juri raporu

T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
Kenan GÜVENÇ görüşü;
Genel Değerlendirme Gerek jüri kombinasyonu gerek yarışma alanının yapısı i6bariyle mimarlık ortamının çeşitli sorunlarıyla sıcak-­‐içten bir karşılaşmanın gerçekleşmesi kişisel beklen6m olmasına karşın bu gerçekleşmedi. Yusuf A@lgan’ın Anayurt Oteli kitabından Erden Kıral’ın yap@ğı aynı adlı o nefis film de Zebercet’in izlenmesi ve yanına şehir kulüplerinde cumhuriye6n yeni bir aristokrat sınıf yaratma tahayyülünün fotoğraflarına erişmek, mekansal pra6ğin hangi yönde işle6lmesi gerek6ğine ilişkin iki tasarımsal veri olurdu. İçinde boğulduğu konvansiyonel pra6klerden başka dünya tanımama bağnazlığı içinde, gündelik yaşamı bilerek ıskalamayı haya@nın ekseni yapmış bir topluluğun, daha uzun süre varlığını ne üniversitede ne piyasa ortamında sürdürme vesai6 yoktur. Yeni düşünce kaynaklarına erişmemiz gerek6ği kanaa6ndeyim. 3 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Zeminin kütleleş6rilmesi çamlık için, koruluğu iki parçalı hale ge6rilmesi anlamına gelir. Koruluk, hacimsel anlamda cüsseleşmemiş bu alanda yayılmayı sürdürür ve fakat kütleleşmiş zeminin ar@k bir parçası haline gelir. Eğer “zemin” ağaçlığın sürekli şekil değiş6ren bir ağacı olarak görülür ise eleş6rimin içeriğinin de paylaşılabileceği kanaa6ndeyim. Koruluğun aslında harekete yaslı düzene sahip tek komponen6 zeminidir. Kütleleşen-­‐ka@laşan zemin, hareke6ni de donduracağı için koruluğun tüm haya6ye6 bu zeminin nüfusuna geçer ve haya@n canlı kısmı ölür. Koruluk, natürmort resme döner. Yapay ışık içinden ışıdığı nesnenin kirliliğini siler. Dolayısıyla işte bu “kir”den arınmış nesnelerin düzenlediği dünya ar@k este6ze bir dünyadır. Este6ze ve natürmort… bu tasarıma yönelik eleş6rimdir. Bunun dışında; yarışma önerisinin bina bileşenlerinden ya da binalardan değil bir aydınlatma apara@ ve soyut nesnemsi şeylerden kurulu olması tasarımcılarının kaygılarının dünyayı anlamak olduğuna beni ikna etmiş6r. 5 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Yarışma önerilerinde Beaux-­‐Art deyimi ile iki tasarım “par6si” var: 1-­‐ programı bir parçalılık şidde6 içinde birimler halinde ve bir de 48 sıra no’lu ve bu önerideki gibi kentsel ölçeklerde monoli6k kütle olarak ele alanlar… 5 sıra no’lu tasarım oluşturduğu bir kabuk içinde düzenlediği program parçalarının seri dizilişinden ibaret. Bu düzen dış alanda kendisi ile koruluk arasında açık alan/meydansı bir zeminin hazırlayıcısı. Sorunlar burada başlıyor. Koruluğun zaten açık alan olma vas]nın yanında türeyen bir açık alan ister istemez bu zemine açılan her programı o zeminin uzan@sı haline ge6riyor. Sonunda ortada, sabitlenmiş, kararlı kapalılıklar değil bu alanın nişleri elimizde kalıyor. oysa program, defaetle belir^ğim üzere kalıcı ve kararlı bir yapılaşma aradığının ipuçlarıyla dolu. Monoli6k kütlenin zarfladığı bu nişlerin tek geçerliliği ar@k zarflamanın kendisine gerekçe olması hali olarak kalıyor. Keskin bir kentsel/kamusal düzen, alt-­‐ölçekler olarak belirmesi gereken kişisel kullanım bölgelerini oluşturmadan ,hep o ilk oluştuğu andaki büyüklüğü koruyor.yani bir tür gigan6zm ya da obeziteye yol açıyor. Diğer par6deki yani domes6k düzenlerde eksik olan şey burada abar@lı bir varlık ediniyor. buna rağmen 5 no’lu öneri, 48 no’lu önerinin dominant olma hırsını paylaşmadığı için daha humanist bir modernist kimlik edindiği için ödül grubunda olması için oy kullandım. 1
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
11 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü İleride işleyen zamanda, kendilerine verilen işlevi üstlenemeyecek denli anlam açısından zayıf konstrüksiyonlar olmasına karşın ça@ ka@nda gezinen çerçeveler ile zaman içinde oluşacak bir peyzaj düzeni önermesi tasarımın en kayda değer yanıdır. Kütle büyüklükleri ve alan içinde yer alma kompozisyonları da olumlu olmasına karşın, özellikle alanın sert eğiminin kütleleşme düzenleriyle karşılanarak değil, pra6k olarak merdivenler ile çözümde aranmasını eleş6rmekteyim. Yarışmaya gelen öneriler içinde program beklen6lerini karşılamaya en yakın tasarımlardan biridir. Çamlık içinde önerilen havuz Çamlık Korusu için çok tar@şmalı bir öneridir. Çamlığın varlığını tehdit eden şey onun kent tara]ndan nesneleş6rilme şidde6nin ararılmasıdır. Havuzun bu nesneleş6rme şidde6ni arardığı düşüncesindeyim. Çamlık yoğun şekilde peyzaj düzenlemelerince nesneleş6rilmiş ve dekora6f bir hal almaya yakın hale ge6rilmiş6r. Mimari dilin oluşumu adına aktarılan yaklaşıma dair enformasyonun, içeriler için aşırı dışarısı için kıtlık halinde olduğu açık@r. 14 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Erbaa bir pişmiş toprak ülkesidir. Neoli6k dönemin çok zengin arkeolojisinin erişilebilinen kalın@larına dek uzanan bu yapma kültürünü yapı inşa sisteminin referansı haline ge6rilmesi yarışmaya büyük katkıda bulunmuştur. Bu tasarıma eleş6rim bu noktadan başladı. Tuğla’dan bir yapı ile tuğla kullanmış bir yapı arasında şüphesiz bir fark vardır. Tektonik eğer yapının maddileşme araçlarının karakter olarak ışıması ise tuğla tektoniği bir yapı oluşumunu tuğlaya borçlu olmalıydı, maddileşmesinin geldiği bir aşamasında yapı malzemesi olarak tuğlayı kullanması değil. Bu eleş6rimi destekleyecek önemli bir kanıt yapılaşma düzeninin “katlı” yapı olmasıdır. Kanımca, katlı yapıların döşeme türetmesi fakat zemin oluşturmaması, tabliye için betonarme sistemin seçilmiş olmasından öteye alt ve üst hacimler arasında etkileşimin kurulup kurulmaması ve nasıl kurulduğuna bağlıdır. Katlı olması ile hacimler geçişmesi arasındaki bu ontolojik farklılık, yapı imgesinin oluşumu açısından önemlidir. Yapılaşma tüm hassasiye6yle sonuçta endüstriyel bir ken6n konut imgesine dönüşmüştür. Kentsel ve kamusal iz saydamlaşmış@r. Öte yandan yerleşim tercihleri açısından alanın etkili açılış yüzünde, 254 kotunda mugak yeralmış@r. sorun mugağın orada olması değildir. bu mugak… eğer bu denli haya6 bir yeri işgal edecek ise mugak örneğin “al-­‐git” sistemi içinde çalışan bir mugak olarak programa6k dönüşüme uğramalı ve kullanımı dışarı açılmalıydı. Her iki konuya karşın Yeni Erbaa Çamlık Sosyal Habita@ yarışmasının programının domes6k bir imge içinde eri6lmeye çalışılarak, tuğla kullanılması tara]mdan önemli iki zengin girdi olarak yorumlanmış@r. 31 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Yeni Erbaa Çamlık Sosyal Habita@ Programını tanımlayacak metaforik bir ifade bulmamı isteseler sanırım benim için en uygunu “alandan bulunmuş ağır bir taşın bir daha kaldırılamayacak şekilde büyüyeceği başka bir yere taşınması” derdim. Bu tasarımın yapısı bu durumun tam tersi bir argümanı beslemekte. Çadırda kalmanın duygusu ne ise bu tasarımın mekansal pra6kler atmosferide aynı duygudadır. Kamp çadırı, sizin ayağa bile kalkamadığınız sadece yatarak orada bulunabileceğiniz bir bedensel hareket sınırlamasına indirgenmiş işleviyle iş görür. Bu nedenle hiçbir çadıra güzel bir rüya görme arzusuyla girmeyiz. Bu an’ın uçuculuğuna yaslı ve ka@ işlevsel düzene indirgenmiş bir yapının, Erbaa‘da olması arzu edilen “yeniden bir araya gelmenin vesilesi” yapılar olsun talebini karşılaması 2
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
