Safra kesesi kanseri

Gall bladder cancer – Turkish
Safra kesesi kanseri
Safra kesesi kanseri nedir?
Safra kesesi kanseri çoğunlukla safra kesesindeki glandüler hücrelerde başlar. Bunlara
adenokarsinom adı verilir.
Safra kesesi kanseri nadir görülür. İngiltere'de her yıl yaklaşık 800 kişiye safra kesesi
kanseri tanısı konmaktadır. 50 yaş altında çok nadir görülmekte olup en sık 70 yaş üzeri
kişilerde rastlanır. Kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır.
Bu bilgilerin sorularınızı yanıtlamasını umuyoruz. Başka sorularınız olması halinde tedavi
gördüğünüz hastanede doktorunuza veya hemşirenize danışabilirsiniz.
Safra kesesi
Safra kesesi, safranın depolandığı küçük bir kesedir. Safra, yemeklerin sindirilmesine
yardımcı olan bir sıvıdır. Temel işlevi yemekteki yağları parçalamaktır. Safra karaciğerde
üretilir ve safra kesesinde depolanır. Safra kesesi, safra yolları ile ince bağırsağa ve
karaciğere bağlıdır.
Safra kesesinin konumu
Karaciğ
er
Safra kesesi
İnce bağırsak
(onikiparmak
bağırsağı)
Mide
Safra yolu
Pankreas
Safra kesesi ve safra yolları birlikte biliyer sistem olarak bilinmektedir. Safra yolu kanseri
hakkında ayrı bilgiler mevcuttur.
Safra kesesi kanserinin nedenleri ve risk faktörleri
Safra kesesi kanserlerine en çok neyin yol açtığını bilmiyoruz. Ancak kanser gelişme
riskini arttırabilecek çok sayıda faktör vardır. Bunlar:
Yaş
Safra kesesi kanseri 70 yaş üzeri insanlarda daha yaygındır.
Safra taşı ve iltihap
Safra kesesi kanserinin safra taşı veya safra kesesi iltihabı (kolesistit) öyküsü olan
kişilerde görülme ihtimali daha fazladır. Ancak safra taşı olan veya safra kesesi
iltihaplanan çoğu kişide safra kesesi kanseri gelişmez.
Polipler
Bunlar, safra kesesi kanseri gelişme riskinin arttıran kanserli olmayan (iyi huylu) safra
kesesi tümörleridir.
Porselen safra kesesi
Bu rahatsızlık, safra kesesi duvarında kalsiyum oluşumuna neden olur. Bu rahatsızlığa
sahip kişilerin safra kesesi kanserine yakalanma riski bir miktar artmaktadır.
Safra yolunda anormallik
Safra kesesi kanseri safra yollarında doğuştan konjenital anormallikler olan insanlarda bir
miktar daha fazla görülür.
Sigara içme
Elde edilen bazı verilere göre, sigara içen insanların safra kesesi kanserine yakalanma
ihtimali daha yüksektir.
Obezite
Aşırı şişman kişilerin safra kesesi kanserine yakalanma riski artmaktadır.
Aile öyküsü
Safra kesesi kanseri olan yakın bir akrabanız varsa, kansere yakalanma riskiniz bir miktar
daha yüksektir. Yakın akrabalar arasında ebeveynler, erkek veya kız kardeşler yer
almaktadır.
Safra kesesi kanserinin belirtileri ve semptomları
Erken safra kesesi kanseri genelde semptomlara neden olmaz. Genelde kişinin safra
taşlarını aldırmak için ameliyat olmasıyla ortaya çıkmaktadır. Beş safra kesesi
kanserinden biri (%20) bu şekilde tespit edilir.
Safra kesesi kanserleri çoğu zaman ileri aşamada tespit edilir. Bunlar aşağıda belirtilen
çeşitli semptomlara neden olabilir:




Hastalık
Yüksek vücut sıcaklığı (ateş)
Kilo kaybı
Karın arası (batın)
Kanser safra yolunu tıkarsa, safra kesesinden ince bağırsağa safra akışı durabilir. Bu da
safranın geri pompalanarak kana ve vücut dokularına karışmasına neden olur. Bunun
sonucunda:




Deri ve göz akları sararabilir (sarılık);
İdrar rengi koyu sarıya dönebilir;
Dışkı soluk renkte olabilir (bağırsak hareketleri);
Ciltte kaşıntı olabilir.
