353.900,00 4.353.900,00 BÜTÇE HESAPLARI 800 BÜTÇE GEL.HS 2.100,00 1 810 BÜT.GEL.RT.VE İ.HS 4.644.380,20 5.100,00 4.642.280,20 4.644.380,20 5.100,00 2 4.644.380,20 5.100,00 830 BÜTÇE GİD.HS 895 BÜT. UYG. SNÇ HS 4.353.900,00 4.353.900,00 4.353.900,00 3 4.353.900,00 2 5.100,00 4.642.280,20 1 3 4.353.900,00 4.353.900,00 5 4 4.644.380,20 8.996.180,20 805 GELİR YANS.HS 4.644.380,20 1.535,00 4.644.380,20 8.996.180,20 835 GİDER YANS.HS 4.644.380,20 4.644.380,20 5.100,00 4 5 4.355.435,00 4.353.900,00 4.355.435,00 4.355.435,00 2013 | 281 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 282 | 2013 NAZIM HESAPLAR DOKUZUNCU BÖLÜM NAZIM HESAPLAR 2013 | 283 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 284 | 2013 NAZIM HESAPLAR DOKUZUNCU BÖLÜM NAZIM HESAPLAR Varlık, kaynak, gelir ve gider hesapları içinde yer almamakla birlikte kurumun temin etmiş olduğu garantiler, sahiplik sıfatı dışında elinde bulundurduğu değerler, gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülükler ve muhasebenin sadece bilgi verme görevi yüklediği işlemler ile muhasebe disiplini altında toplanması istenen diğer işlemler nazım hesaplarda izlenir. Yerel yönetimlerde harcamalarla ödenekler arasındaki paralelliğin takibi ne yazık ki zaaf noktalarından biridir. Yüklenmeye girişilirken veya harcama yapılırken genellikle bankadaki nakde bakılmakta, bütçenin buna ne kadar imkân tanıdığı göz ardı edilmektedir. Bunun sonucunda küçümsenmeyecek ölçüde bütçe aşımları ile karşılaşılmakta, bazı yerel yönetimler kesin hesabın çıkarılması aşamasında bunu fark etmekte ve yılı geçmiş olmasına rağmen ek ödenek müessesesi ile dengesizliği gidermeye çalışmaktadır. Bu tablo karşısında insan bütçenin ne kadar gerçeklerden uzak ve kurum için formaliteden öte bir önem arz etmediğini üzülerek görmektedir. Bu örnek, yerel yönetimlerde kurumsallaşmanın tamamlanamadığının en önemli göstergesidir. Bütçenin hazırlanışı aşamasında stratejik plan ve performans programları hazır olmadığı veya hazırlanırken ciddiyeti kavranılamadığı için haliyle bütçe ile yatırımlar ve hizmetler arasında da bir bağlantı kurulamamaktadır. Yerel yönetimlerin uzun vadeli bir perspektifi veya vizyonu olmadığı veya planlanmadığı için bütçe günü birlik politikaların karşısında aciz ve yetersiz kalmaktadır. Yerel yönetimlerdeki strateji birimleri de gerek yapılanma eksiklikleri, gerekse personel yetersizlikleri gibi aşılması mümkün olmakla birlikte aşılması için yeterince gayret gösterilmeyen nedenlerle, bütçenin kat ettiği o kadar aşamaya ve yüklenen öneme rağmen yaşamın gerisinde kalmasına neden olmaktadır. Bu öz eleştiriden sonra, nazım hesapların işleyişinde ki bazı özelliklere değinelim: 1- Kurumun varlıkları, borçları ve öz kaynakları içerisinde yer almazlar. 2- Nazım hesaplar: 2013 | 285 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ a. b. c. d. Varlık hesaplarıyla (10 ve 20’li grup) Yükümlülük hesaplarıyla (30 ve 40’lı grup) Öz kaynak hesaplarıyla (50’li grup) Faaliyet ve bütçe hesaplarıyla (60 ve 80’li grup) Karşılıklı olarak çalışmamakta olup, yalnızca kendi aralarında (nazım hesap nazım hesap ile) karşılıklı olarak çalışırlar. 3- Nazım hesaplarla ilgili işlemlerin sonucunda kurumun varlık ve kaynaklarında bir değişiklik olmaz. 4- Muhasebe kayıtları aynı kaydın ters çevrilmesi ile iptal edilebilmektedir. (ödeneklerin iptalinde olduğu gibi) 5- Bilançolarda (bilgi amacıyla) aktif ve pasif toplamını etkilemeyecek şekilde, aktif ve pasifte eşit tutarlar olarak yer alırlar. Bu ana hesap grubu aşağıdaki hesap gruplarından oluşur. 90 Ödenek Hesapları 91 Nakit Dışı Teminat ve Kişilere Ait Menkul Kıymet Hesapları 92 Taahhüt Hesapları A) BELEDİYE BAĞLI İDARE VE BİRLİKLERDE KULLANILACAK ÖDENEK HESAPLARI Belediye, bağlı idare ve birliklerde kullanılacak ödenek hesapları aşağıda gösterilmiştir: 900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 905 Ödenekli Giderler Hesabı 906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı 1- 900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI Belediye, bağlı idare ve birliklerin bütçelerinde öngörülen ödenekler, geçen yıldan devreden (özel) ödenekler, ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, yılı içinde yapılan ödenek ekleme ve iptalleri, yılı içinde kaydedilen özel ödenekler ve bu ödeneklerden kullanılanlar ile ertesi yıla devreden (özel) ödenekler ve iptal edilen ödeneklerin izlenmesi için kullanılır. Yeni yıl açılış kaydından sonra muhasebe birimlerinin ilk yapması gereken içinde bulundukları mali yılın bütçe kararını önlerine alarak başlangıç ödeneklerini bu hesaba borç, 901 Bütçe Ödenekleri 286 | 2013 NAZIM HESAPLAR Hesabına alacak kaydetmek, ikinci olarak da önceki yıldan devredilen özel ödeneklerin aynı şekilde kaydını yapmaktır. Bütçe ekonomik kodun ikinci düzeyinde düzenlendiği için başlangıç ödenekleri de hesaplara iki düzeyde kaydedilecektir. Bu hesap: Bütçe ile ödenek verildiğinde, Dönem içinde ödenek eklendiğinde Ödeneklerden başka tertiplere aktarma yapıldığında, Ödenekler yok edildiğinde veya mahsup dönemine aktarıldığında, 900 Bütçe Ödenekleri Hesabı ile – borç veya alacak – karşılıklı çalışır. Bütçe ödeneklerinden harcama yapılmasında veya harcamanın iptali nedeniyle ödeneğine iade gerektiğinde ise 905 Ödenekli Giderler Hesabı ile – borç veya alacak – karşılıklı çalışır. Dönem sonunda kullanılmayan ödeneklerin iptal edilmesinden sonra hesap otomatik olarak kapatılmış olur. Bazı yerel yönetimlerde yılsonunda ödeneklerin iptali için encümenden veya meclisten karar alındığı görülmektedir. Yılsonunda kullanılmayan ödeneklerin iptal edilmesi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 20 nci maddesinin 1 nci fıkrasının (e) bendi hükmü gereği olduğundan yılsonlarında kullanılmayan ödeneklerin tenkis edilmesi için herhangi bir organdan karar alma zorunluluğu ve gereği bulunmamaktadır. Ancak dönem içinde kullanılmaması veya ihtiyaç duyulmaması nedeniyle ödenek iptali sözkonusu ise bütçenin Karar haline gelmesi için geçmesi gereken aşama ve organlardan geçmek suretiyle alınacak bir karara ihtiyaç vardır. Strateji/mali hizmetler birimlerinin bu ayrıma dikkat etmelerinde yarar vardır. 2- 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI Belediye, bağlı idare ve birliklerin bütçelerinde öngörülen ödenekler, geçen yıldan devreden ödenekler, mali yıl içinde eklenen ödenekler ve ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, mali yılı içinde kaydedilen özel ödenekler ve ertesi yıla devreden ödenekler ile iptal edilen ödeneklerin izlenmesi için kullanılır. Dönem sonunda, - tek MİF üzerinde – bu hesabın yardımcı hesapları itibarıyla: Alacak bakiyeleri, aynı yardımcı hesaplara borç, 2013 | 287 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Borç bakiyeleri, aynı yardımcı hesaplara alacak, 905 Ödenekli Giderler Hesabının borç bakiyeleri de aynı yardımcı hesaplara alacak, Kaydedilir. Böylelikle hem 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı, hem de 905 Ödenekli Giderleri Hesabı kapatılmış olur. 3- 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI Ödeneğine dayanılarak tahakkuk ettirilip nakden veya mahsuben ödenen bütçe giderleri ile ödeneğine iade edilmesi bildirilen tutarların izlenmesi için kullanılır. 4- 906 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN KULLANILACAK ÖDENEKLER HESABI 5- 907 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER HEDABI 906 ve 907 hesapları mali yılın sonuna kadar hizmet yerine getirildiği veya mal teslim alındığı halde mahsubu yapılamadığından mahsup dönemine aktarılan ön ödemeler için saklanan ödenekler ile bunlardan mahsup dönemi sonuna kadar kullanılanlar veya tenkis edilenlerin izlenmesi için kullanılır. 5.1.Hesaplara Ait Örnekler Örnek 1: 2009 yılı Bütçe Kararı ile yerel yönetime tüketime yönelik mal ve hizmet alımları için 480.000,00 TL, gayrimenkul sermaye üretim giderleri için 1.250.000,00 TL ve yedek ödenek 760.000,00 TL başlangıç ödeneği verilmiştir. 900.03.02 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 480.000,00 900.06.05 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 1.250.000,00 900.09.06 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 760.000,00 901.01.03.02188 Bütçe Ödenekleri Hs 480.000,00 901.01.06.05 Bütçe Ödenekleri Hs 1.250.000,00 901.01.09.06 Bütçe Ödenekleri Hs 760.000,00 Örnek 2: Hayırsever vatandaş (S) tarafından üst geçit yapımı için bağışlanan paradan cari yıla devreden 340.000,00 TL’nin özel ödenek kaydı yapılmıştır. 188 (01), Bütçe Başlangıç Ödeneği Olduğunu göstermektedir. 288 | 2013 NAZIM HESAPLAR 900 06.05Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 901.08.06.05 189 340.000,00 Bütçe Ödenekleri Hs 340.000,00 Gelir hesaplarına özel gelir kaydı da ihmal edilmemelidir. Örnek 3: Gayrimenkul sermaye üretim giderleri için bütçe ile verilen başlangıç ödeneklerinin yetmeyeceği anlaşıldığından finansmanla sağlanan ek ödenek ile ilgili tertibe 65.900.000,00 TL ödenek eklenmiştir. 900 06.05Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 901.15.06.05 190 65.900.000,00 Bütçe Ödenekleri Hs 65.900.000,00 Ek ödenek ile sağlanan ödeneğin karşılığı kaynağın mutlaka gösterilmesi gerekir. Ön görülen finansman banka hesabına aktarıldığında da varlık ve kaynak hesaplarına kayıtların yapılması gerekecektir. Örnek 4: Strateji Biriminin bütçesinde yer alan yedek ödenekten Fen İşleri Daire Başkanlığının bütçesine gayrimenkul sermaye üretim giderleri için 860.000,00 TL ödenek aktarılmıştır. Bu örnekte iki adet muhasebe kaydı yapılması gerekmektedir. İlki yedek ödenekten verilen ödeneğin ilgili tertipten düşülmesi, ikincisi de ilgili tertibe eklenmesi ile ilgilidir. Strateji Biriminin Bütçesinden düşmek için 901.14.09.06191 Bütçe Ödenekleri Hs 860.000,00 900 06.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 860.000,00 Fen İşleri Daire Başkanlığının Bütçesine eklemek için 900 06.05Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 901.13.06.05 192 Bütçe Ödenekleri Hs 860.000,00 860.000,00 Örnek 5: Yıl içerisinde tüketime yönelik mal ve hizmet alımları tertibinden memurlara ait personel giderleri tertibine 810.000,00 TL ödenek aktarılmıştır. 189(08), 5018 sayılı Kanunun 40.maddesi gereğince geçen yıldan devreden ödenek olduğunu göstermektedir. 190 (15) yıl içinde eklenen ödeneği göstermektedir. 191 (14) yedek ödenekten aktarmalarla düşülen ödeneği göstermektedir. 192 (15) Yeden ödenekten aktarmalarla eklenen ödeneği göstermektedir. 2013 | 289 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Aktarılan ödeneği ilgili tertipten düşmek için 901.12.03.02193 Bütçe Ödenekleri Hesabı 810.000,00 900 03.02 Gönderilecek Büt.Ödn.Hs 810.000,00 Aktarılan ödeneği ilgili tertibe eklemek için 900 01.01 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 810.000,00 901.11.01.01194 Bütçe Ödenekleri Hs 810.000,00 Örnek 6: Hayırsever vatandaş (R) tarafından başıboş köpeklere barınmaevi yapılması için yıl içinde 1.540.000,00 TL bağışlanmıştır. 900 06.05 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 901.17.06.05 195 1.540.000,00 Bütçe Ödenekleri Hs 1.540.000,00 Örnek 7: Temsil ve tanıtma için verilen ödeneklerden 76.000,00 TL yıl içinde iptal edilmiştir. 901.18.03.06196 Bütçe Ödenekleri Hs 76.000,00 900 03.06 Gönderilecek Büt.Ödn.Hs 76.000,00 Örnek 8: Yılsonunda yolluk giderleri tertibinden 84.000,00 TL, gayrimenkul büyük onarım giderlerinden 150.000,00 TL ödenek iptal edilmiştir. 901.25.03.03197 Bütçe Ödenekleri Hs 901.25.06.07 Bütçe Ödenekleri Hesabı 84.000,00 150.000,00 900 03.03Gönderilecek Büt.Ödn.Hs 84.000,00 900 06.07Gönderilecek Büt.Ödn.Hs 150.000,00 Örnek 9: (F) Dairesi harcama yetkilisi mutemedine kırtasiye alımı için verilen 700,00 TL avansa ait ödenek mahsup dönemine devretmiştir. 901.30.03.02198 Bütçe Ödenekleri Hs 700,00 900 03.02 Gönderilecek Büt.Ödn.Hs 906.03.02 MDA Kullanılacak Ödenekler Hs. 907 MDA Ödenekler Hesabı 193 (12) kurum içi aktarmalarla düşülen ödeneği göstermektedir. (11) kurum içi aktarmalarla eklenen ödeneği göstermektedir. 195 (17) yıl içinde eklenen özel ödenek olduğunu göstermektedir. 196 (18) yıl içinde iptal edilen ödeneği göstermektedir. 197 (25) yılsonunda iptal edilen ödeneği göstermektedir. 198 (30) mahsup dönemine devredilen ödeneği göstermektedir. 194 290 | 2013 700,00 700,00 700,00 NAZIM HESAPLAR a) Mahsup dönemine aktarılan ödenek dönem içinde harcama evrakları ibraz edildiği için kapatılmıştır. 150 İlk Madde ve Malzeme Hs 700,00 165 MDA Avans ve Krediler Hs 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hs 700,00 700,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 907 MDA Ödenekler Hs. 700,00 700,00 906.03.02 MDA Kull. Ödenekler Hs 700,00 Örnek 10: Yapılan memur maaşı ödemesine ait 302.600,00 TL ödenek hesaplardan düşülmüştür. 905 Ödenekli Giderler Hesabı 302.000,00 900 Gönderilecek Bütçe Ödn.Hs 302.000,00 Örnek 11: Sağlık kuruluşuna yapılan mükerrer ödeme nedeniyle iptal edilen harcamaya ait 3.900,00 TL ödenek, tertibine iade edilmiştir. 900 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 3.900,00 905 Ödenekli Giderler Hesabı 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 3.900,00 3.900,00 630 Giderler Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 3.900,00 3.900,00 3.900,00 Örnek 12: Dönem sonunda kullanılmayan ödeneklerin tenkisi yapıldıktan sonra (bilindiği gibi, tenkislerden sonra 900 hesabı kapanmış olmaktadır) 901 Bütçe Ödenekleri hesabı ile 905 Ödenekli Giderler Hesabının yardımcı hesapları aşağıda gösterildiği gibidir. Kapanış kayıtlarını yapınız. 2013 | 291 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 901.01.01.01 901.01.02.01 901.01.03.05 745.000 745.000 375.000 375.000 87.000 87.000 745.000 745.000 375.000 375.000 87.000 87.000 901.11.01.01 K.İ.Eklenen 901.11.02.01 K.İ.Eklenen 901.12.03.05 K.İ.Düşülen 235.000 235.000 105.000 105.000 340.000 340.000 235.000 235.000 105.000 105.000 340.000 340.000 901.01.09.06 901.13.03.05 YEDEK.Eklenen 225.000 225.000 640.000 640.000 225.000 225.000 640.000 640.000 901.14.09.06 YEDEK.Düşülen 901.25.01.01 901.25.03.05 640.000 640.000 65.000 65.000 94.000 94.000 640.000 640.000 65.000 65.000 94.000 94.000 905.01.01 905.02.01 905.03.05 650.000 145.000 795.000 23.000 110.000 133.000 97.000 248.000 345.000 795.000 795.000 133.000 133.000 345.000 345.000 292 | 2013 NAZIM HESAPLAR 901.01.01.01 Büt. Gönd.Ödn.Hs 745.000,00 901.01.02.01 Büt. Gönd.Ödn.Hs 375.000,00 901.01.03.05 Büt. Gönd.Ödn.Hs 87.000,00 901.01.09.06 Büt. Gönd.Ödn.Hs 225.000,00 901.11.01.01 Büt. Gönd.Ödn.Hs 235.000,00 901.11.02.01 Büt. Gönd.Ödn.Hs 105.000,00 901.13.03.05 Büt. Gönd.Ödn.Hs 640.000,00 901.12.03.05 Büt. Gönd.Ödn.Hesabı 340.000,00 901.14.09.06 Büt. Gönd.Ödn.Hesabı 640.000,00 901.25.01.01 Büt. Gönd.Ödn.Hesabı 65.000,00 901.25.03.05 Büt. Gönd.Ödn.Hesabı 94.000,00 905.01.01 Ödenekli Giderler Hesabı 795.000,00 905.02.01 Ödenekli Giderler Hesabı 133.000,00 905.03.05 Ödenekli Giderler Hesabı 345.000,00 B) İL ÖZEL İDARELERİNDE KULLANILACAK ÖDENEK HESAPLARI Özel İdarelerin il ve ilçe teşkilatları bulunduğu için bütçelerin oluşturulması ve ödeneklerin dağıtımında diğer yerel yönetimlere göre farklılıklar ortaya çıkmaktadır. İl özel idarelerinin strateji birimleri bütçelerini kendi giderci dairelerinin ihtiyaçları ile ilçe özel idarelerinin gelir ve gider tahminlerini de göz önünde bulundurarak hazırlamakta, dolayısıyla ödeneklerin hesaplara alınması, dağıtım ve tenkis işlemlerinin de il özel idarelerinin strateji birimleri yapmakta; diğer taraftan il özel idarelerinin harcama birimleri ile ilçe özel idareleri de kendilerine gönderilen ödenekleri hesaplara almakta, harcamalarını bu ödeneklerden düşmekte, kullanmadıklarını ve tenkisi gerekenleri tekrar il özel idarenin strateji birimine göndermektedir. Bütün bu işlemler aşağıdaki ödenek hesapları ile yapılmaktadır: 900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 902 Ödenek Hareketleri Hesabı (Bu üç hesap, yalnızca il özel idarelerinin strateji birimlerinde kullanılır) 903 Kullanılacak Ödenekler Hesabı 904 Ödenekler Hesabı 905 Ödenekli Giderler Hesabı 2013 | 293 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı İl Özel İdaresi Strateji Birimlerinin Yapacağı İşlemler Bütçe ile verilen başlangıç ödeneklerinin kaydını yapmak (900 – 901) Yıl içinde yedek ödenekten ve diğer tertiplerden yapılacak ödenek aktarmalarına ait düşme ve eklemeleri yapmak (901 – 900 ve 900 – 901) Yıl içinde iptal edilen ödeneklerle ilgili işlemleri yapmak (901 – 900) İl özel idarenin kendi harcama birimlerine ve ilçe özel idarelerine ödenek göndermek (902 – 900)199 Yıl içinde il özel idarenin kendi harcama birimleri ile ilçe özel idarelerinden harcanmadığı için iade edilen (tenkis edilen) ödeneklerle ilgili işlemleri yapmak (900 – 902) Yılsonunda kullanılmayan ödeneklerin tenkisini yapmak (901 – 900) Yılsonunda yardımcı hesaplar bazında; 901’in alacak bakiyesini 901’e borç, 901’in borç bakiyesini 901’e alacak, 902’nin borç bakiyesini 902’ye alacak, Yazmak suretiyle, 901 ve 902 hesaplarını kapatmak. İl Özel İdarelerinin Kendi Harcama Birimleri İle İlçe Özel İdarelerinin Yapacağı İşlemler İl özel idarenin strateji biriminden gönderilen ödenekleri hesaplara almak (903 – 904) Bütçeye gider kaydıyla yaptıkları ödemeleri ödenek hesaplarından düşmek (905 – 903) Kullanılmayan ödenekleri tenkis etmek (904 – 903) Yılsonunda ödenekler hesabını (alacak bakiyesini) kapatmak ( 904 – 905) Yılsonunda ödenekli giderler hesabını (borç bakiyesini) kapatmak (904 – 905) 199 İlçe özel idarelerine ödenek göndermek için “ödenek gönderme belgesi” düzenlenir. 294 | 2013 NAZIM HESAPLAR 1- 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI İl özel idarelerinin bütçelerinde öngörülen ödenekler ve bunlardan yapılan kesintiler, geçen yıldan devreden ödenekler, ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, yılı içinde eklenen veya iptal edilen ödenekler, yılı içinde kaydedilen özel ödenekler, il özel idarelerinin kendi harcama birimleri ve ilçe özel idarelerinde kullanılacak ödenekler ile gönderilen ödeneklerden tenkis edildiği için iade alınanlar, ertesi yıla devreden ödenekler ve dönem sonunda iptal edilen ödeneklerin il özel idarelerin strateji birimlerince kaydedilip izlenmesi için 900 ve 901 hesapları kullanılır. 2- 902 BÜTÇE ÖDENEK HAREKETLERİ HESABI İl özel idarelerinin bütçelerinde öngörülen ödeneklerden merkez birimlerinde kullanılanlar ile merkez dışında kullanılmak üzere gönderilenler ve gönderilen ödeneklerden tenkis edildiği için iade alınanların il özel idarelerin strateji birimlerince izlenmesi için kullanılır. 2.1.Hesaplara Ait Örnekler Örnek 1: (G) İl Özel İdaresine 2009 yılı Bütçe Kararı ile; Tüketime yönelik mal ve hizmet alımları için 480.000,00 TL, Gayrimenkul sermaye üretim giderleri için 1.250.000,00 TL ve Yedek ödenek 760.000,00 TL başlangıç ödeneği verilmiştir. İl özel idarenin strateji biriminin bütçe ödenekleri ile ilgili yapacağı ilk muhasebe kaydı: 900.03.02 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 480.000,00 900 06.05 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 1.250.000,00 900 09.06 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 760.000,00 901.01.03.02200 Bütçe Ödenekleri Hs 480.000,00 901.01.06.05 Bütçe Ödenekleri Hs 1.250.000,00 901.01.09.06 Bütçe Ödenekleri Hs 760.000,00 Örnek 2: Hayırsever vatandaş (S) tarafından ilde bulunan Kız Lisesinin onarımı için bağışlanan paradan cari yıla devreden 170.000,00 TL’nin özel ödenek kaydı yapılmıştır. Strateji biriminin kaydı: 200 (01), Bütçe Başlangıç Ödeneği Olduğunu göstermektedir. 2013 | 295 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 900 06.05 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 901.08.06.05 201 170.000,00 Bütçe Ödenekleri Hs 170.000,00 Gelir hesaplarına özel gelir kaydı da ihmal edilmemelidir. Örnek 3: Gayrimenkul sermaye üretim giderleri için bütçe ile verilen başlangıç ödeneklerinin yetmeyeceği anlaşıldığından finansmanla 65.900,00 TL ek ödenek temin edilmiştir. 900 06.05 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs 65.900,00 901.15.06.05202 Bütçe Ödenekleri Hs 65.900,00 Ek ödenek ile sağlanan ödeneğin karşılığı kaynağın mutlaka gösterilmesi gerekir. Ön görülen finansman banka hesabına aktarıldığında da varlık ve kaynak hesaplarına kayıtların yapılması gerekecektir. Örnek 4: Strateji Biriminin bütçesinde yer alan yedek ödenekten İmar ve Ruhsat Daire Başkanlığı bütçesinin gayrimenkul sermaye üretim giderleri tertibine 860.000,00 TL ödenek aktarılmıştır. Bu örnekte iki adet muhasebe kaydı yapılması gerekmektedir. İlki yedek ödenekten aktarılan ödeneğin ilgili tertipten düşülmesi, ikincisi de ilgili tertibe eklenmesi ile ilgilidir. Strateji Biriminin Bütçesinden düşmek için 901.14.09.06203 Bütçe Ödenekleri Hs 860.000,00 900 06.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 860.000,00 İmar ve Ruhsat Daire Başkanlığının Bütçesine eklemek için 900 06.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 901.13.06.05204 Bütçe Ödenekleri Hs 860.000,00 860.000,00 Örnek 5: Yıl içerisinde strateji geliştirme birimi bütçesinde, tüketime yönelik mal ve hizmet alımları tertibinden memurlara ait personel giderleri tertibine 810.000,00 TL ödenek aktarılmıştır. Aktarılan ödeneği ilgili tertipten düşmek için 201(08), 5018 sayılı Kanunun 40.maddesi gereğince geçen yıldan devreden ödenek olduğunu göstermektedir. 202 (15) yıl içinde eklenen ödeneği göstermektedir. 203 (14) yedek ödenekten aktarmalarla düşülen ödeneği göstermektedir. 204 (15) Yeden ödenekten aktarmalarla eklenen ödeneği göstermektedir. 296 | 2013 NAZIM HESAPLAR 901.12.03.02205 Bütçe Ödenekleri Hs 810.000,00 900 03.02 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 810.000,00 Aktarılan ödeneği ilgili tertibe eklemek için 900 01.01 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 901.11.01.01 206 810.000,00 Bütçe Ödenekleri Hs 810.000,00 Örnek 6: Hayırsever vatandaş (R) tarafından kütüphane yapılması için yıl içinde 1.540.000,00 TL bağışlanmıştır. 900 06.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 1.540.000,00 901.17.06.05207 Bütçe Ödenekleri Hs 1.540.000,00 Örnek 7: Temsil ve ağırlama için verilen ödeneklerden 76.000,00 TL yıl içinde iptal edilmiştir. 901.18.03.06208 Bütçe Ödenekleri Hs 76.000,00 900 03.06 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 76.000,00 Örnek 8: Yılsonunda yolluk giderleri tertibinden 84.000,00 TL, gayrimenkul büyük onarım giderlerinden 150.000,00 TL ödenek iptal edilmiştir. 901.25.03.03209 Bütçe Ödenekleri Hs 901.25.06.07 Bütçe Ödenekleri Hs 84.000,00 150.000,00 900 03.03 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 84.000,00 900 06.07 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 150.000,00 Örnek 9: Gaziantep İl Özel İdaresi, İnsan Kaynakları Daire Başkanlığına hizmet içi eğitim faaliyetlerinde kullanılmak üzere 12.500,00 TL ödenek gönderme belgesi ile ödenek göndermiştir. Strateji Biriminin ödenek göndermeye ait muhasebe kaydı: 902.03.05Bütçe Ödn. Hareketleri Hs 900 03.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 12.500,00 12.500,00 205 (12) kurum içi aktarmalarla düşülen ödeneği göstermektedir. (11) kurum içi aktarmalarla eklenen ödeneği göstermektedir. 207 (17) yıl içinde eklenen özel ödenek olduğunu göstermektedir. 208 (18) yıl içinde iptal edilen ödeneği göstermektedir. 209 (25) yılsonunda iptal edilen ödeneği göstermektedir. 206 2013 | 297 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ İnsan Kaynakları Daire Başkanlığı adına yapılacak muhasebe kaydı: 903.03.Kullanılacak Ödenekler Hs 12.500,00 904 03.05 Ödenekler Hs 12.500,00 Örnek 10: Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı personeli iken vefat eden Memur (E)’nin ailesine ödeneği olmadan yapılan 997,00 TL ölüm yardımı giderine ait ödenek gönderme belgesi ilgili daire başkanlığına gönderilmiştir. Strateji Biriminin ödenek gönderme ile ilgili muhasebe kaydı: 902.03.07Bütçe Ödn. Hareketleri Hs 997,00 900 03.07 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 997,00 Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı adına yapılacak muhasebe kayıtları: 903.03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs 997,00 904 03.07 Ödenekler Hs 905.03.07 Ödenekli Giderler Hs 997,00 997,00 903. 03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs 997,00 Örnek 11: (S) İl Özel İdaresi Strateji Birimi (S2) İlçe Özel İdaresine yolluklar tertibinden 5.400,00 TL, büyük onarım tertibinden 48.000,00 TL, hizmet alımları tertibinden 23.000,00 TL ödenek göndermiştir. a) Ödenek gönderme ve almalara ait muhasebe kayıtları: (S) İl Özel İdaresi Strateji Biriminin muhasebe kaydı: 902.03.03 Bütçe Ödenek Hareketleri Hs 5.400,00 902.03.07 Bütçe Ödenek Hareketleri Hs 48.000,00 902.03.05 Bütçe Ödenek Hareketleri Hs 23.000,00 900 03.03 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 5.400,00 900 03.07 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 48.000,00 900 03.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs 23.000,00 298 | 2013 NAZIM HESAPLAR (S2) İlçe Özel İdaresinin muhasebe kaydı: 903.03.03 Kullanılacak Ödenekler Hs 5.400,00 903.03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs 48.000,00 903.03.05 Kullanılacak Ödenekler Hs 23.000,00 904 03.03 Ödenekler Hs 5.400,00 904 03.07 Ödenekler Hs 48.000,00 904 03.05 Ödenekler Hs 23.000,00 b) (S2) İlçe Özel İdaresi yolluk giderleri tertibinden 3.100,00 TL harcama yapmıştır. 630 Giderler Hs 3.100,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs 23,00 103 Ver.Çek ve Gön.Emr.Hs 830 Bütçe Giderleri Hs 3.077,00 3.100,00 835 Gider Yansıtma Hs 905.03.03 Ödenekli Giderler Hs 3.100,00 3.100,00 903.03.03 Kullanılacak Ödenekler Hs 3.100,00 c) Memur (T)’ye verilen 2.300,00 TL yolluk avansı, memur henüz geçici görevden dönmediği için yılsonunda mahsup dönemine devretmiştir. 165 MDA Avans ve Krediler Hs 2.300,00 161 Personel Avansları Hs 904 03.03 Ödenekler Hs 2.300,00 2.300,00 903.03.03 Kullanılacak Ödenekler Hs 906 03.03 MDA Kullanılacak Ödenekler Hs 907 MDA Ödenekler Hs 2.300,00 2.300,00 2.300,00 d) Yeni mali yıl içerisinde görevden dönen Memur (T) 2.300,00 TL yolluk bildirimi ve konaklama gideri ibraz etmiştir. 2013 | 299 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 630 Giderler Hs 2.300,00 165 MDA Avans ve Krediler Hs 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hs 2.300,00 2.300,00 835 Gider Yansıtma Hs 907 MDA Ödenekler Hs 2.300,00 2.300,00 906 03.03 MDAK Ödenekler Hs 2.300,00 e) (S2) İlçe Özel İdaresi, yapmış olduğu temizlik hizmet alım ihalesi Kamu İhale Kurumunca iptal edildiğinden Strateji Biriminden gönderilen ödeneği yıl içinde tenkis etmiştir.210 904.03.05 Ödenekler Hs 23.000,00 903.03.05 Kullanılacak Ödenekler Hs 23.000,00 Gaziantep İl Özel İdare Strateji Biriminin muhasebe kaydı: 900.03.05 Gönd. Bütçe Ödenekleri Hs 23.000,00 902.03.05 Bütçe Ödn. Hareketleri Hs 23.000,00 f) (S2) İlçe Özel İdaresi 46.500,00 TL büyük onarım gideri ödemiştir. 630 Giderler Hs 46.500,00 103 Ver.Çek ve Gön.Emr.Hs 830 Bütçe Giderleri Hs 46.500,00 46.500,00 835 Gider Yansıtma Hs 905.03.07 Ödenekli Giderler Hs 46.500,00 46.500,00 903.03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs 46.500,00 g) (S2) İlçe Özel İdaresi yılsonunda büyük onarım tertibinden kullanılmayan 1.500,00 TL ödeneği tenkis etmiştir. (S2) İlçe Özel İdaresinin muhasebe kaydı: 904.03.07 Ödenekler Hs 210 1.500,00 Tenkis edilen ödenek, bir yazı ekinde İl Özel İdare Strateji Birimine gönderilir. 300 | 2013 NAZIM HESAPLAR 903.03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs 1.500,00 (S) İl Özel İdare Strateji Biriminin muhasebe kaydı: 900.03.07 Gönd. Bütçe Ödenekleri Hs 1.500,00 902.03.07 Bütçe Ödn. Hareketleri Hs 1.500,00 h) (S2) İlçe Özel İdaresi yılsonunda – yukarıdaki ödenek hareketleriyle sınırlı olarak – 904 Ödenekler Hesabını ve 905 Ödenekli Giderler Hesabını kapatmıştır. 903.03.03 (a) 903.03.07 5.400,00 5.400,00 3.100,00 (b) 2.300,00 (c) (a) 5.400,00 48.000,00 903.03.05 (a) 23.000,00 23.000,00 (g) 1.500,00 46.500,00 23.000,00 (c) 2.300,00 (h) 3.100,00 (f) 1.500,00 (g) 48.000,00 5.400,00 (a) 23.000,00 23.000,00 (a) 23.000,00 23.000,00 23.000,00 904.03.05 48.000,00 (a) (e) 905.03.03 (b) 46.500,00 904.03.03 (e) 904.03.07 (h) 48.000,00 905.03.07 3.100,00 (f) 3.100,00 46.500,00 46.500,00 (h) 904 03.07 Ödenekler Hs 46.500,00 904 03.03 Ödenekler Hs 3.100,00 (h) 905.03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs 46.500,00 905.03.03 Kullanılacak Ödenekler Hs 3.100,00 2013 | 301 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Yukarıdaki muhasebe kaydını yaptıktan sonra 904 Ödenekler Hesabı ve 905 Ödenekli Giderler Hesabının kapanmış olduğunu görebiliriz. Örnek 10: Yılsonu itibarıyla (M) İl Özel İdaresi Strateji Birimince kullanılan 900, 901 ve 902 hesaplarının yıl içinde – beş aşamada – gördüğü işlemler aşağıdaki gibidir. 900.01.01 900.02.01 [1] 600.000,00 550.000,00 [2] [1] 160.000,00 140.000,00 [2] [4] 50.000,00 90.000,00 [5] [4] 30.000,00 45.000,00 [5] 10.000,00 [6] 5.000,00 [6] 965.000,00 [2] 10.000,00 [6] 900.03.02 900.06.05 [1] 650.000,00 645.000,00 [2] [3] 35.000,00 40.000,00 [6] 685.000,00 685.000,00 [1] 975.000,00 900.09.01 [1] 90.000,00 90.000,00 80.000,00 [4] 10.000,00 [6] [7] 90.000,00 160.000,00 160.000,00 160.000,00 160.000,00 975.000,00 975.000,00 975.000,00 975.000,00 [1] [7] 550.000,00 [5] 90.000,00 640.000,00 302 | 2013 640.000,00 640.000,00 600.000,00 600.000,00 600.000,00 [1] 650.000,00 650.000,00 650.000,00 650.000,00 [1] 901.01.09.01 [1] [7] 902.01.01 [2] 600.000,00 901.01.03.02 901.01.06.05 [7] 975.000,00 901.01.01.01 901.01.02.01 [7] 975.000,00 90.000,00 90.000,00 90.000,00 90.000,00 [1] 902.02.01 [7] [2] 140.000,00 [5] 45.000,00 185.000,00 185.000,00 185.000,00 [7] NAZIM HESAPLAR 902.03.02 [2] 645.000,00 645.000,00 902.06.05 35.000,00 [3] 610.000,00 [7] [2] 645.000,00 965.000,00 965.000,00 965.000,00 965.000,00 901.13.01.01 [7] 901.13.02.01 50.000,00 50.000,00 50.000,00 50.000,00 [4] [7] 30.000,00 30.000,00 30.000,00 30.000,00 901.14.09.01 [4] 80.000,00 80.000,00 80.000,00 80.000,00 [7] [6] 10.000,00 10.000,00 10.000,00 10.000,00 [7] 901.25.03.02 5.000,00 5.000,00 5.000,00 5.000,00 [7] [6] 40.000,00 40.000,00 40.000,00 40.000,00 901.25.06.05 [6] [4] 901.25.01.01 901.25.02.01 [6] [7] 10.000,00 10.000,00 10.000,00 10.000,00 [7] 901.25.09.01 [7] [6] 10.000,00 10.000,00 10.000,00 10.000,00 [7] AÇIKLAMA: [1] [2] Bütçe başlangıç ödeneği [3] Yıl içinde tenkis edilen ödenek (gönderilenlerden) [4] Yedek ödenekten yıl içinde yapılan aktarmalar [5] Harcama birimlerine yapılan ödenek göndermeler Harcama birimlerine yapılan ödenek göndermeler 2013 | 303 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 6) Yılsonu ödenek tenkislerini yapınız. 901.25 01.01 Bütçe Ödenekleri Hs 901.25 02.01 Bütçe Ödenekleri Hs 10.000,00 5.000,00 901.25 03.02 Bütçe Ödenekleri Hs 40.000,00 901.25 06.05 Bütçe Ödenekleri Hs 10.000,00 901.25 09.01 Bütçe Ödenekleri Hs 10.000,00 900.01.01 Gönd.Bütçe Ödnk. Hs 900.02.01 Gönd.Bütçe Ödnk. Hs 10.000,00 5.000,00 900.03.02 Gönd.Bütçe Ödnk. Hs 40.000,00 900.06.05 Gönd.Bütçe Ödnk. Hs 10.000,00 900.09.01 Gönd.Bütçe Ödnk. Hs 10.000,00 7) Yılsonu ödenek hesaplarının kapanış kayıtlarını yapınız. 901.01 01.01 Bütçe Ödenekleri Hs 901.01 02.01 Bütçe Ödenekleri Hs 600.000,00 160.000,00 901.01 03.02 Bütçe Ödenekleri Hs 650.000,00 901.01 06.05 Bütçe Ödenekleri Hs 975.000,00 901.01 09.01 Bütçe Ödenekleri Hs 90.000,00 901.13 01.01 Bütçe Ödenekleri Hs 50.000,00 901.13 02.01 Bütçe Ödenekleri Hs 30.000,00 902.01.01 Bütçe Ödn.Hareketleri. Hs 902.02.01 Bütçe Ödn.Hareketleri. Hs 640.000,00 185.000,00 902.03.02 Bütçe Ödn.Hareketleri. Hs 610.000,00 902.06.05 Bütçe Ödn.Hareketleri. Hs 965.000,00 901.14 09.01 Bütçe Ödenekleri Hs 80.000,00 901.25 01.01 Bütçe Ödenekleri Hs 10.000,00 901.25 02.01 Bütçe Ödenekleri Hs 5.000,00 901.25 03.02 Bütçe Ödenekleri Hs 40.000,00 901.25 06.05 Bütçe Ödenekleri Hs 10.000,00 901.25 09.01 Bütçe Ödenekleri Hs 10.000,00 304 | 2013 NAZIM HESAPLAR C) NAKİT DIŞI TEMİNAT VE KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER Teminat ve depozito olarak alınan teminat mektupları ile kişi malı olarak muhasebe birimlerine teslim edilen menkul kıymet ve varlıkların izlenmesi için kullanılır. Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşur: 910 Teminat Mektupları Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı 1- 910 TEMİNAT MEKTUPLARI ve 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI Bu hesaplar, muhasebe birimlerine teminat ve depozito olarak teslim edilen teminat ve garanti mektupları ile şahsi kefalete ve garantiye ilişkin belgeler ve bunlardan ilgililerine geri verilenler veya paraya çevrilenlerin izlenmesi için kullanılır. Teminat ve depozitoların alınması ve verilmesinde aşağıdaki esaslara dikkat edilmelidir: Veznelerine teslim edilen teminat ve garanti mektupları ile şahsi kefalete ilişkin belgeler karşılığında ilgilisine alındı belgesi verilir. Veznedarca teslim alınan teminata ilişkin belgeler; alınış sırasına göre klasörler içinde veznede saklanır. (Teminatlar veznedarın dışındaki birimlerce - örneğin muhasebe birimince - alınmamalı ve saklanmamalıdır.) Her mali yılsonunda teminata ilişkin belgeler hakkında ilgili birimden – teslim ettiren birim – yeni bilgi alınır ve alınan bilgi doğrultusunda söz konusu mektup ve belgeler ilgilisine veya ilgili bankaya iade edilir ya da ertesi mali yıla devredilir. Teminat mektupları, teminat konusu iş devam ettiği sürece veznede muhafaza edilmeli ve hesaplarda takip edilmelidir. İşin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve banka2013 | 305 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 211 212 sına iade edilir. Teminat mektubu dışındaki teminatlar ise Hazineye gelir kaydedilir. (Hazineden anlaşılması gereken Devlet bütçesi olduğundan iki yıl içinde talep edilmeyen nakit teminatların illerde muhasebe müdürlüklerine, ilçelerde ise malmüdürlüklerine yatırılması gerekmektedir.)211 Yabancı para cinsinden verilen teminat mektupları, alındığı günkü T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden ulusal para birimine çevrilerek hesaplara kaydedilir ve verilen alındı belgesinde yabancı para cinsinden tutarı da gösterilir. Kayıtlı değeri üzerinden de hesaplardan çıkarılır. Teslim ettiren idarelerce, teminat mektuplarını düzenleyen şubelerden, teminat mektuplarının şubelerince düzenlendiğinin teyidi yazı ile istenir. Teyit istem yazısının bir sureti ile ilgili banka şubesinden alınan teyit yazısı ve teminat mektubu idarece bir yazı ekinde muhasebe birimine intikal ettirilir. Muhasebe birimleri evrakları inceledikten ve birer örneğini aldıktan sonra teslim alınmak üzere vezneye gönderir. Sözleşmenin feshedilmesi halinde – mücbir sebeplerle sözleşmenin feshi hariç - , kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenir. Güncellenen tutar ile kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı arasındaki fark yükleniciden tahsil edilir.212 Yüklenicinin sözleşme konusu iş nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanunî vergi kesintilerinin yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde, kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir ve varsa kalanı yükleniciye geri verilir. 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu (Madde 14) 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu (Madde 22) 306 | 2013 NAZIM HESAPLAR Gelir kaydedilen teminatlar yüklenicinin borcuna mahsup edilemez. Yapım işlerinde; geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra teminatın yarısı, Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra ise teminatın kalanı iade edilir.213 Verilen avanslar karşılığında alınan teminatlar, yüklenicinin talebi halinde mahsup edilen tutarda serbest bırakılır veya iade edilir. Mal ve hizmet alımlarında alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde teminatın yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı yükleniciye iade edilir. Teminatı teslim eden kişi, teminat olarak verdiği değeri, teminat olarak kabul edilen diğer her hangi bir değer veya değerlerle istediği zaman değiştirebilir. 1.1.Hesaplara Ait Örnekler Örnek 1: (G) Büyükşehir Belediyesince yapım işi ile ilgili yüklenici (Y) Şirketinden 48.000,00 TL kesin teminat mektubu alınmıştır. 910 Teminat Mektupları Hesabı 48.000,00 911 Teminat Mektupları Emn.Hs 48.000,00 a) Teminat mektubu işin kesin kabulünün yapılmasından sonra yükleniciye iade edilmiştir. 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs 910 Teminat Mektupları Hesabı 48.000,00 48.000,00 b) Yüklenici (Y) Şirketinin sözleşme hükümlerine uymaması nedeniyle idarece sözleşme feshedilmiş ve kesin teminatı gelir kaydedilmiştir. Teminatın alındığı tarih ile gelir kaydedildiği tarih aralığını için hesaplanan toptan eşya fiyat endeksi farkı 2.370,00 TL’dir. 213 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunu (Madde 13) 2013 | 307 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 2.370,00 600 Gelirler Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs 2.370,00 48.000,00 910 Teminat Mektupları Hesabı 102 Banka Hesabı 48.000,00 48.000,00 600 Gelirler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 48.000,00 48.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 48.000,00 c) Sözleşme konusu iş, sözleşme hükümlerine uygun olarak yapılmış olmakla birlikte yüklenicinin yüklenme konusu işle ilgili Sosyal Güvenlik Kurumuna 24.700,00 TL, ücret ödemelerinden kesilmesi gereken vergiler nedeniyle vergi dairesine ise 17.400,00 TL borcu olduğu tespit edilmiştir. 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs 48.000,00 910 Teminat Mektupları Hesabı 102 Banka Hesabı 48.000,00 48.000,00 333 Emanetler Hs 17.400,00 361.99.02 Ödenecek SGK Kesintileri H 24.700,00 333 Emanetler Hesabı 5.900,00 Örnek 2: Yapım işi yüklenicisine ait 68.000,00 TL banka kesin teminat mektubunun yarısı geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yüklenicinin isteği üzerine serbest bırakılmıştır. 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs 34.000,00 910 Teminat Mektupları Hesabı 34.000,00 Örnek 3: (G) Büyükşehir Belediyesince yapılan planetaryuma alınan teleskop ve diğer gözlem cihazları tam olarak teslim alınmış ve tesise kurulumu yapılmış olduğundan yüklenici 780.000,00 TL teminatının iadesini talep etmiştir. Ancak cihazların iki yıl garanti süresi olduğundan kesin teminat mektubunun yarısı serbest bırakılmıştır. 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs 910 Teminat Mektupları Hesabı 308 | 2013 390.000,00 390.000,00 NAZIM HESAPLAR Örnek 4: Müteahhit (H)’ye içinde bulunulan dönemde bitecek yapım işi nedeniyle verilen 42.000,00 TL yatırım avansı için banka teminat mektubu alınmıştır. 910 Teminat Mektupları Hesabı 42.000,00 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs 259 Yatırım Avansları Hesabı 42.000,00 42.000,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 42.000,00 a) Müteahhit (A)’ya (% 18 KDV Hariç) 90.000,00 TL hak ediş ödemesi yapılmış ve ödeme sırasında verilen avansın %20’si mahsup edilmiştir. Müteahhit (A) mahsup edilen avans tutarınca teminatın serbest bırakılmasını talep etmiştir. 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 106.200,00 360 Ödenecek Vergi ve Fnlr Hs(dmvr) 675,00 360 Ödenecek Vergi ve Fnl Hs(1/6 kdv) 2.700,00 259 Yatırım Avansları Hesabı 8.400,00 103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs. 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs 94.425,00 90.000,00 920 Gider Taahhütleri Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs 910 Teminat Mektupları Hesabı 90.000,00 8.400,00 8.400,00 2- 912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI ve 913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HESABI Muhasebe birimlerine kişi malı olarak teslim edilen menkul kıymetler ile bunlardan paraya çevrilenler, başka muhasebe birimlerine gönderilenler ve ilgililerine geri verilenler, bu hesaplarda izlenir. 2.1.Kişilere Ait Menkul Kıymet Çeşitleri Her türlü değerli maden ve taşlar ile bunlardan yapılmış eşyalar, 2013 | 309 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Çeşitli maden, taş veya maddelerden yapılmış antik değeri olan tabak, bardak, kaşık, kupa, ağızlık, sigaralık, şamdan, fincan, çatal, kama, tablo ve benzeri eşyalar, Her türlü antika para ve pullar, Vergi ve diğer kurum alacaklarının teminatı veya depozito olarak kabul edilen tahvil, hisse senedi ve hazine bonoları, Yabancı tahvil ve hisse senetleri, Konvertibl olmayan yabancı paralar. 2.2.Kişilere Ait Menkul Kıymetlerin Alınması, Saklanması ve Verilmesi Menkul kıymetler değer takdiri yapıldıktan sonra muhasebeleştirilir. Yabancı paralardan konvertibl olmayanların hesaplara kaydı, işlem tarihinde hesaplarda yer verilen en düşük tutar üzerinden yapılır. Teslim alınan kişilere ait menkul kıymetler için alındı belgesi düzenlenir. Kişilere ait menkul kıymetler, veznedarlarca üzerlerinde defter sıra numarası taşıyan torba veya zarflar içerisinde kasada veya vezne odasının uygun bir bölümünde saklanır. Teminat ve depozito olarak kabul edilen kuponlu tahvillerin üzerlerinde bulunması gereken vadesi gelmemiş kuponlarının eksiksiz olması şarttır. Teminat olarak alınan tahvillerin vadesi gelmiş kuponları teslim eden tarafından istenildiği takdirde, istem hakkındaki dilekçenin altına iade edilen kuponların adet ve tutarı ile geri verildiğine ilişkin ifade yazılarak teslim alana imzalattırılır. Teminat ve depozito olarak veya saklanmak üzere bırakılan tahvillerin sonradan bütçeye gelir kaydedilmesi gerektiği takdirde, üzerlerinde bulunan kuponlardan o tarihe kadar vadeleri gelmiş olanlar tahsil edilerek gelir kaydedilir. 310 | 2013 NAZIM HESAPLAR Nominal bedele faiz dâhil edilerek ihraç edilmiş olan tahvil ve bonolar teminat olarak alındığında, anaparaya tekabül eden satış değerleri üzerinden kabul edilerek hesaplara alınmakla birlikte, alındı belgesi ve yardımcı hesap defteri kayıtlarında bunların nominal değerleri de ayrıca gösterilir. 2.3.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (G) Büyükşehir Belediyesince belediye hizmet binasının onarım işini üstlenen müteahhit (A)’dan kesin teminat olarak 8.000,00 TL nominal bedelli Devlet İç Borçlanma Tahvili alınmıştır. 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs 8.000,00 913 KA Menkul Kıy. Emanetleri Hs 8.000,00 a) İşin sözleşme hükümlerine uygun olarak tamamlanması ve SGK ile vergi dairesine işten dolayı Müteahhit (A)’nın borcunun olmadığının anlaşılması üzerine teminat olarak alınan tahvil iade edilmiştir. 913 KA Menkul Kıy. Emanetleri Hs 8.000,00 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs 8.000,00 Örnek 2: Ressam (A) tarafından bir yıl süreyle sanat müzesinde sergilenmesi için (A) Belediyesine teslim ettiği 125.000,00 TL değerinde iki adet tabloyu sergi sonunda müzeye bağışlamıştır. Tabloların rayiç değeri 187.000,00 TL’dir. 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn.Hs 125.000,00 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs 117 Menkul Varlıklar Hesabı 125.000,00 187.000,00 600 Gelirler Hesabı 187.000,00 Örnek 3: Müteahhit (E)’den 17.200,00 TL ihale kesin teminatı karşılığı 18.000,00 TL değerinde hisse senedi teslim alınmıştır. 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs 913 KA Menkul Kıy. Emanetleri Hs 18.000,00 18.000,00 a) Müteahhit (E)’nin sözleşmeyi tek taraflı feshetmesi nedeniyle kesin teminat olarak alınan hisse senetleri 19.100,00 TL olarak paraya çevrilip gelir kaydedilmiştir. Kesin temi- 2013 | 311 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ natın DİE tarafından belirlenen toptan eşya fiyat endeksine göre güncelleme farkı 800,00 TL’dir. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 800,00 600 Gelirler Hesabı 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn.Hs 800,00 18.000,00 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs 102 Banka Hesabı 18.000,00 19.100,00 600 Gelirler Hesabı 17.200,00 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 800,00 333 Emanetler Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 1.100,00 18.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 18.000,00 Örnek 4: Kişi malı olarak muhasebe birimi hesaplarında kayıtlı 1.600,00 TL tutarında hazine bonosu, kişinin kuruma bağışladığını bildirmesi üzerine kurum malı haline gelmiştir. 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn.Hs 1.600,00 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs 218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hs 1.600,00 1.600,00 600 Gelirler Hesabı 1.600,00 Örnek 5: Muhasebe birimi veznesinde yapılan sayımda ihale teminatı olarak alınan ve dört yıldır hesaplarda izlenen 2.900,00 TL Hazine bonosu bulunamamıştır. 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn.Hs 2.900,00 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 430 Alınan Depozito ve Tem.Hs 2.900,00 2.900,00 2.900,00 3- YEREL YÖNETİMLER TARAFINDAN TEMİNAT OLARAK VERİLEN DEĞERLER Muhasebe yönetmeliklerinde, muhasebe birimlerince teminat ve depozito olarak alınan değerlerin ve muhasebeleştirilmesine ilişkin 312 | 2013 NAZIM HESAPLAR hesaplar öngörülmüş ve bu hesapların işleyiş kuralları belirlenmiş olmakla birlikte, kurumların, yani yerel yönetimlerin teminat, garanti veya kefalet belgesi olarak vermiş veya ibraz etmiş olduğu değerlerin muhasebeleştirilmesine ilişkin mevzuat düzenlemeleri bulunmamaktadır. Yerel yönetimlerin teminat vermesi veya göstermesi hususu yaygın bir uygulama olmamakla birlikte, hiç karşılaşılmayan olaylar da değildir. Yerel yönetimler, kendilerine ait taşınır/taşınmazları veya menkul kıymetleri teminat olarak gösterebileceği gibi herhangi bir bankadan almış olduğu teminat mektubunu da teminat olarak ibraz edebilir. Yukarıda saydığımız varlık, değer veya mektupların teminat verilmesi durumunda nasıl bir muhasebe kaydı yapılacağı hususunda muhasebe yönetmeliklerinde herhangi bir düzenleme olmadığını belirtmiştik. Kurumlar tarafından nakit olarak verilen teminatlar 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabında izlenmekle birlikte; gerek kuruma ait taşınır/taşınmaz varlıklar ile menkul kıymetlerin, gerekse bankalardan alınan teminat mektuplarının teminat olarak verilmesi durumunda ilgili bilanço hesaplarında (1, 2, 3, 4 ve 5’li hesap grubunda) herhangi bir muhasebe kaydı yapılması, gerçek anlamda bir varlık veya kaynak edinimi sözkonusu olmadığından, doğru bir uygulama olmayacaktır. Bu tür varlık ve değerlerin teminat verilmesi, muhasebenin sadece bilgi verme görevi yüklediği işlemler olduğundan, nazım hesaplarda izlenmesi daha doğru olur. Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 105 nci maddesinin “Kamu idareleri yönetim ve bilgi ihtiyaçlarına göre kendi nazım hesaplarını oluşturabilir” hükmünden hareketle, yerel yönetimlerin nakit dışı teminat vermeleri halinde, bunları kendi açtıkları nazım hesaplarda takip edebilirler. Buna rağmen uygulamada birsağlanması için Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği ile Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde gerekli değişikliklerin yapılmasının daha sağlıklı bir uygulama olacağı kanaatindeyiz. Bilindiği gibi yerel yönetimler, tahvil, senet, bono, altın kıymetli maden gibi menkul kıymetleri satın alabilmekte ve bu değerleri 11 – 21 Menkul Kıymet ve Varlıklar alt hesap grubundaki ilgili hesaplarda takip edebilmektedirler. Yine kurumlar kendilerine ait olan taşınır/taşınmaz varlıkları 25 – 26 Duran Varlık alt hesap gruplarında izlemektedirler. Bu varlık ve kıymetlerin sahibi olduğu kurum tararından herhangi bir varlık veya kaynak ediniminde teminat gösterilmesi durumunda nasıl bir muhasebe kaydı yapılabilir. 2013 | 313 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Yönetmeliklerimizde bu konuda düzenlemeler bulunmadığından 93 Verilen Garantiler alt hesap grubundan sonra gelmek üzere 94 Verilen Nakit Dışı Teminatlar alt hesap grubunun oluşturulmasını önermekteyiz. 94 Verilen Nakit Dışı Teminatlar 940 Verilen Nakit Dışı Teminatlar Hesabı 940.01 Teminat Gösterilen Duran Varlıklar 940.02 Teminat Verilen Menkul Kıymetler 940.03 Teminat Verilen Banka Teminat Mektupları 941 Verilen Nakit Dışı Teminatlardan Alacaklar Hesabı 941.01 Teminat Gösterilen Duran Varlıklardan Alacaklar 942.02 Teminat Verilen Menkul Kıymetlerden Alacaklar 943.03 Teminat Verilen Banka Teminat Mektuplarından Alacaklar Kurumların kendi malı varlık ve menkul kıymetleri teminat göstermesi ile banka teminat mektuplarını teminat olarak vermesi durumları aşağıda ayrı ayrı incelenmiştir. 3.1.Taşınır/Taşınmaz Varlıklar ile Menkul Kıymetlerin Teminat Verilmesi Örnek 1: (H) İlçe Belediyesi, T. İş Bankası'ndan kısa vadeli kredi alabilmek için sahibi olduğu bir arsayı kredi tutarı olan 4.800.000,00 TL ve 200.000,00.- TL kredi faizi karşılığında banka lehine 5.000.000,00.-TL’ye ipotek ettirmiştir. Arsanın kayıtlı değeri 5.300.000,00.- TL’dir. 102 Banka Hesabı 630 Giderler Hesabı 4.800.000,00 200.000,00 300 Banka Kredileri Hesabı 4.800.000,00 381 Gider Tahakkukları Hesabı 940.01Teminat Gösterilen Dr.Vrl.Hs 200.000,00 5.000.000,00 941.01Teminat Göst.Dr.Vrl.Alc.Hs. 5.000.000,00 a) (H) İlçe Belediyesi kredi borcunu vadesinde kapattığından arsa üzerindeki ipotek kaldırılmıştır. 300 Banka Kredileri Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 103 Verl.Çek ve Gön.Emr.Hesabı 314 | 2013 4.800.000,00 200.000,00 5.000.000,00 NAZIM HESAPLAR Ödenen kredi faizinin bütçeye gider kaydedilmesi gerekmektedir. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 200.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 941.01Teminat Göst.Dr.Vrl.Alc.Hs. 200.000,00 5.000.000,00 940.01Teminat Gösterilen Dr.Vrl.Hs 5.000.000,00 b) (H) İlçe Belediyesi kredi borcunu vadesinde ödeyemediğinden ipotekli arsa 6.100.000,00.- TL’ye satılmış, kredi borcu, faiz,satış masrafları ve diğer giderler düşüldükten sonra kalan 1.050.000,00.TL belediyenin banka hesabına yatırılmıştır. Öncelikle arsanın kayıtlı değeri ile satış bedeli arasındaki farkın aktiflere alınması gerekmektedir. 250 Arazi ve Arsalar Hs. 800.000,00 600 Gelirler Hesabı 800.000,00 102 Banka Hesabı 1.050.000,00 300 Banka Kredileri Hesabı 4.800.000,00 381 Gider Tahakkukları Hesabı 630 Giderler Hesabı 200.000,00 50.000,00 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 6.100.000,00 Ödenen faiz ile masraflar ve sair giderlerin bütçeye gider kaydedilmesi gerekmektedir. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 250.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 250.000,00 Diğer taraftan, bir satış işlemi sözkonusu olduğundan satış bedelinin de bütçeye gelir kaydedilmesi gerekmektedir. 805 Gelir Yansıtma Hesabı 6.100.000,00 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 6.100.000,00 En son olarak da nazım hesaplardan verilen teminatın kapatılması yapılmalıdır. 941.01Teminat Göst.Dr.Vrl.Alc.Hs. 940.01Teminat Gösterilen Dr.Vrl.Hs 5.000.000,00 5.000.000,00 Örnek 2: (K) Belediyenin kamulaştırmış olduğu arsa için açılan bedel artırma davası kapsamında mahkeme kararına istinaden icra 2013 | 315 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ müdürlüğüne teminat olarak nominal/kayıtlı değeri 2.000.000,00.- TL olan hisse senedi verilmiştir. 940.02Teminat Verilen Menkul Kym.Hs 2.000.000,00 941.02 Tmn.Verilen Mnk.Kym.Alc.Hs 2.000.000,00 a) Mahkeme bedel artırma davasını idare aleyhine karara bağlamıştır. Mahkemece tespit edilen 2.000.000,00.- TL kamulaştırma bedeli, belediyenin banka hesabından ödenmiştir. 250 Arazi ve Arsalar Hs 2.000.000,00 103 Ver.Çek ve Gön.Emr.Hs 830 Bütçe Giderleri Hesabı 2.000.000,00 2.000.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 941.02 Tmn.Verilen Mnk.Kym.Alc.Hs 2.000.000,00 2.000.000,00 940.02 Tmn.Verilen Mnk.Kym.Hs 2.000.000,00 b) Karara bağlanan kamulaştırma bedeli, (K) Belediyesinin banka hesabındaki nakit yetersizliğinden dolayı, teminat olarak verilen hisse senedinin nakde dönüştürülmesi suretiyle tahsil edilmiştir. Hisse senedinin elden çıkarılma değeri 2.400.000,00.- TL’dir. İcra müdürlüğü, kamulaştırma bedelinin yanı sıra komisyon ve masrafları düştükten sonra artan 397.000,00.- TL’yi Belediyenin banka hesabına aktarmıştır. 250 Arazi ve Arsalar Hs 102 Banka Hesabı 630 Giderler Hesabı 2.000.000,00 397.000,00 3.000,00 118 Diğer Mnk.Kym.ve Vrlk.Hs 2.000.000,00 600 Gelirler Hesabı 400.000,00 Kamulaştırılan arsaya ait bedel ile komisyon ve masrafların bütçeye gider kaydedilmesi gerekir. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 2.003.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 2.003.000,00 Aynı şekilde hisse senedinin elde çıkarılma bedelinin de bütçeye gelir kaydedilmesi gerekir. 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 316 | 2013 2.400.000,00 2.400.000,00 NAZIM HESAPLAR En son olarak da nazım hesaplardan verilen teminatın kapatılması yapılmalıdır. 941.02 Tmn.Verilen Mnk.Kym.Alc.Hs 2.000.000,00 940.02 Tmn.Verilen Mnk.Kym.Hs 2.000.000,00 3.2.Banka Teminat Mektuplarının Teminat Verilmesi Örnek: (İ) Belediyesi, Finansbank’tan 3.000.000,00.- TL kısa vadeli kredi kullanmıştır. Sözkonusu kredi için 80.000,00.- TLfaiz ödenecektir. Kredi teminatı olarak bankaya İller Bankası A.Ş.den almış olduğu teminat mektubunu vermiştir. 102 Banka Hesabı 630 Giderler Hesabı 3.000.000,00 80.000,00 300 Banka Kredileri Hesabı 3.000.000,00 381 Gider Tahakkukları Hesabı 940.03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Hs 80.000,00 3.080.000,00 941. 03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Alc.Hs 3.080.000,00 a) (İ) Belediyesi kredi borcunu vadesinde ödemiştir. 300 Banka Kredileri Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 3.000.000,00 80.000,00 103 Verl.Çek ve Gön.Emr.Hesabı 3.080.000,00 Ödenen kredi faizinin bütçeye gider kaydedilmesi gerekmektedir. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 80.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 80.000,00 İller Bankası teminat mektubu Finansbank tarafından iade edilmiştir. 941.03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Alc.Hs 3.080.000,00 940.03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Hs 3.080.000,00 b) (İ) Belediyesi kredi borcunu vadesinde ödeyemediğinden verilmiş olan İller Bankası teminat mektubu Finansbank tarafından paraya çevrilmek suretiyle kredi borcu kapatılmıştır. 300 Banka Kredileri Hesabı 3.000.000,00 2013 | 317 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 381 Gider Tahakkukları Hesabı 80.000,00 303 Kamu İdarelerine Mali Brç.Hs. 3.080.000,00 Kredi borcu, İller Bankası tarafından ödenmiş olduğundan, 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabına kaydedilmek suretiyle, İller Bankası alacaklandırılmıştır. Ödenen kredi faizinin bütçeye gider kaydedilmesi gerekmektedir. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 80.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 80.000,00 En son olarak da nazım hesaplardan verilen teminatın kapatılması yapılmalıdır. 941.03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Alc.Hs 940.03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Hs 3.080.000,00 3.080.000,00 4- 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI ve 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI Gerek yılı için geçerli sözleşmeler ile gerekse ertesi mali yıl veya yıllara geçerli olmak üzere yapılan sözleşmelere dayanılarak girişilen taahhütler, mevzuatı gereğince bu tutarlara ilave edilen iş artışları ve fiyat farkları ile bunlardan yerine getirilenler, iş azalışları veya feshedilenlerin sözleşme fiyatlarıyla izlenmesi için kullanılır. 4.1.Taahhüt Hesaplarında Dikkat Edilecek Hususlar İhale dosyalarının ilk hak edişle birlikte muhasebe birimine intikaliyle taahhüt hesaplarına kayıt yapılır. Sözleşmelerde yapılan değişiklikler ve iptaller, tahakkuk dairesi tarafından en geç üç iş günü içinde muhasebe birimine bildirilir. Her taahhüt için muhasebe biriminde bir taahhüt kartı tutulur. Gider taahhütleri hesabı birimler itibarıyla tutulur. Yüklenme ve hak ediş ödemesi tutarları KDV hariç tutarlar üzerinden kaydedilir. Taahhüt tutarları bütçelerin hazırlanmasında göz önünde bulundurulur. 318 | 2013 NAZIM HESAPLAR Taahhüt konusu işe ait ödeneklerden yılı bütçesine isabet eden kısımların saklı tutulması, başka bir işe harcanmaması gerekir.214 4.2.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (G) Büyükşehir Belediyesince çıkılan köprülü kavşak yapım işi ihalesini 1.600.000,00 TL teklif veren (H) şirketi kazanmıştır. (H) şirketi yüklenme bedelinin %6’sı oranında kesin teminat mektubunu vermiş ve sözleşmeyi imzalamıştır. 910 Teminat Mektupları Hesabı 96.000,00 911 Teminat Mektupları Emn.Hs 920 Gider Taahhütleri Hesabı 96.000,00 1.600.000,00 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs 1.600.000,00 a) Köprülü kavşak yapım işi ile ilgili yüklenici (H) şirketi 1.000.000,00 TL + KDV tutarında ilk hak edişini getirmiştir. 1.180.000,0 0 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr) 7.500,00 360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv) 30.000,00 1.142.500,0 0 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 1.180.000,0 0 830 Bütçe Giderleri Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 1.180.000,0 0 Taahhütten düşme kaydı: 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs 1.000.000,00 920 Gider Taahhütleri Hesabı 1.000.000,00 Kullanılan ödeneğin düşülmesi kaydı: 905 Ödenekli Giderler Hesabı 1.180.000,00 900 Gönderilecek Bütçe Ödn.Hs 1.180.000,00 b) 100.000,00 TL iş artışı yapılmıştır. 920 Gider Taahhütleri Hesabı 214 100.000,00 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 26) 2013 | 319 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs 100.000,00 İş artışının %6 ‘sı oranında kesin teminat alınması gerekmektedir. 910 Teminat Mektupları Hesabı 6.000,00 911 Teminat Mektupları Emn.Hs 6.000,00 c) 31.11.2008 tarihinde 700.000,00 TL tutarında ikinci ve son hak ediş ödemesi yapılmıştır. 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hs 826.000,00 360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr) 5.250,00 360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv) 21.000,00 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 799.750,00 826.000,00 835 Gider Yansıtma Hesabı 826.000,00 Taahhütten düşme kaydı: 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs 700.000,00 920 Gider Taahhütleri Hesabı 700.000,00 Kullanılan ödeneğin düşülmesi kaydı: 905 Ödenekli Giderler Hesabı 826.000,00 900 Gönderilecek Bütçe Ödn.Hs 826.000,00 a) 15.12.2008 tarihinde köprülü kavşağın teslim edildiğine dair geçici kabul tutanağı imzalanmış ve onaylanmıştır. 251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hs 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hs 2.006.000,00 2.006.000,00 5- 990 KİRAYA VERİLEN DURAN VARLIKLAR HESABI VE 999 DİĞER NAZIM HESAPLAR KARŞILIK HESABI Bu hesaplar, yerel yönetimlerin bilançolarında kayıtlı duran varlıklardan kiraya verilenlerin izlenmesi için kullanılır. Yönetmelikte de yazdığı gibi, bu hesaba kiraya verilen duran varlıkların defter değeri de dediğimiz, kayıtlı değeri ile yazılması gerekmektedir. Amaç, kiraya verilen duran varlıkların ve bunların güncel değerlerinin bilgi ve raporlama için takip edilmesidir. Bu nedenle sözkonusu varlıkların 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabında izlenen 320 | 2013 NAZIM HESAPLAR kira bedelinin tahakkuk ve takibi ile varlığın kendisinin bu hesapta izlenmesi ayrı şeylerdir. 5.1.Hesaba Ait Örnekler Örnek 1: (H) Belediyesi mülkiyetinde bulunan ve kayıtlı değeri 1.500.000,00.- TL olan Butik Oteli 120.000,00.- TL’ye üç yıllığına kiraya vermiştir. 990 Kiraya Verilen Duran Varlıklar Hs 1.500.000,00 999 Diğer Nz.Hs.Karşılık Hs 1.500.000,00 Burada dikkat edilmesi gereken husus, taşınmazın kira bedeli ile değil ilgili varlık hesabındaki kayıtlı değeri ile nazım hesaplarda izlenmesi gerektiğidir. Kiraya verilen taşınmaz yılsonunda %10 yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur. Taşınmazın 150.000,00.- TL de birikmiş amortismanı bulunmaktadır. 252 Binalar Hesabı 150.000,00 257 Birikmiş Amortismanlar Hs 15.000,00 522 Yeniden Değerleme Farkları Hs 135.000,00 Değer artış miktarının nazım hesaplardaki takip miktarına da eklenmesi gerekmektedir. 990 Kiraya Verilen Duran Varlıklar Hs 150.000,00 999 Diğer Nz.Hs.Karşılık Hs 150.000,00 Üç yıllık kira döneminin sonunda idare Butik Oteli kendisi işletmeye karar verdiğinden sözleşmeyi yenilememiştir. 999 Diğer Nz.Hs.Karşılık Hs 990 Kiraya Verilen Duran Varlıklar Hs 1.650.000,00 1.650.000,00 2013 | 321 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 322 | 2013 DÖNEM SONU İŞLEMLER ONUNCU BÖLÜM DÖNEM SONU İŞLEMLER 2013 | 323 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 324 | 2013 DÖNEM SONU İŞLEMLER ONUNCU BÖLÜM DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 1- YEREL YÖNETİMLER TARAFINDAN YAPILACAK ORTAK DÖNEM SONU İŞLEMLERİ Bilindiği gibi, hesaplar mali yıl esasına göre tutulmaktadır ve bir mali yıl da kurum, birim ve işletmeler için bir hesap dönemini oluşturmaktadır. Faaliyet döneminin sonunda önce geçici mizan alınmakta ve sonrasında da faaliyet dönemini kapatmak, zorunlu ve gerekli raporları almak ve yeni faaliyet dönemine esas kayıtları çıkarmak için aşağıdaki işlerin sırasıyla yapılması gerekmektedir. 1. Bütçe Emanetleri Hesabında kayıtlı tutarların zamanaşımı süresine göre güncellemesi yapılır. (aynı hesabın bölümleri arasında borç ve alacak kaydı yapılması) (320-320) 2. Bütçe Emanetleri Hesabında kayıtlı tutarlardan zamanaşımı süresini dolduranların gelir kaydedilmesi (320-600) 3. Dönen varlıklar içerisinde yer alan ve faaliyet dönemi sonuna kadar tahsili gereken faaliyet alacaklarının takibe alınması (121-120) 4. Duran varlıklar içerisinde yer alan faaliyet alacaklarında kayıtlı alacaklardan vadesi bir yılın altına inenlerin dönen varlıklar hesap grubuna alınması (120-220 ve 127-227) 5. Duran varlıklar içerisinde yer alan faaliyet alacaklarında kayıtlı alacaklardan tecil vadesi bir yılın altına inenlerin dönen varlıklar hesap grubuna alınması (122-222) 6. Peşin ödenmiş giderlerden takip eden faaliyet dönemini ilgilendirenlerin ilgili hesaplara alınması (180-280) 7. Yılı bütçesinden karşılanmak üzere verilen ön ödemelerden mahsup dönemine aktarılması gereken tutarların mahsup dönemine aktarılması (165-160 veya 161) 8. Mahsup dönemine devreden ön ödemeler karşılığı saklı tutulacak ödenekler, mahsup dönemine ilişkin ödenek hesaplarına kaydedilerek devredilir.(906-900, 901-907) 2013 | 325 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 9. Kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grupları içindeki iç ve dış mali borç hesaplarında kayıtlı borçlar için işlemiş faiz tutarları hesaplanır ve gider tahakkukları hesabına alacak, giderler hesabına borç kaydedilir. (630-381 veya 630-481) 10. Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabında kayıtlı tutarlar, bu hesapların ilgili alt bölümüne aktarılması için bu hesaba borç ve alacak kaydı yapılır. (570-570) 11. Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçlarından beş yıllık süreyi dolduranlar 500 Net Değer Hesabına atılır. (570-500) 12. Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabında kayıtlı tutarlar, bu hesapların ilgili alt bölümüne aktarılması için bu hesaba alacak ve borç kaydı yapılır. (580-580) 13. Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçlarından beş yıllık süreyi dolduranlar 500 Net Değer Hesabına atılır. (500-580) 14. Kurumca verilen borçlardan takip eden faaliyet dönemini ilgilendirenlerin dönen varlıklar arasına alınması (132-232) 15. Duran varlıklar hesap grubundaki menkul kıymet ve varlıkların dönen varlıklar hesap grubuna alınması (117-217, 118-218) 16. Uzun vadeli yabancı kaynaklar içerisinde yer alan ve takip eden faaliyet döneminde iadesi söz konusu olan teminat ve depozitoların kısa vadeli yabancı kaynaklar arasına alınması (430-330) 17. Yeniden değerlemeye tabi varlıkların değerlemeye tabi tutulması (25’li ve 26’lı grup 522) 18. Birikmiş amortismanların yeniden değerlemesi yapılır (257 ve 268-522 ) 19. Amortismana tabi varlıklardan amortisman ayrılması (630257 ile 268) 20. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki Banka Kredileri, Kamu İdarelerine Mali Borçlar, Tahviller ve Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar hesaplarından takip eden dönemi ilgilendirenlerin kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki ilgili hesaplara alınması (400-300, 403-303, 404-304, 409-309, 410-310) 326 | 2013 DÖNEM SONU İŞLEMLER 21. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki kamuya olan ertelenmiş veya taksitlendirilmiş Borçlardan takip eden dönemi ilgilendirenlerin kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki ilgili hesaba alınması (438-368) 22. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki alınan sipariş avansları ve diğer avanslardan takip eden dönemi ilgilendirenlerin kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki ilgili hesaba alınması (440-340, 449-349) 23. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki 47, 48 ve 49'lu hesap grubundaki hesaplarda kayıtlı tutarlardan takip eden dönemi ilgilendirenlerin kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki ilgili hesaplara alınması (472-372, 479-379, 480-380, 481-381, 499-399) 24. Faaliyet hesaplarının Faaliyet Sonuçları Hesabıyla karşılıklı kapatılması (600-690, 690-630) 25. Bütçe hesaplarının Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı ile kapatılması (800-895, 835-895, 895-810, 895-830, 895-805) 26. Faaliyet Sonuçları Hesabının Kapatılması (690-590 veya 591-690) 2- BELEDİYE, BAĞLI KURULUŞ VE BİRLİKLERDE ÖDENEK HESAPLARINA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 1. Yıl içinde kullanılmayan ödenekler tenkis edilir (901-900) 2. Bütçe ödenekleri hesabının yardımcı hesapları itibarıyla alacak bakiyesi aynı yardımcı hesaplara borç, borç bakiyesi de aynı yardımcı hesaplara alacak, ödenekli giderler hesabının borç bakiyesi de ödenekli giderler hesabına alacak yazılarak her iki hesapta kapatılmış olur. (901-901 ve 905) 3- İL ÖZEL İDARELERİNDE ÖDENEK HESAPLARINA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 1. Yıl içinde kullanılmayan ödenekler tenkis edilir. (901-900) 2. Bütçe ödenekleri hesabının yardımcı hesapları itibariyle; alacak bakiyesi aynı yardımcı hesaplara borç, borç bakiyesi aynı yardımcı hesaplara alacak, bütçe ödenek hareketleri hesabının borç bakiyesi bütçe ödenek hareketleri hesabına alacak kaydedilir. (901-901 ve 902) 2013 | 327 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 4- İL ÖZEL İDARELERİNDE DEĞER HAREKETLERİ HESABINA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 1. Muhasebe birimleri arası işlemler hesabının borç bakiyesi veya varsa alacak bakiyesi değer hareketleri sonuç hesabına atılır. ( 519-511 veya 511-519) 2. Değer hareketleri sonuç hesabının yardımcı hesapları arasında güncelleme yapmak için aktarmalar yapılır. (519-519) 3. Değer hareketleri sonuç hesabında kayıtlı tutarlardan beş yıllık süreyi dolduranlar net değer hesabına atılır. (519-500 veya 500-519) Yukarıda sıralanan işlemlerden sonra yeni faaliyet döneminin açılış kaydına esas alınacak kesin mizan çıkarılır. Hazırlanan kesin mizanda borç ve alacak kalanı veren hesaplar yeni faaliyet döneminin açılış kaydına esas teşkil eder. Son yevmiye olarak kesin mizanda borç bakiyesi veren hesaplara alacak kaydı yapılarak, alacak bakiyesi veren hesaplara ise borç kaydı yapılarak muhasebe dönemi kapatılır. 328 | 2013 DÖNEM BAŞI İŞLEMLER ONBİRİNCİ BÖLÜM DÖNEM BAŞI İŞLEMLERİ 2013 | 329 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 330 | 2013 DÖNEM BAŞI İŞLEMLER ONBİRİNCİ BÖLÜM DÖNEM BAŞI İŞLEMLERİ Mali yılın başında muhasebe kayıtlarının açılmasını sağlamak üzere bilançoda yer alan hesapların açılış kaydı yapılarak dönem başlatılır. Açılış kaydını takiben önceki yıl olumlu veya olumsuz faaliyet sonucu geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabı veya geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabına aktarılır. İlçe özel idarelerinde ise mali yılın başında muhasebe kayıtlarının açılmasını sağlamak üzere önceki faaliyet döneminin son yevmiyesinde borç kaydedilerek kapatılan hesaplara ilişkin tutarlar alacak kaydı yapılarak; alacak kaydedilerek kapatılan hesaplara ilişkin tutarlar ise borç kaydı yapılarak dönem başlatılır. Burada üzerinde durulması gereken konu, 1 nolu yevmiyeyi oluşturan açılış kaydının üzerinde her hangi bir değişiklik veya hesaplar arası miktar aktarmaları kesinlikle yapılmaması gerektiğidir. Şayet bir önceki yıl yapılan işlemlerden kaynaklanan hatalar varsa ve bu açılış kaydındaki hesapları etkilemişse bile yapılacak işlem açılış yevmiyesinden sonra yeni bir muhasebe kaydı ile hatayı düzeltmek olmalıdır. Hatta tavsiyemiz 1 nolu açılış yevmiyesini otomasyon programının otomatik oluşturmasıdır. 