Staj yönergesi

KTÜ Mühendislik Fakültesi Staj Yönergesi
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
STAJ YÖNERGESİ
Trabzon 2016
1
KTÜ Mühendislik Fakültesi Staj Yönergesi
İÇİNDEKİLER
A- BİRİNCİ KISIM
……………………………………………….
3
2. Staj Süresi ve Dönemleri ………………………………………
3
3. Staj Yeri ……………………………………………………….
4
4. Staja Başlama ………………………………………………….
4
5. Stajın Yürütülmesi ……………………………………………..
5
6. Staj Dosyalarının Hazırlanması ve Teslimi …………………….
5
7. Stajın Değerlendirilmesi ………………………………………
6
8. Muafiyet ………………………………………………………..
7
9. Mezuniyet …………………………………………………….
7
B- İKİNCİ KISIM
Endüstri
Mühendisliği
Bölümü'neİlişkin
İlişkinHususlar
Hususlar ………………….
………………..…
İnşaat
Mühendisliği
Bölümü’ne
88
Makine Mühendisliği Bölümü’ne İlişkin Hususlar ………………..
10
Elektrik-Elektrik Mühendisliği Bölümü’ne İlişkin Hususlar ………
12
Jeoloji Mühendisliği Bölümü’ne İlişkin Hususlar …………………
13
Harita Mühendisliği Bölümü’ne İlişkin Hususlar …………………..
14
Jeofizik Mühendisliği Bölümü’ne İlişkin Hususlar ..………………
15
Maden Mühendisliği Bölümü’ne İlişkin Hususlar
16
1. Genel Hususlar
……………….
Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’ne İlişkin Hususlar………………. 21
Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü’ne İlişkin Hususlar ..
20
Endüstri Mühendisliği Bölümü’ne İlişkin Hususlar ………………..
24
2
KTÜ Mühendislik Fakültesi Staj Yönergesi
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
STAJ YÖNERGESİ
Bu yönerge, KTÜ Mühendislik Fakültesi öğrencileri için staj esaslarının
düzenlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Yönerge iki kısımdan oluşmaktadır. Birinci
kısım bütün bölümler için öngörülen genel maddeleri, ikinci kısım ise bölümlere
ilişkin özel hususları içermektedir.
A-BİRİNCİ KISIM
1. GENEL HUSUSLAR:
Madde 1.1. KTÜ Mühendislik Fakültesi öğrencilerinin lisans derecesini
alabilmeye hak kazanabilmeleri için tamamlamaları gerekli ders kredisi yanında
Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Staj Yönergesi kuralları
çerçevesinde, Mühendislik eğitimlerine katkıda bulunacak şekilde, pratik bilgi ve
becerilerini artırmak amacıyla, staj (pratik çalışma) yapmaları zorunludur.
Madde 1.2. Stajın yapılması ve değerlendirilmesi hazırlanan bu yönerge ile
düzenlenir.
Madde 1.3. Bu yönergede bulunmayan hususlar Bölüm Staj Komisyonunca karara
bağlanır.
Madde 1.4. Bu yönerge ilgili Kurullarca kabul edildiği tarihte yürürlüğe girer.
Madde 1.5. Bu yönergeyi Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi
Dekanlığı yürütür.
2. STAJ SÜRESİ VE DÖNEMLERİ
Madde 2.1. Öğrencinin mezuniyeti için gerekli olan toplam staj (pratik çalışma)
süresi 60 (altmış) iş günüdür. Staj yapacak öğrenciler bir staj döneminde (iki
yarıyılı kapsayan bir yıllık süre içerisinde) ara vermeden en az on beş (15) iş günü
ve en çok kırk (40) iş günü staj yapabilirler.
Madde 2.2. Bir işyerinde 15 iş gününden daha az süreyle staj yapılamaz. Bir iş
günü en az sekiz (8) saatlik gündüz yapılan fiziksel veya zihinsel çalışma gerektirir.
Öğrenci haftada en fazla altı gün çalışabilir.
3
KTÜ Mühendislik Fakültesi Staj Yönergesi
Madde 2.3. Resmi tatil ilan edilen günlerde staj yapılamaz. Ancak, özel kurum ya
da kuruluşlarda, resmi tatil dışındaki Cumartesi günlerinde de staj yapılabilir.
Madde 2.4. Stajlar yaz tatilinde ve/veya 15 iş günü sığdığı takdirde sömestr
tatilinde (Akademik takvimdeki ders ve sınav dönemleri dışında kalan sürelerde)
yapılabilir. Derslerini tamamlamış ve mezuniyet için sadece staj eksiği kalmış
durumdaki öğrenciler ile bir yarıyıl içinde tüm derslerinden devam zorunluluğu
olmadığı (haftada en az üç iş günü serbest olan) belirlenen beklemeli öğrencilere bu
kural uygulanmaz.
Madde 2.5. Bütün derslerini başarı ile tamamlayan öğrenciler, son sınavlarına
girdikleri tarihten itibaren dönem harcını yatırmak suretiyle altı aylık süre içinde
stajlarını tamamlamalıdırlar.
3. STAJ YERİ
Madde 3.1. Staj yapılabilecek resmi ya da özel sektör kuruluşlarının
belirlenmesinde Bölümlerin Staj Komisyonları yetkilidir.
Madde 3.2. Öğrenci stajını yurtiçinde veya yurtdışında bölümü ile ilgili bir alanda
faaliyet gösteren ve eğitim aldığı dalda en az bir mühendisi bulunan kuruluşta
yapmak zorundadır.
Madde 3.3. Öğrenci staj yerini, Bölüm tarafından ilan edilen staj yerlerinden veya
kendi girişimleri sonucu temin ettiği yurt içinde ya da yurt dışında ilgili
mühendislik alanında faaliyet gösteren Kamu/Özel kurum veya kuruluşlarından
seçer.
Madde 3.4. Bölümün girişimi ile resmi yada özel kuruluşlardan temin edilen
ücretli yada ücretsiz staj yerlerinin dağıtımı; kontenjandan fazla başvuru olması
halinde, öncelik üst sınıf öğrencilerinde olmak üzere, öğrencinin akademik not
ortalamasına göre yapılacak sıralama dikkate alınarak yapılır.
Madde 3.5. Türkiye dışında staj yapmak isteyen öğrenciler stajlarını Uluslar arası
Teknik Stajyer Öğrenci Mübadelesi Birliği (The International Association for the
Exchange
of
the
Students
for
Technical
Experience)
IAESTE
(http://www.iaeste.itu.edu.tr/tr/index.htm)
kanalı
ile
gerçekleştirebilirler.
Öğrenciler Türkiye dışındaki yabancı ülkelerde de kendi girişimleri sonucu temasa
geçtikleri firmalarda Bölüm staj komisyonunun yazılı iznini alarak staj yapabilirler.
4. STAJA BAŞLAMA
Madde 4.1. Öğrencilerin stajlarına başlayabilmeleri için bölümlerinde en az dört
yarıyıl eğitim almış olmaları gerekir.
4
KTÜ Mühendislik Fakültesi Staj Yönergesi
Madde 4.2. Staj yönergesinde belirtilen şartları taşıyan staj yeri belirlenir.
Madde 4.3. İşyeri Tanıtım ve Staj Kabul Formu (1 nüsha) işyeri tarafından
doldurulup Staj Komisyon Başkanlığı’nın onayı alınır. Staj Başvuru Formu (2
nüsha) bilgisayar ortamında doldurulup Staj Komisyon Başkanlığına onaylatılır.
Staj Komisyon Başkanlığınca onaylanan Staj Başvuru Formu işyerine posta
yoluyla veya elden teslim edilip işverenin veya yetkili kişinin onayı alınır. İşyeri
tarafından imzalanan form Bölüm Staj Komisyonunun onayına sunulur.
Madde 4.4. Aile Sağlık Yardımı Sorgulama Belgesi öğrenci tarafından bilgisayar
ortamında doldurulur. Sağlık Provizyon Belgesi öğrenci belgesi ile birlikte Sosyal
Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) temin edilir.
Madde 4.5. Staj Başvuru Formu, Aile Sağlık Yardımı Sorgulama Belgesi, Sağlık
Provizyon Belgesi ve kimlik fotokopisi Endüstri Mühendisliği Bölüm
Sekreterliğine staja başlamadan en az 30 gün önce teslim edilir. İsteğe bağlı olarak,
staja başlamadan önce öğrencinin sigortalı olduğunu gösterir belge, Mediko
Sosyaldeki öğrenci sigortaları ile ilgili birimden temin edilebilir.
Madde 4.6. Öğrenci Staj Sicil Fişi'ndeki gerekli alanlar öğrenci tarafından
doldurulup, fotoğraf yapıştırıldıktan sonra öğrenci işlerinde mühürletilir.
