işlem öncesi risk yönetimi (ptrm)

advertisement
BISTECHÖNCESİ
Üye Bilgilendirme
İŞLEM
RİSK Toplantısı
YÖNETİMİ
(PTRM)
XX/09/2015
14/01/2016
06/04/2016
İçerik
o Genel Bilgiler
o Kullanıcı ve hesabın yetkisine ilişkin kontroller
o Risk grubu kontrolleri
o Teminat kontrolleri
o Pozisyon limiti kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
İçerik
o Genel Bilgiler
o Kullanıcı ve hesabın yetkisine ilişkin kontroller
o Risk grubu kontrolleri
o Teminat kontrolleri
o Pozisyon limiti kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
İşlem Öncesi Risk Yönetimi – Genel Yapı
o İşlem Öncesi Risk Yönetimi;
• İşlem ve takas platformları ile bütünleşmiş bir uygulama kullanılarak yapılır.
• Pre-trade (emir öncesi) ve At-trade (emir sonrası) olmak üzere farklı iki
aşamada kontrollere imkan verir.
• Borsa ve üyelere işlemlerin yanı sıra emirlerden kaynaklanan riski takip ve
kontrol olanağı sağlar.
o İşlem Öncesi Risk Yönetimi uygulamasının hedef kullanıcıları:
• Borsa ve Takasbank
• Pozisyonların yanı sıra
emir akışını
kontrol etmek
isteyen takas üyeleri
BISTECH
Üye Bilgilendirme
Toplantısı
• Sponsorlu Erişim (Sponsored Access) kullanıcılarına sponsorluk yapan üyeler
XX/09/2015
İşlem Öncesi Risk Yönetimi – Genel Yapı
Takas Sistemi
RXP
Emir Öncesi Risk
Kontrolleri
Emir Defteri
Eşleştirme Motoru
Emir Değerleme
Gateway
Kullanıcı
Yanıt
Teminat
Hesap Yapısı
Pozisyonlar
Yeni Emir
Bulunması Gereken Teminat
Hesaplaması
RX
At-Trade Risk
Kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
RTM
Takas
Batch’leri
Teminat
Hesabı
Enstrüman Hiyerarşisi
Borsa
(Borsa İstanbul-BI)
Pazar
Enstrüman Grubu
(Örn: VİOP Endeks Türev Pazarı)
(Örn: Vadeli İşlem Sözleşmeleri)
Enstrüman Tipi
Dayanak Varlık
(Örn: Endeks Vadeli İşlem
Sözleşmeleri)
(Örn: BIST 30 Endeks)
Enstrüman Sınıfı
(Örn: BIST30 Endeks Vadeli İşlem
Sözleşmeleri)
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
İşlem Gören Sözleşmeler
(Örn: F_XU0301216,
F_XU0301216)
XX/09/2015
Partition Yapısı
•
Alım-Satım sistemi iki gruptan (partition) oluşacaktır. Sözleşmeler bu gruplara
dayanak varlık bazında ayrılacaktır.
Partition 1
Partition 2
AKBNK, ARCLK, EKGYO, EREGL,
GARAN ve ISCTR
Diğer Dayanak Varlıklar
**Yeni dayanak varlıklar açıldıkça bu dağılımda güncelleme olacaktır.
•
Bir sözleşme hangi grupta ise o gruplardan emir gönderilmekte ve yine bu
gruplardan gönderilen emire cevap verilmektedir.
•
FIX-OE (OrderEntry) veBISTECH
OUCH kanallarında
her iki Toplantısı
gruba ayrı ayrı bağlantı kurulması
Üye Bilgilendirme
gerekmektedir.
XX/09/2015
İçerik
o Genel Bilgiler
o Kullanıcı ve hesabın yetkisine ilişkin kontroller
o Risk grubu kontrolleri
o Teminat kontrolleri
o Pozisyon limiti kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Kullanıcı ve Hesabın Yetkisine İlişkin Kontroller
o Emir girişinde PTRM tarafından kullanıcı ve hesabın yetkisine ilişkin bazı kontroller yapılır;
•
Kullanıcı ve sözleşme kontrolü
o Kullanıcı sadece yetkisi olduğu sözleşmelerde emir gönderebilir.