2013 | 331 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 332 | 2013 MALİ TABLOLAR ONİKİNCİ BÖLÜM MALİ TABLOLAR 2013 | 333 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 334 | 2013 MALİ TABLOLAR ONİKİNCİ BÖLÜM MALİ TABLOLAR Mali tablolar, bütünlük, güvenilirlik, kullanışlılık, yöntemsel geçerlilik ve ulaşılabilirlik ilkeleri çerçevesinde; yeterli mesleki eğitimi almış personel tarafından muhasebe kayıtlarındaki verilere dayanılarak ve istatistiksel yöntemler kullanılarak hazırlanır. Dipnotların ve açıklamaların, belirli bir olayın veya işlemin kamu idaresinin mali durumu ve faaliyetleri üzerindeki etkisinin değerlendirilmesinde yetersiz kalması halinde ilave açıklamalara yer verilir.215 Mali raporlama ile genel olarak kaynakların dağıtımı, uygulanan mali politikaların etkileri ile ileriye yönelik politika oluşturulması ve karar verilmesinde, kamu idaresinin mali durumu, performansı ve nakit akımları hakkında kullanıcılara kapsamlı bilgi sağlanır. Mali tablolar kamu idarelerinin; Kaynaklarının dağılımını ve kullanımını, Faaliyetlerinin nasıl finanse edildiğini ve nakit ihtiyacının nasıl karşılandığını, Faaliyetlerini finanse edebilme ve sorumlulukları ile taahhütlerini yerine getirebilme yeteneğini, Mali durumu ve mali durumundaki değişiklikleri, Faaliyetlerindeki performans, etkinlik ve başarısını, Kendilerine sağlanan kaynakları bütçelerine uygun ve yasal şekilde kullanıp kullanmadıklarını, Mali işlemlerinde saydam olup olmadıklarını ve hesap verilebilirliğini, Gösterir. Mali tablolar, bu amaçların gerçekleştirilebilmesi için; kamu idarelerinin varlıkları, yabancı kaynakları, öz kaynakları, gelirleri, giderleri ve nakit akımları hakkında bilgi verir. Mali tabloların, kullanıcıların karşılaştırma yapabilmelerini mümkün kılmak için son üç döne- 215 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 111) 2013 | 335 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ min verilerini de içermeleri ve herkes tarafından anlaşılmalarını sağlayacak şekilde ve açıklamaları ile birlikte hazırlanmaları esastır.216 Mali tablolar; bu tablolarda yer alan bilgilerin, gelecekteki olaylar ve sonuçları hakkında tahminlerin oluşturulması, doğrulanması veya değiştirilmesine olanak sağlayacak şekilde ihtiyaca göre aylık, üç aylık ve yıllık olarak hazırlanır.217 1- TEMEL MALİ TABLOLAR Kamu idarelerince hazırlanması zorunlu temel mali tablolar şunlardır:218 Bilanço Faaliyet Sonuçları Tablosu Bütçe Uygulama Sonuçları Tablosu Nakit Akım Tablosu Mali Varlık ve Yükümlülükler Değişim Tablosu İç Borç Değişim Tablosu Dış Borç Değişim Tablosu Şarta Bağlı Varlık ve Yükümlülükler Tablosu Gelirlerin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu Giderlerin Kurumsal Sınıflandırılması Tablosu Giderlerin Fonksiyonel Sınıflandırılması Tablosu Giderlerin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu Bütçe Gelirlerinin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu Bütçe Giderlerinin Kurumsal Sınıflandırılması Tablosu Bütçe Giderlerinin Fonksiyonel Sınıflandırılması Tablosu Bütçe Giderlerinin Finansal Sınıflandırılması Tablosu Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu Bütçe Giderleri ve Ödenekler Tablosu Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile bu temel mali tablolara bir de “Mizan” eklenmiştir. Mali tabloların düzenlenmesi sırasında mevcut yönetmelik hükümlerinin yanı sıra Devlet Muhasebesi Standartları Kurulunca belirlenen Devlet Muhasebesi Standartlarının da göz önünde bulundurulması gerekir. Hatta mali tabloların dinamik bir yapıya kavuşmala216 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 112) Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 136) 218 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 117) 217 336 | 2013 MALİ TABLOLAR rının DMS’ler doğrultusunda hazırlanmasına bağlı olduğunu da söyleyebiliriz. 1.1.Bilanço Tanımlayacak olursa bilanço, bir kuruluşun belli bir tarihteki (düzenlendiği tarih) sahip olduğu varlıkları (aktif) ile bu varlıkların kaynağını oluşturan üçüncü kişilerin alacak haklarını ve kurumun özkaynaklarını gösteren (pasif) finansal durum tablosudur. Kamuda tek düzen muhasebe sistemine geçilmesi ile birlikte mali tablolar da iş yaşamımıza girmiştir. Ticari muhasebe de iki tane temel mali tablo vardır: Bilanço ve Gelir Tablosu. Ancak kamu muhasebe mevzuatında bunlardan yalnızca “bilanço” yer almıştır. Kamu kurumlarında esas olan kamu hizmeti olduğundan, dönem kar veya zararının gösterilmesine odaklanan bir finansal tablo olan “gelir tablosu” doğal olarak dışarıda bırakılmıştır. Ancak “bilanço”, hem Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 117 nci maddesinde, hem de Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 420 nci maddesinde sayılan temel mali tabloların içerisinde yer almıştır. Yönetmeliğin öngördüğü “bilanço”, içinde bulunulan dönemle önceki iki dönemin verilerini içerecek nitelikte dizayn edilmiş dinamik bir mali tablodur. Ayrıca düzenlenme biçimi açısından hesap tipi bilanço, yer alan bilgiler açısından ise ayrıntılı bilanço benimsenmiştir. Bilanço, belli bir tarih aralığına ait faaliyet bilgilerini içermektedir. Bu belli aralık genellikle dönem başı ve dönem sonu olarak alınmaktadır. Ancak bilançonun dönem başı ile dönem içinde istenilen bir tarih aralığına ait bilgileri kapsayacak şekilde düzenlenmesi de mümkündür. Yöneticilerin mali yapıyla ilgili bilgi almak istedikleri herhangi bir anda bilanço çıkarılabilmelidir. Bu nedenle kurumların kullandıkları muhasebe programları da buna elverişli olmalıdır. Faaliyet döneminin sonunda düzenlenen bilançonun çıkarılabilmesi için öncelikle dönem sonu işlemlerinin yapılması ve kesin mizanın çıkarılmış olması gerekir. Pasifin en önemli kalemini oluşturan özkaynaklar, ticari muhasebedekinden çok farklı bir içerik ve önem arz etmektedir. Ticari muhasebede özkaynak hesabı olan sermaye, işletme sahibi veya ortakların mali haklarını gösterirken, kamudaki net değer, bir denge hesabı olmaktan öteye geçmemektedir. Bununla birlikte bilanço, kurumun geçmiş dönemlerdeki davranış eğilimi hakkında önemli bir referans olmaktadır. Diğer taraftan mali verilerin kıyaslanmasında ve rasyola2013 | 337 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ rın elde edilmesinde de – özellikle yerel yönetimlerde – daha gerçekçi bir referans olduğunu kabul etmek gerekmektedir. Ancak yerel yönetimlerin bu mali tablodan ne kadar yararlandığı da üzerinde durulması gereken bir konudur. Kurumun mali yapısının bir kimlik belgesi niteliğinde olan bilanço, ne yazık ki, kamuda henüz hak ettiği ilgiyi görememiştir. Bu nedenle de bilanço, Sayıştay'a vereceğimiz yönetim dönemi hesabına eklenecek düzenlenmesi zorunlu tablolardan biri olma niteliğinden öteye gidememiştir. Kurumlar genellikle bankadaki nakitlerine, ödenecek borçlarına ve yapmayı düşündükleri hizmetlerine bakarak kararlar vermektedirler. Bu ise kısa vadeli ve günü planlayan bir yaklaşımı beraberinde getirmekte, hiçbir zaman vizyon içeren bir derinliğe sahip olamamaktadır. Böyle bir yaklaşım ve davranışı, çağdaş yönetim anlayışı ile bağdaştırmak olanaksızdır. Mali yapısı güçlü bir idareyi oluşturmak, hiçbir zaman tesadüflerle gerçekleşmez, istatistik ve veri üreten mali raporların yorumu bunun vazgeçilmez unsurudur. Bilançonun mali yapı hakkında saydam ve güvenilir bilgiler vermesi gerekmektedir. Birçok kamu idaresinde özellikle de yerel yönetimlerde bu önemli bir zorluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü muhasebe kayıtlarının mevzuata uygun yapılması konusunda görevli personelin nicel ve nitel yetersizliği üzücüdür ki, muhasebeyi esas, ilke, prensip ve kural tanımayan uygulamaların ürünü bir ucube haline getirebilmektedir ve bu ucube de ne yazık ki çok yaygındır. Muhasebesi sağlıklı veri üretmeyen bir idarenin önünü ne kadar görebileceği ortadadır. Diğer taraftan kredi başvurularında bilanço kredi kuruluşu tarafından istenilen ve bizim pek kullanmadığımız o yöntemlerle analiz edilen ilk belge olmaktadır. Kurumların önemsemediği bu mali tablo, nedenini anlamakta da güçlük çektikleri koca bir ret cevabına neden olabilmektedir. Kredi başvurusunda bulunan bir yerel yönetimin dış mali borçlarının eksi bakiye (borç bakiyesi) verdiği, aktif değerleri azaltıcı bir etki oluşturduğu için banka tarafından bilançonun ciddiyetten uzak olması nedeniyle kredi taleplerinin reddedildiğini göz önünde bulundurursak, yerel yönetim muhasebesinin hangi noktada olduğunu da daha iyi anlamış oluruz. Yerel yönetimlerde muhasebe sisteminin işleyişi belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve bu bilgiler analiz edilerek üst yönetime raporlar şeklinde sunulmalıdır. 338 | 2013 MALİ TABLOLAR Mali tabloların analizi bir süreç olup, aşağıdaki gibi şematize edebiliriz: MALİ TABLOLAR ANALİZ TEKNİKLERİ YORUM VE DEĞR.ME Öncelikle mali tablolar üretilmeli sonra kurum açısından en yararlı ve ihtiyaç duyulan analiz teknikleri tespit edilmeli ve uygulanmalı, en son olarak da analizle elde edilen rakamsal değerlerin yorum ve değerlendirmesi yapılmalıdır. Bilançonun yorumu da önemlidir ki, strateji birimlerine bu konuda iş düşmektedir. Bilançonun yapısı ve içerdiği bilgilerin doğruluğu konusunda kesin bir fikre varmadan analiz ve yorum yapılmamalıdır. Bilanço hatalarına bazen bilanço üzerinden nüfuz edemeye biliriz, o zaman da yardımcı raporlara, özellikle ve de ilk adımda ayrıntılı mizana ihtiyacımız olacaktır. Ana hesap bazında yanlışlıkları göremeyebiliriz, ama ayrıntılar bize çok şey anlatır. Aktif karakterli hesapların alacak bakiyesi verdiği, pasif karakterli hesapların da borç bakiyesi verdiği ayrıntılı mizanlar vardır. Böyle bir mizanınız varsa bilançonuza kesinlikle güvenmeyin. Yukarıda anlattıklarımız bilançonun içini doldurmaya yönelik olanlardır. Bilançonun içinin dolu olduğuna emin olduktan sonra yorum yapabiliriz. Yorumda bize yardımcı olan araçlar vardır ki, bunlar mali analiz teknikleridir. 1.2.Faaliyet Sonuçları Tablosu Faaliyet sonuçları tablosu, genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin bir faaliyet döneminde elde ettiği gelirleri, yaptığı giderleri, mali ve mali olmayan varlıkların yönetimi ile yükümlülüklerine ilişkin işlemlerinden kaynaklanan gelir ve giderleri gösteren ve bunlar hakkında detaylı bilgi sağlayan mali tablodur. Faaliyet sonuçları tablosu, faaliyet dönemine ait gelir ve gider hesapları hesap grupları ile indirim, iade ve iskonto hesapları hesap grubundaki hesaplardan üretilir. Dönem net fazla veya açığının ne kadarının kur ve değer değişimleri farklarından kaynaklandığı ve bunların faaliyet sonucunu nasıl etkilediği tablonun dipnotunda belirtilir. Bütün gelir ve giderler, tahakkuk ettikleri dönemin faaliyet sonuçları tablosunda gösterilir. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. 2013 | 339 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 2- MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ a) Karşılaştırmalı analiz b) Yüzde (dikey) analizi c) Eğilim Yüzdeleri (Trend veya Yatay) Analizi d) Oran (Rasyo) Analizi Likidite Oranları Finansal Yapı Oranları Faaliyet Oranları Karlılık Oranları Mevzuatımızda cari yıl ile önceki iki yılın bilgilerini içeren dinamik bilanço benimsendiğine göre dinamik analiz tekniklerinin kullanılması gerekmektedir. Bunun yanı sıra statik analiz yöntemlerini içeren rasyo analizlerinden yararlanmak da mümkündür. Dinamik analiz; bir kurumun birbirini izleyen hesap dönemlerine, ya da aynı süreleri kapsayan farklı tarihlerde düzenlenmiş mali tablolarını karşılaştırarak ekonomik, finansal ve faaliyet yapılarındaki değişmeleri saptamaya ve yorumlamaya çalışan bir analiz yöntemidir. Dinamik analizden beklenen en önemli fayda, sağlanan verilerle finansman politikalarına yön vermek ve etkinlik kazandırmaktır. Kamu idareleri, özellikle de yerel yönetimler açısından tavsiye edilebilecek dinamik analiz yöntemi, eğilim yüzdeleri analizidir. 2.1.Eğilim Yüzdeleri (Trend veya Yatay) Analizi Eğilim Yüzdeleri yöntemi mali tablolarda yer alan kalemlerin yıllar içerisinde göstermiş oldukları değişimlerin saptanması ve yorumlanmasını sağlar. Eğilim yüzdeleri analizi, kurum için her yönden normal olan bir temel yıla kıyasla mali tablolarda yer alan kalemlerdeki değişiklikleri gösteren bir indeks olarak düşünülebilir. Eğilim Yüzdeleri analizinde temel olarak alınan yıldaki bütün kalemler 100 olarak kabul edilir ve her kalemin temel alınan yıldaki kaleme göre artış ve azalışları temel yıla bölünerek bulunur. Temel yılı izleyen yıllarda tablo kalemlerinin değeri temel yıla oranla daha küçükse, eğilim yüzdesi 100 den daha az, büyükse eğilim yüzdesi 100 ün üstünde olmaktadır. [İlgili Yıl Sonundaki Değer / Baz Yıl Sonundaki Değer]*100 Eğilim yüzdeleri analiz tekniğinin yapılmasındaki amaç, birbiriyle bağlantılı olan kalemlerin göstermiş oldukları değişimlerin karşılaştırılması ve analiz edilmesi yoluyla kurumun gidişatıyla ilgili 340 | 2013 MALİ TABLOLAR olumlu veya olumsuz sonuçlara ulaşmaktır. Mali tablolarda tek bir kalemdeki değişimler fazla aydınlatıcı ve bilgi verici olmayabilir. Yerel yönetimlerde eğilim yüzdeleri yönteminde belli yıllar arasındaki tablolar analize konu olmaktadır ve değişiklikler temel yıla oranla incelendiğinden dinamik bir analiz söz konusu olmaktadır. 2.2.Oran (Rasyo) Analizi Kurumun bir döneme ait bilançosunda, ya da birbirini izleyen birkaç hesap dönemine ait bilançolarında birbiri ile ilgili kalemler arasındaki ilişkileri oransal olarak belirleyen ve inceleyen statik bir yöntemdir. Kurumun kısa vadeli yükümlülüklerini zamanında yerine getirebilme gücünü ölçer. Oran Analizi Yönteminden amaç, kurumun borç ödeme gücünü, mali yapısını, faaliyet sonuçlarını, ekonomik varlıkların verimli ve ekonomik bir şekilde kullanıp kullanmadığı konusunda bilgi verici ve geleceğe dönük kararlarda yardımcı veriler sağlayan değerlendirmeler elde etmektir. 2.2.1.Likidite Oranları Cari Oran: Kurumun 1 liralık yükümlülüklerine karşılık ne kadar dönen varlık elinde bulundurduğunu gösteren orandır. Cari oranın standardı Avrupa için (2), Türkiye için (1)’dir. Cari Oran = Dönen Varlıklar / KVYK Likidite (Asit – Test) Oranı: Kurumun dönen varlıklarından stoklarının çıkarılmasından sonra, halen ne kadarlık tutarın kısa vadeli yükümlülüklerini karşılayabildiğini gösteren orandır. Standardı (1)’dir. Likidite (Asit – Test) Oranı = [Dönen Varlıklar – Stoklar] / KVYK Nakit Oranı: Kurumun elinde bulunan nakit veya nakde eşdeğer kıymetleri ile kısa vadeli yükümlülüklerinin ne kadarlık kısmını yerine getirebileceğini ölçen orandır. Nakit oranın standardı (0,20) – (0,25) Aralığıdır. Nakit Oranı = [Hazır Değerler + Serbest Menkul Kıymetler] / KVYK 2.2.2.Mali Yapı Oranları Mali yapı denince bilançonun pasif kısmı aklımıza gelmelidir. Finansal Kaldıraç (Borçlanma) Oranı: Varlıkların yüzde kaçının yabancı kaynaklarla finanse edildiğini, ya da kaynakların yüzde kaçının yabancı kaynaklardan oluştuğunu gösterir. Standardı (0,50)’dir. Enflasyonist ortamlarda (0,60) da kabul edilebilir bir orandır. 2013 | 341 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Üç çeşit finansman politikası uygulanır: Tutucu, ılımlı ya da saldırgan. Finansal kaldıraç oranının düşük olması tutucu finansman politikasının etkisidir. Yerel yönetimlerde finansal kaldıraç oranının oldukça yüksek çıkması kaçınılmazdır. Hizmet üretme çabasıyla sınırlı özkaynaklar arasında sıkışan yöneticilerin başvurduğu kaçınılmaz yöntemdir, borçlanma. Finansal Kaldıraç (Borçlanma) Oranı = [KVYK + UVYK] / Aktif Toplamı Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Oranı: Oranın 1/3 olması tercih edilir. KVYK Oranı = KVYK / Aktif Toplamı Uzun Vadeli Yabancı Kaynak Oranı: Oranın 1/3 olması tercih edilir. UVYK Oranı = UVYK / Aktif Toplamı Finansal yapı oranları arasında özkaynak oranı, finansman oranı, maddi duran varlık (net) oranı gibi analiz yöntemleri de olmakla birlikte bunların ticari saiklerle hareket etmeyen ve net değeri de ticaret işletmelerindeki sermayeden farklı olan yerel yönetimlerde kullanılmasının bir anlamı bulunmamaktadır. Faaliyet Oranları ile Karlılık Oranları analiz yöntemlerinin de yerel yönetimlerde kullanılmasının pratik bir yararı olmadığı kanaatindeyiz. 342 | 2013 ÖRNEK UYGULAMA ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM ÖRNEK UYGULAMA 2013 | 343 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 344 | 2013 ÖRNEK UYGULAMA ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM 1- ÖRNEK UYGULAMA (G) Belediyesinin dönem sonu ve dönem içi yapılan işlemleri monografi uygulaması olarak alınmıştır. 2013 | 345 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ (G) BELEDİYESİ 31.12.201Y AYRINTILI KESİN MİZAN (KALAN) Hes Kod BORÇ HESAP ADI 4.100,00 100 KASA HESABI 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 101 01 Muhasebe Birimindeki Çekler 101 02 Tahsildeki Çekler 3.450,00 3.450,00 690.000,00 102 BANKA HESABI 104 PROJE ÖZEL HESABI 104 01 Dış Finansman Kaynağından Sağlanan Krediler 104 02 01 AB Hibeleri 1.930.000,00 560.000,00 1.370.000,00 105 DÖVİZ HESABI 132.000,00 105 01 01 01 EURO 78.000,00 105 01 01 02 ABD DOLARI 54.000,00 109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI 12.500,00 63.000,00 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI 117 02 Kıymetli Maden Haricindeki Menkul Varlıklar 63.000,00 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 251.950,00 120 01 02 09 51 Bina Vergisi 77.890,00 120 01 03 09 53 İlan ve Reklam Vergisi 12.060,00 120 03 06 01 05 Kültür Amaçlı Tesis Kira Gelirleri 24.000,00 120 03 06 01 99 Diğer Taşınmaz Kira Gelirleri 120 06 01 05 01 Arsa Satış Geliri 18.000,00 120.000,00 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI 85.500,00 121 01 02 09 51 Bina Vergisi 25.000,00 121 01 06 09 51 Bina İnşaat Harcı 56.000,00 121 03 06 01 99 Diğer Taşınmaz Kira Gelirleri 4.500,00 132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI 132 06 03 Diğer Belediyeler 38.000,00 38.000,00 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 9.500,00 140 01 01 Tahsilinde Bütçeye Gelir Kaydedilecek Olan Alacaklar 7.000,00 140 02 01 Diğer Alacaklar 2.500,00 150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI 101.200,00 150 01 03 Dosya ve Klasörler 150 01 04 Bilgisayar ve Yazıcı Sarf Malzemeleri 150 01 99 Diğer Kırtasiye Malzemeleri 150 09 02 Akaryakıt 33.000,00 150 11 05 Taşıt yedek Parçaları 41.000,00 8.200,00 14.000,00 5.000,00 162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI 162 05 01 Maaş Avansları 213.500,00 213.500,00 165 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN AVANS VE KREDİLER HESABI 165 01 01 03 02 Tüketime Yönelik Mal ve Malzeme Alımları Avansı 750,00 750,00 180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI 03 05 05 05 Hizmet Binası Kiralama Giderleri 24.000,00 24.000,00 220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 220 06 01 05 01 Arsa Satış Geliri 180.000,00 180.000,00 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI 240 01 03 Sermaye Payı Oranı %50'den fazla olanlar 98.000,00 98.000,00 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI 35.111.245,74 250 01 Araziler 15.200.777,00 250 02 Arsalar 19.910.468,45 346 | 2013 ALACAK ÖRNEK UYGULAMA 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI 179,600,000.00 251 03 Su İsale Hatları 251 04 Kanalizasyon Hatları 12,600,000.00 251 06 Köprü ve Geçitler 21,000,000.00 251 17 03 Tramvay Hatları ve İstasyonları 87,000,000.00 251 18 Park ve Bahçeler 52,000,000.00 251 99 01 Mezarlıklar 3,500,000.00 3,500,000.00 252 BİNALAR HESABI 428,170,000.00 252 01 İdare Binaları 52,000,000.00 252 02 Eğitim Öğretim Amaçlı Binalar 23,000,000.00 252 04 Sosyal Kültürel Amaçlı Binaları 252 10 Depolama Amaçlı Binalar 252 11 Tarihi Yapılar 1,970,000.00 1,200,000.00 350,000,000.00 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI 253 02 04 İş Makineleri 253 03 04 Ulaştırma Haberleşme Cihazları ve Aletleri 4,680,000.00 4,500,000.00 180,000.00 254 TAŞITLAR HESABI 64,000,000.00 254 01 Karayolu Taşıtları 23,000,000.00 254 04 Demiryolu Taşıtları 51,000,000.00 255 DEMİRBAŞLAR HESABI 4,268,745.00 255 01 Döşeme ve Mefruşat 345,900.00 255 02 Bilgi İşlem ve Elektronik 300,320.00 255 03 Büro Demirbaşları 255 06 Tarihi ve Sanat Değeri Olan Demirbaşlar 255 07 Kütüphane Demirbaşları 230,737.00 3,191,358.00 200,430.00 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI 257 01 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri 257 02 Binalar 257 03 Tesis Makine ve Cihazlar 257 04 Taşıtlar 257 05 Demirbaşlar 18,155,754.80 X 898,000.00 3,126,800.00 900,000.00 12,800,000.00 430,954.80 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI 258 01 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri 258 02 Binalar 15,584,721.50 10,384,271.00 5,200,450.50 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI 259 01 Müteahhitlere Verilen Avanslar 2,700,000.00 2,700,000.00 75,000.00 260 HAKLAR HESABI 260 01 Bilgisayar Yazılımları 75,000.00 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI 268 01 Haklar Amortismanı 30,000.00 X 30,000.00 294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS 294 02 05 Demirbaşlar 3,200.00 3,200.00 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI 02 05 Demirbaşlar 640.00 X 640.00 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 01 İller Bankasından Alınan Krediler 168,000.00 168,000.00 310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI 02 Proje Kredileri 280,000.00 280,000.00 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 2,398,760.00 320 02 N.01 Yılına Ait Borçlar 1,300,322.00 320 03 N.02 Yılına Ait Borçlar 900,100.00 320 04 N.03 Yılına Ait Borçlar 198,338.00 2013 | 347 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI 330 01 02 Kesin Teminatlar 99.870,00 99.870,00 62.800,00 333 EMANETLER HESABI 333 02 06 01 Bütçe Gelirlerinden Yersiz Tahsilat 333 02 07 Personele Ait Emanetler 333 12 01 AB Hibeleri 3.400,00 4.100,00 55.300,00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI 151.600,00 360 01 Gelir Vergisi 97.600,00 360 03 Damga Vergisi 18.000,00 360 04 Katma Değer Vergisi 36.000,00 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI 361 01 Prim Tahsilatları 7.200,00 7.200,00 362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İD.ADINA YAPILAN TAHSİLAT HS 362 01 Fonlar Adına Yapılan Tahsilatlar 2.380,00 2.380,00 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI 83.000,00 381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABO 4.100,00 400 BANKA KREDİLERİ HESABI 400 01 90.000,00 İller Bankasından Alınan Krediler 90.000,00 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI 410 02 Proje Kredileri 320.000,00 320.000,00 500 NET DEĞER HESABI 733.797.709,88 500 01 Denge Kayıtları 384.707.534,88 500 02 Varlık Envanteri 349.090.175,00 580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI ( - ) 21.428.867,44 580 01 (n-1) Yılına Ait Olumsuz Faaliyet Sonuçları 15.867.307,04 580 02 (n-2) Yılına Ait Olumsuz Faaliyet Sonuçları 5.561.560,40 590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUCU HESABI MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN KULLANILACAK ÖDENEKLER 906 HESABI 906 03 02 Tüketime Yönelik Mal ve Malzeme Alımları 3.807.415,00 750,00 750,00 907 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER HESABI 750,00 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI 910 01 Banka Teminat Mektupları 3.635.083,29 3.635.083,29 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI 3.635.083,29 912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI 75.175,00 912 02 02 02 Devlet Tahvilleri 52.480,00 912 02 02 03 Hazine Bonoları 22.695,00 913 MENKUL KIYMET EMANETLERİ HESABI 75.175,00 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI 920 01 06 05 07 Müteahhitlik Giderleri 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI TOPLAM 348 | 2013 15.584.721,50 15.584.721,50 15.584.721,50 778.754.959,47 778.754.959,47 DÖNEN VARLILAR 18.155.754,80 AKTİF VARLIKLAR TOPLAMI 2.Birikmiş Amortismanlar (-) 1.Elden Çıkarılacak Duran Varlıklar 4.Gider Taahhütleri 3.Kişilere Ait Menkul Kıymetler 2.Teminat Mektupları 1.MDA Avans ve Krediler Nazım Hesaplar 750,00 4.Gider Taahhütleri 3.Kişilere Ait Menkul Kıymetler 2.Teminat Mektupları 1.MDA Avans ve Krediler Nazım Hesaplar Uzun vadeli dış borç 151.659 Avro (1 Avro 2,11 TL) GENEL TOPLAM A Proje Özel Hesabı 914.692 Avro (1 Avro 2,11 TL) 739.139.697,23 19.295.729,79 PASİF VARLIKLAR TOPLAMI 1.Banka Kredileri Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar 1.Proje Kredileri Faaliyet Borçları 1.Bütçe Emanetleri Emanet Yabancı Kaynaklar 1.Alınan Depozito ve Teminatlar 2.Emanetler Ödenecek Diğer Yükümlülükler 1.Ödenecek Vergi ve Fonlar 2.Ödenecek Sosy.Güvn.Kesintileri 3.Fonlar Adına Yapılan Tahsilatlar Borç ve Gider Karşılıkları 1.Kıdem Tazminatı Karşılığı Gelecek Aylar Gelir/Gider Tahakkukları 1.Gider Tahakkukları UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Uzun Vadeli İç Mali Borçlar 1.Banka Kredileri Uzun Vadeli Dış Mali Borçlar 1.Proje Kredileri ÖZ KAYNAKLAR Net Değer 1.Denge Kayıtları 2.Varlık Envanteri 3.Yükümlülük Envanteri (-) Geçmiş Yıllar Faaliyet Sonuçları 1.Olumlu Faaliyet Sonucu 2.Olumsuz Faaliyet Sonucu (-) Dönem Faaliyet Sonuçları 1.Olumlu Faaliyet Sonuçları 2.Olumsuz Faaliyet Sonuçları (-) Kısa Vadeli İç Mali Borçlar KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR DİPNOTLAR C B III A B II A G F E D C B A Not: Cari yılda ödenecek dış borç 133.000 Avro (1 Avro 2,11 TL) 15.584.721,50 75.175,00 3.635.083,29 719.843.967,44 2.560,00 45.000,00 715.958.957,44 98.000,00 180.000,00 24.000,00 214.250,00 101.200,00 9.500,00 38.000,00 337.450,00 63.000,00 2.772.050,00 Not: Döviz 62.560 Avro (1 Avro 2,11 TL) GENEL TOPLAM A 640,00 3.200,00 30.000,00 2.Birikmiş Amortismanlar (-) Diğer Duran Varlıklar 75.000,00 1.Haklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar 15.584.721,50 2.700.000,00 9.Birikmiş Amortismanlar (-) 35.111.245,74 179.600.000,00 428.170.000,00 4.680.000,00 64.000.000,00 4.268.745,00 98.000,00 180.000,00 24.000,00 213.500,00 750,00 101.200,00 9.500,00 38.000,00 251.950,00 85.500,00 63.000,00 4.100,00 3.450,00 690.000,00 1.930.000,00 132.000,00 12.500,00 Tutar I BİLANÇO (G) BELEDİYESİ 201Y YILI 7.Yapılmakta Olan Yatırımlar 8.Yatırım Avansları Faaliyet Alacakları 1.Gelirlerden Alacaklar 2.Takipli Alacaklar Kurum Alacakları 1.Verilen Borçlardan Alacaklar Diğer Alacklar 1.Kişilerden Alacaklar Stoklar 1.İlk Madde ve Malzeme Ön Ödemeler 1.Maaş Avansları 2.Mahsup Dönemine Aktarılan Ön Ödemeler Gelecek Aylara Ait Giderler 1.Gelecek Aylara Ait Giderler DURAN VARLILAR Faaliyet Alacakları 1.Gelirlerden Alacaklar Mali Duran Varlıklar 1.Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Maddi Duran Varlıklar 1.Arazi ve Arsalar 2.Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri 3.Binalar 4.Tesis, Makine ve Cihazlar 5.Taşıtlar 6.Demirbaşlar 1.Kasa 2.Alınan Çekler 3.Bankalar 4.Proje Özel Hesabı 5.Dövizler 6.Kredi Kartlarından Alacaklar Menkul Kıymet ve Varlıklar 1.Kıymetli Maden Harici Menkul Varlıklar Hazır Değerler DİPNOTLAR E D C B II A G F E D D C B A I AKTİF 15.584.721,50 75.175,00 3.635.083,29 750,00 3.807.415,00 0,00 0,00 21.428.867,44 384.707.534,88 349.090.175,00 0,00 320.000,00 90.000,00 4.100,00 83.000,00 151.600,00 7.200,00 2.380,00 99.870,00 62.800,00 2.398.760,00 280.000,00 168.000,00 PASİF 739.139.697,23 19.295.729,79 719.843.967,44 3.807.415,00 -21.428.867,44 733.797.709,88 320.000,00 90.000,00 4.100,00 83.000,00 161.180,00 162.670,00 2.398.760,00 280.000,00 168.000,00 Tutar ÖRNEK UYGULAMA 2013 | 349 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ No HESAP KODU VE ADI 100 KASA HESABI ALACAK 4,100.00 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 102 BANKA HESABI 3,450.00 690,000.00 104 PROJE ÖZEL HESABI 105 DÖVİZ HESABI 1,930,000.00 132,000.00 109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 12,500.00 63,000.00 251,950.00 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI 85,500.00 132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI 38,000.00 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 9,500.00 150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI 101,200.00 162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI 213,500.00 165 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN AVANS VE KREDİLER HESABI 180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI 220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI 750.00 24,000.00 180,000.00 98,000.00 35,111,245.74 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI 179,600,000.00 252 BİNALAR HESABI 428,170,000.00 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI 254 TAŞITLAR HESABI 255 DEMİRBAŞLAR HESABI 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI Açılış Kaydı BORÇ AÇILIŞ KAYDI 1 260 HAKLAR HESABI 294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS. 580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI ( - ) 906 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN KULLANILACAK ÖDEME EM. HESABI 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI 912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI 4,680,000.00 64,000,000.00 4,268,745.00 15,584,721.50 2,700,000.00 75,000.00 3,200.00 21,428,867.44 750.00 3,635,083.29 75,175.00 15,584,721.50 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI 18,155,754.80 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI 30,000.00 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI 640.00 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 168,000.00 310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI 280,000.00 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 2,398,760.00 330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI 99,870.00 333 EMANETLER HESABI 62,800.00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI 151,600.00 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI 7,200.00 362 FONLAR VEYA DĞR KAMU İD.ADINA YAPILAN TAHS. HS. 2,380.00 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI 83,000.00 381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI 4,100.00 400 BANKA KREDİLERİ HESABI 90,000.00 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI 320,000.00 500 NET DEĞER HESABI 733,797,709.88 590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUCU HESABI (+) 3,807,415.00 907 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER HESABI 750.00 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI 3,635,083.29 913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HESABI 75,175.00 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI ARA TOPLAM 15,584,721.50 778,754,959.47 778,754,959.47 1.1.Dönem İçi İşlemlerle İlgili Varsayımlar Bu monografi (G) İl Belediyesinin 200Y+1 yılı işlemlerine aittir. 350 | 2013 ÖRNEK UYGULAMA Gün sonlarında kasada 4.200,00 TL’nin üzerindeki tutarlar teslimat müzekkeresi ile bankaya gönderilmiş, söz konusu tutarlar bankaca aynı gün muhasebe biriminin banka hesabına aktarılmıştır. Kesilen tüm çek ve gönderme emirleri aynı gün ödenmiştir. 1.2.(G) Belediyesinin 200Y+1 Yılı Muhasebe İşlemleri 1. 200Y yılı bilânçosundaki bilgilerden yararlanarak açılış yevmiye kaydını oluşturunuz. 2. 2007+1 Yılı Belediye Bütçesi ile 4.120.000,00 TL başlangıç ödeneği verilmiştir. 3. 200Y dönem olumlu faaliyet sonucunu ilgili hesaba kaydediniz. 4. Emanetler hesabında kayıtlı 55.300,00 TL AB hibesi özel gelir ve özel ödenek kaydedilmiştir. 5. Kasadaki çek takas için bankaya gönderilmiştir. 6. Bankadan alınan hesap özet cetvelinden çek bedelinin tahsil edildiği, ayrıca 22.890,00 TL bina vergisi ile 3.060,00 TL ilan ve reklam vergisi tahsil edildiği anlaşılmıştır. 7. Takipteki ilan ve reklam vergilerinin 36.000,00 TL’si icra yoluyla tahsil edilmiştir. 8. 12.800,00 TL elektrik gideri ödenmiştir. 9. Bütçe dışı avans ve krediler hesabında kayıtlı 213.500,00 TL memur maaş avansının mahsubu yapılmıştır. 10. Mahsup dönemine aktarılan iş avanslarının (tüketim malzemesi alımı) harcama evraklarının verilmesi üzerine mahsupları yapılmıştır. 11. 7.200,00 TL SGK primi, 2.380,00 TL fonlar adına yapılan tahsilat ve 4.100,00 TL personele ait emanet ilgililerine ödenmiştir. 12. Geçen yıl bütçe mahsupları hesabı kapatılmıştır. 13. Memur maaş bordrosundaki bilgiler aşağıdaki gibidir, muhasebe kaydını yapınız. Tahakkuk Bilgileri Aylık Gösterte+Ek Gösterge+Kıdem+Taban Aylığı = 9.568,50 Yan Ödeme = 330,30 2013 | 351 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Özel Hizmet Tazminatı = 7.331,30 Ek Ödeme = 6.598,20 Aile Yardımı = 1.029,00 Asgari Geçim İndirimi = 728,50 Emekli Keseneği %20 = 2.448,00 Tahakkuk Toplamı = 28.033,80(A) Kesinti Bilgileri Emekli Keseneği %20 = 2.448,00 Emekli Keseneği %16 = 1.958,40 Gelir Vergisi = 1.078,60 Damga Vergisi = 138,50 İcra Kesintisi (Nafaka) = 750,00 Kesintiler Toplamı = 6.373,50 (B) Ödenecek Miktar = 21.660,30(A-B) 14. Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı 6.400,00 TL tahsilinde gelir kaydedilecek tutar, 1.150,00 TL faizi ile beraber tahsil edilmiştir. 15. Belediye şirketine yatırılan sermayeden dolayı hesaplanan kar payının 10.000,00 TL’si sermayeye eklenmiş, 16.500,00 TL’si ise Belediye hesabına yatırılmıştır. 16. Varılan hesap mutabakatı ile belediye hesaplarında görünmemekle birlikte (G) mahalli idare birliğine 52.000,00 TL ödenmemiş belediye aidatı olduğu, bunun 33.000,00 TL’sinin önceki faaliyet dönemine ait olduğu tespit edilmiştir. 17. KDV beyannamesi ve muhtasar beyanname verilmiş, ancak muhtasar beyanname bedeli ödenmiş, KDV ödenmemiştir. 18. Muhasebe yetkilisince kasada yapılan sayımda 94,00 TL fazla para tespit edilmiştir. 19. Elden çıkarılacak stoklar hesabında kayıtlı demirbaş, 800,00 TL’ye hurdacıya satılmıştır. 20. Yapılan incelemede kasa fazlasının nedeni tespit edilememiştir. 21. Emanetler hesabında kayıtlı 3.400,00 TL bütçe gelirlerinden yersiz tahsilat mükellefe ödenmiştir. 352 | 2013 ÖRNEK UYGULAMA 22. Kredi kartları ile yapılan tahsilat Belediye hesabına yatırılmıştır. 23. Memur maaş ödemesinden yapılan kesintiler ilgili kurum hesaplarına aktarılmıştır. 24. Proje karşılığı sağlanan AB hibesinden ihale bedeli (85.308 Avro) 180.000,00 TL olan tarihi konak restorasyon işi için üçüncü ve son hak ediş olarak yükleniciye 24.650 Avro ödeme yapılmış ve yüklenme yıllara yayın olduğu için %3 stopaj kesintisi yapılmıştır. Hibeden artan tutar protokol gereği hazırlanacak proje masraflarından kullanılmak üzere ayrılmıştır. (MB satış kuru 1 Avro = 2,11 TL) 25. Proje karşılığı temin edilen cari yılda ödenecek dış mali borçlardan 20.000,00 Avro, 2.700 Avro faizi ile beraber kredi kuruluşuna yatırılmıştır. (1 Avro = 2,11 TL) 26. Belediyenin merkezi yönetim vergi gelirlerinden payı 700.000,00 TL’dir. Aşağıdaki kesintiler yapıldıktan sonra kalanı İller Bankasınca Belediyenin banka hesabına aktarılmıştır. 68.000,00 TL İller Bankası kredi borcu 5.200,00 TL kredi faizi (faizin 4.100,00 TL’si geçmiş dönemlere ait) 36.000,00 TL vergi dairesi adına vadesi geçmiş KDV borcu tahsilatı 52.000,00 TL mahalli idare birlikleri (birikmiş) aidatı. 35.000,00 TL % 5 İller Bankası ortaklık payı 27. Emekli olan işçiye 41.800,00 TL kıdem tazminatı (ayrılan karşılıklardan) ödenmiştir. 28. AB hibesiyle yapılan 180.000,00 TL bedelli tarihi konak restorasyon işinin geçici kabulü yapılmıştır. 29. Kayıtlı değeri 16.000.000,00 TL, 9.600.000,00 TL birikmiş amortismanı olan 24 adet toplu taşıma aracı 7.350.000,00 TL’ye satılmıştır. 30. Çeşitli birim ambarlarından gelen listelerden 43.200,00 TL tutarında ilk madde ve malzemenin tüketildiği anlaşılmıştır. 31. Denetim elemanlarınca yapılan incelemede bilgisayar program hatası nedeniyle memur maaşlarından kesilen 240,00 TL %20 emekli keseneği kurum karşılığı ve 180,00 2013 | 353 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 354 | 2013 TL %16 emekli keseneği şahıs kesintisinin fazla hesaplandığı ve kuruma gönderildiği tespit edilmiştir. Müteahhit (C)’ye devam etmekte olan yapım işi ile ilgili KDV hariç 980.000,00 TL hak ediş ödenmiş, ödemeden daha önce verilen avansın % 20’si mahsup edilmiştir (Önceki yıldan devren geldiğinden de anlaşılacağı gibi yüklenme yıllara yaygın bir iştir.). Müteahhit (C)’nin isteği üzerine avans teminat mektubunun mahsup edilen avans kadarı serbest bırakılmıştır. Kayıtlı değeri 63.000,00 TL olan sanat eseri Şehir Müze Müdürlüğüne devredilmiştir. 85.305 Avro bedelli tarihi konak restorasyon işi ile ilgili 1.850 Avro tutarında yapılmayan iş tespit edilmiş ve tahsilatı yapılmıştır. Restorasyon işinin kesin kabulu yapılarak ihale kesin teminat mektubu yükleniciye iade edilmiştir. (MB satış kuru 1 Avro = 2,11 TL) (F) dairesince, kayıtlı değeri 2.500,00.-TL olan projeksiyon cihazının kaybolduğu, rayiç bedelinin 2.000,00.-TL, birikmiş amortismanının 250,00.- TL olduğu bildirilerek sorumlusu (A)’nın adına kişilerden alacaklar hesabına alınarak tahsil edilmesi ve demirbaşın kayıtlardan çıkarılması yazılı olarak istenilmiştir. Müze Müdürlüğüne bağışlanan tarihi eserin teslim alındığına dair Müze Müdürlüğünden yazı gelmiştir. Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı tahsilinde gelir kaydedilecek 600,00 TL’nin tahsil imkanı kalmadığı anlaşıldığından Belediye başkanınca silinmesine karar verilmiştir. Takipteki bina vergisinin 6.700,00 TL’si 890,00 TL gecikme zammı ile beraber tahsil edilmiştir. Kasadan yapılacak ödemelere yetecek kadar nakit alıkonduktan sonra 9.584,00 TL kasa fazlası para teslimat müzekkeresi düzenlenerek veznedarla bankaya gönderilmiştir. Müteahhit (T) üzerine bırakılan yapım işi için 410.000,00 TL bedelli sözleşme imzalamış ve 24.600,00 TL banka te- ÖRNEK UYGULAMA 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. minat mektubunu muhasebe birimine vermiştir. Taahhüt dosyası ilgili birimce muhasebe birimine teslim edilmiştir. (Ş) Firması adına 16.900,00 TL kırtasiye gideri ödemesi yapılmış ve ödeme sırasında firmanın vergi dairesine olan 7.800,00 TL borcu mahsup edilmiştir. İtfaiye dairesine KDV hariç 520.000,00 TL değerinde iki adet yangın söndürme aracı satın alınmıştır. Maliye Bakanlığınca Belediyeye 462.000,00 TL Hazine yardımı yapılmıştır. Memurlara yapılan maaş ödemesinde özel hizmet tazminatının 210,00 TL fazla ödendiği tespit edilmiştir. (U) dairesi mutemedine bazı demirbaşların bakım ve onarımı için 670,00 TL iş avansı verilmiştir. Tahsildarın yapmış olduğu bina vergisi tahsilatının 2.800,00 TL’sini zimmetine geçirdiği tespit edilmiştir. Fazla ödenen özel hizmet tazminatı 18,00 TL faizi ile beraber tahsil edilmiştir. (U) dairesi harcama yetkilisi mutemedi almış olduğu avansa ilişkin 620,00 TL harcama evrakı vermiş ve avansın artan kısmını da nakden iade etmiş ve yapılan işe ait damga vergisini kasaya yatırmıştır. Geçen yıldan devreden bina vergisinin 8.100,00 TL’lik kısmının yersiz tahakkuk ettirildiği ve bunun 3.400,00 TL’sinin önceki dönemde tahsil edildiği anlaşılmıştır. Ankara’da hizmet içi eğitime katılan (İ) dairesi itfaiye şefi (S)’ye 1.460,00 TL geçici görev yolluğu avansı verilmiştir. Yersiz tahakkuk ve tahsilden dolayı düzeltme kaydı yapılan bina vergisi mükellefe ödenmiştir. Döviz hesabının, proje özel hesabının ve döviz cinsinden kısa ve uzun vadeli yabancı kaynakların ay sonunda değerlemesi yapılmıştır. (1 Avro = 1,95 Avro) Döviz Hesabının bakiyesi : 39.860 Avro Proje Özel Hesabının bakiyesi : 891.892 Avro Cari Dn.de Ödnck Dış Mali Borçlar Hesabı bakiyesi: 113.000 Avro Dış Mali Borçlar Hesabı bakiyesi : 151.659 Avro 2013 | 355 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 53. Proje özel hesabındaki krediden yıllara yaygın yapım işi için yüklenici (B)’ye yüklenme tutarının %10’u kadar, 52.000 Avro teminat karşılığında ön ödeme yapılmıştır.(MB döviz satış kuru 1 Avro = 1,95 TL), (%3 Stopajdan sonra 50.440 Avro). 54. Kayıtlı değeri 540.000,00 TL olan arsa grubu KDV hariç 1.390.000,00 TL’ye satılmış, satış bedelinin 790.000,00 TL’si ve KDV peşin tahsil edilmiş, geri kalan alacağın 250.000,00 TL’si cari dönemde, 350.000,00 TL’si ise takip eden dönem içinde tahsil edilmek üzere taksitlendirilmiştir. 55. (S) sivil toplum kuruluşunca Belediye Semt Polikliniğine 114.000,00 TL değerinde bir adet donanımlı ambulans – sağlık hizmetlerinde kullanılmak ve devir veya satışı yapılmamak şartı ile – bağışlamıştır. 56. Geçen yıl tahsil edilen ilan ve reklam vergisinden 480,00 TL’nin yersiz tahakkuktan dolayı fazla tahsil edildiği anlaşılmıştır. 57. (R) Belediyesine verilen borcun 14.000,00 TL’si tahsil edilmiştir. 58. Gelecek aylara ait giderler hesabında kayıtlı tutarın 12.000,00 TL’si döneminde gider kaydedilmiştir. 59. Ankara’da hizmet içi eğitime katılan itfaiye şefi (S) görev yerine döndükten sonra 1.680,00 TL yolluk bildirimi ve konaklama günlerine ait fatura vermiştir. 60. Muhasebe birimi veznesince abonelerden KDV dahil 83.000,00 TL su kullanım ücreti tahsil edilmiştir. 61. Kasa fazlasını oluşturan 83.200,65 TL teslimat müzekkeresi düzenlenmek suretiyle veznedarla bankaya gönderilmiştir. 62. Belediye Hayvanat Bahçesi Müdürlüğü envanterinde kayıtlı kaplanın doğurduğu üç adet yavru, değer taktiri yapılarak 45.000,00 TL bedelle hesaplara alınmıştır. 63. (F) dairesi ambarında yaptığı sayımda 1.100,00 TL kayıtlı değeri olan bilgisayar sarf malzemesinin noksan olduğu356 | 2013 ÖRNEK UYGULAMA nu, noksanlığın nedeninin tespit edilemediğini ve rayiç değerinin 1.190,00 TL olduğunu bildirmiştir. 64. Taahhüt tutarı 2.180.000,00 TL olan ve 1.800.000,00 TL+ KDV toplam 2.124.000,00 TL’si daha önce ödenerek yapılmakta olan yatırımlar hesabına alınan köprülü kavşak yapım işine ait KDV hariç 380.000,00 TL hak ediş ödemesi yapılmış ve geçici kabulü yapılan bina ilgili duran varlık hesabına alınmış, yüklenicinin talebi üzerine kesin teminatın % 50’si serbest bırakılmıştır.(Geçen yıldan devreden bir taahhüt olup, yıllara yaygın bir yapım işidir.) 65. Proje özel hesabından daha önce ön ödeme yapılan yüklenici (B)’ye ait KDV hariç 56.410 Avro hak ediş ödemesi yapılmış ve daha önce yapılan ön ödemenin tamamı mahsup edilmiş ve ön ödemeye ait teminat mektubu iade edilmiştir. (MB döviz satış kuru 1 Avro = 1,95 TL). 66. Gelecek aylara ait giderler hesabındaki 12.000,00 TL’nin gider tahakkuk kaydı yapılmıştır. Dönem sonu işlemlerine geçilmeden önce geçici mizan düzenlenmiştir. 1.3.Dönem Sonu İşlemleri 67. Bütçe emanetleri hesabında kayıtlı olan tutarlar yardımcı hesaplar arasında aktarılarak zaman aşımı açısından güncelleme yapılmıştır. 320.01 (N) : 1.598.900,00 TL 320.02 (N-1) : 1.300.322,00 TL 320.03 (N-2) : 900.100,00 TL 320.04 (N-3) : 198.338,00 TL 68. Gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı 468.500,00 TL takibe alınmıştır. 69. Uzun vadeli faaliyet alacakları arasında kayıtlı 330.000,00 TL kısa vadeli faaliyet alacakları arasına alınmıştır. 70. Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabının yardımcı hesapları arasında güncelleme için aktarmalar yapılmıştır. 580.01 (N-1) : 15.867.307,04 TL 580.02 (N-2) : 5.561.560,40 TL 2013 | 357 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 71. Maddi duran varlıklar hesap grubundaki duran varlıklar ve birikmiş amortismanları % 10; maddi olmayan duran varlıklar ve birikmiş amortismanları ise % 20 yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur. 72. Maddi duran varlıklar hesap grubundaki varlıklar ve maddi olmayan duran varlıklar hesap grubundaki varlıklar için amortisman ayrılmıştır. [(Arazi ve arsalarla tarihi eserler hariç), (yer altı ve yerüstü düzenleri % 2,5; binalar % 2; tesis, makine ve cihazlar % 5; taşıtlar % 10; demirbaşlar % 20)] 73. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki banka kredilerinin 60.000,00 TL’sinin vadesi bir yılın altına inmiştir. 74. Uzun vadeli dış mali borçlardan 190.000,00 TL’nin vadesi bir yılın altına inmiştir. 75. Faaliyet gelirleri faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır. 76. Faaliyet giderleri faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır. 77. Ödenekli giderler hesabı, bütçe ödenekleri hesabı ile karşılıklı kapatılmıştır. 78. Kullanılmayan bütçe ödenekleri tenkis edilmiştir. 79. Bütçe gelirleri ve gider yansıtma hesaplarının alacak bakiyeleri bütçe uygulama sonuçları hesabına aktarılmıştır. 80. Gelir yansıtma, bütçe giderleri ve bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesaplarının borç bakiyeleri bütçe uygulama sonuçları hesabına aktarılmıştır. 81. Faaliyet sonucu ilgili dönem faaliyet sonucu hesabına aktarılmıştır. 82. Kapanış kaydı yapılmıştır. 358 | 2013 ÖRNEK UYGULAMA DÖNEM İÇİ İŞLEMLER 2 900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 4,120,000.00 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 3 590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUCU HESABI 4,120,000.00 3,807,415.00 570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HESABI 4 333 EMANETLER HESABI 3,807,415.00 55,300.00 600 GELİRLER HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 55,300.00 55,300.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 55,300.00 55,300.00 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 5 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 55,300.00 3,450.00 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 6 102 BANKA HESABI 3,450.00 29,400.00 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HS 25,950.00 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 3,450.00 25,950.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 7 102 BANKA HESABI 25,950.00 36,000.00 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HS 805 GELİR YANSITMA HESABI 36,000.00 36,000.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 8 630 GİDERLER HESABI 36,000.00 12,800.00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI 96.00 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 12,704.00 12,800.00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 12,800.00 12,800.00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS 12,800.00 12,704.00 102 BANKA HESABI 9 630 GİDERLER HESABI 12,704.00 213,500.00 162 BÜTÇE DIŞI AVNS.KRD. HS 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 213,500.00 213,500.00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 213,500.00 213,500.00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 10 150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI 213,500.00 750.00 165 MDA AVANS VE KREDİLER HS 834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HS 750.00 750.00 835 GİDER YANSITMA HS 907 MDA ÖDENEKLER HS 750.00 750.00 906 MDA KULLN.ÖDENEKLER HS 11 333 EMANETLER HESABI 750.00 4,100.00 361 ÖDENECEK SGK KESİNTİLERİ HS 7,200.00 362 FONLAR VE DİĞER KAMU İD.ADINA YAPL.TAHS.HS 2,380.00 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS 13,680.00 13,680.00 102 BANKA HESABI 12 835 GİDER YANSITMA HESABI 13,680.00 750.00 834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HS 13 630 GİDERLER HESABI 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS 750.00 27,305.30 728.50 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI 1,217.10 361 ÖDENECEK SGK HS 4,406.40 333 EMANETLER HESABI 750.00 2013 | 359 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 21,660.30 27,305.30 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 27,305.30 27,305.30 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS 27,305.30 21,660.30 102 BANKA HESABI 14 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 21,660.30 1,150.00 600 GELİRLER HESABI 102 BANKA HESABI 1,150.00 7,550.00 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 7,550.00 7,550.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 15 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI 102 BANKA HESABI 7,550.00 10,000.00 16,500.00 600 GELİRLER HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 26,500.00 26,500.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 26,500.00 10,000.00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 10,000.00 10,000.00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 16 500 NET DEĞER HESABI 630 GİDERLER HESABI 10,000.00 33,000.00 19,000.00 363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HS 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 52,000.00 19,000.00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 19,000.00 19,000.00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 17 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS 19,000.00 151,600.00 368 VGET VERGİ VE DİĞER YÜKM. HS 36,000.00 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS 115,600.00 115,600.00 102 BANKA HESABI 18 100 KASA HESABI 115,600.00 94.00 397 SAYIM FAZLALARI HESABI 19 630 GİDERLER HESABI 94.00 1,760.00 294 ELD.ÇIKR.STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS 1,760.00 100 KASA HESABI 800.00 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS 640.00 294 ELD.ÇIKR.STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS 805 GELİR YANSITMA HESABI 1,440.00 800.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 20 397 SAYIM FAZLALARI HESABI 800.00 94.00 600 GELİRLER HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 94.00 94.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 21 333 EMANETLER HESABI 94.00 3,400.00 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS 3,400.00 3,400.00 102 BANKA HESABI 22 102 BANKA HESABI 3,400.00 109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HS 23 333 EMANETLER HESABI 361 ÖDENECEK SGK KESİNTİLERİ HS 12,500.00 750.00 4,406.40 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS 102 BANKA HESABI 360 | 2013 9,507, 9,507, 12,500.00 5,156.40 5,156.40 5,156.40 ÖRNEK UYGULAMA 24 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI 52,011.50 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI 1,560.35 106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 50,451.15 52,011.50 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 52,011.50 52,011.50 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS 52,011.50 50,451.15 104 PROJE ÖZEL HESABI 25 310 CARİ YILDA ÖDNC DIŞ MALİ BORÇLAR HS 630 GİDERLER HESABI 50,451.15 42,200.00 5,697.00 106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 47,897.00 5,697.00 835 GİDER YANSITMA HS 106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS 5,697.00 47,897.00 105 DÖVİZ HESABI 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 47,897.00 5,697.00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 26 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI 5,697.00 68,000.00 4,100.00 630 GİDERLER HESABI 36,100.00 368 VGET VERGİ VE DİĞER YÜKML.HS 36,000.00 363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HS 102 BANKA HESABI 52,000.00 503,800.00 600 GELİRLER HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 700,000.00 700,000.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 700,000.00 36,100.00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 36,100.00 36,100.00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 27 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HES 36,100.00 41,800.00 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS 41,800.00 41,800.00 102 BANKA HESABI 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 41,800.00 41,800.00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 41,800.00 41,800.00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 28 252 BİNALAR HESABI 41,800.00 180,000.00 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HS 29 102 BANKA HESABI 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS 180,000.00 7,350,000.00 9,600,000.00 600 GELİRLER HESABI 950,000.00 254 TAŞITLAR HESABI 16,000,000.00 805 GELİR YANSITMA HESABI 7,350,000.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 30 630 GİDERLER HESABI 7,350,000.00 43,200.00 150 İLK MADDE VE MALZEME HS 31 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 43,200.00 420.00 600 GELİRLER HESABI 240.00 333 EMANETLER HESABI 153.00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI 27.00 2013 | 361 36,007,42 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 32 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI 7,350.00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (%3 stpj) 13,200.00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (1/6 kdv) 29,400.00 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI 540,000.00 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 566,450.00 1,156,400.00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 1,156,400.00 1,156,400.00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HS 1,156,400.00 980,000.00 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HS 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HS 980,000.00 540,000.00 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS 33 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI 540,000.00 63,000.00 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI 34 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 63,000.00 3,903.50 252 BİNALAR HESABI 104 PROJE ÖZEL HESABI 3,903.50 3,903.50 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HS 3,903.50 10,800.00 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS 35 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 10,800.00 2,000.00 600 GELİRLER HESABI 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS 630 GİDERLER HESABI 2,000.00 250.00 2,250.00 255 DEMİRBAŞLAR HESABI 36 600 GELİRLER HESABI 2,500.00 63,000.00 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI 37 630 GİDERLER HESABI 63,000.00 600.00 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 38 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 600.00 890.00 600 GELİRLER HESABI 100 KASA HESABI 890.00 7,590.00 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 890.00 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HS 805 GELİRLER HESABI 6,700.00 7,590.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 39 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HS 7,590.00 9,584.00 100 KASA HESABI 102 BANKA HESABI 9,584.00 9,584.00 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HS 40 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS 9,584.00 24,600.00 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMNETLERİ HS 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI 24,600.00 410,000.00 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI 41 630 GİDERLER HESABI 410,000.00 126.75 333 EMANETLER HESABI 7,800.00 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS 8,973.25 8,973.25 102 BANKA HESABI 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 8,973.25 16,900.00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 41,616,167 41,616,167 16,900.00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS 362 | 2013 36,007,422 1,156,400.00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (dm vrg) 16,900.00 16,900.00 16,900.00 ÖRNEK UYGULAMA 42 254 TAŞITLAR HESABI 613,600.00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS 3,900.00 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 609,700.00 613,600.00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 613,600.00 613,600.00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 43 102 BANKA HESABI 613,600.00 462,000.00 600 GELİRLER HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 462,000.00 462,000.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 44 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 462,000.00 210.00 600 GELİRLER HESABI 45 160 İŞ AVANS VE KREDİLERİ HS 210.00 670.00 100 KASA HESABI 46 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 670.00 2,800.00 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 2,800.00 2,800.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 47 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 2,800.00 18.00 600 GELİRLER HESABI 100 KASA HESABI 18.00 228.00 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 228.00 228.00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 48 630 GİDERLER HESABI 100 KASA HESABI 228.00 620.00 54.65 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS 4.65 160 İŞ AVANS VE KREDİLERİ HS 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 670.00 620.00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 620.00 620.00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 49 630 GİDERLER HESABI 620.00 8,100.00 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 4,700.00 333 EMANETLER HESABI 810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HS 3,400.00 3,400.00 805 GELİR YANSITMA HESABI 50 161 PERSONEL AVANSLARI HS 3,400.00 1,460.00 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS 1,460.00 1,460.00 102 BANKA HESABI 51 333 EMANETLER HESABI 1,460.00 3,400.00 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS 3,400.00 3,400.00 102 BANKA HESABI 52 630 GİDERLER HESABI 3,400.00 104 PROJE ÖZEL HESABI 142,702.72 105 DÖVİZ HESABI 6,377.60 310 CARİ YILDA ÖDNC DIŞ MALİ BORÇLAR HS 18,080.00 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI 24,265.44 600 GELİRLER HESABI 53 166 PÖH VERL.AVANS VE AKRDF.HS 42,345.44 101,400.00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (%3 stpj) 3,042.00 106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS 106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS 98,358.00 98,358.00 104 PROJE ÖZEL HESABI 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI 44,470,72 44,470,72 149,080.32 98,358.00 101,400.00 101,400.00 2013 | 363 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 54 102 BANKA HESABI 1.040.200,00 127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS 250.000,00 227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS 350.000,00 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI 540.000,00 391 HESAPLANAN KDV HESABI 250.200,00 600 GELİRLER HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 850.000,00 1.040.200,00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 55 254 TAŞITLAR HESABI 1.040.200,00 114.000,00 600 GELİRLER HESABI 56 630 GİDERLER HESABI 114.000,00 480,00 333 EMANETLER HESABI 810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HS 480,00 480,00 805 GELİR YANSITMA HESABI 57 102 BANKA HESABI 480,00 14.000,00 132 KURUMCA VERL.BORÇ.DAN ALACAKLAR HS 805 GELİR YANSITMA HESABI 14.000,00 14.000,00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 58 630 GİDERLER HESABI 14.000,00 12.000,00 180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HS 59 630 GİDERLER HESABI 12.000,00 1.680,00 161 PERSONEL AVANSLARI HESABI 1.460,00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS 12,60 100 KASA HESABI 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 207,40 1.680,00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 1.680,00 1.680,00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 60 100 KASA HESABI 1.680,00 83.000,00 391 HESAPLANAN KDV HESABI 12.661,00 600 GELİRLER HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 70.339,00 83.000,00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 61 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HS 83.000,00 83.200,65 100 KASA HESABI 102 BANKA HESABI 83.200,65 83.200,65 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI 62 255 DEMİRBAŞLAR HESABI 83.200,65 45.000,00 600 GELİRLER HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 45.000,00 45.000,00 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 63 630 GİDERLER HESABI 45.000,00 1.100,00 150 İLK MADDE VE MALZEME HS 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 1.100,00 1.190,00 600 GELİRLER HESABI 64 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI 1.190,00 448.400,00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (dm vrg) 2.850,00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (%3 stpj) 11.400,00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (1/6 kdv) 11.400,00 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 830 BÜTÇE GİDERLERİ HS 422.750,00 448.400,00 835 GİDER YANSITMA HS 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 448.400,00 448.400,00 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HS 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HS 364 | 2013 448.400,00 380.000,00 380.000,00 ÖRNEK UYGULAMA 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI 2,180,000.00 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HS 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HS 2,180,000.00 65,400.00 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS 65 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI 65,400.00 129,799.41 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (dm vrg) 825.00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (%3 stpj) 257.99 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (1/6 kdv) 3,299.99 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI 101,400.00 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS 103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS 24,016.43 24,016.43 102 BANKA HESABI 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 24,016.43 129,799.41 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HS 129,799.41 109,999.50 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HS 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HS 109,999.50 101,400.00 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS 66 630 GİDERLER HESABI 101,400.00 180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HS ARA TOPLAM 12,000.00 831,312,117.33 52,545,1 52,545,1 12,000.00 831,312,117.33 2013 | 365 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 67 320.01 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 1.598.900,00 320.02 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 1.300.322,00 320.03 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 900.100,00 320.04 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 198.338,00 320.02 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 1.598.900,00 320.03 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 1.300.322,00 320.04 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 900.100,00 320.05 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 68 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI 198.338,00 468.500,00 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 218.500,00 127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS 69 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI 250.000,00 100.000,00 350.000,00 220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 100.000,00 227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS 350.000,00 70 580.02 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS ( - ) 15.867.307,04 580.03 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS ( - ) 5.561.560,40 580.01 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS (-) 15.867.307,04 580.02 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS (-) 71 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI 5.561.560,40 3.457.124,57 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI 18.178.000,00 252 BİNALAR HESABI 42.834.609,65 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI 254 TAŞITLAR HESABI 255 DEMİRBAŞLAR HESABI 468.000,00 4.872.760,00 431.174,50 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) 855.550,48 522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HS 260 HAKLAR HESABI 69.386.118,24 15.000,00 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) 6.000,00 522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HS 72 630 GİDERLER HESABI 9.000,00 14.414.454,00 257.01 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) 45.445,00 257.02 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) 8.400.000,00 257.03 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) 234.000,00 257.04 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) 4.872.760,00 257.05 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) 73 400 BANKA KREDİLERİ HESABI 862.249,00 60.000,00 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 74 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI 60.000,00 190.000,00 310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR HS 75 600 GELİRLER HESABI 190.000,00 3.321.276,44 690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI 76 690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI 3.321.276,44 15.041.626,62 630 GİDERLER HESABI 77 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI 15.041.626,62 2.785.613,21 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI 78 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI 2.785.613,21 1.389.686,79 900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 79 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 835 GİDER YANSITMA HESABI 1.389.686,79 9.857.012,00 2.655.813,80 895 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HESABI 80 895 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HESABI 12.512.825,80 12.512.825,80 805 GELİR YANSITMA HESABI 9.853.132,00 810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HS 3.880,00 830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI 81 591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUCU HS 2.655.813,80 11.720.350,18 690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI DÖNEM SONU GENEL TOPLAM 366 | 2013 11.720.350,18 1.002.011.333,33 1.002.011.333,33 ÖRNEK UYGULAMA DÖNEM SONU KAPATMA KAYDI 82 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS (-) 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS (-) 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 310 CARİ YILDA ÖDNC DIŞ MALİ BORÇLAR HS 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HS 333 EMANETLER HESABI 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HES 391 HESAPLANAN KDV HESABI 23.825.509,28 36.000,00 160.000,00 409.720,00 3.997.660,00 99.870,00 8.433,00 89.240,93 41.200,00 262.861,00 400 BANKA KREDİLERİ HESABI 30.000,00 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI 105.734,56 500 NET DEĞER HESABI 522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HS 733.764.709,88 69.395.118,24 570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HS 3.807.415,00 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HS 3.043.483,29 913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HS 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HS 75.175,00 14.524.722,00 100 KASA HESABI 2.204,60 102 BANKA HESABI 10.002.884,27 104 PROJE ÖZEL HESABI 1.642.391,63 105 DÖVİZ HESABI 77.725,40 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 330.000,00 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HS 511.300,00 132 KURUMCA VERL.BORÇ.DAN ALACAKLAR HS 24.000,00 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 8.910,00 150 İLK MADDE VE MALZEME HS 57.650,00 166 PÖH VERİLEN AVANS VE AKREDİTİFLER HS 101.400,00 220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 200.000,00 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HS 108.000,00 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI 38.028.370,31 251 YER ALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HS 199.958.000,00 252 BİNALAR HESABI 471.180.706,15 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI 5.148.000,00 254 TAŞITLAR HESABI 53.600.360,00 255 DEMİRBAŞLAR HESABI 4.742.419,50 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HS 15.011.332,41 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI 2.058.600,00 260 HAKLAR HESABI 90.000,00 580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS (-) 21.428.867,44 591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS (-) 11.720.350,18 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI 3.043.483,29 912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI 75.175,00 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI GENEL TOPLAM 14.524.722,00 1.855.688.185,51 1.855.688.185,51 2013 | 367 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 100 KASA HESABI 4.100,00 9.584,00 94,00 670,00 800,00 207,40 7.590,00 83.200,65 228,00 54,65 83.000,00 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 3.450,00 3.450,00 3.450,00 3.450,00 102 BANKA HESABI 690.000,00 12.704,00 29.400,00 13.680,00 36.000,00 21.660,30 7.550,00 115.600,00 16.500,00 3.400,00 12.500,00 5.156,40 503.800,00 41.800,00 7.350.000,00 8.973,25 9.584,00 1.460,00 462.000,00 3.400,00 1.040.200,00 24.016,43 14.000,00 83.200,65 95.866,65 93.662,05 6.900,00 6.900,00 10.254.734,65 251.850,38 95.866,65 93.662,05 6.900,00 6.900,00 10.254.734,65 251.850,38 103 VERİLEN ÇEKLER VE GÖNDERME EMİRLERİ 12.704,00 12.704,00 13.680,00 13.680,00 21.660,30 21.660,30 115.600,00 115.600,00 3.400,00 3.400,00 5.156,40 5.156,40 41.800,00 41.800,00 8.973,25 8.973,25 1.460,00 1.460,00 3.400,00 3.400,00 24.016,43 24.016,43 104 PROJE ÖZEL HESABI 1.930.000,00 50.451,15 3.903,50 142.702,72 98.358,00 105 DÖVİZ HESABI 132.000,00 47.897,00 6.377,60 251.850,38 251.850,38 1.933.903,50 291.511,87 132.000,00 54.274,60 251.850,38 251.850,38 1.933.903,50 291.511,87 132.000,00 54.274,60 106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS 50.451,15 50.451,15 47.897,00 47.897,00 98.358,00 98.358,00 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER 9.584,00 9.584,00 83.200,65 83.200,65 109 BANKA KREDİ KRT ALC HS 12.500,00 12.500,00 196.706,15 196.706,15 92.784,65 92.784,65 12.500,00 12.500,00 196.706,15 196.706,15 92.784,65 92.784,65 12.500,00 12.500,00 117 MENKUL VARLIKLAR HS 63.000,00 63.000,00 63.000,00 63.000,00 126.000,00 126.000,00 126.000,00 126.000,00 127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS 250.000,00 250.000,00 350.000,00 600.000,00 368 | 2013 0,00 0,00 0,00 250.000,00 250.000,00 120 GELİRLERDEN ALC.HS 251.950,00 25.950,00 890,00 890,00 2.800,00 4.700,00 252.840,00 34.340,00 100.000,00 218.500,00 352.840,00 252.840,00 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HS 85.500,00 36.000,00 6.700,00 85.500,00 468.500,00 554.000,00 42.700,00 42.700,00 ÖRNEK UYGULAMA 132 KURUMCA VERL BORÇLARDAN ALC.HS 38.000,00 14.000,00 38.000,00 14.000,00 38.000,00 14.000,00 160 İŞ AVANS VE KREDİLERİ HS 670,00 670,00 670,00 670,00 670,00 670,00 165 MDA AVANS VE KREDİLER HS 750,00 750,00 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HS 9.500,00 7.550,00 1.150,00 3.903,50 420,00 600,00 3.903,50 228,00 2.000,00 210,00 2.800,00 18,00 1.190,00 21.191,50 12.281,50 21.191,50 12.281,50 161 PERSONEL AVANSLARI HS 1.460,00 1.460,00 1.460,00 1.460,00 1.460,00 1.460,00 166 PÖH VERL.AVNS VE AKREDİTİFLER HS 101.400,00 750,00 750,00 101.400,00 0,00 750,00 750,00 101.400,00 0,00 220 GELİRLERDEN ALC.HS 180.000,00 180.000,00 180.000,00 0,00 100.000,00 100.000,00 227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS 350.000,00 0,00 350.000,00 0,00 350.000,00 350.000,00 350.000,00 150 İLK MADDE VE MALZEME HS 101.200,00 43.200,00 750,00 1.100,00 101.950,00 44.300,00 101.950,00 44.300,00 162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HS 213.500,00 213.500,00 213.500,00 213.500,00 213.500,00 213.500,00 180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HS 24.000,00 12.000,00 12.000,00 24.000,00 24.000,00 24.000,00 24.000,00 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HS 98.000,00 10.000,00 108.000,00 0,00 108.000,00 0,00 250 ARAZİ VE ARSALAR HS 35.111.245,74 540.000,00 35.111.245,74 540.000,00 3.457.124,57 38.568.370,31 540.000,00 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HS 179.600.000,00 2.180.000,00 252 BİNALAR HESABI 428.170.000,00 3.903,50 180.000,00 181.780.000,00 18.178.000,00 199.958.000,00 428.350.000,00 42.834.609,65 471.184.609,65 0,00 0,00 254 TAŞITLAR HESABI 64.000.000,00 16.000.000,00 613.600,00 114.000,00 3.903,50 3.903,50 255 DEMİRBAŞLAR HESABI 4.268.745,00 2.500,00 45.000,00 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI 4.680.000,00 4.680.000,00 468.000,00 5.148.000,00 0,00 0,00 257 BİRİKMİŞ AMORT.LAR HS 9.600.000,00 18.155.754,80 250,00 64.727.600,00 4.872.760,00 16.000.000,00 4.313.745,00 431.174,50 2.500,00 9.600.250,00 69.600.360,00 16.000.000,00 4.744.919,50 2.500,00 9.600.250,00 18.155.754,80 855.550,48 14.414.454,00 33.425.759,28 2013 | 369 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 258 YAPILMAKTA OLAN 15,584,721.50 180,000.00 52,011.50 2,180,000.00 1,156,400.00 448,400.00 129,799.41 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI 2,700,000.00 540,000.00 101,400.00 17,371,332.41 2,360,000.00 2,700,000.00 641,400.00 17,371,332.41 2,360,000.00 2,700,000.00 641,400.00 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS 30,000.00 0.00 0.00 30,000.00 6,000.00 36,000.00 300 BANKA KREDİLERİ HS 68,000.00 168,000.00 68,000.00 68,000.00 168,000.00 60,000.00 228,000.00 330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HS 99,870.00 0.00 99,870.00 0.00 99,870.00 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ 7,200.00 7,200.00 4,406.40 4,406.40 294 ELDEN ÇK.STOKLAR VE MADDİ DURAN VARL.HS 3,200.00 1,760.00 1,440.00 3,200.00 3,200.00 3,200.00 3,200.00 310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR HS 42,200.00 280,000.00 18,080.00 60,280.00 60,280.00 280,000.00 190,000.00 470,000.00 333 EMANETLER HESABI 55,300.00 62,800.00 4,100.00 750.00 3,400.00 153.00 750.00 7,800.00 3,400.00 3,400.00 480.00 66,950.00 75,383.00 66,950.00 75,383.00 362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İDARELERİ ADINA 2,380.00 2,380.00 260 HAKLAR HESABI 75,000.00 75,000.00 15,000.00 90,000.00 0.00 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS 640.00 640.00 640.00 640.00 640.00 640.00 320 BÜTÇE EMANETLERİ HS 2,398,760.00 566,450.00 609,700.00 422,750.00 0.00 3,997,660.00 3,997,660.00 3,997,660.00 3,997,660.00 7,995,320.00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS 728.50 151,600.00 151,600.00 96.00 1,217.10 1,560.35 27.00 7,350.00 13,200.00 29,400.00 126.75 3,900.00 4.65 3,042.00 12.60 2,850.00 11,400.00 11,400.00 825.00 257.99 3,299.99 152,328.50 241,569.43 152,328.50 241,569.43 363 KAMU İDAARELERİ PAYLARI HS 52,000.00 52,000.00 11,606.40 11,606.40 2,380.00 2,380.00 52,000.00 52,000.00 11,606.40 11,606.40 2,380.00 2,380.00 52,000.00 52,000.00 370 | 2013 ÖRNEK UYGULAMA 368 VGET VERGİ VE DİĞER YÜKML.HS 36.000,00 36.000,00 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HS 41.800,00 83.000,00 381 GİDER TAHAKKUKLARI HS 4.100,00 4.100,00 36.000,00 36.000,00 41.800,00 83.000,00 4.100,00 4.100,00 36.000,00 36.000,00 41.800,00 83.000,00 4.100,00 4.100,00 391 HESAPLANAN KDV HS 250.200,00 12.661,00 0,00 397 SAYIM FAZLALARI HS 94,00 94,00 262.861,00 94,00 94,00 262.861,00 94,00 94,00 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HS 24.265,44 320.000,00 500 NET DEĞER HESABI 33.000,00 733.797.709,88 400 BANKA KREDİLERİ HS 90.000,00 0,00 60.000,00 60.000,00 320.000,00 33.000,00 733.797.709,88 0,00 214.265,44 320.000,00 33.000,00 733.797.709,88 0,00 0,00 3.807.415,00 0,00 3.807.415,00 600 GELİRLER HESABI 55.300,00 1.150,00 26.500,00 94,00 700.000,00 950.000,00 240,00 2.000,00 890,00 462.000,00 210,00 18,00 42.345,44 850.000,00 114.000,00 70.339,00 45.000,00 1.190,00 0,00 3.321.276,44 3.321.276,44 3.321.276,44 3.321.276,44 580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI 21.428.867,44 21.428.867,44 21.428.867,44 42.857.734,88 0,00 21.428.867,44 21.428.867,44 630 GİDERLER HESABI 12.800,00 213.500,00 27.305,30 19.000,00 1.760,00 5.697,00 36.100,00 43.200,00 2.250,00 63.000,00 600,00 16.900,00 620,00 8.100,00 149.080,32 480,00 12.000,00 1.680,00 1.100,00 12.000,00 627.172,62 0,00 14.414.454,00 15.041.626,62 15.041.626,62 15.041.626,62 90.000,00 522 YENİDEN DĞR FRK HS 24.265,44 190.000,00 570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI 3.807.415,00 90.000,00 0,00 69.386.118,24 9.000,00 69.395.118,24 590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUCU 3.807.415,00 3.807.415,00 3.807.415,00 3.807.415,00 3.807.415,00 3.807.415,00 690 FAALİYET SONUÇLARI HS 15.041.626,62 3.321.276,44 15.041.626,62 15.041.626,62 3.321.276,44 11.720.350,18 15.041.626,62 2013 | 371 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 55.300,00 25.950,00 36.000,00 7.550,00 26.500,00 800,00 94,00 700.000,00 7.350.000,00 7.590,00 462.000,00 2.800,00 228,00 1.040.200,00 0,00 14.000,00 83.000,00 45.000,00 0,00 9.857.012,00 9.857.012,00 9.857.012,00 9.857.012,00 9.857.012,00 9.857.012,00 830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI 12.800,00 213.500,00 27.305,30 10.000,00 19.000,00 52.011,50 5.697,00 36.100,00 41.800,00 1.156.400,00 16.900,00 613.600,00 620,00 1.680,00 448.400,00 2.655.813,80 2.655.813,80 372 | 2013 805 GELİR YANSITMA HESABI 55.300,00 3.400,00 25.950,00 480,00 36.000,00 7.550,00 26.500,00 800,00 94,00 700.000,00 7.350.000,00 7.590,00 462.000,00 2.800,00 228,00 1.040.200,00 0,00 14.000,00 83.000,00 45.000,00 0,00 2.655.813,80 2.655.813,80 3.880,00 9.853.132,00 9.857.012,00 834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HS 750,00 750,00 750,00 750,00 750,00 750,00 810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HS 3.400,00 480,00 3.880,00 3.880,00 0,00 3.880,00 3.880,00 835 GİDER YANSITMA HESABI 750,00 12.800,00 213.500,00 750,00 27.305,30 10.000,00 19.000,00 52.011,50 5.697,00 36.100,00 41.800,00 1.156.400,00 16.900,00 613.600,00 620,00 1.680,00 448.400,00 750,00 2.655.813,80 2.656.563,80 2.656.563,80 2.656.563,80 ÖRNEK UYGULAMA 895 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HS 12.512.825,80 12.512.825,80 900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 4.120.000,00 12.800,00 55.300,00 213.500,00 27.305,30 10.000,00 19.000,00 52.011,50 5.697,00 36.100,00 41.800,00 1.156.400,00 16.900,00 613.600,00 620,00 448.400,00 1.680,00 129.799,41 12.512.825,80 12.512.825,80 0,00 4.175.300,00 2.785.613,21 1.389.686,79 12.512.825,80 12.512.825,80 4.175.300,00 4.175.300,00 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS 12.800,00 213.500,00 27.305,30 10.000,00 19.000,00 52.011,50 5.697,00 36.100,00 41.800,00 1.156.400,00 16.900,00 613.600,00 620,00 448.400,00 1.680,00 906 MDA KULLANILACAK ÖDENEKLER HS 750,00 750,00 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS 4.120.000,00 55.300,00 0,00 2.785.613,21 1.389.686,79 4.175.300,00 4.175.300,00 4.175.300,00 907 MDA ÖDENEKLER HS 750,00 750,00 129.799,41 2.785.613,21 2.785.613,21 0,00 2.785.613,21 2.785.613,21 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS 750,00 750,00 750,00 750,00 750,00 750,00 750,00 750,00 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HS 912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HS 3.635.083,29 540.000,00 540.000,00 3.635.083,29 24.600,00 101.400,00 10.800,00 65.400,00 101.400,00 10.800,00 65.400,00 101.400,00 24.600,00 101.400,00 75.175,00 3.761.083,29 717.600,00 717.600,00 3.761.083,29 75.175,00 0,00 3.761.083,29 717.600,00 717.600,00 3.761.083,29 75.175,00 0,00 2013 | 373 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HS 75,175.00 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HS 980,000.00 15,584,721.50 380,000.00 410,000.00 109,999.50 0.00 75,175.00 15,994,721.50 1,469,999.50 1,469,999.50 15,994,721.50 0.00 75,175.00 15,994,721.50 1,469,999.50 1,469,999.50 15,994,721.50 591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS 0.00 0.00 11,720,350.18 11,720,350.18 0.00 374 | 2013 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HS 15,584,721.50 980,000.00 410,000.00 380,000.00 109,999.50 ÖRNEK UYGULAMA (G) BELEDİYESİ 200y+1 YILI GEÇİCİ MİZAN Hes Kod HESAP ADI 100 KASA HESABI 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 102 BANKA HESABI 103 VERİLEN ÇEKLER VE GÖNDERME EMİRLERİ HESABI 104 PROJE ÖZEL HESABI BORÇ ALACAK 95.866,65 93.662,05 B.KALANI 6.900,00 6.900,00 0,00 10.254.734,65 251.850,38 10.002.884,27 251.850,38 251.850,38 0,00 1.933.903,50 291.511,87 1.642.391,63 105 DÖVİZ HESABI 132.000,00 54.274,60 77.725,40 106 DÖVİZ GÖNDERME EMİRLERİ HESABI 196.706,15 196.706,15 0,00 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI 92.784,65 92.784,65 0,00 109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI 12.500,00 12.500,00 0,00 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI 126.000,00 126.000,00 0,00 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 252.840,00 34.340,00 218.500,00 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI 85.500,00 42.700,00 42.800,00 250.000,00 0,00 250.000,00 132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI 38.000,00 14.000,00 24.000,00 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 21.191,50 12.281,50 8.910,00 150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI 101.950,00 44.300,00 57.650,00 127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI 160 İŞ AVANS VE KREDİLERİ HESABI 161 PERSONEL AVANSLARI HESABI 162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI 165 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN AVANS VE KREDİLER HS 166 PROJE ÖZEL HS'DAN VERİLEN AVANS VE AKRDTFLR HS 180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI 670,00 670,00 0,00 1.460,00 1.460,00 0,00 213.500,00 213.500,00 0,00 750,00 750,00 0,00 101.400,00 0,00 101.400,00 24.000,00 24.000,00 0,00 220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 180.000,00 0,00 180.000,00 227 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 350.000,00 0,00 350.000,00 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HS 108.000,00 0,00 108.000,00 35.111.245,74 540.000,00 34.571.245,74 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI 181.780.000,00 0,00 181.780.000,00 252 BİNALAR HESABI 428.350.000,00 3.903,50 428.346.096,50 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI 254 TAŞITLAR HESABI 4.680.000,00 0,00 4.680.000,00 64.727.600,00 16.000.000,00 48.727.600,00 4.311.245,00 255 DEMİRBAŞLAR HESABI 4.313.745,00 2.500,00 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI 9.600.250,00 18.155.754,80 17.371.332,41 2.360.000,00 15.011.332,41 2.700.000,00 641.400,00 2.058.600,00 75.000,00 0,00 75.000,00 0,00 30.000,00 3.200,00 3.200,00 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI 260 HAKLAR HESABI 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI 294 ELD.