söz konusu değildir. Tasarıma değil tasarımcısının böyle bir yapıyı tasarlama arzusuna olumlu oy verdim. 48 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Barkodlu mimarlığın bir örneği. Modernizm kendi adına tescilli android kullanıcıları yaratmadan hiçbir binayı üretmez. Yani tasarlama gibi zihnin soyut olan ile maddi dünya arasındaki dalgalanan eşiğinin tüke6cilerini de aynı anda ürünüyle birlikte imal etmesi onun kendini yeniden üretme dinamiğidir. Modernizm bir android kültür olarak mimarlığı insanlığın üzerine saldığından bu yana, yani 19. yy ikinci yarısında Mayıs 1851’de Kristal Palas’ın açılışından bu yana mimarlık insanın yuvalandığı kişisel habitus’u ile dünya arasındaki bağları silen bir kültürün ikinci el ahlakı, simulasyon aygı@ olagelmiş6r. bauhaus ile birlikte ampirik bir dünyaya sıçrayan modernist mimarlık pra6kleri, 2. Dünya Savaşının yaraağı büyük göç dalgasının unsurlarının Amerika’da kendine zero-­‐point-­‐tabula rasa bir kültürel ortam bulmasıyla üniversite pra6klerini de kendine katmasıyla sonuçlanmış@r. Türkiye tüm bu pra6ğin yansımalarını kendi eği6m gerçekliği olarak içselleş6rme olanağını ancak kentleşmenin belirli bir düzeyinde ve metropol üniversiteler bünyesinde (ODTÜ,İTÜ,…) bulabilmiş6r. 90’ların sonlarından bu yana piyasa koşullarını, üniversiter bilgi akışlarını ve özelde yarışmaları güdüleyen dinamik işte bu modernist radyasyondur. Radyasyonun yarışmadaki karşılığına bakalım: 48 no’lu projenin amiral gemisi olan ilk papasında; yakındaki prizma6k kütlenin üzerinde yazan “Hotel” yazısını “Museum” ile değiş6rin, hiçbir şey değişmez. Erbaa sözcüğünü Kopenhag ile değiş6rin yine hiç birşey değişmez. Yarışma tarihini 2011 olarak değiş6rin yine hiç birşey değişmez, müellifleri İsveçli ya da Hollandalı, haqa Çinli olabilir, hissetmezsiniz bile. Yer ve zaman duygusu o modernist simulasyon aygı@nca emilmiş6r. Ve öte yandan bir yarışma düşünün: yeri 1938’de depremle yok olmuş. Esas yerleşim alanı yerine başka bir yakada yeniden inşa edilmiş. Bu yüzden ülke tarihinin cumhuriyet projesinin vitrinlik örneklerini sergileyebilecek denli geniş alan edinebilmiş. Ülkelerini 1920’lerde terk etmek zorunda bırakılmış Ermeni yapı ustalarının yokluğunda, bina üre6mini yakın çevreden ge6rdiği Karadenizli ustalar ile telafi etmiş, hemen herkesin bir ötekini paylaşılan ya da paylaşılmayan felaketlerden dolayı tanımış, çok zengin bir tarım kültürünü kentli haya@nın kanaviçesi haline ge6rmiş ve Kelkit Vadisi’nin ılıman iklimiyle bezeli küçük bir yerleşim, mütevazi büyüklükler içinde sosyal haya@nı canlandırmaya çabalıyor. 48 no’lu projenin o tüm çok geçişliliği yutan anıtsal, meydan okuyucu otel girişinin üzerindeki “Hotel” yazısını “Zebercet’in Anayurt Oteli” olarak değiş6rmesinin mümkün olup olmaması meselesini zihnimde çok tar@ş@m. Tüm varlığım ile bu tasarıma muhalif oldum, tasarımcılarına değil. 36 Sıra No’lu Üçüncülük Ödülü “bu6k mimarlık” örneği… Yeni dönem tasarım paradigmalarını kullanıyor. Yapı çeperlerinde açıklıklar düzeni içerideki tek-­‐hacimliliğe ölçek müdahaleleri yapmakta ve bu tavır iç atmosferde zenginlik doğuruyor. Alanda dörtlü kütleleşmenin sıra dizilimli düzeni birbirleriyle program+kütle morfolojisi ikilisinin etkileşimlerine kapalı -­‐ birbirlerine sadece bakıyorlar birbirlerinin varlıklarını göze6p kütlelerinin şekillenmelerini karşılıklı etkilemiyorlar -­‐ bu nedenle aralarında etkin kentsel/kamusal alan yaratamıyorlar. Modernizmin her haya6 yaşam potansiyelini kendi maddileşme formatlarının ögesi haline ge6rmek için yap@ğı indirgemeye ilişkin bariz tavrını, “yakın çevresiyle” yani ar@k kent tara]ndan nesneleş6rilmiş Çamlık Koruluğu ile ve zemin ile ilişkisinde dışa vuruyor. Aslında yapılaşmanın tüm mimari düzeni; geniş, büyük ve yatayda uua yayılan bir alanın ortasında gerçekleş6ğinde, insanların bir tür agorafobi ye tutulmamak için bina diplerine doğru kaçışmalarına olanak veren türde bir ‘landscape’ düzeninin parçası gibi. 3. ödül için başka bir öneriyi desteklediğim 3
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
için olumsuz karşı oya sahibim. Mimari proje yarışmalarında “piyasa konvansiyonellerinin dilinden…” kişisel tavır üre6lemez kanısındayım. Oysa bu yarışma hem içerik ve kapsamı, hem de jüri kombinasyonu ile tam da kişisel tavrın cüretkar tarzda sergilenebileceği bir yarışma idi. Özellikle bu tasarım ekibinin açığa çıkar@lması gereken yaklaşım zenginliklerine sahip olduğu kanısında olduğum için ve aynı zamanda bu eleş6riyi gerçekleş6rmek için ödül grubuna kadar çeşitli aşamalarda, yükselmesi için olumlu oy kullandım. 66 Sıra No’lu İkincilik Ödülü Kapalı ve özel bir amaçla bir araya gelmiş bir topluluğun yerleşim örgütlenmesi için geçici bir kamp alanı olma hissiya@nı eleş6rdiğim bu öneri yarışmanın yüksek nitelikli tasarımlarından biriydi. Parçalılığın şidde6 benzer yaklaşımlarda olduğu gibi domes6k bir ortamı sağlamış@r ve fakat aynı nedenle kentsel/kamusal alan belirmeleri, domes6k olmanın alt ölçekteki mekan düzenlerinin de, kişilerce aşırı özelleş6rilmeye uğra@lmasına , dolayısıyla “vücuqa demir eksikliği” gibi kentsel/
kamusal kullanım alanı eksikliğine yol açmaktadır. Çamlık içindeki alanın toplanma alanı olarak yeniden ele alınmasının alanı ak6ve edebileceğine kaniyim -­‐ metal konstrüksiyon çerçeveler hariç-­‐ programın bina olarak gerçekleş6ği bölgedeki maddileşmelerin, Erbaa’nın sosyal haya@nın tüm ögelerini açık alanlarda da bir araya ge6rebilme marife6 bu nedenle belirememiş6r. oysa mekansal pra6kler birebir -­‐yakın ölçekte-­‐ yoğun ve rafine yer hissi ile dona@lmış@r. Mimari düzenini adım adım ilmikler halinde örülmesi -­‐dar geçitler, kot farklılaşmaları, konsol saçaklar, nişler ve teraslamalar-­‐ ve dolayısıyla beklenmedik –şaşır@cı açılımlara sahip olması çok olumludur.bu an örgütlenmeleri yani enstantane bağlan@ların gücünün zayıfladığı yer yapının maddileşme pra6kleri; yani tektoniği. Metal konstrüksiyon çerçeveler ile tanımlı panoların hadveli elemanlar ile oluşturulması ya da ince yonu kesme taş duvar ile kaplama man@ğında yüzeyleşmesi geçicilik etkisini ararmış@r. oysa program neredeyse Yusuf A@lgan’ın “Anayurt Otelinin” Zebercet’ini alanda dolaşırken görmek istemektedir. Geçicilik etkisinin yoğunluğu verili programın reddi olacak denli fazladır. Çünkü geçicilik üzerine geldiği ortama kendi oluş man@ğını koşulsuz dayatmaktan başka bir şey değildir. 61 Sıra No’lu Birincilik Ödülü Programın gerçekleşmesini umduğu verilerine ve Erbaa sosyo-­‐kültürüne en çok yakınlaşan tasarımdır. Evcil bir çevre kurma fikri, strateji olarak doğru olmasına karşın küçük bir kentsel yerleşimin sosyalliğini kurma biçimlerini dışarlaması nedeniyle evet, domes6k fakat aynı anda kentsel olması mümkün olamamış@r. bu durum, tüm eleme aşamalarında tara]mdan eleş6rilmiş6r.’ mangal’ belediye lokantası evrensel olarak kabul görülebilir bir program yorumu olabilir, fakat ‘hamak’ lobi solipsizm örneği bir önermedir. Bu kentli davranış sapmasının öte ucunda ise kütleleşmelerin tüm yüzlerinin pencere ve kapı açıklıklarınca düzenlenmiş olması nedeniyle “kırsal” yapılara dönüşmüş olmaları vardır. Prizma yüzü duvarların tüm yüzeyleri ile değil bu üzerlerindeki açıklık büyüklükleri ile çevrede süren hayata binayı katmaları bu “kırsal” kokunun ana sebebidir. Önerilen mimari düzen mekansal pra6kler olarak bir türlü kentsel düzeyde ifadeler olmalarını tam anlamıyla sağlayamamış@r. Ancak kentsel/kamusal kullanımlarca hisse^rilmesi mümkün olan nötr kullanım bölgelerinin oluşamaması özellikle belediye otelini kullanan sakinlerinin mahremiyetlerini bir ölçüde sorunlu kılmaktadır. Bunlara rağmen, 61 no’lu önerinin; yarışma sonrası jüri eleş6rileri de dikkate alınarak yarışmacılarca -­‐ gerekli buldukları ve arzu e^kleri sürece -­‐ yapılacak küçük müdahaleler ile beklen6lere uygun, etkili bir fiziki çevre yaratması çok mümkün görünmektedir. 61 no’lu öneri ülke mimarlık yarışmaları pra6ğine etkili bir tavır taşımış@r. Bu tavır insanların tüm 4
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
çevre ili etkileşimlerinin binalarca kodlanmış “enformasyonlar” ile yöne6lmesi ve yönlendirilmesi yerine, faaliyet anında beliren ve ancak şahsi güdülenme, niyet ve arzularca spontane açığa çıkarılabilecek türden bir mimari düzen içinde ele alınmalarıdır. Örneğin; Çamlık ile ilişkisini “ilişkisizlik” üzerine kurması bu açıdan çok etkili bir ortam verisi oluşturmaktadır. Erbaa içinde gerek fiziki büyüklüğü gerek sadece tek 6p ağacın koleksiyonu olmasından dolayı Çamlık iyice nesneleşmiş bir doğa parçasıdır. Düzenleme adına konulacak her taş Çamlık Korusunun biraz daha nesneleşmesinin müsebbibi olacak@r. Bu yüzden salt duvarlar aracılığıyla kesikli ve kısmi bir çeper oluşumuna gitmek önerinin alana gösterdiği hassasiye6n ifadesidir. (ahşap konstrüksiyonlara ilişkin imge ve bilgilerin abar@lı biçimde tüm bir papayı işgal etmesi ise önerinin asıl ve radikal yanının perdelenmesine yol açmış@r) Bu radikal tavır programda istenenlerin bileşenlerine çözündürülemez monoli6k bina bileşkesi olan ana kütle vasıtasıyla maddileş6rilmesi yerine, yapıların yapı bileşenlerinden saçak, duvar, post(dikme), eşya vb. gibi yapı bileşenlerinden oluşmasıdır. Bu düzendeki parçalılık şidde6 son derece olgun bir kıvam ile önerilmiş6r; ne ufalanmış, kırın@lanmış bir düzen, ne monoli6k ve ka@laşmış kütleler düzeni… Yeni Erbaa Çamlık Sosyal Habita@ Yarışmasına gelen ka@lımların tümünden bu haliyle ayrışmış olan 61 no’lu tasarım yedek üye Sayın Zeki Şerifoğlu’nun deyişi ile mimarlığın mimarlık söylemi baskısından ötesinde bir mekansal hecelemeyi yapmış yani anonim olmayı yeğlemiş6r. Mimarlık, modernizmin ta kendisidir, başka “mimarlık” yoktur, mümkün değildir. 