Dış Ticaret Şirketleri
advertisement
İsmail Hakkı TOPAL YMM DIŞ TİCARET ŞİRKETLERİ 1- GENEL BİLGİLER Ülkelerin ihracata yönelik faaliyetlerinde özellikle küçük ve orta boy işletmelerin ihracata yönelmelerini teşvik etmek amacıyla çeşitli modeller benimsenmekte ve örgütlenme biçimlerine gidilmektedir. Bu kapsamda, firmaların ihracata yönelik faaliyetlerinde gönüllü olarak sermayelerini, bilgilerini, üretimlerini ve tecrübelerini bir araya getirerek ölçek ekonomisinin sağladığı avantajlara sahip olunmasını destekleyici çeşitli modeller ortaya çıkmaktadır. Farklı ülkelerde değişik uygulamalarına rastlanan bu modelin esas itibariyle amacı aynı olup, bu da özellikle KOBİ’lerin ihracata yöneltilmesi ve böylece daha fazla ihracat imkanı yaratılmasıdır. Ülkemizde de dönem dönem ihracata yönelik çeşitli örgütlenme modelleri benimsenmiş ve uygulamaya konmuştur. Halen Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri uygulanmakta olan modellerdir. Sektörel dış ticaret şirketleri modeli ile aynı üretim alanındaki küçük ve orta boy işletmelerin, ihracata yönelik olarak bir organizasyon altında toplanarak dünya pazarlarına açılmaları, dış ticarette uzmanlaşmaları ve bu şekilde daha etkin faaliyet göstermeleri amaçlanmıştır. Bu model ile nihai olarak amaçlanan ise ölçek ekonomisine ulaşılması ve rekabet gücünün artırılması yoluyla ülke ihracatının artırılmasıdır. Ülkemiz işletmelerinin %99’unu ve toplam istihdamın önemli bir bölümünü oluşturan KOBİ’lerin bir araya gelerek oluşturdukları sektörel dış ticaret şirketleri, rekabetin gittikçe artmakta olduğu günümüzde, münferit küçük işletmelerin tek başına üstesinden gelemeyecekleri pek çok sorunu çözebilecek yapılanmalardır. Türkiye 1980’den itibaren dışa açık ekonomi politikasına yönelmiş ve bu amaca uygun olarak işletmelerin dışa açılmasına katkı yapabilmek amacıyla arayış içine girmiştir. Bu çabalar kapsamında birçok ülkede başarıyla uygulanan modeller örnek alınmış ve bu yönde çalışmalar yürütülmüştür. İlk olarak Japonya, G.Kore gibi ülkelerde uygulanan ihracat organizasyonlarına uygun olarak Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTŞ) kurulmuştur. 1990’dan itibaren ise küçük ve orta büyüklükteki işletmelere (KOBİ) yönelik Sektörel Dış Ticaret Şirketleri (SDŞ) gündeme alınmıştır. Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, ihracat hamlesinde küçük ve orta büyüklükteki işletmelerden faydalanabilmek amacıyla kurulan bir ihracat organizasyonudur. SDŞ, aynı üretim dalında faaliyette bulunan küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin ihracat sektörü kapsamında bir organizasyon altında bir araya getirilerek dünya pazarlarına yönlendirilmesi amacıyla; ihracat ve ilgili konularda hizmet sağlayarak, dış ticarette uzmanlaşmalarını ve bu suretle daha etkin faaliyet göstermelerini teminen kurulan şirketlerdir. 