Madde 4.7. Staj yeri kabul edilip onaylanan öğrenci, onaylanan yerde staja
başlamak zorundadır.
5. STAJIN YÜRÜTÜLMESİ
Madde 5.1. Stajlara fiilen devam zorunluluğu vardır.
Madde 5.2. Öğrenci staj yaptığı iş yerinin tüzük, yönetmenlik, yönerge ve çalışma
kurallarına uymak zorundadır. Öğrenci staj süresince staj konusu ile ilgili yetkililer
tarafından verilecek çalışmaları yapmak ve bu çalışmalara katılmak zorundadır.
Madde 5.3.Stajdaki öğrenciler grev, gösteri, yürüyüş veya iş yavaşlatma
eyleminde bulunamazlar.
Madde 5.4. Staja başlayan öğrenci, staj komisyonu başkanına bilgi vermeden ve
onay almadan staj yerini değiştiremez, değiştirdiği takdirde yapılan stajı geçersiz
sayılır.
6. STAJ DOSYALARININ HAZIRLANMASI VE TESLİMİ
Madde 6.1. Yurt içinde yapılan staj için hazırlanan staj defterinin yazım dili
Türkçedir. Yurt dışında yapılan stajlar için staj dosyaları Türkçe ya da İngilizce
olarak hazırlanabilir. Bu dillerin dışındaki bir dilde yazılan dosyalar öğrenci
tarafından noter tasdikli olarak tercüme ettirilmelidir.
Madde 6.2. Her bir staj için ayrı bir staj dosyası hazırlanmalıdır. Daha önceden
eksik yapılan veya kısmen yapılan stajlar için de ayrı bir staj dosyası
hazırlanmalıdır.
KTÜ Mühendislik Fakültesi Staj Yönergesi
Madde 6.3. Staj dosyaları her yıl bölüm staj komisyonunun belirlediği zamanda
bölüm staj komisyonu başkanlığına teslim edilir. Zamanında dosyasını teslim
etmeyen öğrencinin stajı kabul edilmez.
Madde 6.4. “Staj (Pratik Çalışma) Sicil Fişi”, staj yaptığı kuruluşun en yetkili
amiri tarafından öğrencinin devamı, ilgisi, başarısı ve diğer durumlarına ilişkin
bilgileri içerecek şekilde eksiksiz doldurulur ve imzalanarak mühürlenir. Staj sicil
formunda değerlendirme notları, 81-100 (pekiyi), 65-80 (iyi), 50-64 (orta) ve 0-49
(başarısız) olmak üzere 100 üzerinden rakamsal olarak belirtilir. Bu fiş taahhütlü
olarak Rektörlüğe (Öğrenci İşlerine) gönderilir.
Madde 6.5. Staj Sicil Fişi eksik doldurulmuş ya da üniversiteye ulaşmamış
öğrencilerin stajları kabul edilmez. Adı geçen fişin postadaki kayıplarından ve
gecikmesinden Öğrenci işleri, Bölüm Başkanlığı ve Staj Komisyonu hiçbir şekilde
sorumlu tutulamaz.
7. STAJLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Madde 7.1. Öğrenci staj işlerinin koordinasyonu ve staj çalışmalarının
değerlendirilmesi Bölüm Staj Komisyonu tarafından yapılır. Staj çalışmalarını
değerlendirme belgesinde staj komisyonu başkanı ve en az bir üyenin imzası
olmalıdır.
Madde 7.2. Öğrencinin staj dosyası, içerdiği bilgiler, yazım şekli, iş yerinden
gelen staj sicil fişi ve bölümlerin aradığı temel ilkeler dikkate alınarak ilgili
bölümün staj komisyonu tarafından incelenir.
Madde 7.3. Bölüm Staj Komisyonları staj raporlarını inceleme ve değerlendirme
yetkilerini gerektiğinde bölümün diğer öğretim elemanlarından katkı alarak
kullanırlar. Bölüm Staj Komisyonları değerlendirme süresi içinde yazılı/sözlü sınav
düzenleyebilirler, staj çalışmalarını yerinde denetleyebilirler. Staj sonuçları
BAŞARISIZ ya da BAŞARILI olarak değerlendirilip başarılı ise geçerli sayılan iş
günü sayısı belirtilir.
Madde 7.4. Staj raporlarının incelenmesi sonucunda staj evrakında ve belgelerinde
tahribat yapan veya staj yerine devam etmediği halde staj raporu düzenleyip teslim
ettiği belirlenen öğrenciler hakkında, Yüksek Öğretim Kurumları Öğrenci Disiplin
Yönetmeliği çerçevesinde soruşturma açılır.
Madde 7.5. Birbirine büyük oranda benzeyen, bir başka staj dosyasından kopya
edildiği izlenimi uyandıran staj dosyalarının her ikisi ya da büyük oranda
kitaplardaki bilgileri içeren bir staj dosyası Bölüm Staj Komisyonu tarafından
tamamen reddedilir.
6
KTÜ Mühendislik Fakültesi Staj Yönergesi
Madde 7.6. Staj inceleme sonuçları Bölüm Staj Komisyonu tarafından belirlenen
tarihte ilan edilir. Stajını yılın herhangi bir zamanında yapmak zorunda kalan
öğrencilerin inceleme sonuçları ise staj dosyasını teslim ettikten sonra en geç 4
hafta içerisinde ilan edilir.
Madde 7.7. Çift Anadal Programı (ÇAP) yapan öğrencilerin pratik çalışmaları
bölüm staj komisyonu tarafından ayrıca değerlendirilir.
8. MUAFİYET
Madde 8.1. Yatay geçişle kayıt yaptıran öğrencilerin daha önceki bölümlerinde
kabul edilmiş eski stajları, belgelendirdikleri taktirde kabul edilebilir.
Madde 8.2. Meslek Yüksek Okullarının teknik programlarından mezun olmuş ve
dikey geçişle kayıt yaptıran öğrenciler, Ön Lisans öğrenimleri sırasında yapmış
oldukları stajları belgeledikleri takdirde staj komisyonunca belirli oranda stajından
muaf tutulabilirler.
Madde 8.3. Meslek liselerinden mezun olmuş öğrencilerin lise eğitimleri sırasında
yapmış oldukları stajlar kabul edilemez.
9. MEZUNİYET
Madde 9.1. Toplam 60 günlük stajı Bölüm Staj Komisyonunca onaylanan
öğrenciler diğer derslerinden de başarılı olmaları halinde mezuniyet hakkını elde
ederler.
Madde 9.2. Staj yönetmeliğinde belirtilen tarihlerin dışında staj yapma hakkı
bulunan öğrencilerin mezuniyet tarihleri staj dosyalarının kabulünden sonraki ilk
Cuma günüdür.
7
B-İKİNCİ KISIM
ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ STAJ YÖNERGESİ
Endüstri mühendisliği bölümü öğrencileri, Atölye-İmalat Stajı (30 iş günü) ve Üretim/
Hizmet Stajı (30 iş günü) olmak üzere toplamda 60 iş günü olan iki staj yapmakla
yükümlüdürler. Atölye-İmalat Stajını tamamlamamış bir öğrenci Üretim/Hizmet Stajına
başlayamaz. Atölye-İmalat stajı dördüncü yarıyılın sonundan itibaren, Üretim/Hizmet Stajı
altıncı yarıyılın sonundan itibaren olmak üzere yaz dönemlerinde yapılır. Resmi tatil ilan
edilen günlerde staj yapılamaz. Cumartesi günleri staj yapılabilir ancak işletmede Cumartesi
günleri de faaliyet olduğu belgelenerek staj dokümanları arasına eklenmelidir. Stajlar ayrı
işletmelerde yapılmalıdır. Staj yeri öğrencinin kendisi tarafından staj imkânı sunan kuruluşlar
arasından bulunur. Staj yerinin uygunluğu için staj komisyonunun onayı gereklidir.
Staj dosyası için Endüstri Mühendisliği web sitesi "Staj Faaliyetleri" sekmesinde yer alan
"Staj Şablonu" ve "Staj Dosya Kapağı" kullanılır. İlgili linkten indirilecek olan "Staj şablonu",
staj yönergesindeki staj içeriğine göre bilgisayar ortamında doldurularak "Staj Dosya Kapağı"
ile birlikte A4 boyutunda ciltlenir (spiral cilt yaptırılmamalıdır) ve her sayfası iş yerine
onaylatılır. Staj dosyası formatı aşağıdaki maddelere uygun olmalıdır:
 Times New Roman yazı fontu kullanılmalıdır. Satır aralığı seçeneği “1,5”
olacak şekilde yazılmalıdır.
 Ana başlıklar 12 punto, kalın, büyük harfle, alt başlıklar 12 punto, kalın ancak
yalnızca baş harfleri büyük olacak şekilde, sola dayalı yazılmalıdır. Gövde
metinleri 12 punto ve iki yana yaslı şekilde yazılmalıdır.