Bu semptomlar safra taşı veya safra kesesi iltihabı gibi başka sorunlardan da
kaynaklanabilir. Ancak doktorunuzun muayene etmesi önemlidir.
Safra kesesi kanseri nasıl teşhis edilir?
Genellikle önce pratisyen hekiminize görünürsünüz; pratisyen hekim muayene ettikten
sonra sizi hastanede uzman hekime yönlendirir.
Hastanede, doktor size genel sağlığınız ve daha önce yaşadığınız tıbbi sorunlar hakkında
sorular sorar. Muayeneden sonra genel sağlığınızı ve karaciğerinizin düzgün çalışıp
çalışmadığını kontrol etmek için kan örneği alınır. Aşağıdaki testleri yaptırmanız da
istenebilir:
Ultrason taraması
Bu yöntem, ses dalgalarını kullanarak safra kesesinin ve çevre organların görüntüsünü
alır. Genellikle, tarama öncesinde en az altı saat boyunca bir şey yiyip içmemeniz istenir.
Rahat bir şekilde sırt üstü uzandıktan sonra karnınıza (batın) bir jel sürülür. Daha sonra
ses dalgaları üreten küçük bir cihaz bu bölgenin üzerinden geçirilir. Ses dalgası
bilgisayara bir görüntü gönderir. Bu test ağrıya neden olmaz ve sadece birkaç dakika
sürer.
BT (bilgisayarlı tomografi) taraması
BT taraması, vücudun içini üç boyutlu (3B) olarak görüntüleyen bir dizi röntgen çeker.
Ağrıya neden olmaz ve 10-30 dakika sürer. Size veya temas ettiğiniz kişilere zarar verme
olasılığı neredeyse olmayan az miktarda radyasyon kullanılır.
Taramadan önce en az dört saat boyunca bir şey yiyip içmemeniz istenir.
Size, belirli alanların daha net görünmesini sağlayan bir içecek verilebilir veya boyalı
enjeksiyon yapılabilir. Birkaç dakika boyunca tüm vücudunuz aşırı sıcaklayabilir. İyot
alerjiniz veya astımınız varsa, enjeksiyona daha ciddi bir reaksiyon verebilirsiniz;
dolayısıyla doktorunuza önceden bilgi vermeniz önemlidir.
MR (manyetik rezonans görüntüleme) taraması
Bu test BT taramasıyla benzerdir, ancak vücudunuzdaki bölgelerin detaylı görüntüsünü
almak için röntgen ışınları yerine manyetizmadan faydalanır. Tarama öncesinde, bir
kontrol listesi formu doldurmanız ve imzalamanız istenebilir. Bunun amacı MR
taramasının size bir zararı olmayacağından emin olmaktır.
Taramadan önce, takılar dâhil üzerinizdeki tüm metal eşyaları çıkarmanız istenir. Bazı
kişilere koldaki bir damardan boya enjekte edilir. Buna kontrast madde denir ve
taramadan gelen görüntülerin daha net çıkmasını sağlar. Test sırasında 30 dakika
boyunca uzun bir silindirin (borunun) içindeki sedyede kıpırdamadan uzanmanız istenir.
Ağrısızdır ancak biraz rahatsız edici olabilir. Bazı insanlar tarama esnasında bir parça
klostrofobik hissetmektedir. Ayrıca gürültülüdür, ancak bunun için kulak tıpası veya
kulaklık verilebilir. Sesleri duyabilir ve taramayı yapan kişiyle konuşabilirsiniz.
MRCP (manyetik rezonans kolanjiyopankreatografi), kullanılabilecek özel bir MR türüdür.
Kullanımı yaygın değildir. Bu taramaya girmeniz halinde doktorunuz daha fazla bilgi
verecektir.
ERCP (endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi)
Bu test, pankreas yolunun ve safra yolunun röntgenini çekmek için kullanılabilir. Gerekirse
safra yolu tıkanıklığını açmak için de kullanılabilir.