ÇIKR.STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI A.KALANI 2.204,60 8.555.504,80 30.000,00 0,00 640,00 640,00 0,00 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 68.000,00 168.000,00 100.000,00 310 CARİ YILDA ÖDNCK.DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI 60.280,00 280.000,00 219.720,00 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI 0,00 3.997.660,00 3.997.660,00 330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI 0,00 99.870,00 99.870,00 2013 | 375 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 66.950,00 75.383,00 8.433,00 152.328,50 241.569,43 89.240,93 11.606,40 11.606,40 0,00 2.380,00 2.380,00 0,00 363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HESABI 52.000,00 52.000,00 0,00 368 VGET VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER HS 36.000,00 36.000,00 0,00 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI 41.800,00 83.000,00 41.200,00 333 EMANETLER HESABI 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI 362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İD. ADINA YAPILAN TAHSİLAT HS 381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI 4.100,00 4.100,00 391 HESAPLANAN KDV HESABI 0,00 262.861,00 0,00 397 SAYIM FAZLALARI HESABI 94,00 94,00 0,00 400 BANKA KREDİLERİ HESABI 0,00 90.000,00 90.000,00 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI 24.265,44 320.000,00 295.734,56 500 NET DEĞER HESABI 33.000,00 733.797.709,88 733.764.709,88 262.861,00 522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HESABI 0,00 0,00 0,00 570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HS 0,00 3.807.415,00 3.807.415,00 580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS ( - ) 21.428.867,44 0,00 3.807.415,00 3.807.415,00 0,00 600 GELİRLER HESABI 0,00 3.321.276,44 3.321.276,44 630 GİDERLER HESABI 627.172,62 0,00 0,00 9.857.012,00 9.857.012,00 3.880,00 3.880,00 0,00 3.880,00 2.655.813,80 0,00 2.655.813,80 590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUCU HESABI (+) 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 805 GELİR YANSITMA HESABI 810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HESABI 830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI 834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HESABI 750,00 750,00 835 GİDER YANSITMA HESABI 750,00 2.656.563,80 4.175.300,00 2.785.613,21 900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI 0,00 4.175.300,00 2.785.613,21 0,00 906 MAHSUP DÖNEMİNE AKT. KULLANILACAK ÖDENEKLER HS 750,00 750,00 907 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER HESABI 750,00 750,00 3.761.083,29 717.600,00 717.600,00 3.761.083,29 75.175,00 0,00 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI 912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI 913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HESABI 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI 0,00 75.175,00 15.994.721,50 1.469.999,50 1.469.999,50 15.994.721,50 21.428.867,44 627.172,62 9.857.012,00 9.853.132,00 2.655.813,80 1.389.686,79 4.175.300,00 2.785.613,21 3.043.483,29 3.043.483,29 75.175,00 75.175,00 14.524.722,00 14.524.722,00 0,00 TOPLAM 376 | 2013 0,00 831.460.978,33 831.460.978,33 789.015.131,70 789.015.131,70 ÖRNEK UYGULAMA (G) BELEDİYESİ 200Y+1 YILI KESİN MİZAN Hes Kod HESAP ADI 100 KASA HESABI 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 102 BANKA HESABI 103 VERİLEN ÇEKLER VE GÖNDERME EMİRLERİ HESABI 104 PROJE ÖZEL HESABI BORÇ ALACAK 95.866,65 93.662,05 B.KALANI 6.900,00 6.900,00 0,00 10.254.734,65 251.850,38 10.002.884,27 251.850,38 251.850,38 0,00 1.933.903,50 291.511,87 1.642.391,63 105 DÖVİZ HESABI 132.000,00 54.274,60 77.725,40 106 DÖVİZ GÖNDERME EMİRLERİ HESABI 196.706,15 196.706,15 0,00 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI 92.784,65 92.784,65 0,00 109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI 12.500,00 12.500,00 0,00 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI 126.000,00 126.000,00 0,00 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 352.840,00 252.840,00 100.000,00 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI 554.000,00 42.700,00 511.300,00 127 DİER FAALİYET ALACAKLARI HS 600.000,00 250.000,00 350.000,00 132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI 38.000,00 14.000,00 24.000,00 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI 21.191,50 12.281,50 8.910,00 150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI 101.950,00 44.300,00 57.650,00 160 İŞ AVANS VE KREDİLERİ HESABI 161 PERSONEL AVANSLARI HESABI 162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI 165 MDA AVANS VE KREDİLER HS 166 PÖH VERİLEN AVANS VE AKRDTFLR HS 180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI 670,00 670,00 0,00 1.460,00 1.460,00 0,00 213.500,00 213.500,00 0,00 750,00 750,00 0,00 101.400,00 0,00 101.400,00 24.000,00 24.000,00 0,00 220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI 180.000,00 100.000,00 80.000,00 227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS 350.000,00 350.000,00 0,00 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HS 108.000,00 0,00 108.000,00 38.568.370,31 540.000,00 38.028.370,31 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI 199.958.000,00 0,00 199.958.000,00 252 BİNALAR HESABI 471.184.609,65 3.903,50 471.180.706,15 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI 254 TAŞITLAR HESABI 5.148.000,00 0,00 5.148.000,00 69.600.360,00 16.000.000,00 53.600.360,00 4.742.419,50 255 DEMİRBAŞLAR HESABI 4.744.919,50 2.500,00 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI 9.600.250,00 33.425.759,28 17.371.332,41 2.360.000,00 15.011.332,41 2.700.000,00 641.400,00 2.058.600,00 90.000,00 0,00 90.000,00 0,00 36.000,00 3.200,00 3.200,00 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI 260 HAKLAR HESABI 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI 294 ELD.ÇIKR.STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 310 CARİ YILDA ÖDNCK.DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI A.KALANI 2.204,60 23.825.509,28 36.000,00 0,00 640,00 640,00 0,00 68.000,00 228.000,00 160.000,00 60.280,00 470.000,00 409.720,00 3.997.660,00 7.995.320,00 3.997.660,00 2013 | 377 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI 0,00 99.870,00 66.950,00 75.383,00 8.433,00 152.328,50 241.569,43 89.240,93 11.606,40 11.606,40 0,00 2.380,00 2.380,00 0,00 363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HESABI 52.000,00 52.000,00 0,00 368 VGET VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER HS 36.000,00 36.000,00 0,00 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI 41.800,00 83.000,00 41.200,00 333 EMANETLER HESABI 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI 362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İD. ADINA YAP.TAHSİLAT HS 381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI 99.870,00 4.100,00 4.100,00 391 HESAPLANAN KDV HESABI 0,00 262.861,00 397 SAYIM FAZLALARI HESABI 94,00 94,00 0,00 400 BANKA KREDİLERİ HESABI 60.000,00 90.000,00 30.000,00 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI 0,00 262.861,00 214.265,44 320.000,00 105.734,56 33.000,00 733.797.709,88 733.764.709,88 522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HESABI 0,00 69.395.118,24 69.395.118,24 570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HS 0,00 3.807.415,00 42.857.734,88 21.428.867,44 3.807.415,00 3.807.415,00 11.720.350,18 0,00 500 NET DEĞER HESABI 580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS 590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUCU HESABI 591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI 3.807.415,00 21.428.867,44 0,00 11.720.350,18 600 GELİRLER HESABI 3.321.276,44 3.321.276,44 630 GİDERLER HESABI 15.041.626,62 15.041.626,62 0,00 690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI 0,00 0,00 15.041.626,62 15.041.626,62 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI 9.857.012,00 9.857.012,00 805 GELİR YANSITMA HESABI 9.857.012,00 9.857.012,00 0,00 810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HESABI 830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI 834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HESABI 835 GİDER YANSITMA HESABI 0,00 3.880,00 3.880,00 0,00 2.655.813,80 2.655.813,80 0,00 750,00 750,00 0,00 2.656.563,80 2.656.563,80 12.512.825,80 12.512.825,80 0,00 900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI 4.175.300,00 4.175.300,00 0,00 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI 4.175.300,00 4.175.300,00 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI 2.785.613,21 2.785.613,21 906 MDA.KULLANILACAK ÖDENEKLER HS 750,00 750,00 907 MDA ÖDENEKLER HESABI 750,00 750,00 3.761.083,29 717.600,00 717.600,00 3.761.083,29 75.175,00 0,00 895 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HESABI 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI 912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI 913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HS 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI 0,00 75.175,00 15.994.721,50 1.469.999,50 1.469.999,50 15.994.721,50 378 | 2013 0,00 0,00 0,00 3.043.483,29 3.043.483,29 75.175,00 75.175,00 14.524.722,00 14.524.722,00 0,00 TOPLAM 0,00 0,00 1.002.011.333,33 1.002.011.333,33 853.676.852,18 853.676.852,18 DÖNEN VARLILAR Nazım Hesaplar 1.Teminat Mektupları 2.Kişilere Ait Menkul Kıymetler 3.Gider Taahhütleri Not: Proje özel hesabı 842.252 Avro (1 Avro 1,95 TL) Döviz 39.859 Avro (1 Avro 1,95 TL GENEL TOPLAM A AKTİF VARLIKLAR TOPLAMI 1.Kasa 2.Bankalar 3.Proje Özel Hesabı 4.Dövizler Faaliyet Alacakları 1.Gelirlerden Alacaklar 2.Takipli Alacaklar 3.Diğer Faaliyet Alacakları Kurum Alacakları 1.Verilen Borçlardan Alacaklar Diğer Alacklar 1.Kişilerden Alacaklar Stoklar 1.İlk Madde ve Malzeme Ön Ödemeler 1.Proje Özel Hesabından Verilen Avanslar DURAN VARLILAR Faaliyet Alacakları 1.Gelirlerden Alacaklar Mali Duran Varlıklar 1.Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Maddi Duran Varlıklar 1.Arazi ve Arsalar 2.Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri 3.Binalar 4.Tesis, Makine ve Cihazlar 5.Taşıtlar 6.Demirbaşlar 7.Yapılmakta Olan Yatırımlar 8.Yatırım Avansları 9.Birikmiş Amortismanlar (-) Maddi Olmayan Duran Varlıklar 1.Haklar 2.Birikmiş Amortismanlar (-) Hazır Değerler DİPNOTLAR D C B II A F E D C B A I AKTİF 3.043.483,29 75.175,00 14.524.722,00 90.000,00 36.000,00 38.028.370,31 199.958.000,00 471.180.706,15 5.148.000,00 53.600.360,00 4.742.419,50 15.011.332,41 2.058.600,00 23.825.509,28 108.000,00 80.000,00 101.400,00 57.650,00 8.910,00 24.000,00 100.000,00 511.300,00 350.000,00 2.204,60 10.002.884,27 1.642.391,63 77.725,40 796.666.125,28 17.643.380,29 779.022.744,99 54.000,00 765.902.279,09 108.000,00 80000 101.400,00 57.650,00 8.910,00 24.000,00 961.300,00 11.725.205,90 Tutar PASİF VARLIKLAR TOPLAMI 1.Banka Kredileri Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar 1.Proje Kredileri Faaliyet Borçları 1.Bütçe Emanetleri Emanet Yabancı Kaynaklar 1.Alınan Depozito ve Teminatlar 2.Emanetler Ödenecek Diğer Yükümlülükler 1.Ödenecek Vergi ve Fonlar Borç ve Gider Karşılıkları 1.Kıdem Tazminatı Karşılığı Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 1.Hesaplanan KDV UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Uzun Vadeli İç Mali Borçlar 1.Banka Kredileri Uzun Vadeli Dış Mali Borçlar 1.Proje Kredileri ÖZ KAYNAKLAR Net Değer 1.Denge Kayıtları 2.Varlık Envanteri 3.Yükümlülük Envanteri (-) Yeniden Değerleme Farkları 1.Maddi D.Varlıkların Değerleme Farkı (+) 2.Maddi Olmayan D.Varlıkların Değerleme Farkları (+) Geçmiş Yıllar Faaliyet Sonuçları 1.Olumlu Faaliyet Sonuçları 2.Olumsuz Faaliyet Sonuçları (-) Dönem Faaliyet Sonuçları 1.Olumlu Faaliyet Sonuçları 2.Olumsuz Faaliyet Sonuçları (-) Kısa Vadeli İç Mali Borçlar KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Nazım Hesaplar 1.Teminat Mektupları 2.Kişilere Ait Menkul Kıymetler 3.Gider Taahhütleri Not: Kısa vadeli dış mali borçlar 210.113 Avro (1 Avro 1,95 TL) Uzun vadeli dış mali borçlar 54.223 Avro (1 Avro 1,95 TL) GENEL TOPLAM A DİPNOTLAR D C B III A B II A G F E D C B A I BİLANÇO (G) BELEDİYESİ 201Y+1 YILI 3.043.483,29 75.175,00 14.524.722,00 0,00 11.720.350,18 3.807.415,00 21.428.867,44 69.386.118,24 9.000,00 384.707.534,88 349.090.175,00 33.000,00 105.734,56 30.000,00 262.861,00 41.200,00 89.240,93 99.870,00 8.433,00 3.997.660,00 409.720,00 160.000,00 PASİF 796.666.125,28 17.643.380,29 779.022.744,99 -11.720.350,18 -17.621.452,44 69.395.118,24 733.764.709,88 105.734,56 30.000,00 262.861,00 41.200,00 89.240,93 108.303,00 3.997.660,00 409.720,00 160.000,00 Tutar ÖRNEK UYGULAMA 2013 | 379 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 380 | 2013 EKLER EKLER 2013 | 381 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 382 | 2013 EKLER GENEL YÖNETİM MUHASEBE YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, hesap ve kayıt düzeninde saydamlık, hesap verilebilirlik ve tekdüzenin sağlanması, işlemlerinin kayıt dışında kalmasının önlenmesi, faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi; mali tablolarının zamanında, doğru, muhasebenin temel kavramları ve genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri çerçevesinde, uluslararası standartlara uygun, yönetimin ve ilgili diğer kişilerin bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak ve kesin hesabın çıkarılmasına temel olacak; karar, kontrol ve hesap verme süreçlerinin etkili çalışmasını sağlayacak şekilde hazırlanması ve yayımlanmasına ilişkin esas, usul, ilke ve standartların belirlenmesidir. Kapsam Madde 2 — Bu Yönetmelik, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idarelerden oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerini kapsar. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa tabi ve aynı zamanda kurumlar vergisi mükellefi olan kamu idareleri, bu Yönetmeliğin sadece bütçe işlemlerinin muhasebeleştirilmesi, raporlanması ve hesapların konsolidasyonuna ilişkin hükümlerine tabidir. Dayanak Madde 3 — Bu Yönetmelik, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 49, 50 ve geçici 3 üncü maddeleri ile 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci maddesi hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen; Bakanlık: Maliye Bakanlığını, Kurul: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 49 uncu maddesinde tanımlanan kurulu, Yönetmelik: Bu Yönetmeliği, 2013 | 383 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri: Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idareleri, Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayılı cetvelde sayılan genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerini, (II) sayılı cetvelde sayılan özel bütçe kapsamındaki idareleri ve (III) sayılı cetvelde sayılan düzenleyici ve denetleyici kurumları, Sosyal güvenlik kurumları: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerini, Mahallî idare: Yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ve bunlara bağlı birlik ve idareyi, Muhasebe birimi: Kapsama dahil kamu idarelerine ait, gelir ve alacakların tahsili, gider ve borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanmasına ilişkin muhasebe hizmetlerinin yapıldığı birimi, Muhasebe yetkilisi: Usulüne göre atanmış, muhasebe biriminin yönetiminden ve yetkili mercilere hesap vermekten sorumlu yöneticisini, Muhasebe sistemi: Mali işlemlerin yürütülmesinde, kaydedilmesinde ve raporlanmasında kullanılan hesap planları, defterler ve muhasebeleştirme süreçlerinin tamamını, Muhasebe politikaları: Muhasebe işlemlerinin kaydedilmesi, mali raporların hazırlanması ve sunulmasında kabul edilen ilke, kural, standart ve uygulamaları, Bütçe: Belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgeyi, Öz kaynak: Yönetmelik kapsamına dahil kamu idarelerinin varlıkları ile yabancı kaynakları arasındaki farkı, Gelir: İlk defa hesaplara alınacak varlıklar ile yeniden değerleme farkları dışında, öz kaynakta artışa neden olan her türlü işlemi, Gider: İlk defa hesaplara alınacak (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/20112011/2036 K./1 mad.) yükümlülükler219 ile yeniden değerleme farkları dışında, öz kaynakta azalışa neden olan her türlü işlemi, 219 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1 inci maddesi 384 | 2013 EKLER Ekonomik sınıflandırma: Kapsama dahil kamu idarelerinin gelir ve giderlerinin türleri itibarıyla sınıflandırılmasını, Bütçe geliri: Kapsama dahil kamu idarelerinin bütçeleri ve diğer mevzuatla gelir olarak tanımlanan her türlü işlemi, Bütçe gideri: Kapsama dahil kamu idarelerinin bütçeleri ve diğer mevzuatla gider olarak tanımlanan her türlü işlemi, İz bedeli: Ekonomik ömrünü tamamladığı halde fiilen kullanılmasına devam edilen iktisadi kıymetler ile gerçek değeri tespit edilemeyen veya edilmesi uygun görülmeyen ancak, hesaplarda izlenmesi gereken iktisadi kıymetlerin muhasebeleştirilmesinde kullanılan ve muhasebe kayıtlarında yer verilen en düşük tutarı, Maliyet bedeli: Bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamını, Rayiç değer: Varlık veya kaynakların değerleme günündeki normal alım satım değerini, İtibari değer: Her türlü senetlerle, bono ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değeri, Defter değeri: Varlık veya kaynakların değerleme gününde muhasebe kayıtlarındaki değerini, Tahakkuk esası: Bir ekonomik değerin yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilmesini, Nakit esası: Gelirlerin nakden veya mahsuben tahsil edildiğinde, giderlerin ise nakden veya mahsuben ödendiğinde muhasebeleştirilmesini, Malî yıl: Takvim yılını, Faaliyet dönemi: Bakanlıkça aksi kararlaştırılmadıkça mali yılı, Hesap dönemi: Bakanlıkça aksi kararlaştırılmadıkça mali yılı, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Temel Muhasebe Kavramları ve İlkeleri Temel kavramlar Madde 5 — Genel yönetim muhasebesi, muhasebe ilke ve kurallarının dayanağını oluşturan ve aşağıda belirtilen kavramlara göre yürütülür: a) Süreklilik: Kamu idarelerinin faaliyetleri, herhangi bir zaman sınırlamasına tabi olmaksızın sürdürülür. ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “varlıklar” 2013 | 385 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ b) Dönemsellik: Kamu idarelerinin faaliyetleri, belirli dönemlerde raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır. c) Parayla ölçülme: Parayla ölçülebilen ekonomik olay ve işlemlere ilişkin muhasebe kayıtları, ortak ölçü olarak ulusal para birimi ile yapılır. d) Maliyet esası: Para mevcudu, alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi mümkün veya uygun olmayan kalemler hariç, kamu idareleri tarafından edinilen varlık ve hizmetler, bunların elde edilme maliyet bedelleriyle muhasebeleştirilir. Maliyet bedeli tespit edilemeyen varlık ve kaynakların değerlemesine ilişkin hükümler saklıdır. e) Belgelendirme: Muhasebe kayıtları, gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş belgelere dayandırılır. f) Tutarlılık: Muhasebe uygulamalarının, faaliyet ve bütçe uygulama sonuçlarının ve bunlara ilişkin yorumların birbirini izleyen dönemlerde tutarlı bir şekilde karşılaştırılabilirliğinin sağlanması esastır. Uygulanan muhasebe politikalarının değişmesi durumunda, değişikliklerin ve mali etkilerinin mali tablo dipnotlarında açıklanması zorunludur. g) Tam açıklama: Mali tablolar, bu tablolardan yararlanacak olanların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır şekilde düzenlenir. h) Önemlilik: Bir hesap kalemi veya mali bir olayın nispi ağırlık ve değerinin, mali tablolarda yer verilecek önemde olması esastır. i) İhtiyatlılık: Muhasebe uygulamasında muhtemel risklere ve olaylara karşı bu Yönetmelikte belirtilen durumlarda karşılık ayrılır. Faaliyet sonucunu değiştirmeye yönelik olarak gizli yedekler ya da gereğinden fazla karşılık ayrılamaz. Faaliyet sonuçları tablosu ilkeleri Madde 6 — Genel yönetim muhasebesinde faaliyet sonuçları tablosu ilkelerinin uygulaması aşağıda açıklanmıştır: a) Kamu idarelerinin faaliyetlerine ilişkin gelir-gider işlemleri, tahakkuk esasına dayalı olarak gelir ve gider hesaplarında izlenir. Gelir ve gider hesapları, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri gereği tahakkuk eden her türlü gelir ve giderin kaydına mahsustur. b) Gerçekleşmemiş gelir veya giderler gerçekleşmiş gibi ya da gerçekleşenler gerçek tutarından farklı gösterilemez. Belli bir dönem ya da dönemlerin gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını göstermek için, dönem ya da dönemlerin başında ve sonunda hesap kesimi işlemleri yapılır. 386 | 2013 EKLER c) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel tükenmeye tabi varlıklar ve diğer duran varlıklar için amortisman ve tükenme payı ayrılır. d) Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip gelir ve giderler meydana geldikleri dönemde tahakkuk ettirilir. Ancak, normal faaliyet sonuçlarından ayrı olarak gösterilir. e) Dönem sonuçlarının tespitiyle ilgili olarak uygulanmakta olan değerleme esasları ve maliyet yöntemlerinde bir değişiklik yapıldığı takdirde, bu değişikliğin etkileri açıkça belirtilir. f) İhtiyatlılık ilkesi gereği tahsili şüpheli hale gelen alacaklar için hesaplanan karşılıklar gider olarak muhasebeleştirilir ve raporlanır. g) Bilanço tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir ya da birkaç olayın gelecekte ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade eden, muhtemel olaylar ve yükümlülüklerden kaynaklanan, gerçeğe yakın olarak tahmin ve hesap edilebilen giderler tahakkuk ettirilerek faaliyet sonuçları tablosuna yansıtılır. Şarta bağlı gelirler için ise gerçekleşme ihtimali yüksek olsa da herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz, dipnotlarda açıklama yapılır. Bütçe uygulama sonuçları tablosu ilkeleri Madde 7 — Genel yönetim muhasebesinde bütçe uygulama sonuçları tablosu ilkelerinin uygulaması aşağıda açıklanmıştır: a) Kamu idarelerinin bütçe gelir ve bütçe gider hesapları, yılı bütçe düzenlemesi ve diğer mevzuatla bütçe geliri ve bütçe gideri olarak tanımlanan ve kesin hesabın çıkarılmasına esas teşkil eden işlemlerinin kaydına mahsustur. b) Kamu idareleri işlemlerinin, nakit esasında kayıt ve raporlanmasında bütçe geliri ve bütçe gideri hesaplarına kaydedilen tutarların, ilgisine göre faaliyet hesapları veya bilanço hesaplarıyla ilişkilendirilmesinde yansıtma hesapları kullanılır. Bilanço ilkeleri Madde 8 — Bilanço ilkelerinin amacı, kamu idaresinin tasarrufundaki kaynaklar ile bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıtlarının yapılması, mali tablolarının hazırlanması ve raporlanması yoluyla, belli bir tarihte kamu idaresinin mali durumunun ilgililer için saydam ve gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır. Kapsama dahil kamu idareleri bilançolarını Yönetmelikte belirtilen şekil ve esaslara göre hazırlayıp sunar. Bilançolar hesap tipinde hazırlanır. Hesap tipi bilançonun sol tarafında varlıklar, sağ tarafında ise yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar yer alır. 2013 | 387 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bütün varlıklar, yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar bilançoda gayrisafi değerleriyle gösterilir. Bu ilke, bilançonun net değer esasına göre düzenlenmesine bir engel oluşturmaz. Bu doğrultuda net değer bilanço düzenlenmesinin gereği olarak, indirim kalemlerinin ilgili hesapların altında açıkça gösterilmesi esastır. Bu amaç doğrultusunda benimsenen bilanço ilkeleri; varlıklar, yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar itibarıyla Yönetmeliğin 9, 10 ve 11 inci maddelerinde belirtilmiştir. Varlıklara ilişkin ilkeler Madde 9 — Varlıklara ilişkin ilkeler şunlardır: a) Varlıklar, likidite durumlarına göre dönen ve duran varlıklar ana hesap gruplarına ayrılır. Dönen varlıklar ana hesap grubu; hazır değerler, menkul kıymet ve varlıklar, faaliyet alacakları, kurum alacakları, diğer alacaklar, stoklar, ön ödemeler, yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri, gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları ile diğer dönen varlıklar hesap gruplarına, duran varlıklar ana hesap grubu ise; menkul kıymet ve varlıklar, faaliyet alacakları, kurum alacakları, mali duran varlıklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar, özel tükenmeye tabi varlıklar, gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları ile diğer duran varlıklar hesap gruplarına ayrılır. (EK: Bent; 18/07/2011-2011/2036 K./2 mad.) b) Kamu idarelerinin bir yıl veya faaliyet dönemi içinde paraya dönüştürülebilecek ya da kullanılarak tüketilecek varlık ve alacakları bilançoda dönen varlıklar ana hesap grubu içinde gösterilir. (EK: Bent; 18/07/2011-2011/2036 K./2 mad.) c) Kamu idarelerinin bir yıl içinde paraya dönüştürülmesi öngörülmeyen ve hizmetlerinden bir faaliyet döneminden daha uzun süre yararlanılacak varlıklar ve vadesi bir yılı aşan alacaklar bilançoda duran varlıklar ana hesap grubu içinde gösterilir. Dönem sonunda, vadeleri bir yılın altında kalan alacaklar, bu grupta yer alan hesaplardan dönen varlıklar ana hesap grubundaki ilgili hesaplara aktarılır. d) Bu Yönetmelikte belirtilen durumlarda varlıkların, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleriyle gösterilebilmesi için, varlıklardaki değer düşüklükleri gösterilerek karşılıkları ayrılır. Dönen varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan alacaklar, stoklar ve diğer dönen varlıklar içindeki ilgili kalemler için yapılacak değerlendirme sonucunda, gerekli durumlarda uygun karşılıklar ayrılır. e) Bilançoda duran varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran varlıkların maliyetlerini, bunlardan yararlanılan dönemlere dağıtmak amacıyla, 388 | 2013 EKLER her dönem ayrılan amortismanların birikmiş tutarları bilançoda ayrıca gösterilir. f) Duran varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan özel tükenmeye tabi varlıkların maliyetini ilgili dönemlere yüklemek amacıyla, her dönem ayrılan tükenme paylarının birikmiş tutarları bilançoda ayrıca gösterilir. g) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran varlıkların, raporlama tarihinde gerçek değerleriyle gösterilmesi amacıyla, bu Yönetmeliğin ilgili hükümleri uyarınca yeniden değerlemeye tabi tutulması gerekir. Dönem sonu bilanço gününde varlık hesaplarında kayıtlı olup yabancı para cinsinden takip edilen varlıklar da değerlemeye tabi tutulur. h) Gelecek dönemlere ait olarak önceden ödenen giderler ile cari dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde tahsil edilecek olan gelirler muhasebeleştirilir ve bilançoda gösterilir. Varlıklar arasında yer alan alacaklara ilişkin olarak tahakkuk eden ancak, tahsil zamanı gelmeyen faiz alacakları ilgili hesaplarda gösterilir. i) Tutarları net olarak hesaplanamayan alacaklar için herhangi bir tahakkuk kaydı yapılmaz. Bu tür alacaklar bilanço dipnotlarında veya eklerinde gösterilir. j) Mal ve hizmet karşılığı teminat veya depozito olarak verilen tutarlar, varlıklar içinde gösterilir. k) Stoklarını hesaplarında izlemeye karar veren kamu idarelerince; satmak, üretimde veya tüketimde kullanmak amacıyla edinilen ilk madde, malzeme, yarı mamul veya mamul mal, ticari mal, yan ürün, artık ve hurda gibi stoklar maliyet bedelleriyle dönen varlıklar içindeki ilgili hesaplara kaydedilir ve raporlanır. Bunlardan yapılan satışlar, tüketimler veya kullanımlar stok hesaplarından düşülerek karşılıkları duruma göre ilgili varlık veya gider hesaplarına kaydedilir. Yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler Madde 10 — Yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler şunlardır: a) Yabancı kaynaklar vade yapılarına göre kısa vadeli yabancı kaynaklar ve uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap gruplarına ayrılır. Kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu; kısa vadeli iç mali borçlar, kısa vadeli dış mali borçlar, faaliyet borçları, emanet yabancı kaynaklar, alınan avanslar, yıllara yaygın inşaat ve onarım hakedişleri, ödenecek diğer yükümlülükler, borç ve gider karşılıkları, gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları ve diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap gruplarına, uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu ise; uzun vadeli iç mali borçlar, uzun vadeli dış mali 2013 | 389 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ borçlar, faaliyet borçları, diğer borçlar, alınan avanslar, borç ve gider karşılıkları, gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları ve diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap gruplarına ayrılır. b) Kamu idarelerinin vadesi (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./3 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı olan yükümlülükleri, bilançoda kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içinde gösterilir. c) Kamu idarelerinin vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/20112011/2036 K./3 mad.) bir yılı220 aşan yükümlülükleri bilançoda uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içinde gösterilir. Dönem sonu bilanço gününde bu grupta yer alan yükümlülüklerden vadeleri bir yılın altına inenler, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubundaki ilgili hesaplara aktarılır. d) Gelecek dönemlere ait olarak önceden tahsil edilen gelirler ile cari dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde ödenecek olan giderler tahakkuk tarihinde muhasebeleştirilir ve bilançoda gösterilir. Yabancı kaynaklar arasında yer alan borçlara ilişkin olarak tahakkuk eden ancak, ödeme zamanı gelmeyen faiz borçları ilgili hesaplarda gösterilir. e) Kamu idarelerinin bilinen ve tutarları tahmin ve hesap edilebilen bütün yabancı kaynakları kaydedilir ve bilançoda gösterilir. f) Dönem sonu bilanço gününde yabancı kaynak hesaplarında kayıtlı olup, yabancı para cinsinden takip ve ödemesi yapılan tutarlar değerlemeye tabi tutulur ve raporlama tarihindeki değerleriyle mali raporlarda gösterilir. g) Mal ve hizmet karşılığı teminat veya depozito olarak alınan tutarlar yabancı kaynaklar içinde gösterilir. Öz kaynaklara ilişkin ilkeler Madde 11 — Öz kaynaklara ilişkin ilkeler şunlardır: a) Öz kaynaklar ana hesap grubu; net değer (sermaye), değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, yedekler, geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları ve geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları ile dönem faaliyet sonuçları hesap gruplarına ayrılır. Yedekler, gelir unsuru olarak faaliyet sonuçları tablosuna aktarılmaz. Genel yönetim kapsamında ticari esaslara göre faaliyet gösteren kamu idarelerinin varlık hesaplarında net değer yerine, kendilerine tahsis edilen sermaye ile bunun ödenmiş miktarı gösterilir. 220 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3 üncü maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini” 390 | 2013 EKLER b) İlk açılış bilançosuna dahil edilememiş bulunan varlık ve yabancı kaynakların envanteri yapıldıkça belirlenen değeri ilgili varlık veya yabancı kaynak hesabına ve net değere (sermayeye) ilave edilir. c) Dönem faaliyet sonucu ile önceki yıl/yıllar faaliyet sonuçları bu grupta yer alır. d) Öz kaynakların bilançoda net olarak gösterilmesi için öz kaynak kalemlerinden negatif değer taşıyanlar indirim kalemleri olarak yer alır. Nazım hesaplara ilişkin ilkeler Madde 12 — Nazım hesaplara ilişkin ilkeler şunlardır: a) Kamu idarelerinin varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarının dışında, muhasebenin bilgi verme ve izleme görevi yüklediği işlemleri, muhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemleri ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülüklerine ilişkin işlemlerini izlemek üzere nazım hesaplar kullanılır. b) Nazım hesaplar, yalnızca ilgili olduğu diğer nazım hesaplarla karşılıklı olarak borç ve alacak çalışan hesaplardan oluşur. Bu hesaplar mizanda ve bilançonun dipnotunda gösterilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Genel Yönetim Muhasebe Standartları, Kuralları ve Uygulanması Genel yönetim muhasebe standartlarının oluşturulması Madde 13 — Genel yönetim muhasebe ve raporlama standartları Kurul tarafından oluşturulur. Bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen muhasebe ve raporlama standartlarındaki değişiklikler ve iyileştirmeler de dahil, bu konudaki uluslararası gelişmeler Kurulca izlenir ve uyarlanır. Muhasebe işlemi Madde 14 — Bir kamu idaresinin başka bir kamu idaresi veya diğer üçüncü kişilerle olan karşılıklı ekonomik ilişkileri veya kamu idaresinin kendi içinde muhasebe işlemi olarak değerlendirilmesi ve raporlanması gereken ve para cinsinden ifade edilebilen her türlü işlemi muhasebe işlemidir. Muhasebe işlemi; a) Karşılıklı yükümlülük doğuran mübadele ilişkisi, b) Bir mal veya hizmetin karşılıksız olarak başka bir kuruma veya diğer üçüncü kişilere devri, c) Kamu idaresinin kendi içinde muhasebe işlemi olarak değerlendirilmesi gereken ve para cinsinden ifade edilebilen amortisman hesaplanması, yeniden değerleme yapılması, stokların kullanılması, ve benzeri şekillerde gerçekleşir. İşlemlerin belgeye dayanması ve belge düzeni 2013 | 391 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Madde 15 — Bütün muhasebeleştirme işlemlerinin kanıtlayıcı belgelere dayandırılması zorunludur. Kanıtlayıcı belgeler, muhasebeleştirme belgesinin hazırlanmasını gerektiren ve ilgili mevzuatında belirtilen belgelerden oluşur. Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde, bu Yönetmelik ve bu Yönetmeliğe uygun olarak hazırlanacak diğer düzenlemelerin uygulanmasında kullanılmak üzere; kayıt, denetim, kontrol ve takip açısından standart bir belge düzeninin oluşturulmasına Bakanlık yetkilidir. Kullanılacak belgelerle ilgili yönetmelikler, mahalli idareler için İçişleri Bakanlığı, sosyal güvenlik kurumları için bağlı veya ilgili oldukları bakanlıklar tarafından, Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle hazırlanır ve uygulanır. Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde muhasebeleştirme belgesi olarak Yönetmelik eki Ödeme Emri Belgesi (Örnek: 1) ve Muhasebe İşlem Fişi (Örnek: 2) kullanılır. Bu kamu idareleri, asgari bu belgelerde yer alan bilgileri taşıması kaydıyla, muhasebeleştirme belgelerini kendi düzenleyici metinlerinde farklı içerik ve şekilde ayrıca belirleyebilirler. Mahalli idareler ve sosyal güvenlik kurumlarında kullanılacak muhasebeleştirme belgeleri ise, bu Yönetmeliğe göre Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle hazırlanacak kendi düzenlemelerinde belirlenir. Kayıt zamanı, kamu gelir ve giderleri ile bütçe gelir ve giderlerinin yılı Madde 16 — Bir ekonomik değer; yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir. Kamu hesapları mali yıl esasına göre tutulur. Kamu gelir ve giderleri tahakkuk ettirildikleri mali yılın hesaplarında gösterilir. Bütçe gelirleri tahsil edildiği, bütçe giderleri ise ödendiği yılda muhasebeleştirilir. Çift taraflı kayıt sistemi Madde 17 — Yönetmelik kapsamına dahil kamu idarelerinin her türlü muhasebe işlemi çift taraflı kayıt sistemine göre kaydedilir. Bir hesaba borç veya alacak kaydedilen tutar, başka hesap ya da hesaplara alacak veya borç kaydedilir. Kayıt düzeni ve kayıt düzeltmesi Madde 18 — Kamu idarelerinin muhasebe birimleri, muhasebe işlemlerini, gerçekleşme sırasına göre düzenli bir şekilde hesap dönemi başında "1" den başlamak üzere hesap döneminin sonuna kadar numaralandırarak kaydederler. Muhasebe kayıtları ancak yeni bir 392 | 2013 EKLER muhasebe kaydı ile düzeltilir. Muhasebe belgesinde düzeltme işleminin gerekçesine yer verilir. Yabancı para cinsinden yapılan işlemler ve kur değişiklikleri Madde 19 — Yabancı para cinsinden yapılan işlemler, fiyatı yabancı para cinsinden belirlenen mal ve hizmetlerin alım ve satımları, yabancı para cinsinden borç temin edilmesi ve borç verilmesi, yabancı para birimine dayalı bir anlaşmaya taraf olunması, yabancı para cinsinden bir varlığın elde edilmesi veya elden çıkarılması ve yabancı para cinsinden bir yükümlülüğün oluşması veya yerine getirilmesi gibi işlemlerdir. Yabancı para cinsinden yapılan işlemler ve faaliyetler ulusal para birimi cinsinden kaydedilir. Ulusal para dışında yabancı bir para cinsinden raporlama yapılması halinde yabancı paranın cinsi ve yabancı para cinsinden raporlama yapılmasının nedenlerinin dipnotlarda belirtilmesi gerekir. Yabancı para cinsinden yapılan bir işlem ve faaliyet, işlem ve faaliyetin gerçekleştiği tarihteki kur üzerinden kaydedilir. Yabancı paralar ve yabancı para cinsinden izlenen varlıklar ve yabancı kaynaklar, raporlama tarihinde T.C. Merkez Bankasınca belirlenen ilgili döviz kuru üzerinden değerlemeye tabi tutulur ve değerleme günündeki kur üzerinden muhasebe kayıtlarında gösterilir. Yabancı para cinsinden yapılan parasal bir işlemin ilk kayda alındığı gün ile değerleme günü ya da ödeme günü veya tahsilat yoluyla kayıtlardan çıkarıldığı gün arasındaki kurlarda değişme olduğunda ortaya çıkan kur farkları oluştukları dönemlerde gelir, gider veya emanet olarak kaydedilir. Öz kaynaklarda meydana gelen değişmenin ne kadarının kur farklarından kaynaklandığı ve kur farklılıklarının raporlara etkileri raporların dipnotlarında belirtilir. İç imkanlarla üretilen maddi duran varlıklar Madde 20 — Kamu idarelerinin bizzat kendi imkanlarıyla ürettikleri maddi duran varlıkların üretimi için yapılan giderler, işlem tarihindeki maliyet bedeli üzerinden ilgili varlık hesaplarına kaydedilir. Yatırım amaçlı varlık edinimleri Madde 21 — Kira veya sermaye geliri veya bunların her ikisini elde etmek amacıyla edinilen ve kısa dönemde satış veya diğer işlemlere konu edilmesi düşünülmeyen yatırım amaçlı varlıklar, maliyet bedeliyle kaydedilir. Mali varlıklar ve sınıflandırılması Madde 22 — Mali varlıklar; kasadaki nakit, banka hesaplarındaki mevcutlar, verilen borçlardan doğan alacaklar, senet, tahvil ve 2013 | 393 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ benzeri menkul varlıklar, sermaye payları, mali türevler, bir sözleşmeden doğan alacağı ifade eden haklar ve hesaplarda kayıtlı alacaklar gibi maddi ve maddi olmayan varlıklar dışındaki her türlü değerleri kapsar. Mali varlıklar, kaynaklarına ve türlerine göre sınıflara ayrılarak kaydedilir ve raporlanır. Mali olmayan varlıklar ve sınıflandırılması Madde 23 — Mali olmayan varlıklar; bir üretim süreci sonunda ortaya çıkan ve zaman içinde tekrarlanarak bir yıldan fazla kullanılabilen binalar ve yapılar, yeraltı ve yerüstü düzenleri, makine ve teçhizatlar, taşıtlar, demirbaşlar ve diğer maddi duran varlıkları kapsayan maddi duran varlıkları; üretim veya yönetim hizmetlerinde kullanılmak veya satış amacıyla edinilen stoklar ile madde ve malzemeler, üretim aşamasında veya üretim aşamaları tamamlanmış olan ve satılmak veya tüketilmek üzere elde bulundurulan mallar gibi diğer varlıkları kapsayan stokları; değerli taşlar ve metaller, sanat eserleri, antikalar ve mücevherat gibi öncelikli amacı üretim sürecinde kullanılmak veya tüketilmek olmayan taşınır varlıkları; arsa, arazi, yeraltı varlıkları, diğer doğal olarak ortaya çıkan üretilmemiş maddi duran varlıklar ile patent hakkı gibi üretilmemiş maddi olmayan duran varlıkları ifade eder. Stoklar, maliyet bedeliyle ilgili stok hesaplarına kaydedilir. Maliyet bedeli, stokların depolanacağı yere kadar getirilmesi için yapılan bütün giderleri kapsar. Kullanıldıklarında veya tüketildiklerinde gider hesabına, satıldıklarında ise ilgili varlık hesaplarına kaydedilerek stok hesaplarından düşülür. Milli savunma ihtiyaçları için alınacak her türlü silahlar ve ekipman doğrudan mal ve hizmet satın alma gideri olarak kaydedilir. Milli savunma bütçesinden sivil amaçlarda kullanılmak üzere alınan varlıklar ilgili varlık hesaplarına kaydedilir. Maddi duran varlıkların kayıt değerleri Madde 24 — Gerek yatırım ve gerekse kullanım amacıyla edinilen maddi duran varlıklar maliyet bedeliyle muhasebeleştirilir. Maddi duran varlıkların maliyet bedeli, alış bedeline, vergi, resim ve harçlar ile diğer doğrudan giderlerin ilave edilmesi suretiyle bulunur. Ancak, katma değer vergisi mükellefi olan kamu idarelerinin, edindikleri maddi duran varlıklar için ödedikleri katma değer vergisi tutarları, maliyet bedeline dahil edilmez. Alım işlemlerinde yapılan indirimler veya herhangi bir nedenle alış bedeli üzerinden yapılan iadeler, alış bedelinden düşülür. Genel yönetim giderleri ve varlığın elde edilmesi veya kullanılabilir duruma getirilmesiyle doğrudan ilişkilendirilmeyen giderler, maliyet bedeline ilave edilmez. 394 | 2013 EKLER Maddi duran varlıkların bütünleyici parçaları ve eklentileri, ilgili maddi duran varlıkla birlikte değerlendirilir. Herhangi bir maliyet yüklenilmeksizin edinilen maddi duran varlıklar, rayiç değeriyle muhasebeleştirilir. Varlığın rayiç değeri bilinemiyorsa idarece tespit edilen değeri esas alınır. Sanat eserlerinden hesaplara alınmasına karar verilenler, sigorta değerleri veya takdir edilen değerleriyle, sigortalanmamaları veya değer takdir edilememesi durumunda ise iz bedeliyle muhasebeleştirilir. Kullanım değeri kalmayan ve kullanımı veya satışından herhangi bir ekonomik fayda beklenilmeyen maddi duran varlıklar, kayıtlı bulundukları maddi duran varlık hesabından çıkarılarak, elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabına alınır. Maddi duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamalar Madde 25 — Maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı artıran veya üretilen mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü maliyet, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilir ve amortisman hesaplamasında dikkate alınır. Bunların dışında maddi duran varlıklar için yapılan her türlü normal bakım ve onarım harcamaları gider olarak kaydedilir. Maddi olmayan duran varlıklar ve kayıt değerleri Madde 26 — Maddi olmayan duran varlık, mal veya hizmet üretiminde veya ediniminde kullanılmak, üçüncü kişilere kiraya verilmek veya idari amaçlar için kullanılmak üzere elde tutulan marka, isim, bilgisayar yazılımı, telif, patent, sınai ve işletme hakları gibi kalemlerdir. Maddi olmayan bir duran varlığın maliyeti, o varlığın satın alındığı veya üretildiği sırada yapılan nakit veya nakit benzeri harcama veya varlığın elde edilmesi için verilen kıymetlerin rayiç değeridir. Maddi olmayan bir duran varlık elden çıkarıldığı, kullanımı veya satışından hiçbir ekonomik fayda beklenmediği zaman hesaplardan çıkarılır. Amortisman ve tükenme payı uygulaması Madde 27 — Yönetmelik kapsamına dahil kamu idarelerince muhasebe sistemine dahil edilen duran varlıklardan; arazi ve arsalar, yapım aşamasındaki sabit varlıklar, varlıkların elde edilmesi için verilen avans ve krediler ile sanat eserleri dışındakilerden hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı ve bunlara ilişkin esas ve usuller ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranları duran varlık çeşitlerine göre Bakanlıkça belirlenir. 2013 | 395 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bir duran varlığın amortisman ve tükenme payına tabi değeri, varlığın yararlanma ya da itfa süresine sistemli bir biçimde dağıtılır. Amortisman ve tükenme payı tutarı gider olarak muhasebeleştirilir. Duran varlıkların ilk defa amortisman ve tükenme payı ile yeniden değerlemeye esas alınacak değeri maliyet bedelidir. Ancak, yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olan varlıklar için amortisman ve tükenme payı hesaplamasına esas alınacak değer, yeniden değerleme sonucu ortaya çıkan değerdir. Bir varlık için yapılan harcamaların, varlığın iyileştirilmesi, ömrünün uzatılması veya veriminin arttırılması sonucunu doğurması durumunda, amortisman ve tükenme payı hesaplaması varlığın yeni değeri üzerinden yapılır. Bir varlığın kullanımından elde edilebilecek ekonomik fayda tüketildikçe, bu tüketimi yansıtabilmek amacıyla ayrılan amortismanların birikmiş tutarı ile tükenme paylarının birikmiş tutarı, varlığın defter değeri altında eksi değer olarak gösterilir. Yeniden değerleme uygulaması Madde 28 — Kapsama dahil kamu idareleri, bilançolarına dahil amortismana tabi varlıkları ve bu varlıklar üzerinden ayrılmış olup bilançolarında gösterilen amortismanları, son üç yıllık fiyatlar genel düzeyindeki değişim toplamı Kurul tarafından belirlenen oranı geçerse, her hesap dönemi sonu itibarıyla Bakanlıkça belirlenecek esas ve usullere göre aşağıdaki şekilde yeniden değerlemeye tabi tutarlar. a) Bilanço varlıkları ve bu varlıklar için geçmiş yıllarda ayrılmış olan amortismanlar, yeniden değerlemenin yapılacağı yıla ait oran ile çarpılmak suretiyle yeniden değerlenir. b) Yeniden değerleme neticesinde doğacak değer artış ve azalışları, ilgili maddi duran varlık hesabına kaydedilirken, karşılıkları da yeniden değerleme farkları hesabına kaydedilir. Değer artış veya azalışı, amortismana tabi varlıkların yeniden değerlemesinden önceki net bilanço varlık değerlerinin, bu kıymetlere yeniden değerleme oranının tatbikinden sonra bulunacak net bilanço varlık değerlerinden indirilmesi suretiyle bulunur. Net bilanço varlık değeri, varlıkların bilanço varlıklarında yazılı değerlerinden, birikmiş amortismanın düşülmesi suretiyle bulunan miktarı ifade eder. c) Bir hesap dönemi sonu itibarıyla yapılacak değerlemede esas alınacak yeniden değerleme oranı, Bakanlıkça belirlenir. d) Hesap dönemi içinde edinilen amortismana tabi varlıklar için edinildiği dönem için yeniden değerleme yapılmaz. e) Değerleme, mali yıl sonu itibarıyla yapılır. f) Bir varlığın yeniden değerlemesi sonucunda ortaya çıkan artış tutarı, öz kaynaklar ana hesap grubu içindeki yeniden değerle396 | 2013 EKLER me farkları hesabına ilave edilir. Bir varlık herhangi bir nedenle elden çıkarılmışsa yeniden değerleme artışı da hesaplardan çıkarılır. Yeniden değerleme farkları hesabına kaydedilmiş tutarlar ilgili varlık tamamen amorti edildikten sonra net değer hesabına aktarılabilir. Amortismana tabi varlıkların kullanım sürelerinin değişmesi Madde 29 — Amortismana tabi varlıkların ekonomik ömürleri belli aralıklarla yeniden gözden geçirilir ve eğer kullanım süreleri başlangıçta yapılan tahminden kayda değer şekilde farklı ise, amortisman hesaplama süresi mevcut ve gelecek dönemleri içerecek şekilde yeniden belirlenir. Ödenemeyen giderler ve emanet hesapları Madde 30 — Kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara sırasıyla öncelik verilir. Malî yıl içinde ödeme emri belgesine bağlandığı halde, hak sahibinin talep etmemesi veya başka nedenlerle ödenemeyen tutarlar, bütçeye gider yazılarak emanet hesaplarına alınır ve buradan ödenir. Ancak, hesaba alındığı malî yılı izleyen beşinci yıl sonuna kadar talep edilmeyen emanet hesaplarındaki tutarlar bütçeye gelir kaydedilir. Gelir kaydedilen tutarlar, mahkeme kararı üzerine ödenir. İlgili olduğu malî yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde alacaklıları tarafından geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep edilmediğinden veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen borçlar zamanaşımına uğrayarak kamu idareleri lehine düşer. Değer ve miktar değişimleri Madde 31 — Varlık ve yabancı kaynakların değerlemeye tabi tutulmaları sonucunda, fiyat değişmelerinden dolayı ortaya çıkan artış ve azalışlar değer değişimi; borçların, alacakların veya varlıkların hacim, sayı gibi miktarlarında meydana gelen ve kamu idarelerinin inisiyatifi dışında ortaya çıkan artış ve azalışlar ise miktar değişimidir. Bu şekilde ortaya çıkan kazanç ve kayıplar ilgisine göre öz kaynaklar ana hesap grubunda açılan hesaplara veya gelir ve gider hesaplarına kaydedilir. Bu şekillerde ortaya çıkan kazanç ve kayıpların öz kaynakları nasıl etkilediği bilançonun dipnotlarında açıklanır. Mübadele işlemlerinden sağlanan gelirler Madde 32 — Mal ve hizmetlerin takas yoluyla satışı işlemlerinden sağlanan tutarlar, işlem günündeki rayiç değerleriyle kaydedilir. Bu işlemler sırasında mübadeleye konu mal ve hizmetler arasında 2013 | 397 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ parayla ölçülebilen farklılıklardan doğan kazanç ve kayıplar da işlem günündeki rayiç değerleriyle kaydedilir. Borçlanma ve borçlanma maliyetleri Madde 33 — Kamu idarelerine ait borçlar muhasebe sistemi içinde izlenir. Borçlanma maliyetleri ilgili oldukları dönemde gider, nakden veya mahsuben ödendikleri zaman bütçe gideri olarak kaydedilir. Borçlanmanın direkt olarak bir varlığın satın alınması karşılığı yapılması ve borçlanma suretiyle alınan varlığın bedelinin düzenli taksitler halinde ödenmesi durumunda, tahakkuk ettirilen faizler ilgili döneme faiz gideri olarak kaydedilir. Bu halde alınan varlık, taksit faizlerinden arındırılmış olarak kayda alınma tarihindeki gerçek maliyet değeriyle varlık hesaplarına kaydedilir. Borçlanma sözleşmelerinde yapılan değişiklikler, borçların vadelerinin değiştirilmesi, başka bir alacaklıya devri gibi değişikliklerin ekonomik sonuçları da kaydedilir. Borçlara ilişkin yükümlülüğün, alacaklıların alacağından vazgeçmesi gibi tek yanlı tasarruflarla ortadan kalkmasına veya azalmasına neden olan işlemlerden kaynaklanan kazanç ve kayıplar miktar değişimleri olarak hesaplara yansıtılır. (EK: Fıkra; 18/07/2011-2011/2036 K./4 mad.) Kuponsuz senetler satış bedeli ile muhasebeleştirilir. Satış bedeli ile üzerinde yazılı değer arasındaki fark, ilgili oldukları faaliyet dönemlerinde faiz gideri olarak tahakkuk ettirilir, nakden veya mahsuben ödendiklerinde ise bütçe giderlerine kaydedilir. (EK: Fıkra; 18/07/2011-2011/2036 K./4 mad.) Kuponlu senetler ise üzerinde yazılı olan bedel ile muhasebeleştirilir. Üzerlerinde yazılı değerden daha düşük veya yüksek bir değer ile satılması durumunda; satış değeri ile üzerlerinde yazılı değer arasındaki fark bütçe geliri veya bütçe gideri, ilgili oldukları faaliyet dönemlerinde tahakkuk ettirilerek gider veya gelir olarak kaydedilir. (MÜLGA: İlk cümle; 18/07/2011-2011/2036 K./4 mad.) Borçlanma araçlarının elde edilmesi veya elden çıkarılması için yapılan her türlü ücret, komisyon, servis ücreti, vergi ve benzeri giderler, borç hesaplarıyla ilişkilendirilmeksizin gider ve bütçe gideri olarak kaydedilir.221 221 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “Borçlanma araçlarının üzerlerinde yazılı değerden daha düşük veya yüksek bir değer ile satılması durumunda; satış değeri ile üzerlerinde yazılı değer arasındaki fark bütçe geliri veya bütçe gideri, ilgili oldukları faaliyet dönemlerinde de tahakkuk ettirilerek faiz gideri veya faiz geliri olarak kaydedilir. Borçlanma araçlarının elde edilmesi veya elden çıkarıl- 398 | 2013 EKLER Faiz giderleri ve faiz gelirleri Madde 34 — Kamu idarelerinin başka kamu idarelerinden, yurt içindeki veya yurt dışındaki mali kuruluşlardan veya devletlerden yaptıkları borçlanmalar dolayısıyla tahakkuk eden faizler, ilgili oldukları dönemlere gider yazılır. Kamu idarelerinin başka kamu idarelerine, yurt içinde veya yurt dışındaki mali kuruluşlara veya devletlere verdikleri borçlar dolayısıyla tahakkuk eden faizler, ilgili oldukları dönemlere gelir kaydedilir. Sübvansiyonlar ve transferler Madde 35 — Sübvansiyon, kamu idareleri tarafından mal ve hizmet üreten işletmelere üretim miktarı, birimi veya mal ve hizmetin değeri esas alınarak yapılan karşılıksız cari ödemelerdir. Transfer ise kamu idarelerince diğer kamu idarelerine veya diğer kişilere nakit, mal, hizmet veya diğer bir varlık şeklinde karşılıksız olarak yapılan ödemelerdir. Kamu idarelerince mal ve hizmet üreten işletmelere üretim, satış, ithalat, ihracat veya üretim aşamalarında yapılan sübvansiyonlar ile bir kamu idaresinden doğrudan hane halkına veya kar amacı olmayan kuruluşlara, diğer kamu idarelerine, başka devletlere veya uluslararası kuruluşlara yapılan cari transfer veya sermaye transferleri, bu transferlerden yararlanan kişi veya kuruluşları gösterecek şekilde faaliyet hesapları içinde bu amaçla açılacak hesaplara kaydedilir ve raporlanır. Sosyal yardımlar Madde 36 — Kamu idareleri tarafından nüfusun tamamını veya belli bir kesimini sosyal risklerden korumak amacıyla yapılan sağlık hizmetleri ödemesi, işsizlik ödeneği, hastalık ve malullük yardımları, aile ve çocuk yardımı, emeklilik aylığı veya ölüm yardımı gibi belli bir sosyal güvenlik şemsiyesi altında veya dışında yapılan nakdi ve ayni yardımlar faaliyet hesaplarına kaydedilir ve raporlanır. Gayri safilik ilkesi Madde 37 — Gelir ve giderler, herhangi bir düzenleme veya standart ile aksi kararlaştırılmadıkça netleştirilmeden kaydedilir. Taahhütler ile garantilerin kaydı ve değerlemesi Madde 38 — Kapsama dahil kamu idarelerinin taahhütleri ile kamu idaresi adına verilen garantiler nazım hesaplarda izlenir ve bunlara ilişkin kayıt sistemi oluşturulur. ması için yapılan her türlü ücret, komisyon, servis ücreti, vergi ve benzeri giderler, borç hesaplarıyla ilişkilendirilmeksizin gider ve bütçe gideri olarak kaydedilir.” 2013 | 399 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Kamu idarelerince verilen garantiler, raporlama dönemlerinde değerlemeye tabi tutulur ve bilanço dipnotlarında gösterilir. Taahhütlerden hangilerinin kayda alınacağı ve bunların raporlanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Şartlı bağış ve yardımlar Madde 39 — Şartlı bağış ve yardımlar alındıklarında, tahsis amacına uygun olarak kullanılmak üzere ilgili hesaplara kaydedilir. Bunların kullanılması sonucu kamu idaresi adına kaydı gereken bir varlık üretilmiş ise söz konusu varlık maliyet bedeliyle muhasebeleştirilir. Bağış ve yardımlar, kullanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı için geri istenildiği takdirde, bütçeye gider kaydıyla ilgisine geri verilir. Diğer idare, kurum ve kuruluşlara verilecek paylar Madde 40 — Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin topladığı vergi, resim, harç ve benzeri gelirlerden diğer idare, kurum ve kuruluşlara verilecek payların, geliri toplayan kamu idaresi bütçesine bu amaçla konulacak ödeneklerden karşılanması zorunludur. Malî yıl içinde kullanılabilecek ödenek, ilgili kanun hükümleri uyarınca tahsil edilen tutar dikkate alınarak hesaplanacak pay tutarını geçemez. Hesaplanan pay tutarının, bu amaçla tahsis edilen ödenek tutarını aşması halinde, aradaki farkı geçmemek kaydıyla ödenek eklemesi yapmaya genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı, diğer idarelerde üst yöneticiler yetkilidir. Bütçe ödenek işlemleri Madde 41 — Kapsama dahil kamu idarelerinin bütçe ödeneklerine ilişkin her türlü muhasebe işlemi, bütçelerindeki sınıflandırmaya uygun olarak muhasebe sisteminde nazım hesaplar ana hesap grubu içindeki hesaplarda izlenir. Kesin hesap Madde 42 — Kapsama dahil kamu idarelerinin bütçe uygulama sonuçlarını gösteren kesin hesapları, bütçelerindeki sınıflandırmaya uygun olarak muhasebe kayıtlarından çıkarılır. Kamu idarelerinin kesin hesapları ilgili mevzuatında belirlenen esas ve usullere uygun olarak yetkili organların denetim ve bilgisine sunulur. Hesap verme sorumluluğu Madde 43 — Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kulla- 400 | 2013 EKLER nılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çerçeve Hesap Planı Çerçeve hesap planının genel yapısı Madde 44 — Çerçeve hesap planı; bilanço hesapları, faaliyet hesapları, bütçe hesapları ve nazım hesaplar ana bölümlerine ayrılır. Bilanço hesapları bölümü, 1 numaradan 5 numaraya kadar olan ana hesap gruplarından; faaliyet hesapları bölümü, 6 numaralı ana hesap grubundan; bütçe hesapları bölümü, 8 numaralı ana hesap grubundan; nazım hesaplar bölümü ise, 9 numaralı ana hesap grubundan oluşur. 7 numaralı ana hesap grubu Yönetmelikte yer alan muhasebe ilke ve standartlarına aykırı olmamak şartıyla, kamu idarelerinin yönetim ve maliyet muhasebesi ihtiyaçları için kullanılır. Ana hesap grupları aşağıda gösterildiği gibi isimlendirilir. 1) Dönen Varlıklar 2) Duran Varlıklar 3) Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 4) Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 5) Öz Kaynaklar 6) Faaliyet Hesapları 7) Maliyet Hesapları 8) Bütçe Hesapları 9) Nazım Hesaplar Ana hesap gruplarından 1-5 numaralı gruplar bilanço hesapları olup, kendi içinde aşağıdaki maddelerde gösterildiği gibi hesap gruplarına ayrılır ve her bir ana hesap grubunu ilgilendiren işlemler ait oldukları hesap grubu içinde açılacak ilgili bilanço hesaplarına kaydedilir. Her bilanço hesabı ayrıca ihtiyaca göre yeteri kadar yardımcı hesaplara ayrılabilir. Faaliyet hesapları ana hesap grubunun hesap gruplarına, hesap gruplarının hesaplara ve hesapların yardımcı hesaplara ayrılması, gelir ve giderlerin ekonomik ayrımına uygun olarak Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen bilgileri verecek şekilde yapılır. Bütçe hesapları ana hesap grubunun hesap gruplarına, hesap gruplarının hesaplara ve hesapların yardımcı hesaplara ayrılması, bütçe gelir ve giderlerinin ekonomik ayrımına uygun olarak Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen bilgileri verecek şekilde yapılır. Nazım hesaplar ana hesap grubu, kurumların ihtiyaçlarına göre sınıflandırılır. 