Tablo başlıkları sunuş sırasına göre numaralandırılarak (Tablo1, Tablo 2 gibi),
tablonun üst kısmına, tek satır aralıkla ve ortalı olacak şekilde yazılmalıdır.
Şekil başlıkları sunuş sırasına göre numaralandırılarak (Şekil 1, Şekil 2 gibi),
şeklin altında, tek satır aralıkla ve ortalı olacak şekilde yazılmalıdır. Tablo ve
şekillerden sonra yazı metni ile arasında tek satır boşluk bırakılmalıdır.

Şablonda olduğu üzere, sol marjin 3 cm; sağ marjin 2,5 cm, alt ve üst marjinler
1 cm olmalı ve şablon çerçevesi içerisindeki alan kullanılmalıdır.

Metin içinde yer almaları durumunda tez görünümüne ve bütünlüğü bozan
veya dikkati dağıtan malzeme ve bilgiler EKLER bölümünde verilmelidir.
Bunlar; geniş ve ayrıntılı tablolar, anket formları, belgeler, geniş haritalar ve
benzerleridir. Bu bölümde yer alacak her bir belge ya da açıklama için bir
başlık seçilmeli ve bunlar sunuş sırasına göre Ek 1., Ek 2., gibi her biri ayrı bir
sayfadan başlayacak şekilde numaralandırılarak sunulmalıdır.
8
ATÖLYE-İMALAT STAJI İÇERİĞİ (1.STAJ-30 İŞGÜNÜ)
1. İŞLETME TANITIM KARTI
İşletme tanıtım kartını eksiksiz bir şekilde doldurunuz.
İŞLETME TANITIM KARTI
İsmi
Yeri
Kuruluş Tarihi
Sektör
Toplam Alan ( m2 )
Açık Alan
Kapalı Alan
Toplam Çalışan
Sayısı
Beyaz Yaka
Mavi Yaka
Çalışan Endüstri Mühendisi Sayısı
2. İŞLETME HAKKINDA BİLGİLER
Aşağıda listelenen başlık ve alt başlıkları kapsayacak şekilde işletmenin genel
bilgileri, işletmenin organizasyon ve üretim bilgileri, işletmede üretilen ürün bilgileri ve
işletmenin yeri hakkında bilgiler veriniz.
2.1. İŞLETME HAKKINDA GENEL BİLGİLER
2.1.1. Şirket Türü (anonim, limited, şahıs veya sermaye şirketi vb.)
2.1.2. Hissedarlar
2.1.3. İşletmenin İçinde Bulunduğu Sektör ve Pazar Payı
2.1.4. Üretim Kapasitesi
2.1.5. Satış Hacmi
2.1.6. Pazar Ortakları ve Rakipleri
2.1.7. Tedarikçiler ve Tedarikçilerle İlişkiler
2.1.8. İşletmenin Müşterileri ve Müşterilerle İlişkileri
9
2.2. İŞLETMENİN ORGANİZASYON BİLGİLERİ
2.2.1. Organizasyon Şeması
İşletmeden bu şemaya ulaşılamıyorsa veya gizlilik politikası gereği verilmiyorsa
şemayı kendiniz oluşturunuz.
2.2.2. Organizasyondaki Her Bir Birimin Temel Yetki ve Sorumlulukları
İşletme organizasyon şeması içerisindeki bölümlerin hangi işleri yaptığını ve ne tür
sorumlulukları olduğunu belirtiniz.
2.2.3. Öğrencinin Stajını Yaptığı Bölümler ve Staj Takibinden Sorumlu
Çalışanlar
Staj süresi boyunca işletmede çalıştığınız birimleri, destek aldığınız ve sizin
takibinizden sorumlu çalışanları belirtiniz. Bu birimlerde sizin özel olarak yaptığınız
çalışmaları ‘3.4. Stajyere Özel Çalışmalar’ konu başlığı altında açıklayınız.
2.2.4. Organizasyondaki Endüstri Mühendislerinin Rolü
İşletme içerisinde sizin takibinizden sorumlu olan ya da olmayan endüstri mühendisi
çalışanı varsa görevleri ve yaptığı çalışmaları açıklayınız. Eğer işletmede bir endüstri
mühendisi yoksa işletme için aslında ne tür birimlerde ya da ne tür çalışmalar için gerekli
olduğunu belirtiniz.
2.3. İŞLETMEDEKİ ÜRETİM SİSTEMİ BİLGİLERİ
2.3.1. İşletmedeki Üretim Sistemi Tipi
İşletmedeki üretim sisteminin hangi tip üretim sistemi (sürekli, atölye tipi, proje tipi
vb.) sınıfına girdiğini açıklayınız. Ürün talebini, makine donanımını, üretim miktarını ve ürün
çeşitlerini göz önüne alarak mevcut sistemin avantaj-dezavantajlarını belirtiniz.
10
2.3.2. Talaşlı İmalat Teknikleri
İşletmede kullanılmakta olan talaşlı imalat tekniklerinden (freze, torna, matkap vb.) en
az iki tanesini açıklayınız. İlgili tezgâhlarda yapılan işlemler ve üretilen ürün türlerini
açıklayınız. Her bir tezgâh için yapılan üretimi de adım adım teknik resimleriyle birlikte
anlatınız. Makinelerin, üretilen ürünün hangi aşamasında ne amaçla kullanıldığını belirtiniz.
2.3.3. Talaşsız İmalat Teknikleri
İşletmede kullanılmakta olan talaşsız imalat tekniklerinden (döküm, kaynak, pres vb.)
en az bir tanesini açıklayınız. Hangi ürünlerin bu aşamada ne tür işlemlerden geçtiğini
belirtiniz.
2.3.4. İşletmede Kullanılan Malzeme Taşıma Sitemi
Ürünün fabrika içinde geçirmiş olduğu süreçlerde ne tür taşıtlar (konveyör, forklift,
vinç vb.) ile taşındığını açıklayınız. Bu taşıma sisteminin avantaj ve dezavantajlarını
belirtiniz. Mevcut taşıma sisteminin, sizce değişmesi gerekiyor mudur? Nedenleriyle birlikte
açıklayınız.
2.3.5. İşletmede Yapılan Üretim Planlama Ve Kontrol Faaliyetleri
İşletmede talep tahmini, kapasite planlama ve üretim planlama faaliyetlerinin nasıl
yapıldığını açıklayınız. Üretim planlama kararlarının nasıl ve kim tarafından verildiğini, nasıl
değiştirilebildiğini anlatınız.
2.3.6. Kalite Kontrol Çalışmaları
İşletmenin kalite planlama ve kontrol konusundaki politikasını açıklayınız. Kalite
kontrol uygulamaları hakkında bilgi veriniz (girdi kontrol, süreç kontrol, çıktı kontrol vb.).
Kalite kontrol amacıyla kullanılan istatistiksel yöntemleri belirtiniz ve bu yöntemleri
uygunluğu/yeterliliğini değerlendiriniz. İşletmede sürekli iyileştirme amacıyla kullanılan
sistem ve yöntemleri (5S, 6 sigma, Kaizen vb.) anlatınız.
11
2.3.7. Ar-Ge Faaliyetleri
İşletmedeki Ar-Ge faaliyetleri hakkında bilgi veriniz. Bu konuda yeterli çalışma yoksa
önerilerinizi yazınız.
2.3.8. Bakım-Onarım Faaliyetleri
Fabrikada uygulanan bakım faaliyetlerini (koruyucu bakım, arıza nedeniyle bakım) ve
uygulanma gerekçesini açıklayınız.
2.3.9. Stok Politikası
İşletmede kullanılan stok takip sistemini ve politikasını anlatınız. Tutulmakta olan stok
kalemlerinden 3 tanesini ve stokta tutma nedenlerini açıklayınız.
2.4. İŞLETMEDE ÜRETİLEN ÜRÜN BİLGİLERİ
2.4.1. İşletmenin Ürünleri
İşletmede üretilerek satışı gerçekleştirilen ürünleri tanıtınız. Ürünün fotoğrafı, teknik
özellikleri ve ürün içindeki opsiyonlara bu tanıtımda yer veriniz.
2.4.2. İşletmede Kullanılan Hammaddeler
İşletmenin üretimi gerçekleştirmesine katkıda bulunan ham mamül ve yarı mamülleri
açıklayınız. Bu maddelerin hangi ürün üretimi için kullanıldığından bahsediniz.
2.4.3. Ürünlerin Yıllık Üretim Miktarları ve Satış Fiyatları
İşletmenin en az bir ürününe ait, son üç yıllık dönem içinde hedeflenen ve gerçekleşen
üretim miktarları ve ürün birim fiyatı hakkında bilgi veriniz. Hedeflenen ve gerçekleşen
üretim miktarları arasındaki fark yorumlayınız.