Testten önceki altı saat boyunca bir şey yiyip içmemeniz istenir; böylece mide ve ince
bağırsağın ilk kısmı (onikiparmak bağırsağı) boş olacaktır. Doktor rahatlamanız için tablet
verebilir veya enjeksiyon yapabilir (yatıştırıcı ilaç). Lokal anestezi spreyi kullanılarak
boğazınız uyuşturulur. Ardından doktorunuz, ağzınızdan midenize ve hemen ilerisindeki
ince bağırsağa giden ve endoskop adı verilen ince, esnek bir tüp uzatacaktır.
Doktorunuz safra yolunun ve pankreas yolunun onikiparmak bağırsağına boşaldığı
açıklıkları bulmak için endoskopa bakar. Bu yolların röntgeninde görülebilen bir boya
enjekte edilebilir. Böylece anormallik veya tıkanıklık olup olmadığı görülebilir
EUS (endoskopik ultrason)
Bu tarama ERCP ile benzerdir ancak endoskopa bir ultrason probu takılır. Bu test ile safra
kesesinin ve çevre yapıların ultrason taraması yapılır.
Anjiyogram
Bu, damarlara bakmaya yarayan bir testtir. Safra yolu, karaciğere giren ve çıkan kanı
taşıyan geniş damarlara çok yakındır. Bu damarlardan herhangi birinin kanserden
etkilenip etkilenmediğini kontrol etmek için anjiyogram kullanılabilir.
Anjiyogramlar röntgen bölümünde yapılır. Kasığınızdaki damarlardan birine (arter) ince bir
tüp takılır. Ardından tüpe boya enjekte edilir. Boya arterlerde dolaşarak röntgende görülür.
Laparoskopi
Bu, doktorların safra kesenize, karaciğerinize ve safra kesenizin etrafındaki bölgede yer
alan diğer iç organlara bakmasını sağlayan küçük bir işlemdir. Genel anestezi altında
gerçekleştirilir ve kısa bir süre hastanede kalmanız gerekir.
Anestezi altındayken, doktor karnınızda (batın) küçük bir kesik (insizyon) açarak ucunda
ışık ve kamera bulunan ince, esnek bir tüp (laparoskop) yerleştirir. Bununla safra kesenize
bakılır. Mikroskopta incelenmek üzere küçük bir doku örneği (biyopsi) alınabilir.
Bazı durumlarda, safra taşına veya kronik safra kesesi iltihaplanmasına yönelik tedavi için
laparoskopi sırasında safra kesesi çıkarılabilir. Bu işleme laparoskopik kolesistektomi adı
verilir.
Cerrah bu işlem sırasında safra kesesi kanserini tespit ederse ya da böyle bir şüphe
duyarsa, işlemi açık kolesistektomi olarak değiştirir. Bu işlemde safra kesesi ve etrafındaki
dokular karında daha büyük bir kesik açılarak çıkarılır. Böylece kanserin tamamını yok
etmek daha kolay olur.
Laparoskopi sonrası karnınızda bir veya iki dikiş olacaktır. İşlemden sonraki birkaç gün
boyunca gaz problemi ve/veya omuzlarda ağrı yaşayabilirsiniz. Ağrı genelde yürüyerek
veya birkaç yudum naneli suyla hafiflemektedir.
Laparotomi
Bu testlerden hiçbiri semptomlarınızın nedenini teşhis edemediyse, laparotomi adı verilen
bir işlem geçirebilirsiniz. Bu işlem genel anestezi altında yapılır.
Cerrah karnınızda bir kesik (insizyon) açarak safra kesesi ve etrafındaki dokuyu inceler.
Kanser tespit edilirse ancak çevre dokulara sıçramamışsa, kanser temizlenebilir ve neden
olduğu tıkanıklıklar açılabilir.
Safra kesesi kanserinde evreleme ve derecelendirme
Evreleme
Kanser evresi kanserin boyutunu ve ilk bölgeden başka yerlere sıçrayıp sıçramadığını
belirtir. Kanser evresinin bilinmesi doktorlara sizin için en uygun tedaviye karar verme
hususunda yardımcı olur.
Kanser kan dolaşımı veya lenf sistemi vasıtasıyla vücuda yayılabilir. Lenf sistemi vücudun
enfeksiyon ve hastalıklara karşı savunmasının bir parçasıdır. İnce tüplerle (lenf
damarlarıyla) bağlı lenf bezlerinden oluşan bir ağdan meydana gelir. Doktorlar genelde
kanser evresini tespit etmek için yakındaki lenf bezlerine bakar.