1990 sonrası ihracatta KOBİ’lerden faydalanmak için SDŞ Modeli araç olarak tercih edilmiştir. SDŞ Modeli’ni sağlıklı bir şekilde değerlendirebilmek için amaç-ara amaç-araç bileşimini doğru bir şekilde kurmak gerekmektedir. Sırasıyla amaç, ihracatı artırmak; ara amaç KOBİ’lerin uluslararası pazarlara açılmasını sağlamak; araç ise, Sektörel Dış Ticaret Şirketleri’dir. KOBİ’ler tek tek işletmeler halinde yurtdışı pazarlara açıldıklarında birtakım sorunlarla karşılaşmaktadırlar ve bunlar büyük işletmeler ile karşılaştırıldığında çok daha karmaşıktırlar Buna göre KOBİ’lerin dış pazarlara açılma sürecinde karşılaştıkları sorunlar şunlardır: ⇒ ⇒ ⇒ Üretim miktarının yetersizliği, İhracat finansmanındaki yetersizlik, ve Uluslararası pazarlar konusundaki bilgi eksikliğidir. Bunlara ilaveten ihracat işlemlerini yürütürken karşılaştıkları sorunları ve yöneticilerden kaynaklanan sorunları da ilave edebiliriz. 2. SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETLERİ 2.1. Sektörel Dış Ticaret Şirketi Statüsüne İlişkin Kuruluş Kriterleri Tablo: SDŞ’lerin Statüsüne İlişkin Kuruluş Kriterleri Kriterler İstihdam edilen işçi sayısı Asgari ortak sayısı Asgari sermaye tutarı Hukuki Statüsü Ortakların faaliyet alanı Ortakların sermaye payı Hisse senetlerinin türü Normal yöreler Kalkınmada Öncelikli Üretici Dernekleri Yöreler ve Üretici Birlikleri 1-250 1-250 - En az 10 KOBİ En az 5 KOBİ - En az 250 milyar TL sermaye En az 500 milyar TL sermaye Anonim Şirket Ortaklar aynı veya ayrı üretim dalında faaliyette bulunmalı Her bir ortağın payı azami %20 olabilir Tamamının nama yazılı ve nakit karşılığı çıkarılması Anonim Şirket Ortakları aynı üretim dalında faaliyette bulunmalı En az 500 milyar TL sermaye Anonim Şirket Ortakları aynı üretim dalında faaliyette bulunmalı Her bir ortağın payı azami %10 olabilir Tamamının nama yazılı ve nakit karşılığı çıkarılması Tamamının nama yazılı ve nakit karşılığı çıkarılması Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletme (KOBİ): 1 (bir) ila 250 (ikiyüzelli) arasında çalışan istihdam ettiği bağlı olduğu meslek kuruluşunca tevsik edilen işletmelerdir. Ayrıca yöre ayrımı olmaksızın; Sektörel Dış Ticaret Şirketinin Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde hisse senetlerinin Borsa’da işlem görmesi durumunda, Müsteşarlığın önceden izin ve görüşü alınmak şartıyla ortaklık paylarına ilişkin sınırlama uygulanmaz. Sektörel Dış Ticaret Şirketi Statüsü için Müsteşarlığa başvuruda bulunan şirket ve ortaklarıyla ilgili olarak Vergi Usul Kanunu’nun 359’uncu maddesinde belirtilen muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlenmediğinin veya kullanılmadığının, başvuru sahibi şirket ve ortakların bağlı bulundukları vergi dairesinden alınacak bir yazı ile belgelendirilmesi gerekmektedir. Sektörel Dış Ticaret Şirketi’ne şirketin kurulması ve gelişmesinde yardımcı olmak amacıyla, ortaklık payları münferiden ve toplu olarak % 40’ı aşmamak üzere; a) Normal yörelerde aynı üretim dalında, Kalkınmada Öncelikli Yörelerde aynı veya farklı üretim dalında faaliyette bulunan, 250’den fazla çalışan istihdam eden şirketler, b) Profesyonel yönetici olarak çalışmaları kaydıyla gerçek kişiler c) Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine ve ortaklarına mal, ekipman ve hizmet sağlayan şirketler d) Üretici Derneği, Üretici Birliği, vakıf, mesleki federasyon v.b kuruluşlar, ortak olabilirler. Ancak gerçek kişilerin ortaklık payı her halükarda % 10’u aşamaz. 2.2. Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin Fonksiyonları SDŞ’lerin fonksiyonları, KOBİ’lerin dışa açılmada karşılaştıkları sorunlara birebir karşılık gelmektedir. Bu fonksiyonları; pazarlama, finansman, teknik ve ihracat işlemleri olmak üzere başlıca dört grupta incelemek mümkündür. 2.2.1. Pazarlama Fonksiyonu SDŞ’lerin en önde gelen işlevi, KOBİ’lerin ürünlerinin uluslar arası pazarlarda pazarlanmasıdır. daha önce de belirtildiği gibi, SDŞ’ler en az 10 KOBİ’nin bir araya gelmesi ile kurulan şirketlerdir. Bu bakımdan daha az personelle tüm ortakların ürünlerinin uluslararası pazarlamasını diğer sabit maliyetleri de düşürmek suretiyle etkin bir şekilde yapabilmektedirler. SDŞ’ler sadece yurtdışı pazarlar hakkında kısa süreli araştırmalar değil fakat, yurtdışında daimi temsilcilik ve doğrudan pazarlama amaçlı şirketler kurarak bu fonksiyonu yerine getirmişlerdir. KOBİ’ler ihracata genellikle kısa vadeli bir perspektiften yaklaşırken, SDŞ’ler profesyonel bir eğilime sahiptirler. Bu nedenle gerek yeni Pazar bulunmasına, gerekse de mevcut pazarlarda ihraç ürünlerinin pazar payının artırılmasına ve tutundurmaya yönelik faaliyetleri daha bilinçli olarak yerine getirebilmektedirler. 2.2.2. Finansman Fonksiyonu SDŞ’lerin finansman işlevi ile başlıca iki unsur; üreticinin ve yurtdışındaki müşterinin finanse edilmesi ifade edilmektedir. İmalatçının finansmanı hem işletme faaliyetleri bazında, hem de ihracat işlemlerine yöneliktir. KOBİ’ler bankalardan yeterince yararlanamazlarken, SDŞ’ler bu sorunu aşabilmektedirler. Bankalardan özellikle de Eximbank'tan daha uygun koşullarda kredi temin ederek bunları ortaklarına kullandırmaktadırlar. KOBİ’ler kendileri ihracat yaptıklarında tüm ihracat giderlerini de karşılamak durumundadırlar. Bu giderlerin bir kısmı değişken maliyeti meydana getirirken önemli bir kısmı da sabit maliyettir. SDŞ’ler ortakları olan çok sayıda işletmenin ihracat işlemlerini tek elden yürüttüğü için söz konusu sabit maliyetlerde azalma olmaktadır. Bu durum da ihracatın finansmanı sorununa hissedilir bir rahatlama meydana getirebilmektedir. Yurtdışındaki müşterinin/ithalatçının finansmanı ise, ithalatçıya kredi açılması şeklinde olmaktadır. Bu şekilde, bir taraftan müşterinin ürüne talebi canlı tutulurken diğer yandan, ihracat miktar olarak artırılabilmektedir. 2.2.3. İhracat İşlemleri Fonksiyonu İhracat işlemleri işlevi, ihracatla ilgili tüm konuları (ürünün hammadde tedariki, nakliye ve sigortası, gümrük işlemleri ve ürünün depolanması vb.) kapsamaktadır. Bu işlemlerin toplam maliyet içindeki payı, birçok işletmenin ihtiyaçlarının tek elden yapılması ile önemli ölçüde azalmaktadır. SDŞ’ler ihracat işlemleri fonksiyonunu iki yoldan birisiyle ama genellikle ikincisini kullanarak yerine getirmektedirler. İlk olarak, yukarıda belirtilen hizmetleri sunan şirketlerle anlaşarak, bu işlemleri daha düşük maliyetle yaptırabilmektedirler. İkinci yolda ise kendi bünyelerinde yan kuruluşlarla (nakliye, sigorta, leasing, gümrük vb.) ortaklarına hizmet vermektedirler. 