12
2.4.4. Satış Sonrası Hizmetler
İşletmenin satış sonrasında müşteriye sunduğu imkanları açıklayınız. Garanti süresi,
yedek parça temini, yedek parça temini için garanti edilen süre ve servis imkanı gibi öğeler
açısından işletme değerlendirmesi yapınız.
2.5. İŞLETMENİN TESİS YER SEÇİMİ VE YERLEŞİM BİLGİLERİ
2.5.1. İşletme Yerinin Tesis Yer Seçimi Açısından Değerlendirilmesi
Staj yapılan işletmedeki tesis yer seçimini etkileyen kriterlerin/faktörlerin (fiziksel
büyüme kolaylığı, işgücü teminin kolay olması, ulaşım olanakları, hammaddeye veya
tedarikçilere yakınlık, vb.) neler olduğunu belirtip kısaca açıklayınız. Mevcut tesis
yerleşimini, belirlediğiniz kriter/faktörlere uygunluk açısından değerlendiriniz.
2.5.2. İşletmede Bölümlerin Yerleşimini Gösteren İş Yeri Krokisi
Staj yapılan işletmede atölyenin teçhizat yerleşimini gösteren detaylı krokiyi ve
departman yerleşimini içeren işyeri krokisini çiziniz.
2.6. İŞLETMEDE BİLGİSAYAR SİSTEMİ BİLGİLERİ
2.6.1. İşletmenin Yazılım ve Donanım Alt Yapısı
İşletmede gerçekleştirilen yazılım destekli faaliyetleri belirtiniz (Bilgisayar destekli
tasarım, benzetim sistemleri, bilgisayar destekli taşıma, depolama, malzeme tanımlama,
malzeme takip, etiketleme sistemleri vb.). Bu amaçla kullanılmakta olan yazılım ve
donanımlar hakkında kısaca bilgi veriniz.
2.6.2. İşletmede Kurumsal Çapta Kullanılan Yazılım Hakkında Bilgi
Staj yapılan işletmede kullanılmakta olan yönetim bilgi sistemleri yazılımlarını (ERP,
MRP, SAP, CRM, eBA vb.)inceleyiniz. Kullanılmakta olan yazılım modülleri ve işletmede ne
amaçla kullanıldığı hakkında bilgi vererek sistemin girdi ve çıktılarını açıklayınız. Eğer
işletmede herhangi bir bilişim sistemi mevcut değilse işletmenin ihtiyaçları göz önüne
13
alınarak uygun olabilecek bir sistem öneriniz ve önerdiğiniz sistemde olabilecek girdi ve
çıktıları belirtiniz.
2.7. İŞLETMEDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BİLGİLERİ
İşletmede uygulanmakta olan iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalardan, alınan
tedbirlerden bahsediniz.
3. UYGULAMALAR
Aşağıda açıklanan uygulama çalışmalarını işletme bünyesinde gerçekleştiriniz.
3.1. İMALAT YÖNTEMİ UYGULAMASI
İşletmenin bir ürünü için ürün özelliklerini de belirterek, hammaddelerin fabrikaya
girmesi ile başlayan ve ürünün oluşmasına kadar gereken taşıma, depolama ve montaj gibi
bütün işlemlerini gösteren bir ürün akış diyagramı hazırlayınız ve yorumlayınız.
 Seçilen ürünün bilgisi/özelliklerini belirtiniz.
 Seçilen ürünün iş akış şemasını oluşturunuz. (Bknz:Ek-1)
 Oluşturulan iş akış şemasını iyileştiriniz ve yapılabilecek değişiklikleri yorumlayınız.
Değer yaratmayan ve maliyetleri arttıran faaliyetlerle varsa neler olduğunu
açıklayınız.
 İncelenen parçanın tezgaha bağlanması, sökülmesi ve ayarlanması ile ilgili güçlükleri
belirtiniz ve yorumlayınız.
3.2. MALİYET ANALİZİ UYGULAMASI
Seçilen bir ürün için işletmenin maliyet unsurlarını açıklanarak işletmede başa baş
noktası analizini içine alan örnek bir maliyet analizi çalışması yapınız.
 Seçilen ürün için işletmede maliyeti oluşturan unsurları belirleyiniz. (direkt işçilik,
direkt malzeme, değişken ve sabit üretim giderleri vb.)
 NOT: Verilere ulaşılamıyorsa tahmini veriler de kullanılabilir.
 Seçilen ürün için başa baş noktasını hesaplayınız. (Bknz:Ek-2)
 Hesaplanan başa baş noktasını grafik (üretim miktarına bağlı) yardımı ile gösteriniz
ve yorumlayınız.
14
3.3. VERİMLİLİK ORANI HESABI
İmalat işletmesi olarak genel veya özel bir bölüme ait üretkenlik ve verimlilik oranı
çıkarınız.
 İşletmede verimlilik ölçümlerinin nasıl yapıldığının ve bu ölçümlerin hangi amaçla
kullanıldığını belirleyiniz.
 İşletmede bir birimde herhangi bir iş gücü, makine, malzeme ya da sermaye için
verimlilik oranını hesaplayınız, karşılaştırmalar yapınız ve yorumlayınız. (Bknz:Ek-2)
3.4. STAJYERE ÖZEL ÇALIŞMALAR
İşletme
tarafından
yapmanız
istenen
faaliyetler
ya
da
sizin
özel
olarak
gerçekleştirdiğiniz çalışmalar varsa açıklayınız.
4. STAJ DEĞERLENDİRMESİ
Bu bölümde yapılan staj çalışmasını aşağıdaki başlıkları içine alacak şekilde
değerlendiriniz.
4.1. ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ İLE DİĞER MÜHENDİSLİK DALLARI
ARASINDAKİ FARKIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Staj tecrübelerinizden faydalanarak işletmedeki endüstri mühendislerinin faaliyetleri
ile diğer mühendislerin faaliyetleri arasındaki farklılıkları, yetki ve sorumlulukları
değerlendiriniz.
4.2. İŞLETMEDE
ÇALIŞAN
ENDÜSTRİ
MÜHENDİSİ
VARSA
GERÇEKLEŞTİRDİKLERİ İŞLERLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME
Organizasyondaki endüstri mühendisleri hangi birimlerde çalışmaktadır? Bu
mühendislerin pozisyonlarını ve görev tanımlarını kısaca belirtiniz.
4.3. YAPILAN STAJIN GENEL DEĞERLENDİRMESİ
Yaz stajında elde edilen verileri ve becerileri genel olarak değerlendiriniz. Yapmış
olduğunuz stajın size ne gibi katkıları olduğundan bahsediniz. Daha iyi bir staj için varsa
önerilerinizi belirtiniz.
15
ÜRETİM STAJI İÇERİĞİ (2.STAJ-30 İŞGÜNÜ)
1. İŞLETME TANITIM KARTI
İşletme tanıtım kartını eksiksiz bir şekilde doldurunuz.
İŞLETME TANITIM KARTI
İsmi
Yeri
Kuruluş Tarihi
Sektör
Toplam Alan ( m2 )
Açık Alan
Kapalı Alan
Toplam Çalışan
Sayısı
Beyaz Yaka
Mavi Yaka
Çalışan Endüstri Mühendisi Sayısı
2. İŞLETME HAKKINDA BİLGİLER
Aşağıda listelenen başlık ve alt başlıkları kapsayacak şekilde işletmenin genel
bilgileri, işletmenin organizasyon ve üretim bilgileri, işletmede üretilen ürün bilgileri ve
işletmenin yeri hakkında bilgiler veriniz.
2.1. İŞLETME HAKKINDA GENEL BİLGİLER
2.1.1. Şirket Türü (anonim, limited, şahıs veya sermaye şirketi vb.)
2.1.2. Hissedarlar
2.1.3. İşletmenin İçinde Bulunduğu Sektör ve Pazar Payı
2.1.4. Üretim Kapasitesi
2.1.5. Satış Hacmi
2.1.6. Pazar Ortakları ve Rakipleri
2.1.7. Tedarikçiler ve Tedarikçilerle İlişkiler
2.1.8. İşletmenin Müşterileri ve Müşterilerle İlişkileri
16
2.2. İŞLETMENİN ORGANİZASYON BİLGİLERİ
2.2.1. Organizasyon Şeması
İşletmeden bu şemaya ulaşılamıyorsa veya gizlilik politikası gereği verilmiyorsa bu
şemayı kendiniz oluşturunuz.
2.2.2. Organizasyondaki Her Bir Birimin Temel Yetki ve Sorumlulukları
İşletme organizasyon şeması içerisindeki bölümlerin hangi işleri yaptığını ve ne tür
sorumlulukları olduğunu belirtiniz.
