Untitled - Torbalı Ticaret Odası

TÜRKİYE İLE TİCARET
Genel Durum
2011 yılında 21,4 milyar dolar ile rekor düzeye ulaşmış olan Türkiye- İtalya ikili ticaret hacmi
2012 yılında İtalya’nın yaşamakta olduğu ekonomik krize bağlı olarak İtalya’nın ülkemizden
ithalatının azalmasıyla birlikte yaklaşık olarak %7 azalarak 20 milyar dolar civarına
gerilemiştir. 2012 yılında ihracatımız bir önceki yıla göre %19 azalarak 6,4 milyar dolara
gerilemiştir. İthalatımız ise aynı düzeyde kalarak 15,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
2013 yılında Türkiye’nin İtalya’ya ihracatı 2012 yılına göre %5 artarken İtalya’dan ithalat ise
%3 azalmıştır. Bunun sonucunda dış ticaret hacminde önemli bir değişme olmazken
Türkiye’nin İtalya’ya karşı dış ticaret açığı ise %11’lik bir azalma görülmüş ve 6,4 milyar dolar
olarak gerçekleşmiştir.
İtalya 2012 yılı itibarı ile Almanya, Irak, İran, İngiltere ve Rusya’dan sonra ülkemizin en çok
ihracat gerçekleştirdiği ülke konumundadır. İhracatımızın %4,4’ünü İtalya’ya yaparken
ithalatımızın %5,2’sini İtalya’dan gerçekleştirmekteyiz. AB üyesi ülkelere gerçekleştirdiğimiz
ihracatta ise İtalya’nın payı %10,7 iken AB ülkelerinden yapılan ithalatta ise İtalya’nın payı
%14,1’dir.
Türkiye- İtalya Dış Ticaret Değerleri (Milyon Dolar)
YILLAR
İHRACAT
İTHALAT
HACİM
DENGE
2003
3.193,24
5.471,54
8.664,78
-2.278,29
2004
4.648,47
6.865,81
11.514,29
-2.217,34
2005
5.616,75
7.566,26
13.183,02
-1.949,51
2006
6.752,35
8.663,47
15.415,82
-1.911,12
2007
7.480,06
9.967,97
17.448,03
-2.487,91
2008
7.818,99
11.011,53
18.830,51
-3.192,54
2009
5.890,48
7.673,37
13.563,86
-1.782,89
2010
6.505,28
10.203,69
16.708,97
-3.698,42
2011
7.851,48
13.549,47
21.400,95
-5.697,99
2012
6.373,52
13.559,68
19.933,20
-7.186,16
2013
6.717,8
13.097,1
19.814,9
-6.379,3
Türkiye’nin İtalya’ya ihracatında en önemli ürün grubu toplam ihracatın %22’sini oluşturan
otomotiv sanayi ürünleridir. Dokumacılık ürünleri de toplam ihracatın %13’ünü oluşturmakta
olup bir diğer önemli ihraç ürün grubu da yaklaşık %10 pay ile gıda maddeleridir.