2.2.4. Teknik Fonksiyonu Bilindiği gibi, KOBİ’lerin ve bu arada dış ticaretle uğraşan tüm şirketlerin ortak şikayetlerinden birisi de, ilgili mevzuatın karmaşıklığıdır. Bu mevzuata bir de yurtdışı pazarlardaki uyulması gereken standartlar ve o ülkelerin mevzuatları eklenince ihracatçı/ithalatçı firmaların karşılaştıkları güçlük daha iyi anlaşılabilir. SDŞ’ler mevcut ve yeni pazarlarla ilgili mevzuatları ve Türkiye’deki mevzuatı uzmanları ile daha yakından izleme olanağına sahiptirler. SDŞ’lerin teknik fonksiyonu kapsamında bir konunun daha incelenmesinde fayda bulunmaktadır. SDŞ’ler yurtdışından kendilerine gelen talepleri, ortakları arasında koordinasyonu sağlayarak, büyük hacimli siparişlerin karşılanmasında önemli bir işlevi de yerine getirmektedirler. 2.3. SDŞ’lerin İştirak ve Faaliyetlerine İlişkin Düzenlemeler Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine, faaliyetlerinden devlet yardımlarına kadar bir dizi alanda birtakım kolaylıklar ve ayrıcalıklar sağlanmıştır. Daha etkin faaliyet göstermeleri amacıyla şu ayrıcalıklar tanınmıştır. Sektörel Dış Ticaret Şirketleri; ortaklarının üretimine katkıda bulunmak veya faaliyette bulundukları sektörle ilgili işlemlerinde kolaylık sağlamak amacıyla, Sektörel Dış Ticaret Şirketi yönetim kurulunca oybirliğiyle karar verilmesi ve Müsteşarlıktan önceden izin alınması kaydıyla, hizmet ve imalat sanayi sektöründe faaliyette bulunan şirketlere ortak olabilir veya şirket kurabilirler. Tebliğde bir yandan bu düzenlemeler yapılırken, diğer taraftan da SDŞ’lerin gerçekleştireceği faaliyetleriyle ilgili sorumluluklar da getirilmiştir: SDŞ’ler ortaklarının faaliyet gösterdiği sektöre ait hammadde ve yardımcı malzeme tedarikinde imalatçı olarak değerlendirilmektedir. Normal Yörelerde yerleşik Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, aynı sektörde faaliyette bulunmak kaydıyla ortağı olmayan KOBİ’lerin, Kalkınmada Öncelikli Yörelerde yerleşik SDŞ’ler ise sektör ayrımı olmaksızın KOBİ’lerin ihracatına aracılık edebilirler. Ancak ihracata aracılık etmeden önce, söz konusu KOBİ’den Vergi Usul Kanunu’nun 359’uncu maddesinde belirtilen muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlenmediğinin veya kullanılmadığının bağlı bulunduğu vergi dairesinden alınacak bir yazı ile belgelendirmesini talep eder. Sektörel Dış Ticaret Şirketi söz konusu KOBİ’lerin ihracatına aracılık ettiği süre içinde, gerekli denetimleri gerçekleştirir. Bu son husus , KOBİ’lere SDŞ’lere ortak olmadan yani yükümlülük altına girmeden, söz konusu şirketlerden faydalanma olanağı verilmesi ile uzun dönemde bu organizasyonlara ortak olmanın kendi menfaatlerine olduğunu gören KOBİ’lerin bu şirketlerin bünyesine girmeye daha istekli olacakları ihtimali oldukça yüksektir. 2.3.1. SDŞ’lerin Yükümlülüklerine İlişkin Düzenlemeler SDŞ’lere ilişkin yasal düzenlemeler, sadece yukarıda belirtilen noktaları değil, fakat, aynı zamanda, bu şirketlerin sorumluluklarını da kapsayacak şekilde geniş bir yelpazeye sahiptir. Şirketlerin yükümlülükleri şunlardır: SDŞ’ler şirket kuruluşundan itibaren, a) Ortakları adına bir fuara katılım gerçekleştirmek b) Ortakları adına yurt dışında düzenlenen KOBİ’ler arası işbirliği organizasyonlarına iştirak etmek veya ortaklarının katılımıyla yurt dışında KOBİ’ler arası işbirliği organizasyonu gerçekleştirmek, c) Faaliyette bulunduğu sektörle ilgili yurt dışı Pazar araştırması projesi yürütmek, d) Ortakları adına ve/veya