2.2.3. Öğrencinin Stajını Yaptığı Bölümler ve Staj Takibinden Sorumlu
Çalışanlar
Staj süresi boyunca işletmede çalıştığınız birimleri, destek aldığınız ve sizin
takibinizden sorumlu çalışanları belirtiniz. Bu birimlerde sizin özel olarak yaptığınız
çalışmaları ‘3.3. Stajyere Özel Çalışmalar’ konu başlığı altında açıklayınız.
2.2.4. Organizasyondaki Endüstri Mühendislerinin Rolü
İşletme içerisinde sizin takibinizden sorumlu olan ya da olmayan endüstri mühendisi
çalışanı varsa görevleri ve yaptığı çalışmaları açıklayınız. Eğer işletmede bir endüstri
mühendisi yoksa işletme için aslında ne tür birimlerde ya da ne tür çalışmalar için gerekli
olduğunu belirtiniz.
2.3. İŞLETMEDEKİ ÜRETİM SİSTEMİ BİLGİLERİ
2.3.1. İşletmedeki Üretim Sistemi Tipi
İşletmedeki üretim sisteminin hangi tip üretim sistemi (sürekli, atölye tipi, proje tipi
vb.) sınıfına girdiğini açıklayınız. Ürün talebini, makine donanımını, üretim miktarını ve ürün
çeşitlerini göz önüne alarak mevcut sistemin avantaj-dezavantajlarını belirtiniz.
17
2.3.2. İşletmede Kullanılan Malzeme Taşıma Sitemi
Ürünün fabrika içinde geçirmiş olduğu süreçlerde ne tür taşıtlar (konveyör, forklift,
vinç vb.) ile taşındığını açıklayınız. Bu taşıma sisteminin avantaj ve dezavantajlarını
belirtiniz.
2.3.3. İşletmede Yapılan Üretim Planlama ve Kontrol Faaliyetleri
İşletmede talep tahmini, kapasite planlama ve üretim planlama faaliyetlerinin nasıl
yapıldığını açıklayınız. Üretim planlama kararlarının nasıl ve kim tarafından verildiğini, nasıl
değiştirilebildiğini anlatınız.
2.3.4. Kalite Kontrol Çalışmaları
İşletmenin kalite planlama ve kontrol konusundaki politikasını açıklayınız. Kalite
kontrol uygulamaları hakkında bilgi veriniz (girdi kontrol, süreç kontrol, çıktı kontrol vb.).
Kalite kontrol amacıyla kullanılan istatistiksel yöntemleri belirtiniz ve bu yöntemleri
uygunluğu/yeterliliğini değerlendiriniz. İşletmede sürekli iyileştirme amacıyla kullanılan
sistem ve yöntemleri (5S, 6 sigma, Kaizen vb.) anlatınız.
2.3.5. Ar-Ge Faaliyetleri
İşletmedeki Ar-Ge faaliyetleri hakkında bilgi veriniz. Bu konuda yeterli çalışma yoksa
önerilerinizi yazınız.
2.3.6. Bakım-Onarım Faaliyetleri
Fabrikada uygulanan bakım faaliyetlerini (koruyucu bakım, arıza nedeniyle bakım)
anlatınız. Uygulanma gerekçesini de anlatınız.
2.3.7. Stok Politikası
İşletmede kullanılan stok takip sistemini ve politikasını anlatınız. Tutulmakta olan stok
kalemlerinden 3 tanesini ve stokta tutma nedenlerini açıklayınız.
18
2.4. İŞLETMEDE ÜRETİLEN ÜRÜN BİLGİLERİ
2.4.1. İşletmenin Ürünleri
İşletmede üretilerek satışı gerçekleştirilen ürünleri tanıtınız. Ürünün fotoğrafı, teknik
özellikleri ve ürün içindeki opsiyonlara bu tanıtımda yer veriniz.
2.4.2. İşletmede Kullanılan Hammaddeler
İşletmenin üretimi gerçekleştirmesine katkıda bulunan ham mamül ve yarı mamülleri
açıklayınız. Bu maddelerin hangi ürün üretimi için kullanıldığından bahsediniz.
2.4.3. Ürünlerin Yıllık Üretim Miktarları ve Satış Fiyatları
İşletmenin en az bir ürününe ait, son üç yıllık dönem içinde hedeflenen ve gerçekleşen
üretim miktarları ve ürün birim fiyatı hakkında bilgi veriniz. Hedeflenen ve gerçekleşen
üretim miktarları arasındaki fark yorumlayınız.
2.4.4. Satış Sonrası Hizmetler
İşletmenin satış sonrasında müşteriye sunduğu imkanları açıklayınız. Garanti süresi,
yedek parça temini, yedek parça temini için garanti edilen süre ve servis imkanı gibi öğeler
açısından işletme değerlendirmesi yapınız.
2.5. İŞLETMENİN TESİS YER SEÇİMİ VE YERLEŞİM BİLGİLERİ
2.5.1. İşletme Yerinin Tesis Yer Seçimi Açısından Değerlendirilmesi
Staj yapılan işletmedeki tesis yer seçimini etkileyen kriterlerin/faktörlerin (fiziksel
büyüme kolaylığı, işgücü teminin kolay olması, ulaşım olanakları, hammaddeye veya
tedarikçilere yakınlık, vb.) neler olduğunu belirtip kısaca açıklayınız. Mevcut tesis
yerleşimini, belirlediğiniz kriter/faktörlere uygunluk açısından değerlendiriniz.
19
2.5.2. İşletmede Bölümlerin Yerleşimini Gösteren İş Yeri Krokisi
Staj yapılan işletmede atölyenin teçhizat yerleşimini gösteren detaylı krokiyi ve
departman yerleşimini içeren işyeri krokisini çiziniz.
2.6. İŞLETMEDE BİLGİSAYAR SİSTEMİ BİLGİLERİ
2.6.1. İşletmenin Yazılım ve Donanım Alt Yapısı
İşletmede gerçekleştirilen yazılım destekli faaliyetleri belirtiniz (Bilgisayar destekli
tasarım, benzetim sistemleri, bilgisayar destekli taşıma, depolama, malzeme tanımlama,
malzeme takip, etiketleme sistemleri vb.). Bu amaçla kullanılmakta olan yazılım ve
donanımlar hakkında kısaca bilgi veriniz.
2.6.2. İşletmede Kurumsal Çapta Kullanılan Yazılım Hakkında Bilgi
Staj yapılan işletmede kullanılmakta olan yönetim bilgi sistemleri yazılımlarını (ERP,
MRP, SAP, CRM, eBA vb.)inceleyiniz. Kullanılmakta olan yazılım modülleri ve işletmede ne
amaçla kullanıldığı hakkında bilgi vererek sistemin girdi ve çıktılarını açıklayınız. Eğer
işletmede herhangi bir bilişim sistemi mevcut değilse işletmenin ihtiyaçları göz önüne
alınarak uygun olabilecek bir sistem öneriniz ve önerdiğiniz sistemde olabilecek girdi ve
çıktıları belirtiniz.
2.7. İNSAN KAYNAKLARI
2.7.1. İşletmede İnsan Kaynakları Biriminde Gerçekleştirilen Faaliyetler
Personel takibi, oryantasyon, işe alma süreci, personel değerlendirme süreci, ücret
sistemi gibi faaliyetler hakkında bilgi veriniz.
2.7.2. İşletmede Çalışanların Eğitimleri İçin Yapılan Faaliyetler
İşletmenin personelleri için sunduğu mesleki eğitim ve kişisel eğitim faaliyetlerini
açıklayınız.
20
2.8. PAZARLAMA VE MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ
2.8.1. İşletmenin Pazarlama Sistemi, Politikası ve Stratejileri
İşletmenin üretim ve satış planlarını içeren pazarlama amaçlarını, bu amaçlara ulaşmak
amacıyla izlediği yöntemleri açıklayınız.
2.8.2. İşletmede Pazarlama Biriminin Temel Fonksiyonları
İşletmede pazarlama birimi yok ise pazarlama faaliyetlerini hangi birimin yaptığını ve
yaptığı faaliyetleri açıklayınız.
2.8.3. Müşteri İlişkileri Yönetiminde Yapılan Faaliyetler
Müşterilerin takibi, bilgilendirilmesi, memnuniyet analizleri, müşteri istek ve öneri
sistemleri vb. konular hakkında bilgi veriniz.
2.8.4. İşletmeye Şikayet Bildirildiğinde İzlenen Yöntem
İşletmenin sunmuş olduğu bir hizmeti için gelen şikâyetin alınmasından müşteriye geri
bildirimin yapılmasına kadar geçen süreci inceleyiniz.
