Tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin ithalatında ilave gümrük vergisi M

Tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin ithalatında ilave gümrük vergisi
M. Arif Zaferi
Bazı tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin ithalatında ilave gümrük vergisi alınması hakkındaki İthalat Rejimine
Ek Karar, 24 Mart 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Söz konusu Karara istinaden 22 Temmuz
2011 tarihinden bu yana tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin ithalatında ilave gümrük vergisi alınmaktadır.
Ancak bu kapsamda İthalat Rejim Karar’ına ekli (II) Sayılı listede yer alan GTİP ve ismi belirtilen tekstil
ürünlerinin ithalatından alınacak ilave gümrük vergisi, teminata bağlanmak suretiyle tahsil edilmektedir.
Dış Ticaret Müsteşarlığınca 13 Ocak 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan İthalatta Korunma
Önlemlerine İlişkin 2011/1 ve 2011/2 Sayılı Tebliğler ile tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin ithalatında
soruşturma açılması yönünde karar verilmiştir. Söz konusu eşyaların ithalatında son yıllarda artış olduğu
ve yerli üretimin bu ithalattan ciddi zarar gördüğü, zarar tehdidine maruz kalındığı belirtilerek yerli
üreticilerce başvuruda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak yapılan ön incelemenin sonucunda yıllar itibarıyla ithalatın seyri ve yerli sanayinin
ekonomik göstergeleri incelenerek konuya ilişkin bir soruşturmanın açılması ve geçici önlem alınması
gerektiği yönünde bir karara varılmıştı. Bu kapsamda söz konusu ürünlerin ithalatında geçici önlemin ilave
gümrük vergisi olarak uygulanması için Bakanlar Kurulu’na öneride bulunulacağı belirtilmişti.
Dış Ticaret Müsteşarlığının yapmış olduğu önerinin sonucu olarak Bakanlar Kurulunca hazırlanan
2011/1476 sayılı İthalat Rejim Kararına Ek Karar’da ilave gümrük vergisi uygulanacak (II) sayılı listede Türk
Gümrük Tarife Cetvelinin 51, 52, 54, 55, 61 ve 62. fasıllarına yer verilerek % 11 ile % 30 gibi değişen
oranlarda ilave gümrük vergisinin teminat kapsamında tahsil edilmesine karar verilmiştir. (II) Sayılı Liste
kapsamında değerlendirilen tekstil ve konfeksiyon ürünlerine aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
Fasıl
Dokumaya elverişli maddeler ve bunlardan mamul eşya
51
Yapağı ve yün, ince veya kalın hayvan kılı; at kılından iplik ve dokunmuş mensucat
52
Pamuk
54
Sentetik ve suni filamentler, şeritler ve benzeri sentetik ve suni dokumaya elverişli maddeler
55
Sentetik ve suni devamsız lifler
61
Örme giyim eşyası ve aksesuarları
62
Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı
İthalatı yapılacak tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin ilave gümrük vergisinin hesaplanmasında, öncelikle (II)
sayılı listede parantez içerisinde belirtilen nispi vergi oranı uygulanmaktadır. Hesaplanan nispi verginin
listedeki MIN USD/KG olarak gösterilen miktardan düşük olması durumunda minimum miktarlar, MAK
USD/KG olarak gösterilen miktardan yüksek olarak hesaplanması durumundaysa maksimum miktarlar
dikkate alınmaktadır. Gümrük idaresinde alınan bu maktu vergiler, ABD Doları cinsinden hesaplanarak
teminata bağlanmakta ve gümrük işlemleri tamamlanmaktadır.
Örneğin, 5111.11.00.10.00 pozisyonunda yer alan ve Çin Halk Cumhuriyeti’nden ithal edilecek elastiki bir
mensucat için Ek Karar’daki tablo aşağıdaki gibi okunmalıdır.
GTİP
Madde İsmi
5111.11.00.10.00
Elastiki mensucat
(kauçuk ipliklerle
birleştirilmiş
dokumaya elverişli
maddelerden
olanlar)
GTS
E.A.G.Ü.
0 + (11,
MİN 0,75
USD/KG
MAK
3,75
USD/KG)
Ö.T.D.Ü.