•
Hesap no kontrolü
o Hesap no girilmeden veya var olmayan bir hesap numarasından emir
gönderilemez.
•
Hesap no ve sözleşme kontrolü
o Her hesap no, yetkili olduğu sözleşmelerde emir girebilir.
•
Kullanıcı ve hesap no kontrolü
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
o Kullanıcı kendisine atanmış hesaplar ile emir gönderebilir.
XX/09/2015
İçerik
o Genel Bilgiler
o Kullanıcı ve hesabın yetkisine ilişkin kontroller
o Risk grubu kontrolleri
o Teminat kontrolleri
o Pozisyon limiti kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri
o Emir gönderen/ işlem yapan kullanıcıların neden olabileceği risklerin kontrolünde aşağıda
belirtilen limitler kullanılır:
• Maksimum emir büyüklüğü
• Pozisyon risk limitleri
• Emir/sn limiti
• İşlem yapılabilir enstrüman kısıdı
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri
Emir Defteri
2
RXP
Emir Öncesi Risk
Kontrolleri
Gateway
Kullanıcı
1
Takas Sistemi
Eşleştirme Motoru
Emir Değerleme
4
Yanıt
3
Teminat
Hesap Yapısı
Pozisyonlar
Yeni Emir
4
6
Bulunması Gereken Teminat
Hesaplaması
RX
5
At-Trade Risk
Kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
RTM
Takas
Batch’leri
Teminat
Hesabı
Risk Grubu Kontrolleri
• Üyenin kullanıcılarının gruplandırılmasıyla risk grupları oluşturulur.
• Bir üye farklı risk limitleriyle oluşturulmuş birden çok risk grubuna sahip olabilir. Bir
kullanıcı birden fazla risk grubuna atanamaz.
• Her risk grubu için farklı Borsa ve üye limitleri tanımlanabilir.
• Risk gruplarına ait risk limitleri ve risk hesaplama yöntemi enstrüman sınıfı & tipi
seviyesinde belirlenebilir.
• Belirlenen limitlerin aşılması durumunda ilgili risk grubu engellenir.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri
Pozisyon Limitleri
Enstrüman X
Borsa
Maksimum Emir
Büyüklüğü
Pozisyon Limitleri
Enstrüman Y
Sponsor Olunan
Müşteri
Maksimum Emir
Büyüklüğü
Risk Parametreleri
Pozisyon Limitleri
Enstrüman Z
Maksimum Emir
Büyüklüğü
Emir/sn Limiti
Üye
Risk Grubu
E-Posta Uyarıları
Kullanıcılar
Bildirimler
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
Bildiriler (%)
İkazlar (%)
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – Risk Hesaplama Yöntemleri
o Risk hesaplama yöntemleri:
• Adet (sözleşme adedi)
• Miktar (sözleşme adedi*sözleşme büyüklüğü)
• Hacim (sözleşme adedi* sözleşme büyüklüğü* fiyat*döviz kuru)
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – Maksimum Emir Büyüklüğü
o Maksimum emir büyüklüğü bir emrin maksimum miktarı, değeri ya da hacmidir.
o Bir emir sisteme kabul edilmeden maksimum emir büyüklüğü kontrolünden geçer.
o "Emir Büyüklüğü " (miktar/ değeri/ hacim) ≥ " Maksimum Emir Büyüklüğü " ise emir
girişine izin verilmez.
o " Maksimum Emir Büyüklüğü ", enstrüman sınıfı & tipi seviyesinde farklılaştırılabilir.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – Pozisyon Risk Limitleri
o Her bir risk grubu için enstrüman sınıfı & tipi seviyesinde farklı limitlerin belirlenmesi
mümkündür.
o Bir risk grubu enstrüman sınıfı & tipi seviyesinde
belirlenmiş olan limitlere eriştiğinde bu risk grubu
içindeki kullanıcıların emir girmesi ve işlem
yapması engellenir.
a
Bekleyen Alım Emirleri
b
Bekleyen Satım Emirleri
c
Alım İşlemleri
d
Satım İşlemleri
e
Net İşlemler
e = |c-d|
f
Toplam Alım
f = a+c
g
Toplam Satım
g = b+d
h
Toplam Net Alım
ı
Toplam Net Satım
o Pozisyon limitlerinin hesaplanmasında
kullanılacak olan yöntem değer, miktar veya
hacim olarak belirlenebilir.
h = c-d+a Üye Bilgilendirme Toplantısı
BISTECH
ı = d-c+b
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – Enstrüman Limiti Aşımı
o Enstrüman bazında belirlenmiş risk limitlerinin aşılması halinde risk grubu enstrümanı
limit ihlali durumuna geçer.
o Bir risk grubu enstrümanı limit ihlalindeyken, risk grubu içindeki kullanıcılar:
• İhlal edilmiş enstrümanlarda yeni emir giremez.
