Prof. Dr. Haluk Akpınar www.halukakpinar.com İyi Huylu Prostat Büyümesi İyi huylu prostat büyümesi prostat bezindeki salgı yapan hücrelerin aşırı çoğalması ile oluşan bir hastalıktır. Aşırı çoğalan bu hücreler nedeni ile prostat bezi hacim olarak büyümekte ve idrar çıkışında tıkanıklığa yol açabilmektedir. Halk arasında çoğunlukla “Prostat Hastalığı” olarak bilinen iyi huylu prostat büyümesi, kronik aşamada idrar torbası bozukluğuna, taş oluşumuna veya böbrek yetmezliğine kadar gidebilen problemlere yol açabilmektedir. İyi Huylu Prostat Büyümesinin Belirtileri Nelerdir? Prostat bezi idrar torbası ile üretra (idrar çıkış kanalı) arasından bulunan ortasından idrar kanalının geçtiği kestane şeklinde bir organdır. Bu organın büyümesi ile idrar çıkış kanalı daralmakta ve prostat ile idrar torbasının sinirsel ve anatomik yapısından kaynaklanan aşağıdaki belirtiler ortaya çıkmaktadır. • Pollakuri: Sık idrara çıkma • Urgency: Acil işeme isteği • Nokturi: Gece uykudan idrara kalkma • Hesitancy: İdrar hissi ile tuvalete gidip yapamama • Intermittansi: Kesik kesik işeme • Straining: Ikınarak idrar yapma, idrar yapmaya başlamada ve sürdürmede güçlük çekme • Debide azalma: İnce işeme • Terminal Dribbling: İşeme sonrası damlama tarzında idrar kaçırma İyi Huylu Prostat Büyümesi Nasıl Değerlendiriliyor? Öykü: İyi huylu prostat büyümesinden şüphelenilen hastalardan öncelikle hastalıkla ilgili detaylı bir öykü alınmaktadır. Daha önce geçirilmiş operasyonlar, diyabet, Parkinson vb. nörolojik hastalıklar ile kullanılan bir takım ilaçlar (nefes açıcı ilaçlar) da işeme bozukluklarına yol açabilmektedir. Uluslararası prostat semptom skoru (IPSS): İyi huylu prostat büyümesine ilişkin şikayetlerin rakamsal olarak değerlendirilmesi ve izlenebilmesi amacı ile toplam 7 soruluk IPSS sorgulama formu oluşturulmuştur. Türkçe’ye çevrilerek geçerliliği test edilen IPSS formunu siz de doldurarak şikayetlerinizin yoğunluğunu derecelendirebilirsiniz. Formu görüntülemek için tıklayınız. Prostat Spesifik Antijen (PSA): PSA prostattan salgılanan bir enzim olup, kan analizi ile düzeyi belirlenmektedir. İyi huylu prostat büyümesi prostat kanserine yol açmasa da işeme şikayeti ile başvuran veya tedavi planlanan hastalarda prostat kanseri riskini belirlemek için PSA testi yapılmaktadır. PSA’nın ilk değeri, yükselme hızı, alt tipleri gözönüne alınarak gerekirse prostat biyopsisi ile patolojik değerlendirme önerilmektedir. Parmakla rektal muayene: İyi huylu prostat bezi büyümesinden şüphelenilen hastalarda ilk başvuruda yapılması gerekli muayene yöntemidir. Parmakla rektal muayene ile prostat bezinin büyüklüğü, kıvamı ile kanser belirtisi olabilecek nodülerin saptanması olasıdır. İdrar tahlili: İdrar mikroskopisinde kan, iltihap hücresi, bakteri, protein ve şeker varlığı araştırılır. İdrar kültürü: İdrar mikroskopisinde anormallik tespit edilen hastalarda bakteriyel hastalıkları dışlamak için seçilecek yöntemdir. Kan tahlilinde Üre ve Kreatinin değerlendirilmesi: İyi huylu prostat büyümesi olan hastalarda ileri dönemde işeme sonrasında idrar torbasında önemli miktarda idrar kalabilmektedir. Bu hastalarda kalan bu idrar böbreğe geri tepmekte ve idrar yolları ile böbreklerde genişlemeler ile birlikte böbrek yetmezliğine yol açabilmektedir. Bu hasta grubunda böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi için kan tahlilinde üre ve kreatinin değerlerine bakılmaktadır. Prof. Dr. Haluk Akpınar www.halukakpinar.com Prof. Dr. Haluk Akpınar www.halukakpinar.com Ultrasonografi: Böbreklerin, idrar yollarının ve prostat bezinin değerlendirilmesinde radyasyon yerine ses dalgalarının kullanıldığı, pratik, hastaya zararı olmayan bir tanı yöntemidir. Ultrason ile prostat bezinin büyüklüğü ölçülebilmekte ve tedavi şekli belirlenmektedir. Ayrıca ultrasonografi ile idrar torbasının kapasitesi, işeme sonrası artık idrarın saptanması ve böbreklerin yapısal durumu da değerlendirilebilmektedir. Üroflowmetri (İdrar akış hızı testi): idrar akış hızı testi ile hastaların işeme kuvvetleri belirlenmektedir. Bu değerler tedavi sonrası değerler ile karşılaştırılıp tedaviye cevap değerlendirilebilir. Ürodinamik çalışmalar: İyi huylu prostat bezi büyümesinden şüphelenilen her hastaya önerilmemektedir. Ancak idrar torbasının kas tabakasından kaynaklanan sinirsel bozukluklardan şüphelenilen hastalarda ayırıcı tanı yöntemi olarak yapılabilir. Sistoskopi: İdrar yollarında yabancı cisim ya da kanserden şüphelenilen hastalarda önerilmektedir. Bununla birlikte alt idrar yollarında (üretra) daralmadan şüphelenilen hastalarda da önerilmektedir. Prof. Dr. Haluk Akpınar www.halukakpinar.com