Türkiye'nin İtalya'ya İhracatında Başlıca Ürünler ( Milyon Dolar)
GTİP
ÜRÜNLER
2011
2012
2013
8703 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak
üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar
801,7
660,4
614,8
8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
761,1
508,6
501,2
0802 Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu
çıkarılmış/soyulmuş)
327,0
321,4
349,0
7208 Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürünleri
(genişlik >= 600 mm) (sıcak haddelenmiş) (kaplanm
532,3
128,9
278,4
8708 Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar
213,0
200,8
238,2
2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen
yağlar
180,1
178,9
161,8
4011 Kauçuktan yeni dış lastikler
172,3
138,5
142,4
6109 Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç
giyim eşyası (örme)
147,5
139,1
141,7
6004 Diğer örme mensucat (en>30cm,
elastomerik/kauçuk iplik=>%5)
107,7
105,1
132,1
84,3
76,9
101,5
5205 Pamuk ipliği (dikiş ipıiği hariç) (ağırıık itibariyıe
pamuk oranı >=%85 ve perakende olarak
111,5
90,7
98,5
6204 Kadınlar ve kız çocuk için takım elbise, takım, ceket,
blazer, elbise, etek, pantolon etek, vb.(yüzm
107,2
96,0
96,9
8418 Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve
dondurucu cihazlar ve ısı pompaları
92,3
104,0
94,3
5209 Pamuklu mensucat (ağırlık itibariyle % 85 veya daha
fazla pamuk içeren ve m2 ağırlığı 200 gr. I geçe
87,3
76,8
89,7
7413 Bakırdan demetlenmiş teller, kablolar, örme halatlar
ve benzerleri (elektrik için izole edilmiş olan
100,8
99,5
86,9
8803 88.01 ve 88.02 pozisyonlarındaki hava taşıtlarının
aksam ve parçaları
24,8
50,9
81,7
2902 Siklik hidrokarbonlar
50,4
105,6
78,8
6005 Çözgü tipi örgülü diğer mensucat
54,1
54,2
76,3
139,9
125,4
72,9
62,9
52,0
70,9
6006 Diğer örme mensucat
8528 Monitörler ve projektörler, televizyon alıcı cihazları
6302 Yatak çarşafı, masa örtüleri, tuvalet ve mutfak
bezleri
Türkiye’nin İtalya’dan gerçekleştirdiği ithalata bakıldığında diğer makine ve ulaşım araçları
%30 pay ile ilk sırada yer alan ürün grubudur. Mineral yakıtlar ve mineral yağlar %16 pay ile
ikinci sırada yer alırken diğer tüketim malları da %9 paya sahip ürün grubudur.
Türkiye'nin İtalya'dan İthalatında Başlıca Ürünler ( Milyon Dolar)
GTİP
ÜRÜNLER
2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde
edilen yağlar
2011
2012
2013
1.974,0
2.675,3
1.742,1
8708 Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar
547,6
433,0
504,5
3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere
hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)
260,6
223,9
303,4
8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
272,2
247,1
254,0
7113 Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden
veya kıymetli metallerle kaplama metallerden)
200,9
203,9
236,7
99,6
215,2
212,2
8422 Bulaşık, şişe vb yıkama ve kurutma makinaları,
şişe, kutu çuval vb doldurma, etiketleme
makinaları,
187,1
172,1
206,9
8481 Borular, kazanlar, tanklar, depolar ve benzeri diğer
kaplar için musluklar, valfler (vanalar) ve ben
187,1
185,5
203,4
8413 Sıvılar için pompalar (ölçü tertibatı olsun olmasın)
ve sıvı elevatörleri
105,8
110,2
171,2
8419 Isı değişikliği yöntemi ile maddeleri işlemek için
cihazlar, elektrikli olmayan şofbenler veya depol
156,4
110,2
164,0
7208 Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürünleri
(genişlik >= 600 mm) (sıcak haddelenmiş) (kaplanm
198,0
195,8
154,2
8408 Sıkıştırmayla ateşlemeli içten yanmalı pistonlu
motorlar (dizel ve yarı dizel)
226,1
158,9
152,8
8479 Kendine özgü bir fonksiyonu olan diğer makinalar
ve mekanik cihazlar
247,2
171,7
148,3
8803 88.01 ve 88.02 pozisyonlarındaki hava taşıtlarının
aksam ve parçaları
26,0
163,0
132,4
8703 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak
üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (yarış
162,1
133,3
123,3
8414 Hava veya vakum pompaları, hava veya diğer gaz
kompresörleri, fanlar, aspiratörü olan
havalandırmaya
188,5
166,6
119,7
8536 Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi
teçhizatı (anahtarlar, röleler, sigortalar, fişler, ku
102,0
89,7
114,7
3902 Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk
şekillerde)
120,4
119,2
111,4
8428 Kaldırma, elleçleme, yükleme, boşaltma makinaları
(asansörler, yürüyen merdivenler, konveyörler, tel
75,7
88,4
106,0
7306 Demir veya çelikten diğer ince ve kalın borular ve
içi boş profiller
81,0
79,7
100,9
2709 Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli
minerallerden elde edilen yağlar)
Türkiye-İTALYA Yatırım İlişkileri
Merkez Bankası verilerine göre, 2012 yılında İtalya’daki yerleşik kişilerin Türkiye’de
gerçekleştirdikleri doğrudan yabancı yatırım miktarı 178 milyon dolar olmuştur. 2011
Temmuz ayı itibariyle 1954’ten beri Türkiye’de yatırım gerçekleştirmiş olan İtalyan
firmalarının sayısı 985’tir. Türkiye’deki İtalyan yatırımcıların çoğu hizmet ve üretim
sektörlerinde faaliyet göstermektedir. Türkiye'deki İtalyan firmaların sanayi sektöründe
ağırlıklı olarak gıda, hazır giyim, kimyasal ürünler, elektrik-elektronik, makine imalatı,
mobilya, demir-çelik, otomotivde; hizmet sektöründe ise ticaret, turizm, haberleşme,
bankacılık ve yatırım finansmanı üzerine yoğunlaştıkları görülmektedir.