2.9. İŞLETMEDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BİLGİLERİ
İşletmede uygulanmakta olan iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalardan, alınan
tedbirlerden bahsediniz.
3. UYGULAMALAR
Aşağıda açıklanan uygulama çalışmalarını işletme bünyesinde gerçekleştiriniz.
3.1. YAPILMASI ZORUNLU UYGULAMALAR
NOT: Aşağıda verilen ‘İş Etüdü, Yöneylem ve Üretim Planlama ve Kontrol’
uygulamalarının staj süreci boyunca yapılması ve belirtildiği şekilde staj defterinde
açıklanması zorunludur.
21
3.1.1. İş Etüdü Uygulaması
Seçilen bir iş istasyonu için aşağıda belirtilen adımları içine alacak şekilde metot ve
zaman etüdü çalışması yapınız.
 İşletmede varsa daha önce yapılmış olan iş etüdü çalışmaları hakkında bilgi veriniz.
 Üzerinde iş etüdü çalışması yapılacak seçilmiş ürün için bütün üretim aşamalarını
içeren iş akış şemasını çiziniz ve ürün ağacını oluşturunuz.
 Seçilen iş istasyonu için; işi basitleştirme, operasyonu hızlandırma ve verimlilik gibi
konuları dikkate alarak bir metot etüdü çalışması gerçekleştiriniz.
 Seçilen ürünün en az 5 işlemi için zaman etüdü çalışması yaparak standart süresini
hesaplayınız.
3.1.2. Yöneylem Uygulaması
İşletmede yöneylem araştırması kapsamında aşağıda belirtilen adımları içine alacak
şekilde bir problem belirleyip çözümünü yapınız.
 Problemi sözel olarak tanımlayınız, gerekli sayısal verileri belirleyiniz ya da tahmini
sayısal veriler kullanınız.
 Belirlenen probleme uygun doğrusal programlama modelini kurup problemi çözünüz,
duyarlılık analizini yapınız ve yorumlayınız.
3.1.3. Üretim Planlama ve Kontrol Uygulamaları
Aşağıda verilen iki farklı uygulamayı, belirtilen adımları da içine alacak şekilde
yapınız.
 Talep tahmini uygulaması;
 İşletmede yapılan talep tahmini çalışmalarını belirtiniz.
 Talebin aylık veya yıllık dağılımını bir grafik yardımı ile gösteriniz.
 İşletme ürünlerinden birinin, geçmiş satış miktarlarını dikkate alarak, ileriye
doğru 3 dönemlik tahmin değerlerinin bulunması için veri özelliklerini dikkate
alarak uygun olan tahmin yöntemi (Ortalama bazlı teknikler , Mevsimsel değişim
bazlı teknikler vb.) ile tahmin çalışması yapınız.
 Talepteki değişiklikler için işletmenin aldığı önlemleri belirtiniz.
22
 Stok takip sistemi uygulaması;
 İşletmede tutulan stok tiplerinin (hammadde, mamul, yarımamul vb.) ve stoklara
ait yapılan hesaplamaları (yeniden sipariş noktası, emniyet stoğu, ekonomik
sipariş noktası vb.) belirtiniz.
 Bu hesaplamalardan birini kullanılarak sipariş ya da üretim miktarını basit bir
örnekle bulunuz.
 İşletmede stok giriş, çıkış ve tüm hareketlerinde kullanılan takip sistemini
inceleyiniz.
3.2. SEÇMELİ UYGULAMALAR
NOT: Aşağıda verilen dört uygulamadan en az bir tanesini seçerek yapınız.
3.2.1. Ergonomi
Aşağıda belirtilen ergonomi hususlarından en az 3 tanesini, tüm işletme üzerinde ya da
işletmenin belirli bir bölümünde inceleyiniz ve sonuçlarını değerlendiriniz.
 Çevre koşulları; Isıtma, aydınlatma, gürültü, nem, titreşim, havalandırma vb.
 İnsan özellikleri; Ayakta dururken, otururken, taşıma ve yükleme yaparken ortaya
çıkan çalışma pozisyonları, yaşın, tecrübenin ve vardiyada çalışanların üretime etkisi
 İnsan makine ilişkileri; Göstergeler, kontroller, bilgi akışı, otomasyon sisteminin
özellikleri
 İnsan çalışmasının çeşitli yönleri; Motivasyon varlığı (ücretler, sosyal etkinlikler, spor
ve dinlenme tesisleri vb.)
3.2.2. Benzetim
Ele alınan herhangi bir sürecin benzetim modelini oluşturunuz ve analiz ediniz.
 Seçilen sürecin tanıtımını yapınız. (İş akışı, olaylar, durum değişkenleri, performans
ölçütleri, sistemin bileşenleri, parametreler vb.)
 Veri dağılımının tespitini yapınız. (işletmede daha önce yapılan çalışmalarda elde
edilen veriler varsa kullanılır yoksa ‘input analyzer’ kullanılarak gerekli dağılımlar
belirlenir.)
 Mevcut sistemi ARENA ile modelleyiniz, çalıştırıldığında elde edilen raporlar ve
çalışmanın değerlendirmesini yapınız.
23
3.2.3. Risk Değerlendirme
İşletmedeki birkaç iş adımı için iş güvenliği açısından risk değerlendirmesi yapınız.
 Seçilen bir iş istasyonu için olası tehlikeleri belirleyiniz.
 Belirlenen riskleri değerlendiriniz. (L tipi matris, Hata ağacı analizi, Hazop vb.
yöntemler kullanılarak)
 Risklerin kontrol altına alınması için yapılabilecek çalışmaları değerlendiriniz.
3.2.4. Montaj Hattı Dengeleme
İşletmedeki montaj hatlarından birisi için hat dengeleme çalışması yapınız.
 İşletmede dar boğazlara, ara stoklara, atıl zamana veya kullanılmayan işgücüne
sebebiyet verdiğini düşündüğünüz herhangi bir montaj hattını seçiniz.
 Mevcut durumdaki iş öğelerini tanımlayınız. Bu öğelerin her birinin standart
zamanlarını, toplam iş süresini ve ürünün çevrim süresini hesaplayınız. İş öğelerinin
atanmış olduğu iş istasyonlarını tanımlayıp üretim için gerekli olan teknolojik öncelik
diyagramını çiziniz.
 Mevcut durumda en uzun süreye sahip iş istasyonunu baz alarak her bir istasyonun atıl
süresini hesaplayınız. Teorik olarak gerekli en az istasyon sayısını bulup kuramsal
etkinliği, hat etkinliğini ve denge kaybını hesaplayınız.
 Montaj hattı dengeleme konusunda öğretilen tekniklerin herhangi birini kullanarak
hattı dengeleyiniz. Mevcut durum için yaptığınız çalışmaları dengelenmiş hat için de
yapınız. Dengelenen durumda hattın çevrim süresini, toplam iş süresini, toplam
istasyon sayısını, toplam atıl süresini ve denge kaybını mevcut durumunkiyle
kıyaslayınız.
3.3. STAJYERE ÖZEL ÇALIŞMALAR
İşletme
tarafından
yapmanız
istenen
gerçekleştirdiğiniz çalışmalar varsa açıklayınız.
24
faaliyetler
ya
da
sizin
özel
olarak
4. STAJ DEĞERLENDİRMESİ
Bu bölümde yapılan staj çalışmasını aşağıdaki başlıkları içine alacak şekilde
değerlendiriniz.
4.1. ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ İLE DİĞER MÜHENDİSLİK DALLARI
ARASINDAKİ FARKIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Staj tecrübelerinizden faydalanarak işletmedeki endüstri mühendislerinin faaliyetleri
ile diğer mühendislerin faaliyetleri arasındaki farklılıkları, yetki ve sorumlulukları
değerlendiriniz.
4.2.
İŞLETMEDE
ÇALIŞAN
ENDÜSTRİ
MÜHENDİSİ
VARSA
GERÇEKLEŞTİRDİKLERİ İŞLERLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME
Organizasyondaki endüstri mühendisleri hangi birimlerde çalışmaktadır? Bu
mühendislerin pozisyonlarını ve görev tanımlarını kısaca belirtiniz.
4.3. YAPILAN STAJIN GENEL DEĞERLENDİRMESİ
Yaz stajında elde edilen verileri ve becerileri genel olarak değerlendiriniz. Yapmış
olduğunuz stajın size ne gibi katkıları olduğundan bahsediniz. Daha iyi bir staj için varsa
önerilerinizi belirtiniz.
25
HİZMET STAJI İÇERİĞİ (2.STAJ-30 İŞGÜNÜ)
1. İŞLETME TANITIM KARTI
İşletme tanıtım kartını eksiksiz bir şekilde doldurunuz.