2013 | 401 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Genel yönetim muhasebesi çerçeve hesap planı aşağıdaki ana hesap grupları, hesap grupları ve hesaplardan oluşur: Aktif Hesaplar 1 Dönen Varlıklar 10 Hazır Değerler 100 Kasa Hesabı 101 Alınan Çekler Hesabı 102 Banka Hesabı 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı (-) 104 Proje Özel Hesabı 105 Döviz Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı (-) 107 Elçilik ve Konsolosluk Nezdindeki Paralar Hesabı 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı 11 Menkul Kıymet ve Varlıklar 110 Hisse Senetleri Hesabı 111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Hesabı 112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonolar Hesabı 117 Menkul Varlıklar Hesabı 118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 12 Faaliyet Alacakları 120 Gelirlerden Alacaklar/Alıcılar Hesabı 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 122 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı 128 Şüpheli Alacaklar Hesabı 129 Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı (-) 13 Kurum Alacakları 130 Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı 131 Para Piyasası Nakit İşlemleri Alacakları Hesabı 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı 137 Takipteki Kurum Alacakları Hesabı 138 Takipteki Kurum Alacakları Karşılığı Hesabı (-) 139 Diğer Kurum Alacakları Hesabı 14 Diğer Alacaklar 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 15 Stoklar 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 151 Yarı Mamuller-Üretim Hesabı 402 | 2013 EKLER 152 Mamuller Hesabı 153 Ticari Mallar Hesabı 157 Diğer Stoklar Hesabı 158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (-) 16 Ön Ödemeler 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 161 Personel Avansları Hesabı 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı 164 Akreditifler Hesabı 165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı 166 Proje Özel Hesabından Verilen Avans ve Akreditifler Hesabı 167 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Avans ve Akreditifleri Hesabı 17 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri 170 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri Hesabı 18 Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı 181 Gelir Tahakkukları Hesabı 19 Diğer Dönen Varlıklar 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı 194 Teyitsiz Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Hesabı 197 Sayım Noksanları Hesabı 198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar Hesabı 2 Duran Varlıklar 21 Menkul Kıymet ve Varlıklar 217 Menkul Varlıklar Hesabı 218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 22 Faaliyet Alacakları 220 Gelirlerden Alacaklar /Alıcılar Hesabı 222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 227 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı 23 Kurum Alacakları 230 Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı 232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı 239 Diğer Kurum Alacakları Hesabı 24 Mali Duran Varlıklar 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 2013 | 403 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 242 Döner Sermayeli Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 248 Diğer Mali Duran Varlıklar Hesabı 25 Maddi Duran Varlıklar 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 252 Binalar Hesabı 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 254 Taşıtlar Hesabı 255 Demirbaşlar Hesabı 256 Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 259 Yatırım Avansları Hesabı 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 260 Haklar Hesabı 263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı 264 Özel Maliyetler Hesabı 267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) 27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 271 Arama Giderleri Hesabı 277 Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabı 278 Birikmiş Tükenme Payları Hesabı (-) 28 Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı 281 Gelir Tahakkukları Hesabı 29 Diğer Duran Varlıklar 293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar Hesabı 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) Pasif Hesaplar 3 Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 30 Kısa Vadeli İç Mali Borçlar 300 Banka Kredileri Hesabı 302 Para Piyasası Nakit İşlemleri Borçları Hesabı 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı 305 Bonolar Hesabı 306 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı 309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı 404 | 2013 EKLER 31 Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar 310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabı 32 Faaliyet Borçları 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./5 mad.) 325 Nakit Talep ve Tahsisleri Hesabı 329 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı 33 Emanet Yabancı Kaynaklar 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 332 Okul Pansiyonları Hesabı 333 Emanetler Hesabı 337 Mutemetlikler Cari Hesabı 338 Konsolosluk Cari Hesabı 339 Risk Hesabı 34 Alınan Avanslar 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 349 Alınan Diğer Avanslar Hesabı 35 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri 350 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri Hesabı 36 Ödenecek Diğer Yükümlülükler 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı 362 Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabı 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı 368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı 37 Borç ve Gider Karşılıkları 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı 38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı 397 Sayım Fazlaları Hesabı 399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 4 Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 40 Uzun Vadeli İç Mali Borçlar 400 Banka Kredileri Hesabı 2013 | 405 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 404 Tahviller Hesabı 407 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı 409 Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı 41 Uzun Vadeli Dış Mali Borçlar 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 42 Faaliyet Borçları 429 Diğer Faaliyet Borçları Hesabı 43 Diğer Borçlar 430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı 439 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı 44 Alınan Avanslar 440 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 449 Alınan Diğer Avanslar Hesabı 47 Borç ve Gider Karşılıkları 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı 48 Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı 481 Gider Tahakkukları Hesabı 49 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 499 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 5 Öz Kaynaklar 50 Net Değer 500 Net Değer / Sermaye Hesabı 51 Değer Hareketleri 510 Nakit Hareketleri Hesabı 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabı 512 Proje Özel Hesabından Kullanımlar Hesabı 513 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Bildirim Hesabı 519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı 52 Yeniden Değerleme Farkları 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 54 Yedekler 540 Yasal Yedekler Hesabı 541 Statü Yedekleri Hesabı 542 Olağanüstü Yedekler Hesabı 548 Diğer Yedekler Hesabı 549 Özel Fonlar Hesabı 406 | 2013 EKLER 57 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları 570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı 58 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları 580 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı (-) 59 Dönem Faaliyet Sonuçları 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı (-) 6 Faaliyet Hesapları 60 Gelir Hesapları 600 Gelirler Hesabı 61 İndirim, İade ve İskonto Hesapları 610 İndirim, İade ve İskontolar Hesabı 63 Gider Hesapları 630 Giderler Hesabı 69 Faaliyet Sonuçları 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 7 Maliyet Hesapları 8 Bütçe Hesapları 80 Bütçe Gelir Hesapları 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 1 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İade Hesapları 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 83 Bütçe Gider Hesapları 830 Bütçe Giderleri Hesabı 833 Bütçeden Mahsup Edilecek Ödemeler Hesabı 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 89 Bütçe Uygulama Sonuçları 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı 9 Nazım Hesaplar 90 Ödenek Hesapları 900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 902 Bütçe Ödenek Hareketleri Hesabı 903 Kullanılacak Ödenekler Hesabı 904 Ödenekler Hesabı 905 Ödenekli Giderler Hesabı 906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı 2013 | 407 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 91 Nakit Dışı Teminat ve Kişilere Ait Menkul Kıymet Hesapları 910 Teminat Mektupları Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı 92 Taahhüt Hesapları 920 Gider Taahhütleri Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 93 Verilen Garanti Hesapları 930 Verilen Garantiler Hesabı 931 Verilen Garantiler Karşılığı Hesabı İhtiyaç duyulduğunda yeni hesaplar açmaya, hesapların adlarını ve kodlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir. Ana hesap grupları, hesap grupları ve hesaplara ilişkin açıklamalar Yönetmeliğin 45 ila 109 uncu maddelerinde yapılmıştır. 1 Dönen varlıklar Madde 45 — Bu ana hesap grubu, nakit olarak veznede veya bankada tutulan değerler ile normal koşullarda en fazla (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi, tüketilmesi veya tahsil edilmesi öngörülen varlık ve alacak unsurlarını kapsar. Dönen varlıklar ana hesap grubu; hazır değerler, menkul kıymet ve varlıklar, faaliyet alacakları, kurum alacakları, diğer alacaklar, stoklar, ön ödemeler, yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri ve gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları ile diğer dönen varlıklar hesap grupları şeklinde bölümlenir. 10 Hazır değerler Madde 46 — Bu hesap grubu, nakit olarak veznede veya bankada tutulan değerler ile istenildiği zaman değer kaybına uğramadan paraya çevrilme imkanı bulunan varlıkları kapsar. Hazır değerler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 100 Kasa Hesabı 101 Alınan Çekler Hesabı 102 Banka Hesabı 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı (-) 104 Proje Özel Hesabı 105 Döviz Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı (-) 107 Elçilik ve Konsolosluk Nezdindeki Paralar Hesabı 408 | 2013 EKLER 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı 100 Kasa hesabı Bu hesap, muhasebe birimleri veznelerince, kanuni dolaşım niteliğine sahip ulusal paraların alınması, verilmesi ve saklanmasına ilişkin işlemlerin izlenmesi için kullanılır. Muhasebe birimlerine döviz olarak her ne şekilde olursa olsun intikal eden tutarlar bu hesapla ilişkilendirilmez. 101 Alınan çekler hesabı Bu hesap, muhasebe birimlerinin yapacakları her türlü tahsilat karşılığında muhasebe birimine hitaben düzenlenerek teslim edilen banka çekleri ve özel finans kurumlarının çekleri ile muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından muhasebe birimine teslim edilen aynı nitelikteki çeklerin izlenmesi için kullanılır. 102 Banka hesabı Bu hesap, muhasebe birimleri adına bankaya yatırılan paralar ve bankaya takas için verilen çeklerden takas işlemi tamamlananlar ile muhasebe birimlerince düzenlenen çek ve gönderme emirlerinden, bankaca ödendiği veya gönderildiği bildirilen çek ve gönderme emri tutarlarının izlenmesi için kullanılır. 103 Verilen çekler ve gönderme emirleri hesabı (-) Bu hesap, muhasebe birimlerinin, hesaplarının bulunduğu bankalardan çekle veya gönderme emri düzenlemek suretiyle yaptıracakları ödeme ve göndermelerin izlenmesi için kullanılır. 104 Proje özel hesabı Bu hesap, dış finansman kaynağından dış proje kredisi olarak kamu idareleri adına T.C. Merkez Bankası veya uygun görülen diğer bankalar nezdindeki özel hesaplara aktarılan paralar ve bunlardan kesin veya ön ödeme şeklinde yapılan kullanımlar ile nakden geri alınan tutarlar ve hesap bakiyesinin değerlemesi sonucunda ortaya çıkan kur farklarının izlenmesi için kullanılır. 105 Döviz hesabı Bu hesap, muhasebe birimi veznelerince tahsil edilen veya her ne şekilde olursa olsun muhasebe birimlerinin banka hesaplarına intikal eden konvertibl döviz tutarları ile bunlardan yapılan ödeme, iade ve göndermelerin izlenmesi için kullanılır. 106 Döviz gönderme emirleri hesabı (-) Bu hesap, muhasebe birimlerinin, nezdinde döviz hesabı bulunan bankalardaki döviz hesaplarından, döviz cinsinden yapacakları ödeme ve göndermeler için düzenledikleri döviz gönderme emirleri 2013 | 409 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ ile bunlardan bankaca ödendiği veya gönderildiği bildirilen tutarların izlenmesi için kullanılır. 107 Elçilik ve konsolosluk nezdindeki paralar hesabı Bu hesap, muhasebe biriminin elçilik ve konsolosluklar nezdindeki paraları ile bu paralardan yapılan ödeme ve göndermelerin izlenmesi için kullanılır. 108 Diğer hazır değerler hesabı Bu hesap, hazır değerler hesap grubunda sayılan hesaplar içerisinde tanımlanmayan ve niteliği itibarıyla bu grupta izlenmesi gereken diğer değerlerin izlenmesi için kullanılır. 109 Banka kredi kartlarından alacaklar hesabı Bu hesap, muhasebe birimlerince banka kredi kartlarıyla yapılan tahsilat ve bunlara ilişkin olarak yapılan mahsup ve iade işlemlerinin izlenmesi için kullanılır. 11 Menkul kıymet ve varlıklar Madde 47 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince geçici olarak elde tutulan kamu ve özel kesim tahvil, senet ve bonoları, yatırım fonları, altın, gümüş ve benzeri kıymetli madenler ile antika niteliğindeki eşya, para ve pul gibi diğer çeşitli menkul kıymet ve varlıkların izlenmesi için kullanılır. Menkul kıymet ve varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 110 Hisse Senetleri Hesabı 111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Hesabı 112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonolar Hesabı 117 Menkul Varlıklar Hesabı 118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 110 Hisse senetleri hesabı Bu hesap, geçici olarak elde tutulan hisse senetlerinin izlenmesi için kullanılır. 111 Özel kesim tahvil, senet ve bonoları hesabı Bu hesap, özel sektör tarafından çıkarılan ve muhasebe birimine intikal eden tahvil, senet ve bonoların izlenmesi için kullanılır. 112 Kamu kesimi tahvil, senet ve bonoları hesabı Bu hesap, diğer kamu idarelerince çıkarılan ve muhasebe birimine intikal eden tahvil, senet ve bonoların izlenmesi için kullanılır. Borçlanma amacıyla çıkarılan tahvil, senet ve bonolar ile bunlardan geri ödenenler bu hesapla ilişkilendirilmez. 117 Menkul varlıklar hesabı Bu hesap, her ne şekilde olursa olsun kamu idaresine ait olarak muhasebe birimlerine intikal eden altın, gümüş, pırlanta ve benzeri 410 | 2013 EKLER kıymetli madenler ile antika niteliğindeki eşya, para, pul gibi menkul varlıklar ve konvertibl olmayan yabancı paraların izlenmesi için kullanılır. 118 Diğer menkul kıymet ve varlıklar hesabı Bu hesap, kamu idaresine ait olarak muhasebe birimlerine intikal eden ve yukarıdaki hesaplarda tanımlanmayan kamu ve özel sektör tarafından çıkarılmış bulunan tahvil, senet ve bonolar ile diğer menkul kıymet ve varlıkların izlenmesi için kullanılır. 12 Faaliyet alacakları (DEĞİŞİK: “48” inci madde; 18/07/2011-2011/2036 K./7 mad.) Madde 48 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince gelir olarak tahakkuk ettirilen ve bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tahsili öngörülen her türlü vergi, resim, harç, prim ve benzeri gelirler ile mal veya hizmet satış gelirlerinden kaynaklanan senetli ve senetsiz alacaklar ile mevzuatı gereğince bir yıl veya faaliyet dönemi ile sınırlı olmak üzere tecil veya tehir edilen alacakların izlenmesi için kullanılır. Faaliyet alacakları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 120 Gelirlerden Alacaklar / Alıcılar Hesabı 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 122 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı 128 Şüpheli Alacaklar Hesabı 129 Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı (-) 120 Gelirlerden alacaklar / Alıcılar hesabı Bu hesap, mevzuatı gereğince gelir olarak tahakkuk ettirilen; vergi gelirleri, sosyal güvenlik gelirleri, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri, bağış ve yardımlar ile diğer faaliyetler sonucu ortaya çıkan alacaklar ve duran varlıklar ana hesap grubu içindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler için kullanılır. 121 Gelirlerden takipli alacaklar hesabı Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen vergi gelirleri, sosyal güvenlik gelirleri, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri, diğer gelirler ve sermaye gelirleri alacaklarından takibe alınan tutarlar için kullanılır. 122 Gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabı 2013 | 411 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bu hesap, mevzuatı gereğince gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan bir yıl veya içinde bulunulan faaliyet döneminin sonunu geçmeyen bir süreyle tecil veya tehir edilen tutarlar ve duran varlıklar ana hesap grubu içindeki gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda tecil veya tehir süresi bir yılın altına inen tutarlar için kullanılır. 126 Verilen depozito ve teminatlar hesabı Bu hesap, kamu idarelerince, bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak diğer kamu idareleri veya kişilere verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlenmesi için kullanılır. 127 Diğer faaliyet alacakları hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin, yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılır. 128 Şüpheli alacaklar hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin mal ve hizmet satış faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi bir kaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacaklarının izlenmesi için kullanılır. 129 Şüpheli alacaklar karşılığı hesabı (-) Bu hesap, şüpheli alacaklar için ayrılan karşılıkların izlenmesi için kullanılır. 13 Kurum alacakları Madde 49 — Bu hesap grubu, kamu idarelerine, hane halklarına, yabancı devlet veya uluslararası kuruluşlara verilen borçlardan, diğer kamu idarelerine ait borçların üstlenilmesinden ve benzeri işlemlerden kaynaklanan ve bir yıl veya 222faaliyet dönemi içinde tahsili öngörülen alacakların izlenmesi için kullanılır. Kurum alacakları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 222 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 6 ncı maddesi ile eklenen ibare: “bir yıl veya” 412 | 2013 EKLER 130 Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı 131 Para Piyasası Nakit İşlemleri Alacakları Hesabı 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı 137 Takipteki Kurum Alacakları Hesabı 138 Takipteki Kurum Alacakları Karşılığı Hesabı (-) 139 Diğer Kurum Alacakları Hesabı 130 Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı Bu hesap, vadesi (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı olmak üzere, kurum nam ve hesabına dış finansman kaynaklarından sağlanıp, dış borcun ikrazı suretiyle diğer kamu idarelerine kullandırılan tutarlardan doğan alacaklar, anaparaya eklenen faiz, masraf ve kur farkları, alacağın borçlusu ve döviz cinsi değiştirilen tutarlar, alacağı etkileyen diğer işlemler sonucu oluşan tutarlar ve duran varlıklar ana hesap grubu içindeki dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler ile bunlardan tahsil, tecil ve terkin edilen veya tecil ve terkinin iptalinden doğan tutarların izlenmesi için kullanılır. 131 Para piyasası nakit işlemleri alacakları hesabı Bu hesap, kamu idarelerince, kısa vadeli nakit fazlasını değerlendirmek üzere yapılan azami otuz gün vadeli borç vermelerden doğan alacaklar ile bunlardan yapılan tahsilatların izlenmesi için kullanılır. 132 Kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabı Bu hesap, ilgili mevzuatına dayanılarak vadesi (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı olmak üzere, nakit olarak veya özel tertip iç borçlanma senedi ihracı suretiyle verilen borçlardan kaynaklanan alacaklar, anaparaya eklenen faiz, masraf ve kur farkları, alacağın borçlusu ve döviz cinsi değiştirilen tutarlar, alacağı etkileyen diğer işlemler sonucu oluşan tutarlar ve duran varlıklar ana hesap grubu içindeki kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler ile bunlardan tahsil, tecil ve terkin edilen veya tecil ve terkinin iptalinden doğan tutarların izlenmesi için kullanılır. 137 Takipteki kurum alacakları hesabı Bu hesap, dönen varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan kurum alacakları hesap grubundaki dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı, para piyasası nakit işlemleri alacakları hesabı, kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabı ve diğer kurum alacakları hesaplarında kayıtlı tutarlardan vadesinde tahsil edilemeyenler ile bunlara ilişkin olarak hesaplanan faiz alacaklarından anaparaya ilave edilmemiş olanların takibe alınarak izlenmesi için kullanılır. 2013 | 413 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 138 Takipteki kurum alacakları karşılığı hesabı (-) Bu hesap, takipteki kurum alacakları için ayrılan karşılıkların izlenmesi için kullanılır. 139 Diğer kurum alacakları hesabı Bu hesap, yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer kurum alacaklarının izlenmesi için kullanılır. 14 Diğer alacaklar Madde 50 — Bu hesap grubu, faaliyet alacakları ve kurum alacakları hesap gruplarında izlenmeyen alacakların izlenmesi için kullanılır. Diğer alacaklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 140 Kişilerden alacaklar hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin faaliyet alacakları ve kurum alacakları dışında kalan diğer alacaklarının izlenmesi için kullanılır. 15 Stoklar Madde 51 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince satılmak, üretimde veya diğer faaliyetlerde kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen ilk madde ve malzeme, yarı mamul, mamul, ticari mal, artık ve hurda gibi (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./8 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemi içinde (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./8 mad.) tüketilecek 223 veya paraya çevrilebilecek varlıkların izlenmesi için kullanılır. Stoklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 151 Yarı Mamuller-Üretim Hesabı 152 Mamuller Hesabı 153 Ticari Mallar Hesabı 157 Diğer Stoklar Hesabı 158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (-) 150 İlk madde ve malzeme hesabı Bu hesap, kamu idarelerince üretimde veya diğer faaliyetlerde kullanılmak üzere edinilen tüketim mal ve malzemesi ile hammadde, yardımcı madde, ambalaj malzemesi ve diğer malzemelerin izlenmesi için kullanılır. 223 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8 inci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “kullanılacak” 414 | 2013 EKLER 151 Yarı mamuller-üretim hesabı Bu hesap, henüz tam mamul haline gelmemiş ancak ilk madde ve malzeme ile işçilik ve genel üretim giderlerinden belli oranlarda pay almış üretim aşamasındaki mamullerin izlenmesi için kullanılır. 152 Mamuller hesabı Bu hesap, üretim çalışmaları sonunda elde edilen ve satışa hazır hale gelmiş bulunan mamullerin izlenmesi için kullanılır. 153 Ticari mallar hesabı Bu hesap, kamu idarelerince herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacıyla alınan ticari mallar (emtia) ve benzeri kalemlerin izlenmesi için kullanılır. 157 Diğer stoklar hesabı Bu hesap, yukarıdaki stok hesaplarının hiç birinin kapsamına alınmayan ürün, artık ve hurda gibi kalemlerin izlenmesi için kullanılır. 158 Stok değer düşüklüğü karşılığı hesabı (-) Bu hesap, yangın, deprem, su basması gibi doğal afetler ile bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak, teknolojik gelişmeler ve benzeri değişiklikler nedeniyle stokların fiziki ve ekonomik değerlerinde önemli azalışların ortaya çıkması veya bunların dışında diğer nedenlerle stokların piyasa fiyatlarında düşmelerin meydana gelmesi dolayısıyla, kayıpları karşılamak üzere ayrılan karşılıkların izlenmesi için kullanılır. 16 Ön ödemeler Madde 52 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince bütçe içi veya bütçe dışı olarak veyahut emanet niteliğindeki hesaplardan verilen her türlü avans, kredi ve akreditiflerin izlenmesi için kullanılır. Ön ödemeler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 161 Personel Avansları Hesabı 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı 164 Akreditifler Hesabı 165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı 166 Proje Özel Hesabından Verilen Avans ve Akreditifler Hesabı 167 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Avans ve Akreditifleri Hesabı 2013 | 415 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 160 İş avans ve kredileri hesabı Bu hesap, kamu idarelerince mevzuatı gereğince bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen iş avans ve kredilerinin izlenmesi için kullanılır. 161 Personel avansları hesabı Bu hesap, kamu idarelerince mevzuatı gereğince bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen personel avanslarının izlenmesi için kullanılır. 162 Bütçe dışı avans ve krediler hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin bütçeleriyle ilişkilendirilmeyen veya özel kanunlarındaki hükümler uyarınca verilen bütçe dışı avans ve krediler ile mal ve hizmet alımı karşılığı olmak üzere, maddi duran varlık hesaplarıyla ilgilendirilmeksizin yüklenicilere verilen avansların izlenmesi için kullanılır. 164 Akreditifler hesabı Bu hesap, kamu idarelerince yabancı ülkelerden yapılacak satın almalar için açılan akreditiflerin izlenmesi için kullanılır. 165 Mahsup dönemine aktarılan avans ve krediler hesabı Bu hesap, bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen avans ve kredilerden mahsup dönemine aktarılan tutarların izlenmesi için kullanılır. 166 Proje özel hesabından verilen avans ve akreditifler hesabı Bu hesap, kamu idarelerince proje özel hesabından verilen avanslar ve açtırılan akreditifler ile bunlardan yapılan mahsuplar ve nakden iade edilen tutarların izlenmesi için kullanılır. 167 Doğrudan dış proje kredi kullanımları avans ve akreditifleri hesabı Bu hesap, kamu idarelerince mal ve hizmet teslim alınmadan önce avans verilmesi veya akreditif açılması suretiyle yapılan doğrudan dış proje kredi kullanımları ile bunlardan yapılan mahsuplar ve nakden iade edilen tutarların izlenmesi için kullanılır. 17 Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri Madde 53 — Bu hesap grubu, yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri yapan kamu idarelerinin, bu işleri dolayısıyla yaptıkları harcamaların izlenmesi için kullanılır. Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur. 170 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri Hesabı 170 Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri hesabı 416 | 2013 EKLER Bu hesap, kamu idarelerinin üstlendikleri yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinin maliyetlerinin projeler bazında izlenmesi için kullanılır. 18 Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları Madde 54 — Bu hesap grubu, içinde bulunulan dönemde veya daha önceki dönemlerde ortaya çıkan ancak, gelecek aylara ait olan giderler ile faaliyet dönemine ait olup, kesin borç kaydı hesap döneminden sonra yapılacak gelirlerin izlenmesi için kullanılır. Bu grupta yer alan hesaplar, dönemsellik kavramı gereğince gelirlerin ve giderlerin ilgili dönemle ilgilendirilmesini sağlayan kısa vadeli dönem ayırıcı hesaplardır. Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı 181 Gelir Tahakkukları Hesabı 180 Gelecek aylara ait giderler hesabı Bu hesap, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak, gelecek aylara ait olan peşin ödenmiş giderler ile duran varlıklar ana hesap grubu içindeki gelecek yıllara ait giderler hesabında kayıtlı tutarlardan tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalanların izlenmesi için kullanılır. 181 Gelir tahakkukları hesabı Bu hesap, faaliyet alacakları, kurum alacakları ve diğer alacaklar hesap gruplarında izlenmeyen ve tahakkuk etmiş gelirlerden kaynaklanan ancak, gelecek aylarda istenebilir duruma gelecek olan alacaklar ile duran varlıklar ana hesap grubu içindeki gelir tahakkukları hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılır. 19 Diğer dönen varlıklar Madde 55 — Bu hesap grubu, dönen varlık niteliği taşıyan, fakat yukarıdaki hesap gruplarına girmeyen diğer dönen varlıkların izlenmesi için kullanılır. Diğer dönen varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı 194 Teyitsiz Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Hesabı 197 Sayım Noksanları Hesabı 198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar Hesabı 190 Devreden katma değer vergisi hesabı 2013 | 417 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bu hesap, katma değer vergisi mükellefi kamu idarelerince, bir dönemde indirilemeyen ve izleyen döneme devreden katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır. 191 İndirilecek katma değer vergisi hesabı Bu hesap, katma değer vergisi mükellefi kamu idarelerince, her türlü mal ve hizmetin satın alınması sırasında ilgililere ödenen katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır. 194 Teyitsiz doğrudan dış proje kredi kullanımları hesabı Bu hesap, dış finansman kaynağından, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri tarafından yapılan doğrudan dış proje kredi kullanımlarına ait kullanım bilgisi geldiği halde, kullanıcı kuruluş muhasebe biriminden kullanıma ilişkin teyit bilgisi gelmeyen kullanımlar ile bu kullanımlardan ilgili muhasebe birimince teyit edildiği bildirilen tutarların Devlet borçları muhasebe birimince izlenmesi için kullanılır. 197 Sayım noksanları hesabı Bu hesap, yapılan sayımlar sonucunda tespit edilen kasa, döviz, alınan çek, menkul kıymet ve benzeri noksanlıklarının, nedenleri belirleninceye kadar geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır. 98 Diğer çeşitli dönen varlıklar hesabı Bu hesap, yukarıda sayılan hesaplarda izlenemeyen diğer çeşitli dönen varlıkların kaydedilip izlenmesi için kullanılır. 2 Duran varlıklar Madde 56 — (DEĞİŞİK: Birinci fıkra; 18/07/2011-2011/2036 K./9 mad.) Bu ana hesap grubu, bir yıldan daha uzun sürelerle, kamu idaresi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla edinilen ve ilke olarak bir yıl içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlık ve alacak unsurlarını kapsar.224 Duran varlıklar ana hesap grubu; menkul kıymet ve varlıklar, faaliyet alacakları, kurum alacakları, mali duran varlıklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar, özel tükenmeye tabi varlıklar, gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları ile diğer duran varlıklar hesap grupları şeklinde bölümlenir. 21 Menkul kıymet ve varlıklar 224 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 9 uncu maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “Bu ana hesap grubu, faaliyet döneminden daha uzun sürelerle, kamu idaresi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla edinilen ve ilke olarak faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlık ve alacak unsurlarını kapsar.” 418 | 2013 EKLER Madde 57 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./10 mad.) bir yıldan daha uzun225 bir süreyle elde tutulacak altın, gümüş ve benzeri kıymetli madenler, antika niteliğindeki eşya, para ve pul gibi menkul varlıklar, kamu ve özel sektör tarafından çıkarılmış tahvil, senet ve bonolar ile diğer çeşitli menkul kıymet ve varlıkların izlenmesi için kullanılır. Menkul kıymet ve varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 217 Menkul Varlıklar Hesabı 218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 217 Menkul varlıklar hesabı Bu hesap, her ne şekilde olursa olsun kamu idarelerine ait olarak muhasebe birimlerine intikal eden altın, gümüş, pırlanta ve benzeri kıymetli madenler ile antika niteliğindeki eşya, para, pul gibi menkul varlıklar ve konvertibl olmayan yabancı paralardan (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./10 mad.) bir yıldan daha uzun226 bir süreyle elde tutulacak olanların izlenmesi için kullanılır. 218 Diğer menkul kıymet ve varlıklar hesabı Bu hesap, kamu idarelerine ait olarak muhasebe birimlerine intikal eden kamu ve özel sektör tarafından çıkarılmış bulunan tahvil, bono ve senetler ile menkul varlıklar dışındaki diğer menkul kıymet ve varlıklardan (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./10 mad.) bir yıldan daha uzun227 bir süreyle elde tutulacak olanların izlenmesi için kullanılır. 22 Faaliyet alacakları (DEĞİŞİK: “58” inci madde; 18/07/2011-2011/2036 K./11 mad.) Madde 58 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince gelir olarak tahakkuk ettirilen ve bir yıldan daha uzun bir sürede tahsili öngörülen her türlü vergi, resim, harç, prim ve benzeri gelirler, mal veya hizmet satış gelirlerinden kaynaklanan senetli ve senetsiz alacaklar 225 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini aşan” 226 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini aşan” 227 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini aşan” 2013 | 419 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ ile mevzuatı gereğince bir yılı aşan bir süreyle tecil veya tehir edilen alacakların izlenmesi için kullanılır. Bu grupta yer alan tutarlardan dönem sonunda süresi bir yılın altına inenler, dönen varlıklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır. Faaliyet alacakları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 227 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı 220 Gelirlerden alacaklar hesabı Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen ve bir yıldan daha uzun bir sürede tahsili gereken, gelirlerden alacakların izlenmesi için kullanılır. 222 Gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabı Bu hesap, gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan mevzuatı gereğince bir yılı aşan bir süreyle tecil veya tehir edilen tutarların izlenmesi için kullanılır. 227 Diğer faaliyet alacakları hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin, yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılır. 23 Kurum alacakları Madde 59 — Bu hesap grubu, vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı228 aşan bir süreyle kamu idarelerine, hane halklarına, yabancı devlet veya uluslararası kuruluşlara verilen borçlardan, diğer kamu idarelerine ait borçların üstlenilmesinden ve benzeri işlemlerden kaynaklanan alacakların izlenmesi için kullanılır. Bu grupta yer alan tutarlardan süresi bir yılın altına inenler, dönem sonunda dönen varlıklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır. Kurum alacakları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 230 Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı 232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı 228 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini” 420 | 2013 EKLER 239 Diğer Kurum Alacakları Hesabı 230 Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı Bu hesap, vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı229 aşan bir süreyle, kurum nam ve hesabına dış finansman kaynaklarından sağlanıp, dış borcun ikrazı suretiyle diğer kamu idarelerine kullandırılan tutarlardan doğan alacaklar, anaparaya eklenen faiz, masraf ve kur farkları, alacağın borçlusu ve döviz cinsi değiştirilen tutarlar, alacağı etkileyen diğer işlemler sonucu oluşan tutarlar ile bunlardan tahsil, tecil ve terkin edilen veya tecil ve terkinin iptalinden doğan tutarların izlenmesi için kullanılır. 232 Kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabı Bu hesap, yılı bütçe kanunu veya ilgili mevzuatına dayanılarak vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı230 aşan bir süreyle nakit olarak veya özel tertip iç borçlanma senedi ihracı suretiyle ikrazen verilen borçlardan kaynaklanan alacaklar, anaparaya eklenen faiz, masraf ve kur farkları, alacağın borçlusu ve döviz cinsi değiştirilen tutarlar, alacağı etkileyen diğer işlemler sonucu oluşan tutarlar ile bunlardan tahsil, tecil ve terkin edilen veya tecil ve terkinin iptalinden doğan tutarların izlenmesi için kullanılır. 239 Diğer kurum alacakları hesabı Bu hesap, yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer kurum alacaklarının izlenmesi için kullanılır. 24 Mali duran varlıklar Madde 60 — Bu hesap grubu, uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklar nedeniyle diğer bir kurum veya işletmeye konulan her türlü sermayenin izlenmesi için kullanılır. Mali duran varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 242 Döner Sermayeli Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 248 Diğer Mali Duran Varlıklar Hesabı 240 Mali kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabı 229 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini” 230 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini” 2013 | 421 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bu hesap, kanuni yetkilere dayanılarak mali kuruluşlara nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarları ile bunların işletilmesinden doğan kar ve zararlar, bütçeye iade olunan sermaye tutarları ve bu kurumlara ikrazen verilen özel tertip iç borçlanma senetleri bedelinden bu kurumların ödenmemiş sermayelerine mahsup edilen tutarların izlenmesi için kullanılır. 241 Mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabı Bu hesap, kanuni yetkilere dayanılarak mal ve hizmet üreten kuruluşlara nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarları ile bunların işletilmesinden doğan kar ve zararlar, bütçeye iade olunan sermaye tutarları ve bu kurumlara ikrazen verilen özel tertip iç borçlanma senetleri bedelinden bu kurumların ödenmemiş sermayelerine mahsup edilenlerin izlenmesi için kullanılır. 242 Döner sermayeli kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabı Bu hesap, ilgili kamu idarelerinin, bütçelerine konulan ödeneklere dayanarak, döner sermayeli kuruluşlara nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarlarının izlenmesi için kullanılır. 248 Diğer mali duran varlıklar hesabı Bu hesap, yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer mali duran varlıkların izlenmesi için kullanılır. 25 Maddi duran varlıklar Madde 61 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlıklar ve bunlara ait birikmiş amortismanların izlenmesi için kullanılır. Maddi duran varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 252 Binalar Hesabı 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 254 Taşıtlar Hesabı 255 Demirbaşlar Hesabı 256 Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 259 Yatırım Avansları Hesabı 250 Arazi ve arsalar hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin her türlü arazi ve arsalarının izlenmesi için kullanılır. 422 | 2013 EKLER 251 Yeraltı ve yerüstü düzenleri hesabı Bu hesap, herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için, yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş kamu idarelerine ait her türlü yol, köprü, baraj, tünel, bölme, sarnıç, iskele, hark ve benzeri yapıların izlenmesi için kullanılır. 252 Binalar hesabı Bu hesap, kamu idarelerine ait her türlü binalar ile bunların bütünleyici parçaları ve eklentilerinin izlenmesi için kullanılır. 253 Tesis, makine ve cihazlar hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan, büro makine ve cihazları hariç her türlü makine, tesis ve cihazları ile bunların eklentileri ve yükleme, boşaltma, aktarma makine ve gereçlerinin izlenmesi için kullanılır. 254 Taşıtlar hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin her türlü taşıtlarının izlenmesi için kullanılır. 255 Demirbaşlar hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi uzun süre kullanılabilen varlıkların izlenmesi için kullanılır. 256 Diğer maddi duran varlıklar hesabı Bu hesap, özellikle kendi bölümlerinde tanımlanamayan ve yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen diğer maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılır. 257 Birikmiş amortismanlar hesabı (-) Bu hesap, maddi duran varlık bedellerinin yararlanma süresi içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılır. 258 Yapılmakta olan yatırımlar hesabı Bu hesap, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılır. 259 Yatırım avansları hesabı Bu hesap, yurt içi veya dışından sözleşmeye dayanılarak edinilen maddi duran varlıklarla ilgili olarak verilen yatırım avanslarının izlenmesi için kullanılır. 26 Maddi olmayan duran varlıklar 2013 | 423 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Madde 62 — Bu hesap grubu, herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan, kamu idarelerinin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ve belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar gibi varlıklar ile bunlar için hesaplanan birikmiş amortismanların kaydı için kullanılır. Maddi olmayan duran varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 260 Haklar Hesabı 263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı 264 Özel Maliyetler Hesabı 267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) 260 Haklar hesabı Bu hesap, bedeli karşılığı edinilen hukuki tasarruflar ile belirli alanlarda tanınan kullanma ve yararlanma gibi hak ve yetkiler dolayısıyla yapılan ve ekonomik değer taşıyan harcamaların izlenmesi için kullanılır. 263 Araştırma ve geliştirme giderleri hesabı Bu hesap, kamu idaresinde yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması, mevcutların geliştirilmesi ve benzeri amaçlarla yapılan her türlü giderlerden aktifleştirilen kısımların izlenmesi için kullanılır. 264 Özel maliyetler hesabı Bu hesap, kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin kalıcı olarak artırılması amacıyla yapılan giderler ile bu gayrimenkullerin kullanılması için yapılıp, kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak olan varlıkların izlenmesi için kullanılır. 267 Diğer maddi olmayan duran varlıklar hesabı Bu hesap, yukarıda sayılanlar dışında kalan diğer maddi olmayan duran varlık kalemlerinin izlenmesi için kullanılır. 268 Birikmiş amortismanlar hesabı (-) Bu hesap, maddi olmayan duran varlık bedellerinin, yararlanma süresi içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılır. 27 Özel tükenmeye tabi varlıklar Madde 63 — Bu hesap grubu, belirli bir maddi varlıkla çok yakından ilgili bulunan veya tamamen tüketime tabi varlıklar için yapılan, üretim çalışmalarının zaman ve yoğunluğu ile sınırlı bir ömre sahip olan arama giderlerinin izlenmesi için kullanılır. Özel tükenmeye tabi varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 271 Arama Giderleri Hesabı 424 | 2013 EKLER 277 Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabı 278 Birikmiş Tükenme Payları Hesabı (-) 271 Arama giderleri hesabı Bu hesap, arama amacıyla yapılan giderlerin izlenmesi için kullanılır. 277 Diğer özel tükenmeye tabi varlıklar hesabı Bu hesap, yukarıda sayılanlar dışında kalan diğer özel tükenmeye tabi varlık kalemlerinin izlenmesi için kullanılır. 278 Birikmiş tükenme payları hesabı (-) Bu hesap, özel tükenmeye tabi varlıklar grubuna giren kalemler için ayrılacak tükenme paylarının izlenmesi için kullanılır. 28 Gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları Madde 64 — Bu hesap grubu, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak, gelecek yıllara ait olan giderler ile faaliyet dönemine ait olup, gelecek yıllarda tahsil edilebilecek gelirlerin izlenmesi için kullanılır. Bu grupta yer alan tutarlardan süresi bir yılın altına inenler, dönen varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları hesap grubunun ilgili hesaplarına aktarılır. Gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur. 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı 281 Gelir Tahakkukları Hesabı 280 Gelecek yıllara ait giderler hesabı Bu hesap, dönem içinde ödenen ancak, gelecek yılların faaliyet hesaplarına dahil edilecek olan giderlerin izlenmesi için kullanılır. 281 Gelir tahakkukları hesabı Bu hesap, faaliyet alacakları ve kurum alacakları hesap gruplarında izlenmeyen ve tahakkuk etmiş gelirlerden kaynaklanan ancak, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde istenebilir duruma gelecek olan alacakların izlenmesi için kullanılır. 29 Diğer duran varlıklar Madde 65 — Bu hesap grubu, duran varlık niteliği taşıyan ve duran varlık hesap gruplarına girmeyen diğer duran varlıklar ile ilgili duran varlık hesaplarından, bu gruptaki hesaplara aktarılan amortismana tabi varlıkların birikmiş amortismanlarının izlenmesi için kullanılır. Diğer duran varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur. 293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar Hesabı 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı 2013 | 425 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) 293 Gelecek yıllar ihtiyacı stoklar hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin tedbirli satın alma ve üretme politikası gereği ve stok dönüş hızı düşüklüğü nedeniyle bulundurdukları ve (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./13 mad.) bir yıldan daha uzun bir sürede231 kullanacakları stokların izlenmesi için kullanılır. 294 Elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabı Bu hesap, çeşitli nedenlerle kamu idarelerinde kullanılma ve satış olanaklarını yitiren stoklar ve maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılır. 297 Diğer çeşitli duran varlıklar hesabı Bu hesap, yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer çeşitli duran varlıkların izlenmesi için kullanılır. 299 Birikmiş amortismanlar hesabı (-) Bu hesap, diğer duran varlıklar hesap grubunda yer alan hesaplarda kayıtlı amortismana tabi duran varlıklar için ayrılmış olan amortisman tutarlarını izlemek için kullanılır. 3 Kısa vadeli yabancı kaynaklar Madde 66 — Bu ana hesap grubu, (EK: İbare; 18/07/20112011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemi içinde geri ödenmesi gereken yabancı kaynakları kapsar. Kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu; kısa vadeli iç mali borçlar, kısa vadeli dış mali borçlar, faaliyet borçları, emanet yabancı kaynaklar, alınan avanslar, yıllara yaygın inşaat ve onarım hakedişleri, ödenecek diğer yükümlülükler, borç ve gider karşılıkları, gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları ve diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grupları şeklinde bölümlenir. 30 Kısa vadeli iç mali borçlar Madde 67 — Bu hesap grubu, kamu idarelerinin vadesi (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı; kredi kurumlarına olan borçları, para ve sermaye piyasası araçlarıyla sağlanan iç mali borçları, kısa vadeli diğer iç mali borçları ile vadesine bir yıldan az süre kalan uzun vadeli iç mali borçlarına ait anapara tutarları ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır. 231 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 13 üncü maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “içinde bulunulan faaliyet döneminden sonra” 426 | 2013 EKLER Kısa vadeli iç mali borçlar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur. 300 Banka Kredileri Hesabı 302 Para Piyasası Nakit İşlemleri Borçları Hesabı 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı 305 Bonolar Hesabı 306 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı 309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı 300 Banka kredileri hesabı Bu hesap, kamu idarelerince banka ve diğer finans kuruluşlarından vadesi (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı olarak sağlanan ulusal para birimi veya döviz cinsi kısa vadeli kredilere ilişkin tutarlar ve döviz cinsi tutarlara ait kur farkları ile uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki banka kredileri hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılır. 302 Para piyasası nakit işlemleri borçları hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin kısa vadeli nakit ihtiyacını karşılamak üzere iç borçlanma senedi ihraç etmeksizin yapılan azami otuz gün vadeli, borçlanmaların izlenmesi için kullanılır. 303 Kamu idarelerine mali borçlar hesabı Bu hesap, diğer kamu idarelerine olan kısa vadeli mali borçlar ile uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki kamu idarelerine mali borçlar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılır. 304 Cari yılda ödenecek tahviller hesabı Bu hesap, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurum nam ve hesabına ulusal para birimi veya döviz cinsi ve dövize endeksli olarak ihraç edilmiş olan ve karşılığında nakit imkanı sağlayan tahviller ve özel tertip tahvillerden vadesi bir yılın altına inmiş olanlar ile bunlardan döviz cinsi ve dövize endeksli olanların kur farklarının izlenmesi için kullanılır. 305 Bonolar hesabı Bu hesap, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurum nam ve hesabına ulusal para birimi veya döviz cinsi ve dövize endeksli olarak ihraç edilen ve karşılığında nakit imkanı sağlayan bonolar ve özel tertip bonolar ile bunlardan döviz cinsi ve dövize endeksli olanların anapara tutarları ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır. 306 Çıkarılmış diğer menkul kıymetler hesabı 2013 | 427 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bu hesap, çıkarılmış bonolar ve tahviller kapsamına alınamayan diğer menkul kıymetlerin izlenmesi için kullanılır. 309 Kısa vadeli diğer iç mali borçlar hesabı Bu hesap, kurumca devralınmış olan kısa vadeli iç mali borçlar ile yukarıdaki hesaplarda tanımlanmamış olan kısa vadeli diğer iç mali borçlar ve uzun vadeli diğer iç mali borçlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılır. 31 Kısa vadeli dış mali borçlar Madde 68 — Bu hesap grubu, kamu idarelerinin vadesi (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı dış mali borçları ile dönem sonunda vadesine bir yıldan az süre kalan uzun vadeli dış mali borçlarına ait anapara tutarları ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır. Kısa vadeli dış mali borçlar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabı 310 Cari yılda ödenecek dış mali borçlar hesabı Bu hesap, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak herhangi bir dış finansman kaynağından, belirli bir geri ödeme planına göre geri ödenmek üzere sağlanan dış borçlardan cari yılda ödenecek olanların anapara tutarları ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır. 32 Faaliyet borçları (DEĞİŞİK: “69” uncu madde; 18/07/2011-2011/2036 K./14 mad.) Madde 69 — Bu hesap grubu, kamu idarelerinin, ödeme emri belgesine bağlandığı halde henüz hak sahiplerine ödenemeyen bütçe emanetlerinin, mal alınıp, hizmet gördürülerek gider gerçekleşmiş olmakla birlikte ödeneği bulunmadığı için ödenemeyen borçlarının, ödemelere ilişkin nakit talep ve tahsislerinin ve mal ve hizmet alış faaliyetleri dolayısıyla ortaya çıkan diğer borçlarının izlenmesi için kullanılır. Faaliyet borçları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı 325 Nakit Talep ve Tahsisleri Hesabı 329 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı 320 Bütçe emanetleri hesabı Bu hesap, mali yıl içinde ödeme emri belgesine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya hak sahibinin müracaat etmemesi nedeniyle ilgililerine ödenemeyen tutarların izlenmesi için kullanılır. 322 Bütçeleştirilecek borçlar hesabı 428 | 2013 EKLER Bu hesap, mevzuatı gereğince yapılması öngörülen bir hizmet veya husus karşılığı olmak üzere gerçekleştiği halde; ödeneği bulunmaması veya kanunen ödenek üstü sarfiyata izin verilmemesi gibi nedenlerle bütçeye gider kaydedilemeyen borçların izlenmesi için kullanılır. 325 Nakit talep ve tahsisleri hesabı Bu hesap, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri muhasebe birimlerinin nakit ihtiyaçlarının belirlenmesi, talep edilmesi ve karşılanan tutarlardan gerçekleştirilen ödemelerin izlenmesi için kullanılır. 329 Diğer çeşitli borçlar hesabı Bu hesap, bu grup içindeki hesap kalemlerinin hiçbirinin kapsamına alınamayan borçların izlenmesi için kullanılır. 33 Emanet yabancı kaynaklar Madde 70 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince yürütülen herhangi bir iş dolayısıyla veya mevzuat gereğince depozito, teminat veya emanet olarak yapılan tahsilatlar, okul pansiyonları işlemleri, muhasebe birimlerinin adına işlem yapan mutemetliklerle olan nakit ilişkileri ve konsolosluk tahsilatları ile risk yönetimi kapsamında oluşturulan risk hesabı işlemlerinin izlenmesi için kullanılır. Emanet yabancı kaynaklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur. 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 332 Okul Pansiyonları Hesabı 333 Emanetler Hesabı 337 Mutemetlikler Cari Hesabı 338 Konsolosluk Cari Hesabı 339 Risk Hesabı 330 Alınan depozito ve teminatlar hesabı Bu hesap, mevzuatları gereği nakden veya mahsuben tahsil edilen depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır. 332 Okul pansiyonları hesabı Bu hesap, okul pansiyonları ile ilgili işlemlerin izlenmesi için kullanılır. 333 Emanetler hesabı Bu hesap, muhasebe birimlerince emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılır. 337 Mutemetlikler cari hesabı Bu hesap, muhasebe birimlerinin kendilerine bağlı muhasebe yetkilisi mutemetlikleriyle olan nakit ilişkilerinin izlenmesi için kullanılır. 2013 | 429 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 338 Konsolosluk cari hesabı Bu hesap, muhasebe birimince elçilik veya konsolosluk nezdindeki paralardan ödenmesi talimatı verilen bütçe giderleri ile avans ve kredilerin izlenmesi için kullanılır. 339 Risk hesabı Bu hesap, hazinece verilen garantiler kapsamında risk hesabından ödenecek bütün tutarlar ile risk yönetimi kapsamında, öngörülmesi mümkün bulunmayan ödemelerin karşılanması amacıyla T.C. Merkez Bankası nezdinde oluşturulan hesaba ilişkin tahsilat ve ödemelerin izlenmesi için kullanılır. 34 Alınan avanslar Madde 71 — Bu hesap grubu, iş, sözleşme ve diğer nedenlerle üçüncü kişilerden alınan avansların izlenmesi için kullanılır. Alınan avanslar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 349 Alınan Diğer Avanslar Hesabı 340 Alınan sipariş avansları hesabı Bu hesap, mal ve hizmet satış faaliyeti olan kamu idarelerinin satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleriyle ilgili olarak peşin tahsil ettiği avans tutarlarının izlenmesi için kullanılır. 349 Alınan diğer avanslar hesabı Bu hesap, alınan diğer kısa vadeli avansların izlenmesi için kullanılır. 35 Yıllara yaygın inşaat ve onarım hakedişleri Madde 72 — Bu hesap grubu; yıllara yaygın taahhüt işleri yapan kamu idarelerinin üstlendikleri işlerden gerçekleştirdikleri kısım karşılığında aldıkları hakedişlerin izlenmesi için kullanılır. Yıllara yaygın inşaat ve onarım hakedişleri, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 350 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri Hesabı 350 Yıllara yaygın inşaat ve onarım hakedişleri hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin üstlendiği yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinden tamamlanan kısımlar için düzenlenen hakediş bedellerinin izlenmesi için kullanılır. 36 Ödenecek diğer yükümlülükler Madde 73 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince sorumlu veya mükellef sıfatıyla ödenecek her türlü vergi, resim, harç ve benzeri borçlar, sosyal güvenlik kesintileri, fonlar veya diğer kamu idareleri adına tahsil edilen tutarlar ve mevzuatı gereğince bütçe gelirlerinden 430 | 2013 EKLER diğer kamu idareleri adına ayrılan paylar ile ertelenen borç ve yükümlülüklerin izlenmesi için kullanılır. Ödenecek diğer yükümlülükler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur. 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı 362 Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabı 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı 368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı 360 Ödenecek vergi ve fonlar hesabı Bu hesap, mevzuatı gereği nakden veya mahsuben tahsil edilip ilgili vergi dairesine ödenmesi gereken tutarların izlenmesi için kullanılır. 361 Ödenecek sosyal güvenlik kesintileri hesabı Bu hesap, sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre sosyal güvenlik kurumları adına nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılır. 362 Fonlar veya diğer kamu idareleri adına yapılan tahsilat hesabı Bu hesap, mevzuatları gereği, bütçe dışı fonlar veya diğer kamu idareleri adına tahakkuklu veya tahakkuksuz olarak yapılan tahsilatın izlenmesi için kullanılır. 363 Kamu idareleri payları hesabı Bu hesap, nakden veya mahsuben tahsil edilip, özel kanunları gereğince, mahalli idareler ve fonlar ile diğer kamu idarelerine aktarılmak üzere hesaplanan tutarların izlenmesi için kullanılır. 368 Vadesi geçmiş, ertelenmiş veya taksitlendirilmiş vergi ve diğer yükümlülükler hesabı Bu hesap, kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve diğer yükümlülükler ile ertelenen veya taksitlendirilen vergi ve diğer yükümlülüklerin izlenmesi için kullanılır. 37 Borç ve gider karşılıkları Madde 74 — Bu hesap grubu, mevzuatı gereğince belirlenen esaslar çerçevesinde ayrılacak her türlü borç ve gider karşılığının izlenmesi için kullanılır. Borç ve gider karşılıkları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı 2013 | 431 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 372 Kıdem tazminatı karşılığı hesabı Bu hesap, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılır. 379 Diğer borç ve gider karşılıkları hesabı Bu hesap, kısa vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlenmesi için kullanılır. 38 Gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları Madde 75 — Bu hesap grubu, içinde bulunulan dönemde veya daha önceki dönemlerde ortaya çıkan gelecek aylara ait gelirler ile faaliyet dönemine ait olup ödemesi gelecek aylarda yapılacak giderlerin izlenmesi için kullanılır. Gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur. 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 380 Gelecek aylara ait gelirler hesabı Bu hesap, içinde bulunulan dönemde veya daha önceki dönemlerde tahsil edilen ancak, takip eden aylara ait olan gelirlerin izlenmesi için kullanılır. 381 Gider tahakkukları hesabı Bu hesap, kısa vadeli iç ve dış mali borçlar hesap gruplarında izlenmeyen; tahakkuk etmiş giderlerden kaynaklanan ancak, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemde ödenebilir duruma gelecek olan tutarların izlenmesi için kullanılır. 39 Diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar Madde 76 — Bu hesap grubu, kısa vadeli yabancı kaynak niteliğinde olup yukarıdaki gruplara dahil edilemeyen hesaplanan katma değer vergisi, sayım fazlaları ve diğer çeşitli yabancı kaynaklar gibi tutarların izlenmesi için kullanılır. Diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı 397 Sayım Fazlaları Hesabı 399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 391 Hesaplanan katma değer vergisi hesabı Bu hesap, katma değer vergisi mükellefi kamu idarelerince teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma değer vergisi ile işlemi gerçekleşmeyen ya da işlemden vazgeçilen mal ve hizmetlere ilişkin katma değer vergilerinin izlenmesi için kullanılır. 432 | 2013 EKLER 397 Sayım fazlaları hesabı Bu hesap, yapılan sayımlar sonucunda tespit edilen kasa, döviz, alınan çek, menkul kıymet ve benzeri fazlalıklarının nedenleri belirleninceye kadar geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır. 399 Diğer çeşitli kısa vadeli yabancı kaynaklar hesabı Bu hesap, bu grup içinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli kısa vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır. 4 Uzun vadeli yabancı kaynaklar Madde 77 — Bu ana hesap grubu, vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı232 aşan uzun vadeli yabancı kaynakları kapsar. Uzun vadeli yabancı kaynaklar; uzun vadeli iç mali borçlar, uzun vadeli dış mali borçlar, faaliyet borçları, diğer borçlar, alınan avanslar, borç ve gider karşılıkları, gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları ile diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grupları şeklinde bölümlenir. 40 Uzun vadeli iç mali borçlar Madde 78 — Bu hesap grubu, kamu idarelerinin vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı233 aşan; kredi kurumlarına olan borçları, para ve sermaye piyasası araçlarıyla sağlanan iç mali borçları ve uzun vadeli diğer iç mali borçların anapara tutarları ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır. Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki kısa vadeli iç mali borçlar hesap grubundaki ilgili hesaplara aktarılır. Uzun vadeli iç mali borçlar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 400 Banka Kredileri Hesabı 403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 404 Tahviller Hesabı 407 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı 409 Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı 400 Banka kredileri hesabı 232 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini” 233 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini” 2013 | 433 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bu hesap, kamu idarelerince banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan ve vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı234 aşan kredilere ilişkin tutarlar ile kur farklarının izlenmesi için kullanılır. 403 Kamu idarelerine mali borçlar hesabı Bu hesap, diğer kamu idarelerine olan ve vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı235 aşan mali borçların izlenmesi için kullanılır. 404 Tahviller hesabı Bu hesap, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurum nam ve hesabına ulusal para birimi veya döviz cinsi ve dövize endeksli olarak ihraç edilen ve karşılığında nakit imkanı sağlayan tahviller ve özel tertip tahviller ile bunlardan döviz cinsi ve dövize endeksli olanların kur farklarının izlenmesi için kullanılır. 407 Çıkarılmış diğer menkul kıymetler hesabı Bu hesap, bu grupta tanımlanmış menkul kıymetler dışında kalan çıkarılmış diğer menkul kıymetlerin izlenmesi için kullanılır. 409 Uzun vadeli diğer iç mali borçlar hesabı Bu hesap, madeni para basımından doğan borçlar ile karşılığında kağıt verilmeyen ve diğer hesaplarda izlenemeyen uzun vadeli diğer iç mali borçların izlenmesi için kullanılır. 41 Uzun vadeli dış mali borçlar Madde 79 — Bu hesap grubu, kamu idareleri adına vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı236 aşan bir süreyle; yabancı para üzerinden yapılan dış borçlanma, program ve dış proje kredi kullanımlarına ait anapara tutarları (mal, hizmet ve eğitim bedeli olarak kullanılan krediler dahil), garantili borçlardan devir alınanların anapara tutarları ile kur farklarının izlenmesi için kullanılır. Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki kısa vadeli dış mali borçlar hesap grubunda yer alan ilgili hesaplara aktarılır. 234 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini” 235 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini” 236 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini” 434 | 2013 EKLER Uzun vadeli dış mali borçlar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 410 Dış mali borçlar hesabı Bu hesap, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak, kamu idareleri adına herhangi bir dış finansman kaynağından, belirli bir geri ödeme planına göre geri ödenmek üzere sağlanan dış borçların anapara tutarları ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır. 42 Faaliyet borçları Madde 80 — Bu hesap grubu, kamu idarelerinin mal ve hizmet alımları nedeniyle ya da diğer nedenlerle ortaya çıkan ve vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı237 aşan borçlarının izlenmesi için kullanılır. Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır. Faaliyet borçları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 429 Diğer Faaliyet Borçları Hesabı 429 Diğer faaliyet borçları hesabı Bu hesap, bu grup içindeki hesap kalemlerinin hiç birinin kapsamına alınamayan ve vadesi bir yılı238 aşan borçların izlenmesi için kullanılır. 43 Diğer borçlar (DEĞİŞİK: “81” inci madde; 18/07/2011-2011/2036 K./15 mad.) Madde 81 — Bu hesap grubu, bu ana hesap grubundaki başka bir grupta yer almayan ve vadesi bir yılı aşan diğer borçların izlenmesi için kullanılır. Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır. Diğer borçlar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 237 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini” 238 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini” 2013 | 435 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı 439 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı 430 Alınan depozito ve teminatlar hesabı Bu hesap, mevzuatları gereği nakden veya mahsuben tahsil edilen depozito ve teminatlardan bir yıldan daha uzun bir süre içinde iade edilecek olanların izlenmesi için kullanılır. 438 Kamuya olan ertelenmiş veya taksitlendirilmiş borçlar hesabı Bu hesap, kamuya olan vergi ve benzeri borçlardan vadesinde ödenmeyip ertelenmiş veya takside bağlanmış olup, bir yıldan daha uzun bir süre içinde ödenecek olan kısmının izlenmesi için kullanılır. 439 Diğer çeşitli borçlar hesabı Bu hesap, bu grup içindeki hesap kalemlerinin hiçbirinin kapsamına alınamayan borçların izlenmesi için kullanılır. 44 Alınan avanslar Madde 82 — Bu hesap grubu, iş, sözleşme ve diğer nedenlerle üçüncü kişilerden alınan uzun vadeli avansların izlenmesi için kullanılır. Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki alınan avanslar hesap grubunun ilgili hesaplarına aktarılır. Alınan avanslar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 440 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 449 Alınan Diğer Avanslar Hesabı 440 Alınan sipariş avansları hesabı Bu hesap, mal ve hizmet satış faaliyeti olan kamu idarelerinin gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleriyle ilgili olarak peşin tahsil ettiği ve (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./16 mad.) bir yılı239 aşan bir süreyle alınan avans tutarlarının izlenmesi için kullanılır. 449 Alınan diğer avanslar hesabı Bu hesap, alınan diğer uzun vadeli avansların izlenmesi için kullanılır. 239 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 16 ncı maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “içinde bulunulan faaliyet dönemini” 436 | 2013 EKLER 47 Borç ve gider karşılıkları Madde 83 — Bu hesap grubu, mevzuatı gereğince belirlenen esaslar çerçevesinde ayrılacak uzun vadeli her türlü borç ve gider karşılığının izlenmesi için kullanılır. Borç ve gider karşılıkları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı 472 Kıdem tazminatı karşılığı hesabı Bu hesap, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan uzun vadeli kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılır. 479 Diğer borç ve gider karşılıkları hesabı Bu hesap, uzun vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlenmesi için kullanılır. 48 Gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları Madde 84 — Bu hesap grubu, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan gelecek yıllara ait gelirler ile faaliyet dönemine ait olup, ödemesi gelecek yıllarda yapılacak giderlerin izlenmesi için kullanılır. Bu grupta yer alan tutarlardan süresi bir yılın altına inenler, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları hesap grubunun ilgili hesaplarına aktarılır. Gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı 481 Gider Tahakkukları Hesabı 80 Gelecek yıllara ait gelirler hesabı Bu hesap, dönem içinde tahsil edilen ancak, gelecek yılların faaliyet hesaplarına ait olan gelirlerin izlenmesi için kullanılır. 481 Gider tahakkukları hesabı Bu hesap, uzun vadeli iç ve dış mali borçlar hesap gruplarında izlenmeyen, tahakkuk etmiş giderlerden kaynaklanan ancak, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden yıllarda ödenebilir duruma gelecek olan borçların izlenmesi için kullanılır. 49 Diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar Madde 85 — Bu hesap grubu, yukarıdaki hesap gruplarında tanımlanmamış olan diğer uzun vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır. Diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 2013 | 437 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 499 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 499 Diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar hesabı Bu hesap, yukarıdaki hesaplarda tanımlanmamış olan diğer uzun vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır. 5 Öz kaynaklar Madde 86 — Bu ana hesap grubu, varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar toplamı arasındaki farkın izlenmesi için kullanılır. Öz kaynaklar ana hesap grubu; net değer/sermaye, değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, yedekler, geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları ve geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları ile dönem faaliyet sonuçları hesap grupları şeklinde bölümlenir. 50 Net değer Madde 87 — Bu hesap grubu varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar, değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, yedekler, geçmiş yıllar olumlu-olumsuz faaliyet sonuçları ve dönem faaliyet sonuçları toplamı arasındaki farkı ifade eden net değerin/sermayenin izlenmesi için kullanılır. Net değer/Sermaye, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 500 Net Değer/Sermaye Hesabı 500 Net değer/Sermaye hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin hesaplarında kayıtlı varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar, değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, yedekler, geçmiş yıllar olumlu-olumsuz faaliyet sonuçları ve dönem faaliyet sonuçları toplamı arasındaki fark; ilk kuruluşta verilen varlık karşılıkları; hesaplarında kayıtlı olmayan varlık ve yabancı kaynaklarından kaydi envanteri yapılarak hesaplara alınanlar ile öz kaynaklar ana hesap grubundaki diğer hesaplarda kayıtlı tutarlardan bu hesaba aktarılmasına karar verilenlerin izlenmesi için kullanılır. 51 Değer hareketleri Madde 88 — Bu hesap grubu, aynı bütçeli muhasebe birimleri arasındaki nakit ve nakit dışı değer hareketlerine ait işlemlerin izlenmesi için kullanılır. Değer hareketleri, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 510 Nakit Hareketleri Hesabı 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabı 512 Proje Özel Hesabından Kullanımlar Hesabı 513 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Bildirim Hesabı 519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı 510 Nakit hareketleri hesabı 438 | 2013 EKLER Bu hesap, gerek tek hazine hesabı sistemine dahil gerekse tek hazine hesabı sistemi dışında kalan muhasebe birimlerince; nakit fazlası olarak veya diğer muhasebe birimlerine nakit ihtiyacı olarak gönderilen paraların izlenmesi için kullanılır. 511 Muhasebe birimleri arası işlemler hesabı Bu hesap, aynı bütçeli kamu idaresi muhasebe birimlerinin birbirlerine gönderdikleri para ve kıymetler ile birbirleri adına nakden veya mahsuben yaptıkları tahsilat ve ödemelerin izlenmesi için kullanılır. 512 Proje özel hesabından kullanımlar hesabı Bu hesap, dış finansman kaynağı tarafından proje özel hesabına aktarılan dış proje kredilerine ilişkin kullanım bilgilerinin Devlet Borçları Muhasebe Birimi ve ilgili kurum muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır. 513 Doğrudan dış proje kredi kullanımları bildirim hesabı Bu hesap, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince, hazine hesaplarına intikal ettirilmeksizin, dış finansman kaynağından doğrudan kullanılan dış proje kredilerinden, ilgili kurum muhasebe birimlerince teyit edildiği bildirilen tutarların, Devlet Borçları Muhasebe Birimi ve ilgili kurum muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır. 519 Değer hareketleri sonuç hesabı Bu hesap, bu grup içindeki hesapların yıl sonunda kalan bakiyelerinin izlenmesi için kullanılır. 52 Yeniden değerleme farkları Madde 89 — Bu hesap grubu, bilançonun aktifinde kayıtlı maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran varlıkların yeniden değerlemesinde oluşan farkların izlenmesi için kullanılır. Yeniden değerleme farkları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 522 Yeniden değerleme farkları hesabı Bu hesap, bilançonun aktifinde kayıtlı maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran varlıklardan yeniden değerlemeye tabi tutulanların yeniden değerlemesinde oluşan farkların izlenmesi için kullanılır. 54 Yedekler Madde 90 — Bu hesap grubu, yasal zorunluluk veya diğer nedenlerle alınan kararlar uyarınca ayrılan yedeklerin izlenmesi için kullanılır. 2013 | 439 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Yedekler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 540 Yasal Yedekler Hesabı 541 Statü Yedekleri Hesabı 542 Olağanüstü Yedekler Hesabı 548 Diğer Yedekler Hesabı 549 Özel Fonlar Hesabı 540 Yasal yedekler hesabı Bu hesap, mevzuatı uyarınca ayrılmış bulunan yedeklerin izlenmesi için kullanılır. 541 Statü yedekleri hesabı Bu hesap, ana sözleşme hükümleri çerçevesinde ayrılan yedeklerin izlenmesi için kullanılır. 542 Olağanüstü yedekler hesabı Bu hesap, ayrılmasına karar verilen olağanüstü yedek akçeler ile dağıtım dışı kalan kârların izlenmesi için kullanılır. 548 Diğer yedekler hesabı Bu hesap, özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmamış olan olumlu faaliyet sonuçlarından ayrılan diğer yedeklerin izlenmesi için kullanılır. 549 Özel fonlar hesabı Bu hesap, tasarrufu zorunlu yasal fonlar ile diğer maksatlarla ayrılan fonların izlenmesi için kullanılır. 57 Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları Madde 91 — Bu hesap grubu, geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır. Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı 570 Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabı Bu hesap, geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan olumlu faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır. 58 Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları (-) Madde 92 — Bu hesap grubu, geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır. Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 580 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı (-) 580 Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabı (-) Bu hesap, geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan olumsuz faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır. 440 | 2013 EKLER 59 Dönem faaliyet sonuçları Madde 93 — Bu hesap grubu, dönem olumlu veya olumsuz faaliyet sonucunun izlenmesi için kullanılır. Dönem faaliyet sonuçları, sonucun olumlu veya olumsuz olmasına göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı (-) 590 Dönem olumlu faaliyet sonuçları hesabı Bu hesap, faaliyet döneminde ortaya çıkan olumlu faaliyet sonucunun izlenmesi için kullanılır. 591 Dönem olumsuz faaliyet sonuçları hesabı (-) Bu hesap, faaliyet döneminde ortaya çıkan olumsuz faaliyet sonucunun izlenmesi için kullanılır. 6 Faaliyet hesapları Madde 94 — Bu ana hesap grubu, kamu idarelerinin faaliyet dönemine ilişkin olarak tahakkuk eden her türlü gelir ve giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi ve faaliyet sonuçlarının üretilmesi için kullanılır. Faaliyet hesapları ana hesap grubu; gelir hesapları, indirim, iade ve iskonto hesapları, gider hesapları ve faaliyet sonuçları hesap grupları şeklinde bölümlenir. 60 Gelir Hesapları Madde 95 — Bu hesap grubu, faaliyet dönemine ilişkin olarak tahakkuk eden her türlü gelirin, ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi için kullanılır. Gelir hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 600 Gelirler Hesabı 600 Gelirler hesabı Bu hesap, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk eden her türlü gelirin izlenmesi için kullanılır. 61 İndirim, iade ve iskonto hesapları Madde 96 — Bu hesap grubu, gelir olarak tahakkuk eden tutarlardan yapılan indirim, iade ve iskontoların izlenmesi için kullanılır. İndirim, iade ve iskonto hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 610 İndirim, İade ve İskontolar Hesabı 610 İndirim, iade ve iskontolar hesabı Bu hesap, gelir olarak tahakkuk eden tutarlardan yapılan indirim, iade ve iskontoların izlenmesi için kullanılır. 2013 | 441 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 63 Gider hesapları Madde 97 — Bu hesap grubu, faaliyet dönemine ilişkin olarak tahakkuk ettirilen her türlü giderin, ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi için kullanılır. Gider hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 630 Giderler Hesabı 630 Giderler hesabı Bu hesap, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk ettirilen her türlü giderin izlenmesi için kullanılır. 69 Faaliyet sonuçları Madde 98 — Bu hesap grubu, faaliyet dönemine ait gelir ve gider hesapları hesap grupları ile indirim, iade ve iskonto hesapları hesap grubunda yer alan hesaplardan dönem faaliyet sonucunun üretilmesi için kullanılır. Faaliyet sonuçları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 690 Faaliyet sonuçları hesabı Bu hesap, faaliyet dönemine ait gelir ve gider hesapları hesap grupları ile indirim, iade ve iskonto hesapları hesap grubunda yer alan hesaplarda kayıtlı tutarlardan dönem faaliyet sonucunun elde edilmesi için kullanılır. 7 Maliyet hesapları Madde 99 — Kapsama dahil kamu idarelerinden maliyet muhasebesi uygulayanlar, maliyet işlemleri için bu ana hesap grubunu Bakanlıkça yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerine uygun olarak kullanırlar. Bu grupta oluşan sonuçlar, faaliyet hesapları ana hesap grubuna aktarılır. 8 Bütçe hesapları Madde 100 — Bu ana hesap grubu, kamu idarelerinin bütçe gelir ve bütçe giderlerinin bütçelerinde yer alan ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi ve bütçe uygulama sonuçlarının üretilmesi için kullanılır. Bütçe hesapları ana hesap grubu; bütçe gelir hesapları, bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları, bütçe gider hesapları ve bütçe uygulama sonuçları hesap grupları şeklinde bölümlenir. 80 Bütçe gelir hesapları Madde 101 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince nakden veya mahsuben tahsil edilen bütçe gelirlerinin izlenmesi için kullanılır. 442 | 2013 EKLER Bütçe gelir hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 800 Bütçe gelirleri hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin bütçeleri veya özel kanunları gereğince bütçe geliri olarak tanımlanan nakden veya mahsuben yapılan her türlü tahsilatın izlenmesi için kullanılır. 805 Gelir yansıtma hesabı Bu hesap, kamu idarelerince bütçe gelirleri hesabı veya bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabına kaydedilen tutarların ilgisine göre faaliyet hesapları veya ilgili bilanço hesaplarına yansıtılması için kullanılır. 81 Bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları Madde 102 — Bu hesap grubu, bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilattan mevzuatı gereğince yapılan ret ve iadelerin izlenmesi için kullanılır. Bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 810 Bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabı Bu hesap, bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilattan mevzuatı gereğince yapılan ret ve iadelerin izlenmesi için kullanılır. 83 Bütçe gider hesapları Madde 103 — Bu hesap grubu, nakden veya mahsuben ödenen bütçe giderlerinin izlenmesi için kullanılır. Bütçe gider hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 830 Bütçe Giderleri Hesabı 833 Bütçeden Mahsup Edilecek Ödemeler Hesabı 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 830 Bütçe giderleri hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin bütçeleri ile ilgili olup; ödeneğine dayanılarak veya bütçe mevzuatı ve diğer mevzuatın verdiği yetkilerle ödenek üstü olarak nakden veya mahsuben yapılan bütçe giderlerinin izlenmesi için kullanılır. 833 Bütçeden mahsup edilecek ödemeler hesabı Bu hesap, herhangi bir dış finansman anlaşmasının yürürlüğe girmesini sağlayacak kanuni düzenlemelerin tamamlanmasına kadar, 2013 | 443 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ anlaşma gereğince peşin ödenmesi gereken komisyon, ücret, garanti ücreti ve benzeri giderler, vadesinde ödenmediği takdirde gecikme faizi doğuracak iç ve dış mali borçlar ile ilgili faiz giderleri, ödeneğinin yılı bütçesinde bulunmasına rağmen tahakkuk işlemlerinin tamamlanamadığı durumlar ile bütçelerinde bu hesaba kaydedilmesi öngörülen işlemlerin muhasebeleştirilmesi için kullanılır. 834 Geçen yıl bütçe mahsupları hesabı Bu hesap, mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilerden bütçe giderine dönüşenlerin izlenmesi için kullanılır. 835 Gider yansıtma hesabı Bu hesap, bütçe giderleri hesabı, bütçeden mahsup edilecek ödemeler hesabı ve geçen yıl bütçe mahsupları hesabına kaydedilen tutarların, giderler hesabı veya ilgili bilanço hesabına yansıtılması için kullanılır. 89 Bütçe uygulama sonuçları Madde 104 — Bu hesap grubu, bütçe gelir ve bütçe gider hesapları hesap grupları ile bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları hesap grubunda yer alan hesaplardan bütçe uygulama sonuçlarının üretilmesi için kullanılır. Bütçe uygulama sonuçları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur: 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı 895 Bütçe uygulama sonuçları hesabı Bu hesap, bütçe yılına ait bütçe gelir ve bütçe gider hesapları hesap grupları ile bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları hesap grubunda yer alan hesaplarda kayıtlı tutarlardan bütçe uygulama sonuçlarının elde edilmesi için kullanılır. 9 Nazım hesaplar Madde 105 — Bu ana hesap grubu, varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarında izlenmeyen ve muhasebenin sadece bilgi verme görevi yüklediği işlemler ile kamu idarelerinin muhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemleri ve gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülükleri kapsar. İleride yükümlülük doğurabilecek işlemler ile kamu idarelerinin her türlü garantileri ve taahhütleri bu grupta açılacak hesaplara kaydedilir ve raporlanır. Nazım hesaplar ana hesap grubu; niteliklerine göre kullanılması zorunlu olan ödenek hesapları, nakit dışı teminat ve kişilere ait menkul kıymet hesapları, taahhüt hesapları ve verilen garanti hesapları hesap grupları yanında kamu idarelerinin kendi yönetim ve bilgi ihtiyaçlarına uygun olarak açılacak hesap grupları şeklinde bölümle- 444 | 2013 EKLER nir. Kamu idareleri yönetim ve bilgi ihtiyaçlarına göre kendi nazım hesaplarını oluşturabilir. 90 Ödenek hesapları Madde 106 — Bu hesap grubu, bütçe ödeneklerinin, muhasebe birimlerine gelen ödeneklerin, bunlardan yapılan kullanım ve tenkisler ile mahsup dönemine aktarılan tutarların izlenmesi için kullanılır. Ödenek hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 902 Bütçe Ödenek Hareketleri Hesabı 903 Kullanılacak Ödenekler Hesabı 904 Ödenekler Hesabı 905 Ödenekli Giderler Hesabı 906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı 900 Gönderilecek bütçe ödenekleri hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülen ödenekler ve bunlardan yapılan kesintiler, geçen yıldan devreden ödenekler, mali yıl içinde eklenen ödenekler ve ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar ile bu ödeneklerden, merkezde veya merkez dışında kullanılmak üzere gönderilenlerin, gönderilen ödeneklerden tenkis edildiği için iade alınanların ve iptal edilenlerin merkez muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır. 901 Bütçe ödenekleri hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülen ödenekler ve bunlardan yapılan kesintiler, geçen yıldan devreden ödenekler, mali yıl içinde eklenen ödenekler ve ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar ile bu ödeneklerden iptal edilenlerin merkez muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır. 902 Bütçe ödenek hareketleri hesabı Bu hesap, kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülen ödeneklerden merkezde veya merkez dışında kullanılmak üzere gönderilenlerin ve gönderilen ödeneklerden tenkis edildiği için iade alınanların merkez muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır. 903 Kullanılacak ödenekler hesabı Bu hesap, muhasebe birimlerine gelen ödenekler ile bunlardan kullanılanlar veya tenkis edilenlerin izlenmesi için kullanılır. 904 Ödenekler hesabı 2013 | 445 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Bu hesap, muhasebe birimlerine gelen ödenekler ile bunlardan yapılan tenkislerin izlenmesi için kullanılır. 905 Ödenekli giderler hesabı Bu hesap, ödeneğine dayanılarak tahakkuk ettirilip nakden veya mahsuben ödenen bütçe giderleri ile ödeneğine iade edilmesi bildirilen tutarların izlenmesi için kullanılır. 906 Mahsup dönemine aktarılan kullanılacak ödenekler hesabı Bu hesap, mali yılın sonuna kadar hizmet yerine getirildiği veya mal teslim alındığı halde mahsubu yapılamadığından mahsup dönemine aktarılan ön ödemeler için saklanan ödenekler ile bunlardan mahsup dönemi sonuna kadar kullanılanlar veya tenkis edilenlerin izlenmesi için kullanılır. 907 Mahsup dönemine aktarılan ödenekler hesabı Bu hesap, mali yılın sonuna kadar hizmet yerine getirildiği veya mal teslim alındığı halde mahsubu yapılamadığından mahsup dönemine aktarılan ön ödemeler için saklanan ödenekler ile bunlardan mahsup dönemi sonuna kadar kullanılanlar veya tenkis edilenlerin izlenmesi için kullanılır. 91 Nakit dışı teminat ve kişilere ait menkul kıymet hesapları Madde 107 — Bu hesap grubu, teminat veya depozito olarak alınan teminat mektupları ve menkul kıymetler ile kişi malı olarak muhasebe birimlerine teslim edilen menkul kıymet ve varlıkların izlenmesi için kullanılır. Nakit dışı teminat ve kişilere ait menkul kıymet hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 910 Teminat Mektupları Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı 910 Teminat mektupları hesabı Bu hesap, muhasebe birimlerine teminat ve depozito olarak teslim edilen teminat ve garanti mektupları ile şahsi ve garantiye ilişkin belgeler ve bunlardan ilgililerine geri verilenler veya paraya çevrilenlerin izlenmesi için kullanılır. 911 Teminat mektupları emanetleri hesabı Bu hesaba, teminat mektupları hesabına yazılan tutarlar kaydedilir. 912 Kişilere ait menkul kıymetler hesabı Bu hesap, muhasebe birimlerine kişi malı olarak teslim edilen menkul kıymetler ile bunlardan paraya çevrilenler, başka muhasebe 446 | 2013 EKLER birimlerine gönderilenler ve ilgililerine geri verilenlerin izlenmesi için kullanılır. 913 Kişilere ait menkul kıymet emanetleri hesabı Bu hesaba, kişilere ait menkul kıymetler hesabına yazılan tutarlar kaydedilir. 92 Taahhüt hesapları Madde 108 — Bu hesap grubu, yılı için geçerli sözleşmeler ile ertesi mali yıl veya yıllara geçerli olmak üzere yapılan sözleşmelere dayanılarak girişilen taahhütler, mevzuatı gereğince bu tutarlara ilave edilen taahhütler ile bunlardan yerine getirilenler veya feshedilenlerin sözleşme fiyatlarıyla izlenmesi için kullanılır. Taahhüt hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 920 Gider Taahhütleri Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı 920 Gider taahhütleri hesabı Bu hesap, yılı için geçerli sözleşmeler ile ertesi mali yıl veya yıllara geçerli olmak üzere yapılan sözleşmelere dayanılarak girişilen ve mevzuatı gereğince bunlara ilave edilen taahhüt tutarları ile bunlardan yerine getirilenler veya feshedilenlerin sözleşme fiyatlarıyla izlenmesi için kullanılır. 921 Gider taahhütleri karşılığı hesabı Bu hesaba, gider taahhütleri hesabına yazılan tutarlar kaydedilir. 93 Verilen garanti hesapları Madde 109 — Bu hesap grubu, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kamu idarelerince diğer kamu idareleri lehine verilen garanti tutarları ile bunlardan iptal olunan, ilgili kurumca ödemesi yapılan veya ikraza dönüştürülenlerin izlenmesi için kullanılır. Verilen garanti hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 930 Verilen Garantiler Hesabı 931 Verilen Garantiler Karşılığı Hesabı 930 Verilen garantiler hesabı Bu hesap, kamu idarelerince diğer kamu idareleri lehine verilen garanti tutarları ile bunlardan ilgili kurumca ödemesi yapılan, iptal olunan, ikraza dönüştürülen veya kamu idaresince üstlenilenlerin izlenmesi için kullanılır. 931 Verilen garantiler karşılığı hesabı Bu hesaba, verilen garantiler hesabına yazılan tutarlar kaydedilir. 2013 | 447 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Hesap planları ve detaylı hesap planlarının hazırlanması Madde 110 — Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin hesap planı ve detaylı hesap planı Bakanlıkça; özel bütçe kapsamındaki idareler ile düzenleyici ve denetleyici kurumların hesap planları ve detaylı hesap planları Bakanlığın uygun görüşü üzerine ilgili kamu idareleri tarafından; merkezi yönetim kapsamı dışındaki kamu idarelerinin uygulayacakları hesap planları ise Bakanlığın uygun görüşü üzerine ilgili kamu idareleri tarafından bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak hazırlanır. BEŞİNCİ BÖLÜM Mali Raporlama Mali raporlama Madde 111 — Mali tablolar, Yönetmelikte belirlenen ilkelere ve standartlara uygun olarak hazırlanır ve belirlenen sürelerde ilgililerin bilgisine sunulur. Mali tablolar, bütünlük, güvenilirlik, kullanışlılık, yöntemsel geçerlilik ve ulaşılabilirlik ilkeleri çerçevesinde; yeterli mesleki eğitimi almış personel tarafından muhasebe kayıtlarındaki verilere dayanılarak ve istatistiksel yöntemler kullanılarak hazırlanır. Dipnotların ve açıklamaların, belirli bir olayın veya işlemin kamu idaresinin mali durumu ve faaliyetleri üzerindeki etkisinin değerlendirilmesinde yetersiz kalması halinde ilave açıklamalara yer verilir. Mali raporlamanın amaçları Madde 112 — Mali raporlama ile genel olarak kaynakların dağıtımı, uygulanan mali politikaların etkileri ile ileriye yönelik politika oluşturulması ve karar verilmesinde, kamu idaresinin mali durumu, performansı ve nakit akımları hakkında kullanıcılara kapsamlı bilgi sağlanır. Mali tablolar kamu idarelerinin; a) Kaynaklarının dağılımı ve kullanımını, b) Faaliyetlerinin nasıl finanse edildiği ve nakit ihtiyacının nasıl karşılandığını, c) Faaliyetlerini finanse edebilme ve sorumlulukları ile taahhütlerini yerine getirebilme yeteneğini, d) Mali durumu ve mali durumundaki değişiklikleri, e) Faaliyetlerindeki performans, etkinlik ve başarısını, f) Kendilerine sağlanan kaynakları bütçelerine uygun ve yasal şekilde kullanıp kullanmadıklarını, g) Mali işlemlerinde saydam olup olmadıklarını ve hesap verilebilirliğini, gösterir. 448 | 2013 EKLER Mali tablolar, bu amaçların gerçekleştirilebilmesi için; kamu idarelerinin varlıkları, yabancı kaynakları, öz kaynakları, gelirleri, giderleri ve nakit akımları hakkında bilgi verir. Mali tabloların, kullanıcıların karşılaştırma yapabilmelerini mümkün kılmak için son üç dönemin verilerini de içermeleri ve herkes tarafından anlaşılmalarını sağlayacak şekilde ve açıklamaları ile birlikte hazırlanmaları esastır. Raporlama birimi Madde 113 — Kendi adına ekonomik varlık edinebilen, yükümlülük üstlenebilen, diğer kamu idareleri veya üçüncü şahıslarla ekonomik ilişkilere girebilen kapsama dahil her kamu idaresi bir kurumsal birimdir. Kapsama dahil her kurumsal birim bir raporlama birimidir. Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri bu Yönetmeliğin uygulanmasında tek bir raporlama birimi sayılır. Ancak, bu durum genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin her biri için ayrı raporlar veya il ve muhasebe birimi düzeyinde raporlar hazırlanmasına engel değildir. Mali tabloların hazırlanmasından sorumlu olanlar Madde 114 — Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mali tabloları Bakanlıkça üretilir. Kapsama dahil diğer kamu idarelerinin muhasebe yetkilileri, mali tabloların belirlenen standartlara uygun olarak hazırlanmasından ve belirlenen süreler içinde Bakanlığa gönderilmesinden; kurumların yöneticileri de bu hususları gözetmekten sorumludur. Kapsama dahil kamu idareleri kendi ihtiyaçları için ayrıca mali tablolar hazırlayabilirler. Mali tabloların konsolide edilmesi Madde 115 — Kapsama dahil kamu idarelerinin hazırladıkları mali tablolar Bakanlıkça konsolide edilir ve bu Yönetmeliğin 136 ncı maddesinde belirtilen süreler içinde kamuoyuna sunulur. Konsolidasyon işlemi önce merkezi yönetim, yerel yönetimler ve sosyal güvenlik kurumları alt grupları bazında, daha sonra da genel yönetim düzeyinde yapılır. Konsolidasyon sonucunda ortaya çıkan mali tablolar, kapsama dahil kamu idareleri arasındaki işlemlerden kaynaklanan karşılıklı borç ve alacak doğuran işlemler arındırıldıktan sonra ilgili alt grupların veya genel yönetimin mali durumunu gösterir. Mizanlar Madde 116 — Kamu idarelerince, detaylı hesap planlarında yer alan hesaplardan aylık mizan ve yıllık olarak geçici ve kesin mizanlar düzenlenir (Örnek:3). Mizan cetveli, yevmiye defteri ile yardımcı defterlerden yararlanılarak ayrıntılı olarak ve ana hesap bazında her ayın sonu itibarıy2013 | 449 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ la düzenlenir. Cetvelde; her hesabın borç ve alacak sütunlarındaki tutarların, yevmiye ve yardımcı defterlerindeki borç ve alacak toplamlarına ve borç sütunu toplamı ile alacak sütunu toplamının birbirine eşit olması gerekir. Dönem sonu işlemleri yapılmadan önce geçici mizan düzenlenir ve bunu takiben dönem sonu işlemleri yapılır. Dönem sonu işlemleri tamamlandıktan sonra kesin mizan düzenlenir. Kesin mizanda faaliyet ve bütçe hesapları bakiye vermez. Düzenlenecek temel mali tablolar Madde 117 — Yönetmelik kapsamına dahil kamu idarelerince aşağıda sayılan mali tablolar hazırlanır ve kamuoyunun bilgisine sunulur. a) Bilanço (Örnek: 4) b) Faaliyet Sonuçları Tablosu (Örnek: 5) c) Bütçe Uygulama Sonuçları Tablosu (Örnek: 6) d) Nakit Akım Tablosu (Örnek: 7) e) Mali Varlık ve Yükümlülükler Değişim Tablosu (Örnek: 8) f) İç Borç Değişim Tablosu (Örnek: 9) g) Dış Borç Değişim Tablosu (Örnek: 10) h) Şarta Bağlı Varlık ve Yükümlülükler Tablosu (Örnek: 11) i) Gelirlerin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 12) j) Giderlerin Kurumsal Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 13) k) Giderlerin Fonksiyonel Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 14) l) Giderlerin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 15) m) Bütçe Gelirlerinin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 16) n) Bütçe Giderlerinin Kurumsal Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 17) o) Bütçe Giderlerinin Fonksiyonel Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 18) p) Bütçe Giderlerinin Finansal Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 19) r) Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 20) s) Bütçe Giderleri ve Ödenekler Tablosu (Örnek: 21) Kamu idarelerince üretilen mizanlar, yukarıda sayılan mali tablolarla birlikte belirlenen sürelerde Bakanlığa gönderilir. Yukarıda belirtilen ve şekilleri bu Yönetmelik ekinde yer alan mali tabloların şekilleri üzerinde değişiklik yapmaya, kamu idareleri itibarıyla türlerini belirlemeye veya ihtiyaç duyulması halinde yeni 450 | 2013 EKLER mali tablolar oluşturmaya ve elektronik ortamda alınmasıyla ilgili düzenlemeler yapmaya Bakanlık yetkilidir. Bilanço Madde 118 — Bilanço, genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin belli bir tarihteki varlıklarını, yabancı kaynaklarını ve öz kaynaklarını gösteren tablodur. Kesin mizanda yer alan hesapların borç kalanları bilançonun aktif hesaplarını, alacak kalanları da bilançonun pasif hesaplarını oluşturur. Aktif ve pasifi düzenleyici hesaplar bulundukları grupta eksi değer olarak gösterilir. Bilançolar, bu Yönetmeliğin 8, 9, 10 ve 11 inci maddelerinde belirlenen ilkelere uygun olarak hazırlanır ve sunulur. Bilançolar, dönemler arasında karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Faaliyet sonuçları tablosu Madde 119 — Faaliyet sonuçları tablosu, genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin bir faaliyet döneminde elde ettiği gelirleri, yaptığı giderleri, mali ve mali olmayan varlıkların yönetimi ile yükümlülüklerine ilişkin işlemlerinden kaynaklanan gelir ve giderleri gösteren ve bunlar hakkında detaylı bilgi sağlayan mali tablodur. Faaliyet sonuçları tablosu, faaliyet dönemine ait gelir ve gider hesapları hesap grupları ile indirim, iade ve iskonto hesapları hesap grubundaki hesaplardan üretilir. Dönem net fazla veya açığının ne kadarının kur ve değer değişimleri farklarından kaynaklandığı ve bunların faaliyet sonucunu nasıl etkilediği tablonun dipnotunda belirtilir. Bütün gelir ve giderler, tahakkuk ettikleri dönemin faaliyet sonuçları tablosunda gösterilir. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Bütçe uygulama sonuçları tablosu Madde 120 — Bütçe uygulama sonuçları tablosu, kapsama dahil her bir kamu idaresinin bütçe uygulamaları sonucunda belirli raporlama dönemlerinde elde ettiği bütçe gelirleri ve yaptığı bütçe giderlerini gösteren ve bunlar hakkında detaylı bilgi sağlayan mali tablodur. Bütçe uygulama sonuçları tablosu, bütçe gelir ve bütçe gider hesapları hesap grupları ile bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları hesap grubundaki hesaplardan üretilir. Bütçe yılının tamamına ilişkin olarak düzenlenen tabloya mahsup dönemi işlemleri de dahil edilir. 2013 | 451 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç mali yıla ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Nakit akım tablosu Madde 121 — Nakit akım tablosu, genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin belirli raporlama dönemleri itibarıyla nakit ve nakit benzeri varlıklarının akışını gösteren tablodur. Nakit benzeri varlıklar, hemen paraya dönüştürülebilen ve değer değişikliği oluşma ihtimali ihmal edilebilir ölçüde olan varlıklardır. Nakit akım tablosu genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin dönem nakit tahsilatları ve ödemeleri, mali ve mali olmayan varlıkları ile yükümlülüklerine ilişkin işlemlerden kaynaklanan nakit akımlarını gösterir. Nakit akım tablosunda, belirli bir dönem içinde nakit giriş ve çıkışları ihtiyaca göre sınıflandırılmış olarak yer alır. Yabancı para cinsinden olan nakit giriş ve çıkışları ilgili döviz kuru üzerinden ulusal para birimine çevrilip nakit akım tablosuna dahil edilir. Nakit ve nakit benzeri varlıkların kullanımını gerektirmeyen kazanç ve kayıplar, nakit dışı bağış ve yardımlar, takas ve trampa gibi işlemler ile gelecekte nakit akımı yaratacak işlemler nakit akım tablosuna dahil edilmez. Nakit ve nakit benzeri varlıkları oluşturan unsurların dönem başı ve dönem sonu mevcudu ile dönem içi değişim tutarı tablonun dipnotlarında ayrıca gösterilir. Söz konusu değişim tutarının, nakit akım tablosunun düzenlenmesi sonucu ortaya çıkan "Nakit Stokundaki Net Değişim" tutarına eşit olması gerekir. Nakit akım tablosu; faaliyetlerden sağlanan nakit akımları, yatırımlardan sağlanan nakit akımları ve finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit akımları şeklinde bölümlenir. a) Faaliyetlerden sağlanan nakit akımları Faaliyetlerden sağlanan nakit akımları; faaliyet gelir ve giderlerinden kaynaklanan nakit giriş ve çıkışlarından oluşur. Ancak, maddi duran varlıkların edinilmesi ve elden çıkarılması gibi işlemler sonucunda ortaya çıkan nakit akımları bu bölüme dahil edilmez. b) Yatırımlardan sağlanan nakit akımları Yatırımlardan sağlanan nakit akımları; varlık hesaplarına yansıtılan maddi duran varlık yatırımlarının üretim ve inşasına ilişkin ödemeleri de kapsamak üzere, maddi ve maddi olmayan duran varlıkların elde edilmesinden kaynaklanan nakit çıkışları ile maddi ve maddi olmayan duran varlıkların satışından kaynaklanan nakit girişlerinden oluşur. 452 | 2013 EKLER c) Finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit akımları Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akımları; 1) Tahvil ve bono gibi kısa veya uzun vadeli borçlanma araçları ihracı yoluyla veya diğer surette yapılan borçlanmalar karşılığı sağlanan nakit girişleri, 2) Borç ödemelerinden kaynaklanan nakit çıkışları, 3) Nakde eşdeğer varlık olarak nitelendirilenler ve alım-satım amacıyla elde tutulanlar hariç olmak üzere; diğer kuruluşların borçlanma senetlerini veya hisse senedi gibi öz kaynak araçlarını veya ortak girişimlerdeki ticari hakları elde etmek için yapılan nakdi ödemeler ve bunların satılmasından kaynaklanan nakit çıkış ve girişleri, 4) Üçüncü kişilere verilen nakdi borçlar ve nakit ön ödemeler ile bunlardan yapılan tahsilatlardan kaynaklanan nakit çıkış ve girişlerinden, oluşur. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç raporlama dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Mali varlık ve yükümlülükler değişim tablosu Madde 122 — Mali varlık ve yükümlülükler değişim tablosu, genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin belirli raporlama dönemleri arasında mali varlıkları ve yükümlülüklerindeki değişmeyi gösterir ve raporlama tarihi itibarıyla toplam mali varlıklar ile toplam mali yükümlükler arasındaki farkı ifade eden net mali değeri ölçer. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. İç borç değişim tablosu Madde 123 — İç borç değişim tablosu, genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin belirli raporlama dönemleri arasında iç borç tutar ve bileşimindeki değişimleri vade yapısına göre gösterir. İç borç değişim tablosu, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Dış borç değişim tablosu Madde 124 — Dış borç değişim tablosu, genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin belirli raporlama dönemleri arasında dış borç tutar ve bileşimindeki değişimleri vade yapısına göre gösterir. Dış borç değişim tablosu, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. 2013 | 453 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Şarta bağlı varlık ve yükümlülükler tablosu Madde 125 — Şarta bağlı varlık ve yükümlülükler tablosu, genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin, geçmişteki bir olay dolayısıyla gelecekte belirli koşulların gerçekleşmesi halinde kamu idaresi lehine veya aleyhine doğması muhtemel olan varlık veya yükümlülükleri gösterir. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Gelirlerin ekonomik sınıflandırılması tablosu Madde 126 — Kamu idarelerinin faaliyet gelirleri, gelirlerin ekonomik sınıflandırılması tablosunda, detaylı hesap planlarındaki sınıflamaya uygun olarak raporlanır. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Giderlerin kurumsal sınıflandırılması tablosu Madde 127 — Giderlerin kurumsal sınıflandırılması tablosu, giderlerin kurumsal düzeyde ekonomik dağılımını gösteren mali tablodur. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Giderlerin fonksiyonel sınıflandırılması tablosu Madde 128 — Giderlerin fonksiyonel sınıflandırılması tablosu, genel yönetimin temel fonksiyonları esas alınarak hazırlanır. Giderlerin fonksiyonel sınıflandırılması tablosunda giderler; genel kamu hizmetleri, savunma hizmetleri, kamu düzeni ve güvenlik hizmetleri, ekonomik işler ve hizmetler, çevre koruma hizmetleri, konut ve toplum refahı hizmetleri, sağlık hizmetleri, eğlence, kültür ve din hizmetleri, eğitim hizmetleri ve sosyal yardım hizmetleri alt sınıflarına ayrılır. Mali olmayan duran varlık edinimleri karşılığı yapılan ödemeler tabloda ayrıca gösterilir. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Giderlerin ekonomik sınıflandırılması tablosu Madde 129 — Kamu idarelerinin faaliyet giderleri, giderlerin ekonomik sınıflandırılması tablosunda, detaylı hesap planlarındaki sınıflamaya uygun olarak raporlanır. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Bütçe gelirlerinin ekonomik sınıflandırılması tablosu Madde 130 — Kamu idarelerine ait bütçe gelirleri, bütçelerindeki sınıflandırmaya uygun olarak raporlanır. Bütçe gelirlerinin eko454 | 2013 EKLER nomik sınıflandırılması tablosu, bütçe gelir hesapları hesap grubundaki hesaplardan yararlanılarak hazırlanır. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç mali yıla ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Bütçe giderlerinin kurumsal sınıflandırılması tablosu Madde 131 — Kamu idarelerine ait bütçe giderlerinin kurumsal düzeyde ekonomik dağılımını gösteren mali tablodur. Bütçe giderlerinin kurumsal sınıflandırılması tablosu, bütçe gider hesapları hesap grubundaki hesaplardan yararlanılarak hazırlanır. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç mali yıla ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Bütçe giderlerinin fonksiyonel sınıflandırılması tablosu Madde 132 — Bütçe giderlerinin fonksiyonel sınıflandırılması tablosu, kamu idarelerinin temel fonksiyonları esas alınarak hazırlanır. Bütçe giderlerinin fonksiyonel sınıflandırılması tablosunda bütçe giderleri; genel kamu hizmetleri, savunma hizmetleri, kamu düzeni ve güvenlik hizmetleri, ekonomik işler ve hizmetler, çevre koruma hizmetleri, konut ve toplum refahı hizmetleri, sağlık hizmetleri, eğlence, kültür ve din hizmetleri, eğitim hizmetleri ve sosyal yardım hizmetleri alt sınıflarına ayrılır. Bütçe giderlerinin fonksiyonel sınıflandırılması tablosu, bütçe gider hesapları hesap grubundaki hesaplardan yararlanılarak hazırlanır. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç mali yıla ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Bütçe giderlerinin finansal sınıflandırılması tablosu Madde 133 — Genel yönetime dahil kamu idarelerinin bütçe giderlerinin hangi kaynaklardan finanse edildiği, bütçe giderlerinin finansal sınıflandırılması tablosunda gösterilir. Bütçe giderlerinin finansal sınıflandırılması tablosu, bütçe gider hesapları hesap grubundaki hesaplardan yararlanılarak hazırlanır. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç mali yıla ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırılması tablosu Madde 134 — Kamu idarelerine ait bütçe giderleri, bütçelerindeki ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak raporlanır. Bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırılması tablosu, bütçe gider hesapları hesap grubundaki hesaplardan yararlanılarak hazırlanır. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç mali yıla ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır. Bütçe giderleri ve ödenekler tablosu 2013 | 455 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Madde 135 — Bütçe giderleri ve ödenekler tablosu, yapılan bütçe giderleri ile gelen ödenekler, ödeneklerden kullanılanlar ve tenkis edilenler ile ödenek üstü harcamayı gösterecek şekilde bütçe hesapları ana hesap grubundaki bütçe gider hesaplarından ve nazım hesaplar ana hesap grubundaki ödenek hesaplarından yararlanılarak hazırlanır. Raporlama süreleri Madde 136 — Mali tablolar; bu tablolarda yer alan bilgilerin, gelecekteki olaylar ve sonuçları hakkında tahminlerin oluşturulması, doğrulanması veya değiştirilmesine olanak sağlayacak şekilde ihtiyaca göre aylık, üç aylık ve yıllık olarak hazırlanır. Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait mali istatistikler, kamu idarelerince bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak hazırlanan mali tablolardan Bakanlıkça üretilir ve aylık olarak yayımlanır. Sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelere ait mali tablolardan üretilen mali istatistikler ile merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait mali istatistikler Bakanlıkça konsolide edilerek, genel yönetime ait mali istatistikler elde edilir ve üçer aylık dönemler itibarıyla hem elektronik ortamda ve hem de basılı olarak yayımlanır. Kamu idarelerine ait olarak bu Yönetmelik hükümleri uyarınca üretilen mali tablolar ile mizanlar ayrıca, altı aylık ve yıllık dönemler itibarıyla ilgili olduğu dönemi izleyen üç ay içerisinde Resmî Gazete’de yayımlanır. Mali tabloların Bakanlığa gönderilmesi Madde 137 — Genel yönetimin tüm gelir ve giderleri ile borç ve malî imkânlarının tespitinin ve takibinin yapılabilmesi amacıyla, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri, gelir ve gider tahminlerini, malî tablolarını, birbirleriyle olan borç ve alacak durumlarını, personel giderlerine ilişkin her türlü bilgi ve belgeleri, istenilmesi halinde belirlenen sürede Bakanlığa vermek zorundadır. ALTINCI BÖLÜM Muhasebe Politikalarında Değişiklikler ve Temel Yanlışlıklar Muhasebe politikalarındaki değişiklikler Madde 138 — Muhasebe politikaları, dönemden döneme tutarlı bir şekilde uygulanır. Ancak bu politikalar, yeni düzenlemelerin gerektirmesi veya işlemlerin ve olayların daha sağlıklı sunulmasını sağlamak amacıyla değiştirilebilir. Genel yönetim muhasebesinin uygulanmasına ilişkin ilkeler, esaslar, kurallar ve raporlamaya ilişkin yeni uygulamaya konulacak politikalar önceden uygulayıcılara ve kullanıcılara duyurulur ve de- 456 | 2013 EKLER ğişikliklerin mevcut muhasebe politikaları ve raporlarını nasıl etkileyeceği açıklanır. Muhasebe politikalarındaki değişiklikler Kurulca duyurulur. Temel yanlışlıklar Madde 139 — Temel yanlışlık, içinde bulunulan faaliyet döneminde fark edilen ve faaliyet sonuçları üzerindeki önemli etkisi dolayısıyla geçmiş dönemlerde yayımlanmış olan mali tabloların güvenilirliğini etkileyen yanlışlıklardır. Önceki dönemlerle ilgili süregelen herhangi bir temel yanlışlık, faaliyet sonuçlarının yeni dönem açılış kayıtlarında düzeltilir. Karşılaştırmalı bilgiler, eğer yanlışlık açıklamaya değecek kadar önemli görülürse düzeltilir ve aşağıdaki hususlar ayrıca açıklanır: a) Temel yanlışlıkların niteliği, b) İçinde bulunulan faaliyet dönemi ve geçmiş faaliyet dönemleri için yapılan düzeltmeler, c) Karşılaştırmalı mali tablolarda yer alan önceki faaliyet dönemlerine ilişkin düzeltilmiş tutarlar, d) Düzeltmenin karşılaştırmalı bilgiyi içerecek şekilde yapıldığına ilişkin hususlar. Uluslararası genel yönetim muhasebesi standartlarının uyarlanması Madde 140 — Geliştirilen uluslararası genel yönetim muhasebesi standartlarının ilk defa uygulanacak olması veya mevcut bir standardın değiştirilerek uygulanacak olması durumunda; gerekli hazırlıkların yapılabilmesi için, uygulamaya ne zaman başlanılacağı önceden Kurulca duyurulur ve gerekli görülmesi halinde bir geçiş dönemi belirlenir. YEDİNCİ BÖLÜM Muhasebe Dönemi ve Dönem Sonu İşlemleri Muhasebe dönemi ve mahsup dönemi Madde 141 — Kamu idarelerine ait gelir ve giderler tahakkuk ettirildikleri mali yılın hesaplarında gösterilir. Bütçe gelirleri tahsil edildiği, bütçe giderleri ise ödendiği yılda muhasebeleştirilir. Hesaplar mali yıl esasına göre tutulur. Mali yılın bitimine kadar fiilen yapılmış olan ödemelerden mahsup edilememiş olanların mahsup işlemleri, ödenekleri saklı tutulmak suretiyle, mali yılın bitimini izleyen bir ay içinde yapılabilir. Zorunlu hallerde bu süre, Bakanlık tarafından bütçe giderleri için bir ay, diğer işlemlerde ise beş ayı geçmemek üzere uzatılabilir. Dönem sonu işlemleri 2013 | 457 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Madde 142 — Geçici mizanın çıkarılmasından sonra dönem sonu işlemleri yapılır. Dönem sonu işlemleri; a) Bütçe gelir ve bütçe gider hesapları hesap grupları ile bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları hesap grubunda yer alan hesapların bütçe uygulama sonuçları hesabıyla karşılaştırılıp bütçe uygulama sonucunun belirlenmesi, b) Kullanılmayan ödeneklerin iptal edilmesi veya mahsup dönemine aktarılması, c) Yeniden değerlemeye tabi tutulacak varlıkların değerlemeye tabi tutulması, d) Amortismana tabi varlıklar için amortisman hesaplanması, e) Muhasebe birimlerince izlenen varlıkların sayılması ve gerekli tutanakların düzenlenmesi, f) Gelir ve gider hesapları hesap grupları ile indirim, iade ve iskonto hesapları hesap grubunda yer alan hesapların faaliyet sonuçları hesabıyla karşılaştırılıp faaliyet sonucunun belirlenmesi, ve benzeri işlemlerdir. Muhasebe döneminin kapatılması Madde 143 — Her faaliyet döneminin sonunda, muhasebe yetkilileri, dönem sonu işlemlerini yaparak yeni faaliyet döneminin açılış kaydına esas alınacak kesin mizanı çıkarır. Faaliyet hesaplarında kayıtlı gelir ve giderler karşılaştırılarak faaliyet sonucu tespit edilir. Faaliyet sonucu da öz kaynaklar hesap grubundaki dönem faaliyet sonuçları hesaplarından ilgili olanına aktarılarak faaliyet hesapları kapatılır. Hazırlanan kesin mizanda borç ve alacak kalanı veren hesaplar yeni muhasebe döneminin açılış kaydına esas teşkil eder. SEKİZİNCİ BÖLÜM Yöneticilerin Sorumluluğu, Görevlilerin Nitelikleri, Muhasebe Sisteminin Denetlenmesi Yöneticilerin sorumluluğu Madde 144 — Yönetim ve raporlama amaçlarına uygun ve etkin bir muhasebe sisteminin oluşturulmasını sağlamak üzere muhasebe birimlerinin ve kamu idarelerinin yöneticileri; a) İşlemlerin sistemli olarak ve zamanında muhasebeleştirilmesini sağlayan etkin bir kayıt sisteminin oluşturulması, b) Bütün gider ve gelir işlemlerinin hesaplara aynı yöntemle kaydedilmesi, c) Net olarak tanımlanmış kavramlar ve belgelere dayalı bir muhasebeleştirme sürecinin kurulması, d) Mali raporlar ve tabloların düzenli olarak hazırlanması, 458 | 2013 EKLER e) Bütçe ödeneklerinin her aşamada kaydı ve kullanımını izleyecek bir sistemin oluşturulması, f) Mali raporların dipnotlarında muhasebe politikalarının belirtilmesi ve bilgilerin doğru yorumlanmasını sağlayacak yeterli detayda açıklamaların yer alması, g) Borçlar ve diğer mali yükümlülükler ile ileride yükümlülük doğurabilecek taahhüt ve garantilerin kaydı, izlenmesi ve kamuoyuna açıklanması, konularında gerekli tedbirleri alır. Muhasebe memurlarının nitelikleri, sorumlulukları ve eğitimleri Madde 145 — Kamu idarelerinde mali işlemlerin kaydı, mali raporların hazırlanması ve birleştirilmesi görevlerini yürütecek memurların muhasebe ve mali raporlama konularında bilgili olması ve her türlü müdahaleden bağımsız çalışması esastır. Bu görevleri yürütecek olan memurlar muhasebe kayıtlarının belirlenen standartlara ve yöntemlere uygun olarak ve zamanında yapılmasından sorumludur. Yönetmelikte belirlenen görevleri kamu idarelerinde yürütecek memurlara, bilgi ve becerilerinin arttırılması için, gerekli ve yeterli eğitim verilir. Bu eğitimler belirli aralıklarla tekrarlanarak memurların bilgi ve becerilerinin güncel kalması sağlanır. Muhasebe sistemleri ve raporların standartlara uygunluğunun denetlenmesi Madde 146 — Kapsama dahil tüm kamu idarelerinin muhasebe işlemlerinin ve hazırlanan raporların bu Yönetmelikte belirtilen esaslar ile genel kabul görmüş uluslararası muhasebe ilkelerine uygun olarak yapılıp yapılmadığı Bakanlık tarafından denetlenebilir. DOKUZUNCU BÖLÜM Diğer Hükümler Tereddütlerin giderilmesi Madde 147 — Bu Yönetmeliğin uygulanması sırasında doğacak tereddütleri gidermeye Bakanlık yetkilidir. Yürürlükten kaldırılan mevzuat Madde 148 — 16/10/2003 tarihli ve 2003/6334 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Muhasebesi Genel Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Geçici Madde 1 — Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce kapsama dahil kamu idarelerine ait olan varlıklar ve yabancı kaynaklardan envanter ve değerlemesi yapılamadığından muhasebe kayıtlarına alınamamış olanların kayıtlara alınmasına ilişkin esas, usul ve süreler Bakanlıkça belirlenir. 2013 | 459 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Geçici Madde 2 — 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamındaki kamu idarelerinde kurulmuş döner sermaye işletmeleri, tasfiye edilinceye kadar bu Yönetmeliğin sadece bütçe işlemlerinin muhasebeleştirilmesi, raporlanması ve hesapların konsolidasyonuna ilişkin hükümlerine tabidir. Yürürlük Madde 149 — Sayıştayın da görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmelik, 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 150 — Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 460 | 2013 EKLER MAHALLİ İDARELER HARCAMA BELGELERİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, mahalli idarelerde malî işlemlerin gerçekleştirilmesi ve muhasebeleştirilmesi kapsamında, harcamalarda ödeme belgesine bağlanacak kanıtlayıcı belgeleri ve bunlardan bu Yönetmelikte düzenlenmesi gerekenlerin şekil ve türlerini belirlemektir. Dayanak MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 33 üncü maddesi ile 26/5/2005 tarihli ve 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanununun 18 inci maddesi hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bağlı idare: Belediyelere ve il özel idarelerine bağlı, ayrı bütçeli ve kanunla kurulan, kamu tüzel kişiliğini haiz su ve kanalizasyon, otobüs, ulaştırma ve benzeri hizmetleri yürüten idareleri, b) Bakanlık: İçişleri Bakanlığını, c) Belediye: 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu ile 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu kapsamında olan belediyeleri, ç) Birlik: 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu kapsamında olan mahalli idare birliklerini, d) Fatura: İş, mal veya hizmet alımlarında, işin, malın veya hizmetin özelliğine veya alımın yapıldığı yere göre düzenlenmesi gereken belgelerden; 1) Faturayı, 2) Fatura yerine geçen belgelerden serbest meslek makbuzu, gider pusulası, müstahsil makbuzu, giriş ve yolcu taşıma biletleri ile Uluslararası Hava Taşıyıcıları Birliği üyesi şirketlerce düzenlenen elektronik yolcu biletlerini, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihazlara ait satış fişini, 2013 | 461 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 3) Kanunen yukarıdaki belgeleri düzenlemek zorunda olmayanlardan alınan Yönetmelik eki Harcama Pusulasını (Örnek: 1), 4) 31/12/2005 tarihli ve 26040 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte belirlenen asgari bilgileri taşıyan alındıyı, 5) Yurtdışında yapılan iş ve hizmet alımları ile mal alım bedellerinin ödenmesinde ise, yerel teamüle uygun olarak düzenlenen ve birim amiri veya ilgili mevzuatında belirtilen yetkililerce onaylı tercümeleri ekli fatura veya benzeri belgeleri, e) Harcama Talimatı: Kamu ihale mevzuatına tabi olmayan bir giderin idare adına geçici veya kesin olarak ödenebilmesi için giderin konusunu, gerekçesini, yapılacak iş veya hizmetin süresini, tutarını, kullanılabilir ödeneğini, tertibini, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgileri gösteren ve harcama yetkilisinin imzasını taşıyan belgeyi (Örnek: 2), f) İl özel idaresi: 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununa tabi idareleri, g) Mahalli İdare: Belediye, il özel idaresi, bunlara bağlı idareler ile mahalli idare birliklerini, ğ) Onay Belgesi: İhale usulüyle yapılacak alımlarda, kamu ihale mevzuatında standart form olarak belirlenen ihale onay belgelerini; doğrudan temin suretiyle veya kamu ihale mevzuatında belirtilen istisnai alımlarda ise alım konusu işin nev’i, niteliği, varsa proje numarası, miktarı, gereken hallerde yaklaşık maliyeti, kullanılabilir ödeneği ve tertibi, alımda uygulanacak usulü, avans ve fiyat farkı verilecekse şartlarını gösteren ve harcama yetkilisinin imzasını taşıyan belgeyi, h) Ödeme Belgesi: Mahalli idarelerce, bütçeden yapılacak kesin ödemeler için düzenlenen 10/3/2006 tarihli ve 26104 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin ekinde yer alan Ödeme Emri Belgesini; ön ödeme suretiyle yapılacak ödemelerde ise anılan Yönetmelik eki Muhasebe İşlem Fişini, ı) Piyasa Fiyat Araştırması Tutanağı: Doğrudan temin usulüyle ihale komisyonu kurulmadan yapılacak alımlarda; alımı yapmakla görevlendirilen kişi veya kişilerce yapılan piyasa fiyat araştırması sonucunda alınan teklifleri, uygun görülen fiyat ile yükleniciyi gösteren ve söz konusu kişi veya kişilerce imzalanan tutanağı (Örnek: 3) ifade eder. 462 | 2013 EKLER İKİNCİ BÖLÜM Kullanılacak Belgeler Ödeme belgeleri ve bağlanacak kanıtlayıcı belgeler MADDE 4 – (1) Ödeme belgesi en az üç nüsha düzenlenir. İlk nüshası bu Yönetmelikte belirtilen eki kanıtlayıcı belgeler ile birlikte istendiğinde Sayıştaya gönderilmek, ikinci nüshası ise saklanmak üzere muhasebe birimine verilir. Üçüncü nüsha da harcama biriminde muhafaza edilir. (2) Kanıtlayıcı belgeler, kamu harcamalarının belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak yapıldığına ve gerçekleştirildiğine ilişkin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca düzenlenip onaylanan belgelerdir. Kesin veya ön ödeme şeklinde yapılacak kamu harcamalarında ödeme belgesi olarak bağlanacak kanıtlayıcı belgeler aşağıda belirtilmiştir. a) Kesin ödemelerde; bütçeden nakden veya mahsuben yapılacak kesin ödemelerde Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ekindeki Ödeme Emri Belgesine harcamanın çeşidine göre bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen belgeler kanıtlayıcı belge olarak eklenir. b) Ön ödemelerde; 1) Avans veya kredi suretiyle yapılacak ön ödemelerde; harcama talimatı, ihale mevzuatına göre yapılacak alımlarda onay belgesi, 2) Mevzuatları gereği yüklenicilere verilecek avanslarda; onay belgesi, avans teminatına ilişkin alındının onaylı örneği, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ekindeki Muhasebe İşlem Fişine kanıtlayıcı belge olarak eklenir. (3) Ödeme belgesinin birinci nüshasına, kanıtlayıcı belgelerin aslı veya yasal bir sebeple aslı temin edilemeyenlerin onaylı suretleri eklenir. Fatura ve taşınır işlem fişinin asıllarının eklenmesi esastır. Ancak, kaybolma, yırtılma, yanma gibi mücbir sebeplerle aslının temin edilemediği hallerde, fatura ve/veya taşınır işlem fişinin onaylı örnekleri eklenmek suretiyle ödeme yapılabilir. Onaylı suretlerin, onaylayan ilgili birim yetkilisinin adı, soyadı, unvanı, imzası ve resmi mühür ile onay tarihini taşıması gerekir. (4) Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri gerçekleştirme görevi sayıldığından, ödeme belgesine ayrıca bu veriler kanıtlayıcı belge olarak eklenmez. (5) Üçüncü ve dördüncü fıkraların uygulanmasında Maliye Bakanlığınca merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri için belirlenen usul ve esaslara uyulur. Taahhüt dosyası MADDE 5 – (1) İhale veya doğrudan temin usulüyle yapılacak her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ödemelerde; 2013 | 463 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ onay belgesi, ihale komisyonu kararı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesine göre doğrudan temin usulüyle ihale komisyonu kurulmadan yapılan alımlarda piyasa fiyat araştırması tutanağı (Örnek: 3) veya söz konusu maddenin (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında tek kaynaktan yapılan alımlara ilişkin olarak ihale mevzuatında belirlenen standart form, sözleşme yapılması halinde sözleşme ve Maliye Bakanlığınca merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri için belirlenen diğer belgeleri kapsayan taahhüt dosyası, ödemeden önce veya ilk hakedişle birlikte biri asıl diğeri onaylı suret olmak üzere iki nüsha yada taahhüt olunan işin bedeli bir defada tahakkuk ettirildiği takdirde bir nüsha olarak muhasebe yetkilisine verilir. (2) Taahhüt dosyasının asıl nüshası, ödeme emri belgesinin birinci nüshasına eklenir. Ancak, mal ve hizmet alımları ile yapım işi bedellerinin bir defadan fazla tahakkuk ettirilmesi halinde, diğer ödemelerde bu Yönetmeliğin ilgili maddesinde sayılan belgelerden taahhüt dosyası dışındaki belgeler eklenir. Taahhüt dosyasının onaylı sureti ise, bir defadan fazla tahakkuk ettirilen hakediş ödemelerinin kontrolü için muhasebe biriminde saklanır. Hakediş raporu MADDE 6 – (1) İhale veya doğrudan temin usulüyle yapılacak yapım işleri ile hizmet alımlarında, sözleşme ve/veya şartname hükümlerine göre yerine getirilen taahhütlerin bedellerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen hakediş raporları düzenlenir. a) Yapım İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 4): Bu rapor, yapım işlerinde yükleniciye ödenecek ara ve kesin hakediş tutarının hesaplanmasına esas olan belgelerden oluşur. Yapım türüne göre ilgili sayfaları ve gerekli görülen diğer belgeler düzenlenerek yüklenici ve yapı denetim elemanlarınca imzalanır, yetkili makamca onaylanır. b) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5): Bu rapor, hizmet işlerinde yükleniciye ödenecek ara ve kesin hakediş tutarının hesaplanmasına esas olan belgelerden oluşur. Hizmet türüne ve işin özelliğine göre yalnızca ilgili sayfaları ve gerekli görülen diğer belgeler düzenlenerek yüklenici ve kontrol elemanlarınca imzalanır, yetkili makamca onaylanır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ödeme Yapılacak Kişiler Ödemenin kimlere yapılacağı MADDE 7 – (1) Ödeme; gerçek kişilerde alacaklıya veya duruma göre vekiline, velisine, vasisine veya mutemedine; alacaklının ölümü halinde varislere; tüzel kişilerde ise kanuni temsilcilerine veya bunların tayin ettikleri vekillere; kayyım tayinini gerektiren durumlarda kayyıma yapılır. (2) Ödemenin yapılacağı kişi aşağıda belirtilen belgelere göre tespit edilir: 464 | 2013 EKLER a) Vekillere yapılacak ödemelerde, vekilin alacaklı adına tahsile yetkili olduğuna ilişkin noterce düzenlenmiş vekaletname aslı veya bunun noterce onaylanmış örneği. b) Velilere yapılacak ödemelerde, veli ve çocukların nüfus cüzdanlarının onaylı suretleri; mahkemece tayin edilmiş velilere yapılacak ödemelerde mahkeme ilamı. c) Vasilere yapılacak ödemelerde, vasi tayinine ilişkin mahkeme ilamı. ç) Varislere yapılacak ödemelerde, veraset ilamı. d) Tüzel kişilerin alacaklarının kanuni temsilcilerine ödenmesinde, noterce onaylı imza sirküleri ile ilgilinin tahsile yetkili olduğunu gösteren belge; bunların tayin ettikleri vekillere yapılacak ödemelerde ise, sadece noterce düzenlenmiş vekaletname; e) Kayyımlara yapılacak ödemelerde, kayyım tayinine ilişkin mahkeme ilamı. f) Resmi kurum ve kuruluşların alacaklarının tahsili için görevlendirilenlere alındı karşılığı yapılacak ödemelerde, dairesince verilmiş, ilgilinin tatbiki imzasını içeren yetki belgesi. g) Herhangi bir alacağı temellük eden kişilere yapılacak ödemelerde, noterce onaylanmış alacak temliknamesi. ğ) Mahalli idare personelinin aylık, ücret ve düzenli olarak yapılan benzeri alacaklarının, harcama yetkililerince yazılı olarak görevlendirilen mutemetlere ödenmesinde, Mutemet Görevlendirme Yazısı (Örnek: 6). h) Mahalli idare personelinin yolluk, tedavi gideri ve benzeri münferit alacakları ile mahalli idare personeli olmayan kişilerin hizmetleri karşılığı gerçekleşen yolluk, ders ücreti, huzur ücreti, konferans ücreti ve benzeri alacaklarının mutemetlerine ödenmesinde, her ödemeyle ilgili Şahsi Mutemet Dilekçesi (Örnek: 7). ı) Alacakların hak sahiplerinin banka hesaplarına aktarılması suretiyle ödenmesinde; alacaklının, harcama birimince onaylanmış yazılı talebi (Hak sahipleri tarafından düzenlenen fatura üzerinde alacaklının banka hesap numarasının yer alması halinde ayrıca yazılı talepleri aranmaz). (3) Yukarıda sayılan belgelerden, (a), (b), (c), (ç), (d), ve (e) bentlerinde belirtilenler Vekaletname/İlam Kayıt Defterine (Örnek: 8) kaydedilerek muhasebe biriminde açılacak dosyada saklanır. İlgilinin durumu, her ödemeden önce kontrol edildikten sonra ödeme yapılır. Resmi kurum ve kuruluşların alacaklarının tahsili için görevlendirilenlere dairesince verilmiş yetki belgesi dışında, ödeme yapılacak kişileri belirleyen diğer belgeler ödeme belgesinin birinci nüshasına eklenir. (4) Bünyesinde tedavi kurumu bulunan mahalli idarelerin muhasebe birimlerince, tedavi bedeli karşılığı tahsil edilen paralardan iadesi gereken tutarların çeşitli nedenlerle hastaya ödenememesi ha2013 | 465 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ linde ödeme, tedavi bedelinin tahsili sırasında düzenlenen alındıda hasta dışında kimliği belirtilen diğer kişilere yapılır. Bu durumda ayrıca vekaletname aranmaz. Ödeme yapılan kişilerin onaylı kimlik örnekleri ödeme belgesine eklenir. (5) Mahalli İdarelerin aleyhine sonuçlanan davalarla ilgili olarak karşı taraf lehine hükme bağlanan mahkeme masrafları ve avukatlık ücretinin ibraz olunan ilamda adı yazılı taraf vekillerine ödenmesinde de vekaletname aranmaz. (6) Vekaletten veya temsilden azledilenler, azledenler tarafından muhasebe birimine yazılı olarak bildirilir. Vekalet veya temsilden azletme yazıları geldiğinde, Vekaletname/İlam Kayıt Defterinin açıklamalar sütununa bu husus kaydedilerek, vekaletnamenin üzerine vekaletten azil yazısının tarih ve numarası yazılır. (7) Mahalli idare personelinin aylık, ücret ve düzenli olarak yapılan benzeri alacaklarının mutemetlere ödenmesine ilişkin görevlendirme yazıları, malî yılın ilk ayında ödeme belgesi ile birlikte muhasebe birimine verilir. Mutemet değişikliği halinde yeni mutemet ayrı bir görevlendirme yazısı ile muhasebe birimine bildirilir. Görevlendirme yazıları, muhasebe biriminde açılacak dosyalarda saklanır. İKİNCİ KISIM Harcamanın Çeşidine Göre Aranacak Belgeler BİRİNCİ BÖLÜM Personel Giderleri Aylıklar MADDE 8 – (1) Aylık ve aylıkla birlikte ödenen hakedişler için Aylık Bordrosu (Örnek: 9) ve Personel Bildirimi (Örnek: 10) ile duruma göre ödemenin yapıldığı ilk aya ait ödeme belgesine aşağıda belirtilen belgeler eklenir. a) İlk atamalarda, atama onayı ve işe başlama yazısı, b) Naklen atamalarda, atama onayı, işe başlama yazısı ve Personel Nakil Bildirimi (Örnek:11), c) Terfilerde, terfi onayı (Otomatik olarak yapılan kademe ilerlemelerinde terfi onayı aranmaz.), ç) Görevden uzaklaştırmalarda, yetkili makamın onayı veya yazısı, d) Görevden uzaklaştırılmış olanların göreve iadelerinde, yetkili makamın onayı ve göreve başlama yazısı, e) Görevden uzaklaştırılmış olanların açıkta kaldıkları sürelere ait aylıklarının ödenmesinde, harcama talimatı, f) Ücretli vekaletlerde, vekalet onayı ve işe başlama yazısı, g) İkinci görev ödemelerinde, ikinci görev onayı ve işe başlama yazısı, 466 | 2013 EKLER ğ) Aylıksız izin ve askerlik dönüşü yeniden işe başlamalarda, işe başlama yazısı. (2) Malî yılın ilk ayına ait ödemelerde, personelin kıdem aylığına esas hizmet sürelerini gösteren insan kaynakları birimince onaylı listenin ödeme belgesine eklenmesi gerekir. Diğer aylarda ise durumunda değişiklik olanların listesi ödeme belgesine eklenir. Zam, tazminat ve benzeri ödemeler MADDE 9 – (1) Mahalli idare personeline mevzuatları gereği yapılacak zam, tazminat ve benzeri ödemelerde aşağıda belirtilen belgeler ödeme belgesine eklenir. (2) Yabancı dil tazminatı verilebilmesi için, yabancı dil sınav sonuç belgesi; gördükleri öğrenim nedeniyle yabancı dil bilgisinin tespitine gerek görülmeyenlerde ise insan kaynakları biriminin yazısının her malî yılın ilk ödemesine ait ödeme belgesine eklenmesi gerekir. (3) Aylıklarla birlikte ödenen tazminatlar Aylık Bordrosunda; aylıklarla ödenmeyen tazminatlar ise Çeşitli Ödemeler Bordrosunda (Örnek: 12) gösterilir. (4) İş riski, iş güçlüğü, malî sorumluluk tazminatı ve eleman teminindeki güçlük zammı ile özel hizmet tazminatlarına ilişkin ana cetvel ve dağılım listelerinin, mali hizmetler birimince onaylandığı ayı izleyen aya ait ödeme belgesine eklenmesi gerekir. Ödenekler MADDE 10 – (1) İlgili mevzuatı uyarınca verilecek ödeneklerde; ödeneğin alınacağı kurumdan aylık alanların ödenekleri Aylık Bordrosu (Örnek: 9) ile, aylık almayanların ödenekleri ise Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12) ile ödenir. Sosyal yardımlar MADDE 11 – (1) Personele yapılacak sosyal yardım ödemelerinde, ödemenin çeşidine göre aşağıda belirtilen belgeler aranır. a) Evlenme Yardımı: Aile cüzdanının dairesince onaylı örneği veya nüfus kayıt örneği ödeme belgesine eklenir. b) Aile Yardımı: Aylıklarla birlikte ödenen bu yardım, personelin ilk işe girişinde alınacak Aile Yardımı Bildirimine (Örnek: 13 ) dayanılarak ödenir. Bu bildirim, personelin aile yardımından yararlanan eş veya çocuk durumunda meydana gelen değişiklikler ile yer değiştirme suretiyle atama halinde yenilenir. Bildirimler, ödeme belgesinin ilk nüshasına eklenir. c) Doğum Yardımı: Doğum olayının meydana geldiği yeri ve tarihi belirten ilgilinin dilekçesi ödeme belgesine eklenir. ç) Ölüm Yardımı: Ölüm olayının meydana geldiği yeri ve tarihi belirten ilgilinin dilekçesi ödeme belgesine eklenir. Normal süresinde ölü olarak doğan çocuklar için ödenecek ölüm yardımında, buna ilişkin raporun da aranması gerekir. 2013 | 467 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ d) Giyecek Yardımı: Nakden verilmesi gereken giyecek yardımı veya dikiş bedeli ödemelerinde; 1) İlgili mevzuatında belirtilen yetkili makamın onayı, 2) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12), 3) Ödemenin miktarını gösteren yetkili makamların kararı ödeme belgesine eklenir. Ek çalışma karşılıkları MADDE 12 – (1) Ek ders ve fazla çalışma ücretleri ile huzur hakkı ve toplantı ücretleri, konferans ücretleri ve diğer ek çalışma ücretlerinin ödenmesinde, Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12) ile birlikte duruma göre aşağıdaki belgeler ödeme belgesine eklenir. a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu veya ilgili mevzuatı uyarınca; kurs, seminer ve hizmet içi eğitim gibi faaliyetlerde ders vermekle görevlendirilenlere ödenecek ek ders ücretlerinde; 1) Görevlendirme onayı, 2) Ek Ders Ücreti Çizelgesi (Örnek: 14 ). b) Fazla çalışma ücretlerinin ödenmesinde; 1) Saat başına ödenecek fazla çalışma ücretini gösterir onay, 2) Fazla çalışma yapan personel ile çalışılan gün ve süreleri gösterir çizelge. c) Komisyon ve kurul üyelerinin huzur hakkı ve toplantı ücretlerinin ödenmesinde; 1) İlgili mevzuatında belirtilmeyenler için ödenecek miktarın tespitine ilişkin yetkili makamın onay veya yazısı, 2) Üyelerin ad-soyadlarını ve katıldıkları toplantı sayısını gösterir yetkili makamca onaylı liste. ç) Konferans ücretlerinin ödenmesinde; 1) Verilecek konferansın sayısını ve her bir konferans için verilecek ücreti gösterir Harcama talimatı, 2) Konferansın verildiğine ilişkin ilgili dairenin yazısı. (2) Yukarıda (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen ve süreklilik arz eden durumlarda, sözü edilen onay mali yılın ilk ödeme belgesine, değişiklik olması halinde ise değişikliği takip eden ilk ödeme belgesine eklenir. Ödül ve ikramiyeler MADDE 13 – (1) Personele verilecek ödül ve ikramiyelerin ödenmesinde Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek :12) ile birlikte, aşağıda belirtilen belgeler ödeme belgesine eklenir. a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uyarınca emsallerine göre başarılı görev yapan devlet memurlarına verilecek ödüllerde; İçişleri Bakanı onayı, ilave olarak birer aylık daha ödül verilmesi gereken hallerde Başbakan onayı, 468 | 2013 EKLER b) İlgili mevzuatı gereği personele verilecek ödül ve ikramiyelerin ödenmesinde; ilgili mevzuatında belirtilen yetkili makam onayı veya kararı. Sözleşmeli personel ücretleri MADDE 14 – (1) Sözleşmeli olarak istihdam edilen personel ücretlerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler ödeme belgesine eklenir. a) Aylık Bordrosu (Örnek: 9) ve Personel Bildirimi (Örnek: 10), b) İşe başlama yazısı, c) Meclis kararı, ç) Sözleşme. (2) Sözleşmeli personele, sözleşmelerine göre ödenecek tazminat, sosyal yardım, ek çalışma ve diğer ödemelerde, ödemenin çeşidine göre bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen belgeler aranır. (3) 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesinin 4 üncü fıkrası gereğince yapılacak kısmi zamanlı sözleşmeli personel ücretlerinin ödenmesinde; a) Meclis kararı, b) Sözleşme, c) Aylık Bordrosu veya fatura ödeme belgesine eklenir. (4) Meclis kararı, sözleşme ve işe başlama yazısının malî yılın ilk ödemesine ait ödeme belgesine eklenir. İşçi ücretleri MADDE 15 – (1) 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren işlerde çalışan işçilere ücret ve ücretle birlikte her ay yapılacak ödemelerde ödemenin türüne göre aşağıdaki belgeler aranır. a) Ücret ödemelerinde; 1) Personel Bildirimi (Örnek: 10), 2) İlk işe başlama, yer değiştirme ve terfilerde, İşçi Hareketleri Onayı (Örnek: 15), 3) İşçi Ücret Bordrosu (Örnek: 16) ödeme belgesine eklenir. b) Evlenme, doğum ve ölüm yardımı ödemelerinde; bu Yönetmeliğin 11 nci maddesinde belirtilen belgeler ödeme belgesine eklenir. c) Giyecek yardımı ödemelerinde; nakden yapılacak ödemelerde Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12) ödeme belgesine eklenir. ç) Kıdem tazminatı ödemelerinde; 1) Harcama talimatı, 2) Hizmet cetveli, 2013 | 469 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 3) Kıdem tazminatının hesaplanmasını gösteren belge, 4) Askerlik borçlanması varsa buna ilişkin belge, 5) Daha önce çalıştığı yerlerden ayrılırken kıdem tazminatı alıp almadığını gösterir belge, 6) Emekliye ayrılanlarda, Sosyal Güvenlik Kurumundan alınacak emekliliği hakettiğine ilişkin belge ödeme belgesine eklenir. d) İhbar tazminatı ödemelerinde; 1) Harcama talimatı, 2) Hizmet cetveli, 3) İhbar tazminatının hesaplanmasını gösteren belge ödeme belgesine eklenir. (2) İşçilerin fazla çalışma, ulusal bayram ve hafta tatili, genel tatil ile yıllık izin ücretlerinin ödenmesinde, ayrıca buna ilişkin onayın da aranması gerekir. (3) Sendikalarla yapılan toplu sözleşmenin onaylı iki nüshası, yapılacak ödemelere esas olmak üzere dönem başında muhasebe birimine verilir. Toplu sözleşmenin bir nüshası ilk ödemeye ilişkin ödeme emri belgesinin birinci nüshasına eklenir. Geçici personel giderleri MADDE 16 – (1) Geçici personel giderlerinin ödenmesinde aşağıdaki belgeler aranır. a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi veya özel mevzuatları gereğince sayım, anket, kamuoyu yoklaması, araştırma ve benzeri geçici hizmetlerde istihdam edilen kısmi zamanlı çalışanların ücretleri ile aday çırak, çırak ve stajyer öğrencilerin ücretlerinin ödenmesinde; 1) Harcama talimatı, 2) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12), 3) Gereken hallerde puantaj cetveli ödeme belgesine eklenir. b) 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu uyarınca sigorta primlerinin ödenmesinde; 1) Aylık Sigorta Primleri Bildirgesi, 2) Aday çırak, çırak veya öğrencilerin onaylı listesi ödeme belgesine eklenir. İKİNCİ BÖLÜM Tedavi ve Cenaze Giderleri Tedavi giderleri MADDE 17 – (1) Eczanelere, resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarına ve personele yapılacak ilaç ve ilaç mahiyetinde olmayan ve tedavi amacıyla kullanılan çeşitli protez ve ortez, cihaz ve malze470 | 2013 EKLER me bedelleri ile hizmet giderlerinin ödenmesinde aranacak kanıtlayıcı belgeler olarak; a) Eczanelere yapılacak ödemelerde; 1) Hastanın sevkine ilişkin belge, 2) İlaç fiyat kupürlerinin ve barkod diyagramının yapıştırılmış olduğu reçete, 3) Reçetelerin kişi bazında dökümünü gösteren liste (Fatura üzerinde döküm yapıldığı takdirde ayrıca liste düzenlenmez.), 4) Fatura ödeme belgesine eklenir. b) Personel tarafından karşılanan tedavi giderlerinin kendilerine ödenmesinde; 1) Hastanın sevkine ilişkin belge, 2) İlaç veya tıbbi malzemeye ilişkin reçete (İlaç bedellerinin ödenmesinde fiyat kupürlerinin ve barkod diyagramının reçeteye yapıştırılması zorunludur.), 3) Fatura ödeme belgesine eklenir. c) Resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarına yapılacak ödemelerde; 1) Hastanın sevkine ilişkin belge, 2) Fatura (Birden fazla kişinin tedavi giderinin aynı faturada gösterilmesi halinde, yapılan tetkik ve tedavinin kişi bazında dökümünü gösteren onaylı bir listesi de aranır.), 3) Yatan hastalar için hasta çıkış özeti (epikriz) ödeme belgesine eklenir. (2) Eczane ile her malî yılda yapılan anlaşmanın bir örneği ilk ödeme belgesi ile birlikte muhasebe birimine verilir ve muhasebe birimince açılacak dosyada saklanır. (3) Yurtdışından getirtilen ilaç bedellerinin ödenmesinde faturanın temin edilememesi halinde fiyat kupürleri esas alınır, bunlar yok ise Sağlık Bakanlığınca tespit edilen fiyatlar üzerinden ödeme yapılır. (4) Türk Eczacılar Birliğince ithal edilen ilaç bedellerinin personele ödenmesinde, yukarıda belirtilen belgelere ilave olarak Türk Eczacılar Birliğince düzenlenen Kişisel Tedavi Amacıyla Yurt Dışından İthal Edilen İlaçlara İlişkin Liste (Örnek: 18) ile alındının tasdikli bir örneği de ödeme belgesine eklenir. (5) Yurtdışında yapılacak tedavilere ilişkin giderlerin ödenmesinde temin edilen belgelerin ve bunların tercümelerinin misyon şefliğinin veya ihtisas biriminin onayını taşıması gerekir. 2013 | 471 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ (6) Mevzuatı gereğince hekim veya sağlık kurulu raporuna göre ödeme yapılacağı belirtilen hallerde raporun da ödeme belgesine eklenmesi gerekir. Cenaze giderleri MADDE 18 – (1) Cenaze giderlerinin ödenmesinde; a) Cenaze, sağlık kurum ve kuruluşu veya belediyece kaldırıldığı takdirde, ilgili kurum, kuruluş veya belediyece düzenlenen fatura, b) Cenaze, personelin bağlı bulunduğu kurumca tayin edilen bir personel veya ailesi ya da yakınları tarafından kaldırıldığı takdirde, yapılan masraflara ilişkin fatura, perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihazlara ait satış fişi, ödeme belgesine eklenir. (2) Cenazenin başka bir yere nakli gerektiği takdirde, nakil ve defin giderleri yukarıdaki esaslara göre ödenir. (3) Yurtdışında ölenlerden cenazeleri yurda getirilenlerin, yurtdışında yapılan giderlerine ait belgelerin tercümelerinin ve mahalli rayice uygunluğunun yetkili misyon şefliği veya ihtisas birimi tarafından onaylanması gerekir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Yolluklar Yurtiçi geçici görev yolluğu MADDE 19 – (1) Yurtiçi geçici görev yolluklarının ödenmesinde aşağıdaki belgeler ödeme belgesine eklenir. a) Görevlendirme yazısı veya harcama talimatı, b) Yurtiçi/Yurtdışı Geçici Görev Yolluğu Bildirimi (Örnek: 19), c) Yatacak yer temini için ödenen ücretlere ilişkin fatura. Yurtiçi sürekli görev yolluğu MADDE 20 – (1) Yurtiçi sürekli görev yolluklarının ödenmesinde; a) Atamalarda atama onayı, diğer hallerde harcama talimatı, b) Yurtiçi Sürekli Görev Yolluğu Bildirimi (Örnek : 20), c) Resmi mesafe haritasında gösterilmeyen yerler için yetkili mercilerden alınacak onaylı mesafe cetveli ödeme belgesine eklenir. (2) Kamu görevlilerinden emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunanlara, haklarında toptan ödeme hükümleri uygulananlara, emekli iken yeniden hizmete alındıktan sonra cezaen olmamak üzere görevlerine son verilenlere ve bunlardan görevde iken ölenlerin kanuni mirasçılarına mevzuatları gereğince verilen tazminatların ödenmesinde ise yetkili makamın onayı ödeme belgesine eklenir. 