61 no’lu öneri de modernis^r, fakat sonuçta kendi fikrini haya@n yaşanan koşullarından damıtma yoluyla, modernizmin yaşam ihlallerini buharlaş@rma adına yüksek bir çaba göstermiş, haya@n olağan anlarını kendi fotoğra] edinmiş6r. Recep ÜSTÜN görüşü; Süreç ve Sorunlar Yarışma şartnamesinde jüri genel yaklaşımında vurgulandığı üzere "Erbaa"nın mekansal yapısında yeni dönem şekillenmelere yol açacak dönüşümleri yaratmak" vurgusu yoğun çam ağaçlarından oluşan Çamlık Korusu doğal olarak işleyen süreçleri ve sosyal değerleri içeren "doku"nun oluşturulması tasarımın temel kurucusu olması beklenirken yarışma önerilerinin temel kurucu öğeleri ağırlıklı olarak bina-­‐mimarlık ilişkilerinde aranmaktadır. Yine genel yaklaşımda belir6ldiği üzere sosyal kesiqeki tüm konumlanmaların günlük yaşam pra6ğinde kendine yer bulabileceği bir "niş-­‐girin6" olarak doku öngörülmektedir. Kentsel yaşam içinde doğa insan bütünleşmesine yeni yaklaşımlar sunabilme sosyal ilişkilenmeleri, etkileşimleri bina, meydan, sokak vb. maddileşmelere yüklemeden maddileşme koşullarını zorunluluklardan edinen yaklaşımları destekleyeceğini açıklamışken, tasarımlar çoğunlukla bu yönde yaklaşımları içermemektedir. Tüm öneriler düşünsel zeminleri bağlamında bakıldığında "kategorik" olarak "kavrayış" alanlarını, tasarımların bak@ğı dünyayı eleş6rmek üzere; • Ağırlıklı olarak öneri tasarımlar kendini "merkez" baskınlığında var etmekte, oysa beklen6ler Çamlığı işaret edebilen yaklaşımlardı. • Önerilerin kenqen mimarileşerek Çamlık bedenine üslubun eziciliğinde geliş6rilmeleri eleş6rilmiş6r. Çamlık atmosferini gözeten, kaygısı üslup olmayan kendisini çamlığa adayarak geri çekilmiş bir tasarımdan söz etmek gerekirdi. Yarışma şartnamesi ih6yaç programı bölümünde en alqa yer alan uyarı neden dikkate alınmıyor?(bknz. şartname s. 12) Tasarım da araçlarınız hazır olduğunda ki bu mimarlık, koşullara özgü araçlar geliş6rerek tasarım yapmak mimarlık yapmaktan 5
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
daha zordur. Bir başka değişle "taşıma su ile değirmen dönmez." • Örneğin; böylesine zemin baskın bir ortamda "katlı bina" yapma eğilimi nereden kaynaklanmak@r? • Tasarımlarda yer alan raporlar ile tasarımın maddileşme süreçleri arasındaki bağların ilişkisizliği iki ayrı dünyanın varlığını açıklar. Kavrayış alanı -­‐ yapma alanı birbirinden kopar@lmış@r. Oysa tasarımın maddileşme süreçlerinde görünmez olanın (kavrayış), görsel olarak (medya) aktarılamayacak olanın ifadesi yazı fazında tasarım olarak yer almalıdır. • Yunan kral mezarları gibi bina olarak Çamlık gibi bir ortama a@lmış, çevrenin (dış dünyanın) niteliklerini bünyesine kurucu öğeler olarak katamayan tasarımlar yoğunluktadır. Maddileşme koşulları bina lehine gelişirken ortama sahip çıkmak jüriye kalmış@r. • Çamlık imkan (olanakları) olarak yeterince sorgulanmaması beklenen programları literatür katalogunda oluşmasına yol açmış@r. • Bu yarışma özelinde kişisel olarak en kabul edilemez olan "ÇAMLIK ZEMİNİNİ PEYZAJ ÖGESİ OLARAK ÇİM ÖNEREN" çalışmalardır. Yabani doğası ile kendi kendi üzerine işleyen süreçler Çamlık Koruluğunun zeminidir(asla peyzaj ögesi değildir). Öneriler çoğunlukla koruluğu parka dönüştürmüşlerdir. 2.ELEME: Tasarımların bir bütün olarak, şartname, ih6yaç programı beklen6lerini içeren, çamlık koruluğu ve çevre niteliklerinin ölçek, büyüklük, maddileşme koşulları ile fiziki yapılanmanın mevcut atmosferi nasıl dönüştürdüğü sorgulanmış@r. 3. ELEME: Tasarımların maddileşme koşulları, nitelikli çevrenin yapı ve fiziki etkileriden arındırılmış binalaşma baskınlığı ile Çamlık Koruluğunu "varlık" olarak kabul eden bu etkileri öğelere dönüştürerek içselleş6rebilen yaklaşımlar arasında farklılıklar değerlendirilmiş6r. 3 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Açıklama raporunda da belir^ği üzere "yapının ölçek edinmesi" üzerine kurulu bu yaklaşım temelde bir zemin önerisidir. Çamlık koruluğuna destek olarak ışık koruluğunun maddesiz yapısı önemlidir. Çamlık habita@ yapısı gereği düşük yoğunluklu maddileşme ile uzlaşabilir. Tasarımın ve atmosferin kurucu öğesi olarak "gece"yi merkeze alması kişisel kavrayışın özelleşmiş hali olarak önemli bir çabadır. Katlı otel bloğunun kararsızlığı, orta boşluk havuz ilişkisizliği, etkinlik odağının yapısı ve maddileşme koşulları eleş6rilmiş6r. 5 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü "Kentsel Akapunktur" kavramını ödünç alarak, noktasal, avlu gibi kendi merkezini oluşturan geometrik (Euclidean) düzenler önermesi analoji ile aşılamaz. Kenqen taşınmış kamusallık kavramı son zamanlarda tasarımcıların duruma özgü geliş6remediği araçsallıkların yerine etkisiz soyutlama büyüklüğü kavramıdır. Köşenin binalaşma eğilimine karşı topoğrafik duyarlılığı önemlidir. Ancak Çamlık bedeni üzerindeki su gölet başka atmosferlerin imgesidir. A-­‐A kesi6ndeki ağaç ile toprağı arasındaki ilişki bina lehine ağacın yaşamsal aralığına sorumsuzca müdahaledir. 6
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
11 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Tasarım doğası gereği kendinden önceki mimari yapıları ve bunların kaynağını ve kavramlarını pozi6f eleş6riye tabi tutarak henüz şimdiki zamanı kapsar. Morfoloji akademik entellektüel ortamların malzemesi olabilir. Çamlık Koruluğunun değil… Her tasarım kendi özel koşullarında kendi kavramlarını kurar. Bir tasarım mevcut mimarlığa (maddileşmiş haline-­‐şekillere) bakmaz. Onun kavradığı dünyaya eleş6rel olarak bakar. Mevcut kanala müdahale, kanalı "havuz" haline ge6rmektedir. Kanal çeperinde önerilen zemin büyüklüğü ve sergi vb. programlar, kişisel ortam oluşturması gereken bir atmosferi kamusal alana dönüştürmektedir. Çamlık, koruluk olarak tutulması gereken bir atmosferdir. Tasarımın zemine yaslı yapı önerisi önemlidir. Otel odalarının hazırlıksız ilişkisi ve toprak al@nda kalan bölümler sorunludur. Önerilen havuz -­‐ çok amaçlı salon ilişkisi zorlama bir ilişkidir. Nüve ve bu6k otel aynı şey değildir. Tasarımcı nüve yerine başka bir yapı önermektedir. 14 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Tasarımın dili maddileşme koşullarını da belirler. Speküla6f gereksinim, insanın yapma eğilimine maruz kalan doğa uzlaşılması gereken bir kalıcılığa işaret eder anlayışı bilgiye dönüşmüş araçların çamlığa şidde6 olarak geri döner. Raporda azalmayı hedeflemek iç bahçe (girilemez bölge) yaratmayan olarak ifade edilse de çamlıktan bağımsız kanton oluşmaktadır. Tuğlanın malzeme olarak tasarıma taşınması ile tasarımcının baskısı al@nda şekillenmiş deri farklı şeylerdir. Otel ile kış kahvesi arasında yer alan havuzun yer edinme biçimi kesit değerlerinden anlaşılacağı üzere eleş6rilmiş6r. 31 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Gerek önerdiği başlık ile, gerekse rapor, mevcut ortama ait nitelikli bir kavrayış@r. Neredeyse tüm tasarımlardaki sorun burada da devam etmektedir. Bu ortama özgü nitelikli kavrayışlar "kendi tasarım araçlarını ve öğelerini" dolayısı ile tasarım dilini oluşturmak durumundadırlar. Öneri tasarım dili başka ortamların dilidir. Kendi ortamı içerisinde olabilecek DAĞ/YAYLA imgesi buraya yabancıdır. Nüve tasarım önerisinin zeminden kopuşu, otel önerisinin karakteri ve nüveleri yer alış düzeninin 2. durum yaratması eleş6rilmiş6r. Eski havuz ve Çamlık zemininde önerilen açık alan programları bu ortamın "koruluk" karakterini "semt parkı"na dönüştürme sorunu vardır. 48 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Tasarımın ikili yapısı, düşünce olarak da maddileşme olarak da iki ayrı kompar@mana ayırmaktadır. Plan düzleminde -­‐ buna yatay ilişkiler ağı diyelim -­‐ tasarımın binada değil de ilişkilerde araması bir değer oluşturuyorsa da, kesit ve boşluk değerleri ilişkilerinde raporda da belir^ği üzere "toprak al@na sığınan bina" önermektedir. Toprak al@ da çamlığa ai^r, çamlığın yaşamsal kaynağıdır. Tasarım zemin aracılığı ile yeryüzünün dönüştürülmesidir. Öneri tasarım karakteri olarak da Çamlık habita@"nın üstlenemeyeceği aşırı mimarlık şidde6ne maruz bırakılmaktadır. 7
