Kronik Solunum Sistemi Hastalığı (CRD) VEYSEL TAHİROĞLU Mycoplasma gallisepticum enfeksiyonu yönünden izlenmelidir. Kümesin havası, ısısı, personelin giriş-çıkışı, enfekte sürülerle temas etmemesi, karantina gibi tam sanitasyon kurallarına uyulmalıdır. CRD (Chronic Respiratory Disease; Kronik Solunum Sistemi Enfeksiyonu) (Mycoplasma gallisepticum Enfeksiyonu) Etkeni, tavukların vücutların-dan ilaçlarla elimine etmek mümkün olmadığın-dan sürekli tekrarlama özelliği gösterir. CRD CRD • Genellikle piliç ve hindilerin solunum sisteminde görülür. • Hastalık etkeni mycoplasma gallisepticumdur. • Ülkemizde çok yaygın bir hastalık. Piliç, tavuk ve hindilerde görülüyor. Genç hayvanlar daha çok yakalanıyorlar. • . Hastalığın oluşmasında etkenin virulensi, konakçının yaşı ve türü, immun yetmezlik önemli rol oynar. • Hastalığın bulaşması, lateral veya vertikal, kontamine su ve yemlerle, sivrisinek bit pire gibi etkenlerle bulaşabilir CRD Etken insanların burun boşluğunda 1 gün, giysilerinde 3 gün kadar canlı kalabildiklerinden personel ve ekipmanların bulaşmadaki rolü oldukça fazladır. • Hastalığı atlatan bir hayvan, uzun zaman yumurtası ile hastalık üretir. Ayrıca bulaşık yem ve sular, toz-toprak hastalığı nakleder, . • . Semptomlar inkubasyon 1ay.aksırık, öksürük, burun akıntısı, hırıltılı solunum, • verim düşüklüğü, gözlerde köpüklü exudat, • hindilerde ataxi • tavuklarda diz ekleminde şişlik ve topallık, • nekropside hava kesesi ödemli. • Hastalar hırıltılı nefes alır. • Zor soluduğu için başını öne uzatır, ağzını açar, ötermiş gibi nefes alır. • Burun akıntısı vardır. • Hindilerde burun ve göz akıntısı görülür. • Hayvanın gözleri kapanır. CRD Özellikle geceleri kümesteki hayvanlarda hırıltılı solunum dikkati çeker. Damızlıkların yumurtalarının kuluçkalanmaları sırasında embiryonik ölümler görüleceğinden kuluçkalanma oranı düşer. • Etçi sürülerde hastalık 4-8 haftalık piliçlerde görülür. • Yem tüketimi azalır, kilo kaybı olur. CRD Hasta veya ölmüş tavukların otopsilerinde akciğerlerin görünüm bozukluğu, akciğer ve abdominal hava keselerinin matlaşması, ileri vakalarda perihepatit ve perikardit şekillenmesi dikkati çeker. Trakea ve bronşlarda kazeöz eksudat bulunur. • klinik ve otopsi bulguları ile CRD’nin teşhisi yapılamaz. Ancak şüphe ettirir. CRD M. gallisepticum’un izolasyonu veya PCR ile tespiti en doğru teşhis kriteridir. Etken, glikozu fermente ederken, arjinini hidrolize edememesi ve fosfataz aktivitesinin olmaması teşhiste önemlidir. • Kontrol 1-kuluçkalık yumurtalarım sağaltımı. • 2-civcivlerin küçük gruplar halinde ayrı tutulması. • 3-yavruların periyodik olarak kontrol edilmesi. • 4-aşılama. Korunma ve Bağışıklık Mycoplasma enfeksiyonlarından korunmada en iyi yol, kümesi boşalttıktan sonra dezenfekte edip, 2-4 hafta boş bırakmalı, yeni alınacak civciv veya piliçlerin CRD’den ari damızlıklardan temin edilmesi, sık sık serolojik testlerle hayvanların Mycoplasma gallisepticum enfeksiyonu yönünden izlenmelidir. Kümesin havası, ısısı, personelin giriş-çıkışı, enfekte sürülerle temas etmemesi, karantina gibi tam sanitasyon kurallarına uyulmalıdır.