472 | 2013 EKLER Yolluk karşılığı verilen tazminatlar MADDE 21 – (1) Yolluk karşılığı verilen tazminatlar ile seyahat kartı bedellerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler ödeme belgesine eklenir. a) Memuriyet mahalli dışında seyyar olarak görev yapanların tazminatlarının ödenmesinde; 1) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12), 2) Mali hizmetler birimince onaylı, seyyar görev dağılım listesi. b) Fiilen arazi üzerinde çalışanların tazminatlarının ödenmesinde; Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12). c) Tahsildar, yoklama memuru, mutemet, veznedar, satınalma memuru, tebliğ memuru, posta ve evrak dağıtıcısı, takip memuru gibi unvanlarla memuriyet mahallinde gezici olarak görev yapan memur ve hizmetlilerden fiilen bu görevlerde çalışanlar ile sayılan unvanlara sahip olmamakla birlikte, fiilen bu hizmetleri gören personele verilecek seyahat kartı bedellerinin ödenmesinde; 1) İlgililerin adı, soyadı ve unvanları ile fiilen bu görevleri yaptıklarını gösteren onay, 2) Taşıt işleten kuruma ait fatura, 3) Mali hizmetler birimince onaylı, seyahat kartı verilecek personel listesi ödeme belgesine eklenir. (2) Seyyar görev dağılım listesi ile seyahat kartı verilecek personel listesinin mali yılın ilk ödemesine ait ödeme belgesine eklenmesi gerekir. Yurtdışı geçici görev yolluğu MADDE 22 – (1) Yurtdışı geçici görev yolluklarının ödenmesinde; a) Görevlendirme yazısı veya harcama talimatı, b) Yurtiçi/Yurtdışı Geçici Görev Yolluğu Bildirimi (Örnek: 19), c) Yatacak yer temini için ödenen ücretlere ilişkin fatura ödeme belgesine eklenir. (2) Yatacak yer temini için alınan faturanın dairesince onaylanmış tercümelerinin de ödeme belgesine eklenmesi gerekir. Yolluklara ilişkin diğer hükümler MADDE 23 – (1) Yolluklarla ilgili giderlerin ödenmesinde; a) Takip edilmesi gereken yolun dışında bir yoldan veya kullanılması gereken taşıt aracından başka bir araçla yolculuk yapılmasının zorunlu olduğu hallerde, yetkili makamdan alınacak onayın veya raporun, b) Uçakla yapılan seyahatlerde yolcu biletinin; bilette kayıtlı gidiş-dönüşten birisinin kullanılmaması nedeniyle biletin iadesi gerektiği takdirde gerçekleşen seyahat ücretini gösteren belgenin; yabancı 2013 | 473 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ heyet ve temsilcilerin ülkelerine dönüşlerinde uçak biletlerinin kendilerine verilmesi halinde ise söz konusu giderlerin tutarı ile kurumca karşılandığını belirten ve ilgili birim yetkilisince imzalanan belgenin, c) Taksi ile yapılan seyahatlerde (belediye hudutları dahilindeki taksi ücretleri hariç) fatura veya perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihazlara ait satış fişinin, ç) Geçici görev yolluklarının avans suretiyle ödenmesinde görevlendirme yazısı veya harcama talimatının; sürekli görev yolluklarının avans suretiyle ödenmesinde ise atama onayının, d) Görevine ait mesleki ve sıhhi yeterliliklerinin tespiti veya kurumlarınca görülecek lüzum üzerine sınav için gönderilenler ile yurtiçinde mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya okullara gönderilenlerin söz konusu sınav veya kursa katıldığını gösteren belgenin, e) 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununda belirtilen nedenlerden dolayı yola devam edememe halinde, gecikilen günlere ait gündeliklerin ödenebilmesi için, bu durumu kanıtlayan mülki veya askeri mercilerden alınacak belgenin, f) Sürekli görevle başka bir yere atananların atamalarından vazgeçildiği takdirde, buna ilişkin onay ve ödenecek tazminat miktarını gösteren onaylı cetvel ile alınmış olan taşıt biletlerinin, g) Geçici görevle başka bir yere görevlendirilip, sonradan görevlendirilmelerinden vazgeçilenlerin alınmış olan bilet ücretlerinin ödenmesinde, buna ilişkin yazı ile taşıt biletlerinin, ğ) Yurtiçi veya yurtdışı tedavi yolluklarının ödenmesinde; bulunduğu yer dışındaki bir tedavi kurumuna sevk edildiğine veya yurtdışında tedavisinin gerekli olduğuna ilişkin belgenin (Sevk edildikleri yerlere bir kimse refakatinde gitmesinin gerekli olduğu hallerde ise bu durum ayrıca belge üzerinde gösterilir.) ödeme belgesine eklenmesi gerekir. (2) Denetim, kurs, yarışma, gösteri veya benzeri işler nedeniyle toplu olarak yapılan seyahatlerde, geçici görev yolluğu bildirimleri yerine Toplu Seyahatler Yolluk Bildirimi (Örnek: 21) düzenlenir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Görev Giderleri ve Hizmet Alım Giderleri Mahkeme harç ve giderleri MADDE 24 – (1) Mahkeme harç ve giderlerinin ödenmesinde aşağıdaki ödeme belgeleri aranır. a) Mahkeme harçları ve giderlerine ilişkin ödemelerde; 1) Mahkeme, icra dairesi veya noterlikçe düzenlenen alındı, 2) Alındı verilemeyen hallerde; davayı kovuşturan tarafından düzenlenip ilgili mahkeme veya dairelerce onaylanan Mahkeme Giderleri Listesi (Örnek: 22) (Başka yerdeki mahkemelerde yürütülen 474 | 2013 EKLER yargılamalarda davayı kovuşturan tarafından yapılan posta giderleri için bu liste daire amirince onaylanır.). b) Kurum aleyhine sonuçlanan davalarla ilgili mahkeme ve icra harçları ile karşı taraf avukatına yapılacak vekalet ücreti ödemelerinde; 1) Kanunları gereği ilamın icrası için kesinleşmiş olma şartı aranan hallerde kesinleşmiş mahkeme ilamı, 2) Yetkili merci tarafından icrasının geri bırakılmasına (yürütülmesinin durdurulmasına) karar verilmeyen mahkeme ilamı, 3) Davaya veya icraya intikal ettikten sonra veya intikal etmeden önce sulh yoluyla bir hakkın tanınmasından dolayı doğan borçların ödenmesinde, mahkeme kararı yerine mevzuatı gereği sulha yetkili makam veya merci kararı ve sulhname veya hakem kararı, 4) Karşı tarafın avukatına yapılacak vekalet ücreti ödemelerinde fatura (Ödemenin doğrudan icra dairesinin vezne veya banka hesabına yapılması halinde serbest meslek makbuzu aranmaz.). c) 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 415 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca yapılacak ödemelerde; 1) Alındı, 2) Alındı verilemeyen hallerde ilgili mahkeme veya dairelerce onaylanan Mahkeme Giderleri Listesi (Örnek: 22) (Bu liste, başka yerdeki mahkemelerde yürütülen yargılamalara ilişkin olarak davayı kovuşturan tarafından yapılan posta giderleri için daire amirince onaylanır.), 3) Mahkeme kararı. ç) 2/2/1929 tarihli ve 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekalet Hakkında Kanun ve 12/8/1961 tarihli ve 5/1560 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 1389 Sayılı Kanuna Göre Vekalet Ücreti Tevzi Yönetmeliği uyarınca, tahsilinde bütçeye gelir kaydedilen vekalet ücretlerinin bütçeye gider yazılarak ilgililere ödenmesinde; Tahsil Edilen Vekalet Ücretleri Listesi (Örnek: 23). Vergi, resim, harç ve benzeri giderlere ilişkin ödemeler MADDE 25 – (1) İş veya mal veya hizmet satınalınması sırasında ödenen vergi, resim ve harçlar dışında kalan; taşıt vergileri, emisyon ölçüm giderleri, belediye resim ve harçları, noter harcı, muayene ve ruhsat harçları ve benzeri giderler ile diğer vergi, resim ve harç ödemelerinde; a) Harcama talimatı, b) Alındı ödeme belgesine eklenir. Bilirkişilik, uzmanlık, tanıklık ve benzeri hizmet ücretleri 2013 | 475 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ MADDE 26 – (1) Bilirkişilik, uzmanlık, tanıklık ve benzeri hizmet ücretlerinin ödenmesinde; a) Mahkeme kararı, muhakkik kararı veya yetkili organların kararı, b) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12) ödeme belgesine eklenir. Tarifeye bağlı ödemeler MADDE 27 – (1) Komisyon ücretleri ve kovuşturma giderleri, kamu kurum ve kuruluşlarınca veya kamu kurum ve kuruluşlarının denetim ve gözetimi altında bir imtiyaz hakkı dahilinde özel hukuk tüzel kişilerince sunulan tekel niteliğindeki ilan, sigorta ile gazete, dergi, radyo, televizyon ve benzeri araçların abone giderlerinin ödenmesinde aşağıdaki ödeme belgeleri aranır. a) Komisyon ücretlerinin ödenmesinde; 1) Harcama talimatı, 2) Fatura (Banka komisyon ücretlerinde dekont). b) Kovuşturma giderlerinin ödenmesinde; 1) Mahkeme kararı veya yetkili organların kararı, 2) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12). c) İlan giderlerinin ödenmesinde; 1) Harcama talimatı, 2) Fatura, 3) İlanın hangi tarihte ve hangi yayın aracıyla (radyo, televizyon ve benzeri araçlar) yapıldığına ilişkin yazı veya tutanak, 4) Basılı yayınlarda (gazete, dergi ve benzeri yayınlar) ilanın yapıldığı gazete veya derginin nüshası. ç) Sigorta giderlerinin ödenmesinde; 1) Harcama talimatı, 2) Sigorta poliçesi veya zeyilname. d) Gazete, dergi, radyo, televizyon ve benzeri araçların abone giderlerinin ödenmesinde; 1) Harcama talimatı, 2) Fatura. Kurs ve toplantılara katılma giderleri MADDE 28 – (1) Kamu kurum ve kuruluşları ile meslek teşekkülleri, dernek ve vakıflar tarafından düzenlenen kurs ve toplantılara katılanların katılma giderlerinin ödenmesinde; a) Harcama talimatı veya görevlendirme yazısı, b) Fatura, fatura düzenlenemeyen hallerde katılma ücretini gösteren belge, c) Kurs ve toplantıya iştirak edildiğine ilişkin belge ödeme belgesine eklenir. 476 | 2013 EKLER (2) Yurtiçinde yerli veya yabancı dernek, vakıf veya kuruluşlarca açılan ve yeterlikleri Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilen dil kursları için idarece karşılanması gereken ders ücretlerinin ödenmesinde, harcama talimatı veya görevlendirme yazısı yerine ilgili mevzuatında belirtilen yetkili makamın onayı aranır. (3) Harcama talimatı veya görevlendirme yazısı veya yetkili makam onayının malî yılın ilk ödemesine ait ödeme belgesine eklenmesi gerekir. Telif ve tercüme ücretleri MADDE 29 – (1) Telif ve tercüme giderlerinin ödenmesinde, harcamanın çeşidine göre aşağıdaki ödeme belgeleri aranır. 23/8/2006 tarihli ve 2006/10932 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Ödenecek Telif ve İşlenme Ücretleri Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca yapılacak ödemeler: a) Telif, işlenme (tercüme dahil) ve benzeri ücret ödemelerinde; 1) Yetkili makamca onaylanmış ilgili yayın kurulu kararı, 2) Telif ve Tercüme Eser Temliknamesi (Örnek: 24), 3) Telif ve Tercüme Ücretleri Hesap Cetveli (Örnek: 25), 4) Fatura ödeme belgesine eklenir. b) İnceleme, redaksiyon, tashih veya koordinatörlük işlerinde görevlendirilecek kurum dışından ve memur olmayan uzmanlara yapılacak ücret ödemelerinde; 1) Eserin inceleme, tashih, redaksiyon veya koordinatörlük hizmetine gerek görüldüğüne ve verilecek ücretin tespitine ilişkin yetkili makamın onayı, 2) Telif ve Tercüme Ücretleri Hesap Cetveli (Örnek: 25), 3) Fatura ödeme belgesine eklenir. c) Yayın kurulu üyelerine yapılacak ücret ödemelerinde; 1) Harcama talimatı, 2) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12) ödeme belgesine eklenir. ç) Yarışma suretiyle sağlanacak eserlerle ilgili ödüllerin ödenmesinde; yetkili makamın onayını taşıyan yayın kurulu kararı ödeme belgesine eklenir. (2) Telif ve tercüme giderlerinin ödenmesinde, harcamanın çeşidine göre aşağıdaki ödeme belgeleri aranır. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre yapılacak tercüme ücreti ödemelerinde; a) Taahhüt dosyası, b) Fatura, c) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5) 2013 | 477 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ ödeme belgesine eklenir. Avukatlık hizmet bedelleri MADDE 30 – (1) Avukatlık hizmet bedelleri ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamına giren ve görevleri nedeniyle haklarında kamu davası açılmış olup da beraat edenlerin avukatlık ücretleri ve diğer masraflarının ödenmesinde; a) İlgilinin beraat ettiğine ilişkin kesinleşmiş mahkeme kararı, b) Dava ile ilgili yapılan masraflara ait fatura ödeme belgesine eklenir. Proje yarışma ödülleri ile proje teşvik ve destekleme giderleri MADDE 31 – (1) Proje yarışma ödülleri ile proje teşvik ve destekleme giderlerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler aranır. a) Yarışma konusu olan proje ödüllerinin ödenmesinde; 1) Harcama talimatı, 2) Ödül kazananları belirleyen jüri tutanağı, 3) Ödüller önceden belirlenmemiş ise verilecek ödüllerin (derece ve mansiyonlar) tutarını gösterir tespit tutanağı, 4) Fatura ödeme belgesine eklenir. b) İlgili mevzuatı gereğince yapılacak proje teşvik ve destekleme giderlerinin ödenmesinde; 1) Harcama talimatı, ilgili mevzuatında belirtilen hallerde üst yöneticinin onayı , 2) Sözleşme, 3) Yetkili komisyonun kabul onayı, 4) Fatura ödeme belgesine eklenir. (2) Proje teşvik ve destekleme giderlerinden ihale mevzuatına göre yapılacak mal ve hizmet alımları ile seyahat giderlerinin ödenmesinde, Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen belgeler aranır. Makine, teçhizat, taşıt, demirbaş bakım ve onarım giderleri MADDE 32 – (1) Makine, teçhizat, taşıt, demirbaş bakım giderleri ile bunların her türlü onarımlarına ilişkin giderlerin ödenmesinde; a) Taahhüt dosyası, b) Fatura, c) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5) ödeme belgesine eklenir. Ulaştırma ve haberleşme giderleri MADDE 33 – (1) Ulaştırma ve haberleşme giderlerinin ödenmesinde aşağıdaki belgeler aranır. 478 | 2013 EKLER a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca veya kamu kurum ve kuruluşlarının denetim ve gözetimi altında bir imtiyaz hakkı dahilinde özel hukuk tüzel kişilerince sunulan tekel niteliğindeki telefon, teleks, telefaks ile ilgili her türlü hat ve benzeri ulaştırma ve haberleşme araçlarının kullanım ve abone giderleriyle telgraf ve posta pulu bedellerinin ödenmesinde; 1) Fatura (Yurtiçi ve yurtdışı şehirlerarası telefon görüşme bedellerinin resmi-özel ayrımını gösterir, kullanıcının beyanına dayalı olarak ilgili daire amirince onanmış fatura) ödeme belgesine eklenir. b) Tekel niteliğinde olmayan veya ihale mevzuatına göre temin edilen telefon, teleks, telefaks ve benzeri ulaştırma ve haberleşme araçlarının her türlü hat kullanım ve abone giderlerinin ödenmesinde; 1) Taahhüt dosyası, 2) Fatura (Yurtiçi ve yurtdışı şehirlerarası telefon görüşme bedellerinin resmi-özel ayrımını gösterir, kullanıcının beyanına dayalı olarak ilgili daire amirince onanmış fatura) ödeme belgesine eklenir. c) Bir bağlantıyla ulaşılan (telefon, kablo, internet vb.) televizyon ve benzeri araçların abone giderleri ile bilgisayar haberleşmesi ve haber ajansları abonelik giderleri gibi bilgiye abonelik giderlerinin ödenmesinde; 1) Taahhüt dosyası, 2) Fatura ödeme belgesine eklenir. Taşıma giderleri MADDE 34 – (1) Taşıma giderlerinin ödenmesinde, taşımanın çeşidine göre aşağıdaki belgeler aranır. a) İhale suretiyle yapılan taşıma giderlerinin ödenmesinde; 1) Taahhüt dosyası, 2) Fatura, 3) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5) ödeme belgesine eklenir. b) Tarifesi belli araçlarla yapılan taşıma giderlerinin ödenmesinde; 1) Onay belgesi, 2) Fatura ödeme belgesine eklenir. (2) Yurtdışından yaptırılacak taşıma işlerine ait giderlerin ödenmesinde, yukarıdaki (a) bendinde belirtilen belgelere ilaveten taşıma senedinin (konşimento) aslı ile bilgisayar sistemi bulunmayan idarelerce yürütülen işlemlerde teslim kağıdının (ordino) onaylı bir 2013 | 479 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ örneğinin de ödeme belgesine eklenmesi gerekir. Bilgisayar sistemi bulunan idarelerde taşıma senedinin alıcı nüshasının aslı teslim kağıdı hükmündedir. Kiralar MADDE 35 – (1) Kira bedellerinin ödenmesinde, kiralamanın çeşidine göre aşağıdaki belgeler aranır. a) Taşınmaza ilişkin kira bedellerinin ödenmesinde; 1) Taahhüt dosyası, 2) Fatura ödeme belgesine eklenir. b) Makine, alet, araç ve taşıt kira bedelleri ile bilgisayar sistemleri ve yazılımları kira bedellerinin ödenmesinde; 1) Taahhüt dosyası, 2) Fatura, 3) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5) ödeme belgesine eklenir. Çeşitli hizmet alımları MADDE 36 – (1) İhale veya doğrudan temin usulüyle yapılan bakım, onarım, danışmanlık, araştırma ve geliştirme, muhasebe, anket, temizlik, tarımsal mücadele, ağaçlandırma, erozyon kontrolü, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, kurs, sergi, organizasyon, koruma ve güvenlik, sigorta, etüt ve proje, harita ve kadastro, plân, imar uygulama, basım ve yayım, fotoğraf, film alımları, bilgisayar hizmet alımları (gayrimaddi hak olarak alınan yazılım ve donanımlar hariç) ve benzeri hizmet alımlarına ilişkin giderlerin ödenmesinde; a) Taahhüt dosyası, b) Fatura (sigorta giderlerinin ödenmesinde sigorta poliçesi veya zeyilname), c) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5) ödeme belgesine eklenir. BEŞİNCİ BÖLÜM Temsil ve Tanıtma Giderleri Temsil, ağırlama, tören, fuar ve tanıtma giderleri MADDE 37 – (1) Temsil, ağırlama, tören, fuar, tanıtma ve benzeri faaliyetlerle ilgili olarak yapılacak her türlü mal ve hizmet alımı ile yapım işlerine ilişkin giderlerin ödenmesinde, bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen belgeler aranır. (2) Yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanması amacıyla görevlendirilecek personel ve ilgili yönetmeliklere göre görevlendirilecek mihmandarlar tarafından yapılan temsil ve ağırlama giderlerinin ödenmesinde; a) Harcama talimatı, 480 | 2013 EKLER b) Fatura, perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihazlara ait satış fişi ve adisyon, c) Mihmandar Hesap Cetveli (Örnek: 26) ödeme belgesine eklenir. (3) Ziyafete ilişkin temsil ve ağırlama giderlerinin ödenmesinde alınacak harcama talimatında, davetli ve misafirlerin sayısı ile mihmandarın yapacağı harcamaların neleri kapsayacağı belirtilir. ALTINCI BÖLÜM Mal, Malzeme ve Gayrimaddi Hak Alım Giderleri Tüketim mal ve malzemeleri, demirbaş, makine, teçhizat ve taşıt alım giderleri MADDE 38 – (1) Her türlü tüketim mal ve malzemeleri ile demirbaş, makine, teçhizat ve taşıt alımlarına ilişkin giderlerin ödenmesinde; a) Taahhüt dosyası, b) Fatura, c) Muayene ve kabul komisyonu tutanağı, ç) Taşınır işlem fişi ödeme belgesine eklenir. (2) Özelliğinden dolayı stoklama imkanı bulunmayan ve acil durumlarda kullanılacak olan ilaç, tıbbi tüketim malzemeleri ile test ve tetkik tüketim malzemelerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendine göre alınması halinde, alımın acil bir durum sebebiyle gerçekleştirildiğine ve stoklanmasının mümkün bulunmadığına ilişkin belge de ödeme belgesine eklenir. (3) Yurtdışından yapılacak alımlarda yukarıdaki belgelere ilaveten; a) Dövizin bankaca yurt dışına transfer edildiğine ilişkin belge, b) Taşıma senedi (konşimento) ödeme belgesine eklenir. (4) Yurtdışından yapılan satınalmalarda ödenen vergilerin idarece geri alınması halinde, fatura aslı yerine onaylı örneği aranır. (5) Alımı bir merkezden yapılan ancak alım yapılan merkez dışındaki birimlere teslim edilen mal ve malzemeler için, birimlerin teslim aldıklarına ilişkin belgelere dayanılarak alımı yapan merkezce düzenlenen taşınır işlem fişi ödeme belgesine eklenir. Elektrik, su, doğalgaz ve benzeri tüketim giderleri MADDE 39 – (1) Elektrik, su, doğalgaz ve benzeri tüketim giderlerinin ödenmesinde; a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca veya kamu kurum ve kuruluşlarının denetim ve gözetimi altında bir imtiyaz hakkı dahilinde özel hukuk tüzel kişilerince sunulan tekel niteliğindeki elektrik, su, 2013 | 481 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ doğalgaz ve benzeri tüketim giderleri ile abone giderlerinin ödenmesinde, fatura ödeme belgesine eklenir. b) Tekel niteliğinde olmayan ve ihale mevzuatına göre temin edilen elektrik, su, doğalgaz ve benzeri tüketim giderlerinin ödenmesinde; 1) Taahhüt dosyası, 2) Fatura ödeme belgesine eklenir. (2) Farklı bütçeli dairelerin aynı binayı ortaklaşa kullanmaları halinde elektrik, su, doğalgaz ve benzeri tüketimler yalnız bir ölçü aletiyle ölçülüyor ise fatura yerine, fatura sureti ile her daireye isabet eden tüketim bedeli tutarını gösterir belgenin ve sözleşmenin ödeme belgesine eklenmesi gerekir. YEDİNCİ BÖLÜM Taşınmaz Mal Alımları, Kamulaştırma Bedelleri ve Onarım Giderleri Taşınmaz mal alım bedelleri MADDE 40 – (1) Taşınmaz mal alım bedellerinin ödenmesinde aranılacak belgeler aşağıda belirtilmiştir. a) 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre yapılacak alımlarda; 1) Taahhüt dosyası, 2) Tapu senedi veya çaplı tasarruf vesikasının onaylı örneği ödeme belgesine eklenir. b) 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uyarınca teferruğ yoluyla elde edilen taşınmaz bedellerinin ödenmesinde; 1) Teferruğa karar veren makamın yazısı, 2) Satış komisyonu kararı, 3) Tapu senedi veya çaplı tasarruf vesikasının onaylı örneği ödeme belgesine eklenir. Kamulaştırma bedelleri MADDE 41 – (1) 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu uyarınca yapılacak kamulaştırma bedellerinin ödenmesinde; a) Satın alma usulü uygulanarak yapılacak kamulaştırmalarda; 1) Kamulaştırma kararı, 2) Kıymet takdir komisyonu kararı, 3) Malik veya yetkili temsilcisi ve uzlaşma komisyonu tarafından imzalanmış tutanak, 4) Taşınmazın idare adına ferağının verildiğine ilişkin resmi senedin onaylı örneği ödeme belgesine eklenir. 482 | 2013 EKLER b) Satın alma usulünün uygulanmadığı kamulaştırmalarda; 1) Kamulaştırma kararı, 2) Kıymet takdir komisyonu kararı, 3) Bedelde taraflarca mahkemede anlaşmaya varıldığı durumlarda, idarenin anlaşma yapıldığına ilişkin yazısı, 4) Tarafların bedelde anlaştığı veya tarafların anlaşamaması halinde hakim tarafından tespit edilen kamulaştırma bedelinin (bedeli taksitle ödenmek üzere yapılan kamulaştırmalarda ilk taksitin) hak sahibi veya zilyedi adına bankaya yatırılması veya ileride belli olacak veya hak sahipliğini ispat edecek kişi adına bankada bloke edilmesi hususunda idareye süre verildiğine ilişkin mahkeme talimatı ödeme belgesine eklenir. Yapı, tesis ve onarım giderleri MADDE 42 – (1) Yapı, tesis ve onarım giderlerinin ödenmesinde; a) Taahhüt dosyası, b) Fatura, c) Yapım İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 4) ödeme belgesine eklenir. SEKİZİNCİ BÖLÜM Borçlanma Maliyet Giderleri Faiz, iskonto ve diğer borçlanma giderleri MADDE 43 – (1) Borçlanmalara ilişkin faiz, iskonto ve diğer borçlanma giderlerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler aranır; a) Ödeme planı, b) Meclis kararı, (bağlı idarelerde, mevzuatında belirtilen ilgili organın kararı) c) İlgili mevzuatında İçişleri Bakanlığının onayını gerektiren borçlanmalarda, İçişleri Bakanlığı onayı, ç) Dış kaynak gerektiren projelerde Hazine Müsteşarlığının görüşü, d) Yapılan ödemenin ayrıntısını gösteren, ilgili birimce onaylı cetvel, e) Tahvil ihracı yoluyla yapılan borçlanmalarda, tahvil ihracı suretiyle yapılan borçlanmaya ilişkin bilgileri içeren bildirim formu veya kreditör ödeme bildirimi. (2) Meclis veya ilgili organın kararı ilk ödemeye ilişkin ödeme belgesine eklenir. 2013 | 483 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ DOKUZUNCU BÖLÜM Transfer Harcamaları Katılma payı, sermaye teşkilleri, yardım ve benzeri ödemeler MADDE 44 – (1) Katılma payı, sermaye teşkilleri, yardım, pay, hane halkına yapılan transferler ve benzeri ödemelerde aşağıdaki belgeler aranır. a) Kurumlara katılma payları, sermaye teşkilleri, iktisadi transfer ve yardımlar ile malî transferlere ilişkin ödemelerde; 1) İlgili mevzuatın yetkili kıldığı makam onayı, 2) Anlaşmaya bağlı ödemelerde, sözleşme veya protokol ödeme belgesine eklenir. Dernek, birlik, sandık, kurum, vakıf ve benzeri teşekküllere yapılacak ödemeler MADDE 45 – (1) Dernek, sandık, kurum, vakıf ve benzeri teşekküller ile kurumun yemek servislerine yardım mahiyetinde yapılacak ödemelerde, üst yöneticinin onayı (özel mevzuatında ilgili makamın kararı veya onayı belirtilen hallerde, ilgili makamın kararı veya onayı) ödeme belgesine eklenir. Öğrenim giderleri MADDE 46 – (1) Öğrencilere yapılacak çeşitli giderlerin ödenmesinde aranacak belgeler aşağıda belirtilmiştir. a) İlgili mevzuat hükümleri uyarınca ödenecek burs ve benzeri ödemelerde; 1) Harcama talimatı, 2) Öğrenci Giderleri Bordrosu (Örnek : 17) ödeme belgesine eklenir. ONUNCU BÖLÜM Diğer Giderler 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesi kapsamındaki alımlar MADDE 47 – (1) Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesi kapsamında yapılacak alım bedellerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler aranır. a) Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (a) fıkrasında belirtilen ürün alım bedellerinin ödenmesinde; 1) Onay belgesi, 2) Fatura, 3) Düzenlenmesi gereken hallerde sözleşme, 4) Gereken hallerde muayene ve kabul komisyonu tutanağı, kabul işleminin idarece yapılması halinde ise idarece düzenlenmiş belge, 5) Taşınır işlem fişi 484 | 2013 EKLER ödeme belgesine eklenir. Ayrıca alım bedellerinin bir defadan fazla tahakkuk ettirilmesi halinde Onay Belgesi ve yapılmış ise sözleşme ilk ödemeye ait ödeme belgesine eklenir. b) Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (c) bendine göre uluslararası anlaşmalar gereğince sağlanan dış finansman ile yaptırılacak olan ve finansman anlaşmasında farklı ihale usul ve esaslarının uygulanacağı belirtilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin giderlerin tahakkuk veya ödenmesinde, gider türleri itibarıyla Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen belgelerin ödeme belgesine eklenmesi esastır. Bu belgelerden yabancı dilde düzenlenmiş olanların idarelerince onaylı Türkçe tercümeleri fatura aslı ile birlikte ödeme belgesine eklenir, diğer belgelerin asılları ise idarelerinde saklanır. Sağlanan dış finansmanla yaptırılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin olarak düzenlenen taahhüt dosyasına onay belgesi yerine harcama talimatı ile birlikte; 1) Hazine Müsteşarlığının görüşü, 2) Şartnameler (teknik şartname hariç), 3) İlanın yapıldığına ilişkin tutanak, 4) Kredi anlaşmasında öngörülmüş ise kreditör onay belgesi, 5) Teminata ilişkin alındının onaylı örneği, 6) Karara ilişkin damga vergisi alındısı, 7) Ayrıca, kullanılan dış finansmanın bütçeleştirildiğine ilişkin 11/7/2002 tarihli ve 24812 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Proje Kredilerinin Dış Borç Kaydı, Bütçeleştirilmesi ve Muhasebeleştirilmesine İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik uyarınca düzenlenen bildirim formları, taahhüt dosyasının verileceği ve gönderileceği yerler ile nüsha sayıları hakkında bu Yönetmeliğin 5 inci maddesi hükümleri uygulanır. c) Uluslararası sermaye piyasalarından yapılacak borçlanmalara ilişkin her türlü danışmanlık ve kredi derecelendirme hizmet bedellerinin ödenmesinde Yönetmeliğin "Çeşitli Hizmet Alımları" başlıklı 37 nci maddesinde belirtilen belgeler aranır. Bu belgelerden yabancı dilde düzenlenmiş olanların idarelerince onaylı Türkçe tercümeleri fatura aslı ile birlikte ödeme belgesine eklenir, diğer belgelerin asılları ise idarelerinde saklanır. ç) Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (e) fıkrasında sayılan kuruluşlardan yapılan mal ve hizmet alım giderlerinin ödenmesinde; 1) Onay belgesi, 2) Kamu ihale mevzuatında belirtilen parasal limiti aşan mal ve hizmet alımlarında alım komisyonu kararı, 3) Düzenlenmesi gereken hallerde protokol, 4) Fatura, 5) Mal ve malzeme alımlarında taşınır işlem fişi, 2013 | 485 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 6) Gereken hallerde muayene ve kabul komisyonu tutanağı, kabul işleminin idarece yapılması halinde ise idarece düzenlenmiş belge, 7) Hizmet alımlarında Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5) ödeme belgesine eklenir. Ayrıca mal ve hizmet bedellerinin bir defadan fazla tahakkuk ettirilmesi halinde, onay belgesi ile protokole eklenmesi gereken alımlarda protokol ilk ödemeye ait ödeme belgesine eklenir. d) Devlet Malzeme Ofisinden yapacakları alımlarda; 1) Onay Belgesi, 2) Fatura, 3) Gereken hallerde muayene ve kabul komisyonu tutanağı, kabul işleminin idarece yapılması halinde ise idarece düzenlenmiş belge, 4) Taşınır işlem fişi ödeme belgesine eklenir. (2) Mal ve malzeme alım bedellerinin bir defadan fazla tahakkuk ettirilmesi halinde, onay belgesi ilk ödemeye ait ödeme belgesine eklenir. Borç ödemeleri MADDE 48 – (1) Mahkemelerce kurum tarafından ödenmesi hükme bağlanan borçlar ile kuruma emanet olarak bırakılan veya emanet olarak tahsil olunan paraların kamu görevlilerince zimmete geçirilmesinden doğan borçların ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler aranır. a) İlama bağlı borçların ödenmesinde; 1) Kanunları gereği ilamın icrası için kesinleşmiş olma şartı aranan hallerde kesinleşmiş mahkeme ilamı, 2) Yetkili merci tarafından icrasının geri bırakılmasına (yürütülmesinin durdurulmasına) karar verilmeyen mahkeme ilamı, 3) Davaya veya icraya intikal ettikten sonra veya intikal etmeden önce sulh yoluyla bir hakkın tanınmasından dolayı doğan borçların ödenmesinde, mahkeme ilamı yerine mevzuatı gereği sulha yetkili makam veya merci kararı ve sulhname veya hakem kararı, 4) Karşı tarafın avukatına yapılacak vekalet ücreti ödemelerinde fatura (Ödemenin doğrudan icra dairesinin vezne veya banka hesabına yapılması halinde serbest meslek makbuzu aranmaz.) ödeme belgesine eklenir. b) 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu uyarınca icra dairesine tevdi veya bu dairece tahsil olunan veya muhafaza altına alınan paraların ilgili memur tarafından zimmete geçirilmesinden doğan borç ödemelerinde; 1) Soruşturmayı yapan Cumhuriyet savcılığı yazısı, 486 | 2013 EKLER 2) Paranın icra dairesine yatırıldığına ilişkin belge ödeme belgesine eklenir. ÜÇÜNCÜ KISIM Çeşitli Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Ortak Hükümler 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre yapılacak alımlar MADDE 49 – (1) 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre doğrudan temin usulüyle yaptırılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işi bedellerinin ödemelerinde; a) Onay Belgesi, b) Piyasa Fiyat Araştırması Tutanağı (Örnek: 3) veya ihale komisyonu kararı, c) Düzenlenmesi gerekli görülmüş ise sözleşme, ç) Fatura, d) Muayene ve kabul komisyonu tutanağı, kabul işleminin idarece yapılması halinde ise idarece düzenlenmiş belge, e) Mal ve malzeme alımlarında, taşınır işlem fişi ödeme belgesine eklenir. (2) Söz konusu alım bedellerinin ödenmesinde aranılacak belgelere ilişkin diğer hükümler aşağıda belirtilmiştir. a) Yurtdışından yapılacak tüketim malı, malzeme, demirbaş, makine, teçhizat ve taşıt alımlarına ilişkin giderlerin ödenmesinde birinci fıkrada belirtilen belgelere ilaveten; 1) Dövizin bankaca yurt dışına transfer edildiğine ilişkin belge, 2) Taşıma senedi (konşimento) ödeme belgesine eklenir. b) Yurtdışından yapılan satınalmalarda ödenen vergilerin idarece geri alınması halinde, fatura aslı yerine onaylı örneği aranır. c) Alımı bir merkezden yapılan ancak alım yapılan merkez dışındaki birimlere teslim edilen mal ve malzemeler için, birimlerin teslim aldıklarına ilişkin belgelere dayanılarak alımı yapan merkezce düzenlenen taşınır işlem fişi ödeme belgesine eklenir. ç) Tercüme ücreti ödemeleri ile elektrik, su, doğalgaz ve ulaştırma, haberleşme giderlerinin ödenmesinde muayene ve kabul işleminin yapıldığına ilişkin belge aranmaz. d) Yurtdışından yaptırılacak taşıma işlerine ait giderlerin ödenmesinde, birinci fıkrada belirtilen belgelere ilaveten; 1) Taşıma senedinin (konşimento) aslı, 2013 | 487 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 2) Bilgisayar sistemi bulunmayan idarelerce yürütülen işlemlerde teslim kağıdının (ordino) onaylı bir örneği ödeme belgesine eklenir. (3) Bilgisayar sistemi bulunan idarelerde taşıma senedinin alıcı nüshasının aslı teslim kağıdı hükmündedir. (4) Mal ve hizmet alım bedelleri ile yapım işi bedellerinin bir defadan fazla tahakkuk ettirilmesi halinde, diğer ödemelerde onay belgesi, piyasa fiyat araştırması tutanağı veya ihale komisyonu kararı ile düzenlenmiş ise sözleşme dışındaki belgeler aranır. Kamu ihale mevzuatına göre yapılan alımlarda aranacak diğer belgeler MADDE 50 – (1) Kamu ihale mevzuatına göre yapılan mal ve hizmet alımları ile yapım işleri bedellerinin ödenmesinde, bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde sayılan belgelerden başka, duruma göre aşağıda belirtilen belgeler de ödeme belgesine eklenir. Söz konusu belgelerin onaylı birer nüshaları muhasebe biriminde saklanan taahhüt dosyalarına eklenmek üzere ayrıca alınır. a) Sözleşmelerin devri halinde devir sözleşmesi, b) Süre uzatımı verilmesi halinde, buna ilişkin karar ve onay, c) Kesin kabul farklarının ödenmesinde kesin hesap belgeleri, ç) Sözleşmede öngörülmeyen iş artışının zorunlu hale gelmesi ve bu artışın yüklenicisine yaptırılması halinde buna ilişkin onay belgesi ve ek kesin teminata ilişkin belge. Vize veya uygun görüş alınması gereken hallerde aranacak belgeler MADDE 51 – (1) Mahalli idarelerin yapacakları harcamalarında, ilgili mevzuatında vize veya uygun görüş alınmasının belirtildiği hallerde, duruma göre vize yazısı veya cetveller ile uygun görüş yazıları ilk ödemeye ait ödeme belgesine eklenir. (2) Ön mali kontrol sonucunda uygun görüş verilmediği halde, harcama yetkilileri tarafından gerçekleştirilen alımların ödenmesinde, uygun görülmediğine ilişkin görüş yazısının da ödeme belgesine eklenmesi gerekir. Taşınır işlem fişine ilişkin istisnai hükümler MADDE 52 – (1) Taşınır işlem fişi, aşağıda belirtilen taşınır mal alımlarında ödeme belgesine eklenmez. a) Satın alındığı andan itibaren tüketimi yapılan su, doğalgaz, kum, çakıl, bahçe toprağı, bahçe gübresi ve benzeri madde alımları, b) Makine, cihaz, taşıt ve iş makinelerinin servislerde yapılan bakım ve onarımlarında kullanılan yedek parçalar ile doğrudan taşıtların depolarına konulan akaryakıt, likit gaz (LPG) ve yağ alımları, c) Dergi ve gazete gibi süreli yayın alımları ile arşivlenme niteliği olmayan kütüphane materyal alımları, 488 | 2013 EKLER ç) Kısa sürede tüketilen mutfak tipi tüpler ve yangın söndürme tüplerine yapılan gaz dolumları ile yazıcı kartuşlarının dolumlarına ilişkin alımlar. (2) Ancak, bunlardan ihtiyaç duyulduğunda kullanılmak üzere satın alınarak depolanan ya da arşivlenenler için Taşınır İşlem Fişi aranır. Ciltlemeye tabi tutulacak süreli yayınlarda ciltletildikten sonra Taşınır İşlem Fişi düzenlenir. Makine ve taşıtların doğrudan depolarına konulan akaryakıt ve akaryakıt ürünleri alımlarında; aracın plaka ve kilometresi, teslim alan görevlinin adı soyadı ve imzası ile alınan ürünün cinsi, birim fiyatı ve tutarı bilgilerini kapsayan Akaryakıt ve Akaryakıt Ürünleri Alım Fişi ödeme belgesine eklenir. İKİNCİ BÖLÜM Son Hükümler Olağanüstü hallerde ve yeni bir giderin ortaya çıkması halinde yapılacak düzenlemeler MADDE 53 – (1) Bakanlık; a) Savaş hali ile idari ve askeri sebeplerle tahliye durumunda veya olağanüstü diğer hallerde yapılması zorunlu olan ivedi giderlerin ödenmesinde, b) Mevzuat değişikliği nedeniyle ortaya çıkan yeni bir giderin bu Yönetmelikte değişiklik yapılıncaya kadar ödenmesinde, ödeme belgesine bağlanacak kanıtlayıcı belgeleri giderin çeşidine göre ayrı ayrı belirlemeye yetkilidir. (2) Doğal afetler nedeniyle alınacak tedbirler ile yapılacak yardımlara ilişkin harcamalar 25/9/2005 tarihli ve 25947 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Afet Harcamaları Yönetmeliğinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yapılır. Belge düzeni MADDE 54 – (1) Yönetmelik eki belgeler, aynı bilgileri kapsamak koşuluyla, ebadına ve şekil şartına bağlı kalmaksızın basılı olarak veya elektronik ortamda düzenlenebilir. Hüküm bulunmayan haller MADDE 55 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller ile Yönetmeliğin uygulanması sırasında doğabilecek tereddütlere ilişkin olarak 31/12/2005 tarihli ve 26040 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği hükümleri ile Maliye Bakanlığınca merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri için belirlenen usul ve esaslar uygulanır. Yürürlük MADDE 56 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme 2013 | 489 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ MADDE 57 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini İçişleri Bakanı yürütür. 490 | 2013 EKLER MAHALLİ İDARELER BÜTÇE İÇİ İŞLETME YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, mahalli idareler bütçesi içinde oluşturulacak işletmelerin, kuruluş ve işleyişine dair usul ve esasları düzenlemektir. Dayanak MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 14/2/1985 tarihli ve 3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 32 ve 33 üncü maddeleri ile 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 53 ve 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 71 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlık: İçişleri Bakanlığını, b) Belediye: 5393 sayılı Belediye Kanunu ile 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu kapsamındaki belediyeleri, c) İl özel idaresi: 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununa tabi idareleri, ç) İşletme: Mahalli idarenin görev ve sorumluluk kapsamında bulunan özel gelir ve giderleri olan hizmetleriyle ilgili olarak İçişleri Bakanlığı izni ile kurulan bütçe içi işletmeleri, d) Mahalli idare: İl özel idaresi, büyükşehir belediyesi ve belediyeyi, e) Muhasebe birimi: Mahalli idarenin muhasebe hizmetlerini yürüten birimini, f) Muhasebe yetkilisi: Mahalli idarenin muhasebe hizmetlerinin yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumlu olan yetkiliyi, g) Üst yönetici: İl özel idarelerinde valiyi, belediyelerde belediye başkanını, ifade eder. 2013 | 491 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ İKİNCİ BÖLÜM Teşkilat Yapısı ve Yetki İşletmenin mahalli idare teşkilat yapısındaki yeri MADDE 4 – (1) İşletme, büyükşehir belediyesi olan il özel idarelerinde, Daire Başkanlığı veya İşletme Müdürlüğü ya da İşletme ve İştirakler Müdürlüğü; diğer il özel idarelerinde İşletme Müdürlüğü ya da İşletme ve İştirakler Müdürlüğü; büyükşehir belediyelerinde, İşletme ve İştirakler Daire Başkanlığı veya Şube Müdürlüğü; diğer belediyelerde ise, İşletme Müdürlüğü veya İşletme ve İştirakler Müdürlüğü şeklinde ayrı bir hizmet birimi olarak kurulabileceği gibi, mevcut bir hizmet birimi içinde de kurulabilir. Harcama yetkilisi MADDE 5 – (1) İşletme, teşkilat yapısı içinde ayrı birim olarak kurulmuş ise İşletme ve İştirakler Daire Başkanı/Daire Başkanı/Şube Müdürü/İşletme Müdürü/İşletme ve İştirakler Müdürü; başka birim içinde faaliyette bulunuyor ise bu birimin en üst yöneticisi, harcama yetkilisidir. Bütçelerinde harcama birimi sınıflandırılamayan veya harcama yetkilisinin belirlenmesinde güçlük bulunan mahalli idarelerde işletmenin harcama yetkilisi, üst yöneticinin önerisi ve İçişleri Bakanlığının uygun görüşü ile belirlenir. Gerçekleştirme görevlileri MADDE 6 – (1) Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine, işletmeyle ilgili işin yaptırılması, mal ve hizmetin satın alınması ve tesellümü, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler. (2) Harcama yetkilisi, yardımcıları veya kendisine en yakın yönetim kademesinde bulunan görevliler arasından birini veya birden fazlasını, diğer görevlilerce düzenlenen gerçekleştirme belgelerini toplamak, kontrol etmek ve bunları düzenleyeceği bir ödeme emri belgesine bağlamak suretiyle işlemin taahhüt ve tahakkuk aşamalarını tamamlayarak ödemeye hazır duruma getirmek üzere ayrıca gerçekleştirme görevlisi olarak görevlendirebilir. Muhasebe yetkilisi MADDE 7 – (1) Mahalli idarenin muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe yetkilisi işletmenin de muhasebe yetkilisidir. İşletmenin hesabı, muhasebe yetkilisi tarafından, mahalli idare kesin hesabına dahil edilerek ilgili mercilere verilir. 492 | 2013 EKLER (2) İşletmenin iş hacminin zorunlu kılması halinde bu işler için ayrı bir muhasebe yetkilisi yardımcısı görevlendirilebilir. Muhasebe yetkilisi yardımcılarının görevlendirilmesine ve yetkilendirilmesine ilişkin hususlar, 21/1/2006 tarihli ve 26056 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhasebe Yetkilisi Adaylarının Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Muhasebe Yetkililerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde belirlenir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Bütçe, Muhasebe ve Mali İşlemler Bütçe işlemleri MADDE 8 – (1) Bütçe içinde kurumsal sınıflandırmada; işletme mahalli idare teşkilat şemasında ana hizmet birimi olarak yer alıyorsa kendi kodunda, herhangi bir hizmet birimi içinde yer alıyorsa o hizmet birimi altında kodlanır. (2) İşletme adına ayrılan ödenekler, fonksiyonel sınıflandırılmada ekonomik işler ve hizmetler kodunda gösterilir. (3) İşletmenin iktisadi ticari işlerine ilişkin giderler dışında kalan personel giderleri, sosyal güvenlik kurumuna devlet primi giderleri, mal ve hizmet alımı giderleri ve sermaye giderleri ile transferleri mahalli idare bütçesinden yapılır. (4) İşletme ödeneğinin iktisadi ve ticari işler için nakit sermaye olarak kullanılacak kısmı ise ekonomik sınıflandırmada borç verme kodunda gösterilir. Bu ödenek işletme adına açılmış bir özel hesaba aktarılmak suretiyle kullanılır. (5) İşletme ödeneğinden kullanılmayan kısmı yıl sonunda iptal edilir. İşletme faaliyetlerinden sağlanan gelir fazlası veya kâr mahalli idare bütçesine gelir kaydedilir. (6) Ticari faaliyetin ve iktisadi teamüllerin gerektirdiği kısa vadeli borçlanmalar dışında, finansman amacı ile borçlanma yapılamaz. Muhasebe işlemleri MADDE 9 – (1) İşletme faaliyetlerinin muhasebe işlemleri 10/3/2006 tarihli ve 26104 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine göre mahalli idarenin muhasebe biriminde tutulur. (2) İşletmenin Kurumlar Vergisine tabi faaliyetleri, hesap planı bakımından, sadece bütçe işlemlerinin muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasına ilişkin olarak Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine tabidir. 2013 | 493 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ (3) İşletmenin ticari mal ve hizmet alım satımlarına ilişkin (Kurumlar Vergisine tabi) faaliyetleri için, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 175 inci ve mükerrer 257 nci maddeleri hükümleri uyarınca belirlenen muhasebe standartları, tek düzen hesap planı ve mali tabloların çıkarılmasına ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde defter tutulur. Mahalli idare bütçesi içinde yapılan personel ve diğer yönetim ve donatım giderleri kurum kazancının tespitinde ve Kurumlar Vergisi beyannamesinin düzenlenmesinde ayrıca dikkate alınır. Harcama belgeleri MADDE 10 – (1) İşletme faaliyetlerinde, mali işlemlerin gerçekleştirilmesinde ve muhasebeleştirilmesinde ödeme belgesine bağlanacak kanıtlayıcı belgelerde 15/8/2007 tarihli ve 26614 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği hükümleri uygulanır. Avans işlemleri MADDE 11 – (1) Gerçekleştirme ve ödeme belgeleri ile ilgili işlemlerin tamamlanması beklenilmeyecek ivedi veya zorunlu giderler için harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla görevlendirilecek mutemede üst sınırı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile belirlenen tutarda avans verilebilir. İşletmenin ticari faaliyetleri için işletme kasasından verilen avanslarda bu tutar beş katına kadar yükseltilebilir. Her mutemet aldığı avanstan harcadığı tutara ilişkin harcama belgelerini, avansın alındığı tarihi izleyen bir ay içinde muhasebe servisine vermek ve üzerinde kalan avans bakiyesini iade etmekle yükümlüdür. Mali yıl sonunda alınan avanslar bir aylık süreye bakılmaksızın mali yılın son günü tamamen kapatılır. Muhasebe yetkilisi mutemedi MADDE 12 – (1) Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almak, muhafaza etmek, vermek veya göndermek ve bu işlemlerle ilgili olarak doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumlu olmak üzere muhasebe yetkilisi mutemedi görevlendirilir. (2) Muhasebe yetkilisi mutemedi olarak seçilen görevlilerin adı, soyadı, görev yeri, unvanı, imzası, görev ve yetkileri ilk görevlendirmede muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilir. Bu kişiler, 2/6/1934 tarihli ve 2489 sayılı Kefalet Kanununa göre kefalete tabidirler. Kadro işlemleri 494 | 2013 EKLER MADDE 13 – (1) İşletmede kadro işlemleri hususunda, işletmenin kurulduğu mahalli idareye göre 10/6/2007 tarihli ve 26548 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İl Özel İdaresi Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik veya 22/2/2007 tarihli ve 26442 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye ve Bağlı Kuruluşlar ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik hükümleri uygulanır. İhale işlemleri MADDE 14 – (1) İşletmenin ihale iş ve işlemleri 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile bu kanunlara dayanılarak yayımlanan yönetmeliklerin hükümlerine göre yürütülür. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Düzenleme yapma yetkisi MADDE 15 – (1) Mahalli idareler, görev ve sorumluluk kapsamında bulunan, özel gelir ve giderleri olan hizmetleriyle ilgili olarak kurdukları bütçe içi işletmeleri için bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak üzere alt düzenleyici işlemler yapabilirler. Hüküm bulunmayan haller MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda, işletmenin bağlı olduğu mahalli idarenin tabi olduğu mevzuat hükümleri ile 1/5/2007 tarihli ve 26509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümleri uygulanır. Yürürlük MADDE 17 – (1) Maliye Bakanlığı ile Sayıştayın görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini İçişleri Bakanı yürütür. 2013 | 495 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ ÖN ÖDEME ESAS VE USULLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, ön ödeme şekillerini, devir ve mahsup işlemlerini, yapılacak ön ödemelerin idareler ve gider türleri itibarıyla miktar ve oranlarının tespitini, mutemetlerin görevlendirilmesini ve diğer işlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam Madde 2 — Bu Yönetmelik, düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç olmak üzere, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerince yapılacak ön ödemelere ilişkin usul ve esasları kapsar. 2/7/1992 tarihli ve 3833 sayılı Kanuna göre çıkarılan Türk Silahlı Kuvvetleri Stratejik Hedef Planının Gerçekleştirilmesi Maksadıyla Yapılacak Harcamalar İçin Verilen Avans ve Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik hükümleri saklıdır. Dayanak Madde 3 — Bu Yönetmelik, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 35 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4 — Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; Bakanlık: Maliye Bakanlığını, Kanun: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu, Üst yönetici: Bakanlıklarda müsteşarı, Milli Savunma Bakanlığında Bakanı, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticiyi, il özel idarelerinde valiyi, belediyelerde belediye başkanını, Harcama yetkilisi: Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisini, bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılamayan idareler ile harcama yetkililerin belirlenmesinde güçlük bulunan idarelerde üst yöneticiyi ya da üst yöneticinin belirleyeceği kişilerden Bakanlıkça uygun görülenleri veya ödenek gönderme belgesiyle harcama yetkisi verilen birim yöneticilerini, Muhasebe hizmeti: Gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ve borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemlerini, Muhasebe birimi: Muhasebe hizmetlerinin yapıldığı birimi, 496 | 2013 EKLER Ön ödeme: İlgili mevzuatında öngörülen hallerde kesin ödeme öncesi avans veya kredi şeklinde yapılan ödemeyi, Mutemet: Harcama yetkilisi tarafından yazılı olarak görevlendirilen ve kendisine verilen avans veya adına açılan kredilerle sınırlı olarak yapacağı harcamalar konusunda harcama yetkilisine karşı sorumlu, bunların mahsubuna ilişkin belgeleri muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutarı iade etmekle yükümlü olan harcama yetkilisi mutemedini; Dışişleri Bakanlığı yurtdışı teşkilatında misyon şeflerini; diğer bakanlık ve kamu idarelerinin yurtdışı teşkilatlarında müşavir ve ataşeleri, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Ön Ödeme Şekilleri ve Ön Ödeme Yapılabilecek Gider Türleri Ön ödeme şekilleri ve uygulaması Madde 5 — Ön ödeme, harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla; ilgili kanunlarında öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle yapılabilir. Verilecek avansın üst sınırları yılları merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilir. Avans, işi yapacak, mal veya hizmeti sağlayacak olan kişi veya kuruluşa ödenmek üzere, doğrudan mutemede verilir. Yurtdışı teşkilatının ihtiyaçları için verilen avanslar mutemetler adına mahallindeki banka hesaplarına transfer edilir. Bir mutemede verilecek avans, toplamı bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesine göre belirlenen tutarı aşmamak koşuluyla bütçenin çeşitli tertiplerinden olabilir. İlgili kanunlarına göre, görevlilere yolluk ve diğer giderleri karşılığı ödenecek avanslar kendilerine veya şahsi mutemetlerine verilebilir. Sözleşmesinde belirtilmek ve yüklenme tutarının yüzde otuzunu geçmemek üzere, yüklenicilere teminat karşılığında bütçe dışı avans verilebilir. İlgili kanunların bütçe dışı avans ödenmesine ilişkin hükümleri saklıdır. Kredi, mutemetler adına banka veya aynı idareye hizmet veren muhasebe birimi nezdinde açtırılabilir. Mutemetlerin imza örneği, nezdinde kredi açılan banka veya muhasebe birimine gönderilir. Ön ödemeler hangi iş için verilmiş ise yalnızca o işte kullanılır. Mutemetler avans almadan harcama yapamaz ve kamu idaresi adına harcama yapmak üzere muhasebe biriminin veznesi veya banka hesabından başka hiçbir yerden, hiçbir nam ile para alamazlar. Ön ödeme yapılabilecek gider türleri Madde 6 — Avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle yapılabilecek ön ödemeler aşağıda belirtilmiştir. 2013 | 497 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ a) Avans verilmek suretiyle yapılacak ön ödemeler: 1) Yılları merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen tutara kadar olan yapım işleri, mal ve hizmet alımları, yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanmasına ilişkin giderler ile benzeri giderler için avans verilebilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği mutemetlerine, askeri birlik ve kurum mutemetlerine, Milli İstihbarat Teşkilatı mutemetlerine ve mahallinde karşılanacak ihtiyaçları için dış temsilcilik mutemetleri ile Kanuna ekli II sayılı cetvelde sayılan kuruluşlardan özelliği bulunan idarelerin mutemetlerine söz konusu giderler için verilecek avansın üst sınırları, yılları merkezi yönetim bütçe kanununda ayrıca gösterilebilir. Merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen üst sınırlar aşılmamak koşuluyla verilecek avans tutarını kuruluşlar ve/veya harcama türleri itibarıyla belirlemeye Bakanlık yetkilidir. 2) İlgili kanunlarında hüküm bulunması halinde, görevlilere yolluk ve diğer giderleri karşılığı avans verilebilir. Bu avansların tutarı ve mahsup süreleri özel kanunlarındaki hükümlere tabidir. 3) Yetkili mercilerce ödeme gününden önce ödenmesine karar verilen maaş ve ücretler avans olarak verilebilir. 4) Görevlerinin niteliği gereği birliklerince toplu olarak beslenemeyen jandarma erbaş ve erlerine, harçlıkları ve bu harçlıklarla birlikte ödenen diğer hakediş bedelleri ve tayın bedelinin bir aylık tutarı avans olarak ödenebilir. Jandarma İç Güvenlik Birimleri ile gerekli görülen illerin jandarma birliklerine verilecek avans tutarları ve mahsup süresi, görev yapılan bölgedeki doğa koşulları ve diğer zorlayıcı sebepler göz önünde bulundurularak İçişleri Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlıkça tespit edilir. 5) Deniz Kuvvetleri Komutanlığı bağlısı Ana Ast Komutanları ve bağlı bulunulan Deniz Filoları Muhasebe Yetkilisi ya da ilgili diğer muhasebe birimi muhasebe yetkilisi tarafından her harp gemisi için ayrı ayrı belirlenerek gemi mutemedi kredi cüzdanında gösterilen bir aylık harcama tutarı ve bu gemilerde görevli personelin aylıkları ile diğer giderleri karşılığı tutar, avans olarak ödenir. Gemi harcama yetkilisinin yazılı talebi halinde, gemi mutemedi kredi cüzdanında gösterilen tutar yüzde 15 oranında artırılabilir. Bu tutarın üzerindeki artırmalar Deniz Kuvvetleri bağlısı ilgili Ana Ast Komutanlarının yazılı emri ile olur. 498 | 2013 EKLER b) Kredi açılmak suretiyle yapılacak ön ödemeler: 1) Dairesinin göstereceği lüzum ve harcama yetkilisinin onayı ile mutemetler adına banka veya muhasebe birimi nezdinde kredi açtırılabilir. 2) Kamu kurum ve kuruluşlarının yurtdışı teşkilatlarınca yabancı ülkelerde yapılacak satınalmalar için, mutemetler adına gerektiğinde yerel bankalardan birinde kredi açtırılabilir. 3) Yabancı ülkelerden yapılacak satınalmalar için, dairesinin göstereceği lüzum üzerine, ilgili mevzuatı gereğince Türkiye’de bankacılık faaliyetine izin verilen banka veya özel finans kuruluşları nezdinde akreditif karşılığı kredi açtırılır. Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde akreditif karşılığı krediler merkez birimlerince açılır. Açılmış akreditiflere ilişkin kredi artıkları ertesi yıla devredilmekle birlikte ödenekleri iptal olunur. Devredilen akreditif karşılığı kredi artıklarının karşılığı, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı, bu Yönetmelik kapsamındaki diğer kamu idarelerinde ise üst yönetici tarafından idare bütçesinin ilgili tertibine ödenek kaydolunur. Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince açılacak kredilerden tutarı merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilen limiti aşanlar için ayrıca Bakanlık izni aranır. Buna ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Bütçe dışı ön ödemeler Madde 7 — İlgili kanunların bütçe dışı avans ödenmesine ilişkin hükümleri saklı kalmak üzere aşağıda belirtilen hallerde bütçe dışı avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. a) Sözleşmelerinde belirtilmek ve karşılığında aynı tutarda teminat alınmak koşuluyla yüklenicilere; 1) Mal ve hizmet alımlarında yüklenme tutarının yüzde 10’una, yapım işlerinde ise yüklenme tutarının yüzde 15’ine kadar bütçe dışı avans verilebilir. 2) Yukarıda belirtilen oranların üzerinde avans verilmesini zorunlu kılan durumlarda; genel bütçeli idareler için Bakanlığın uygun görüşü, kapsamdaki diğer idareler için ise üst yöneticinin kararı ile ve aşan kısım için T.C. Merkez Bankasının kısa vadeli avanslara uyguladığı oranda faiz alınmak kaydıyla, yüklenme tutarının yüzde 30’unu aşmamak üzere belirlenecek oranda bütçe dışı avans verilebilir. 3) Verilen avanslar karşılığında alınan teminatlar, yüklenicinin talebi halinde mahsup edilen tutarda serbest bırakılır veya iade edilir. 2013 | 499 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ b) Özel kanunlarında hüküm bulunması durumunda bütçe dışı avans veya kredi şeklinde ön ödeme yapılabilir. c) Özel kanunlarında öngörülen hükme göre peşin ödenmesi gereken maaş, ücret ve benzeri giderler ile bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesi birinci fıkrasının (a) bendinin 4 üncü ve 5 inci alt bentlerinde öngörülen giderlerin ertesi yıl bütçesini ilgilendiren kısmı için bütçe dışı avans verilebilir. Açılan kredilerin ilgililere ödenmesi Madde 8 — Nezdinde mutemet adına kredi açılan banka veya muhasebe birimi, mutemedin vereceği kredi ödeme talimatında gösterilen yere veya alacaklıya doğrudan ödeme yapar. Mutemet tarafından, nezdinde kredi açılan banka veya muhasebe birimine hitaben; a) Kredi banka nezdinde açılmış ise hesap numarası, muhasebe birimi nezdinde açılmış ise muhasebe biriminin adı, b) Ödemenin yapılacağı kişinin adı (tüzel kişilerde unvanı), vergi kimlik numarası ve varsa banka hesap numarası, c) Ödenecek tutar, d) Mutemedin adı, soyadı, unvanı, dairesi ve düzenlenme tarihi, bilgilerini içeren bir kredi ödeme talimatı düzenlenir ve imzalanarak hak sahibine verilir. İhale mevzuatı çerçevesinde mal ve hizmet alımı gerçekleştirilecek kamu idarelerinden Bakanlıkça belirlenenlere yapılacak ön ödemelerde kredi tutarı, doğrudan ilgili kamu idaresinin banka hesabına aktarılabilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Mutemet Görevlendirilmesi ve Ön Ödemelerin Başka Mutemede Devri Mutemet görevlendirilmesi Madde 9 — Kamu idarelerinin bütçesinde kendisine ödenek tahsis edilen her bir merkez harcama birimi için yalnızca bir mutemet görevlendirilir. Ödenek gönderme belgesiyle ödenek verilen harcama yetkilileri ise kendilerine bağlı her bir birim için birer mutemet görevlendirebilir. Bir bütün oluşturan, ancak ayrı ayrı yerlerde bulunan askeri birimler ile kurumların her biri için ayrı mutemet görevlendirilebilir. Ayrıca, zorunluluk bulunması ve harcama yetkilisi onayında belirtilmesi koşuluyla; 500 | 2013 EKLER a) Taşıtların akaryakıt, yağ, bakım, onarım ve işletme giderleri, b) Bir bütün oluşturmakla birlikte, alınacak mal veya yapılacak işle ilgili olarak ayrı yerlerde sonuçlandırılması gereken vergi, resim, harç ödeme yükümlülükleri ile yükleme, boşaltma ve gümrük işlemleri gibi özellik arz eden işlere ilişkin giderler, için birden fazla mutemet görevlendirilebilir. Mutemetlerin ilk görevlendirilmelerinde ve değiştirilmeleri halinde adı, soyadı, görev unvanı, T.C. kimlik veya vergi kimlik numarası ve imza örneği harcama yetkilisi tarafından bir yazı ile muhasebe birimine bildirilir. Ön ödemenin başka mutemede devri Madde 10 — Harcama yetkilisinin yazılı izniyle mutemet, üzerindeki avans veya adına açılan kredi tutarını başka bir mutemede devredebilir. Avans şeklindeki ön ödemelerin başka bir mutemede devrinde para ve harcama belgelerinin mutemede teslim edildiğine ilişkin tutanak düzenlenir. Devreden mutemetçe tutanak ve harcama yetkilisinin yazılı izni muhasebe yetkilisine ibraz edilerek, avans kaydının yeni mutemet adına yapılması sağlanır. Tutanağın birer nüshası devreden ve devralan mutemede verilir. Kredi şeklindeki ön ödemelerin başka bir mutemede devrinde ise, harcama yetkilisinin yazılı izni ile birlikte yeni mutemedin imza örneği de muhasebe birimine verilerek, kredi kaydının yeni mutemet adına yapılması sağlanır. Banka nezdinde açılan kredilerin devrinde yeni mutemedin imza örneği ayrıca bankaya da gönderilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Ön Ödemelerin Mahsubu ve Sorumluluk Ön ödemelerde mahsup süresi ve sorumluluk Madde 11- Her mutemet ön ödemelerden harcadığı tutara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri, ilgili kanunlarında ayrıca belirtilmemiş olması halinde avanslarda bir ay, kredilerde ise üç ay içinde muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutarı iade ederek hesabını kapatmakla yükümlüdür. Bakanlık, zorunlu hallerde mahsup süresini ayrıca belirlemeye yetkilidir. Mahsup süresi, avansın verildiği veya kredinin açıldığı güne, son ayda tekabül eden günün mesai saati bitiminde; sürenin bittiği ayda avansın verildiği veya kredinin açıldığı güne tekabül eden bir gün yok ise, süre o ayın son gününün mesai saati bi2013 | 501 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ timinde sona erer. Harcama yetkilisinin talimatıyla, bu süreler içinde getirilecek harcama belgeleri tutarında yeniden ön ödeme yapılabilir. Bu şekilde mahsup işlemi yapılmadıkça aynı iş için ön ödeme yapılamaz. Ancak, bakanlıkların yurtdışı teşkilatının ihtiyaçları için verilen avans ve açılan kredilerin mahsubu ve artıklarının iadesinde nakit iadesi yapılmaz, verilecek yeni avans veya açılacak krediden mahsup edilir. Avansın verildiği tarihten önceki bir tarihi taşıyan harcama belgeleri avansın mahsubunda kabul edilemez. Mahsup döneminde verilen harcama belgelerinin de, ön ödemenin yapıldığı tarih ile en geç ait olduğu bütçe yılının son günü arasındaki tarihi taşıması gerekir. Mutemet, işin tamamlanmasından sonra, yukarıdaki bir ve üç aylık sürelerin bitimini beklemeden, son harcama tarihini takip eden üç iş günü içinde ön ödeme artığını iade etmek ve süresinde mahsubunu yaparak hesabını kapatmak zorundadır. Ön ödemenin bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesi gereğince başka mutemede devredilmesi halinde, devralan mutemedin de, hesabını ön ödemenin ilk mutemede yapıldığı tarihten itibaren, yukarıda belirtilen sürelerde muhasebe yetkilisine vermesi zorunludur. Denetim elemanları, yollukları ve diğer giderleri karşılığı aldıkları avanslara ilişkin harcama belgelerini, takip eden ayın onuncu gününe kadar idarelerine vermek ve varsa avans artığını iade etmekle, idareler de bunu aramakla yükümlüdür. Hakediş tutarının avanstan fazla olması halinde, farkın, ilgili denetim elemanının banka hesabına aktarılması zorunludur. Mutemetlerce süresi içinde mahsup edilmeyen avanslar hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Kanunen geçerli bir mazereti olmaksızın avanslarını süresinde mahsup etmeyen mutemetler hakkında, ayrıca tabi oldukları personel mevzuatının disiplin hükümlerine göre de işlem yapılır. Kurum içi veya kurum dışından görevlendirilenlere yolluk ve diğer giderleri karşılığı verilen avanslardan süresinde mahsup edilmeyenler hakkında özel kanunlarındaki hükümler uygulanır. Bütçe dışı avansların mahsubu Madde 12 — Bütçe dışı avans ve kredilerin mahsubu aşağıdaki esaslara göre yapılır. a) Yılı içinde sonuçlanacak işler ile ertesi yıla geçen veya gelecek yıllara yaygın yüklenmeler nedeniyle yüklenicilere sözleşmeleri- 502 | 2013 EKLER ne dayanılarak verilen bütçe dışı avansların mahsubunda şartname ve sözleşmelerinde belirtilen esaslara uyulur. b) Özel kanunlarındaki hükümlere göre verilen bütçe dışı avans veya kredi şeklinde ön ödemeler, özel kanunlarında ayrıca belirtilmemiş olması halinde avanslarda bir ay, kredilerde ise üç ay içinde belgeleri muhasebe yetkilisine verilmek ve artan tutar iade edilmek suretiyle mahsup edilir. c) Ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere aylık, ücret ve benzeri hakedişler karşılığı verilen bütçe dışı avansların mahsup edilmesi gereken tarih, bu giderlerin ilgili mevzuatına göre ödenmesi gerektiği tarihtir. Ön ödemelerin yıl sonunda mahsubu Madde 13 — Mutemetler, mali yılın sonunda avanslarda bir aylık, kredilerde üç aylık sürenin dolmasını beklemeksizin, mahsubunu yapmadıkları harcamalara ait belgeleri muhasebe yetkilisine verip, artan tutarı iade ederek hesabını kapatmakla yükümlüdürler. Mali yıl sonuna kadar kapatılmayan veya mahsup döneminde mahsup edileceği idaresince bildirilmeyen ön ödeme tutarı, yıl sonunda mutemet adına ilgili hesaba borç kaydedilerek ön ödeme hesabı kapatılır. Mutemet adına borç kaydedilen tutarlar hakkında muhasebe yönetmeliğinde belirtildiği şekilde işlem yapılır. Ön ödemelerin mahsup dönemine aktarılması Madde 14 — Muhasebe birimine verilen mahsup belgelerinden incelenmesi yıl sonuna kadar tamamlanamayan ön ödeme artıkları mahsup dönemine ödeneği ile birlikte devredilir. Malın teslim alındığı, hizmetin gördürüldüğü veya işin yaptırıldığı, ancak belgelerin mahsup döneminde verileceği, ilgili idare tarafından mali yılın sonuna kadar muhasebe birimine yazılı olarak bildirilen ön ödemeler için de aynı şekilde işlem yapılır. Mahsup döneminde verilen harcama belgelerinin, ön ödemenin yapıldığı tarih ile en geç ait olduğu bütçe yılının son günü arasındaki tarihi taşıması gerekir. Mahsup döneminde de kapatılamayan ön ödeme tutarı, dönem sonunda mutemet adına borç kaydedilerek ön ödeme hesabı kapatılır. Karşılığı ödenekler iptal edilir. Yılı bütçesine gider kaydedilmek üzere geçici ve sürekli görev yolluğu ile buna ilişkin diğer giderler karşılığı verilen avanslardan mali yılın sonuna kadar mahsubu yapılamamış olanlar hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır. 2013 | 503 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ BEŞİNCİ BÖLÜM Son Hükümler Yetki Madde 15 — Bu Yönetmeliğin uygulanması sırasında ortaya çıkan tereddütleri gidermeye Bakanlık yetkilidir. Yürürlükten kaldırılan mevzuat Madde 16 — 24/10/2001 tarihli ve 2001/3215 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı yürürlükten kaldırılmıştır. Geçici Madde 1 — Bu Yönetmelik hükümleri yürürlüğe girmeden önce, yürürlükteki diğer mevzuata göre başlatılmış olan avans ve kredi işlemleri, tabi oldukları mevzuat hükümlerine göre mahsup süresi içerisinde sonuçlandırılır. Geçici Madde 2 — Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde sayılan idarelerce 2006 yılında yapılacak giderler için yılları merkezi yönetim bütçe kanununda belirtilen avans tutarının yeterli olmaması halinde, idarelerin gerekçeli talepleri değerlendirilerek belirlenen avans tutarı üzerinde mutemetlere avans vermeye ve zorunluluk hallerinde mahsup sürelerini ayrıca belirlemeye Bakanlık yetkilidir. Yürürlük Madde 17 — Bu Yönetmelik 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 18 — Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 504 | 2013 EKLER MUHASEBE YETKİLİLERİNİN EĞİTİMİ, SERTİFİKA VERİLMESİ İLE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, muhasebe yetkililerinin eğitimi, sertifika verilmesi ile çalışma usul ve esaslarını belirlemektir. Kapsam Madde 2 — Bu Yönetmelik, düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç olmak üzere genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde görev yapan muhasebe yetkililerinin eğitimi, sertifika verilmesi ile çalışma usul ve esaslarını kapsar. Dayanak Madde 3 — Bu Yönetmelik, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 62 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen; Bakanlık: Maliye Bakanlığını, Kanun: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu, Üst yönetici: Bakanlıklarda müsteşarı, Milli Savunma Bakanlığında Bakanı, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticiyi, il özel idarelerinde valiyi, belediyelerde belediye başkanını, Muhasebe hizmeti: Gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ve borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, 2013 | 505 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemlerini, Muhasebe birimi: Muhasebe hizmetlerinin yapıldığı birimi, Muhasebe yetkilisi: Muhasebe hizmetlerinin yürütülmesinden ve muhasebe biriminin yönetiminden sorumlu, usulüne göre atanmış sertifikalı yöneticiyi, Muhasebe yetkilisi yardımcısı: Muhasebe yetkililerinin yardımcılarını, Muhasebe yetkilisi mutemedi: Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almaya, muhafaza etmeye, vermeye, göndermeye yetkili ve bu işlemlerle ilgili olarak doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumlu olan kamu görevlilerini ve yetkili memurları, Vezne: Muhasebe birimine teslim edilen tedavüldeki Türk parası, döviz, çek, senet, menkul kıymetler ve teminat mektuplarının muhafaza edildiği yeri, Ambar: Muhasebe birimine teslim edilen ve parayla ifade edilen değerli kağıtlar ile muhasebe birimince kullanılacak seri ve sıra numaralı alındı, teslimat müzekkeresi, çek ve benzeri basılı evrakın muhafaza edildiği yeri, Sertifika: Şekli ve içeriği Bakanlık tarafından belirlenen ve sahibine muhasebe hizmetlerini yerine getirebilme yetkisi veren muhasebe yetkilisi sertifikasını, ifade eder. İKİNCİ KISIM Muhasebe Yetkilisi Adaylarının Belirlenmesi, Eğitimi ve Sertifika Verilmesi BİRİNCİ BÖLÜM Muhasebe Yetkilisi Adaylarının Belirlenmesi Muhasebe yetkilisi olarak atanacakların nitelikleri Madde 5 — Muhasebe yetkilisi olarak atanacakların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilenler ile aşağıdaki şartları taşımaları gerekir: a) En az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olmak, 506 | 2013 EKLER b) Kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerinde en az dört yıl çalışmış olmak koşuluyla bu idarelerde muhasebe yetkilisi yardımcısı veya eşiti görevlerde bulunmak, c) Muhasebe yetkilisi sertifikası almış olmak, d) Son üç yıl içerisinde olumsuz sicil almamış olmak, e) Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almamış olmak, f) Görevin gerektirdiği bilgi ve temsil yeteneğine sahip olmak. Ancak belde ve nüfusu 25 binin altında olan ilçe belediyeleri ile mahalli idare birliklerinde muhasebe yetkilisi görevini yürütmek üzere atanacakların yukarıdaki fıkranın (c), (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen şartları taşımaları kaydıyla, en az lise ve dengi okul mezunu olmaları ve kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerinde en az dört yıl çalışmış olmaları yeterlidir. Lise ve dengi okul mezunu adayların sertifika eğitim programının konuları Bakanlık tarafından ayrıca belirlenir ve sınavları ayrı yapılır. Bu şekilde sertifika eğitim programını başarıyla tamamlayan lise ve dengi okul mezunlarına sadece belde ve nüfusu 25 binin altında olan ilçe belediyeleri ile mahalli idare birliklerinde görev yapma yetkisi veren sertifika verilir. Sertifika eğitim programı duyurusu Madde 6 — Kamu idareleri, muhasebe yetkilisi ihtiyaçlarını Bakanlıkça yapılan duyuruda belirtilen süre içerisinde Bakanlığa bildirir. Sertifika eğitim programına alınacak aday sayısı, kamu idarelerinin talepleri dikkate alınarak Bakanlıkça belirlenir. Sertifika eğitim programına alınacak aday sayısı ile şartları, başvuru yeri ve başvurma süresi Bakanlık internet sitesinde ve uygun görülecek diğer araçlarla adaylara duyurulur. Sertifika eğitim programı başvurusu Madde 7 — Sertifika eğitim programına katılacak adayların Bakanlıkça belirlenen başvuru formu ile duyuruda belirtilen süre içerisinde Bakanlığa başvurmaları gerekir. Başvurular şahsen veya posta yoluyla yapılır. Postadaki gecikmeler dikkate alınmaz. Bakanlık elektronik ortamda başvuru koşullarını düzenleyebilir. Eleme sınavı ve duyurulması Madde 8 — Sertifika eğitim programına başvuranların sayısının, sertifika eğitimine alınacağı duyurulan kişi sayısından en az % 10 2013 | 507 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ daha fazla olması halinde, eğitim programına alınacak muhasebe yetkilisi adaylarının belirlenmesi amacıyla Bakanlıkça eleme sınavı yapılır. Eleme sınavı, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığına veya Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme ve Değerlendirme Merkezine de yaptırılabilir. Eleme sınavı yapılması gereken hallerde sertifika eğitim programına alınacak muhasebe yetkilisi aday sayısı, Bakanlıkça yapılan duyuruda belirtilen aday sayısı ile sınırlıdır. Sınavın yapılacağı yer ve tarih ile sınav konuları ve ağırlıkları sınav tarihinden en az bir ay önce Bakanlık internet sitesinde ve uygun görülecek diğer araçlarla duyurulur. Eleme sınavına katılacak adayların adreslerine, Bakanlık veya sınavı yapan birimce fotoğraflı sınav giriş belgesi gönderilir. Eleme sınavı yeri ve konuları Madde 9 — Eleme sınavı, duyuruda belirtilen yer, tarih ve saatte yapılır. Eleme sınavı aşağıdaki konulardan oluşur. a) Genel yetenek ve genel kültür, b) Temel ekonomi bilgisi, c) İdare hukuku ve hukukun temel kavramları, d) Kamu maliyesi ve Türk malî sistemi, e) Genel muhasebe, f) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince uygulanacak çerçeve muhasebe yönetmeliği. Sertifika eğitimine alınacak adayların belirlenmesi Madde 10 — Eleme sınavından en yüksek puan alan adaydan başlayarak duyuruda belirtilen sayıda aday, Bakanlıkça belirlenen programa göre sertifika eğitimine alınır. Ancak, sınavda alınan puana göre yapılacak sıralamada, ilanda belirtilen sayıda adaylardan son sırada yer alan adayla aynı puanı almış olanlar da sertifika eğitim programına alınır. 508 | 2013 EKLER İKİNCİ BÖLÜM Muhasebe Yetkilisi Adaylarının Sertifika Eğitimi Sertifika eğitiminin yeri, tarihi ve süresi Madde 11 — Sertifika eğitiminin yeri ve tarihi eğitime alınacak adaylara eğitim programının başlamasından önce Bakanlıkça bildirilir. Eğitim süresi iki aydan az olmamak üzere Bakanlık tarafından belirlenir. Sertifika eğitim programı konuları Madde 12 — Muhasebe yetkilisi adayları aşağıdaki gruplarda belirtilen konuları kapsayacak şekilde Bakanlıkça eğitime tabi tutulur. a) Muhasebe 1 - Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince uygulanacak çerçeve muhasebe yönetmeliği ve ilgili diğer muhasebe yönetmelikleri, 2 - Genel muhasebe, 3 - Mali istatistik ve raporlama. b) Mali mevzuat 1 - Kamu malî yönetimi ile ilgili düzenlemeler, 2 - Harcama belgeleri ile ilgili yönetmelikler, 3 - Milli emlak mevzuatı genel esasları, 4 - Sayıştay Kanunu ve ilgili mevzuat, 5 - Sosyal güvenlik, bütçe, gider ve gelir mevzuatı ile yerel yönetimler mevzuatının genel esasları, 6 - Avrupa Birliği kamu malî yönetimi ve muhasebe mevzuatı. c) Diğer konular 1 - Temel hukuk bilgisi, 2 - Anayasa ve idare hukuku, 3 - Bilişim teknolojilerinin kullanımı. Muhasebe yetkilisi sertifika sınavı Madde 13 — Sertifika eğitim programını tamamlayan muhasebe yetkilisi adayları, Bakanlıkça belirlenecek yer ve tarihte yazılı sınava tabi tutulur. 