• İhlal edilmiş enstrümanlarda mevcut emirlerinde değişiklik yapamaz.
• Bekleyen emirleri iptal edebilir.
• İhlal edilmemiş enstrümanlarda emir girişine devam edebilir.
o Risk grubu içindeki kullanıcıların limit aşımını önleyecek şekilde bekleyen emirleri iptal
etmesiyle ihlal sınırlaması otomatik olarak kalkar.
o Borsa ya da üye risk grubu tarafından ihlal edilen limiti gün içinde arttırarak ihlal
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
durumunu kaldırabilir.
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – Emir/sn Limiti
o Emir/sn limiti, emir iletim oranına uygulanacak olan kısıtlamadır.
o Borsa ve üyeler tarafından risk grubu bazında farklı limitler belirlenebilir ve iki limit
arasından kısıtlayıcı olan uygulanır.
o Sisteme gönderilen yeni emirlerin kontrolüne dayanır ve aşağıda belirtilen emirler
kontrolde dikkate alınmaz:
•
•
•
•
Emir iptalleri
Reddedilen emirler
Emir güncellemeleri
Emir defterinde kalmayan emirler (Giriş anında işleme dönen emirler hesaba katılır)
o Bu kontroller, saniyenin 10’a bölünmesiyle oluşan zaman dilimlerinin her birinde bir
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
kere yapılır.
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – Emir/sn Limiti Aşımı
o Emir iletim hızının belirlenen limitin onda birinden daha yüksek olması durumunda
limit aşımı gerçekleşir.
o Emir/sn limitinin aşılması halinde, kullanıcının bağlı olduğu risk grubu engellenir.
o Engellenmiş bir risk grubu içindeki kullanıcılar:
• Yeni emir giremez.
• Bekleyen emirleri güncelleyebilir.
• Bekleyen emirleri iptal edebilir.
• Sisteme bağlanabilir, broadcast alabilir ve sorgulama yapabilir.
o Emir/sn limiti ihlalinden kaynaklanan engelleme gün içinde otomatik olarak
kaldırılmaz ancak üye veya borsa tarafından manuel olarak kaldırılabilir.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
o Limit ihlalinin gerçekleştiği gün manuel olarak kaldırılmamış engellemeler ertesi işlem
günün başında otomatik olarak kaldırılır.
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – İşlem Yapılabilir Enstrüman Kısıdı
o Bir risk grubu içerisindeki kullanıcıların işlem yapabileceği enstrümanlara sınırlama
getirilmesi mümkündür.