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
36 Sıra No’lu Üçüncülük Ödülü Tasarımın yaslandığı ana kurgu olan sosyal, spor, barınma olarak "BLOK"lar üzerinde kategorize edilmesi gerek Çamlık Habita@’nın karekterini, gerekse de bu programlar arasındaki beklenen güçlü ilişkiler ağını, ilişkisizliğe-­‐temassız bir aralığa sürüklemektedir. Çamlıkla ilişkisinin güçlü ve duruma özgü yorumunu içermesi amacıyla karekterlendirilen "nüve"lerin bu6k otel olarak yerden, atmosferden, anlık etkilerden uzak imaj üzerinden geliş6rilmiş olmasını çamlık habita@ farkındadır. Program büyüklükleri öneride karşılanmamaktadır. Örneğin Belediye Lokantası(40 kişi), otel büyüklüğü vb... 66 Sıra No’lu İkincilik Ödülü Tasarımda önerdiği büyüklükler ve parçalanma şidde6 olumlu olmasına karşı katlı yapısı (yapay zemin) eleş6rilmiş6r. Alt ölçekte örgütlenen birimler arasındaki ilişkiler komşuluk ilişkileri önermektedir. Oysa bu ortam yabancılaşma ortamı üzerine kurulmalıydı.Çünkü birbirlerini tanımayan, sürekli değişen öznelerin yaşam atmosferini oluşturan fiziki çevreyi kuran öğelerin duruma özgü tasarlanması gerekirdi. Kent formu olarak önerilen açık alan tamda bu alanda örgütlenmesi gereken "kişisel alan" düşüncesini zedelemektedir. 61 Sıra No’lu Birincilik Ödülü Çamlık koruluğu ile öneri sta6k düzenler(programlar) arasında önerilen "bağ yapı" tasarımın temel kurucu öğesidir. Melez, saçak program, çoklu program, belirsizlik alanı veya Herman Hertzberger‘in deyimiyle "yarı özel-­‐yarı kamusal" bir yapı önermesi, benim üzerinde 66zlikle durduğum "kararlı yapı"lar arasında "kararsız yapı"lar olmadığında tasarımın bütünlüklü yapısının örgütlenemeyeceği -­‐ tamamlanamayacağı kavrayışı dikkate değerdir. Raporda belir6len "ortamlara ilişkin" ortam önerileri mimarlığa ve onun bilgisine yaslı bir dünyadan değil de, samimi olarak hepimizin gündelik hayat içerisindeki beklen6 ve taleplerinin dolaysız -­‐ kurgusuz halinden edinilmişlerdir. Örneğin; "lokanta büyük bir mangaldır" literatürde bulamayacağınız gündelik haya@n bir öğesidir. Yatay ilişkiler ağı (plan) geometrik (Euclid) olmayan bir düzende kendini kurmakta. Tasarım "Beni geometri ile anlayamazsınız" yapısını metre cinsinden ölçülemez olan karşılıklı ilişkilerin "korela6f" düzeni üzerinden kurmaktadır. İz parkuru için önerilen maddileşme naif görünse de Çamlık Koruluğu "Japon Bahçesi" karakterinde kendi kendine işleyen süreçleri(doğalar) durum ve müdahalesiz bir kavrayışa yol açabilirdi. Tasarımda önerilen "amfi" modern ideolojiden alınmış öneri tasarımın mayasına uymayan bir maddileşmedir. Bunun arkasında ki süreçler, ülke mimarlığının, üniversitelerin farklı paradigmaları desteklememesinden kaynaklandığını düşündürmektedir. Maddileşme için öneriler: Tasarımın doğasına asla müdahale etmeden yapılması önemli. Ne jürinin ne yarışmayı açan kurumların böyle bir girişimi kabul edilemez. Melez saçak programları sta6k programlarla karşılaşmadan önce ara küçük kapalılıklar önererek, giriş, hazırlık vb. isimsiz mekanlara olanak sağlamalıdır. Saçağı oluşturan maddileşme öğeleri ve düzeni tekrar gözden geçirilerek yüzeyi ve miktarı açıklık lehine değil yarı kapalılığa doğru evrilebilir. 8
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
Derya Oktay görüşü;
Yarışmaya sunulan proje önerilerinin çoğunda gelişmiş bir görsel anla@m dili izlenirken, yere duyarlılık ve temaya uygunluğun göz ardı edildiği saptanmış@r. Yarışma şartnamesinde vurgulanan ve projenin adında da yer alan ‘Çamlık Sosyal Habita@’ nitelemesinin tasarımların çok azında karşılığını bulduğu, ekolojik ve sosyal çevre sürdürülebilirliği ile ilgili önerilerin neredeyse yok denecek kadar az olduğu gözlemlenmiş6r. Yarışma temasının anahtar ögesi ve kentlerimizde nadir rastlanan türden bir doğal değer olan ‘Çamlık’, önerilerin çoğunda bir kenarda bırakılarak, kalan alan kent içinde herhangi bir arazi/parsel gibi ele alınarak sonuca ulaşmaya çalışılmış@r. Bu da sonuç ürünün ‘Çamlık Sosyal Habita@’ değil, ‘Çamlık kenarında bir merkez’ olarak biçimlenmesine neden olmuştur. Bazı projelerin raporlarında söz konusu beklen6leri karşılamaya dönük olumlu düşünceler ortaya konsa da, tasarımlarında bu düşüncelerin karşılık bulamadığı anlaşılmış@r. Bazı projelerde de Çamlık, doğal halinden uzaklaş@rılarak, bir kent parkı haline dönüştürülmeye çalışılmış@r.
3 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü
Koruluk ile ilişki kuramıyor. Koruluk içinde dolaşım iyi planlanmamış. Bu kapsamda spor sahası önerisi ekolojik/çevresel duyarlılık beklen6si ile bağdaşmıyor. Tüm arazi yapay bir düzenleme ile betonlaş@rılmış. Arazi kesi6nde açıkça görüldüğü gibi, bina kitleleri arasında bütünleşme yok. Alt ve üst koqaki binaların aynı komplekse ait olduğunu anlamak güç. Alt koqa sağır cepheli bir kitle (havuz) ile karşılama kararı, çağırıcılık açısından sorun yara@yor. Dar bir merdivenle komplekse giriş gerçekleş6rilmeye çalışılıyor. Dev dış mekan fiziksel tanımlılığa sahip değil. Binalarla çeper oluşturulamamış. Katlı otel bloğu kararsız çözümler içeriyor (planında bir strüktür izine bağlı olmayan, karşı karşıya gelmeyen duvarlar var) Herkes için erişilebilirlik özelliği yok (fiziksel engelliler, yaşılar, çocuk arabalılar, vb. kullanımına uygun değil). Işık kuleleri ile gece algısını ve kullanımını güçlendirmesi farklı ve olumlu. 5 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü
L-­‐biçim ile dış mekanı tarifleme çabası olumlu. Komplekse kent merkezinden yaya akışının söz konusu olduğu alt koqan yaklaşımda girişte otoparkların yerleş6rilmesi yanlış. Cephelerde koruluk manzarasını değerlendiren bir yaklaşım yok. Gerçekçi olmayan gösterimler var; Kuzey-­‐doğu cephesinde mevcut yapısal çevre ve sokak doğru ölçek ve konumda değil. Kompleks okunaklı (legible) değil. Tüm kitleler/işlevler aynı dilde aynı görünümde kitleler olarak karşımıza çıkıyor. 9
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
11 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü
Arazi ve çevresi ile en iyi biçimsel ve görsel ilişkiyi kuran proje. Komplekse girişin en iyi tasarlandığı proje. Çeşitlilik içinde birliği sağlaması çok olumlu. Odak noktası olabilecek bir bütünlüğü yansıtması olumlu. Kent merkezinden yaya akışı dikkate alındığında, alt koqan yaklaşımda izlenen teraslı, topoğrafyaya uyumlu biçimlenme başarılı. Doğal çevre ile barışık ve kendi içinde yeşil izlerle çeşitlilik özelliğini güçlendirmiş. Koruluk için yapılan öneri daha çağdaş bir yaklaşımla ele alınıp koruluk ve kompleks ile daha iyi bağlanabilirdi. Toprak al@nda kalan bölümlerin çözümleri sağlıklı değil. Otel ünitelerinde iç mekanlar Erbaa’da bir belediye oteli karakterinin ötesinde. Dış mekanlar içinde toplanma amacına uygun büyüklük ve nitelikte bir mekan yok. 14 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü
Yerel/geleneksel ile bağlan@ kurma çabası olumlu. Araziye uyumlu yerleşme çabası olumlu. Ancak domes6k (konut kompleksini andıran) bir imgeyi yansı@yor. Odak noktası olabilecek bir sosyal merkez imgesi oluşamamış. Kitleler arasında güçlü bir birlik/bütünlük yok. Toplanma mekanı yok. 31 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü
Arazi ve doğa ile görsel ilişki kurma çabası olumlu. Kendine özgü bir tektonik dil oluşturma çabası olumlu. Dış mekan tasarımı tek dev bir mekandan oluşuyor. Farklı amaçlarla kullanımı kolaylaş@ran bir hiyerarşi yok. Bina tasarımları olgunlaşmamış özellikte. Cephe tasarımında manzara dikkate alınmamış. 48 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü
Koruluk belirgin bir tasarım diline sahip değil. Ağaçlar önemsenmemiş gibi. L-­‐biçim ile mekana tariflenme ge6rme çabası olumlu. Otel kitlesi heykelsi; çevresiyle görsel ve (zemin ka@nda) işlevsel ilişki kuramıyor; projede “Çamlık”a adeta meydan okuyan bir mimarlık vurgusu var. Manzaranın ve güneş yönünün farkında olmayan bir yaklaşımla tasarlanmış. 10
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
36 Sıra No’lu Üçüncülük Ödülü