ortaklarıyla, Müsteşarlığın koordinasyonunda organize edilen ticaret heyeti programlarına katılım sağlamak, e) Sektörel Dış Ticaret Şirketi ve/veya ortağı KOBİ yöneticilerini ve/veya personelini, dış ticaret,kambiyo,gümrük, teşvik mevzuatı vb. konularda bilgilendirmek üzere seminer/eğitim programı düzenlemek veya düzenlenen seminer/eğitim programlarına iştiraki sağlamak, Faaliyetlerinden en az ikisini her takvim yılı gerçekleştirmekle, f) Beş takvim yılı içinde ortakları adına pazarlama faaliyeti yürütmek üzere yurt dışında ofis/mağaza/şube/temsilcilik v.b açmakla yükümlüdür. g) Sektörel Dış Ticaret Şirketi; kendi nam ve hesabına yurt içinden satın aldıkları malların ihracında; ihracat, gümrük, kaçakçılık, kambiyo ve ilgili sair mevzuatta öngörülen idari ve cezai yükümlülüklerden doğrudan ve münhasıran sorumludur. h) Sektörel Dış Ticaret Şirketi ile imalatçı arasında bir aracılık sözleşmesine binaen imalatçı şirketin bizzat imal ve tedarik ederek Sektörel Dış Ticaret Şirketi üzerinden gerçekleştirdiği ihracat ise, aracılık sözleşmesinde aksine bir hüküm bulunmadığı sürece ihracat, gümrük, kaçakçılık, kambiyo ve ilgili sair mevzuatta öngörülen idari ve cezai yükümlülüklerden doğrudan ve münhasıran imalatçı şirketler sorumludur. SDŞ’lerin yanı sıra aynı zamanda ortak statüsünde olan KOBİ’lerin de bazı sorumlulukları bulunmaktadır. Bunlar; doğru bilgi verme, gizlilik, açıklık, ortakların birbiriyle rekabet etmeme ve her türlü katılımlarda ortaklara bilgi verilmesi sorumluluğudur. 2.3.2. SDŞ Statüsünün Geri Alınmasına İlişkin Düzenlemeler Müsteşarlıkça, aşağıda belirtilen hallerde Sektörel Dış Ticaret Şirketi Statüsü geri alınır. a) Normal yörelerde faaliyet gösteren Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin; kuruldukları yıl hariç, müteakip takvim yılı içinde en az 1 (bir) milyon ABD Doları, takip eden her takvim yılı içinde de 1 (bir) milyon ABD Dolarından az olmamak üzere faaliyette bulundukları üretim dalının toplam ihracat miktarının ABD Doları cinsinden en az %0,1’ini gerçekleştirmemeleri, b) Kalkınmada Öncelikli Yörelerde faaliyet gösteren Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin; kuruldukları yıl hariç, müteakip takvim yılı içinde en az 250.000 (ikiyüzellibin) ABD Doları, takip eden her takvim yılı içinde de en az 500.000 (beşyüzbin) ABD Doları ihracat gerçekleştirmemeleri, c) Üretici Dernekleri ve Üretici Birlikleri tarafından kurulan Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin kuruldukları yıl hariç, müteakip takvim yılı içinde en az 250.000 (ikiyüzellibin) ABD Doları, takip eden her takvim yılı içinde de en az 500.000 (beşyüzbin) ABD Doları ihracat gerçekleştirmemeleri, d) Raporun 2.3.1 bölümündeki (a), (b), (c), (d), (e) bentlerinde belirtilen faaliyetlerden en az ikisinin gerçekleştirilmemesi, e) Raporun 2.3.1 bölümündeki (f) bendi uyarınca, şirket kuruluşundan itibaren beş takvim yılı içinde ortakları adına pazarlama faaliyeti yürütmek üzere yurt dışında ofis/mağaza/şube/temsilcilik v.b. açılmaması, f) Yapılacak inceleme ve denetlemeler neticesinde, bu Tebliğ hükümleri ile ortakların hak ve menfaatlerine aykırı durumların tespit edilmesi, g) Sektörel Dış Ticaret Şirketi Statüsü alındığı