0 + (11,
MİN 0,75
USD/KG
MAK
3,75
USD/KG)
G.Y.Ü.
6,4 +
(18, MİN
1
USD/KG
MAK 4
USD/KG)
D.Ü.
8 + (20,
MİN 1,25
USD/KG
MAK
4,25
USD/KG)
A member firm of Ernst & Young Global Limited
Kuzey YMM A.Ş.
Büyükdere Cad. Beytem Plaza
No:22 K:2 - 8, 34381 - Şişli
İstanbul - Turkey
Tel: +90 (212) 315 30 00
Fax: +90 (212) 234 10 67
www.vergidegundem.com
www.ey.com
Eşyanın Çin menşeli olması ve söz konusu sektörün de Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) dışında
bırakılması nedeniyle gümrük vergisi, diğer ülkelere uygulanan oran üzerinden hesaplanacaktır. Bu
durumda, eşyanın ithalatında % 8 olan gümrük vergisinin dışında ilave gümrük vergisi % 20 olarak
hesaplanarak teminata bağlanacaktır.
Ayrıca bu eşya için hesaplanan ilave gümrük vergisi, kilogram başına 1,25 USD’den az ve 4,25 USD’den
fazla olamayacaktır. Misal olarak eşya için hesaplanan ilave gümrük vergisinin kilogram başına 0,75 USD
olması halinde, teminata bağlanacak tutar kilogram başına 1,25 USD olarak hesaplanacaktır. Yine bu
şekilde eşyanın kilogram başına hesaplanan ilave gümrük vergisinin 6,00 USD olması halindeyse tabloda
belirtildiği üzere teminata bağlanacak tutar, kilogram başına 4,25 USD’yi aşmayacaktır.
Diğer taraftan, (II) sayılı listedeki tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin, Türkiye’nin taraf olduğu Gümrük Birliği
ve Serbest Ticaret Anlaşmaları çerçevesinde AB, EFTA, İsrail, Makedonya, Hırvatistan, Bosna Hersek,
Fas, Batı Şeria ve Gazze Şeridi, Tunus, Suriye, Mısır, Gürcistan Arnavutluk, Sırbistan, Karadağ ve
Kosova’dan yapılması halinde, ilave gümrük vergisi tahsil edilmemektedir. Ayrıca, eşyanın A.TR dolaşım
belgesi eşliğinde ithal edilmesi halinde dahi Avrupa Birliği veya Türk menşeli olmaması durumunda
eşyadan tercihli menşeine uygun olarak ilave gümrük vergisi alınmaktadır. Ancak gümrük idarelerinde
Avrupa Birliği veya Türk menşeli eşya için A.TR dolaşım belgesi dışında ayrıca bir menşe ispat belgesi
talep edilmemektedir.
Teminata bağlanan gümrük vergilerinin iadesi
Bakanlar Kurulu Kararı’yla alınan bu önlem niteliğindeki ilave gümrük vergisinin amacı, yerli tekstil ve
konfeksiyon ürünü üreticisini korumaktır. Diğer taraftan Ekonomi Bakanlığınca açılan soruşturma
kapsamında, tekstil ve konfeksiyon ürünü ithalatının yerli üreticiye olan etkileri araştırılmaktadır. Bu
nedenle ilave gümrük vergisi, söz konusu ürünün ithal edilmesiyle doğabilecek potansiyel zararın tespit
edilmesine kadar teminata bağlanmak suretiyle tahsil edilmektedir.
Ekonomi Bakanlığının yapacağı incelemenin neticesinde, Bakanlar Kurulunca ilave gümrük vergisinin
uygulanmamasına karar verilmesi halinde teminata bağlanan tutarlar iade edilecektir. Bakanlık yapılan
incelemenin sonucunda, alınması gereken ilave gümrük vergisinin Ek Karar ile uygulanan gümrük
vergisinden daha fazla olması gerektiğini tespit etmesi halinde fazlalığa tekabül eden tutar tahsil
edilmeyecektir. Aksi durumdaysa teminata bağlanan fazla tutar ilgilisine iade edilecektir. Ek Karar ile
teminata bağlanmak suretiyle uygulanan gümrük vergisinin, söz konusu inceleme sonucunda aynı olması
gerektiğinin tespit edilmesi halinde, teminata bağlanan tutarlar Hazine’ye irat kaydedilecektir.