‘Sosyal habitat’ düşüncesine yanıt verebilen, araziye uyumlu bir yerleşim; ancak kitlelerin tek bir komplekse ait olduğunu anlamak zor. Bütünlük özelliği eksik. Görsel ve işlevsel yönlendirme sorunlu. Farklı işlevlerin birbirinin aynı biçim ve dile sahip kitleler kapsamında sunulması okunaklılık (legibility) ve yönlendirme açısından sorun yara@yor. Perspek6pe ağaçlar gerçekçi değil. Bina tasarımı tam olgunlaşmamış. 66 Sıra No’lu İkincilik Ödülü
Doğaya/araziye uyum ve duyarlılıkla biçimlenme çabası olumlu. Bütünlüğü olan bir kompleks, ancak kamusal mekan türünde olmayan dış mekanlar labirent özelliğinde. Yönlendirme sorunu var. Bina kitleleri içe dönük. Dış mekanı işlevsel olarak beslemiyor. Binalardaki dış çerçeve elemanlar gerçekçi değil. 61 Sıra No’lu Birincilik Ödülü
Öneri şartnamede (yapılaşma alanı ile ilgili) belir6len ölçütleri karşılamıyor. Tekdüze bir silüet ile algılanan kompleks çağırıcı bir odak noktası özelliğinde değil. Doğal ve yerel malzemelerle kendine özgü bir dil oluşturarak çevre ile bütünleşme çabası olumlu. Kompleksin alt koqan gelenleri yüzme havuzu kitlesiyle karşılaması olumsuz. Bir yerleşim düzenleme ilkesi ya da konsep6 yok. Kitleler arasında yönlendirme zayıf. Bağ dokusu düşüncesi çağdaş bir yorumun parçası olamamış. Bina kitleleri, kent için bir odak noktası olması beklenen bir sosyal merkeze değil de bir mesire yerine ait, geçici özellikte mütevazı birimler özelliğinde. Belediye otelinin sunulan şekilde işle6lmesi sorunlara neden olacak türde. Yüzme havuzunun çözümünde özellikle dolaşım ve hijyen açısından önemli sorunlar gözleniyor. 11
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
Ayşen ÇELEN ÖZTÜRK görüşü; Yarışma için teslim edilen 67 adet proje önerisinin, görsel anla@m dilinin kalitesinin yüksek olması ve emek yoğun bir çalışma sonucu oluştuğunun saptanmasından sonra 1. Turda eleme yapılmamış@r. 2. Tur için özellikle kişisel bakışım, sözel anla@m dili ile tasarım dilinin uyuşmadığı projelerin elenmesi yönünde olmuştur. Elediğim projelerde sözel olarak ağaç ve doğa vurgusu yapılırken, tasarım tavrı bu hassasiye6 gösterememiş6r. Şartnamede ve özellikle soru-­‐cevaplarda, Çamlık Alanının Sosyal Habita@n tamamlayıcısı değil, kurgulayıcısı olması gerekliliği şiddetle vurgulanmış@r. Bu turda elenen birçok projede, "ağaç-­‐beden-­‐mekan" ilişkisinin doğru okunamaması, alanda yapılacak Sosyal Habita@n tasarımında, büyüklük ve ölçek problemlerine yol aç@ğı düşüncesini oluşturmuştur. 3. tura 20 proje seçilmiş6r. 3. turda 20 projede, öncelikle şartnamede belir6len "Çamlık Koruluğunu kendi bahçesi haline geOrmeyecek türde bir yapılaşmayı içeren “DOKU’nun oluşturulması" yaklaşımı aranmış@r. Kişisel bakışla; bu oluşturulan dokunun, kendine özgü tektonik dilinin varlığı, bu tektonik yaklaşımın çevre ile ilişkisi ve yer-­‐el sentez vurgusu, ayrıca senaryo6k anla@m dilinin zenginliği 4. tur için seçilme kriteri olmuştur. 4. turda seçilen 9 proje arasından, jürinin yoğun tar@şmaları ile ilk 3 proje belirlenmiş, diğer 6 projede mansiyon ödülüne layık görülmüştür. 3 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Çamlık alanının gündüz olduğu kadar gece algılanabilirliğinin tasarımsal bir tavır olarak kurgulanması, ağaçların arasındaki ışık kulelerinin Çamlık alanında ağaçların koyuluğunda havada uçuşun ateş böcekleri algısı yaratacağı düşüncesiyle olumlanmış@r. Havuzun üst kısmının bir kent terası oluşturulması, iki kütle arasından giriş ve otelin düşeyde çözümlenmesi farklı bakış açısı ile zenginlik yaratmış@r. 5 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Yol kenarı boyunca duvar gibi devam eden L şeklindeki yapılaşma, kente bir çeper oluştururken, Çamlık alanını da iç bahçeye dönüştürmüştür. Kütlesel yapılaşma biçimi işletme maliyetleri açısından ekonomik gözükse de, ağaç-­‐beden ölçeğinden uzaklaşmaktadır. Özellikle en yüksek kotun bulunduğu köşe noktası, beden ölçeğini red etmektedir. Peyzaj kullanımı olumlu iken, kullanılan hazır imajlar ve çardak tektoniği tara]mdan eleş6rilmiş6r. 11 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Çamlık sosyal habita@ içerisinde, vaziyet planı doğru kurgulamış, kütle ilişkileri sokak kurgusuyla sağlanmış@r. Kütleden gökyüzüne geçişte arayüz olarak kullanılan çerçeve strüktürler, tasarımın sürekliliğini de sağlamaktadır. İç mekana ait görsellerin tasarımın genel anla@mının önüne geçecek derecede yoğunluğu eleş6rilmiş6r. 14 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Süzgeç kurgusuyla, tuğla ile tektonik bir dille oluşturulan hacimler olumlanmış@r. Tasarlanan alanda kamusallığın oluşturulamaması ve hacimlerin biçim diline dönüşmesi eleş6rilmiş6r. 12
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
31 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Tasarımsal tavır olarak zemini boşaltarak, programları üst ölçekte çözümleme ve kendine bir tektonik dil oluşturma çabası olumlanmış@r. 48 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Vaziyet planı yerleşimi, ana girişin anıtsallığı ve kamusallık kurgusuyla beraber kente bakışı sağlayan bir seyir terası oluşturulması tara]mdan başarılı bulunmuştur. 36 Sıra No’lu Üçüncülük Ödülü Vaziyet planı yerleşimi ve alanı kullanım biçimi açısından en iyi projelerden biridir. Tasarımda brütalist tavırla malzeme kullanım biçimi, doğada zıtlık yaratarak dürüst bir yapma eylemini oluşturmuştur. 66 Sıra No’lu İkincilik Ödülü Program parçalanarak alana entegre edilmiş, doğaya minimum müdahale etme fikri ile yola çıkılarak tasarım başarılı bir şekilde kurgulanmış@r. Mevcut havuz yapısının kamusal toplanma alanı olarak yeniden işlevlendirilmesi, pikselizasyon kurgusu ile oluşturulan strüktürlerin yerel malzemeler ile yeniden sentezlenmesi, konteynır hacimler arasında kalan yeni kamusal-­‐bireysel alanlar projenin başarılı yönlerini oluşturmaktadır. Hacimlerin bazı bölgelerde yığışmış olması, geçicilik kurgusu üzerinden varlığını ortaya koyması, işletme zorlukları tasarımın genel başarısına rağmen, eleş6rel tarafları arasındadır. 61 Sıra No’lu Birincilik Ödülü Genel olarak bakıldığında, şartnamede istenilen program büyüklüklerinin doğru ölçekte algılandığı, Çamlık koruluğu ile doğal bir ilişki biçimini önermesi tara]mdan olumlu bulunmuştur. Tasarım sürecinde, geçmişten kalan tüm yapay zeminlerin sökülerek, zaman içerisinde doğal floranın yeniden oluşturulma çabası ve seçici geçirgen çeper olarak adlandırılan duvarların, kente a@pa bulunması ve tüm programların belirleyicisi olması DOKU arayışına karşılık gelmektedir. Doğal ve yerel malzemelerle oluşturulan tektonik dilde tasarımın özgünlüğünü oluşturmaktadır. Tasarımda otel birimlerinin fazla saçılmış olması, teknik ve alt yapı sorunları ile işletme maliye6 açısından düşünüldüğünde, problemler olabileceği de vurgulanmalıdır. 13
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
Olgu ÇALIŞKAN görüşü; 3 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Yapı formu ya da kamusal açık alanlar 6polojisi ile olmasa bile renk ve ışık kullanımı ile kentsel imge yaratmaya yönelik etki düzeyine sahip proje, bu bağlamda kullandığı “ışık kuleleri” ile farklılık yaratmaktadır. Bununla birlikte tasarım, hem yapılaşmış alanda hem de koruluk içerisindeki çözümlerinden belli bazı zayıflıkları bünyesinde barındırmaktadır. Öncelikle yapılaşma alanının kuzey yönünde kapalı havuz üzerinde önerilen kamusal teras ile güneyindeki yapı grubu arasında oluşturulan meydan arasında önerilen teraslama, bu iki alanın (özellikle sonbahar ve kış mevsimlerinde) bir arada çalışmasını engeller niteliktedir. Benzer erişim problemi Çamlık içerisinde önerilen ve dikey herhangi ara-­‐geçişe olanak tanımayan paralel yaya eksenleri için de geçerlidir. Buna ek olarak havuz binasının doğu kenarından konumlanan dar merdivenler dışında hem yapılaşmış alana hem de Çamlık’a dışarıdan erişim koşulları tanımsız bırakılmaktadır. Aynı şekilde alanın doğusunda erişimiz bırakılarak yapımı öngörülen futbol sahasının ise tasarımın bütünsel kurgusuna ya da alanın kimliğine yönelik herhangi ar@ değer sağlamadığı düşünülmektedir. 