o İşlem yapılabilen enstrümanların kısıtlanması halinde kullanıcılar yalnızca risk limiti
tanımlanmış enstrümanlarda işlem yapabilir.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – Örnekler
Geçerli Enstrüman
Tipleri
USD/TRY VİS
Kullanıcı Tipi 1
EUR/USD VİS
Kullanıcı Tipi 2 Döviz VİS
Kullanıcı Tipi 3 Döviz VİS
Kullanıcı Tipi 4 USD/TRY VİS
EUR/TRY VİS
Kullanıcı Tipi
Risk Grubu
M1_M1_1
M2_M2_1
M3_S1_1
M3_S1_2
M3_S1_3
Üye
Kullanıcı
Kullanıcı M11
Üye 1 Kullanıcı M12
Kullanıcı M13
Kullanıcı M21
Üye 2
Kullanıcı M22
Üye 3 Kullanıcı M31
Kullanıcı 1
Sponsor
Kullanıcı 2
Olunan
Kullanıcı 3
Müşteri 1
Kullanıcı 4
Kullanıcı Tipi
Kullanıcı Tipi 1
Kullanıcı Tipi 1
Kullanıcı Tipi 1
Kullanıcı Tipi 2
Kullanıcı Tipi 2
Kullanıcı Tipi 3
Kullanıcı Tipi 4
Kullanıcı Tipi 4
Kullanıcı Tipi 4
Kullanıcı Tipi 4
Kullanıcılar
Kullanıcı M11
Kullanıcı M12
Kullanıcı M13
Borsa Tarafından Belirlenen
Enstrüman
Genel Limitler
Kullanıcı M21
USD/TRY VİS (A)
1.000.000
Kullanıcı M22
BISTECH Üye
Bilgilendirme
Toplantısı 1.000.000
EUR/TRY
VİS (B)
Kullanıcı 1
EUR/USD VİS (C)
1.000.000
Kullanıcı 2
Döviz VİS (D)
5.000.000
Kullanıcı 3
Kullanıcı 4
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – Örnek I & II
Risk Grubu
M1_M1_1
Risk Grubu
M2_M2_1
Enstrüman
Geçerli Sözleşmeye Geçerli
Üye Limiti Borsa Limiti
Kısıdı
Enstrüman
Erişim
Limit
USD/TRY VİS
50.000
100.000
√
√
50.000
Kullanıcı M11
EUR/TRY VİS
50.000
100.000
X
X
0
√
Kullanıcı M12
EUR/USD VİS
0
1.000.000
√
√
500.000
Kullanıcı M13
Döviz VİS
500.000
500.000
X
√ (A & C) 500.000
Kullanıcılar
Enstrüman
Enstrüman
Geçerli Sözleşmeye Geçerli
Üye Limiti Borsa Limiti
Kısıdı
Enstrüman
Erişim
Limit
USD/TRY VİS
50.000
100.000
√
√
50.000
Kullanıcı M21
EUR/TRY VİS
50.000
100.000
√
√
50.000
X
Kullanıcı M22
EUR/USD VİS
600.000 1.000.000
√
√
500.000
Döviz VİS
500.000
500.000
√
√
500.000
Kullanıcılar
Enstrüman
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Üst seviyeden devrolan limit
Risk Grubu Kontrolleri – Örnek III & IV & V
Risk Grubu
M3_S1_1
Risk Grubu
M3_S1_2
Risk Grubu
M3_S1_3
Kullanıcılar
Kullanıcı 1
Kullanıcı 2
Kullanıcılar
Kullanıcı 3
Kullanıcılar
Kullanıcı 4
Enstrüman
Geçerli Sözleşmeye Geçerli
Üye Limiti Borsa Limiti
Kısıdı
Enstrüman
Erişim
Limit
USD/TRY VİS
50.000
100.000
√
√
50.000
EUR/TRY VİS
100.000
100.000
√
X
0
√
EUR/USD VİS
1.000.000 1.000.000
X
X
0
Döviz VİS
500.000
500.000
X
√ (A)
50.000
Enstrüman
Enstrüman
Geçerli Sözleşmeye Geçerli
Üye Limiti Borsa Limiti
Kısıdı
Enstrüman
Erişim
Limit
USD/TRY VİS
50.000
100.000
√
√
50.000
EUR/TRY VİS
100.000
100.000
√
√
100.000
X
EUR/USD VİS
1.000.000 1.000.000
X
X
0
Döviz VİS
500.000
500.000
X
√ (A & B) 150.000
Enstrüman
Enstrüman
Geçerli Sözleşmeye Geçerli
Üye Limiti Borsa Limiti
Kısıdı
Enstrüman
Erişim
Limit
USD/TRY VİS
100.000
100.000
√
√
100.000
BISTECH
Üye Bilgilendirme
Toplantısı √
EUR/TRY
VİS
100.000
100.000
√
100.000
√
EUR/USD VİS
100.000
100.000
X
X
0
Döviz VİS
150.000
500.000
X
√ (A & B) 150.000
Enstrüman
XX/09/2015
Üst seviyeden devrolan limit
Risk Grubu Kontrolleri – E- Posta Uyarıları
o Bir risk grubunun riskinin herhangi bir bildirim seviyesini aşması halinde, risk grubuna ait
bildirim listesindeki tüm alıcılara e-posta gönderimi yapılır.
o Üç tip bildirim seviyesi vardır:
• Bildiriler: Uyarının en düşük seviyesidir.