İŞLETME TANITIM KARTI
İsmi
Yeri
Kuruluş Tarihi
Sektör
Toplam Alan ( m2 )
Açık Alan
Kapalı Alan
Toplam Çalışan
Sayısı
Beyaz Yaka
Mavi Yaka
Çalışan Endüstri Mühendisi Sayısı
2. İŞLETME HAKKINDA BİLGİLER
Aşağıda listelenen başlık ve alt başlıkları kapsayacak şekilde işletme hakkında genel
bilgiler, işletmenin organizasyon, üretim, ürün, tesis, bilgisayar, müşteri ilişkileri, pazarlama
ve insan kaynakları hakkında bilgiler veriniz.
2.1. İŞLETME HAKKINDA GENEL BİLGİLER
2.1.1. Şirket Türü (Anonim, Limited, Şahıs veya Sermaye Şirketi vb.)
2.1.2. Hissedarlar
2.1.3. İşletmenin İçinde Bulunduğu Sektör ve Pazar Payı
2.1.4. Üretim Kapasitesi
2.1.5. Satış Hacmi
2.1.6. Pazar Ortakları ve Rakipleri
2.1.7. Tedarikçiler ve Tedarikçilerle İlişkiler
2.1.8. İşletmenin Müşterileri ve Müşterilerle İlişkileri
26
2.2. İŞLETMENİN ORGANİZASYON BİLGİLERİ
2.2.1. Organizasyon Şeması
İşletmeden bu şemaya ulaşılamıyorsa veya gizlilik politikası gereği verilmiyorsa bu
şemayı kendiniz oluşturunuz.
2.2.2. Organizasyondaki Her Bir Birimin Temel Yetki ve Sorumlulukları
İşletme organizasyon şeması içerisindeki bölümlerin hangi işleri yaptığını ve ne tür
sorumlulukları olduğunu belirtiniz.
2.2.3. Öğrencinin Stajını Yaptığı Bölümler ve Staj Takibinden Sorumlu
Çalışanlar
Staj süresi boyunca işletmede çalıştığınız birimleri, destek aldığınız ve sizin
takibinizden sorumlu çalışanları belirtiniz. Bu birimlerde sizin özel olarak yaptığınız
çalışmaları ‘3.3. Stajyere Özel Çalışmalar’ konu başlığı altında açıklayınız.
2.2.4. Organizasyondaki Endüstri Mühendislerinin Rolü
İşletme içerisinde sizin takibinizden sorumlu olan ya da olmayan endüstri mühendisi
çalışanı varsa görevleri ve yaptığı çalışmaları açıklayınız. Eğer işletmede bir endüstri
mühendisi yoksa işletme için aslında ne tür birimlerde ya da ne tür çalışmalar için gerekli
olduğunu belirtiniz.
2.3. İŞLETMEDEKİ HİZMET ÜRETİMİ BİLGİLERİ
2.3.1. İşletmenin Sunduğu Hizmetler
İşletmenin sunmakta olduğu hizmet ürünleri ile ilgili detaylı bilgi veriniz.
2.3.2. İşletmenin Hedef Kitlesi
İşletmenin ürün satışında hangi hedef kitleye hitap ettiğini ve bu alanda ihtiyaçları ne
boyutta karşıladığını anlatınız.
27
2.3.3. İşletmenin İşbirliği İçerisinde Bulunduğu Kuruluşlar
İşletmenin sunduğu hizmet faaliyetleri süresince hangi kuruluşlar ile ne tür ortak
çalışmalarda bulunduğunu, destek aldığını açıklayınız.
2.3.4. Süreç Akış Şeması
İşletmede seçeceğiniz bir veya birkaç hizmet ürünü için süreç akış şeması oluşturunuz
ve süreci iyileştirici öneriler geliştiriniz.
2.3.5. Ürün Maliyetlendirme
İşletmenin ürün maliyetlendirme sistemi hakkında bilgi veriniz. Kısa dönemlere ilişkin
örnek bir bütçe, kar-zarar tablosu oluşturunuz (Kullanılacak sayıların gerçek değerler olması
gerekmemektedir).
2.3.6. İstatistiksel Yöntemler
İşletmenin hizmet üretiminde istatistiksel yöntemlerden nasıl faydalandığını örnekler
üzerinden kısaca açıklayınız (Pazar analizi, satış planlama faaliyetleri, kalite yönetimi vb.).
2.3.7. Satış Sonrası Hizmetler
İşletmenin satış sonrasında müşteriye sunduğu imkanları açıklayınız.
2.4. İŞLETMENİN KURULUŞ YER SEÇİMİ VE YERLEŞİM BİLGİLERİ
2.4.1. İşletme Yerinin Yer Seçimi Açısından Değerlendirilmesi
Staj yapılan işletmedeki yer seçimini etkileyen kriterlerin/faktörlerin (fiziksel büyüme
kolaylığı, işgücü teminin kolay olması, ulaşım olanakları, hammaddeye veya tedarikçilere
yakınlık, vb.) neler olduğunu belirtip kısaca açıklayınız. Mevcut yerleşimi, belirlediğiniz
kriter/faktörlere uygunluk açısından değerlendiriniz.
28
2.4.2. İşletmede Bölümlerin Yerleşimini Gösteren İş Yeri Krokisi
Staj yapılan işletmenin yerleşimini gösteren detaylı krokiyi ve departman yerleşimini
içeren işyeri krokisini çiziniz.
2.5. İŞLETMEDE BİLGİSAYAR SİSTEMİ BİLGİLERİ
2.5.1. İşletmenin Yazılım ve Donanım Alt Yapısı
İşletmede gerçekleştirilen yazılım destekli faaliyetleri belirtiniz (Bilgisayar destekli
tasarım, benzetim sistemleri, bilgisayar destekli taşıma, depolama, malzeme tanımlama,
malzeme takip, etiketleme sistemleri vb.). Bu amaçla kullanılmakta olan yazılım ve
donanımlar hakkında kısaca bilgi veriniz.
2.5.2. İşletmede Kurumsal Çapta Kullanılan Yazılım Hakkında Bilgi
Staj yapılan işletmede kullanılmakta olan yönetim bilgi sistemleri yazılımlarını (ERP,
MRP, SAP, CRM, eBA vb.)inceleyiniz. Kullanılmakta olan yazılım modülleri ve işletmede ne
amaçla kullanıldığı hakkında bilgi vererek sistemin girdi ve çıktılarını açıklayınız. Eğer
işletmede herhangi bir bilişim sistemi mevcut değilse işletmenin ihtiyaçları göz önüne
alınarak uygun olabilecek bir sistem öneriniz ve önerdiğiniz sistemde olabilecek girdi ve
çıktıları belirtiniz.
2.6. İNSAN KAYNAKLARI
2.6.1. İşletmede İnsan Kaynakları Biriminde Gerçekleştirilen Faaliyetler
Personel takibi, oryantasyon, işe alma süreci, personel değerlendirme süreci, ücret
sistemi gibi faaliyetler hakkında bilgi veriniz.
2.6.2. İşletmede Çalışanların Eğitimleri İçin Yapılan Faaliyetler
İşletmenin personelleri için sunduğu mesleki eğitim ve kişisel eğitim faaliyetlerini
açıklayınız.
29
2.7. PAZARLAMA VE MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ
2.7.1. İşletmenin Pazarlama Sistemi, Politikası ve Stratejileri
İşletmenin üretim ve satış planlarını içeren pazarlama amaçlarını, bu amaçlara ulaşmak
amacıyla izlediği yöntemleri açıklayınız.
2.7.2. İşletmenin Pazarlama Biriminin Temel Fonksiyonları
İşletmedeki pazarlama biriminin yaptığı işleri açıklayınız ve birim çalışanlarının
görevlerini açıklayınız.
2.7.3. Müşteri İlişkileri Yönetiminde Yapılan Faaliyetler
Müşterilerin takibi, bilgilendirilmesi, memnuniyet analizleri, müşteri istek ve öneri
sistemleri vb. konular hakkında bilgi veriniz.
2.7.4. İşletmeye Şikâyet Bildirildiğinde İzlenen Yöntem
İşletmenin sunmuş olduğu bir hizmeti için gelen şikâyetin alınmasından müşteriye geri
bildirimin yapılmasına kadar geçen süreci inceleyiniz.
2.8. YATIRIM PLANLAMA FAALİYETLERİ
İşletmenin yatırım planlama faaliyetleri ile kısa ve uzun vadeli planlamaları hakkında
bilgi veriniz. Bu planların nasıl ve kimler tarafından alındığını açıklayınız.
2.9. KALİTE YÖNETİMİ
Firmanın kalite yönetim faaliyetleri konusundaki politikasını anlatınız. Kalite kontrol
uygulamaları hakkında detaylı bilgi veriniz. Eğer varsa, firmanın sahip olduğu kalite
belgelerini belirtiniz.