5 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Her ne kadar yapılaşması öngörülen alan içerisindeki programı tekil bir yapı içerisinde çözülmüş olması; bu tercihle yapı-­‐açık alan ilişkilerinden oluşan çeşitlendirilmiş bir kamusal açık alanlar sistemi yaratabilme olasılığının önünü kapamış olsa da tekil kitlenin sahip olduğu form, güçlü bir iç mekan oluşumunu beraberinde ge6rmektedir. Bununla birlikte bu tür bir sert zemine dayalı tek odaklı mekan kurgusunun Çamlık alanı ile bütünleş6rilmesi öngörülen kamusal açık alan anlayışı ile uyumlu olmadığı açık@r. Yapının sahip olduğu V-­‐formunun bilinçli konumlandırılışı sayesinde Çamlık alanı yapılaşma alanını da içine alır nitelikte kuzeyba@ çeperinden tanımlı bir sınıra kavuşmaktadır. Yapının oluşturduğu yarı-­‐kapalı iç mekana cephe veren ve çeşitli noktalarından geçişkenliklere izin veren iki katlı kesit iyi ölçeklendirilmiş bir kamusal alan yaratsa da yapının yola bakan dış cephesindeki görünüş alanın var olan kimliğinin korunarak yeniden üre6mi açısından tercih edilmeyen bir dikeysellik ortaya çıkarmış@r. Koruluk içerisinde büyük oranda korunan yaya yolları ağı üzerindeki yönelim vurgularının seçimi Çamlık’ın kent içindeki konumuna referansla ortaya konmaktadır. Bu haliyle proje, yarışmaya sunulan projelerde çok sık görünmeyen bir geniş bakış açısına işaret etmektedir. Bununla birlikte koruluğun içinde önerilen ve tasarımda fazlasıyla ön plana çıkan yapay gölet, mekansal kurguya olan kısıtlı katkısı nedeniyle olumsuz olarak değerlendirilebilecek bir öğe olarak değerlendirilmiş6r. 11 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Yapılaşmış alanda önerilen yapı form yoğunluk ve kompozisyonu, belki de diğer bütün şemalar arasında en aranan niteliklere sahip6r. Bununla birlikte bu denli dokuya ve ara kamusal açık mekanlara duyarlı bir şemanın sunumunda neden bu kadar iç-­‐mekan imgesinin on plana çıkar@ldığı anlaşılamamış@r. Söz konusu kütle-­‐mekan kompozisyonundaki inceliğin koruluk içerisinde kendini yeniden üretemeyişi ise projenin değerlendirilmesinde bir başka olumsuz öge olarak karşımıza çıkmış@r. Yapılaşmış dokuda ortaya konan özgünlük, peyzaj tasarımında yerini son derece geleneksel bir yaya dolaşım sistemi ve su peyzajı diline terk etmektedir. Bu durum, tasarımın kavramsallaş@rma ye6sinin düşük olması durumu ile birleşince bütünde potansiyelini yeterince gerçekleş6remeyen bir tasarım kurgusu ortaya çıkmaktadır. 14
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
14 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü
‘Süzgeç’ temalı projede dikka6 çeken öncelikli unsur, çevre konut dokusunun yaygın (jenerik) yapı 6polojisi olan kırma ça@lı apartman bloklarının tasarım alanı içerisinde az katlı sivil mimarlık yapıları olarak yeniden yorumlanmasıdır. Buna göre hem dokuda hem de mimari biçemde özgün bir süreklilik arayışı açıkça görülmektedir. Özgün 6polojik yeniden yorum, beraberinde bir takım mekansal problemlere de neden olmaktadır. Ağırlıklı olarak tekil yapılardan oluşan oluşan yapı kompozisyonu, projenin de ana teması gereği “geçirgen” bir doku ortaya çıkarmaktadır. Dokuda oluşan kısa geçiş segmentlerinin sokaklaşarak durağan yaya hareke6ni de üzerinde barındırabilecek bir kamusal açık alan sistemi yaratabilme ye6si oldukça düşüktür. Bu nedenle “geçirgenlik”in yapılaşmış alanın kamusal mekan oluşturma potansiyeli bağlamında olumsuz bir morfolojik yaklaşım olarak yorumlanmasına neden olmuştur. Projenin, kent bütünününü ve proje alanının yakın çevresindeki hakim hareket yönelimlerini dikkate alır tavrı olumlanırken; koruluk içerisinde önerilen dolaşım sisteminin alanı oldukça keskin sürekliliklerle bölen bir geometriye sahip olduğu ve güçlü eksen uçlarının yeterince dengeli tanımlılıklar taşımadığı saptaması yapılmış@r. Projenin sahip olduğu grafik dil, tasarımın görsel temsili anlamında olumlu ögeler içermektedir. 31 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü
Projenin genel olarak önerdiği mimari imge ve ölçek ilişkileri alanın var olan peyzaj karakteri açısından uyumlu bir profil sunmaktadır. Otel nüveleri ve toplan@ salonunda kitlenin yere en az değme ilkesinin uygulanmasıyla açık alan sathının yarışma alanının kıyısında konumlandırılan iki katlı yapı bloğuna kadar yapılaşmış alanın içine çekildiği gözlenmektedir. Bununla birlikte tasarımın en önemli zaa], yapılar önünde kısmen ayrık bir biçimde konumlandırılmış alt-­‐mekan açık alan yüzeylerinin birbiri ile bütünlüğünün sağlanmayışıdır. Bir başka olumsuz tasarım yaklaşımı, yapılaşmış alanın yola bakan kuzey cephesinde yaraağı yüksek ve erişime kapalı cephesidir. Bu çözüm, proje alanına en önemli girişlerden biri olabilecek yönde tasarım alanını çevre kentsel alana kapamak anlamına gelmektedir. Çamlık alanı içerisinde “sosyal habitat”, “spor” ve “barınma” temelli ayrış@rıcı bir bölgelemenin ise çoklu ve ilişkisel nitelikte bir alan/mekan kurgusunu barındıran “habitat” kavramı ile çelişmektedir. 48 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Yarışma şartnamesi ile tanımlanan mimari programı, beş adet otel nüvesi dışında tek bir kitle ile örgütleyen proje, kapalı alan program ini yoğunlaş@rarak kamusal açık alan yaratma anlamında alterna6f bir yaklaşım sunmaktadır. Bunu yaparken kitleselliğin beraberinde ge6rdiği biçemsel riski, yapının oturuşu ve yönelimi ile biçimsel (morfolojik) anlamda başarıyla ortadan kaldırmaktadır. Yapı, içine taşıdığı yeşil düzlem ile bir tur avlu meydan yara@rken, koruluk içerisindeki yeşil alanı da yapılaşma alanı içine taşımaktadır. Her ne kadar avluya açılan cephelerin açık/geçirgen olmayışı eleş6riye konu olsa da yara@lan çim amfi ile yapı zemin kotunda ortaya konan atmosferik etkinin, alanın sahip olduğu en değerli girdilerden biri olan kuzey bakışına verdiği değerin bir yansıması olduğu kanısına varılmış@r. Bununla birlikte; koruluk içerisindeki duvarların işlevselliği sorgulanmış olsa da, alan içerisindeki yaya dolaşım izlerinin geleneksel peyzaj mimarlığı yaklaşımlarından uzak tavrı, kullanıcıyı belirli bir güzergâhta aşırı yönlendirme kaygısı taşımayan bir yaklaşım olarak olumlu bulunmuştur. 15
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
36 Sıra No’lu Üçüncülük Ödülü Proje alan bütününde önerdiği yaşam alt-­‐bölgeleri ve “mekansal bütün” / “peyzaj kurgusu” vurgusu ile yarışmanın öncelikli teması olan “sosyal habitat” kavramına yönelik en net yanı@ veren projelerden biridir. Bununla birlikte kavramsal şema düzeyinde iyi kurgulanan alan örüntüsünün açık alan düzenlemeleri ve fiziksel tasarım düzeyinde yeterince yeniden üre6lemediği görülmüştür. Mekanda insan eylemi ve kullanımı önemseyen bir ilk yaklaşımın bu duyarlılığı insan yoğunlukları ve hareket biçimlerinin daha incelikli işlendiği tasarım kesit ve görünüşlerle desteklenmesi beklenmektedir. Her ne kadar koruluk içerisinde büyük oranda korunan ağ-­‐6pi dolaşım sisteminin yönlendirici etkisi düşük bulunsa da yapıların genel oturumu ve kütle kompozisyonu ile bütünleşen rafine edilmiş yeni yapısı, kapalı program alanı – açık peyzaj alanı bütünlüğü adına projenin güçlü olduğu yönlerden biridir. Birbirine paralel bloklar, doğrusal nitelikleri gereği kendi içinde tanımlı ortak alanlar oluşturamasa da söz konusu ana yönelim alana komşu yapı adalarının yönelimleri ile uyumludur. Sahip oldukları farklı mimari programlara karşın öneri yapıların aynı biçim ve biçemle yinelenmeleri ise olumsuz nitelikte bir tasarım yaklaşımı olarak yorumlanmış@r. 66 Sıra No’lu İkincilik Ödülü
Proje, alanın peyzaj öğelerine ve zemine en az müdahale stratejisi ışığında, yapılaşmayı hafif çelik strüktür ve panel elemanları ile yönlendiren bir yapısal sistem önerisi ile algılanabilir farklılık yaratmaktadır. Bu bağlamda, koruluğa yönelik yeni bir dolaşım sistemi şema önerisi ge6rmemekte; var olan havuzun izini yeniden kullanarak kamusal açık alan yaratmaktadır. Bunun ötesinde, sistemin kamusal açık alanlar sistemi yaratma potansiyeli yeterince yüksek değildir. Bu yapısal yetersizlik, tasarımın görünüş ve kesitlerinde de algılanabilmektedir. Modüler kübik birimlerden oluşan grup-­‐
form, kendi içinde sürekliliği olan ortak odak alanlar ve sokaklar sistemi yaratamamaktadır. Tasarımda yapısal (strüktürel) sistemin kullanımının, algılanabilir mekan(lar) oluşturma kaygısını barındırmadığı saptanmış@r. Buna ek olarak, yapısal sistemin olanak verdiği konfigürasyonla esneklik beraberinde (olumlu anlamda) bir tur belirsiz yapılaşma ve yayılma koşullarını gündeme ge6rebilecekken proje, bu potansiyelin farkına varmaksızın alan içinde bitmiş bir “omurga” sistemi önermektedir.