• İkazlar: Uyarının en yüksek seviyesidir.
• İhlaller: Risk limitleri aşılmıştır.
o Bir risk grubu için tanımlanmış her limit, bir işlem gününde sadece bir bildiri, ikaz ve ihlal
e-postası oluşturur.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – Gün İçi Değişiklikleri
o Aşağıdaki değişiklikler PTRM uygulaması ara yüzünde her zaman için yapılabilir ve etkin
duruma gelir:
• Limitlerin güncellenmesi (pozisyon limitleri, emir/sn limiti, maksimum emir büyüklüğü)
• İkaz & bildiri yüzdelerinin ve e-posta uyarılarının güncellenmesi
• E-posta alıcılarına ekleme yapılması
• Risk gruplarının engellenmesi ya da engellemelerin kaldırılması
• Emir/sn limiti ihlalinden kaynaklanan engellemenin kaldırılması
• Bir risk grubuna dahil edilmiş kullanıcıların işlem yapabileceği sözleşmelerin
kısıtlanması
• Bir risk grubuna dahil edilmiş
tekToplantısı
seferde tüm bekleyen emirlerinin
BISTECHtüm
Üyekullanıcıların
Bilgilendirme
iptal edilmesi
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – Ertesi Gün Değişiklikleri
o Aşağıdaki değişiklikler PTRM uygulaması ara yüzünde her zaman için yapılabilir ancak bir
gün sonra sistem açıldığında etkin duruma gelir:
• Yeni bir limit ekleme ya da mevcut bir limiti silme
• E-posta uyarılarını tetikleyen eşik değerlerinin güncellenmesi
• E-posta alıcılarının silinmesi
• Risk gruplarına yeni kullanıcı eklenmesi
• Yeni bir risk grubu oluşturulması ya da mevcut bir risk grubunu silinmesi
• Bir risk grubundan kullanıcı çıkarılması
• İzlenen kullanıcının değiştirilmesi
• Varsayılan grubun belirlenmesi
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Risk Grubu Kontrolleri – İzlenen Kullanıcı & Varsayılan Grup
o İzlenen Kullanıcı
• Bir risk grubu, borsa üyesinin belirlenmiş bir kullanıcısının bağlantı durumunun izlenmesi
üzerine yapılandırılabilir. Bu kullanıcının belirlenmesi tercihe bağlıdır.
• Bu kullanıcının bağlantısının kopması halinde, bağlantı yeniden sağlanana kadar, risk
grubuna dahil edilmiş tüm kullanıcıların emir girişi engellenir ve bekleyen tüm emirleri
iptal edilir.
o Varsayılan Grup
• Bir risk grubunun varsayılan grup olarak belirlenmesi halinde, kullanıcı alanı geçerli
kullanıcı id’si içermeyen işlemlerin riski bu grup altında takip edilir. Aksi halde, bu
işlemler toplam riske yansıtılmaz.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
İçerik
o Genel Bilgiler
o Kullanıcı ve hesabın yetkisine ilişkin kontroller
o Risk grubu kontrolleri
o Teminat kontrolleri
o Pozisyon limiti kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Teminat Kontrolleri - I
• Emir giriş/düzeltme/iptal anında, ilgili emir de dikkate alınarak, hesap bazında
teminat yeterliliği kontrolü yapılır.
• Teminat yeterliliği, PTRM tarafından hesaplanan ‘bulunması gereken teminat’ değeri
ile takas sisteminden gelen ‘kullanılabilir teminat’ değeri bilgisinin karşılaştırılmasıyla
kontrol edilir.
Bulunması Gereken Teminat > Kullanılabilir Teminat
Yetersiz Teminat
• Teminat yeterliliğini sağlayan emirler sisteme kabul edilir, yetersiz teminatı olan
hesaplara ait emirler reddedilir.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Teminat Kontrolleri - II
• PTRM tarafından hesaplanan ‘bulunması gereken teminat’ değerinin takas
sisteminden gelen ‘kullanılabilir teminat’ değerini aşması halinde hesap riskli duruma
düşer.
• Riskli durumda olan bir hesap yalnızca pozisyon kapatıcı emir gönderebilir.
