Basıldığında KONTROLSUZ KOPYA niteliğindedir. ULUSAL MİKROBİYOLOJİ STANDARTLARI (UMS) Eskülin ve Safra-EskülinTestleri Hazırlayan Birim Klinik Bakteriyoloji Tanı Standartları Çalışma Grubu Onaylayan Birim Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kategori Bakteriyoloji Bölüm Test Prosedürleri Standart No B-TP-02 Sürüm No 1.1 Onay tarihi 01.01.2015 Geçerlilik tarihi 01.01.2018 Sürüm no Tarih Değişiklik Eskülin ve Safra-eskülin testleri İÇİNDEKİLER KAPSAM VE AMAÇ............................................................. 3 KISALTMALAR VE TANIMLAR .............................................. 3 GENEL BİLGİ ................................................................... 3 TEKNİK BİLGİLER ............................................................. 4 1 2 3 4 Test için asgari laboratuvar koşulları ................................ 4 Testin uygulanması ....................................................... 5 Sonuçların değerlendirilmesi/yorumlanması ...................... 6 Olası sorunlar/kısıtlılıklar ................................................ 6 KAYNAKLAR ..................................................................... 7 Sayfa 2 / 7 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları 01.01.2015 / Sürüm: 1.1 / B-TP-02 / Test Prosedürleri / Bakteriyoloji Eskülin ve Safra-eskülin testleri Kapsam ve Amaç Bazı organizmalar eskülini hidrolize edebilen enzimlere sahiptir. Enzim aktivitesinin gösterilmesinde ise eskülin ve safra-eskülin testleri kullanılır. Özellikle safra-eskülin testi enterokokların ve Streptococcus bovis grubu bakterilerin (ki, hemen hepsi pozitiftir), diğer streptokoklardan ayırıcı tanısında temel bir testtir. Bu UMS‟de de eskülin ve safra-eskülin testlerinin dayandığı prensipler ile kullanım ve yorumlanmalarına dair bir rehber sunulması hedeflenmiştir. Kısaltmalar ve Tanımlar PYR L-pirolidonil--naftilamid LAP Lösin aminopeptidaz Genel Bilgi Eskülin bir „glikozid‟dir ve bazı bakterilerin ürettiği bir yapısal enzim olan eskülinaz (-glikozidaz) aktivitesi ile glikoz ve eskületine yıkılır. Eskületin, eğer ortamda demir tuzları varsa, bunlarla bir fenolik demir kompleksi oluşturarak besiyerinin rengini kahverengi veya siyaha çevirir. Eskülin, aynı zamanda floresan bir maddedir ve üreyen mikroorganizma tarafından yıkılmakta olduğu, ortamdan yayılan floresanın azalması ve kaybı ile gösterilebilir (1,2). Öte yandan, eğer eskülin içeren bir besiyerine safra tuzları da eklenecek olursa, safra varlığında üreyebilen organizmaların eskülini hidrolize edip etmediklerini test etmek mümkün olur. Bu amaç için kullanılan safra-eskülin agar bakteri için besleyici maddeler, eskülin ve ferrik sitrata ilave olarak %40 safra içerir. Söz konusu safra yoğunluğunu elde etmek için ise besiyerinde genellikle „oxgall‟ kullanılır (%4 oxgall, %40 safraya eşdeğerdir) (1,3). Safra-eskülin agar seçici ve ayırt ettirici bir besiyeridir. Safra besiyerine seçicilik özelliği kazandırırken ferrik sitrat demir kaynağı olarak işlev görür; eskülinin hidroliz ürünü ile reaksiyona girerek testin pozitif olduğunu gösterir. Pek çok bakteri asidik şartlar altında eskülini hidrolize eder; bazı bakteriler de, özellikle gram negatif enterikler, safraya tolerans gösterirler. Buna karşın streptokoklar arasında, tipik olarak sadece enterokoklar ve S. bovis grup üyeleri (S. equinus, S. gallolyticus, S. infantarius ve S. alactolyticus) yüksek oranda safra varlığında ürer ve eskülini hidrolize ederler. Bu özelliklere sahip bir diğer gram pozitif mikroorganizma ise Listeria monocytogenes‟tir (1). Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Bakteriyoloji / Test Prosedürleri / B-TP-02 / Sürüm: 1.1 / 01.01.2015 Sayfa 3 / 7 Eskülin ve Safra-eskülin testleri Teknik Bilgiler 1 Test için asgari laboratuvar koşulları 1.1. Laboratuvar güvenliği Bu UMS‟de bahsi geçen organizmalar ile ilgili işlemler asgari BGD2 laboratuvar şartlarında gerçekleştirilmelidir. Bütün kültürler enfeksiyöz kabul edilmeli ve daima standart önlemler uygulanmalı, önlemler risk değerlendirmesi ile de desteklenmelidir. Aerosol oluşturması muhtemel tüm laboratuvar çalışmaları bir biyolojik güvenlik kabininde gerçekleştirilmelidir (ayrıca bkz. “Ulusal Laboratuvar Güvenliği Rehberi”). 1.2. Sorumluluklar ve asgari personel gerekleri Bu UMS‟yi kullanacak laboratuvar personeli; (i) testten önce, amaçlanan kullanım ile ilgili eğitim almış olmalı; (ii) uygulamaya tüm yönleriyle aşina olmalı, ve; (iii) daima tüm laboratuvar güvenlik kurallarına uymalıdır. 1.3. Örnek, Besiyeri, Donanım Test mikroorganizmaları Taze kültürlerinden şüpheli izolatlar (ayırıcı tanısı için eskülin ve/veya safra-eskülin testi gereksinimi duyulan): (a) S. bovis grup şüpheli izolat (katalaz negatif, gram pozitif, zincir yapmış kok) (b) Enterokok şüpheli izolat – diğer PYR pozitiflerden ayırıcı tanı için (c) Listeria şüpheli izolat (hemolitik, katalaz pozitif, gram pozitif çomaklar) (d) Oksidaz pozitif gram negatif çomaklar (Aeromonas spp dahil) ve sarı pigmentli nonfermenterler – (safrasız) eskülin testi Pozitif kan kültürü – eğer mikroskopide gram pozitif kok zincirleri veya gram pozitif çomaklar görülmüş ise, enterokok veya Listeria olasılığı için hızlı (4 saat) bir ön tanı koyabilmek amacıyla Besiyeri / Reaktif Safra-eskülin yatık agar veya plak besiyeri – ferrik (Fe3+) sitrat içerir. Piyasadan hazır temin edilebilir. Laboratuvarda hazırlanabilir. ÖNEMLİ: Hazır veya toz besiyeri olarak satın almadan önce besiyerinin içerdiği safra oranına (%40 safra veya %4 oxgall olup olmadığı) bakılmalıdır. Bazı formüller daha düşük oranda safra içerir; bunlar amaca uygunluk açısından laboratuvar tarafından değerlendirilmelidir! Safra-eskülin azid agar/buyyon – ilave olarak azid (gram negatiflerin çoğu için inhibitör) içerir. Sulardan enterokok izolasyonunda kullanılır. Sayfa 4 / 7 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları 01.01.2015 / Sürüm: 1.1 / B-TP-02 / Test Prosedürleri / Bakteriyoloji Eskülin ve Safra-eskülin testleri „Peptose-yeast-esculine‟ buyyon – anaeroblar ve mikroaerofiller için. Eskülin agar (kalp-infüzyon baz besiyerine %0.1 eskülin eklenmiş formül) – safra veya azid içermez; ancak ferrik (Fe3+) sitrat içerir. Hızlı eskülin testleri – Piyasada filtre kağıdına emdirilmiş veya tüpte hızlı test reaktifleri mevcuttur. Bunlardan bazıları PYR, LAP gibi diğer tanımlama parametreleri ile kombine olabilir. NOT: Bütün besiyerleri buzdolabında (2-8°C) saklanmalıdır. Eğer demir besiyerine katılmamış ise ayrıca reaktif olarak (%1‟lik ferrik [Fe3+] amonyum sitrat) temin edilir. Diğer gereç, donanım Öze, steril tek kullanımlık veya nikrom, Test tüpleri, Uzun dalga boylu (360 nm) UV lamba (Wood lambası), İnkübatör (35°C) 1.4. Kalite kontrol Her yeni besiyeri ve reaktif lotu kullanıma sokulmadan önce pozitif ve negatif kalite kontrol suşları ile test edilmelidir. Agar besiyerleri her kullanımdan önce donma, kuruma, kontaminasyon ve çatlak vb. için kontrol edilmeli, uygunsuz olanlar atılmalıdır. Ekim yapılmamış sıvı besiyerinin floresan verme durumu kontrol edilir. Kalite kontrol organizmaları (1): Enterococcus faecalis ATCC 29212 - safra-eskülin ve eskülin pozitif Escherichia coli ATCC 25923 - safra-eskülin ve eskülin negatif Streptococcus pyogenes ATCC 19615 - safra-eskülin ve eskülin negatif 2 Testin uygulanması 2.1. Tüp testi Öze ile incelenecek bakterinin taze kültüründen tek düşmüş bir koloni alınır. Safra-eskülin (veya eskülin) agar (veya sıvı) besiyerine inoküle edilir. ÖNEMLİ: Enterokok ve S. bovis tanımlaması için sadece %40 safra içeren besiyeri kullanılır ve 10-µL kalibreli öze ile -steril suda 0.5 McFarland bulanıklığında hazırlanmış bakteri süspansiyonundan- bir öze dolusu inoküle edilir (3). Tüpün kapağı gevşekçe kapatılır. 