Diğer yandan yapılan inceleme sonucunda (II) sayılı listede yer alan ürünlerin dışında başka eşyaların da
ithalatında ilave gümrük vergisi alınmasına karar verilmesi durumunda geriye dönük herhangi bir işlem
yapılmayacaktır.
İlave gümrük vergileri ne zaman kesinleşecek?
Tekstil ve konfeksiyon ürünleri ithalatçılarının en çok merak ettikleri konulardan biri, teminat kapsamında
gümrükte alınan ilave gümrük vergilerinin ne zaman kesinleşeceğidir. Zira İthalat Rejimine Ek Karar
uyarınca, soruşturmanın tamamlanmasıyla belirlenecek ilave gümrük vergisinin, teminata bağlanmak
suretiyle tahsil edilen vergiden daha düşük olması halinde, aradaki farkın iade edilmesi söz konusudur.
Diğer yandan firmaların teminat kapsamında gümrükte ödedikleri ilave gümrük vergilerinin ne olacağı
konusunda bir kesinliğin bulunmaması, ithal eşyasının maliyetinin belirlenememesi sorununu da
beraberinde getirmektedir.
Tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin ithalatına ilişkin soruşturma açılmasına karar verilen 2011/1 ve 2011/2
sayılı İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin Tebliğler’ de soruşturmanın 9 ay süreceği ve en fazla 2 ay
uzatılabileceği belirtilmektedir. Bu süreler göz önünde bulundurulduğunda; Bakanlığın soruşturmayı 13
Ekim 2011 tarihine kadar tamamlanması beklenmektedir. Diğer taraftan soruşturma sürecinin en geç 13
Aralık 2011 tarihine kadar uzatılabileceği de mezkur tebliğlerde belirtilmiştir.
Kuzey YMM A.Ş.
Büyükdere Cad. Beytem Plaza
No:22 K:2 - 8, 34381 - Şişli
İstanbul - Turkey
Tel: +90 (212) 315 30 00
Fax: +90 (212) 234 10 67
www.vergidegundem.com
www.ey.com
Değerlendirme
2010 yılında dış ticaret açığının, hedeflenenin oldukça uzağında gerçekleşmesi nedeniyle hükümet, 2011
yılında hedeflerin uzağında kalmamak adına dış ticaret açığını azaltma amacı güden bir takım önlemler
almıştır. Türkiye, tekstil sektöründe hem hammadde hem de işgücü bakımından önemli bir konuma sahip
bulunmaktadır. (II) sayılı liste kapsamı eşya ithalatının toplam ithalat içerisindeki payı 2009 yılında % 5,02;
2010 yılında % 5,44; 2011 yılının ilk altı aylık döneminde ise % 5,41’dir.
İhracat verileri incelendiğinde ise aynı eşyanın toplam ihracat içerisinde 2009 ve 2010 yıllarında % 14,37;
2011’in ilk altı aylık döneminde ise % 14,21’lik bir paya sahip olduğu görülmektedir.
Bu veriler ışığında (II) sayılı liste kapsamı eşyanın hem ithalatının hem de ihracatının dış ticaret içerisinde
kemikleşmiş bir paya sahip olduğu ve söz konusu eşyanın toplam ihracat içerisindeki öneminin su
götürmez bir gerçek olduğu görülmektedir.
Hükümetin yerli üreticiyi koruma amacıyla ithalatta uygulamaya başladığı ilave gümrük vergilerinin sektör
çevrelerinde, ihraç malı maliyetleri temelindeki rekabeti sekteye uğratacağı düşünülmektedir. Her ne kadar
İthalat Rejim Kararına Ek Karar’da 22 Temmuz’da yapılan bazı değişikliklerle, amacı ihracat olan üreticiyi
kapsamın dışında tutabilmek adına bir ayrım yapılmaya çalışılmışsa da, uygulamanın
değerlendirilebilmesinin 2011 yılının ikinci 6 aylık döneminde gerçekleşecek dış ticaret verilerinin tahlili ile
mümkün olacağı düşünülmektedir.
Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve
açıklamalardan dolayı Ernst & Young ve/veya Kuzey Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama
yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.