• Riskli durumda olan hesapların bekleyen emirlerinin iptal edilmesi konfigürasyon ile
mümkündür.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Teminat Kontrolleri - III
• PTRM, risk hesaplamalarını yaparken gün başında ve gün içinde takas sisteminden
aldığı bilgileri kullanır.
• Hesap yapısı, gün başı pozisyonları ve risk hesaplamalarına baz oluşturan
parametreler gibi bilgiler PTRM tarafından gün başında; kullanılabilir teminat bilgisi
ise gün içinde gerçek zamanlı olarak takas sisteminden alınır.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Teminat Kontrolleri - RTM
• PTRM, gün içinde takas sisteminin gerçek zamanlı risk hesabı yapan bileşeni olan RTM
ile bütünleşmiş çalışır.
• Bir işlem gerçekleştikten sonra, hesabın son pozisyon bilgisi ve gün içinde yeni
fiyatlara göre güncellenmiş parametreler dikkate alınarak RTM tarafından bulunması
gereken teminat ve kullanılabilir teminat hesaplanır.
• Kullanılabilir teminatın güncel değeri ve bu değer hesaplanırken dikkate alınan ilgili
güne ait işlem bilgileri RTM tarafından PTRM’e gönderilir.
• RTM’den gelen güncellemenin ardından PTRM,
o Teminat yeterliliği kontrolünde güncel kullanılabilir teminat değeri bilgisini kullanır.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
o ‘Bulunması gereken teminat’ değerini hesaplarken RTM hesabına dahil edilmiş
işlemlere ilişkin bir hesaplama yapmaz.
XX/09/2015
İşlem Öncesi Risk Yönetimi – Genel Yapı
Takas Sistemi
RXP
Emir Öncesi Risk
Kontrolleri
Emir Defteri
Eşleştirme Motoru
Emir Değerleme
Gateway
Kullanıcı
Yanıt
Teminat
Hesap Yapısı
Pozisyonlar
Yeni Emir
Bulunması Gereken Teminat
Hesaplaması
RX
At-Trade Risk
Kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
RTM
Takas
Batch’leri
Teminat
Hesabı
İşlem Öncesi Risk Yönetimi – Genel Yapı
Takas Sistemi
RXP
RXP
Emir
Emir Öncesi Risk
Risk
Kontrolleri
Kontrolleri
Emir Defteri
Eşleştirme Motoru
Emir Değerleme
Gateway
Kullanıcı
Yanıt
Teminat
Hesap Yapısı
Pozisyonlar
Yeni Emir
Bulunması Gereken Teminat
Hesaplaması
RX
At-Trade Risk
Kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
RTM
Takas
Batch’leri
Teminat
Hesabı
İşlem Öncesi Risk Yönetimi – Genel Yapı
Takas Sistemi
RXP
Emir Öncesi Risk
Kontrolleri
Emir Defteri
Eşleştirme Motoru
Emir Değerleme
Gateway
Kullanıcı
Yanıt
Teminat
Hesap Yapısı
Pozisyonlar
Yeni Emir
Bulunması Gereken Teminat
Hesaplaması
RX
At-Trade Risk
Risk
At-Trade
Kontrolleri
Kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
RTM
Takas
Batch’leri
Teminat
Hesabı
İşlem Öncesi Risk Yönetimi – Genel Yapı
Takas Sistemi
RXP
Emir Öncesi Risk
Kontrolleri
Emir Defteri
Eşleştirme Motoru
Emir Değerleme
Gateway
Kullanıcı
Yanıt
Teminat
Hesap Yapısı
Pozisyonlar
Yeni Emir
Bulunması Gereken Teminat
Hesaplaması
RX
At-Trade Risk
Kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
RTM
Takas
Batch’leri
Teminat
Hesabı
Teminat Hesaplamasında Kullanılan Parametreler
o PTRM, ‘bulunması gereken teminat’ değerini mevcut işlemleri, bekleyen emirleri ve bu
emirlerin gerçekleşmesi halindeki en kötü durum senaryosunu dikkate alarak hesaplar.
o PTRM algoritması teminat hesaplamasında aşağıdaki parametreleri kullanır:
• Birim Teminat (unit margin) – Sözleşme bazında uzun/ kısa olmak üzere belirlenir.