tarihten sonra, bizzat SDŞ tarafından Vergi Usul Kanununun 359’uncu maddesinde belirtilen muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlendiğinin ve/veya kullanıldığının tespit edilmesi, h) İki dönem üst üste Müsteşarlığa (İhracat Genel Müdürlüğü) faaliyet raporu sunulmaması, ı) Sektörel Dış Ticaret Şirketleri ortakları tarafından, Vergi Usul Kanununun 359’uncu maddesinde belirtilen muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlendiğinin veya kullanıldığının tespiti halinde, Sektörel Dış Ticaret Şirketi ile bahse konu ortağı arasındaki aracı ihracatçı sözleşmesi derhal feshedilir. Fesh edilmemesi halinde Sektörel Dış Ticaret Şirketi Statüsü geri alınabilir. 2.4. SDŞ’lerin Kurulma Nedenleri ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ Büyük çaplı siparişlerin karşılanması, Dünya ölçülerinde fiyat ve kalite standardının yakalanması Dış ticaret işlemleri konusunda bilgi eksikliğidir. İhracatta KDV iadelerinin kısa sürede alınabilmesi, Eximbank kredilerinden çok daha uygun şartlarda ve doğrudan yararlanma, İhracata ilişkin devlet yardımlarından öncelikli yararlanma imkanı, Sektörde çok sayıda KOBİ’nin varlığı, Mevcut Pazarların devamlılığının sağlanması, Nakliye sorunlarını çözümlemek Ortak pazarlama stratejisi geliştirme ihtiyacı Ortak bir ürün yaratma Tanıtım ve finansman ihtiyacı Sabit maliyetleri düşürebilme (sabit ihracat maliyeti; personel, sigorta,vb.), Dahilde işleme izin belgesi kapsamında yapılan ithalatta teminat sigortası karşılığında teminatsız ithalat yapabilmeleri ve ⇒ Dış pazarlarda daha çok kabul görmeleridir. SDŞ’lerin yukarıda değinilen artıları bunlarla sınırlı değildir. Eximbank haricinde diğer bankalardan da diğer firmalara göre daha avantajlı koşullarla kredi kullanma olanakları da bulunmaktadır. 2.4.1. SDŞ’lerin Ortaklarına Yönelik Faaliyetleri Bir ihracat firması herhangi bir ihracat organizasyonuna dahil değilse, bu konuyla ilgili tüm işlemleri de yapmak durumundadır. SDŞ tipindeki organizasyonlar ise, ortakları olan çok sayıdaki işletmenin ihracat ile ilgili işlemlerini tek elden yapmaktadır. Üstelik sadece, dış ticaret ile ilgili olan değil aynı zamanda, ortakları ilgilendiren diğer hizmetleri de sağlamaktadır. İşte, bu tür faaliyetlerin hangi ölçüde SDŞ’lerce yapılabildiğini belirlemek amacıyla sorulan sorulara verilen cevaplar şunlardır: Bu faaliyetleri dış ticaretle ilgili olanlar ve üretime ilişkin olmak üzere iki grupta incelemek mümkündür. a) Dış ticarete ilişkin faaliyetler: ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ Dış pazar araştırması, Uluslararası arenada ortakların tanıtımı, İhracat aracılık hizmetleri, Gümrük, sigorta, depolama işlemlerinin düşük maliyetle karşılanması ve Eximbank kredilerinden yararlandırmadır. b) Üretime ilişkin olan faaliyetler: ⇒ ⇒ ⇒ Üretim maliyetlerinin düşürülmesiyle ilgili olanlar, Ucuz hammadde tedariki (yurtiçi ve yurtdışı kaynaklardan) ve Ürün kalitesini iyileştirmeye yönelik olanlardır. 