2013 | 509 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Muhasebe yetkilisi sertifika sınav komisyonu Madde 14 — Sertifika sınav komisyonu Bakanlık tarafından belirlenir. Sınav komisyonu birisi başkan olmak üzere beş asil ve iki yedek üyeden oluşur. Sınav komisyonu, sınav sorularını hazırlamak, sonuçlarını değerlendirmek, başarı listesini düzenlemek ve itirazları inceleyip sonuca bağlamakla görevlidir. Muhasebe yetkilisi sertifika sınav konuları ve sınav usulü Madde 15 — Sertifika sınav konuları eğitim konularından oluşur. Sınav komisyonunun belirleyeceği sorular, zarflara konulur, mühürlenir ve sınav komisyonunca saklanır. Bu zarflar sınav başlangıcında adaylar huzurunda açılarak, durum tutanağa bağlanır. Sınav sonunda cevap kağıtları, her adayın kaç sayfa cevap kağıdı verdiği tespit edilmek suretiyle tutanağa bağlanır ve zarflar içinde komisyona teslim edilir. Sınav sonuçlarının değerlendirilmesi Madde 16 — Sınav komisyonu, cevap kağıtlarını yüz (100) tam puan üzerinden değerlendirir. Sertifika sınavında başarılı sayılmak için muhasebeden en az altmışbeş (65) puan olmak üzere her bir sınav grubundan en az elli (50) puan alınması ve bu sınavların not ortalamasının en az altmışbeş (65) puan olması gerekir. Sınav sonuçlarının duyurulması ve itiraz Madde 17 — Sınav sonuçları, en geç 30 gün içerisinde Bakanlık internet sitesinde ve Bakanlık ilan panolarında ilan edilir ve ilan tarihinden itibaren 15 inci gün sonunda ilgililere tebliğ edilmiş sayılır. Sınav sonuçlarına, tebligat tarihinden itibaren 5 iş günü içinde Bakanlık nezdinde itiraz edilebilir. İtiraz, sınav komisyonu tarafından başvuru tarihinden itibaren en çok 10 gün içinde değerlendirilerek sonuçlandırılır ve Bakanlıkça ilgililere yazılı olarak bildirilir. Başarısız olan adayların durumu Madde 18 — Sertifika sınavında başarısız olan adaylar, eğitim programlarına katılmaksızın takip eden iki sertifika sınavına daha katılabilir. Muhasebe yetkilisi sertifikasının verilmesi Madde 19 — Sınavda başarılı olan muhasebe yetkilisi adaylarına, Bakanlık tarafından sertifika verilir, durum ayrıca görev yaptığı 510 | 2013 EKLER kuruma bildirilir. Sertifika verilenlerin listesi Bakanlık internet sitesinde de yayımlanır. Muhasebe yetkililerinin atanması Madde 20 — Muhasebe yetkilileri, sertifikalı adaylar arasından, 9/12/1994 tarihli ve 4059 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Bakanlıkça, diğer kamu idarelerinde ise üst yöneticiler tarafından atanır. Ancak, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Sayıştayın muhasebe hizmetlerini yerine getirmek üzere görevlendirilecek muhasebe yetkilileri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı; Cumhurbaşkanlığı muhasebe hizmetlerini yerine getirmek üzere görevlendirilecek muhasebe yetkilisi ise Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri tarafından atanır. Gerekli şartların taşınmadığının sonradan anlaşılması Madde 21 — Sertifika eğitim programına alınan veya muhasebe yetkilisi sertifikası verilen kişilerden gerekli şartları taşımadıkları anlaşılanlar, Bakanlıkça eğitim programından çıkarılır veya sertifikaları iptal edilir. Muhasebe yetkilisi kayıtlarının tutulması Madde 22 — Muhasebe yetkilisi sertifika eğitim programına katılan adaylar ile bunlardan sertifika verilenlere ilişkin kayıtlar Bakanlıkça tutulur. ÜÇÜNCÜ KISIM Muhasebe Yetkililerinin Çalışma Usul ve Esasları BİRİNCİ BÖLÜM Muhasebe Yetkilisinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları Muhasebe yetkilisinin görev ve yetkileri Madde 23 — Muhasebe yetkilisinin görev ve yetkileri aşağıda belirtilmiştir. a) Gelirleri ve alacakları ilgili mevzuatına göre tahsil etmek, yersiz ve fazla tahsil edilenleri ilgililerine iade etmek. b) Giderleri ve borçları hak sahiplerine ödemek. c) Para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetleri almak, saklamak ve ilgililere vermek veya göndermek. d) Yukarıdaki bentlerde sayılan işlemlere ve diğer mali işlemlere ilişkin kayıtları usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tut- 2013 | 511 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ mak, mali rapor ve tabloları her türlü müdahaleden bağımsız olarak düzenlemek. e) Gerekli bilgi ve raporları, Bakanlığa, hizmet verilen ilgili kamu idaresinin harcama yetkilisi ile üst yöneticisine ve yetkili kılınmış diğer mercilere muhasebe yönetmeliklerinde belirtilen sürelerde düzenli olarak vermek. f) Vezne ve ambarların kontrolünü ilgili mevzuatında öngörülen sürelerde yapmak. g) Muhasebe hizmetlerine ilişkin defter, kayıt ve belgeleri ilgili mevzuatında belirtilen sürelerle muhafaza etmek ve denetime hazır bulundurmak. h) Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin hesap, belge ve işlemlerini ilgili mevzuatında öngörülen zamanlarda denetlemek veya muhasebe yetkilisi mutemedinin bulunduğu yerdeki birim yöneticisinden kontrol edilmesini istemek. ı) Hesabını kendinden sonra gelen muhasebe yetkilisine devretmek, devredilen hesabı devralmak. j) Muhasebe birimini yönetmek. k) Diğer mevzuatla verilen görevleri yapmak. Muhasebe yetkilisinin sorumlulukları Madde 24 — Muhasebe yetkilileri; a) Bu Yönetmeliğin 23 üncü maddesinde sayılan hizmetlerin zamanında yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından, b) Mutemetleri aracılığıyla aldıkları ve elden çıkardıkları para ve parayla ifade edilen değerler ile bunlarda meydana gelen kayıplardan, c) Ön ödeme ile kesin ödemelerin yapılması ve ön ödemelerin mahsubu aşamalarında ödeme emri belgesi ve eki belgelerin usulünce incelenmesi ve kontrolünden, d) Yersiz ve fazla tahsil edilen tutarların ilgililerine geri verilmesinde, geri verilecek tutarın, düzenlenen belgelerde öngörülen tutara uygun olmasından, e) Ödemelerin, ilgili mevzuatın öngördüğü öncelik sırası da göz önünde bulundurularak, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre yapılmasından, f) Rücu hakkı saklı kalmak kaydıyla, kendinden önceki muhasebe yetkilisinden hesabı devralırken göstermediği noksanlıklardan, 512 | 2013 EKLER g) Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin hesap, belge ve işlemlerini ilgili mevzuata göre kontrol etmekten, h) Yetkili mercilere hesap vermekten, sorumludurlar. Muhasebe yetkililerinin Kanuna göre yapacakları kontrollere ilişkin sorumlulukları, görevleri gereği incelemeleri gereken belgelerle sınırlıdır. Muhasebe yetkililerinin ret ve iadeler ile ayrılıp gönderilmesi gereken paylara ilişkin fazla ve yersiz ödemelerde sorumluluğu, bu Yönetmeliğin 29 uncu maddesi uyarınca yapması gereken kontrollerle sınırlıdır. Yetkisiz tahsil ve ödeme yapılamayacağı ve birleşemeyecek görevler Madde 25 — Kanunların öngördüğü şekilde yetkili kılınmamış hiçbir gerçek veya tüzel kişi kamu adına tahsilat ve ödeme yapamayacağı gibi muhasebe hizmeti de veremez. Usulüne göre atanmadığı halde muhasebe hizmetlerinden bir kısmını veya tamamını kendiliğinden yapanlar ile yapılması konusunda emir veren yöneticiler hakkında, Sayıştay tarafından belirlenecek mali sorumlulukları saklı kalmak üzere, adli ve idari yönden de ayrıca işlem yapılır. Harcama yetkilisi ile muhasebe yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez. Görev, yetki ve sorumlulukların devri Madde 26 — Muhasebe yetkilileri, kanunlarla kendilerine verilen görev ve yetkilerinden bir kısmını Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre yardımcılarına devredebilirler. Muhasebe yetkilileri hakkındaki sorumluluk, devredilen işlerle ilgili olarak görev ve yetki devri yapılanlar hakkında da uygulanır. Muhasebe yetkilileri devrettikleri görev ve sorumlulukların, yardımcılar tarafından usulüne uygun olarak yerine getirilip getirilmediğini gözetmekle yükümlüdür. Devredilen görev ve yetki sınırları içerisinde olmakla birlikte, yardımcılar tarafından tereddüde düşülen konulardaki işlemler, uygun bulunması halinde muhasebe yetkilileri tarafından sonuçlandırılır. 2013 | 513 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ İKİNCİ BÖLÜM Muhafaza ve Muhasebeleştirme Para ve para ile ifade edilen değerlerin muhafazası Madde 27 — Muhasebe yetkilileri, muhasebe birimlerine teslim edilen para ve parayla ifade edilen değerlerin ilgili mevzuatında öngörüldüğü şekilde alınmasını, vezne ve ambarlarında muhafaza edilmesini ve gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmasını sağlamak zorundadırlar. Muhasebe yetkilileri, ilgili mevzuatında öngörülen süreler içinde ve belirsiz günlerde vezne ve ambarlarını kontrol ederek kayıp ve noksanlık olmaması için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. Bu görevin gereği gibi yerine getirilmemesi nedeniyle meydana gelecek kayıp ve noksanlıklardan genel hükümlere göre sorumludurlar. Yangın, sel, deprem, yer kayması, çığ düşmesi gibi afet halleri ile savaş veya askeri ve idari sebeplerle tahliye ya da hırsızlık gibi nedenlerle vezne ve ambarlarda kayıp veya noksanlık meydana gelmesi halinde, muhasebe yetkililerince durum derhal en yakın amire yazılı olarak bildirilir. Ayrıca, olaya ilişkin delillerin kaybolmaması için gerekli tedbirleri alır. Sorumluluğun ibrası için, olayın öğrenildiği günden itibaren en geç 15 gün içinde, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Bakanlığa, diğerlerinde ise ilgili kamu idaresine başvurur. Bu durumda muhasebe yetkilisinin sorumluluğu, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanlığı üst yöneticisinin, kapsama dahil diğer kamu idarelerinde ise ilgili kamu idaresinin üst yöneticisinin görüşleri alınarak Sayıştay tarafından hükme bağlanır. Mali işlemlerin muhasebeleştirilmesi Madde 28 — Bir ekonomik değerin yaratılması, başka bir şekle dönüştürülmesi, mübadeleye konu edilmesi, el değiştirmesi veya yok olması mali işlem olarak kabul edilir ve bütün mali işlemler muhasebe yetkililerince muhasebeleştirilir. Her muhasebe kaydının bir belgeye dayandırılması zorunludur. Muhasebeleştirme işlemleri idarelerin tabi olduğu muhasebe yönetmeliklerinde belirtilen muhasebeleştirme belgeleri ile yapılır. Muhasebeleştirme işlemi, mali işlemin tamamlanmasını takiben geciktirilmeden en geç izleyen iş gününde yapılır. Ancak, mali yılın bitimine kadar mal alınmış, hizmet veya iş yapılmış olmasına rağmen mahsup belgeleri mali yılın bitimine kadar muhasebe birimine verilememiş ön ödemelere ilişkin mali işlemler ile bütçe gelir ve giderini 514 | 2013 EKLER ilgilendirmeyen diğer mali işlemler, ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınarak mahsup dönemi sonuna kadar muhasebeleştirilebilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Belgelerin Kontrolü ve Alacakların İzlenmesi Ödeme emri belgesi ve ekleri üzerinde yapılacak kontroller Madde 29 — Muhasebe yetkilileri ödeme emri belgesi ve ekleri üzerinde; a) Yetkililerin imzasını, b) Ödemenin çeşidine göre ilgili mevzuatında belirlenen belgelerin tamam olmasını, c) Maddi hata bulunup bulunmadığını, d) Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri, kontrol etmekle yükümlüdürler. Muhasebe yetkilileri, yukarıda belirtilen kontroller dışında kontrol ve inceleme yapamaz; ödemelerde ilgili mevzuatında düzenlenmiş belgeler dışında belge arayamaz. Yukarıda sayılan konulara ilişkin hata veya eksiklik bulunması halinde ödeme yapamaz ve ödemeye zorlanamaz. Muhasebe yetkilileri, ödeme emri eki belgelerin, ödemesi yapılacak giderin çeşidine ve alım şekline göre Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde ve özel mevzuatında öngörülen belgelerden olmasını ve bu belgelerin eksiksiz olarak ödeme emri belgesi ekine bağlanmasını kontrol etmekle sorumlu olup, belgelerin alınan mal veya hizmet ya da yapılan iş bazında miktar veya ara toplam olarak bütçedeki tertiplerine uygunluğunun kontrolünden ve doğruluğundan sorumlu değildir. Muhasebe yetkililerinin maddi hataya ilişkin sorumlulukları; bir mali işlemin muhasebeleştirilmesine dayanak teşkil eden karar, onay, sözleşme, hakediş raporu, bordro, fatura, alındı ve benzeri belgelerde; gelir, alacak, gider ya da borç tutarının tespit edilmesine esas rakamların hiçbir farklı yoruma yer vermeyecek biçimde, bilerek veya bilmeyerek yanlış seçilmesi, oranların yanlış uygulanması, aritmetik işlemlerin yanlış yapılması ve muhasebeleştirmeye esas toplamlarının muhasebeleştirme belgesinde ilgili hesaplara noksan veya fazla kaydedilmek suretiyle yapılan yersiz ve fazla alma, verme, ödeme ve gönderilmesiyle sınırlıdır. Teknik nitelikteki belgelerde, bu niteliğe ilişkin olarak yapılmış maddi hatalardan bu belgeleri düzenleyen ve 2013 | 515 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ onaylayan gerçekleştirme görevlileri sorumlu olup, muhasebe yetkililerinin bu belgelere ilişkin sorumlulukları aritmetik işlemlerdeki yanlışlıklarla sınırlıdır. Muhasebe yetkilileri, ön ödemeler ile geri verilecek para ve para ile ifade edilen değerlere ilişkin olarak düzenlenen muhasebeleştirme belgeleri ve ekleri üzerinde de birinci fıkradaki hususları kontrol etmekle yükümlüdürler. Ödeme öncesi kontrol süresi Madde 30 — Ödeme emirleri, muhasebe birimine geliş tarihinden itibaren, en geç dört iş günü içinde incelenir, uygun bulunanlar muhasebeleştirilerek tutarları hak sahiplerinin banka hesabına aktarılır. Eksik veya hatalı olan ödeme emri belgesi ve eki belgeler, düzeltilmek veya tamamlanmak üzere en geç, hata veya eksikliğin tespit edildiği günü izleyen iş günü içinde gerekçeleriyle birlikte harcama yetkilisine yazılı olarak gönderilir. Hata veya eksiklikleri tamamlanarak tekrar muhasebe birimine verilenler, en geç iki iş günü sonuna kadar incelenerek muhasebeleştirme ve ödeme işlemi gerçekleştirilir. Hak sahiplerinin banka hesaplarına aktarılmaksızın kasadan veya çek düzenlenmek suretiyle bankadan yapılabilecek ödeme tür ve tutarları ile kontrol, muhasebeleştirme ve ödeme süresini dört iş gününden daha az olarak belirlemeye, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Bakanlık, kapsamdaki diğer kamu idarelerinde üst yöneticiler yetkilidir. Ödemelerin yapılmasında öncelik Madde 31 — Kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, bu ödemelerin yapılması sırasında sırasıyla; a) Kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, b) Tarifeye bağlı ödemelere, c) İlama bağlı borçlara, d) Ödenmemesi halinde gecikme zammı ve faiz doğuracak ödemelere, e) Ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara, öncelik verilir. Kamu idarelerinin nakit mevcudunun yeterli olması durumunda ödemeler, ödeme emri belgelerinin muhasebe biriminin kayıtları516 | 2013 EKLER na giriş sırasına göre yapılır. Ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde 29 uncu maddeye göre yapılan kontroller sonucunda noksanlığı tespit edilerek tamamlanmak üzere kamu idaresinin ilgili birimine iade edilen ödeme emri belgeleri tamamlanarak muhasebe birimi kayıtlarına girdikten sonra, tutarı, yeni giriş sırasına göre ödenir. Alacakların tahsil sorumluluğu Madde 32 — Muhasebe yetkilileri, idarelerce ilgili kanunlarına göre tarh ve tahakkuk ettirilerek tahsil edilebilir hale gelmiş kamu gelir ve alacaklarının yükümlüleri ve sorumluları adına ilgili hesaplara kaydedilerek tahsil edilmesinden sorumludurlar. Muhasebe yetkilileri, tahsili kendilerine ait kamu alacaklarından borçlusu başka bir yerde olduğu anlaşılanların tahsilini, borçlunun bulunduğu yerdeki aynı kamu idaresinin muhasebe biriminden isterler. Diğer muhasebe birimlerince tahsili istenen alacak tutarı, kayıtlara alınarak izlenir. Özel mevzuatında hüküm bulunması halinde, kamu idaresine ait alacakların diğer kamu idaresinin muhasebe birimlerince tahsili istenebilir. Bu alacaklardan nakden ya da mahsuben yapılan tahsilat, alacağın kayıtlı bulunduğu muhasebe birimine nakden veya hesaben ödenir. Kendisinden izlenmesi istenilen bir alacağın tahsilinde ihmali görülen muhasebe yetkilileri, alacaklı kamu idaresince, ihmali görülen muhasebe yetkilisinin bağlı olduğu kamu idaresi üst yöneticisine bildirilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Düzenlenecek Defter, Belge ve Raporlar Defter ve belgelerin düzenlenmesi ve gönderilmesi Madde 33 — Defter ve belgelerin muhasebe yetkililerince düzenlenmesinde ve bunların Sayıştaya ve ilgili kamu idarelerine gönderilmesinde, kamu idarelerinin tabi oldukları muhasebe yönetmeliklerinde yer alan usul ve esaslar ile Sayıştay tarafından belirlenen usul ve esaslara uyulur. Mali raporların düzenlenmesi ve gönderilmesi Madde 34 — Mali raporlar, muhasebe yetkililerince, Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu tarafından belirlenecek standartlara, kamu idarelerinin tabi olduğu muhasebe yönetmeliklerine ve muha2013 | 517 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ sebe kayıtlarına uygun olarak düzenlenir ve mevzuatında belirlenen sürelerde ilgili mercilere gönderilir. Söz konusu raporların mevzuatında belirtilen sürelerde tam ve doğru olarak ilgili kamu idaresine, Bakanlığa ve Sayıştaya gönderilmemesi halinde; durum, muhasebe yetkilisinin bağlı olduğu kamu idaresi üst yöneticisine yazılı olarak bildirilir. Verilen ek süre içerisinde de gönderilmemesi halinde ilgili muhasebe yetkilisi hakkında disiplin hükümleri uygulanması talep edilir. BEŞİNCİ BÖLÜM Muhasebe Yetkilileri Arasında Hesap Devri ve Yönetim Dönemi Hesabı Hesap devri Madde 35 — Muhasebe yetkilileri, yerlerine atanan veya görevlendirilen asil veya vekil muhasebe yetkilisi göreve başlamadan ve hesabını bunlara devretmeden görevlerinden ayrılamazlar. Ancak, görev alanları içerisinde yapacakları kontrol ve incelemeler için, işlemlerden doğacak sorumluluk kendilerine ait olmak üzere en çok bir gün süre ile yerlerine vekil tayin edilmeden görevlerinden ayrılabilirler. Mali yıl sona ermeden herhangi bir nedenle görevinden ayrılan muhasebe yetkilisi hesabını, yerine gelen muhasebe yetkilisine devreder. Muhasebe yetkililerinin hesaplarını görevi devralanlara devir süresi yedi gündür. Hastalık, ölüm, tutukluluk ve benzeri haller ile kendinden sonraki muhasebe yetkilisine hesabını devretmekten kaçınma durumunda muhasebe yetkilisinin hesabı; yerine görevlendirilen asil ya da vekil muhasebe yetkilisine, devir alacak yeni muhasebe yetkilisinin başkanlığında en az üç kişiden oluşan bir devir kurulu aracılığı ile devredilir. Devir kurulunun oluşturulması ve devir işlemlerine ilişkin diğer hususlarda, kamu idarelerinin tabi oldukları muhasebe yönetmeliklerindeki usul ve esaslara uyulur. Yönetim dönemi hesabı ve verilme süresi Madde 36 — Kamu idarelerinin hesapları mali yıl esasına göre tutulur. Yönetim dönemi, bir mali yılın başından sonuna kadar yapılan bütün işlemler ile mali yıl geçtikten sonra, mahsup dönemi içeri- 518 | 2013 EKLER sinde önceki mali yıla ilişkin olarak yapılan mahsup işlemlerini kapsar. Yönetim dönemi hesabı, görev başındaki muhasebe yetkilisi tarafından, mevzuatında belirtilen süre içerisinde yetkili mercilere verilir. Yönetim dönemi hesabı dosyasının bir örneği de muhasebe biriminde saklanır. DÖRDÜNCÜ KISIM Son Hükümler Geçici Madde 1 — 31/12/2005 tarihi itibarıyla kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerini birinci derecede sorumlu olarak yürütmekte olanlar, 1/1/2006 tarihinden itibaren, bulundukları kamu idarelerinin muhasebe yetkililiği görevini sertifikalı muhasebe yetkilisi atanıncaya kadar yürütürler. Ancak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce saymanlık hizmetleri Maliye Bakanlığı tarafından yürütülen idarelerde sertifikalı muhasebe yetkilisi atanıncaya kadar muhasebe hizmetleri kamu idarelerince görevlendirilen personel tarafından yürütülür. Maliye Bakanlığınca verilecek mesleki eğitimden geçmek ve yapılacak sınavda başarılı olmak şartıyla, 31/12/2005 tarihi itibarıyla; a) Maliye Bakanlığı kadrolarında bütçe dairesi başkanı, muhasebe müdürü, gelir saymanlık müdürü, malmüdürü, saymanlık müdürü, vergi dairesi müdürü, vergi müdürü, askeri defterdar, devlet muhasebe uzmanı ve muhasebe denetmeni olarak görev yapanlar ile daha önce en az beş yıl bu görevlerde bulunanlar, b) Özel bütçeli idareler, mahallî idareler ve sosyal güvenlik kurumlarının muhasebe birimlerinde, birinci derecede sorumlu olarak çalışanlar ile daha önce bu görevi en az beş yıl yapmış olanlarla, bu idarelerde bütçe dairesi başkanı, gelir ve gider dairesi başkanı, muhasebe daire başkanı, gelir müdürü, bütçe müdürü ve muhasebe müdürü olanlar, anılan idarelerde, muhasebe yetkilisi olarak, 31/12/2007 tarihine kadar atanabilirler. Ancak, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen kadrolara daha önce sınavla atanmış olanların muhasebe yetkilisi olarak atanmalarında sınav şartı aranmaz. Sınava girecek olan muhasebe yetkilisi adaylarının öğrenim durumlarına göre sınav konularını ayrıca belirlemeye, sınavlarını ayrı yapmaya ve durumlarına uygun sertifika vermeye Bakanlık yetkilidir. Bunlara ilişkin esas ve usuller Bakanlıkça belirlenir. 2013 | 519 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Geçici Madde 2 — 31/12/2005 tarihi itibarıyla; bu Yönetmeliğin geçici 1 inci maddesinin (a) bendinde sayılanların yardımcıları (Devlet Muhasebe Uzman Yardımcıları ile Muhasebe Denetmen Yardımcıları hariç) ile kadro unvanı sayman olanlar muhasebe yetkilisi yardımcısı olarak 31/12/2007 tarihine kadar atanabilirler. Muhasebe birimleri ve muhasebe yetkililerinin Sayıştaya bildirilmesi Madde 37 — Sayıştay denetimine tabi kamu idareleri, her hesap yılı başında muhasebe birimlerini, muhasebe yetkililerinin ad ve soyadlarını Sayıştaya bildirmekle yükümlüdür. Yıl içinde yapılan değişiklikler, değişiklik tarihinden itibaren en çok bir ay içinde aynı şekilde Sayıştaya bildirilir. Yetki Madde 38 — Muhasebe birimlerinin yapısını, çalışmasını, iş akışını ve diğer hususları işlem yönergesi ile düzenlemeye Bakanlık yetkilidir. Yürürlük Madde 39 — Bu Yönetmelik 1/1/2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 40 — Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 520 | 2013 EKLER MUHASEBE YETKİLİSİ MUTEMETLERİNİN GÖREVLENDİRİLMELERİ, YETKİLERİ, DENETİMİ VE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlendirilmeleri, yetkileri, denetimleri ve tutacakları defter ve belgeler ile diğer hususlara ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Kapsam Madde 2- Bu Yönetmelik, düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç olmak üzere genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlendirilmelerine ve çalışmalarına ilişkin usul ve esasları kapsar. Dayanak Madde 3- Bu Yönetmelik, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 61 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4- Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; Bakanlık : Maliye Bakanlığını, Kanun : 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu, Üst yönetici : Bakanlıklarda müsteşarı, Milli Savunma Bakanlığında Bakanı, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticiyi, il özel idarelerinde valiyi, belediyelerde belediye başkanını, 2013 | 521 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Muhasebe hizmeti : Gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ve borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemlerini, Muhasebe birimi : Muhasebe hizmetlerinin yapıldığı birimi, Muhasebe yetkilisi : Muhasebe hizmetlerinin yürütülmesinden ve muhasebe biriminin yönetiminden sorumlu, usulüne göre atanmış sertifikalı yöneticiyi, Muhasebe yetkilisi mutemedi: Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almaya, muhafaza etmeye, vermeye, göndermeye yetkili ve bu işlemler ile ilgili olarak doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumlu olan kamu görevlilerini ve yetkili memurları, Para ve para ile ifade edilebilen değerler: Muhasebe birimine veya mutemedine teslim edilip muhafaza ve sorumluluğu altında bulunan tedavüldeki Türk parası ve konvertibl yabancı paralar ile altın, gümüş, kıymetli maden ve bunlardan yapılmış her türlü ziynet eşyası, antika paralar, hisse senedi, tahvil ve hazine bonoları, diğer devlet borçlanma senetleri, değerli kağıtlar, konvertibl olmayan yabancı paralar ve bu mahiyetteki değerleri, Yetkili memur: Görevleri gereği veya görevlendirilmeleri nedeniyle muhasebe birimlerinden zimmetle değerli kağıt alıp satan nüfus, tapu, icra, emniyet, adliye ve ticaret sicili memurları gibi kamu görevlilerini, Mutemetlik: Muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında, muhasebe birimine bağlı olarak tahsilat mutemetliği, tahsilat şefliği ve benzeri isimler altında mutemetlik görevinin yapıldığı birimi (Konsolosluklar bu Yönetmelik kapsamına giren işleri dolayısıyla mutemetlik olarak kabul edilir.), Vezne: Muhasebe birimine teslim edilen para ve para ile ifade edilebilen menkul değerlerin muhafaza edildiği yeri, Ambar: Muhasebe birimine teslim edilen ve parayla ifade edilen değerli kâğıtlar ile muhasebe birimince kullanılacak seri ve sıra numaralı alındı, teslimat müzekkeresi, çek ve benzeri basılı evrakın muhafaza edildiği yeri, İfade eder. 522 | 2013 EKLER İKİNCİ BÖLÜM Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetki ve Sorumlulukları Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlendirilmeleri Madde 5– Veznedar, tahsildar, icra memuru gibi unvanlarla muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almak, vermek ve göndermek üzere görevlendirilenler muhasebe yetkilisi mutemedidir. Muhasebe birimlerinin vezne ve ambarlarından zimmetle değerli kağıt alıp satmakla görevlendirilen yetkili memurlar ile elçilik ve konsolosluklarda harç ve değerli kağıt satış bedellerini ve emanet paraları tahsil etmekle görevlendirilenler de muhasebe yetkilisi mutemedidir. Zorunluluk bulunması halinde yukarıda unvanları belirtilenler dışında, muhasebe yetkilisi adına para ve parayla ifade edilebilen değerleri almak, vermek, vezne ve ambarlarda muhafaza etmek üzere kamu idarelerinin görevli personeli arasından, ilgili muhasebe yetkilisinin de muvafakatı alınarak seçilen personel, harcama yetkilisi tarafından muhasebe yetkilisi mutemedi olarak görevlendirilebilir. Ayrıca, özlük hakları ödemelerinin yapıldığı muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında bulunan birimlerde görev yapan personelin, görev yapılan yerdeki aynı bütçeli diğer idarelere hizmet veren muhasebe yetkilisine bağlı mutemet olarak görevlendirilmesi de mümkündür. Muhasebe yetkilisi mutemedi olarak seçilen görevlinin adı, soyadı, görev yeri, unvanı ve imza örneği ile görev ve yetkileri ilk görevlendirmede muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilir. Kanunlarda öngörüldüğü şekilde ve bu Yönetmelik esaslarına göre yetkili kılınmamış hiçbir kimse kamu idaresi adına para tahsil edemez, değerleri alamaz, gönderemez ve ödeme yapamaz. Kefalet aidatı kesilmesi ve teminat alınması Madde 6– 6/6/1934 tarihli ve 2720 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2489 sayılı Kefalet Kanunu kapsamındaki kamu idarelerinin muhasebe yetkilisi mutemetleri, aylıklarını tam olarak almaya başladıkları tarihten itibaren kefalete tabi tutulur. Kefalet Kanunu kapsamı dışında kalan kamu idarelerinin muhasebe yetkilisi mutemetleri özel mevzuatlarındaki hükümlere tabidir. Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlerinden geçici ayrılmalarında yerlerine, birinci fıkra hükmüne göre aylığından kefalet aidatı kesilen kişilerden görevlendirme yapılması esastır. Ancak, zorunluluk hallerinde Kefalet Kanununun ilgili hükümleri uygulanmak 2013 | 523 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ suretiyle diğer personelin de muhasebe yetkilisi mutemedi olarak görevlendirilmesi mümkündür. Kefalete tabi tutulan muhasebe yetkilisi mutemetlerinin aylığından kesilen aidatlar mevzuatında öngörülen sürede ilgili kefalet sandığı hesabına ödenir. Yetki ve sorumluluk Madde 7– Muhasebe yetkilisi mutemetleri, muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almaya, vermeye ve göndermeye yetkili olup, bu işlemlerinden dolayı doğrudan bağlı oldukları muhasebe yetkilisine karşı sorumludurlar. Muhasebe biriminde görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetleri, her ne adla olursa olsun tahsil ettikleri paraları ve kendilerine teslim edilen değerleri muhasebe biriminin veznesi ve ambarında muhafaza etmek zorundadır ve kayıplardan sorumludurlar. Muhasebe birimi hizmet binası dışında veya muhasebe biriminin bulunduğu yerin belediye hudutları dışında görevlendirilen muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından yapılan tahsilatın, özel mevzuatında aksine bir hüküm bulunmadığı sürece, miktarı ne olursa olsun en çok yedi, değerli kağıt satış hasılatının ise en çok onbeş günde bir ve her halde mali yılın son iş gününde muhasebe biriminin veznesine veya banka hesabına yatırılması zorunludur. Söz konusu tahsilat, muhasebe biriminin veznesine belge ve defterlerle birlikte getirilir. Muhasebe birimince gerekli kontroller yapılıp yatırılması gereken tahsilat miktarı tespit edildikten sonra en son kullanılan alındı dip koçanının arkasına ve defterlerin ilgili sayfalarına gerekli şerhler konularak onaylanır. Yukarıdaki süreler beklenmeksizin yatırılacak miktarı belirlemeye, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri için Bakanlık, kapsamdaki diğer kamu idareleri için ise üst yöneticiler yetkilidir. Muhasebe birimi dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetlerince çekle tahsilat yapılması durumunda, çekin en geç ertesi iş günü içinde muhasebe biriminin veznesine teslim edilmesi zorunludur. Muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetleri Bakanlıkça izin verilen haller dışında çekle tahsilat yapamazlar. Zimmetle aldıkları değerli kağıtların satış hasılatını belirlenen süre içerisinde yatırmayan muhasebe yetkilisi mutemetlerine yeniden değerli kağıt verilmez. Aldıkları değerli kağıtların satış hasılatını bir ay içinde yatırmayanlar hakkında bu Yönetmeliğin 19 uncu maddesi hükmüne göre ge524 | 2013 EKLER rekli işlem yapılmakla birlikte, genel bütçe kapsamındaki idarelerde durum ayrıca Bakanlığa bildirilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kasanın Günlük Kontrolü, Kasa Limiti ve Müşterek Muhafaza Kontrol görevi Madde 8– Muhasebe yetkilileri, muhasebe birimlerinin kasa işlemlerini her günün sonunda kontrol eder. Muhasebe yetkilisinin görevi başında bulunamadığı durumlarda kontrol görevi vekili tarafından yerine getirilir. Kontrol yetki ve sorumluluğunun yardımcılara devredilmiş olması halinde ise bu görev yardımcılar tarafından yapılır. Muhasebe yetkilileri, özel mevzuatında aksine bir hüküm bulunmadığı sürece; a) Muhasebe biriminin vezne ve ambarlarında para ve değerleri alıp veren muhasebe yetkilisi mutemetlerini her onbeş günde en az bir defa, belirsiz günlerde, b) Muhasebe birimi dışında bir günden fazla süreyle görev yapan tahsildarlar ile icra memurlarını her iki ayda en az bir defa ve her tahsilattan dönüldüğü günü takip eden on gün içinde, kontrol etmek zorundadır. Muhasebe yetkililerinin hesap ve mali işlemlerini denetim görev ve yetkisine sahip olan denetim elemanları, muhasebe yetkilisi mutemetlerinin tahsilat tutarlarının sayımı dahil, tüm hesap ve mali işlemlerini denetleyebilir. Kasanın günlük kontrolü ve kasa limiti Madde 9- Kasa defteri günü gününe işlenir. Her günün sonunda kasa defterinin açıklama bölümüne borç ve alacak sayfaları toplamı ile ikisi arasındaki farkı yazılır. Kasa mevcudu veznedar tarafından sayılır ve muhasebe yetkilisince kontrol edilir. Kasa mevcudunun defter ve kayıtlara uygunluğu görüldükten sonra kasa defterinin açıklama bölümü sorumlu veznedar ve muhasebe yetkilisi tarafından imzalanır. Veznede satılan değerli kağıtların satış hasılatı, ayrı bir zarf veya torba içerisinde kasada saklanır. Kasada bulundurulacak azami para miktarı, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri için Bakanlıkça, kapsamdaki diğer kamu idareleri için ise ilgili kamu idaresinin üst yöneticisi tarafından belir- 2013 | 525 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ lenerek duyurulur. Kasa mevcudunun belirlenen tutarı aşması halinde aşan kısım bankaya yatırılır. Kasanın hangi saatte açılacağı ve kapanacağı hususu kamu idarelerinin idari düzenlemeleri ile belirlenir. Kasa mevcudunun müşterek muhafazaya alınması Madde 10- Bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesine göre belirlenen kasa limitini aşan tutarın çeşitli nedenlerle aynı gün bankaya yatırılamaması veya banka gişelerinin kapanmasından sonra yapılan tahsilat dolayısıyla kasada bulunan para miktarının belirlenen kasa limitini aşması halinde; kasa fazlası para ertesi gün bankaya yatırılmak üzere, muhasebe yetkilisi ve kasa defterini tutmakla sorumlu veznedar tarafından müşterek muhafaza altına alınır. Müşterek muhafaza işlemi aşağıda açıklandığı şekilde yapılır ve durum kasa defterinin açıklama bölümüne yazılarak muhasebe yetkilisi ve veznedar tarafından imzalanır. Veznede bir adet kasa var ve tek gözlü, tek kilitli ise; veznedar tarafından kilitlenir ve anahtarını veznedar muhafaza eder. Kasanın iki kilidi varsa; anahtarlardan birini muhasebe yetkilisi, diğerini veznedar muhafaza eder. Kasa bir adet ve iç gözü varsa; müşterek muhafaza altına alınacak para iç göze konularak iç gözün anahtarı muhasebe yetkilisince, kasanın anahtarı ise veznedar tarafından muhafaza edilir. Kasa sayısı birden fazla ise; müşterek muhafaza altına alınacak para, kasalardan birisine konularak kasanın özelliğine göre yukarıdaki açıklamalara göre işlem yapılır. Müşterek muhafaza altına alınan kasa, ertesi gün muhasebe yetkilisi ve veznedar tarafından birlikte kontrol edilerek açılır ve kasa mevcudu sayılır. Vezne ve ambarların kontrolü Madde 11- Kasanın günlük kontrolü dışında, vezne ve ambarlarda bulunan para ve değerler; özel mevzuatında aksine bir hüküm yoksa bu Yönetmeliğin 8 inci maddesi gereğince ayda iki defadan az olmamak üzere onbeş günde en az bir kez, belirsiz günlerde kontrol edilir. Bu kontroller, kasa mevcudu sayılmak; kasaca yapılan tahsilat ve ödemeler karşılığında düzenlenen belgeler ile kasa defteri ve diğer değerlere ilişkin defter kayıtları karşılaştırılmak ve toplamlarına bakılmak suretiyle yapılır. Yapılan kontrol ve denetimlere ilişkin açıklamalar, kasa defterinin açıklama bölümü ile en son kullanılmış alındı nüshasının arkasına ve diğer değerlere ait yardımcı defterlere yazılarak muhasebe 526 | 2013 EKLER yetkilisi ve değerlerden sorumlu veznedar tarafından imzalanır. Bilgisayar ortamında tutulan yardımcı defterlerde bu işlemler, yardımcı defterlerin bilgisayardan alınan son sayfalarının dökümü üzerinde yapılır ve muhasebe yetkilisi ile değerlerden sorumlu veznedar tarafından imzalanarak muhasebe biriminde saklanır. Birden fazla veznedarın görev yaptığı muhasebe birimlerinde her veznedarın sorumluluk alanı, veznedarların müşterek sorumluluğuna yer vermeyecek şekilde muhasebe yetkilisi tarafından belirlenir. Muhasebe birimi dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetlerinin belgeleri üzerinde yapılacak kontroller Madde 12- Muhasebe yetkililerince, kendilerine bağlı olarak muhasebe birimi dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından yapılan tahsilat tutarı vezneye yatırılmadan önce tahsilat, ödeme ve gönderme belgeleri incelenerek yatırılacak tutar tespit edilir. Yapılan tahsilat, ödeme ve göndermelerin (banka hesabına yatırılanlar dahil) belgelerine uygunluğu sağlandıktan sonra, her bir muhasebe yetkilisi mutemedince yapılan işlemler itibarıyla düzenlenecek muhasebeleştirme belgeleri ile gerekli muhasebe kayıtları yapılır. Muhasebe birimi dışında bir günden fazla süreyle görev yapan tahsildarlar ile icra memurlarının yaptıkları tahsilatın muhasebe biriminin veznesine veya banka hesabına süresinde yatırılıp yatırılmadığı, yatırılan tutarların belgelerine uygunluğu iki ayda en az bir defa ve her tahsilattan dönüldüğü günü takip eden on gün içinde kontrol edilir. Muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görev mahallinde kontrolü Madde 13- Muhasebe yetkilileri, muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında görev yapan mutemetlerin işlemlerinin kontrolünü, mutemetlerin görev yaptıkları yerde bulunan ve adına tahsilat yapılan ilgili kamu idaresinden isteyebilir. Bu durumda, ilgili kamu idaresinin o mahaldeki üst yöneticisi veya görevlendireceği kişi, muhasebe yetkilisinin talebine ilişkin yazıyı veya kendisine bu amaçla verilen görev yazısını mutemede gösterip, üzerindeki para ve parayla ifade edilen değerleri ibraz etmesini ister. İbraz edilen para ve değerler sayıldıktan sonra, en son kullanılan alındının muhasebe yetkilisi mutemedinde kalan nüshasının arkasına ve muhasebe yetkilisi mutemedi kasa defteri ile diğer yardımcı defterlere kontrole ilişkin gerekli açıklamalar yazılarak ad, soyad ve tarih belirtilmek suretiyle 2013 | 527 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ mutemetle birlikte imzalanır. Sonuç ilgili muhasebe yetkilisine bildirilir. Görev ve yetki yazısı ibraz edilmesine rağmen üzerindeki para ve değerler ile kullandığı alındıların kendisinde kalan nüshalarını ibraz etmeyen veya kontrolünü engelleyen muhasebe yetkilisi mutemetleri üç gün içinde bağlı olduğu muhasebe yetkilisine; istenilen kontrolleri hiç yapmayan veya gereği gibi yapmayan görevliler, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Bakanlığa, kapsamdaki diğer kamu idarelerinde ilgili üst yöneticiye bildirilir. Bu şekilde yapılan kontroller, muhasebe yetkilisinin kontrol ve denetim yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerince Düzenlenecek Belgeler, Tutulacak Defterler, Ay ve Yıl Sonu İşlemleri Tahsil olunan paralar ve teslim alınan değerler için düzenlenecek alındılar Madde 14- Muhasebe yetkilisi mutemetlerince yapılan tahsilat ve alınan değerler karşılığında alındı düzenlenir. Alındılarda; - Alındı sıra numarası, - Para veya değerin yatırıldığı/adına tahsilat yapıldığı muhasebe biriminin adı, - Para veya değeri teslim edenin (banka kredi kartı ile yapılan tahsilatta kart sahibinin) adı, soyadı, unvanı, T.C. kimlik veya vergi kimlik numarası, - Para veya değerin alındığı tarih, ne için alındığı ve tutarı, - Alınan değerin cinsi, miktarı, ayarı ve belirtilmesi zorunlu olan diğer özellikleri, gösterilir ve alındı, para veya değeri teslim alan muhasebe yetkilisi mutemedi tarafından adı, soyadı yazılarak imzalanır. Banka kredi kartı ile yapılan tahsilatta, kart sahibi ile hizmetten yararlananın farklı olması halinde, düzenlenen alındıda kart sahibi ile birlikte hizmetten yararlanan kişinin de adı ve soyadı ile T.C. kimlik veya vergi kimlik numarası bilgilerine yer verilir. Kredi kartı üye iş yeri sözleşmesinde yer alacak hükümler ile POS cihazı kullanılması, kredi kartlarının kabulü hususlarında Bakanlıkça yapılan düzenlemelere uyulması esastır. 528 | 2013 EKLER Alındılar, Bakanlıkça verilen özel izinler dışında; veznece yapılan tahsilat ve teslim almalarda en az iki, vezne dışında yapılan tahsilat ve teslim almalarda üç nüsha olarak düzenlenir. Birinci nüshası para veya değeri teslim edene verilir. Üç nüsha düzenlenen alındıların ikinci nüshası dairesine verilir. Bilgisayar ortamında düzenlenen alındıların muhasebe birimi veznesinde veya muhasebe yetkilisi mutemedinde kalması gereken nüshasının elektronik ortamda muhafaza edildiği durumlarda sayım ve kontroller, bilgisayardan alınacak alındıların dökümünü gösteren listelere dayanılarak yapılır, denetim ve kontrole ilişkin gerekli açıklamalar bu liste üzerine yazılarak imzalanır. Tutulacak defterler Madde 15- Muhasebe biriminin veznesinde yapılan tahsilat için veznedar tarafından kasa defteri tutulur. Muhasebe birimi dışında yapılan tahsilat, iade ve göndermeler için ise muhasebe yetkilisi mutemetliklerince, muhasebe yetkilisi mutemetleri kasa defteri ve ilgili diğer defterler tutulur. Kasa defterlerinde; tahsilat veya ödemeye esas belgenin yevmiye tarih ve numarası ile tahsilatın tarihi, tahsilat karşılığında verilen alındının sıra numarası, kimden tahsil edildiği veya kime ödendiği, tahsilat veya ödemenin mahiyeti ve tutarı mutlaka gösterilir. Muhasebe yetkilisi mutemetleri, yaptıkları tahsilat, iade ve ödemeler ile aldıkları emanet, teminat, menkul değerler ve bunlardan yapılan iadeler ile değerli kağıt işlemlerini ilgili yardımcı defter ve belgelere usulüne uygun olarak kaydetmek ve muhasebe yetkilisinin denetimine her an hazır bulundurmak zorundadır. Defterlerin basılı olması durumunda, kullanılmadan önce muhasebe yetkilerince sayfaları sayılır ve kaç sayfadan oluştuğu defterin iç kapak sayfasına yazılarak imza ve mühürle onaylanır. Tahsildar ve icra memurlarınca yapılan tahsilatlar için, muhasebe yetkilisi mutemetleri kasa defteri yerine tahsildar ve icra memurları tahsilat bordrosu düzenlenir. Ay sonu işlemleri Madde 16- Muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetlerince nakden ve mahsuben yapılan tahsilat, iade ve göndermeler muhasebe yetkilisi mutemetleri kasa defterine kaydedilir. Ay sonlarında bu defterin bir nüshası tahsilat ve ödemelere ilişkin belgelerle birlikte bağlı bulunulan muhasebe birimine verilir. Muhasebe birimince, muhasebe yetkilisi mutemetleri kasa defteri muhteviyatının ekli belgelere ve muhasebe yetkilisi mu2013 | 529 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ temedince tutulan diğer ilgili yardımcı defter kayıtlarına uygunluğu görüldükten sonra gerekli muhasebeleştirme işlemleri yapılır. Elçilik ve konsolosluklardaki muhasebe yetkilisi mutemetlerince bir ay içinde tahsil edilen harç ve değerli kağıt satış hasılatı ile emanet niteliğindeki tahsilat ve bunlardan yapılan iade ve ödemelere ilişkin olarak düzenlenen hasılat cetveli, en geç ilgili olduğu ayı takip eden ayın 15 inci gününün sonuna kadar ilgili muhasebe birimine gönderilir. Yıl sonu işlemleri Madde 17- Muhasebe birimlerinin vezne ve ambarlarında bulunan hazır değerler, değerli kağıtlar, menkul kıymet ve varlıklar ile teminat mektupları gibi değerler, mali yılın son günü itibarıyla muhasebe yetkilisinin veya yetki devrinde bulunduğu yardımcısının başkanlığı altında, ilgili muhasebe yetkilisi mutemedinin katılacağı ve en az üç kişiden oluşan kurul tarafından sayılır. Elçilik ve konsolosluklardaki muhasebe yetkilisi mutemetlerinin mevcutlarının sayımı, konsolosluk şubesi bulunan elçiliklerde konsolosluk şubesi müdürü ya da elçilik katibi; konsolosluklarda ise konsolos veya yardımcı konsolos ya da kançılar tarafından yapılır. Yıl sonunda yapılan sayımlarda; kasa ve bankada bulunan para mevcudu, alınmış ancak henüz tahsil edilmemiş çekler, kamu idaresine ve kişilere ait menkul kıymet ve varlıklar, teminat mektupları, değerli kağıtlar için ayrı ayrı olmak üzere tutanak düzenlenir ve sayım kurullarınca imzalanır. Elçilik ve konsolosluklardaki mutemetliklerde düzenlenen tutanakların iki nüshası yönetim dönemi hesabı cetvellerine bağlanmak üzere bağlı bulunulan muhasebe birimine gönderilir, bir nüshası ise mutemetlikte saklanır. Tutanaklarda gösterilen sayım sonuçları, yardımcı defter ve muhasebe kayıtları ile karşılaştırılır. BEŞİNCİ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin hesaplarını başka mutemede devri Madde 18- Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlerinden geçici veya kesin olarak ayrılmalarında, ayrılan mutemet ile yeni mutemet arasında aşağıda açıklandığı şekilde devir işlemi yapılır. a) İzin, hastalık gibi nedenlerle iki aydan daha kısa süreli ayrılmalarda, kasa defterinin günlük toplamı alınarak veznede bulunması gereken para, eski muhasebe yetkilisi mutemedi tarafından yeni 530 | 2013 EKLER muhasebe yetkilisi mutemedine devredilir ve deftere açıklama yapılarak, muhasebe yetkilisi ve muhasebe yetkilisi mutemedi tarafından imzalanır. Bu işlem veznede bulunan diğer değerler için de yapılır. b) İki aydan daha uzun süreli geçici ayrılmalar veya kesin ayrılmalarda, kasa defteri ile vezne ve ambarlarda muhafaza edilen diğer değerlere ilişkin yardımcı defterlerin toplamı alınarak vezne ve ambarlarda bulunması gereken para ve değerler, yardımcı defterlerle birlikte eski muhasebe yetkilisi mutemedi tarafından yeni muhasebe yetkilisi mutemedine devredilir. Yapılan bütün devir işlemleri, kasa defteri ve diğer yardımcı defterlerin ilgili sayfasına gerekli açıklamalar yazılarak gösterilir ve ilgili yeni ve eski muhasebe yetkilisi mutemetleri ile muhasebe yetkilisi tarafından imzalanır. Ayrıca, yapılan devirler ayrıntılı olarak tutanağa kaydedilir ve ayrılan muhasebe yetkilisi mutemedine bu devir tutanağının onaylı bir örneği verilir. Vezne ve ambarlarda muhafaza edilen kullanılmış alındı nüshaları ile kullanılmamış alındı ve çek ciltleri de yeni muhasebe yetkilisi mutemedine devredilir. Devir işlemi, özel mevzuatında aksine bir hüküm belirtilmediği sürece iki gün içinde tamamlanır. Görevinden kesin olarak ayrılacak olan muhasebe yetkilisi mutemedi, yukarıda belirtildiği şekilde muhasebe yetkilisine hesabını vererek ibra edilmedikçe görevinden ayrılamaz. Yetkisiz tahsil, ödeme, kamu zararına sebebiyet verme ve mutemetlik görevine son verilmesi Madde 19- Kanunlarda öngörüldüğü şekilde ve bu Yönetmelik esaslarına göre yetkili kılınmamış hiçbir kimse kamu idaresi adına para tahsil edemez, değerleri alamaz ve ödeme yapamaz. Aksi halde, bunlar hakkında ilgili kanunlar uyarınca idari ve cezai yönden gerekli işlemler yapılır, yapılan tahsilat ve ödemelerle ilgili olarak Kanunun 72 nci madde hükmü uygulanır. Kontrol, denetim ve tahkikat sonucunda, görevini bu Yönetmelikte ve diğer ilgili mevzuatta belirlenen usul ve esaslara göre tam ve zamanında yapmadığı tespit edilen muhasebe yetkilisi mutemetleri, muhasebe yetkililerince ilgilinin üst amirine yazılı olarak bildirilerek mutemetlik görevlerinden azledilir. Bunlardan hesabını veremediği anlaşılan veya tahsil ettiği hasılatı süresinde yatırmayıp üzerinde tutanlar, bir daha mali sorumluluk gerektiren görevlerde çalıştırılmaz. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 247 nci maddesinde yazılı zimmet suçunu işleyen muhasebe yetkilisi mutemetleri hakkında 2013 | 531 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ uygulanacak cezai hükümler açısından 2489 sayılı Kefalet Kanunu hükümleri saklıdır. Kamu idarelerinin muhasebe yönetmeliklerinin uygulanacağı durumlar Madde 20- Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda kamu idarelerinin tabi oldukları muhasebe yönetmeliklerindeki usul ve esaslar uygulanır. Yürürlük Madde 21- Bu Yönetmelik 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 22- Bu Yönetmelik hükümlerini Maliye Bakanı yürütür. 532 | 2013 EKLER TAŞINIR MAL YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, kaynağına ve edinme yöntemine bakılmaksızın kamu idarelerine ait taşınır malların kaydı, muhafazası ve kullanımı ile yönetim hesabının verilmesi, merkez ve taşrada taşınır yönetim sorumlularıyla bunlar adına görev yapacak olanların belirlenmesi ve kamu idareleri arasında taşınırların bedelsiz devrine ilişkin esas ve usulleri belirlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerini ve bunlara ait taşınır malları kapsar. (2) Türk Silahlı Kuvvetleri (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil), Milli İstihbarat Teşkilatı ve Emniyet Genel Müdürlüğünün savunma ve güvenlik amaçlı taşınır mallarının kayda alınması ile bunların yönetim ve denetiminde özel mevzuatındaki hükümler uygulanır. (3) Kapsamdaki idarelerin bünyesinde bulunan fabrika, imalathane ve benzeri üretim yerlerinde kullanılan ilk madde ve malzemeler ile yarı mamul ve mamul maddeler hakkında bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz. Bunlar hakkında kendi düzenleyici işlemlerinde belirlenen esas ve usuller uygulanır. (4) Kamu idarelerinin görevleri gereğince herhangi bir işlemin sonuçlanmasına veya bir kararın verilmesine kadar muhafaza edilmek üzere alınan emanet taşınır mallar hakkında özel mevzuatındaki hükümler uygulanır. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 44 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; a) Ambar: Kamu idarelerine ait taşınırların kullanıma verilinceye kadar veya kullanımdan iade edildiğinde muhafaza edildiği yeri, b) Bakanlık: Maliye Bakanlığını, c) Dayanıklı taşınırlar: Taşınır Kod Listesinin (B) bölümünde gösterilen makine ve cihazlar ile taşıtlar ve demirbaşları, ç) Demirbaşlar: Belirli bir hizmete tahsis amacıyla edinilen, belli bir süreye tâbi olmaksızın uzun süre kullanılabilen ve kullanılmakla 2013 | 533 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ yok olmayan, çeşitleri ile kod numaraları Taşınır Kod Listesinin (B) bölümü 255 hesap detayında yer alan taşınırları, d) Harcama birimi: Kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan merkez birimi ile ödenek gönderme belgesiyle harcama yetkisi verilen merkez dışı birimi, e) Harcama yetkilisi: Harcama biriminin en üst yöneticisini, f) Hurda: Ekonomik ömrünü tamamlamış olan veya tamamlamadığı halde teknik ve fiziki nedenlerle alınış amaçları doğrultusunda kullanılması imkânı kalmayan veya tamiri mümkün veya ekonomik olmayan arızalar nedeniyle kullanılmasında yarar görülmeyerek hizmet dışı bırakılan taşınırlar ile üretim sırasında elde edilen kırpıntı, döküntü ve artık parçaları, g) Kanun: 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununu, ğ) Makine ve cihazlar: Çeşitleri ile kod numaraları Taşınır Kod Listesinin (B) bölümü 253 hesap detayında yer alan, üretim ve hizmet amacıyla kullanılan her türlü makine, cihaz ve aletleri, h) Malî hizmetler: Kanunun 60 ıncı maddesinde sayılan görevleri, ı) Rayiç bedel: Taşınırların değerleme günü ve yerindeki normal alım ve satım değerini, i) Strateji geliştirme birimi: Strateji geliştirme başkanlıkları, strateji geliştirme daire başkanlıkları, strateji geliştirme ve malî hizmetlerin yerine getirildiği müdürlükleri, mahalli idarelerde ilgili mevzuatında yer alan hükümler çerçevesinde kurulacak birimleri ve strateji geliştirme birimi kurulmayan idarelerin mevcut yapılarında malî hizmetlerini yürüten birimleri, j) Taşınır: Çeşitleri ile kod numaraları Yönetmeliğe ekli Taşınır Kod Listesinin (A) ve (B) bölümlerinde gösterilen taşınırları, k) Taşınır I inci düzey detay kodu: Taşınır Kod Listesinde gösterilen taşınır hesap kodundan sonra gelen iki haneli detay kodunu, l) Taşınır II nci düzey detay kodu: Taşınır Kod Listesinde gösterilen taşınır I inci düzey detay kodundan sonra gelen iki haneli detay kodunu, m) Taşınır hesap kodu: 3/5/2005 tarihli ve 2005/8844 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği çerçeve hesap planında yer alan ve taşınırın kaydedildiği ilgili hesap kodunu, n) Taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi: Harcama yetkilisi adına taşınırları teslim alan, koruyan, kullanım yerlerine teslim eden, bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre kayıtları tutan ve bunlara ilişkin belge ve cetvelleri düzenleyen ve bu hususlarda hesap verme sorumluluğu çerçevesinde harcama yetkilisine karşı sorumlu olan görevlileri, 534 | 2013 EKLER o) Taşınır kodu: Taşınırın kayıtlarda detaylı izlendiği, taşınır hesap kodu ile taşınır I ve II nci düzey detay kodu ve sonraki düzey detay kodlarının birleşiminden oluşan kodu, ö) Taşınır konsolide görevlisi: Kamu idaresinin taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinden aldığı harcama birimi taşınır hesaplarını konsolide ederek taşınır hesap cetvellerini hazırlamak ve biriminin bir üst teşkilattaki taşınır konsolide görevlisine vermekle sorumlu olan görevlileri, p) Taşıtlar: Yolcu ve yük taşımacılığında kullanılanlar ile özel amaçlı kullanımlar için muhtelif cihazlarla donatılmış bulunan ve çeşitleri ile kod numaraları Taşınır Kod Listesinin (B) bölümü 254 hesap detayında gösterilen taşıtları, r) Tüketim malzemeleri: Belirli bir hizmetin üretilmesinde kullanılan, kullanımı sonucunda tükenen veya bir süre kullanıldıktan sonra ilk özelliklerini kısmen veya tamamen kaybederek bir daha kullanılamayacak duruma gelen, çeşitleri ile kod numaraları Taşınır Kod Listesinin (A) bölümü 150 hesap detayında yer alan malzemeleri, s) Üst yönetici: Bakanlıklarda müsteşarı, Milli Savunma Bakanlığında bakanı, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticiyi, il özel idarelerinde valiyi, belediyelerde belediye başkanını, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Sorumluluk ve Görevliler Sorumluluk MADDE 5 – (1) Harcama yetkilileri taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden, kullanılmasından, kontrolünden, kayıtlarının bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını sağlamaktan ve taşınır yönetim hesabını ilgili mercilere göndermekten sorumludur. Harcama yetkilileri taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır yönetim hesabının ilgili mercilere gönderilmesi sorumluluğunu taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getirir. (2) Harcama yetkilileri, taşınırlara ilişkin işlem ve kayıtların usule uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmeye veya ettirmeye; kasıt, kusur veya ihmal sonucu kırılan, bozulan veya kaybolan taşınırların ilgililerden tazmini için gerekli işlemleri yapmaya veya yaptırmaya yetkilidir. (3) Kamu idarelerine ait taşınırların muhafazası ile görevli olan veya kendilerine kullanılmak üzere taşınır teslim edilen kamu görevlileri bu taşınırları en iyi şekilde muhafaza etmek, gerekli bakım ve onarımlarını yapmak veya yaptırmak, veriliş amacına uygun bir şe- 2013 | 535 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ kilde kullanmak ve görevin sona ermesi veya görevden ayrılma halinde iade etmek zorundadırlar. (4) Zimmetle teslim edilen dayanıklı taşınırlar, kullanıcıları tarafından başkasına devredilemez. Kullanıcılarının görevden ayrılması halinde söz konusu taşınırların ambara iade edilmesi zorunludur. Bu şekilde teslim yapılmadan personelin kurumla ilişiği kesilmez. (5) Taşınırların muhafazasından ve yönetilmesinden sorumlu olanların, gerekli tedbirlerin alınmaması veya özenin gösterilmemesi nedeniyle taşınırın kullanılmaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, 27/9/2006 tarihli ve 2006/11058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır. (6) Kullanılmak üzere kendilerine taşınır teslim edilen kamu görevlilerinin kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlik ya da dikkatsizlikleri nedeniyle oluşan kamu zararı, değer tespit komisyonu tarafından tespit edilecek rayiç bedeli üzerinden, ilgili mevzuat hükümleri uygulanmak suretiyle tahsil edilir. (7) Taşınırların özelliğinden veya olağan kullanımından kaynaklanan yıpranma ile usulüne uygun olarak belirlenen firelerden dolayı sorumluluk aranmaz. Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri MADDE 6 – (1) Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri, harcama yetkililerince, memuriyet veya çalışma unvanına bağlı kalmaksızın, taşınır kayıt ve işlemlerini bu Yönetmelikte belirtilen usule uygun şekilde yapabilecek bilgi ve niteliklere sahip personel arasından görevlendirilir. Dış temsilciliklerde taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri misyon şefleri tarafından görevlendirilir. Taşınır işlemleri yoğun olan harcama birimlerinde birden fazla taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi görevlendirilebilir. (2) Taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir. a) Harcama birimince edinilen taşınırlardan muayene ve kabulü yapılanları cins ve niteliklerine göre sayarak, tartarak, ölçerek teslim almak, doğrudan tüketilmeyen ve kullanıma verilmeyen taşınırları sorumluluğundaki ambarlarda muhafaza etmek. b) Muayene ve kabul işlemi hemen yapılamayan taşınırları kontrol ederek teslim almak, bunların kesin kabulü yapılmadan kullanıma verilmesini önlemek. c) Taşınırların giriş ve çıkışına ilişkin kayıtları tutmak, bunlara ilişkin belge ve cetvelleri düzenlemek ve taşınır yönetim hesap cetvellerini konsolide görevlisine göndermek. ç) Tüketime veya kullanıma verilmesi uygun görülen taşınırları ilgililere teslim etmek. 536 | 2013 EKLER d) Taşınırların yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirleri almak ve alınmasını sağlamak. e) Ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerden dolayı meydana gelen azalmaları harcama yetkilisine bildirmek. f) Ambar sayımını ve stok kontrolünü yapmak, harcama yetkilisince belirlenen asgarî stok seviyesinin altına düşen taşınırları harcama yetkilisine bildirmek. g) Kullanımda bulunan dayanıklı taşınırları bulundukları yerde kontrol etmek, sayımlarını yapmak ve yaptırmak. ğ) Harcama biriminin malzeme ihtiyaç planlamasının yapılmasına yardımcı olmak. h) Kayıtlarını tuttuğu taşınırların yönetim hesabını hazırlamak ve harcama yetkilisine sunmak. (3) Ayrıca taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri, sorumluluklarında bulunan ambarlarda kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan sorumludurlar. (4) Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri sorumluluklarında bulunan ambarları devir ve teslim etmeden görevlerinden ayrılamazlar. Taşınır konsolide görevlileri MADDE 7 – (1) Kamu idarelerinin merkez ve taşra harcama birimlerinin taşınır hesaplarının, ilçe, il, bölge, dış temsilcilik ve merkez teşkilatları itibarıyla konsolide edilmesi işlemlerini yürütmek üzere merkez, bölge, il ve gerek görülmesi halinde ilçe teşkilatlarında birer taşınır konsolide görevlisi belirlenir. (2) Taşınır konsolide görevlisi, kamu idarelerinin merkez teşkilatlarında strateji geliştirme birimi yöneticisine bağlı malî hizmetleri yürüten birimin bünyesindeki taşınır kayıt işlemlerinden sorumlu yöneticidir. İlçe, il veya bölge teşkilatlarında ise taşınır konsolide görevlisi, bu teşkilatların en üst yöneticileri tarafından belirlenir. (3) Merkezdeki taşınır konsolide görevlileri, harcama birimleri ile dış temsilciliklerden ve taşradaki taşınır konsolide görevlilerinden aldıkları Taşınır Hesap Cetvellerini konsolide ederek, idarenin Taşınır Kesin Hesap Cetveli ile Taşınır Hesabı İcmal Cetvelini, üst yönetici adına hazırlamakla yükümlüdür. Muhasebe yetkililerinin taşınır hesabına ilişkin görev ve sorumlulukları MADDE 8 – (1) Taşınır işlemlerine ilişkin muhasebe kayıtları, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğine dayanılarak çıkarılmış ilgili muhasebe düzenlemeleri ve bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde muhasebe yetkilileri tarafından yapılır. (2) Muhasebe yetkilileri, harcama birimlerince hazırlanan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvelinde gösterilen tutarların 2013 | 537 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ muhasebe kayıtlarıyla uygunluğunu kontrol ederek onayladıktan sonra, harcama yetkilisine göndermekle görevli ve sorumludurlar. (3) Muhasebe yetkililerinin bu Yönetmelikteki görevleriyle ilgili sorumlulukları, taşınır işlemlerine ilişkin muhasebe kayıtlarının, dayanağı belgelere uygunluğu ile harcama birimlerince hazırlanan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvellerini inceleyip onaylayarak harcama yetkilisine vermekle sınırlıdır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Defter ve Belgeler Defterler MADDE 9 – (1) Taşınır işlemlerinde, özelliklerine göre tutulacak defterler şunlardır. a) Tüketim Malzemeleri Defteri (Örnek: 1): Bu defter, Taşınır Kod Listesinin (A) bölümünde yer alan tüketim malzemelerinin giriş ve çıkış kayıtları için kullanılır. b) Dayanıklı Taşınırlar Defteri (Örnek: 2): Bu defter, Taşınır Kod Listesinin (B) bölümünde yer alan dayanıklı taşınırların kayıtları için kullanılır. Her bir dayanıklı taşınıra ait giriş ve çıkış kayıtları ayrı yapılır. c) Müze Defteri (Örnek: 3): Bu defter, müzelerde sergilenen veya sergilenmek üzere muhafaza altında bulundurulan taşınırlar için tutulur. Her bir taşınır için ayrı kayıt yapılır. ç) Kütüphane Defteri (Örnek: 4): Bu defter, kütüphanelerdeki yazma ve basma nadir eserler ile kitap ve kitap dışı materyal için tutulur. Her bir taşınır için ayrı kayıt yapılır. Belge ve cetveller MADDE 10 – (1) Taşınır işlemlerinde, işlem türüne göre aşağıda belirtilen belge ve cetveller kullanılır. a) Taşınır İşlem Fişi (Örnek: 5; 5/A): İlgili mevzuatı çerçevesinde kabul edilerek teslim alınan taşınırların girişleri ile taşınırların çıkış ve ambarlar arasında devir işlemlerinde, dayanıklı taşınırların niteliklerini değiştiren esaslı onarım ve ilaveler sonucu değer artışlarında, kayıtlara esas olmak üzere 5 örnek numaralı Taşınır İşlem Fişi düzenlenir. Müze ve kütüphanelerdeki eserler için ise 5/A örnek numaralı Taşınır İşlem Fişi kullanılır. Taşınır İşlem Fişleri en az üç nüsha olarak düzenlenir ve her malî yıl başında "1"den başlamak üzere bir sıra numarası verilir. Fiş, dayanağını oluşturan belgenin tarihinden önceki bir tarihi taşıyamaz. Taşınır İşlem Fişinin elektronik ortamda düzenlenemediği hallerde, seri ve sıra numaralı olarak bastırılmış fişler kullanılır. Düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinin nüshaları hakkında Yönetmeliğin ilgili maddelerine göre işlem yapılır. İhtiyaç duyulduğunda kullanılmak üzere satın alınarak depolanan ya da 538 | 2013 EKLER arşivlenenler ile süreli yayınlardan ciltletilmiş olanlar hariç olmak üzere aşağıda sayılan hallerde Taşınır İşlem Fişi düzenlenmez. 1) Satın alındığı andan itibaren tüketimi yapılan su, doğalgaz, kum, çakıl, bahçe toprağı, bahçe gübresi ve benzeri maddeler, 2) Makine, cihaz, taşıt ve iş makineleri ile demirbaşların servislerince yapılan bakım ve onarımlarında kullanılan yedek parçalar ile doğrudan taşıtların depolarına konulan akaryakıt, likit gaz (LPG) ve yağlar, 3) Kısa sürede tüketilen mutfak tipi tüpler ve yangın söndürme tüplerine yapılan gaz dolumları ile yazıcı kartuşlarının dolumları, 4) Dergi ve gazete gibi süreli yayınlar ile arşivlenme niteliği olmayan kütüphane materyalleri. b) Zimmet Fişi (Örnek: 6; 6/A): Taşınır Kod Listesinin (B) bölümünde gösterilen kara taşıtları ve iş makinelerinin bunları sürekli olarak kullanacak personele verilmesinde 6 örnek numaralı Zimmet Fişi düzenlenir. Bu Fiş, vardiya usulü çalışılan yerlerde kullanılan kara taşıtları ve iş makineleri için işyerinde koordinasyonu sağlayan sorumlu yönetici adına düzenlenir. Demirbaş, makine ve cihazların kullanıma verilmesinde ise 6/A örnek numaralı Zimmet Fişi düzenlenir. c) Taşınır İstek Belgesi (Örnek: 7): Bu Belge, ambardan taşınır talep edildiğinde kullanılır ve talepte bulunan birim yetkilisinin onayını taşır. ç) Dayanıklı Taşınırlar Listesi (Örnek: 8): Bu Liste, Taşınır Kod Listesinin (B) bölümünde gösterilen taşınırlardan oda, büro, bölüm, atölye ve servislerde kullanılmak üzere verilenler için iki nüsha olarak düzenlenir. Listenin bir nüshası taşınırın bulunduğu yerde asılı bulundurulur. Diğer nüshası ise taşınır kayıt kontrol yetkilisi tarafından dosyasında saklanır. d) Taşınır Geçici Alındısı (Örnek: 9): Bu Alındı, muayene ve kabul işlemi derhal yapılamayan hallerde, taşınırların geçici olarak teslim alınmasında düzenlenir. Alındının birinci nüshası taşınırı teslim edene verilir. Muayene ve kabul işleminden sonra kabul edilen taşınırlar için Taşınır İşlem Fişi düzenlenir ve bu Fişin tarih ve numarası geçici alındının dosyasında saklanan ikinci nüshası üzerine kaydedilir. Muayene ve kabul işleminden sonra kabul edilmeyen taşınırlarda ise ilgiliye verilen Taşınır Geçici Alındısı geri alınarak dosyasındaki ikinci nüshasıyla birleştirilir. Alındının geri alınamaması halinde ikinci nüshası üzerine durumu belirtir açıklama yapılır. e) Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı (Örnek: 10): Bu Tutanak, taşınırın kaybolma, çalınma ve fire gibi herhangi bir nedenle yok olması; yıpranma, kırılma veya bozulma gibi nedenlerle kullanılamaz hale gelmesi; hurdaya ayrılması ile canlı taşınırların ölmesi gibi nedenlerle kayıtlardan düşülmesini sağlamak amacıyla üç nüsha olarak düzenlenir ve verilen yetki çerçevesinde üst yönetici veya harca2013 | 539 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ ma yetkilisi tarafından onaylanır. Bir nüshası, çıkış kaydına esas olmak üzere düzenlenen Taşınır İşlem Fişine, ikinci nüshası muhasebe birimine gönderilecek Taşınır İşlem Fişine eklenir. Diğer nüshası ise dosyasında saklanır. Bu Tutanak, bu bentte sayılan hallerin ortaya çıkması durumunda, bu durumun araştırma gerektirmesi halinde harcama yetkilisi tarafından görevlendirilecek en az üç kişiden oluşan komisyon kararına, gerektirmemesi halinde harcama yetkilisinin kararına, sayım sonucunda taşınırların noksan çıkması halinde ise sayım kurulunun kararına dayanılarak taşınır kayıt kontrol yetkilisince düzenlenir ve verilen yetki çerçevesinde üst yönetici veya harcama yetkilisi tarafından onaylanır. f) Ambar Devir ve Teslim Tutanağı (Örnek: 11): Bu Tutanak, taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri arasındaki ambar devir ve teslim alma işlemlerinde düzenlenir. Taşınırlar tutanağa taşınır kodları itibarıyla kaydedilir. Kayıtlara göre ambarda bulunması gereken taşınırlar ile sayımda fiilen bulunan miktarlar, varsa fazla ve noksanlar Tutanakta gösterilir. Tutanak üç nüsha düzenlenir, bir nüshası devredene, bir nüshası devir alana verilir ve üçüncü nüshası dosyasında saklanır. g) Sayım Tutanağı (Örnek: 12): Bu Tutanak, taşınırların sayım işlemlerinde taşınır II nci düzey detay kodu itibarıyla düzenlenir ve taşınırlar Tutanağa taşınır kodu düzeyinde kaydedilir. Tutanağın sayım fazlası veya noksanına ilişkin sayfalarının bir nüshası, girişçıkış işlemleri için düzenlenen Taşınır İşlem Fişi ekine, bir nüshası da Taşınır İşlem Fişinin muhasebe birimine gönderilecek nüshasına bağlanır. Sayım tutanakları, dosyasında bir bütün olarak saklanır. ğ) Taşınır Sayım ve Döküm Cetveli (Örnek: 13): Bu Cetvel, taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin yıl sonu hesaplarına ilişkin işlemlerinde taşınır I inci düzey detay kodunda gösterilen her bir taşınır grubu için düzenlenir ve taşınırlar bu Cetvele taşınır II nci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir. Cetvelin "Gelecek Yıla Devir" sütununda gösterilen miktarın, yıl sonlarında sayım tutanaklarının "Sayımda Bulunan Miktar" sütununda gösterilen miktara eşit olması gerekir. h) Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetveli (Örnek: 14): Bu Cetvel, harcama biriminin taşınır yönetim hesabının çıkarılması amacıyla taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi tarafından harcama birimi itibarıyla taşınır I inci düzey detay kodunda gösterilen her bir taşınır grubu için düzenlenir ve taşınırlar bu Cetvele taşınır II nci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir. ı) Taşınır Hesap Cetveli (Örnek: 15): Bu Cetvel, taşınır konsolide görevlilerince ilçe, il, bölge, dış temsilcilik ve merkez birimlerinin taşınır hesabının çıkarılması işlemlerinde düzenlenir. Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetveli esas alınarak taşınır I inci düzey detay kodunda gösterilen her bir taşınır grubu için düzenlenen bu Cetvele taşınırlar taşınır II nci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir. 540 | 2013 EKLER i) Taşınır Kesin Hesap Cetveli (Örnek: 16): Bu Cetvel, merkezdeki taşınır konsolide görevlisince kamu idaresinin taşınır kesin hesabının çıkarılması amacıyla taşınır konsolide görevlilerinden alınan Taşınır Hesap Cetveline dayanılarak taşınır I inci düzey detay kodunda gösterilen her bir taşınır grubu için düzenlenir ve taşınırlar Cetvele taşınır II nci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir. j) Taşınır Kesin Hesap İcmal Cetveli (Örnek: 17): Bu Cetvel, kamu idaresinin taşınır kesin hesabının çıkarılmasına ilişkin işlemlerde taşınır hesap kodunda gösterilen her bir taşınır grubu için düzenlenir ve taşınırlar Cetvele taşınır I inci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir. k) Müze/Kütüphane Yönetim Hesabı Cetveli (Örnek: 18): Bu Cetvel, kamu idarelerinin elinde bulunan veya müzelerdeki tarihi ve sanat değeri olan taşınırlar ile kütüphanelerde bulunan yazma ve basma nadir eserler ile diğer materyallerin yönetim hesaplarının verilmesinde düzenlenir. Kamu idarelerince yapılabilecek düzenlemeler ile defter ve belgelerin elektronik ortamda tutulması MADDE 11 – (1) Taşınırların tüm giriş ve çıkış kayıtları ile kullanılacak defter, belge ve cetvellerin bilgisayar ortamında tutulması ve düzenlenmesi esastır. (2) Kamu idareleri, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere bağlı kalmak ve Bakanlığın uygun görüşünü almak koşuluyla özel düzenleme yapabilir ve gereken hallerde bu Yönetmelikte yer alan defter, belge ve cetveller yanında başka defter, belge ve cetveller de kullanabilirler. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Taşınır İşlemleri Taşınırların kaydı MADDE 12 – (1) Kamu idarelerince bütün taşınırların ve bunlara ilişkin işlemlerin kayıt altına alınması esastır. Taşınır kayıtları, yönetim hesabı verilmesine esas olacak şekilde tutulur. Her bir kaydın belgeye dayanması şarttır. (2) Bu çerçevede; a) Önceki yıldan devren gelen taşınırlar ile içinde bulunulan yılda herhangi bir şekilde edinilen veya elden çıkarılan taşınırlar, b) Taşınırlardaki kayıp, fire, yıpranma ve benzeri nedenlerle meydana gelen azalmalar, c) Sayım sonucunda ortaya çıkan fazlalar, miktar ve değer olarak kayıtlara alınarak takip edilir. 2013 | 541 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Kayıt zamanı, kayıt değeri ve değer tespit komisyonu MADDE 13 – (1) Taşınırlar, edinme şekline bakılmaksızın kamu idaresince kullanılmak üzere teslim alındığında giriş; tüketime verildiğinde, satıldığında, başka harcama birimlerine devredildiğinde, bağışlandığında veya yardım yapıldığında, çeşitli nedenlerle kullanılamaz hale geldiğinde, hurdaya ayrıldığında veya kaybolma, çalınma, canlı taşınırın ölümü gibi yok olma hallerinde çıkış kaydedilir. (2) Giriş ve çıkış kayıtları Taşınır İşlem Fişine dayanılarak yapılır. Giriş ve çıkış kayıtlarında; a) Satın alma suretiyle edinme ve değer artırıcı değişiklik hallerinde maliyet bedeli, b) Bedelsiz devir, kullanılamaz hale gelme, yok olma ve hurdaya ayrılma hallerinde kayıtlı değeri, c) Bağış ve yardım yoluyla edinilen taşınırlarda; bağış ve yardımda bulunan tarafından ispat edici bir belge ile değeri belirtilmiş ise bu değer, belli bir değeri yoksa değer tespit komisyonunca belirlenen değer, esas alınır. (3) Değer tespit komisyonu, harcama yetkilisinin onayı ile taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinin ve işin uzmanının da katıldığı en az üç kişiden oluşturulur. Komisyon değer tespitinde ticaret odası, sanayi odası, borsa, meslek kuruluşları, ilgili diğer kuruluşlardan veya aynı nitelikteki taşınırı satın alan idarelerden ve fiyat araştırması sonuçlarından yararlanabilir. (4) Satın alma suretiyle edinilen taşınırların maliyet bedelinin tespitinde, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uygulanır. Faturada çeşitli taşınırlar için topluca gösterilmiş giderler olması durumunda, giderler taşınırların alış bedelleri ile orantılı olarak paylaştırılır. Taşınırlar faturada kayıtlara esas olacak şekilde çeşitleri itibarıyla ayrı ayrı gösterilir. Dayanıklı taşınırlarda değer artışı MADDE 14 – (1) Kullanım devamlılığının sağlanması için yapılan bakım ve onarım harcamaları hariç olmak üzere dayanıklı taşınırların; niteliğini, kullanım şeklini değiştiren, hizmet kalitesini ve taşınırlardan sağlanan faydayı artıran ve benzeri amaçlarla yapılan değer artırıcı harcamalar, taşınırın kayıtlı maliyet değerine Taşınır İşlem Fişi düzenlenmek suretiyle ilave edilir. (2) Bu şekilde maliyetlere ilave edilecek değer artırıcı harcamalar nitelik, tür ve tutar itibarıyla Bakanlıkça belirlenebilir. Satın alınan taşınırların giriş işlemleri MADDE 15 – (1) Satın alınan taşınırlar için, teslim alındıktan sonra, Taşınır Kod Listesindeki hesap kodları itibarıyla üçer nüsha Taşınır İşlem Fişi düzenlenir. 