30
2.10. İŞLETMEDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BİLGİLERİ
İşletmede uygulanmakta olan iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalardan, alınan
tedbirlerden bahsediniz.
3. UYGULAMALAR
Aşağıda açıklanan uygulama çalışmalarını işletme bünyesinde gerçekleştiriniz.
3.1. YAPILMASI ZORUNLU UYGULAMALAR
NOT: Aşağıda verilen ‘İş Etüdü, Yöneylem Araştırması, Üretim Planlama ve Kontrol
ve Ergonomi’ uygulamalarının staj süreci boyunca yapılması ve belirtildiği şekilde staj
defterinde açıklanması zorunludur.
3.1.1. İş Etüdü Uygulaması
Seçilen bir iş istasyonu için aşağıda belirtilen adımları içine alacak şekilde metot ve
zaman etüdü çalışması yapınız.
 İşletmede varsa daha önce yapılmış olan iş etüdü çalışmaları hakkında bilgi veriniz.
 Üzerinde iş etüdü çalışması yapılacak seçilmiş ürün için bütün üretim aşamalarını
içeren iş akış şemasını çiziniz ve ürün ağacını oluşturunuz.
 Seçilen iş istasyonu için; işi basitleştirme, operasyonu hızlandırma ve verimlilik gibi
konuları dikkate alarak bir metot etüdü çalışması gerçekleştiriniz.
 Seçilen ürünün en az 5 işlemi için zaman etüdü çalışması yaparak standart süresini
hesaplayınız.
3.1.2. Yöneylem Uygulaması
İşletmede yöneylem araştırması kapsamında aşağıda belirtilen adımları içine alacak
şekilde bir problem belirleyip çözümünü yapınız.
 Problemi sözel olarak tanımlayınız, gerekli sayısal verileri belirleyiniz ya da tahmini
sayısal veriler kullanınız.
 Belirlenen probleme uygun doğrusal programlama modelini kurup problemi çözünüz,
duyarlılık analizini yapınız ve yorumlayınız.
31
3.1.3. Üretim Planlama ve Kontrol Uygulaması
Aşağıda verilen talep tahmini uygulamasını, belirtilen adımları da içine alacak şekilde
yapınız.
Talep tahmini uygulaması;
İşletmede yapılan talep tahmini çalışmalarını belirtiniz.
Talebin aylık veya yıllık dağılımını bir grafik yardımı ile gösteriniz.
İşletme ürünlerinden birinin, geçmiş satış miktarlarını dikkate alarak, ileriye
doğru 3 dönemlik tahmin değerlerinin bulunması için veri özelliklerini dikkate alarak
uygun olan tahmin yöntemi (Ortalama bazlı teknikler , Mevsimsel değişim bazlı teknikler
vb.) ile tahmin çalışması yapınız.
Talepteki değişiklikler için işletmenin aldığı önlemleri belirtiniz.
3.1.4. Ergonomi
Aşağıda belirtilen ergonomi hususlarından en az 3 tanesini, tüm işletme üzerinde ya da
işletmenin belirli bir bölümünde inceleyiniz ve sonuçlarını değerlendiriniz.
 Çevre koşulları; Isıtma, aydınlatma, gürültü, nem, titreşim, havalandırma vb.
 İnsan özellikleri; Ayakta dururken, otururken, taşıma ve yükleme yaparken ortaya
çıkan çalışma pozisyonları, yaşın, tecrübenin ve vardiyada çalışanların üretime etkisi
 İnsan makine ilişkileri; Göstergeler, kontroller, bilgi akışı, otomasyon sisteminin
özellikleri
 İnsan çalışmasının çeşitli yönleri; Motivasyon varlığı (ücretler, sosyal etkinlikler,
spor ve dinlenme tesisleri vb.)
3.2. SEÇMELİ UYGULAMALAR
NOT: Aşağıda verilen üç uygulamadan en az bir tanesini seçerek yapınız.
3.2.1. Benzetim
Ele alınan herhangi bir sürecin benzetim modelini oluşturunuz ve analiz ediniz.
 Seçilen sürecin tanıtımını yapınız. (İş akışı, olaylar, durum değişkenleri, performans
ölçütleri, sistemin bileşenleri, parametreler vb.)
 Veri dağılımının tespitini yapınız. (işletmede daha önce yapılan çalışmalarda elde
edilen veriler varsa kullanılır yoksa ‘input analyzer’ kullanılarak gerekli dağılımlar
belirlenir.)
32
 Mevcut sistemi bir benzetim programı ile modelleyiniz, çalıştırıldığında elde edilen
raporlar ve çalışmanın değerlendirmesini yapınız.
3.2.2. Risk Değerlendirme
İşletmedeki birkaç iş adımı için iş güvenliği açısından risk değerlendirmesi yapınız.
 Seçilen bir iş istasyonu için olası tehlikeleri belirleyiniz.
 Belirlenen riskleri değerlendiriniz. (L tipi matris, Hata ağacı analizi, Hazop vb.
yöntemler kullanılarak)
 Risklerin kontrol altına alınması için yapılabilecek çalışmaları değerlendiriniz.
3.3. STAJYERE ÖZEL ÇALIŞMALAR
İşletme
tarafından
yapmanız
istenen
faaliyetler
ya
da
sizin
özel
olarak
gerçekleştirdiğiniz çalışmalar varsa açıklayınız.
4. STAJ DEĞERLENDİRMESİ
Bu bölümde yapılan staj çalışmasını aşağıdaki başlıkları içine alacak şekilde
değerlendiriniz.
4.1. ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ İLE DİĞER MÜHENDİSLİK DALLARI
ARASINDAKİ FARKIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Staj tecrübelerinizden faydalanarak işletmedeki endüstri mühendislerinin faaliyetleri
ile diğer mühendislerin faaliyetleri arasındaki farklılıkları, yetki ve sorumlulukları
değerlendiriniz.
4.2. İŞLETMEDE
ÇALIŞAN
ENDÜSTRİ
MÜHENDİSİ
VARSA
GERÇEKLEŞTİRDİKLERİ İŞLERLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME
Organizasyondaki endüstri mühendisleri hangi birimlerde çalışmaktadır? Bu
mühendislerin pozisyonlarını ve görev tanımlarını kısaca belirtiniz.
4.3. YAPILAN STAJIN GENEL DEĞERLENDİRMESİ
Yaz stajında elde edilen verileri ve becerileri genel olarak değerlendiriniz. Yapmış
olduğunuz stajın size ne gibi katkıları olduğundan bahsediniz. Daha iyi bir staj için varsa
önerilerinizi belirtiniz.
33
EK-1
Yer : Kimya Laboratuarı
Faaliyet : Çimento Numunesinin Hazırlanması
Tarih : 09.09.2013
İş Akış Şeması Tipi
Metot:Mevcut
İş Akış Şeması (ÖRNEK)
Özet
İşlem
Taşıma
Bekleme
Kontrol
Depolama
Zaman (dk)
Uzaklık (m)
Maliyet
SEMBOL
Çeşit: İşçi
SIRA OLAY
1
2
Çimentonun getirilmesi
Çimentonun elek üzerine konup elenmesi
Mevcut
4
3
Önerilen
Tasarruflar
Zaman
(dk)
Uzaklık
(m)
Metot Ve Önerisi
12
50
24,92
59
5,3
Demir mıknatısın elek yanına getirilmesi
3
4
5
6
7
1,4
Mıknatısla elek üstündeki maddenin toplanması
0,85
Elek üstünde kalan demirden arındırılmış maddenin öğütülmesi
4,8
Kuru cam balonun elek yanına getirilmesi
0,25
Öğütülen maddenin kuru cam balona konup çalkalanması
İşlem
Taşıma
Kontrol
Gecikme
6
0,32
Depolama
34
3
EK-2
BAŞABAŞ NOKTASININ HESAPLANMASI
Üretim miktarına bağlı olarak toplam gelirler ve toplam giderlerin değişimini veren başa
baş grafiğinde başa baş noktası şöyle hesaplanır:
Toplam gelirler= Toplam giderler
p: Birim satış fiyatı,
v: Birim değişken maliyeti değeri,
F: Toplam sabit maliyet
Q: Üretim miktarı olmak üzere ilgili formüller şunlardır:
P*Q = F + v*Q
Q= F/ (p-v)
EK-3
VERİMLİLİK ORANININ HESAPLANMASI
Üretim miktarının üretim faktörlerine oranı olarak tanımlanan verimlilik, "toplam faktör
verimliliği" ve "kısmi verimlilik" diye iki gruba ayrılır.
Toplam faktör verimliliği = Toplam üretim miktarı (output)/Toplam girdi miktarı
(input)
Üretim faktörlerinin her birinin ayrı ayrı verimlilikleri veya kısmi verimlilikleri şöyle
ifade edilir:
35