2.4.2. SDŞ’lere Yönelik Devlet Yardımları SDŞ’lere ilişkin devlet yardımları; pazar araştırması, yurtdışı fuar ve sergilere katılım, personel eğitimi ve AR-GE faaliyetleri olmak üzere başlıca dört başlıkta incelenebilir. SDŞ’ler uygulamada, aşağıda belirtilen noktalarda devlet yardımlarından fiilen yararlandıklarının altını çizmektedirler: ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ İhracatta KDV iadesinin kısa sürede tahsili, Eximbank kredilerinden aracısız yararlanabilme, İthal mallara %20’lik işçilik payı ekleme ve İhracatta %100 olan teminat mektubu oranının %10’na düşürülmesidir. SDŞ’lere ilişkin devlet yardımlarından en önemlisi, yurtdışında doğrudan pazarlama amaçlı şirket kurulmasına dair olanıdır. SDŞ’ler yurtdışında doğrudan pazarlama amaçlı olarak kurulmaları halinde, ortak sayılarıyla sınırlı kalmak ve aynı ülke içinde bir defa olmak ve SDŞ’nin bu amaçla yapacağı harcamaların %50’sini geçmemek kaydıyla bu düzenlemeden yararlanabilirler 2.4.3. SDŞ’lerine Ortak Olmanın Faydaları ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ Sektörel Dış Ticaret Şirketi ve ortağı KOBİ’ler, ihracata yönelik devlet yardımlarının hedef grubunu oluştururlar ve bu yardımlardan öncelikle yararlandırılırlar. Kuruluştan itibaren SDŞ’lere Yeminli Mali Müşavir tarafından 5 dönem olumlu rapor verilmesi halinde % 4 teminat mektubu karşılığında K.D.V iadesi alınması sonucu firmaların K.D.V yükünün hafifletilmesi ( K.D.V.K 84 Nolu Tebliğ) Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin performans kredisi alma imkanlarından dolayı Eximbank kredisi alınarak firmalara ucuz kredi imkanı sağlanması Ham madde, yardımcı malzeme ve teknoloji ihtiyaçlarının daha ucuza temin edilmesi, Şirket ortakları açısından YMM raporu ve teminat mektubu olmadan KDV iadesi alma imkanları, Yüklenilen KDV yerine % 18 K.D.V iadesi alabilme imkanı Devreden KDV’sinin daha çabuk eritebilme imkanının olması Sabit kıymetler ve stoklardan doğan KDV’sinin iadesini alabilme imkanı 3065 sayılı KDVK’nın 11/c maddelerine göre yapılan satışlarda % 18’lik K.D.V kullanımı. 2.4.4. Sektörel Dış Ticaret Şirketinin Gelir Kaynakları ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ Ortak Olan firmaların KDV iadelerinden yıllık ihracat performansına uygun olarak hizmet bedeli komisyonu alınması KDV ödeme günü belirlenerek, ödeme gününe kadar alınan KDV iadesinin bankada değerlendirilme imkanı KDV ödeme gününden önce erken KDV isteyen firmalara komisyon bedeli artı belli bir oranda faiz alınması Eximbank kredi aktarılmasında belli oranda komisyon geliri elde etme Sigorta aracılık şirketi ve Factoring şirketi kurulması ve ortak olunması halinde kar payı elde edilmesi 3.DIŞ TİCARET SERMAYE ŞİRKETİ 3.1.Sektörel Dış Ticaret Şirketinden Dış Ticaret Sermaye Şirketine Dönüşmenin Koşulları ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ Ödenmiş sermayesi en az 2 trilyon TL.olan ve bir önceki takvim yılında gümrük beyannamesi bazında en az (FOB) 100 milyon ABD doları veya eş değerdeki fiili ihracatı gerçekleştiren (transit ve bedelsiz ihracat hariç) İmalatçı İhracatçı dış ticaret şirketlerine, Ödenmiş sermayesi en az 2 trilyon TL.olan ve bir önceki takvim yılında gümrük beyannamesi bazında en az (FOB) 125 milyon ABD doları veya eş değerdeki fiili ihracatı gerçekleştiren (transit ve bedelsiz ihracat hariç) grup dış ticaret şirketlerine, Ödenmiş sermayesi en az 2 trilyon TL.olan ve bir önceki takvim yılında gümrük beyannamesi bazında en az (FOB) 150 milyon ABD doları veya eş değerdeki fiili ihracatı gerçekleştiren (transit ve bedelsiz ihracat hariç) çok ortaklı dış ticaret şirketlerine, Her yılın Ocak ayının son gününe kadar başvurmak kaydıyla Dış Ticaret ⇒ Sermaye Şirketi statüsü verilir. 