Safra kesesi kanserinin dört evresi vardır:
1. Evre
Kanser sadece safra kesesi duvarını etkiler. Yaklaşık olarak her dört kanserden biri (%25)
bu evredeyken teşhis edilir.
2. Evre
Kanser safra kesesinin duvar kalınlığının tamamına yayılmış durumdadır, ancak yakındaki
lenf bezlerine veya çevre organlara sıçramamıştır.
3. Evre
Kanser safra kesesine yakın lenf bezlerine veya karaciğere, mideye, kalın bağırsağa veya
ince bağırsağa sıçramıştır.
4. Evre
Kanser safra kesesine yakın iki veya daha fazla organda çok derine yayılmış durumdadır
veya uzak lenf bezlerine veya akciğerler gibi uzak organlara sıçramıştır. Bu metastaz veya
ikincil kanser olarak bilinir.
Bazı durumlarda TNM evreleme sistemi olarak adlandırılan farklı bir sistem kullanılır:



T, tümörün boyutunu belirtir.
N, kanserin lenf bezlerine sıçrayıp sıçramadığını belirtir.
M, kanserin karaciğer gibi vücudun başka bir bölümüne sıçrayıp sıçramadığını
(ikincil kanser veya metastaz) belirtir.
Bu sistem daha karmaşıktır. Tümör evresi hakkında daha kesin bilgiler verir.
Kanser ilk tedavinden sonra tekrarlarsa buna reküran kanser denir.
Derecelendirme
Derecelendirme, kanser hücrelerinin mikroskop altında nasıl göründüğünü ifade eder.
Kanserin ne kadar hızlı oluşabileceğine dair bir fikir verir.
Düşük dereceli tümörlerde kanser hücreleri normal hücrelere çok benzer. Genellikle yavaş
büyürler ve yayılma ihtimalleri düşüktür. Yüksek dereceli tümörlerde hücreler çok anormal
görünür. Daha hızlı büyürler ve yayılma ihtimalleri daha fazladır.
Safra kesesi kanseri tedavisi
Tedaviniz aşağıdakileri içeren çok sayıda faktöre dayanır:



Genel sağlığınız
Kanserin konumu ve boyutu
Vücudun başka bölgelerine sıçrayıp sıçramadığı
Ameliyat
Ameliyatın mümkün olup olmadığına, yukarıda açıklanan testlerin sonuçlarına göre karar
verilir. Safra kesesi kanserinde uzman olan bir cerraha yönlendirilebilirsiniz.
Erken evre safra kesesi kanseriyseniz, safra keseniz açık kolesistektomi veya laparotomi
ile çıkarılabilir. Tüm kanseri ameliyat ile temizlemek mümkünse, tedavinin amacı genelde
kanseri tedavi etmektir.
Kanser safra kesesinin dışına sıçramışsa, radikal kolesistektomi önerilebilir. Bu, safra
kesesinin, çevre dokuların, lenf bezlerinin ve diğer organların kanserden etkilenmiş
olabilecek kısımlarının çıkarıldığı büyük bir işlemdir.
İşlem sonrası ilk birkaç gün boyunca yoğun bakım ünitesinde kalmanız gerekebilir. Daha
sonra iyileşene kadar genel üniteye çıkarılırsınız. Çoğu kişinin bu tip bir operasyon
sonrasında yaklaşık iki hafta hastanede yatması gerekmektedir.
Kanser tedavisi mümkün değilse, semptomların iyileştirilmesine yardımcı olmak için
ameliyat yapılabilir. Ameliyatta kanser olabildiğince temizlenir.
Radyoterapi
Radyoterapi işleminde, yüksek enerjili röntgen ışınlarıyla kanser hücreleri yok edilerek
kanser tedavi edilir ve bu işlem yapılırken normal hücrelere olabildiğince az zarar verilir.
Radyoterapi makinesinden harici olarak veya tümöre yakın radyoaktif bir madde
yerleştirerek dâhili olarak (brakiterapi) verilebilir.