61 Sıra No’lu Birincilik Ödülü
Karşı Görüş: Proje, ken6n birçok bölgesinde arazi düzenlemesinde sıklıkla rastladığımız is6nat duvarlarını Çamlık Koruluğu’nda alanın sınırlarını tanımlayan bir tür çeper ögesi olarak önererek tasarım şemasını “içeriden dışarıya” geliş6ren değil; dışarıdan içi denetleyen özgün bir tasarım stratejisi önermektedir. Ancak söz konusu yaklaşım ağırlıkla kavramsal şema düzeyinde kendini göstermekte; fiziksel tasarımda somut karşılığını bulamamaktadır. Alanın dışarıdan tanımlılığı, içine yönelik bütüncül bir yapısal dene6m şeması ile (dolaşım ağı/yüzeyi/yönelimleri vb.) tamamlanmamaktadır. Tasarım şemasında ortaya konan yapılaşma hacmi, koruluğun doğal yapısı içerisinde çözünen bir parçalı kütle kompozisyonu ile tanımlanmakta; alana duyarlı bir mimari tasarım dilinin alt yapısı oluşturulmaktadır. Bu, kendi başına bir tür ‘var olana en az müdahale’ stratejisi olarak yorumlanabilse de, son tahlilde tasarımın en zayıf noktası olarak değerlendirilmektedir. Nitekim yapılaşma alanı içerisinde yer alan kitleler arasında herhangi bir mekan kurgusu bulunmamaktadır. Ayrık düzende bir araya gelen yapıların arasında belirgin bir sürekliliğe, yönelime, toplama ve karşı karşıya ge6rme işlevselliğine yanıt verir nitelikte bir ortak/odak alan ya da sokaklaşabilir doğrusal mekanlar sistemi ortaya çıkamamaktadır. Bu haliyle proje, şartnamede ‘açık alan habita@’ seklinde tanımlanan iz parkurları, avlu-­‐meydan gibi kamusal açık alan gereksinimlerine yanıt verir nitelikte 16
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
değildir. Uygulama aşamasında projenin mekan kurgusunun yeniden ele alınarak güçlendirilmesi, proje alanını bir bütün olarak deneyimlenecek mekansal yapıya kavuşturulmasını gerekmektedir. Bununla birlikte bu düzeyde bir yeniden ele alışın öneri tasarım şemasını özgün niteliğinden oldukça uzaklaş@rmış olacağı gerçeği ışığında, (uygulama aşamasında) olası yeniden geliş6rme çabalarının yarışmalar ve uygulama süreci ilişkisi açısından ciddi soru işaretlerine yol açacağı kanısına varılmış@r. Sunay Erdem görüşü; 3 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Projede "Işık Koruluğu" teması etkileyici bulunmuştur. Alana ve Erbaa şehrine simgesel özellik katacağı düşünülmektedir. Bu olumlu özelliğin yanında havuz kitlesinin baskınlığı olumsuz bulunmuştur. Bu doğrultuda proje mansiyon ödülüne layık görülmüştür. 5 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Projede Yapı-­‐Peyzaj bütünleşme çabası takdirle karşılanmış@r. Peyzajın yapı strüktürünü yumuşatmaya ve kucaklaması olumlu bulunmuştur. Bu anlamda pikselleşerek doğanın yapıyı yeşertme çabası olumlu bulunmakla beraber, yapının ana kütlesinin Koruluğu çevreden koparması sorgulanmış@r. Koruluğun içerisindeki gölet olumlu bulunmuş olmakla beraber, koruluğun içerisindeki peyzaj fonksiyonları yetersiz bulunmuştur. Yol sistema6ği gereksiz yoğunlukta ve anlamsız güzergahlara yöneldiği saptanmış@r. Bu saptamalar doğrultuda bu çalışmanın mansiyon ödülüne önerilmiş6r. 11 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Mimari yerleşim çabası olumlu karşılanmasına karşın yoğunluğun iç mekan çözümlenmesine aşırı yoğunlaşması olumsuz bulunmuştur. Habitat alanına yerleş6rilen abar@lı havuz yüzeyleri olumsuz bulunmuştur. Bu doğrultuda bu proje mansiyon ödülüne önerilmiş6r. 14 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Kavramsal yaklaşımı olumlu bulunmuştur, fakat ne yazık ki "süzgeç" felsefesi sadece grafiksel anlamda kalıp alana yeterince yansımamış@r. Parçalı mimari yerleşim çabası olumlu karşılanmasına karşın yapıların mimari dili olumsuz bulunmuştur. Habitat alanında peyzaj yaklaşımları yetersiz bulunduğundan proje mansiyon ödülüne layık görülmüştür. 31 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü "Ziyaretçi" kavramı olumlu bulunmakla beraber önerilen yapıların alana ve Erbaa’ya fazla yabancılaş@ğı düşünülmüştür. Yapıların alana “dokunmama” çabası abar@lı bir his uyandırmakla beraber yerel halktan ziyade yabancı ziyaretçilere hitap edeceği düşüncesiyle proje mansiyon ödülüne önerilmiş6r. 17
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
48 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Projede "Sızın@" kavramı son derece ilginç ve olumlu bulunmuştur. Kavramlara dayanarak üre6len senaryo başarılı bulunmuştur. Projenin Erbaa şehrine simge yaratma çabası vardır. Bu simgesel arayışın bir Habitat alanında yer alması sorgulanmış@r. Projede dış mekan genel olarak başarılı bulunmuştur. Çim amfi 6yatro şehre katacağı sosyo-­‐kültürel zenginlik olumlu bulunmuştur. Fakat amfi 6yatro ile birlikte diğer kademelenmeler ve görkemli basamak yüzeyleri bir habitat alanı için abar@lı bulunmuştur. Herşeye rağmen projenin cesur duruşu takdir toplamış@r. Bu değerlendirmeler sonucu proje mansiyon ödülüne layık görülmüştür. 36 Sıra No’lu Üçüncülük Ödülü Projede doğa ile yapıların bütünleşme çabası olumlu karşılanmış@r. Parçalı ve lineer yapısal yerleşim ve bu yapıların arasına sızan yeşil doku başarılı bulunmuştur. Yapıların arasından çıkan ve Habitat alanına yönelen yaya yolları bu çabayı desteklemektedir. Yapılardaki şeffaflık da doğayla bütünleşme ve doğaya görsel teması ararmaktadır. Habitat alanında yolların kompozisyonu plan düzleminde dev bir ağacı anımsatmaktadır. Tüm bu olumlu tespitlere rağmen Habitat alanındaki öneriler yeteri olgunlukta bulunamamış@r. Bu doğrultuda proje 3.lük ödülüne layık görülmüştür. 66 Sıra No’lu İkincilik Ödülü Projenin genel yaklaşımı olumlu bulunmuştur. Mimari yerleşimin Habitat alanında "kaybolması" fevkalade başarılıdır. Yapıların dikeyde farklı katmanlarda "hareket etmeleri" ve bu şekilde Habitat alanını zedelemeden uzanmaları fevkalade olumlu bulunmuştur. Bu doğrultuda proje 2.lik ödülüne layık görülmüştür. 61 Sıra No’lu Birincilik Ödülü Bu projenin Habitat alanına en duyarlı projelerden birisi olduğu izlenimi vermiş6r. Öyle ki bu duyarlılık çekimserlik ve mütevazilik düzeyine ulaşmaktadır. Bu kadar mütevazi ve alçakgönüllü yaklaşımın doğal olarak Habitat alanına dokunamaması doğaldır. Tüm bu duyarlılıklar fevkalade olumlu karşılanmakla beraber proje bir tasarım dili gerçekleş6rememiş6r. Projenin çekimser ve rastlan@sal izlenimi veren mimari yerleşim şeması kullanım açısından kamusal mekanın oluşumunda da yetersizlik hissi uyandırmaktadır. Bu mekansal oluşumsuzluklara Sosyal Habitat alanında da eksiklik olarak göze çarpmaktadır. Sosyal Habitat alanının yaşayabilmesi ve halkla buluşabilmesi için Habitat alanında en azından minimal doğal etkinlik alanları oluşması olabilir. Bu kullanımlar belki yine mimariden gelen parçalanma ve rastlan@sal yerleşimin devamı olarak peyzajda yansımasını bulabilir. Sonuç olarak projenin mütevazi ve çekingen duruşu Erbaa şehrin genel karakteriyle örtüşmekte ve bütünleşmektedir. Fakat ne yazık ki proje bu haliyle Erbaa için katkı sağlayacağını düşünmemekteyim. Bu açıdan projenin geliş6rilmesine ciddi gereksinim vardır. Karşı oy verdiğim proje 4/3 oy çokluyla 1.lik ödülüne layık görülmüştür. 18
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
Coşkun ÜREYEN görüşü; 3 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Otel kitlesi ve kulenin ölçeği Çamlık’a ait olmadığı, otelin gerek işlev gerekse oda düzeni açısından sorunlu olduğu, abar@lı ışık kuleleri gibi olumsuzluklar içeriyor. Diğer yandan, havuzun caddeden besleniyor olması, üreteceği kalabalık, kargaşa ve gürültüyü ortamın dışında tutması, üst koqa da, kitleler arasında nitelikli aralıklar önermesini ve ortamın geceye dair davranışının da göze6lmesini olumlu buluyorum. 5 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Program ilişkilerinin yeter düzeyde kurulması, sosyal programların ‘’Avlu’’yu çevrelemesi, tüm programların (havuz dışında) Çamlık’a yönelmesi ve Çamlık ile avlu üzerinden ilişkilenme fikrini olumlu bulmakla birlikte, zeminden türemiş gibi davranan bir saçağın al@nda örgütlenmiş program yığınının, yer yer dört kata ulaşan yapı gövdesi olarak belirmesi, kuzey-­‐