• Birim Teminat Katsayısı (unit margin coefficient) – MCA bazında belirlenir.
• Bekleyen Emir Teminatı Katsayısı (open orders coefficient) – MCA bazında belirlenir.
• Netleştirme Katsayısı (netting coefficient) – Sözleşme grubu bazında belirlenir.
• Tüketim Katsayısı (consumption coefficient) – MRA bazında belirlenir.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Teminat Kontrolleri – Sözleşme Grupları
• PTRM, ‘bulunması gereken teminat’ değerini hesaplarken sözleşme gruplarını esas
alır. Aynı dayanak varlığa sahip ya da dayanak varlık fiyat hareketleri yakın olan
sözleşmeler aynı grupta yer alır.
• Bir sözleşme grubunun ‘bulunması gereken teminat’ değerine katkısı hesaplanırken bu
grup altındaki sözleşmeler arasındaki netleştirme hesaplamaları yapılır ve her
sözleşme grubu için uzun ve kısa taraftaki riskler ayrı ayrı incelenerek en kötü durum
senaryosu oluşturulur.
• Bir hesabın pozisyon ve emir bulunan tüm sözleşme gruplarının teminata katkısı
toplanarak ilgili hesap için ‘bulunması gereken teminat’ değeri hesaplanır.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Teminat Hesaplaması - Örnek
Sözleşme
Birim Teminat (Uzun)
Birim Teminat (Kısa)
F_XU0300416
900 TL
900 TL
Birim Teminat Katsayısı = 1
Bekleyen Emir Teminatı Katsayısı = 0,5
Netleştirme Katsayısı = 1
Tüketim Katsayısı = 1
Pozisyon
Sayısı
Bekleyen
Emir Sayısı
Gönderilen
Emir Sayısı
Emir Girişi
0
0
1 (alış)
450 TL
2.300TL
Emir kabul edilir.
Emir Girişi
0
1 (alış)
1 (alış)
900 TL
2.300TL
Emir kabul edilir.
1 (uzun)
1 (alış)
0
1.350 TL
2.300TL
RTM Güncelleme 1 (uzun)*
1 (alış)
0
450 TL
1.400TL
Emir Girişi
1 (uzun)*
1 (alış)
3 (alış)
1.800 TL
1.400TL
Emir Girişi
1 (uzun)*
Üye
Bilgilendirme
1 BISTECH
(alış)
1 (alış)
900Toplantısı
TL
1.400TL
İşlem
2 (uzun)
1 (alış)
0
1.350 TL
1.400TL
RTM Güncelleme 2 (uzun)*
1 (alış)
0
450 TL
400TL
İşlem
Bulunması Gereken Kullanılabilir
Teminat (PTRM)
Teminat
XX/09/2015
XXX
Emir reddedilir.
Emir kabul edilir.
Riskli Hesap
Teminat Kontrolleri - Kullanıcılar Tarafından Oluşturulan Sözleşmeler
• Normal seans süresince kullanıcılar pay, endeks ve döviz opsiyon sözleşmeleri için
vade tarihini ve kullanım fiyatını belirli kısıtlar altında değiştirerek sistemde olmayan
opsiyon sözleşmelerini anlık olarak oluşturabilir.
• Kullanıcılar tarafından oluşturulan bu sözleşmelerde risk değerlerinin güncellenmesi
sonrasında işlem yapabilir.
• Risk değerleri güncellemesi tamamlanana kadar bu sözleşmelere gönderilen emirler
reddedilir.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Teminat Kontrolleri – Özel Emirler
Mevcut özel emir işleyişi yerine işlem raporlama (trade reporting) özelliği kullanılacaktır.
o Tek Taraflı İşlem Raporlama
İşlemin tarafları
farklı üyelerdir
Üyelerden biri kendi
işlemine ait bilgileri ve
karşı üye kodunu
sisteme iletir.
Karşı üye kendi
bilgilerini girerek gelen
işlem raporlamasını
tamamlar.
o Çift Taraflı İşlem Raporlama
İşlemin tarafları aynı
üyedir
Üye işleme ait bilgileri
(fiyat, hesap, miktar vb)
sisteme iletir.
Herhangi bir teyide
gerek kalmaksızın
işlem gerçekleşir.