Radyoterapi, bazı durumlarda safra kesesi kanserinin tedavisinde kullanılır. Ameliyat
sonrasında radyoterapi görmeniz gerekebilir. Eğer kanser ilerlemişse, semptomları
hafifletmek için de radyoterapi işlemi uygulanabilir.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için (sitotiksik) kanser ilaçlarının kullanılmasıdır.
Kanser ameliyat ile temizlenemezse, kemoterapi bazı durumlarda ameliyattan sonra da
kullanılabilir. Ameliyat mümkün değilse veya kanser ilk tedavinin ardından tekrarladıysa
da kullanılabilir. Kemoterapinin amacı, kanserin küçülmesini veya yavaşlamasını
sağlamak ve semptomları hafifletmektir. En çok kullanılan kemoterapi ilaçları sisplatin ve
gemsitabindir (Gemzar®).
Stent takılması
Kanser safra yolunda tıkanıklığa neden oluyorsa, doktor endoskopik retrograd
kolanjiyopankreatografi (ERCP) sırasında küçük bir tüp (stent) takabilir. Böylece ameliyat
etmeden sarılık hafifletilebilir.
Bununla ilgili hazırlık ve prosedür, (yukarıda açıklanan) ERCP ile aynıdır. Doktor röntgen
görüntüsüne bakarak safra yolundaki daralmayı görecektir. Daralma, şişirilebilir balon
(dilatör) kullanarak esnetilebilir. Ardından, safranın boşalması için endoskop vasıtasıyla
stent yerleştirilebilir.
Tıkanmaması için stentin genelde her 3-4 ayda bir değiştirilmesi gerekmektedir. Tıkanırsa,
sarılık geçirebilirsiniz ve ateşiniz yükselebilir. Bu semptomları yaşıyorsanız, bir an önce
uzman hekiminizle konuşmanız önemlidir. Antibiyotik kullanmanız gerekebilir ve hekiminiz
stenti değiştirmeleri gerektiği tavsiyesinde bulunabilir. Çoğu kişide bu işlem son derece
kolaydır.
Klinik çalışmalar
Doktorunuz klinik bir çalışmaya katılmanızı isteyebilir. Kanser konusunda uzman
doktorlar, yeni tedavileri değerlendirmek için klinik çalışmalardan faydalanır. Safra kesesi
kanserine yönelik olası yeni tedavilerle ilgili araştırmalar yapılmaktadır. Bunlar:


Kanseri temizlemek için ameliyat öncesi veya sonrası kemoterapi ve
radyoterapinin birlikte kullanımı (kemoradyoterapi);
Kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak için hücre süreçlerini değiştiren
tedaviler olan hedefe yönelik tedavilerle birlikte kemoterapi verilmesi;
Safra kesesi kanseri hakkındaki duygularınız
Kanser testleri ve tedavisi çok stresli olabilir. Endişe, öfke, korku gibi çok sayıda farklı
duygu yaşayabilirsiniz. Bunlar normal tepkilerdir ve hastalıklarını kabul etmeye çalışan
birçok insanın yaşadığı sürecin bir parçasıdır.
Herkesin zor durumlarla baş etme şekli farklıdır. Bazı insanlar aileleri veya arkadaşları ile
konuşmayı faydalı bulurken, bazıları ise kendi durumları dışında insanlardan yardım
isterler. Bazı insanlar ise duygularını kendilerine saklar. Bu durumla başa çıkmanın doğru
veya yanlış bir yolu yoktur ancak ihtiyaç duyduğunuzda yardımcı olacak kişiler
bulunmaktadır. Kanser destek uzmanlarımız size bölgenizdeki danışmanlık hakkında bilgi
verebilir.
Referanslar ve teşekkür
Bu sayfa çok sayıda güvenilir kaynaktan alınan bilgiler kullanılarak derlenmiştir.
Kullandığımız kaynaklarla ilgili daha fazla bilgi isterseniz, bizimle iletişime geçmekten
lütfen çekinmeyin.
Bu bilgiler tıbbi bir çalışan tarafından gözden geçirilmiştir. Okuduğunuz bilgileri gözden
geçirerek bu bilgileri geliştirmemize yardımcı olan tüm kanser hastalarına teşekkür ederiz.
İçeriğin son gözden geçirilme tarihi: 01.12.2015
Planlanan bir sonraki gözden geçirme: 01.12.2017