35°C‟de 24 saat (yavaş üreyen gram negatifler ve anaeroblar 7. güne kadar) inkübe edilir; renk değişimi gözlenir. Enterokoklar ve S. bovis için sadece 18-24 saat inkübasyon sonrası değerlendirme yapılır. Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Bakteriyoloji / Test Prosedürleri / B-TP-02 / Sürüm: 1.1 / 01.01.2015 Sayfa 5 / 7 Eskülin ve Safra-eskülin testleri Eğer demir içermeyen eskülin buyyon kullanılıyorsa günlük olarak floresan kaybı takip edilir. ÖNEMLİ: Karşılaştırma için paralel olarak inoküle edilmemiş bir kontrol tüpü de kullanılmalıdır. Floresan gözlenmediğinde tüpe 2-3 damla %1‟lik ferrik amonyum sitrat ilave edilir ve renk değişimi gözlenir. İstenirse her gün tüpten bir alikot alınıp indikatör ilave ederek de eskülin hidrolizi olup olmadığı takip edilebilir. 2.2. Disk testi Disk bir damla distile veya deiyonize su ile ıslatılır. Steril bir öze ile bakterinin 18-24 saatlik taze kültüründen 2-3 tek düşmüş koloni alınır ve disk üzerine ezerek sürülür. Oda ısısında 10 dk bekletilir. Diskte koyu kahverengi veya siyah renk değişimi olup olmadığı gözlenir. 3 Sonuçların değerlendirilmesi/yorumlanması 3.1. Tüp testi Pozitif sonuç (a) Demir içeren besiyerinde siyahlaşma görülmesi; (b) Demir içermeyen besiyerinde demirli reajenin damlatılması ile siyah renk oluşması; (c) UV lamba altına tutulduğunda besiyerinin floresan vermemesi Negatif sonuç (a) Demir içeren besiyerinde siyahlaşma görülmemesi; (b) UV lamba altında tutulduğunda besiyerinin floresan vermesi. NOT: Safra toleransı olmayan bakteriler, eskülini hidroliz yeteneğine sahip olsalar da, safra-eskülin besiyerinde üreyemezler ve negatif sonuç verirler. 3.2. Disk testi Pozitif sonuç – koyu kahverengi veya siyah renk gelişmesi Negatif sonuç – diskin renksiz kalması 4 Olası sorunlar/kısıtlılıklar Safra-eskülin agar kullanılırken, eğer inokulum fazla veya besiyerinin safra konsantrasyonu %40‟dan az ise yanlış pozitif reaksiyonlar görülebilir. Sayfa 6 / 7 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları 01.01.2015 / Sürüm: 1.1 / B-TP-02 / Test Prosedürleri / Bakteriyoloji Eskülin ve Safra-eskülin testleri Birçok mikroorganizmanın metabolizması esnasında meydana getirebildiği H2S (hidrojen sülfür) de demir ile reaksiyona girerek siyah renk meydana getirir ve eskülin hidrolizi deneyinde karışıklığa neden olur. Bu durum göz önünde bulundurularak, gram negatif çomakların eskülin hidrolizi testinde reajen katıldıktan sonra meydana gelen siyahlaşmanın ayrımını yapabilmek için tüpler UV lamba altında da bakılmalıdır; yıkılmamış eskülin beyaz-mavi floresan verirken, eğer eskülin yıkılmış ise floresan vermez. Escherichia coli gibi bazı organizmalar indüklenebilir -glikozidaz enzimine sahiptirler ve uzamış inkübasyonda eskülin reaksiyonu verebilirler ve yanlış pozitifliğe neden olabilirler. Kaynaklar 1 York MK, Traylor MM, Hardy J, Henry M. Biochemical tests for the identification of aerobic bacteria. Bile-Esculin and Esculin Tests. In: Garcia LS (editor in chief). Clinical Microbiology Procedures Handbook. 2nd ed. update, ASM Press, Washington D.C. 2007, p. 3.17.5.1 - 3 2 MacFaddin JF, editor. Biochemical tests for identification of medical bacteria. 3rd ed. Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins. 2000, p. 8-26. 3 Chuard C, Reller LB. Bile-esculin test for presumptive identification of enterococci and streptococci: effects of bile concentration, inoculation technique, and incubation time. J Clin Microbiol 1998;36:1135–1136. Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Bakteriyoloji / Test Prosedürleri / B-TP-02 / Sürüm: 1.1 / 01.01.2015 Sayfa 7 / 7