ba@ köşesini tutan duvar gibi davranması, alanın bu yöndeki yakın çevresine “bina” önermesi, Çamlık’la sürdürülen, olağan, kendiliğinden ilişkilenmenin kesin6ye uğra@lmasını tahrip edici buluyorum. 11 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Çamlık’ın verili bitkisel öğelerinin sürdürülerek, yeşil dengesini gözetmesi, programların yeşille kurduğu iç içelik, geceleme birimlerinin örgütlediği sokakların, aynı zamanda, topoğrafyaya eşlik eden sekilere dönüşmesini ve odaların bu sokaklardan servis almasını başarılı buluyorum. Fakat, geceleme birimleri topoğrafyaya yaslandığı ve sokaklardan servis aldığı halde, bu durumun tasarımsal olarak yeni bir düzen ge6rmediği, işletmenin dayaağı oda proto6pinin dışına çıkamadığı görülüyor. Lokanta ve Kahvenin, Çamlık ortamına ka@lmasını sağlayacak alan ilişkilerinin kurulamadığını, amfileşmenin de yabancı olduğu kanısındayım. Çok Amaçlı Salon’u çevreleyen havuzların, mevcut yüzme havuzunun göletleşmesinin, kanal çeperine müdahalenin de, tasarım alanının dışında, ‘’dona@ taşınması’’ olduğunu düşünüyorum. 14 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Havuzun zeminin al@na alınması, parçalanarak ölçek edinmesi, geçirgenliği ar@rma çabası olumlu olmakla birlikte, Geceleme birimlerinin sokaktan servis alıyor olması, bu duruma çözüm üre6lmemiş olması, işletme güçlüğü, Lokanta’nın ortamla ilişkilenememesi, yapılaşma alanını parselleş6rmesi ve imgeyi doğal ve yapılı çevrenin kurmadığı fikrini taşıyorum. 19
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
31 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü • Kitle duvar gibi davranarak, Çamlık’ın sokakla ilişkisini kesin6ye uğratması, • Lineer kitledeki kot farklılıkları, tasarımın değil, topoğrafyanın baskısıyla gerçekleşmiş olması gibi olumsuzluklar içeriyor ancak, Alanın ba@sını tutarak, tüm programların Çamlık’a yönelmesini sağlayan lineer yerleşimi, havuzun yol kotuna alınmasını olumlu buluyorum. 48 Sıra No’lu Eşdeğer Mansiyon Ödülü Tüm kapalı programların bir yapı gövdesine yığılmış olması, bu gövdenin alanın kuzey-­‐ba@ köşesindeki ifadesinin anıtsallaşması, bununla birlikte “yeşil avlu”nun da ölçek olarak bu tutuma eşlik etmesi ve toplamda anıtsal, ka@ bir durum üretmesini olumsuz buluyorum. Yapı kütlesinin ba@dan bir duvar gibi davranması, “yeşil avlu” olarak isimlendirilen ancak çayırlaşma ih6mali çok yüksek alandan, kent ve vadi panoramasını perdeleyen “ekran” ve bunun görsellerde vurgulanması, sorunluluğun ifadesi gibi olmuş. Şartnamede ima edilen “beklenmeyenler” içinde düşündüğüm bir “dona@” bu durum. Yavuz Selim Caddesi’nden başlayıp, Hüseyin Özdilek Caddesi’ne uzanan lineer yaya yolunun da, is6kamet ve planlamaya ilişkin zonlar üretmeye yönelik refleks gibi… Bu zonlama, ortamda süregelen öngörülemez, kendiliğinden, kesin6siz ağ ile karşıtlık gösteriyor. Dil olarak, karşılama meydanından başlayan, Çamlık’ın içerilerine uzanan ka@laşmış ögeler üzerinden, bir ik6dar alanı tanımlıyor izlenimi veriyor. Sunumda uygulama projesi sınırlarında gezinen ifadelendirmeler de bu görüşümü destekliyor. Oysa, program yığınının neden olduğu kütlenin, zemin al@na alınan bölümüyle, alanın çeperi ve Huzur Evi’nde görülen yapısal ölçeğin al@nda kalabilmesi önemli. “Yeşil Avlu”nun çayırlaşabilme olanağı, yapının bu alandan servis almasını, minimum alan işgal etmesini, programların çalışabilme kabiliye6, küçük müdahalelerle niye6n, yaşan@ lehine evrilebileceğini, “Etkinlik Çayırı”nın içerik kazanacağını, grafik ifadelerdeki zonların belirsizleşip kaybolabileceğini, alana yukarıdan değil, ortamdan bakabileceğini görüyorum. Kişisel görüşüm mansiyon grubunda değil, sıralamanın üstünde olması yönündeydi. 20
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
36 Sıra No’lu Üçüncülük Ödülü • İmgeye ortamın (Çamlık) ya da çevrenin kaynaklık etmediği ve dışarıdan taşınmış olduğu, • Kitleler arasının, geliş-­‐geçiş aralığı olmanın ötesine geçemediği, gibi olumsuz yönlerine karşın, Geçirgenliği ve eğime yönelik tutumu, program grupları üzerinden parçalanarak, ölçek edinmesi, şeffaf yüzeylerin, dış mekanla teması ar@rması, işlevsel ve nitelikli iç mekan kurgusunu başarılı buluyorum. 66 Sıra No’lu İkincilik Ödülü • Yavuz Selim Caddesi’nin kapa@larak Çamlık’ın, kamusal yapıların bulunduğu yapı adasının bahçesine (kısmi de olsa) dönüşmesi ih6mali, • Tasarım faaliye6nin, “ürün kompozisyonu”na indirgenmiş izlenimi uyandırması, • Metal çerçevelerle (piksel) tanımlanmış is6kametlerin, Çamlık’ın dolaşım ağına hiyerarşi ataması, • Program unsurlarının öbekleşmesi ve yapı dili (imge), şartnamenin tariflediği ‘’sosyal habitat’’a değil, ‘’tesis’’e işaret ediyor olmasını, olumsuz bulmakla birlikte, Programların işlevlerine yönelik çözümü, yapısallıklardaki ölçek göze6mi, pluralize olarak, topografyaya eşlik etmesi, mevcut havuzun “forum”laşarak, poli6k içerik edinmesi, yapıma ilişkin açık niye6, “ürün” ifadelendirmesiyle içten tutumun, ortamı zenginleş6receğini düşünüyorum. 61 Sıra No’lu Birincilik Ödülü • Şartname ölçütlerini –yapılaşma alanı-­‐ karşılamadığı, • Yapıma yönelik önerinin, arkeolojik alanda dahi uzak bir mesafede olduğu, • Program parçalarının, üstlendikleri işlevleri yerine ge6remedikleri, • Servis veren-­‐alan program ilişkilerinin kurul(a)madığı, • Wc grubunun zorlama olduğu, • “Belediye Oteli”nin bu haliyle işle6lmesinin neredeyse olanaksız olduğu, • “Lokanta”nın pişirme(!) ve yeme dışında kalan servisleri içermediği, yada bu işlevlerin gerçekleşmesini gerek6recek büyüklükleri sağlayamadığı, • “Yüzme Havuzu”nun, işlevsel anlamda hatalı haqa çözümsüz bırakıldığı, ana girişten direkt havuz mahalline girildiği, havuza ait mekanik dona@ ve düzeneğin nasıl ve nerede çözümleneceğine dair bilgi içermediği, 21
T.C. ERBAA BELEDİYESİ
"YENİ ERBAA ÇAMLIK" SOSYAL HABİTATI ULUSAL MİMARİ PROJE YARIŞMASI
JÜRİ RAPORLARI
• Diğer programların yapımında önerilen ve hakim dil olarak beliren ilkel tutumun, “Yüzme Havuzu”nda sürdürülemediği(!), • Kullanımı olanaksız hale ge6recek denli azal@lan, küçültülen servis dona@larına karşın, “İdari Birim” ofisine özel WC önerisinin tutarsız olduğu, • Geceleme ünitelerinin, işlevinin gerek6rdiği ölçüleri sun(a)madığı, gerek kullanım gerekse servis hizmetlerini olağanüstü güçleş6rdiği, banyo düzenlerinin, birimlerin yaslandığı kagir duvar yerine, ahşap olarak ifadelendirilen duvarlarda çözülmesinden kaynaklı teknik sorunlar üre^ği, kullanımı güç, ölçülerde olduğu, • Yine geceleme ünitelerinin, mahremiye6ni kuramadığı, ihlale açık hali önermesi ancak, bu birimlerin çevresinde “mahremiyet” talebinden kaynaklı, okunur bir baskı alanı üre^ği ve bu nedenle projenin savladığı geçirgenliklerin illüzyondan öteye gidemeyeceği, açık@r. Genelde “modern”, özelde “mimarlığın reddiyesi”ne uzanabilecek manifesto niye6 okunabiliyorken, bu çabanın, sekter bir “karşı-­‐modern” ve “karşı-­‐mimarlık” haanda maddileş6ği, ötesine geçemediği… Ancak, tüm olumsuzluklarına karşın, ortamdan aldığı ölçeği, tasarım aracı görülen aktarılagelen norm ve setleri reddedişiyle, yarışmanın üre^ği “tasarım meselesi” alanına kışkır@cı yaklaşımını değerli buluyorum. 61 sıra no’lu proje, kuşkusuz yarışmaya sunulan en ilginç öneri. Sonuç olarak, önerinin hayata geçirilmesi halinde çalışmayacağı, çalış@rılabilecek ölçülerin sağlanması halinde ilişkilerin kurulamayacağı, ilişkilerin kurulması halinde, fikrin çökeceği ve tekrar başa dönüleceği ya da rafa kalkacağını düşünüyorum. Yapı dilinin bugüne çok uzak bir döneme işaret etmesi, “mimarsızlık”ı bir mimar(lar) iradesiyle edinmesini, içtenlikli bulmuyorum. Fakat, jüri heye6nin mimar üyelerinin çoğunluğunda beliren heyecan, umut ve fikre ka@lım, yanılıyor olabileceğim duygusunu güçlendirdi. Yanılıyor olmayı, şiddetle umuyorum. Kenan GÜVENÇ Recep ÜSTÜN Ayşen ÇELEN ÖZTÜRK Derya OKTAY Jüri Başkanı Jüri Üyesi Jüri Üyesi Jüri Üyesi Olgu ÇALIŞKAN Sunay ERDEM Coşkun ÜREYEN Jüri Üyesi Jüri Üyesi Jüri Üyesi 22