3.2. Dış Ticaret Sermaye Şirketi Unvanı Alındıktan Sonra Elde Edilen Ek Olanaklar ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ İhraç ürünlerimizin tanıtılması, çeşitlendirilmesi, Pazar paylarının artırılması ve yeni pazarlara girilmesi amacıyla Devlet Yardımlarından öncelikle yararlandırılması sağlanır Gümrük Beyanname teyidi aranmaksızın KDV iadesi alma imkanı YMM KDV raporu yazma süresi zorunluluğunun olmaması Her türlü sektörden mal ihraç etme imkanı ve imalatçı vasfı aranmaksızın tedarikçi firmalara da aracılık edebilme 4.SONUÇ Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, aynı üretim dalında küçük ve orta ölçekli firmaların ihracat sektörü içinde bir organizasyon altında toplanarak dünya pazarlarına açılmalarını, dış ticarette uzmanlaşmalarını ve bu suretle daha etkin faaliyet göstermelerini temin etmek amacıyla kurulmakta veya daha sonra bu unvanı almaktadır. KOBİ’lerin üretim hacminin sınırlı olması aynı zamanda, kalite, fiyat ve marka sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Zira KOBİ’lerin kullandıkları hammadde ve ara mallarını küçük miktarlarda almaları bu kalemlerde kalite standardı ve fiyat pazarlığı imkanını sınırlamaktadır. Bu da sonuçta ürünün fiyat ve kalite yönünden dezavantajlı olmasına neden olmaktadır. KOBİ’ler kendileri ihracat yaptıklarında tüm ihracat giderlerini karşılamak durumundadırlar. Bu giderlerin bir kısmı değişken ve önemli bir kısmı da sabit maliyetlerden oluşmaktadır. Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, ortakları olan çok sayıda işletmenin ihracat işlemlerini tek elden yürüttükleri için söz konusu sabit maliyetlerin azalmasında etkili olmaktadırlar. Sektörel Dış Ticaret Şirketi olarak örgütlenmenin sağladığı bir çok faydanın dışında aşağıdaki destekler ve kolaylıklar da sağlanmaktadır; ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında Gümrük Muafiyetli İthalat Eximbank Kredileri Devlet Yardımları Çerçevesinde Sağlanan Destekler KDV İadesinde Sağlanan Kolaylıklar olarak sıralanabilir. SDŞ’lerin, ihracatçıların organize olmaları, güç birliğinin ve uluslar arası ticarette rekabet gücünün sağlanması ve ihracatla ilgili diğer hizmetlerin temini bakımından önemleri inkar edilemez. Nitekim kuruluş amaçları da budur. Ancak günümüzde bu amaçlarından çok uzaklaştıkları görülmekte veya birincil amaçları bu olmamaktadır. Neredeyse birincil amaçları her ay düzenli bir şekilde KDV iadelerini almak ve belirli bir komisyon karşılığında ihracatına aracılık ettikleri firmalara dağıtmak olmuştur. Adeta bir banka gibi çalışmaktadır. İhracatçı veya imalatçı-ihracatçıların çeşitli teşvik ve yardım taleplerinde, KDV iade işlemlerinde, yurt içi ve yurt dışı finansman temininde, çeşitli vergisel avantaj taleplerinde ihracatlarını SDŞ aracılığıyla yapıp yapmadıkları sorgulanmalı, yapanlar bu avantajlardan olabildiğince kolay ve daha düşük maliyetli olarak faydalanmalıdır.