542 | 2013 EKLER (2) Alımı bir merkezden yapılarak birden fazla birime doğrudan teslim edilen taşınırlar için, taşınırın teslim edildiği birimlerce Taşınır İşlem Fişi düzenlenir ve bir nüshası alımı yapan birime gönderilir. Alımı yapan birim, gelen fişlere dayanarak, ödemeye ve kendi giriş kayıtlarına esas olmak üzere Taşınır İşlem Fişi düzenler. Diğer birimlerden alınan Fişler, düzenlenen bu Fişin idarede kalan nüshasına bağlanır. Alımı yapan birimce giriş kayıtları yapıldıktan sonra düzenlenecek Taşınır İşlem Fişiyle de ilgili diğer birimler adına çıkış kaydedilir. (3) Farklı hesaplara kaydı gereken taşınırların aynı faturada yer alması halinde, faturadaki taşınırların kaydedileceği hesap sayısınca fatura fotokopileri çıkarılır ve üzerine her hesap için düzenlenen Taşınır İşlem Fişinin numarası yazılır. Fişin birinci nüshası ödeme emri belgesine, ikinci nüshası ise ödeme emri belgesinin harcama biriminde kalan nüshasına bağlanır. Üçüncü nüshası, muayene ve kabul komisyon tutanağı veya idare yetkilisince düzenlenmiş kabul belgesi ile birlikte, sıralı olarak dosyalanır. (4) Satın alınan dergi ve gazete gibi süreli yayınların bedellerinin ödenmesi sırasında Taşınır İşlem Fişi düzenlenmez. Söz konusu yayınlardan cilt birliği sağlananlar, ciltletildikten sonra Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlara alınır. Bağış ve yardım yoluyla edinilen taşınırların girişi MADDE 16 – (1) Kanunun 40 ıncı maddesi ile diğer mevzuat çerçevesinde bağış ve yardım olarak edinilen taşınırlar teslim alındığında, taşınır kayıt kontrol yetkilisi tarafından Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlara alınır. Fişin birinci nüshası bağış ve yardım edene verilir veya gönderilir. Sayım fazlası taşınırların girişi MADDE 17 – (1) Yapılan sayım sonucunda fazla bulunan taşınırlar, Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlara alınır. Sayım fazlası taşınırların giriş kaydedilmesinde; söz konusu taşınırla aynı nitelikte son bir yıl içinde girişi yapılan taşınır varsa bu değer, aksi halde değer tespit komisyonu tarafından belirlenecek değer esas alınır. İade edilen taşınırların girişi MADDE 18 – (1) Kullanıma verilen tüketim malzemelerinden herhangi bir nedenle iade edilenler, iadeyi yapan birim yetkilisinin onayını taşıyan ve iade edilen malzemenin cins ve miktarını belirten belge karşılığında teslim alınır ve Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek tekrar giriş kaydedilir. Fişin birinci nüshası taşınırları iade edene verilir. (2) Yönetmelik eki taşınır kod listesinde tüketim malzemesi olarak sınıflandırılan taşınırlardan, üzerine kayıt yapmak veya yeniden formatlanmak ya da doldurulmak suretiyle tekrar kullanılması mümkün olanların, görevin tamamlanmasını takiben ambara iadesi 2013 | 543 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ zorunludur. Bu şekilde iade edilen taşınırlar hakkında birinci fıkraya göre işlem yapılır. (3) Kullanılmak üzere zimmetle verilen dayanıklı taşınırlardan, herhangi bir nedenle ilgililerince iade edilenler için Taşınır İşlem Fişi düzenlenmez. Bu taşınırların kullanıma verilmelerinde düzenlenmiş olan Zimmet Fişleri, ilgili bölüm imzalanarak zimmetinden düşülen kişiye geri verilir ve Dayanıklı Taşınırlar Defterinde gerekli kayıtlar yapılır. Devir alınan taşınırların girişi MADDE 19 – (1) Kamu idarelerince 31 inci madde hükümlerine göre bedelsiz olarak devir alınan taşınırlar, devreden idarenin Taşınır İşlem Fişinde gösterilen değer esas alınarak düzenlenecek Taşınır İşlem Fişi ile giriş kaydedilir ve Fişin bir nüshası yedi gün içerisinde devreden idarenin çıkış kaydına esas Taşınır İşlem Fişine bağlanmak üzere gönderilir. Devralan idarenin yapmış olduğu taşıma giderleri taşınırın değeri ile ilişkilendirilmez. (2) Aynı kamu idaresinin muhtelif harcama birimlerinin ambarları arasında devredilen taşınırların alınmasında da Taşınır İşlem Fişi düzenlenir ve Fişin birinci nüshası ilgili taşınır kayıt ve kontrol yetkilisine verilir. (3) Aynı harcama biriminin ambarları arasındaki taşınır devirlerinde düzenlenen Taşınır İşlem Fişi muhasebe birimine gönderilmez. Tasfiye idaresinden edinilen taşınırların girişi MADDE 20 – (1) 24/11/2000 tarihli ve 2000/1724 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Tasfiye Tüzüğü hükümlerine göre tasfiye idaresince kamu idarelerine bedelli veya bedelsiz devredilen taşınırlar karşılığında Taşınır İşlem Fişi düzenlenir ve giriş kaydedilir. Fişin birinci nüshası taşınırı teslim eden işletme yetkilisine verilir. İç imkanlarla üretilen taşınırların giriş işlemleri MADDE 21 – (1) Kamu idarelerinin kendi kullanımları için iç imkanlarıyla ürettikleri taşınırlar, değer tespit komisyonu tarafından belirlenecek rayiç bedel üzerinden Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek giriş kaydedilir. (2) Kamu idarelerinin mülkiyetindeki arazilerde yetiştirilen ağaçlardan üretilen ekonomik değere sahip kereste, odun, meyve gibi ürünler hakkında da birinci fıkra hükmü uygulanır. Tüketim suretiyle çıkış MADDE 22 – (1) Tüketim malzemeleri, Taşınır İstek Belgesi karşılığında düzenlenecek Taşınır İşlem Fişi ile çıkış kaydedilir. (2) Kamu idarelerinin iç imkanlarıyla kendi kullanımları için üretecekleri dayanıklı taşınırların üretiminde kullanılan taşınırlar için de birinci fıkra hükmü uygulanır. 544 | 2013 EKLER (3) Taşınır İşlem Fişi düzenlenmeden hiçbir şekilde tüketim malzemesi çıkışı yapılamaz. (4) Tüketim malzemelerinin çıkış kayıtları, ambarlara girişlerindeki öncelik sırası dikkate alınarak "ilk giren-ilk çıkar" esasına göre ve giriş bedelleri üzerinden yapılır. Kullanım suretiyle çıkış MADDE 23 – (1) Taşıt ve iş makineleri haricindeki dayanıklı taşınırlar Taşınır İstek Belgesi düzenlenmek suretiyle talep edilir. Talep edilen dayanıklı taşınırlar 6/A örnek numaralı Zimmet Fişi düzenlenerek kullanıma verilir. (2) Kara taşıt ve iş makinelerinin yetkili makamın onayına istinaden yönetiminden sorumlu görevliye veya kullanıcısına verilmesinde ise 6 örnek numaralı Zimmet Fişi düzenlenir. (3) Kara taşıtlarının dışındaki taşıtların sorumluya veya kullanıcılarına devir ve teslimine ilişkin usul ve düzenlenecek belgeler kamu idarelerince ayrıca belirlenir. (4) Zimmet Fişine dayanılarak Dayanıklı Taşınırlar Defterine gerekli kayıtlar yapılır. Fişin birinci nüshası dosyasında saklanır. İkinci nüshası zimmetle taşınır teslim edilen görevlilere verilir. (5) Oda, büro, bölüm, geçit, salon, atölye, garaj ve servis gibi ortak kullanım alanlarında kullanılmak üzere verilen taşınırlar için Dayanıklı Taşınırlar Listesi düzenlenir ve taşınırlar ortak kullanım alanının sorumlusu veya yöneticisine imzası alınarak teslim edilir. Devir suretiyle çıkış MADDE 24 – (1) Kamu idarelerince 31 inci madde hükümlerine göre bedelsiz olarak devredilen taşınırların çıkışı Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek yapılır. Fişin bir nüshası taşınırın devredildiği idareye verilir. Devir alan idareden alınan Fiş, düzenlenen Fişin ekine bağlanır. (2) Aynı kamu idaresinin muhtelif harcama birimlerinin ambarları arasında devredilen taşınırlar için de Taşınır İşlem Fişi düzenlenir ve Fişin birinci nüshası devredilen harcama biriminin taşınır kayıt ve kontrol yetkilisine verilir. (3) Aynı harcama biriminin ambarları arasındaki taşınır devirlerinde de Taşınır İşlem Fişi düzenlenir, ancak bu Fişler muhasebe birimine gönderilmez. Yabancı ülkelere bağış veya yardım olarak verilen taşınırların çıkışı MADDE 25 – (1) Yabancı ülkelere bağış veya yardım olarak verilen taşınırlar, yetkili makamın onay veya kararına dayanılarak düzenlenecek Taşınır İşlem Fişi ile kayıtlardan çıkarılır. Onay veya kararın bir örneği Fişin ekine bağlanır. 2013 | 545 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Satış suretiyle çıkış MADDE 26 – (1) İlgili mevzuatı çerçevesinde satılan taşınırlar Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek çıkış kaydedilir. Satışa ilişkin karar veya onayın bir nüshası Fişin birinci nüshasına bağlanır. Kullanılmaz hale gelme, yok olma veya sayım noksanı nedeniyle çıkış MADDE 27 – (1) Tüketim malzemelerinin özelliklerinde, ağırlıklarında veya miktarlarında meydana gelen değişmeler nedeniyle oluşan fireler, sayımda noksan çıkan taşınırlar, çalınma, kaybolma gibi nedenlerle yok olan taşınırlar ya da yıpranma, kırılma veya bozulma gibi nedenlerle kullanılamaz hale gelen taşınırlar ile canlı taşınırın ölmesi halinde, Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı ve Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlardan çıkarılır. (2) Eskimiş, solmuş, yırtılmış ve kullanılamayacak duruma gelmiş bayrakların Türk Bayrağı Tüzüğünün 38 inci maddesi uyarınca çıkarılan Eskimiş, Solmuş, Yırtılmış ve Kullanılamayacak Duruma Gelmiş Bayrakların Yok Edilmesi Usul ve Esaslarını Gösterir Yönetmelik hükümleri gereğince ilgili yerlere teslim edilmesinde de birinci fıkra hükmü uygulanır. (3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen hallerde kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlik olup olmadığı araştırılarak sonuçları ayrı bir tutanakta belirtilir ve 5 inci madde hükmüne göre işlem yapılır. Hurdaya ayırma nedeniyle çıkış MADDE 28 – (1) Ekonomik ömrünü tamamlamış olan veya tamamlamadığı halde teknik ve fiziki nedenlerle kullanılmasında yarar görülmeyerek hizmet dışı bırakılması gerektiği ilgililer veya özel mevzuatı çerçevesinde oluşturulan komisyon tarafından bildirilen taşınırlar, harcama yetkilisinin belirleyeceği en az üç kişiden oluşan komisyon tarafından değerlendirilir. (2) Komisyonca yapılan değerlendirme sonucunda hurdaya ayrılması uygun görülmeyen taşınırlar hakkındaki gerekçeli karar harcama yetkilisine bildirilir. (3) Komisyonca hurdaya ayrılmasına karar verilenler için ise Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı düzenlenir. (4) Hurdaya ayrılmasına karar verilen taşınırlardan kayıtlı değeri Bakanlıkça belirlenecek tutara kadar olanlar harcama yetkilisinin, belirlenen tutarı aşan taşınırlar ise kamu idaresi üst yöneticisinin onayı ile kayıtlardan çıkarılır. (5) Birinci fıkraya göre harcama yetkilisince oluşturulacak komisyon tarafından ekonomik değerinin olmadığı veya teknik, sağlık, güvenlik ve benzeri nedenlerle imha edilmesinin şart olduğuna karar verilen taşınırlar, harcama yetkilisinin onayı ile imha edilir. İmha, komisyon veya komisyonun gözetiminde uzman kişiler tarafından yapılır. Bu işleme ilişkin ayrıca bir imha tutanağı düzenlenir. İmha işleminde özel mevzuat hükümleri öncelikle dikkate alınır. 546 | 2013 EKLER (6) Hurdaya ayrılan veya imha edilen taşınırlar Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlardan çıkarılır. Fişin ekine Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağının bir nüshası bağlanır. Bölünen, birleşen veya kaldırılan harcama birimlerine ait taşınırlar hakkında yapılacak işlemler MADDE 29 – (1) Kamu idarelerinin yeniden yapılanmaları sonucu teşkilat yapılarında meydana gelen değişiklikler nedeniyle bölünmesine, birleşmesine veya kaldırılmasına karar verilen harcama birimlerine ait taşınırlar; a) Bölünerek ayrı bir harcama birimi haline gelen birimin kullanımına terk edilmesi halinde, bölünen harcama biriminin kayıtlarına çıkış, yeni oluşan harcama biriminin kayıtlarına giriş, b) Başka bir harcama birimi ile birleşme sonucunda kaldırılan birimin kayıtlarına çıkış, bünyesinde birleşilen birimin kayıtlarına giriş, c) Kaldırılma halinde, kaldırılan harcama biriminin kayıtlarına çıkış, devredilmesi kararlaştırılan harcama biriminin kayıtlarına giriş, kaydedilir. (2) Giriş ve çıkış kayıtları Taşınır İşlem Fişi ile yapılır. Düzenlenen fişlerin birer nüshası, muhasebe birimine gönderilir. Taşınır giriş ve çıkış işlemlerinin muhasebe birimine bildirilmesi MADDE 30 – (1) Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri tarafından, kamu idarelerinin muhasebe kayıtlarında ilgili stok ve maddî duran varlık hesaplarında izlenen taşınırlardan; satın alma suretiyle edinilenlerin giriş işlemleri ile değer artırıcı harcamalar için düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinin bir nüshası ödeme emri belgesi ekinde, muhasebe birimine gönderilir. Diğer şekillerde edinilen taşınırların girişleri ve maddî duran varlık hesaplarında izlenen taşınırların çıkışları için düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinin birer nüshasının, düzenleme tarihini takip eden en geç on gün içinde ve her durumda malî yıl sona ermeden önce muhasebe birimine gönderilmesi zorunludur. (2) Muhasebe kayıtlarında "150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabı"nda izlenen tüketim malzemelerinin çıkışları için düzenlenen Taşınır İşlem Fişleri muhasebe birimine gönderilmez. Bunların yerine, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde üç aylık dönemler itibarıyla, diğer idarelerde ise üç ayı geçmemek üzere üst yöneticiler tarafından belirlenen sürede kullanılmış tüketim malzemelerinin taşınır II nci düzey detay kodu bazında düzenlenen onaylı bir listesi, en geç ilgili dönemin son iş günü mesai bitimine kadar muhasebe birimine gönderilir. 2013 | 547 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ (3) Muhasebe yetkilileri, taşınır giriş ve çıkış işlemlerine ilişkin olarak kendilerine gönderilen Taşınır İşlem Fişlerinde gösterilen tutarları II nci düzey detay kodu itibarıyla ilgili hesaplara kaydeder. BEŞİNCİ BÖLÜM Kamu İdareleri Arasında Taşınır Devri Kamu idareleri arasında bedelsiz devir MADDE 31 – (1) Kayıtlara alınış tarihi itibarıyla beş yılını tamamlamış ve idarece kullanılmasına ihtiyaç duyulmayan taşınırlar, bu taşınıra ihtiyaç duyan idarelere bedelsiz devredilebilir. (2) Ancak devralmak isteyen idare açısından bakım, onarım ve taşıma giderleri nedeniyle ekonomik olmayan ve kullanılmasında fayda görülmeyen taşınırlar devredilemez. (3) Kamu idarelerince yürütülen veya desteklenen projelerin gerçekleştirilmesi için edinilen araştırma ve geliştirme amaçlı taşınırlar, uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesi için alınan taşınırlar ile devredilmediği takdirde kullanım imkanı kalmayacak olan veya zorunlu sebeplerle devredilmesi gereken tüketim malzemelerinin devrinde beş yıl şartı aranmaz. (4) Bedelsiz devredilecek ve devredilemeyecek taşınırlara ilişkin diğer esas ve usuller Bakanlıkça belirlenir. ALTINCI BÖLÜM Sayım ve Devir İşlemleri Sayım ve sayım sonrası yapılacak işlemler MADDE 32 – (1) Kamu idarelerine ait taşınırların, taşınır kayıt kontrol yetkililerinin görevlerinden ayrılmalarında, yıl sonlarında ve harcama yetkilisinin gerekli gördüğü durum ve zamanlarda sayımı yapılır. (2) Taşınır sayımları, harcama yetkilisince, kendisinin veya görevlendireceği bir kişinin başkanlığında taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinin de katılımıyla, en az üç kişiden oluşturulan sayım kurulu tarafından yapılır. (3) Sayım süresince, hizmetin aksamaması ve bozulabilecek nitelikteki taşınırlar için gerekli tedbirlerin alınması kaydıyla, taşınır giriş ve çıkışları sayım kurulunun talebi üzerine harcama yetkilisince durdurulabilir. Sayım yapılırken gerekli önlemlerin alınması, sayım kurulunun görev ve sorumluluğu altındadır. (4) Sayım kurulu öncelikle, taşınır kayıt ve kontrol yetkilisince ambarda bulunduğu veya ambardan çıktığı halde belgesi düzenlenmediği ve kayıtları yapılmadığı belirtilen taşınırlara ilişkin işlemlerin yaptırılmasını sağlar. Sayım Tutanağının "Kayıtlara Göre Ambardaki 548 | 2013 EKLER Miktar" sütunu, defter kayıtları esas alınarak doldurulduktan sonra ambarlardaki taşınırlar fiilen sayılır ve bulunan miktarlar Sayım Tutanağının "Ambarda Bulunan Miktar" sütununa kaydedilir. (5) Ambar sayım işlemleri tamamlandıktan sonra oda, büro, bölüm, geçit, salon, atölye, garaj ve servis gibi ortak kullanım alanlarında bulunan taşınırlar Dayanıklı Taşınır Listeleri ve bunların verilme sırasında düzenlenen Zimmet Fişleri esas alınarak sayılır ve sayım sonuçları Sayım Tutanağında gösterilir. Kullanım amacıyla kişilere zimmetle verilmiş olan taşınırlar için, sayım yapılmaksızın Sayım Tutanağının "Kayıtlara Göre Kişilere Verilen Miktar" sütunundaki bilgiler dikkate alınır. (6) Sayımda bulunan miktar ile kayıtlı miktar arasında fark bulunması halinde miktarlarında farklılık bulunan taşınırların sayımı bir kez daha tekrarlanır. Yine farklı çıkarsa bu miktar "Fazla" veya "Noksan" sütununa kaydedilir. (7) Sayım kurulunca, taşınırların fiili miktarlarının kayıtlı miktarlardan eksik oluğunun tespit edilmesi halinde Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı ve Taşınır İşlem Fişi; fazla olduğunun tespit edilmesi halinde ise Taşınır İşlem Fişi düzenlettirilerek, defter kayıtlarının sayım sonuçlarıyla uygunluğu sağlanır. (8) Düzenlenen giriş ve çıkış belgelerinin bir örneği, muhasebe kayıtlarının yapılması için muhasebe birimine gönderilir. (9) Kayıtların sayım sonuçlarıyla uygunluğu sağlandıktan sonra sayım kurulu tarafından Taşınır Sayım ve Döküm Cetveli düzenlenir. Cetvel, sayım kurulu ile taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi tarafından imzalanır. Bu Cetvel ve eki sayım tutanağı ile sayım sonuçlarına göre düzenlenen giriş ve çıkış belgeleri, taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinin yıl sonu hesabını oluşturur. Devir işlemleri MADDE 33 – (1) Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri, sorumlulukları altındaki ambarlarda bulunan taşınırları ve bunlara ilişkin kayıt ve belgeleri, yerlerine görevlendirilenlere devretmeden görevlerinden ayrılamazlar. Yeni görevlendirilen taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri de söz konusu kayıt ve belgeleri aramak ve almak zorundadır. (2) Ambarlarındaki taşınırları ve taşınır işlemlerine ilişkin kayıt ve belgeleri teslim etmeyen veya istifa, hastalık, tutuklanma, ölüm gibi nedenlerle devir ve teslim edemeyen taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin sorumluluğundaki taşınırlar ile dayanağı kayıt ve belgeler, devir kurulu aracılığı ile yeni taşınır kayıt ve kontrol yetkilisine devir ve teslim edilir. Devir kurulu, harcama yetkilisi tarafından belirlenen bir kişinin başkanlığında, taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin de katıldığı, en az üç kişiden oluşur. (3) Ambarların devri, Ambar Devir ve Teslim Tutanağı düzenlenerek yapılır. 2013 | 549 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ (4) Oda, büro, bölüm, geçit, salon, atölye, garaj ve servis gibi ortak kullanım alanlarında bulunan taşınırlar, buralarda asılı Dayanıklı Taşınırlar Listesinde gösterilen miktarlar esas alınarak sayılmak ve listedeki ilgili bölüm imzalanmak suretiyle yeni sorumluya devir ve teslim edilir. (5) Taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin geçici görev, aylıksız izin, hastalık izni gibi on günlük süreyi aşmayan geçici ayrılmalarında, harcama yetkilisi tarafından idarenin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak gerekli tedbirler alınmak suretiyle ambar kapalı tutulabilir. Bu süre gerektiğinde harcama yetkilisi tarafından uzatılabilir. YEDİNCİ BÖLÜM Taşınır Yönetim Hesabı ve Taşınır Kesin Hesabı Taşınır yönetim hesabı MADDE 34 – (1) Harcama yetkilileri tarafından Sayıştaya verilecek taşınır yönetim hesabı; önceki yıldan devreden taşınırlar ile yılı içinde girenleri, yılı içinde çıkışı yapılan taşınırlar ile ertesi yıla devredilenleri ve yıl sonunda yapılan sayım sonucu bulunan fazla ve noksanları gösterir. (2) Taşınır yönetim hesabı aşağıdaki cetvellerden oluşur: a) Yıl sonu sayımına ilişkin Sayım Tutanağı, b) Taşınır Sayım ve Döküm Cetveli, c) Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetveli; Müze/Kütüphane Yönetim Hesabı Cetveli, ç) Yıl sonu itibarıyla en son düzenlenen Taşınır İşlem Fişinin sıra numarasını gösterir tutanak. (3) Taşınır yönetim hesabı aşağıda açıklandığı şekilde hazırlanır ve ilgili yerlere gönderilir: a) Taşınır kayıt ve kontrol yetkililerince, sayım kurulu tarafından onaylanan Taşınır Sayım ve Döküm Cetveline dayanılarak ilgisine göre üç nüsha Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetveli, Müze Yönetim Hesabı Cetveli veya Kütüphane Yönetim Hesabı Cetveli düzenlenir. Bünyesinde tarihi veya sanat değeri olan taşınırlar ile kütüphane materyalleri bulunan kamu idareleri söz konusu cetvellerden ilgili olanını ayrıca düzenlerler. b) (a) bendine göre düzenlenecek cetvellerin ekine Taşınır Sayım ve Döküm Cetveli eklenir ve harcama yetkilisinin onayına sunulur. Harcama yetkilisince, Cetvelin Taşınır Sayım ve Döküm Cetveline uygunluğu kontrol edilerek muhasebe yetkilisine gönderilir. c) Muhasebe yetkilisi, gönderilen cetvellerdeki kayıtları muhasebe kayıtlarıyla karşılaştırıp uygunluğunu onaylar ve harcama yetkilisine geri gönderir. 550 | 2013 EKLER ç) Harcama yetkilisi, muhasebe yetkilisince onaylanmış cetvellerin bir nüshasını, Sayıştayca belirlenecek sürelerde, yıl sonu sayım tutanağı, sayım ve döküm cetveli ve yıl sonu itibarıyla en son düzenlenen Taşınır İşlem Fişinin sıra numarasını gösterir tutanak ile birlikte Sayıştaya, bir nüshasını ise malî yılı takip eden ay sonuna kadar ilgili taşınır konsolide görevlisine gönderir. Cetvellerin birer nüshası da harcama biriminde muhafaza edilir. Kamu idarelerinin yurt dışı teşkilatlarının taşınır yönetim hesabı merkez teşkilatları aracılığıyla Sayıştaya gönderilir. Taşınır kesin hesabı MADDE 35 – (1) Kamu idarelerinin taşınır kesin hesabı, taşınır konsolide görevlilerince, ilçe, il, bölge, dış temsilcilik ve merkez harcama birimleri itibarıyla düzenlenen Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvellerinin konsolide edilmesiyle oluşturulan taşınır hesabı cetvelleri esas alınarak hazırlanır. (2) İlçedeki harcama birimlerinden alınan taşınır yönetim hesabına ilişkin cetveller ilçe taşınır konsolide görevlilerince konsolide edilerek iki nüsha İlçe Taşınır Hesabı Cetveli düzenlenir. Cetvelin bir nüshası malî yılı takip eden ikinci ayın onbeşine kadar ildeki taşınır konsolide görevlisine gönderilir. (3) İl taşınır konsolide görevlileri, ildeki harcama birimlerinden alınan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvellerini konsolide ederek İl Merkezi Taşınır Hesap Cetvelini hazırlar ve İlçe Taşınır Hesap Cetvelleri ile konsolide ederek, İl Taşınır Hesabı Cetvelini oluştururlar. Kamu idaresinin bölge teşkilatının bulunması halinde İl Taşınır Hesap Cetvelleri Mart ayının onbeşine kadar bölgedeki taşınır konsolide görevlisine gönderilir. (4) Bölge teşkilatı olan kamu idarelerindeki taşınır konsolide görevlileri bölgedeki harcama birimlerinden alınan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvellerini konsolide ederek oluşturduğu Bölge Merkezi Taşınır Hesap Cetveli ile bölgeye bağlı illerden aldıkları İl Taşınır Hesabı Cetvellerini konsolide etmek suretiyle idarenin Bölge Taşınır Hesabı Cetvelini düzenlerler. (5) İki nüsha olarak düzenlenen İl/Bölge Taşınır Hesabı Cetvellerinin birer nüshaları, malî yılı takip eden Nisan ayının onbeşine kadar merkezdeki taşınır konsolide görevlisine gönderilir. (6) Dış temsilciliklerde bulunan taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri, hazırlanan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvellerini Şubat ayının onbeşine kadar merkezdeki konsolide görevlisine gönderirler. (7) Merkezdeki taşınır konsolide görevlileri, merkezdeki harcama birimlerinden alınan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvellerini konsolide ederek Merkez Taşınır Hesap Cetvelini, dış temsilciliklerden aldıkları Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı 2013 | 551 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Cetvellerini konsolide ederek ise Dış Temsilcilikler Taşınır Hesap Cetvelini oluştururlar. (8) Merkezdeki taşınır konsolide görevlileri, Merkez Taşınır Hesap Cetveli ile İl/Bölge/Dış Temsilcilikler Taşınır Hesabı Cetvellerini konsolide etmek suretiyle kamu idaresinin Taşınır Kesin Hesap Cetveli ve Taşınır Kesin Hesap İcmal Cetvelini hazırlarlar. (9) Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde, Taşınır Kesin Hesap Cetvelleri ile Taşınır Kesin Hesap İcmal Cetvellerinin birer nüshası Mayıs ayının onbeşine kadar bütçe kesin hesap cetvelleri ile birlikte Bakanlığa ve Sayıştaya gönderilir. (10) Sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idareler, yukarıdaki hükümlere göre hazırlayacakları Taşınır Kesin Hesap Cetvelleri ile Taşınır Kesin Hesap İcmal Cetvellerinin bir nüshasını bütçelerinin uygulama sonuçlarını kesin hesaba bağlayacak mercilere gönderirler. SEKİZİNCİ BÖLÜM Numaralandırma ve Kod Sistemi Dayanıklı taşınırların numaralanması MADDE 36 – (1) Giriş kaydı yapılan dayanıklı taşınırlara, taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi tarafından bir sicil numarası verilir. Bu numara yazma, kazıma, damga vurma veya etiket yapıştırma suretiyle taşınırın üzerinde kalıcı olacak şekilde belirtilir. Fiziki veya kullanım özellikleri nedeniyle numaralandırılması mümkün olmayan taşınırlara bu işlem uygulanmaz. (2) Sicil numarası üç grup rakamdan oluşur. Birinci grup rakam, taşınırın Dayanıklı Taşınırlar Defterinde ayrıntılı izlenmek üzere kaydedildiği taşınır kodundan; ikinci grup rakam, taşınırın giriş kaydedildiği yılın son iki rakamından; üçüncü grup rakam ise taşınıra verilen giriş sıra numarasından oluşur. Taşınır kodları ve detaylı hesap planı MADDE 37 – (1) Taşınırın Bakanlıkça belirlenen düzey detay kodundan sonraki detay kodları, kamu idarelerince ölçü birimi esas alınarak belirlenir. (2) Kapsamdaki kamu idarelerinin muhasebe detaylı hesap planları, Yönetmelik ekindeki Taşınır Kod Listesine uygun olarak belirlenir. Harcama birimi ve ambarların kodlanması ve Sayıştaya bildirilmesi MADDE 38 – (1) Kapsamdaki kamu idarelerinde harcama birimlerine ve bunlara bağlı ambarlara aşağıdaki esaslara göre birer kod numarası verilir. a) Harcama birimlerine iki grup ve onbir rakamdan oluşan kod verilir. Birinci grup (00.00.00.00) sekiz karakterden oluşur ve idarenin 552 | 2013 EKLER analitik bütçe uygulamasına ilişkin kurumsal sınıflandırmadaki düzeylerini gösterir. İkinci grup (000) üç karakterden oluşur ve o ilçe, il, bölge veya merkezdeki harcama birimi sayısını gösterir. Bakanlık saymanlık otomasyon sistemini (say2000i) kullanan idarelerde Bakanlıkça verilen birim kodları kullanılır. b) Harcama birimlerinin bünyesinde bulunan ambarlara harcama yetkililerince bir düzeyli ve iki karakterden oluşan kod verilir. Bu kod aynı harcama birimine bağlı ambarların sayısını gösterir. Ambar, bağlı olduğu harcama birimi koduyla birlikte tanımlanır. (2) Bu kodlar taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri ile taşınır konsolide görevlilerince yapılan taşınır işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen belge ve cetvellerde kullanılır. (3) Kamu idareleri, her malî yılbaşından önce, harcama birimlerini ve bunlara bağlı ambarların açık adreslerini ve bu ambarlardan sorumlu taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin ad, soyad ve unvanlarını gösteren listeleri Sayıştaya göndermekle yükümlüdür. Yıl içinde yapılan değişiklikler de, değişiklik tarihinden itibaren en geç bir ay içinde Sayıştaya bildirilir. DOKUZUNCU BÖLÜM Çeşitli Hükümler Yetki MADDE 39 – (1) Bakanlık; a) Yönetmelik ekinde yer alan Taşınır Kod Listesi ile defter, belge ve cetvellerde değişiklik yapmaya, b) Taşınır II nci düzey detay kodundan sonraki detay kodları belirlemeye, c) Taşınırların takibine ilişkin olarak barkod sistemini uygulatmaya ve buna ilişkin usul ve esasları belirlemeye, ç) Taşınır kesin hesabının elektronik ortamda alınmasına ilişkin düzenlemeleri yapmaya, d) Bakanlık birimlerinin taşınır kayıt ve işlemlerini say2000i sistemi üzerinden yaptırmaya, uygulama sonuçlarına göre diğer idarelerin taşınır işlemlerinin de say2000i sistemi üzerinden yürütülmesine ve buna ilişkin usul ve esaslar ile uygulama tarihini idareler itibarıyla belirlemeye, e) Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde, tüketim malzemelerinin çıkışına esas olmak üzere taşınır II nci düzey detay kodu bazında düzenlenen onaylı listelerin muhasebe birimine gönderilmesinde uygulanacak sürelerde değişiklik yapmaya, f) Harcama yetkililerinin onayı ile kayıtlardan çıkarılacak taşınırlar için tutar belirlemeye, yetkilidir. 2013 | 553 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Kodların bildirimi GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Kamu idareleri, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde bu Yönetmelikte belirlenen esaslara göre harcama birimlerini ve bunlara bağlı ambarların kod numaralarını tespit ederek Sayıştaya bildirmek zorundadırlar. Envanteri yapılan taşınırların muhasebe birimine bildirilmesi GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Harcama birimlerince; 150, 253, 254 ve 255 hesap kodlarında izlenmesi gereken taşınırların fiili envanterleri, 30/6/2007 tarihi itibarıyla yapılır ve söz konusu taşınırlar, kayıtlı değerleri üzerinden, kayıtlı değeri yoksa değer tespit komisyonu tarafından belirlenen değer üzerinden düzenlenecek Taşınır İşlem Fişi ile ilgili defterlere kaydedilir. Düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinin birer nüshası muhasebe birimine gönderilir. (2) Muhasebe birimlerince; daha önce 150, 253, 254 ve 255 hesap kodlarına kaydedilmiş olan değerler 30/6/2007 tarihi itibarıyla tutarlar üzerinden bir taraftan Net Değer Hesabına borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilerek hesaplardan çıkarılır; diğer taraftan Taşınır İşlem Fişlerinde gösterilen taşınırlar 1/7/2007 tarihi itibarıyla ilgili hesaplara giriş kaydedilerek, envanter kayıtlarıyla uygunluğu sağlanır. (3) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin düzenlemeleri yapmaya ve zorunlu hallerde belirlenen süreleri değiştirmeye Bakanlık yetkilidir. Önceki mevzuata göre sonuçlandırılmış işlemler GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Kamu idareleri tarafından 1/1/2006 tarihinden bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihe kadar Ayniyat Talimatnamesi veya Ayniyat Talimatnamesine dayanılarak çıkarılmış özel yönetmeliklerinin hükümlerine göre sonuçlandırılmış olan taşınır işlemleri, mevzuatına uygun olarak yapılmış kabul edilir. (2) Diğer düzenleyici mevzuatta Ayniyat Talimatnamesine yapılan atıflar, bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır. Yürürlük MADDE 40 – (1) Sayıştayın görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmeliğin; a) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a), (f), (g) bentleri, 13 üncü maddesinin üçüncü fıkrası, 39 uncu maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi ile 31 inci, 36 ncı, 37 nci maddeleri ve geçici 1 inci, 2 nci ve 3 üncü maddeleri yayımı tarihinde, b) 34 üncü ve 35 inci maddeleri 31/12/2007 tarihinde, c) Diğer maddeleri 1/7/2007 tarihinde, yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 41 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 554 | 2013 EKLER KAMU İDARELERİNE AİT TAŞINMAZLARIN KAYDINA İLİŞKİN YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı ve Kanun kapsamında olan kurum ve kuruluşların mülkiyetinde, yönetiminde ve kullanımında bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı ve Kanun kapsamında olan kurum ve kuruluşların mülkiyetinde, yönetiminde ve kullanımında bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları kapsar. Dayanak MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik; 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 44, 45 ve 60 ıncı maddeleri ile 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesinin (f) bendine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlık: Maliye Bakanlığını, b) Cins tashihi: Binalar, arazi ve arsalar ile yer altı ve yer üstü düzenlerinin mevcut kullanım şekilleri ile tapu kayıtlarının farklılık göstermesi durumunda tapu kayıtlarının mevcut kullanım şekli dikkate alınarak düzeltilmesi işlemini, c) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan kamu idarelerini, ç) Kanun: 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununu, d) Kayıt planı: Yönetmeliğin (1) numaralı ekinde yer alan taşınmazların cinslerine göre oluşturulmuş listeyi, 2013 | 555 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ e) Malî hizmetler birimi: Kanunun 60 ıncı maddesinde sayılan görevleri yürüten birimi, f) Malik idare: Hazine adına tescilli taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler açısından Maliye Bakanlığını, diğer kamu idareleri açısından kendi tüzel kişiliklerini, g) Taşınmaz ve haklar: Kamu idarelerinin mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan, eklenti ve bütünleyici parçaları dahil olmak üzere arazi, arsa, bina, yer altı ve yer üstü düzenleri ile sınırlı aynî haklar ve kişisel hakları, ğ) Üst yönetici: Kanunun 11 inci maddesinde tanımlanan kamu personelini, h) Yönetmelik: Bu Yönetmeliği, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Kayıt ve Kontrol Usul ve Esasları Kayıt ve kontrol işlemleri MADDE 5- (1) Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır. (2) Kayıt işlemleri; taşınmaz giriş ve çıkış kayıtlarının tutulması ve ilgili cetvellere kaydedilmesi süreçlerini kapsar. (3) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde, idaresinde ve kullanımında bulunan taşınmazların kaydı ve yönetimi ile ilgili olarak bu Yönetmelik gereğince yapılması gereken kayıt ve kontrol işlemleri; kuruluş kanunları ile özel mevzuatlarındaki hükümler uyarınca, bu idarelerin yetkili ve görevli birimleri tarafından yapılır. (4) Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre, harcama yetkilileri tarafından görevlendirilecek personele yaptırılabilir. Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle ilgili görev, yetki ve sorumluluklar MADDE 6- (1) Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri ile görevli birim ve personel; 556 | 2013 EKLER a) Kayıtların mevzuata uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını ve bu kayıtlara ilişkin bilgisayar programı, defter ve belgelerin denetime hazır şekilde muhafaza edilmesini sağlamakla, b) Herhangi bir nedenle görevlerinden ayrılmaları durumunda kayıt, defter ve belgelerini devir ve teslim etmek, göreve başladıklarında devir ve teslim almakla, c) Yapılan kayıt ve işlemlerden dolayı harcama yetkililerine karşı sorumlu olup, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuatı gereğince harcama yetkilisi adına hazırlayacakları Ek 1’deki kayıt planına göre oluşturulan formları, mali yılı takip eden ay sonuna kadar mali hizmetler birimine göndermekle, yükümlüdür. Kayıt şekli MADDE 7 - (1) Kamu idareleri; a) Tapu kütüğünde adlarına tescilli olan ve Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 2’deki ‘Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar Formu’nda, b) Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan ve Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 3’teki ‘Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar Formu’nda, c) Ek 1’deki Kayıt Planının “Orta Malları” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 4’teki ‘Orta Malları Formu’nda, ç) Ek 1’deki Kayıt Planının “Genel Hizmet Alanları” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 5’teki ‘Genel Hizmet Alanları Formu’nda, d) Tapu kütüğünde üçüncü kişiler adına tescilli veya diğer kamu idarelerinin yönetiminde olmakla birlikte irtifak hakkı tesisi, tahsis, kiralama, kullanma izni verilmesi gibi yollarla kullanım hakkı kendilerine verilen taşınmazların kaydını Ek 6’daki “Sınırlı Aynî Haklar ile Kişisel Haklar ve Tahsis Formu’nda”, yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda veya deftere yazarak kaydını tutarlar. (2) Kamu idarelerinin taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerince hazırlanan bu formlar taşınmaz icmal cetvelleri hazırlanmak üzere mali hizmetler birimine gönderilir. Mali hizmetler birimince bu formlar konsolide edilerek bu Yönetmeliğin ekinde (Ek 2013 | 557 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 7) bulunan örneğe uygun şekilde taşınmaz icmal cetvelleri oluşturulur. (3) İcmal cetvellerinde, kayıt planında belirtilen unsurların her biri için bir satır ayrılır ve bu taşınmazlara ilişkin adet ve yüzölçüm toplamları belirtilir. (4) Maliye Bakanlığında bu cetvellerin oluşturulması yetki ve görevi Milli Emlak Genel Müdürlüğüne aittir. Taşınmazların numaralandırılması MADDE 8 - (1) Kamu idarelerince kaydedilen her taşınmaz için daha önce belirlenmiş taşınmaz numarası var ise bu taşınmaz numarası, yoksa kamu idarelerinin belirleyeceği taşınmaz numarası verilir. Dosyalama MADDE 9- (1) Kamu idarelerince bu Yönetmeliğin 7 nci maddesine göre kaydedilen her taşınmaz için taşınmaz ile aynı numarayı taşıyan ve aşağıdaki belgeleri içeren birer dosya düzenlenir; a) Satın almada, satış sözleşmesi ve tapu senedi, b) Trampada, trampa sözleşmesi ve tapu senedi, c) Kamulaştırmada; taraflar anlaşmışlarsa taraflarca düzenlenen anlaşma tutanağı ile satış sözleşmesi, anlaşamamışlarsa mahkeme kararı ve tapu senedi, ç) 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 98 inci maddesine göre yapılan teferruğlarda, satış komisyonu kararı ve tapu senedi; 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununa göre yapılan teferruğlarda, ihale kararı ve tapu senedi, d) 3082 sayılı Kamu Yararının Zorunlu Kıldığı Hallerde, Kamu Hizmeti Niteliği Taşıyan Özel Teşebbüslerin Devletleştirilebilmesi Usul ve Esasları Hakkında Kanun hükümlerine göre yapılacak devletleştirmelerde, bu Kanunun 5 inci maddesi uyarınca oluşturulacak komisyonun, aynı Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca düzenleyeceği tutanak ve tapu senedi, e) Kanunlar ve uluslararası anlaşmalar gereğince kamu idarelerine intikal eden taşınmazlarda, tapu senedi, f) Mahkeme kararı ile mülkiyeti kamu idarelerine geçen taşınmazlarda, kesinleşen mahkeme kararı ve tapu senedi, g) Kadastro uygulaması sonucu kamu idareleri adına tescil edilen taşınmazlarda, kesinleşen kadastro tutanağı ve tapu senedi, ğ) Kamu idarelerine bağışlanan taşınmazlarda, usulüne uygun olarak düzenlenen bağış formu ile tapu senedi, 558 | 2013 EKLER h) İdarî yoldan kamu idareleri adına tescil edilen taşınmazlarda, tescilin yapıldığına ilişkin yazı ile tapu senedi, ı) Yapım suretiyle edinilen taşınmazlarda, usulüne uygun olarak düzenlenen ve yetkili makam tarafından onaylanan kesin kabul tutanağı, i) Kiralanan taşınmazlarda, kira sözleşmesi, j) İrtifak hakkı tesis edilmek suretiyle kullanılan taşınmazlarda irtifak hakkı sözleşmesi (resmi senet), kullanma izni verilen taşınmazlarda kullanma izni sözleşmesi, bağımsız ve sürekli nitelikli hak tesis edilmek suretiyle kullanılan taşınmazlarda ise sözleşme (resmi senet) ve tapu senedi örneği, k) Kanunun 47 nci maddesi veya mevzuatta tahsise imkân tanıyan diğer hükümler uyarınca kamu idarelerine tahsis edilen taşınmazlarda, tahsis eden idarenin tahsis kararı, l) Kanunun 45 inci maddesi kapsamında veya mevzuatta bedelsiz devre imkân tanıyan diğer hükümlere göre bir idare tarafından bir diğer idareye bedelsiz olarak devredilen taşınmazlarda, devreden idare tarafından gönderilen devir kararı, m) Taşınmaza ilişkin yazışmalar. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Diğer İşlemler Cins tashihlerinin yapılması MADDE 10- (1) Kamu idareleri; mülkiyetlerinde, yönetimlerinde ve kullanımlarında bulunan taşınmazların mevcut kullanım şekli ile tapu kaydının birbirine uygun olmaması durumunda, tapu kayıtlarında cins tashihinin yapılması için gerekli işlemleri yaparlar. (2) Tahsis edilen ve üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmazlar açısından bu yükümlülük kullanan idarenin veya gerçek veya tüzel kişilerin durumu tespit eden yazısı üzerine taşınmaz maliki idareye aittir. Ancak cins tashihine ilişkin gerekli belgeler ile buna ilişkin malî yükümlülükler kullanıcılar tarafından karşılanır. Kayıt değişikliği işlemleri MADDE 11- (1) Kadastro, imar, ifraz, tevhid, cins tashihi, yüzölçüm değişikliği, kat mülkiyeti tesisi, kamuya terk gibi nedenlerle taşınmazda meydana gelebilecek değişikliklerde kayıtlar kapatılıp oluşan taşınmazlar esas alınarak yeni kayıt tesis edilir. (2) Terkin, satış, devir gibi mülkiyeti sona erdiren durumlarda sona eriş nedeni açıklanarak kayıt kapatılır. 2013 | 559 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Kayıtların yenilenmesi MADDE 12- (1) Kayıtların yenilenmesi halinde kapatılan kayıtlar da dahil olmak üzere eski kayıtların tamamı yeni kayıtlara işlenir. Tereddütlerin giderilmesi MADDE 13- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması esnasında ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte kamu idarelerinin mülkiyetinde, kullanımında ve yönetiminde bulunan taşınmazların kayıtları, 31/12/2006 tarihine kadar tamamlanır. Yürürlük MADDE 14- (1) Sayıştayın görüşü de alınarak hazırlanan bu Yönetmelik, 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 15- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 560 | 2013 EKLER AMORTİSMAN UYGULAMASI İLE İLGİLİ GENEL TEBLİĞ Maliye Bakanlığından GENEL YÖNETİM MUHASEBE YÖNETMELİĞİ GENEL TEBLİĞİ (SAYI: 1) 1 – Amaç ve kapsam (1) Bilindiği üzere, 5018 sayılı Kanunun 49 ve geçici 3 üncü maddeleri gereğince Bakanlığımızca hazırlanarak Bakanlar Kurulu’nun 03/05/2005 tarihli ve 2005/8844 sayılı kararıyla kabul edilen Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği 08/06/2005 tarihli ve 25839 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. (2) Söz konusu Yönetmeliğin 27 nci maddesinde; “Yönetmelik kapsamına dahil kamu idarelerince muhasebe sistemine dahil edilen duran varlıklardan; arazi ve arsalar, yapım aşamasındaki sabit varlıklar, varlıkların elde edilmesi için verilen avans ve krediler ile sanat eserleri dışındakilerden hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı ve bunlara ilişkin esas ve usuller ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranları duran varlık çeşitlerine göre Bakanlıkça belirlenir.” hükmü yer almaktadır. (3) Anılan Yönetmelik hükmü çerçevesinde, genel yönetim kapsamına dahil kamu idarelerinde muhasebe sistemine dahil edilen duran varlıklardan hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı ve bunlara ilişkin esas ve usuller ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranları duran varlık çeşitlerine göre bu Tebliğde belirlenmiştir. 2 – Amortisman ve tükenme payına tabi duran varlıklar (1) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde muhasebe sistemine dahil edilen maddi duran varlıklardan; arazi ve arsalar, yapım aşamasındaki sabit varlıklar, varlıkların elde edilmesi için verilen avans ve krediler ile sanat eserleri amortismana tabi değildir. (2) Aşağıdaki hesaplarda izlenen duran varlıklar, amortisman ve tükenme payına tabidir: 251 - Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252 - Binalar Hesabı, 253 - Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı, 2013 | 561 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 254 - Taşıtlar Hesabı, 255 - Demirbaşlar Hesabı, 256 - Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı, 260 - Haklar Hesabı, 263 - Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı, 264 - Özel Maliyetler Hesabı, 267 - Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı, 271 - Arama Giderleri Hesabı, 277 - Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabı, 294 - Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı. 3 –Amortisman ve tükenme payına tabi tutulan varlıkların değeri (1) Duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerleri maliyet bedelidir. Maliyet bedeli ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamıdır. Ancak, yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olan varlıklar için amortisman ve tükenme payı hesaplamasına esas alınacak değer, yeniden değerleme sonucu ortaya çıkan değerdir. (2) Bir varlık için yapılan harcamaların, kayıtlı değerine ilave edilmesi halinde, amortisman hesaplaması varlığın yeni değeri üzerinden yapılır. 4 – Amortisman ve tükenme payı ayırma yöntemi (1) Duran varlıklar için amortisman ve tükenme payı ayrılmasında normal amortisman yöntemi uygulanır. Bu yönteme göre varlıklar için amortisman ve tükenme payı, varlığın yararlanma süresine göre (Ek: 1)’de yer alan “Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları Listesi”nde belirlenen oranlarda her sene eşit olarak ayrılır. 5 – Amortisman ve tükenme payı süre ve oranları (1) Amortisman ve tükenme payı süresi, duran varlıkların aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için “1” rakamı bu Tebliğ ekinde belirtilen, varlığın yararlanma süresine göre belirlenmiş orana bölünür. (Örnek: 1/0,20 = 5 yıl; 1/0,025 = 40 yıl) (2) Ancak, maliyet bedeli, 18/1/2007 tarihli ve 26407 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan Taşınır Mal Yönetmeliği eki listede yer alan dayanıklı taşınırların her biri için 14.000 YTL’yi, taşınmazlar için 34.000 YTL’yi aşmayan duran varlıklar ile tutarına bakılmaksızın Maddi Olmayan Duran Varlıklar ve Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar hesap gruplarıyla 256-Diğer Maddi Duran Varlıklar 562 | 2013 EKLER Hesabında izlenen varlıklar için, amortisman oranı % 100 olarak belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle maliyet bedeli bu tutarlara kadar olan duran varlıklar, hesaplara alındığı yılın sonunda tamamen amorti edilecektir. (3) Hesaplarda kayıtlı duran varlıklar için yapılan harcamalardan yukarıda belirtilen limitleri aşanlar değer artırıcı harcama olarak kabul edilecektir. (4) Bu limitler, yapım aşamasındaki maddi duran varlıklar için aktifleştirilen maliyetlerin, geçici ve kesin kabule tabi işlerde geçici kabulün onaylanmasından, diğer hallerde ise işin fiilen tamamlanmasından sonra ilgili varlık hesabına aktarıldığı toplam tutarı için geçerlidir. (5) Bu limitler, gerektiğinde Bakanlığımızca güncellenerek yılı Kasım ayı sonuna kadar duyurulacaktır. (6) Kapsama dahil idarelerden bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlerde duran varlıkları için amortisman ve tükenme payı ayırma uygulaması yapanlar, uyguladıkları süre ve yöntemlerine bakılmaksızın bu limitlerin altında kalan amortismana tabi varlıkların henüz amorti edilmemiş kısımlarını tamamen amorti edeceklerdir. Limitin üzerinde kalan varlıkları için ise uyguladıkları süre ve yöntemlerine varlık tamamen amorti edilinceye kadar devam edebileceklerdir. (7) Buna göre kapsama dahil kamu idarelerinin 2008 ve sonraki yıllarda tam ve düzenli amortisman uygulamasını yapabilmeleri için; belirlenen limitlerin üzerinde olan varlıkların ilk kayıtları ile değer artırıcı harcamalara ilişkin kayıtlarının düzenli olarak tutulabilmesini sağlamak amacıyla harcama birimlerince muhasebe birimlerine varlıklarını taşınır sicil numarası veya taşınmaz numarası ile bildirmeleri, muhasebe yetkililerinin ise taşınır ve taşınmazları muhasebe kayıtlarına ve Duran Varlıklar Amortisman ve Yeniden Değerleme Defterine (Ek: 2) bu limitleri ve bilgileri göz önünde bulundurarak kaydetmeleri gerekmektedir. (8) Amortismana tabi olup, yangın, deprem, su basması gibi afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden varlıkların amortismana tabi tutulmamış kısmının tamamı, üst yöneticinin uygun görüşü üzerine amortismana tabi tutulur. (9) Çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren amortismana tabi maddi duran varlıklardan 294- Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabında izlenmesine karar verilenlerin, 2013 | 563 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ amortismana tabi tutulmamış kısmının tamamı amortismana tabi tutulacaktır. 6 – 2008 yılı sonunda amortisman ve tükenme payı uygulaması (1) Kapsama dahil kamu idareleri, 2008 mali yılı dönem sonu işlemleri sırasında amortisman ve tükenme payı ayrılmasını aşağıdaki şekilde yapacaklardır. a) 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı, 253- Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı, 254-Taşıtlar Hesabı, 255Demirbaşlar Hesabında kayıtlı duran varlıklara ilişkin olarak: 1) Bu hesaplardaki duran varlıklardan, maliyet bedeli bu Tebliğde belirtilen limitin üzerinde maliyet bedeliyle edinilenler (Ek:1)’de yer alan süre ve oranlara göre amortismana tabi tutulacaklardır. Bu limitin altında kalanlar ise %100 oranında amortismana tabi tutulacaktır. 2) Edinim tarihindeki yıl için belirlenen limitin üzerinde bir maliyet bedeli olan amortismana tabi tutulmuş bir varlığın değeri sonraki yıl/yıllarda belirlenen limitin altında kaldığı takdirde, kalan amortisman süresine bakılmaksızın varlığın henüz amorti edilmemiş kısmı tamamen amortismana tabi tutulacaktır. 3) Maliyet bedeli bu Tebliğde belirtilen limitlerin üzerinde olan duran varlıklar için değer artırıcı olarak kabul edilemeyecek tutarlardaki harcamalar varlığın maliyet bedeline eklenmeyerek doğrudan giderleştirilecektir. 4) Daha önceki dönemlerde tamamen amorti edilmiş olan duran varlıklar için yapılan harcamalar varlığın maliyet bedeline eklenmeksizin doğrudan giderleştirilecektir. 5) Henüz amortisman ayırma süresini tamamlamamış olan duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamalar, varlığın maliyet bedeline eklenerek kalan amortisman süresince eşit olarak amortisman ayrılacaktır. 6) Henüz envanterleri yapılmadığı için yukarıda sayılı hesaplarda kayıtlı bulunmayan duran varlıklara ilişkin olarak yapılan tüm harcamalar, bu hesaplarla ilişkilendirilmeksizin doğrudan giderleştirilecektir. b) 256-Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı, 260-Haklar Hesabı, 263-Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı, 264-Özel Maliyetler Hesabı, 267-Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı, 271Arama Giderleri Hesabı ile 277-Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabında kayıtlı duran varlıklara ilişkin olarak: 564 | 2013 EKLER 1) Bu hesaplarda kayıtlı duran varlıklara uygulanacak amortisman oranı %100 olarak belirlenmiştir. 2) Bu hesaplarda kayıtlı olan duran varlıklar için yıl içerisinde yapılan değer artırıcı harcamalar varlığın maliyet bedeline eklenecek ve yılsonunda aynı şekilde amortismana tabi tutulacaktır. Bu varlıklar için daha sonraki yıllarda yapılan harcamaların tamamı doğrudan giderleştirilecektir. (2) Bu işlemler yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar sonraki yıllarda da aynı şekilde uygulanmaya devam edilecektir. 7 – Amortisman ve tükenme payının muhasebeleştirilmesi (1) Ayrılan amortisman ve tükenme payları, 630-Giderler Hesabına borç, ilgisine göre 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 268Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 278-Birikmiş Tükenme Payları Hesabı veya 299-Birikmiş Amortismanlar hesabına alacak kaydedilir. 8 – Amortismana tabi duran varlıkların deftere kaydedilmesi (1) Amortismana tabi her bir varlık “Duran Varlıklar Amortisman ve Yeniden Değerleme Defterine” kaydedilir. (2) Tutarları bu Tebliğde belirtilen limitleri aşmayan duran varlıklar ile 256-Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı, 260-Haklar Hesabı, 263-Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı, 264-Özel Maliyetler Hesabı, 267-Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı, 271Arama Giderleri Hesabı ile 277-Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabında kayıtlı duran varlıklar bu deftere kaydedilmeyecektir. (3) Tutarına bakılmaksızın taşınırların ilgili yönetmelikleri çerçevesinde taşınır kayıtlarında; taşınır kayıtlarında izlenmeyen diğer duran varlıkların (Haklar, lisanslar vb.) ise hesaplardan çıkarılıncaya kadar idari kayıtlarda izlenilmesine devam edileceği tabiidir. 9 – Amortismana Tabi Varlıkların Çıkış İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi (1) İmha, bağış, yok olma gibi nedenlerle çıkışları yapılması gereken duran varlıklar ilgili varlık hesabına alacak, ayrılmış olan amortisman tutarları ilgili amortisman hesaplarına, henüz amorti edilmemiş tutarları 630-Giderler Hesabına borç, olumlu/olumsuz farklar ilgili hesaplara borç/alacak yazılmak suretiyle muhasebeleştirilecektir. (2) Genel bütçeli idareler arasındaki devirler ile aynı kamu idaresinin harcama birimleri arasındaki devirler; 2013 | 565 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ a) Devreden ve devralan birimlerin aynı muhasebe biriminden hizmet almaları halinde, kurumsal kodlar kullanılarak, ilgili varlık ve amortisman hesaplarına borç ve alacak yazılmak suretiyle, b) Farklı muhasebe birimlerinden hizmet alınıyor olması durumunda ise; devreden birimin muhasebe birimince, bir taraftan 511Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına borç, ilgili varlık hesabına alacak, aynı zamanda ilgili amortisman hesabına borç, 511Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına alacak, devralan birimin muhasebe birimince de, bir taraftan ilgili varlık hesabına borç, 511Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına alacak, aynı zamanda 511-Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına borç, ilgili amortisman hesabına alacak yazmak suretiyle, muhasebeleştirilecektir. 10 – Yürürlükten kaldırılan genel tebliğ (1) 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdarelerinde Uygulanacak Amortisman ve Tükenme Payı Süre, Yöntem ve Oranlarına İlişkin Genel Tebliğ (Sayı: 2006–1) yürürlükten kaldırılmıştır. 11 – Yürürlük (1) Bu Tebliğ 01/01/2008 tarihinde yürürlüğe girer. (2) Tebliğ olunur. 566 | 2013 EKLER EK : 1 25 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 252 01 02 03 04 05 06 06 06 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 17 17 17 17 17 17 18 19 19 19 20 99 01 01 01 02 02 02 02 02 02 02 03 03 03 03 03 03 03 03 03 03 01 02 03 01 02 03 04 05 06 01 02 01 99 01 02 03 04 05 99 01 02 03 04 05 06 07 08 99 Yardımcı 4 Yardımcı 3 Yardımcı 2 Yardımcı 1 Hesap Kodu AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYI SÜRE VE ORANLARI LİSTESİ HESAP GRUBU, HESAP VE YARDIMCI HESABIN ADI MADDİ DURAN VARLIKLAR YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI Boru Hatları Enerji Nakil Hatları Su İsale Hatları Kanalizasyon Hatları Tüneller Köprü ve Geçitler Köprüler Alt Geçitler Üst Geçitler Yollar Sulama Kanalları Baraj ve Göletler Hava Meydanları Liman ve Rıhtımlar İskeleler Çekek Yerleri Balıkçı Barınakları Mendirekler ve Dalgakıranlar Şamandıra, Dolfen ve Platformlar Toplu Taşıma Hatları ve İstasyonları Demiryolu Hatları ve İstasyonları Metro Hatları ve İstasyonları Tramvay Hatları ve İstasyonları Teleferik Hatları ve İstasyonları Telesiyej Hatları ve İstasyonları Yolcu Terminalleri (Otogar) Park ve Bahçeler Kuyular Su Kuyuları Petrol Kuyuları Duraklar Diğer Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri BİNALAR HESABI İdare Binaları Hizmet Binaları Diğer Eğitim ve Öğretim Amaçlı Binalar Ana Okulları İlköğretim Okulları Orta Öğretim Okulları Üniversite, Akademi, Enstitü ve Yüksek Okul Binaları Mesleki Eğitim Merkezleri Diğer Sağlık Hizmeti Amaçlı Binalar Sağlık Evleri Sağlık Ocakları Dispanserler Hastaneler Laboratuvarlar Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezleri Klinikler Veteriner Klinikleri ve Hayvan Hastaneleri Diğer Amortisman Süresi ( Yıl ) Amortisman Oranı ( Yüzde ) 40 40 40 40 40 2.50 2.50 2.50 2.50 2.50 20 20 20 20 20 40 20 20 20 20 20 20 20 5 5 5 5 5 2.50 5 5 5 5 5 5 5 40 40 20 20 20 20 20 2.50 2.50 5 5 5 5 5 20 20 5 20 5 5 20 5 50 50 2 2 50 50 50 50 50 50 2 2 2 2 2 2 50 50 50 50 50 50 50 50 50 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Açıklama Binalar Hesabında belirlenen amortisman süre ve oranları beton, kagir, demir, çelik binalar için geçerlidir. Yarı kagir ve yarı ahşap binalar için bu sürelerin 2/3'ü dikkate alınır. Ahşap, kerpiç binalar için burada belirlenen amortisman sürelerinin yarısı esas alınır. Galip malzemesi saç, çinko, teneke olan mevsimlik faaliyette bulunan sinema, gazino ve emsali yerlerdeki cam veya ahşap tesisler ile benzeri binalar ve galip malzemesi cam olan binalar (Sera, depo ve tesisler) ve benzerleri ve her çeşit tanklar için bu bölümde belirlenen sürelerin 3/10'u esas alınır. Galip malzemesi teneke muvakkat barakalar, inşaat şantiye binaları ve prefabrik yapılar için ise binalar için belirlenen sürelerin 1/5'i esas alınarak amortisman uygulaması yapılır. 2013 | 567 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 04 04 04 04 04 04 04 04 04 04 04 04 04 04 04 04 04 05 05 05 05 05 05 05 05 06 06 06 06 06 06 06 06 06 06 07 07 07 08 08 08 08 08 08 09 09 09 09 09 09 09 10 10 10 11 11 11 11 11 99 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 99 01 02 03 04 05 06 99 01 02 03 04 05 06 07 08 99 01 99 01 02 03 04 99 01 02 03 04 05 99 01 99 01 02 03 99 Sosyal ve Kültürel Amaçlı Binalar Yurt ve Pansiyonlar Bakımevi ve Huzurevleri Kreş ve Gündüz Bakımevleri Misafirhaneler Halk Eğitim Merkezi Kurs Merkezleri Kütüphaneler Sinema, Tiyatro ve Opera vb. Salonları ve Stüdyoları Sergi ve Fuar Alanları Müzeler,Sanat Galerileri İbadet Yerleri Eğitim ve Dinlenme Binaları Düğün, Tören ve Konferans Salonları Hayvanat Bahçeleri Hayvan Barınakları Diğer Spor Amaçlı Bina ve Tesisler Spor Sahaları Spor Salonları Stadyumlar Kortlar Yarış Pistleri Hipodromlar Diğer Turizm ve Dinlenme Amaçlı Bina ve Tesisler Turizm Kompleksi Oteller Tatil Köyleri Moteller Pansiyonlar Kültür ve Eğlence Merkezleri Kamping ve Günübirlik Alanları İçmece ve Kaplıca Tesisleri Diğer Konutlar Kamu Konutları Diğer Tutukevi, Cezaevi ve Islahevleri Cezaevleri Islahevleri Madde Bağımlıları Islah Merkezleri Tutukevleri Diğer Ticaret Amaçlı Binalar Alışveriş ve İş Merkezleri Büyük ve Çok Katlı Mağazalar Market ve Süpermarketler Restoranlar, Lokantalar Dükkan ve İşyeri Diğer Depolama Amaçlı Binalar Hangarlar, Antrepolar, Silolar ve Depolar Diğer Tarihi Yapılar Saraylar Köşkler, Kasırlar Medreseler ve Külliyeler Diğer Diğer Binalar 568 | 2013 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 50 50 50 50 50 50 50 2 2 2 2 2 2 2 50 50 50 50 50 50 50 50 50 2 2 2 2 2 2 2 2 2 50 50 2 2 50 50 50 50 50 2 2 2 2 2 50 50 50 50 50 50 2 2 2 2 2 2 50 50 2 2 Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil 50 2 EKLER 01 01 01 01 01 01 01 01 02 02 02 02 02 02 02 02 02 02 02 03 03 03 03 03 03 03 03 03 01 01 01 01 01 01 01 01 02 02 02 02 02 02 02 02 02 02 02 02 01 01 01 01 01 01 99 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 01 02 03 04 05 06 07 08 01 02 03 04 05 06 07 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 01 02 03 04 99 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI Tesisler Grubu Sanayi ve Üretim Tesisleri Fabrikalar Atölyeler İmalathaneler Tersaneler Diğer Sanayi ve Üretim Tesisleri Diğer Tesisler Makineler ve Aletler Tarım ve Ormancılık Makineleri ve Aletleri İnşaat Makineleri ve Aletleri Atölye Makineleri ve Aletleri İş Makineleri ve Aletleri Güç Elektroniği ve Basınçlı Makineler ile Aletleri Posta Makineleri Paketleme Makineleri Etiketleme Makineleri Ayırma, Sınıflandırma Makineleri Matbaacılıkta Kullanılan Makine ve Aletler Cihazlar ve Aletler Yıkama, Temizleme ve Ütüleme Cihaz ve Araçları Beslenme, Gıda ve Mutfak Cihaz ve Aletleri Kurtarma Amaçlı Cihaz ve Aletler Ölçüm, Tartı, Çizim Cihazları ve Aletleri Tıbbi ve Biyolojik Amaçlı Kullanılan Cihazlar ve Aletler Araştırma ve Üretim Amaçlı Cihazları ve Aletleri Müzik Aletleri ve Aksesuarları Spor Amaçlı Kullanılan Cihaz ve Aletler TAŞITLAR HESABI Karayolu Taşıtları Otomobiller Yolcu Taşıma Araçları Yük Taşıma Araçları Arazi Taşıtları Özel Amaçlı Taşıtlar Mopet ve Motosikletler Motorsuz Kara Araçları Su ve Deniz Taşıtları Gemiler Tankerler Deniz Altılar Römorkörler ve İtici Gemiler Yüzer Yapılar Tekneler Botlar Yelkenliler Kanolar ve Kayıklar Yatlar ve Kotralar Sandallar ve Sallar 20 20 20 20 20 20 20 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 5 5 5 5 5 5 5 5 20 20 20 20 20 20 20 20 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 2013 | 569 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ 03 03 03 03 04 04 04 01 01 01 01 01 01 02 02 02 02 02 02 02 02 03 03 03 03 03 03 04 04 05 05 05 05 05 06 06 06 06 06 06 06 06 06 06 06 07 07 07 07 07 08 08 08 08 08 09 09 09 09 09 01 02 03 01 02 01 02 03 04 05 01 02 03 04 05 06 99 01 02 03 04 05 01 01 02 03 04 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 01 02 03 04 01 02 03 04 01 02 03 99 Hava Taşıtları Motorlu Hava Taşıtları Motorsuz Hava Taşıtları Uzay Araçları Demiryolu ve Tramvay Taşıtları Lokomotifler ve Elektrikli Troleybüsler Demiryolu ve Tramvay Araçları DEMİRBAŞLAR Döşeme ve Mefruşat Döşeme Demirbaşları Temsil ve Tören Demirbaşları Koruyucu Giysi ve Malzemeler Seyahat, Muhafaza ve Taşıma Amaçlı Demirbaş Niteliğindeki Hastanede Kullanılan Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar Büro Makineleri Bilgisayarlar ve Sunucular Bilgisayar Çevre Birimleri Teksir ve Çoğaltma Makineleri Haberleşme Cihazları Ses, Görüntü ve Sunum Cihazları Aydınlatma Cihazları Diğer Büro Makineleri ve Aletleri Mobilyalar Büro Mobilyaları Misafirhane, Konaklama ve Barınma Amaçlı Mobilyalar Kafeterya ve Yemekhane Mobilyaları Bebek ve Çocuk Mobilyası ve Aksesuarları Seminer ve Sunum Amaçlı Ürünler Beslenme, Gıda ve Mutfak Demirbaşları Yemek Hazırlama Ekipmanları Canlı Demirbaşlar Çiftlik Hayvanları Hizmet Amaçlı Hayvanlar Gösteri Amaçlı Hayvanlar Koruma Altına Alınan Hayvanlar Tarihi ve Sanat Değeri Olan Demirbaşlar Etnografik Eserler Arkeolojik Eserler Geleneksel Türk Süslemeleri Güzel Sanat Eserleri Kitap, Belge, El Yazmaları ve Nadir Eserler Para, Pul, Sikke ve Madalyonlar Tabletler Mühür ve Mühür Baskıları Arşiv Vesikaları Fosiller Kütüphane Demirbaşları Kütüphane Mobilyaları Basılı Yayınlar Görsel ve İşitsel Kaynaklar Bilgi Saklama Üniteleri Eğitim Demirbaşları Eğitim Mobilyaları ve Donanımları Öğrenmeyi Kolaylaştırıcı Ekipmanlar Derslik Süslemeleri Okul Bahçesi ve Oyun Demirbaşları Spor Amaçlı Kullanılan Demirbaşlar Doğa Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar Salon Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar Saha Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar Diğer Spor Amaçlı Kullanılan Demirbaşlar 570 | 2013 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 4 4 4 4 4 25 25 25 25 25 5 5 5 5 5 5 5 20 20 20 20 20 20 20 5 5 5 5 5 20 20 20 20 20 1 100 1 1 1 1 100 100 100 100 Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil 5 20 5 5 5 5 20 20 20 20 5 5 5 5 20 20 20 20 EKLER 255 255 255 255 255 255 255 255 255 255 255 255 255 255 255 256 256 256 256 256 256 26 260 260 260 260 260 260 260 260 263 264 267 27 271 277 10 10 10 10 11 11 11 11 12 12 12 99 99 99 99 01 02 03 01 02 03 01 02 01 02 03 01 02 03 04 99 01 02 02 01 02 02 03 04 99 Güvenlik, Kontrol ve Tedbir Amaçlı Demirbaşlar Güvenlik ve Korunma Amaçlı Araçlar Kontrol ve Güvenlik Sistemleri Yangın Söndürme ve Tedbir Cihaz ve Araçları Demirbaş Niteliğindeki Süs Eşyaları Vitrinde Sergilenen Süs Eşyaları Duvarda Sergilenen Süs Eşyaları Masa ve Sehpalarda Sergilenen Süs Eşyaları Kullanımda Olan Demirbaş Niteliğinde Eşyalar Yemek, Servis ve Çatal-Bıçak Takımları Büro Malzemeleri Diğer Demirbaşlar Seyyar Kulübe, Kabin, Büfe ve Kafesler Seyyar Tanklar ve Tüpler Sergileme ve Tanıtım Amaçlı Taşınırlar DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR HESABI Orta Malları ve Genel Hizmet Alanları Ormanlar Maden Ocakları Sınırlı Ayni Haklar Diğer Maddi Duran Varlıklar MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR HAKLAR HESABI Bilgisayar Yazılımları Harita, Plan ve Projeler Haritalar Plan ve Projeler Lisanslar Patentler Diğer Haklar ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ ÖZEL MALİYETLER HESABI DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR ARAMA GİDERLERİ HESABI DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 1 1 1 100 100 100 1 1 1 100 100 100 1 1 100 100 5 5 1 20 20 100 1 100 Amortismana Tabi Değil Amortismana Tabi Değil 1 100 1 100 1 100 1 1 1 1 1 1 1 1 100 100 100 100 100 100 100 100 1 1 100 100 251, 252 ve 253 (Taşınırlar hariç) Hesaplarda kayıtlı ve maliyet bedeli 34.000 YTL yi aşmayan her bir varlık için amortisman oranı %100 olarak uygulanacaktır. 253 (Sadece taşınırlar), 254 ve 255 Hesaplarda kayıtlı ve maliyet bedeli 14.000 YTL yi aşmayan her bir varlık için amortisman oranı %100 olarak uygulanacaktır. Tutarına bakılmaksızın 256, 260, 263, 264, 267, 271 ve 277 Hesaplarda kayıtlı her bir varlık için amortisman oranı %100 olarak uygulanacaktır. 2013 | 571 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ HARCAMALARIN EKONOMİK SINIFLANDIRMASINA İLİŞKİN REHBER T.C. MALİYE BAKANLIĞI Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü SAYI : B.07.0.BMK.0.027.310 KONU: Harcamaların Ekonomik Sınıflandırmasına İlişkin Rehber 2004 MALİ YILI BÜTÇE UYGULAMA TALİMATI (Sıra No: 9 ) I. GİRİŞ Devlet harcamaları ve verilen borçlar eksi geri ödemelerin ekonomik özelliklerine göre sınıflandırması, devletin görev ve fonksiyonlarını yerine getirirken yürüttüğü faaliyetlerde kullandığı mal ve hizmetlerin çeşitlerini ve bunların milli ekonomiye, piyasalara ve gelir dağılımına etkilerini gösterir. Devlet birimleri arasında ve zaman serileri açısından kamu harcamalarının maaş ve ücretler, mal ve hizmet alımları, borç faizi ödemeleri, hane halklarına veya devletin diğer birimlerine transferler ve borç verme ve verilen borçlardan yapılan tahsilatların dağılımında önemli farklılıklar olabilir ve bu farklılıkların izlenmesinde fayda görülebilir. Ekonomik sınıflandırma, çalışanlara sağlanan ayni imkanlar örneğinde olduğu gibi nihai kullanım amacı ve yeri üzerinde değil, mal ve hizmet alımında olduğu gibi işlem gerçekleştiğinde işlemin ilk niteliği üzerinde durur. Ekonomik sınıflandırma birimi işlem olup, bu genellikle devlet bütçesinde ve hesaplarda farklı bir kodla tanımlanır. 572 | 2013 EKLER Uluslararası standartlara (GFS: Government Finance Statistics ve ESA 95: European System of Integrated Economic Accounts) uygun olarak hazırlanan Analitik Bütçe Sınıflandırmasının “Ekonomik Sınıflandırma” bölümünün detayları hakkında bütçe hazırlığı ve uygulamasında görevlilere yardımcı olmak üzere rehber niteliğinde hazırlanan bu Talimatta önce bir takım temel tanımlar ve kriterlerden bahsedilmiş, daha sonra bu tanımlar esas alınarak ilgili mevzuatına göre ödenmesi gereken tutarların ekonomik sınıflandırmanın üçüncü ve dördüncü düzeyinde hangi kodlara gider kaydedileceği anlatılmıştır. Aşağıda yer alan tanım ve açıklamalar çerçevesinde harcamanın ekonomik sınıflandırması 4 düzeyli ve toplam 6 haneli bir kod grubundan oluşacaktır. Bu itibarla, Talimatta yer alan açıklama ve tanımlar giderin yasal dayanağı olarak kullanılmayacak, sadece ödemelerin tahakkuk evrakında hangi kodlara gider kaydedileceği hususunda esas alınacaktır. Öte yandan; 1. Bu Talimatın yayımından önce tahakkuk ettirilerek ödenmiş evraklar ile tahakkuk işlemleri başlatılarak ilgili saymanlığa intikal ettirilmiş ve henüz ödenmemiş evraklarda farklı ekonomik kodlar belirtilmiş olsa bile bu evrakların düzelttirilmesi yoluna gidilmeyecektir. 2. Analitik Bütçe Sınıflandırmasında; ilama bağlı borçlar, taahhüt avansları ve akreditiflerden harcanmayan kısımların devri ile özel ödenek kaydına ilişkin bütçe işlemlerinde program bütçe uygulamasına göre farklılıklar olacaktır. İlama bağlı borçlar, prensip olarak borcun kaynağı olan ilgili bütçe tertiplerinden ödenecektir. Taahhüt avansları ve akreditiflerden harcanmayan kısımlar ise avansın veya akreditifin açıldığı hizmetlerle ilgili bütçe tertiplerine devredilecektir. Özel ödenekler ise, harcamanın niteliğine göre detaylandırılarak ekonomik sınıflandırmanın ilgili bölümlerine ayrı ayrı kaydedilecektir. (1) Sıra No’lu Bütçe Uygulama Talimatı ekinde yer alan ekonomik sınıflandırmanın dört düzeyine ait listenin detaylarından açıklamasına ihtiyaç duyulanların dışında kalanlar ise sadece sayılmak suretiyle tekrarlanmıştır. 2013 | 573 TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ II. TANIMLAR 1. HARCAMA : Harcama, geri ödenmeyen bir başka deyişle herhangi bir mali hak yaratmayan veya mevcut bir mali hakkı ortadan kaldırmayan devlet ödemeleri olarak tanımlanabilir. Harcama, cari ya da sermaye nitelikli olabilir. Mal veya hizmet alımında olduğu gibi bir şey karşılığında yapılabileceği gibi karşılıksız harcama da yapılabilir. Bu nedenle harcama, devletin itfa ödemelerini, bir başka deyişle finansman bölümünde sınıflandırılan kamu borçlarının anapara geri ödemelerini ve borç verme bölümünde sınıflandırılan devlet tarafından verilen borçları kapsamaz. Cari ya da sermaye nitelikli harcama tanımına giren ödemelerin kapsamına, bu mal veya hizmetlerin alımları/yapımları sırasında ve bunlarla birlikte mutad olarak yapılan vergi, resim, harç, depoantrepo ücreti gibi mütemmim ödemeler aynı ekonomik koduna kaydedilir. Ancak, kullanım sırasında yapılan ve işletmeye yönelik bu tür ödemeler ayrı gider olarak değerlendirilmelidir. Ekonomik sınıflandırmanın özellikle III. ve IV. düzeylerinde cari ve sermaye bölümlerinde aynı isim veya tanımlarla yer alan bazı detaylara rastlanması mümkün olacaktır. Burada harcamanın hangi bölüme gider kaydedileceğinin belirlenmesinde temel kriter yukarıda açıklanan cari ve sermaye ayrımında kullanılan kriterler olacaktır. 1.a Cari Harcama : Cari harcama, sermaye varlıkları veya sermaye varlıklarının üretiminde kullanılacak mal veya hizmetler için yapılan ödemeler dışında kalan, karşılıklı ödemeleri ve alıcıların sermaye varlıkları satın almasına izin verilmesi, sermaye varlıklarının uğradığı tahribat veya zarar için alıcılara tazminat ödenmesi dışında kalan, alıcıların mali sermayesinin artırılması dışındaki amaçlarla yapılan karşılıksız ödemeleri kapsar. Analitik bütçe sınıflandırmasıyla cari ve yatırım tanımları değiştiğinden; - Personel için yapılan ödemeler (sosyal güvenlik dahil) ile bütçe kanunlarıyla belirlenmiş asgari değeri aşmayan ve normal ömrü bir yıl veya daha uzun olmayan mal ve hizmet alımları ve faiz giderleri “cari giderler”, - Cari nitelikli mal ve hizmet alımlarının finansmanı amacıyla yapılan karşılıksız ödemeler “cari transferler” - Her ikisinin toplamı ise “toplam cari giderler” olarak ifade edilecektir. 574 | 2013 EKLER 1.b Sermaye Harcaması : Sermaye harcamaları, sabit ser