Üye Bilgilendirme
Toplantısı
• Özel emirler de sistemeBISTECH
kabul edilmeden
önce teminat
kontrollerinden geçecek ve
yetersiz teminat durumunda reddedilecektir.
• Bekleyen emir teminatı katsayısı özel emirler için daima ‘1’ olarak belirlenecektir.
XX/09/2015
Teminat Kontrolleri – Bağlı Emirler
• Bağlı emirler, miktarları aynı olmak üzere tek seferde 4 bacağa kadar alış/satış emri
girişine imkan veren emir tipleridir.
• Tek seferde girilen bu emirler için "biri diğerini iptal eder" koşulu geçerlidir.
• Bağlı emirler teminat hesabına aşağıda belirtildiği gibi dahil edilir:
o Bağlı emir alış emri ise: uzun birim teminatı en yüksek olan sözleşmedeki emir
teminat hesabına dahil edilir.
o Bağlı emir satış emri ise: kısa birim teminatı en yüksek olan sözleşmedeki emir
teminat hesabına dahil edilir.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Teminat Kontrolleri – Koşullu Emirler
• Koşullu emirler fiyat koşullu ya da seans koşullu olabilir ve koşul sağlanana kadar aktif
değildir.
• Aktif olmayan koşullu emirler aktivasyon anına kadar teminat hesabına dahil edilmez.
• Koşullu emirler, aktivasyon anında teminatın yetersiz olması halinde reddedilir.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Teminat Kontrolleri – Tarihli ve İptale Kadar Geçerli Emirler
• Tarihli ve iptale kadar geçerli emirler gün başlarında sisteme yüklenir ve bu esnada
herhangi bir teminat kontrolü yapılmaz. Bu esnada emirlerin reddedilmesi ya da iptal
edilmesi söz konusu değildir.
• Tarihli ve iptale kadar geçerli emirlerin sisteme yüklenmesinin tamamlanmasının
ardından teminatın yetersiz olması halinde ilgili hesap riskli duruma gelir.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Teminat Kontrolleri – Aktif Olmayan Emirler
•
Üye temsilcileri aktif olmayan emir gönderebilir ya da emirlerini kendi isteği ile askıya
alıp gün içerisinde istediği zaman tekrar aktif hale getirebilir.
(Local Inactivation)
o Bu emirler yalnızca temsilci bilgisayarında bulunur, emir numaraları yoktur,
derinlik ekranlarında yer almaz ve teminat hesaplamasına dahil edilmez.
•
Bekleyen emirler, sistem tarafından otomatik olarak da inaktif duruma getirilebilir.
(Central Inactivation)
o Sistem tarafından inaktif duruma getirilen emirler teminat hesabına dahil
edilmeye devam eder.
o Örnek:
 Normal seansta girilen " Tarihli " ve " İptale Kadar Geçerli " emirler, emir girişinde off-hours
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
seçeneği seçilmezse inaktif edilerek after hours seanslarına aktarılmaz.
 Gerekli konfigürasyonun yapılması durumunda bağlantının kopması gibi belirli durumlarda,
emirler sistem tarafından otomatik olarak inaktif duruma getirilebilir.
XX/09/2015
İçerik
o Genel Bilgiler
o Kullanıcı ve hesabın yetkisine ilişkin kontroller
o Risk grubu kontrolleri
o Teminat kontrolleri
o Pozisyon limiti kontrolleri
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Pozisyon Limiti Kontrolleri
• Mevcut durumdaki pozisyon limiti kontrollerinin uygulanması planlanmaktadır.
• Gün başındaki pozisyonlara göre limitler belirlenir ve gün boyunca kullanılır.
• Gün içerisinde limit aşımında ilgili yatırımcı için bir kısıtlama uygulanmaz.
• Gün başındaki kontrollerde limit aşıldıysa, ilgili yatırımcı sadece pozisyon azaltıcı emir
girebilir.
• Piyasa bazında da pozisyon limiti kontrolleri yapılır. Gün başındaki kontrollerde limit
aşıldıysa sadece pozisyon azaltıcı emirler girilebilir.
• Limit aşımına yakın olunduğunda ve limit aşıldığında bilgilendirme e-postaları gönderilir.
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
BISTECH Üye Bilgilendirme Toplantısı
XX/09/2015
Teşekkürler!
Download