Türkiye’de kayıtlı şirketlerin İtalya’da yaklaşık 53 ortaklık veya iştiraki bulunmaktadır. Söz
konusu ortaklık ve iştiraklerin toplam sermaye stoku 176,3 milyon dolar seviyesindedir.
Ayrıca, özellikle Kuzey İtalya’da Türk vatandaşlarına ait çok sayıda işletme faaliyet
göstermektedir. Bununla birlikte, söz konusu işletmeler, diğer Avrupa ülkelerindeki
işletmelere kıyasla daha küçük ölçekli yapıdadır.
İş Konseyi
Türk-İtalyan İş Konseyi 1990 yılında kurulmuştur. İş Konseyi faaliyetleri ortak toplantılar,
yatırım seminerleri ve bölgesel toplantılar çerçevesinde sürdürülmektedir. Ticari ilişkiler,
ortak yatırımlar, teknolojik işbirliği ve üçüncü ülkelerde işbirliğinin geliştirilmesi
amaçlanmaktadır. İki ülkenin KOBİ’leri arasında işbirliğinin geliştirilmesi potansiyeli
mevcuttur. Bu nedenle İtalya ve Türkiye’de bölgesel ve sektörel işbirliği toplantılarına İş
Konseyi çalışmalarında ağırlık verilmekte ve her iki ülkede ilgi kuruluşlar ile işbirliği
yapılmaktadır. Ayrıca, İtalya’nın Türkiye’deki yatırımlarının artırılması ve GAP bölgesindeki
işbirliği olanaklarının değerlendirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.
İşbirliği İmkanları
Türkiye’nin AB üyeliğini destekleyen ülkelerin başında gelen İtalya, Türkiye'nin Almanya ve
Rusya’dan sonraki en büyük üçüncü ticaret ortağıdır. İtalya, aynı zamanda Türkiye’deki en
büyük beşinci yabancı yatırımcı konumunda bulunmaktadır.
Türkiye ve İtalya arasındaki ticari ve ekonomik ilişkiler son yıllarda hızla gelişmektedir. İtalyan
Ticaret Odası’ndan yapılan açıklamalara göre, Türkiye İtalya için Çin, Rusya veya Brezilya'dan
çok daha önemli bir yatırım ve ticaret ortağı durumundadır. Bunun başlıca nedenleri arasında
Türkiye’nin İtalya’ya yakın olması ve komşu olduğu pazarlara girebilmek için önemli bir
merkez oluşturmasıdır.
Avrupa Birliği’nin en gelişmiş ekonomileri arasında yer alan İtalya ile Türkiye arasındaki
ilişkiler birbirini tamamlar niteliktedir. Tekstil-konfeksiyon, deri, makine imalat, gıda işleme
ve kimya sektörleri İtalyan firmalarının işbirliğine son derece açıktır. Bu sektörlerin yanı sıra
ambalaj, madencilik, mobilya, otomotiv yan sanayi, elektronik, güvenlik sistemleri,
mücevherat, haberleşme, mühendislik, lojistik, metal işleme, gemi inşa, enerji, ulaştırma,
çevre projeleri, savunma sanayi, sağlık, finansal hizmetler ve turizm sektörleri de işbirliği
potansiyeline sahiptir.
İki ülke arasındaki işbirliği imkânları karşılıklı temaslar yoluyla gelişmektedir. Bu çerçevede,
18-22 Ekim 2009 tarihlerinde İtalya Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği’nden bir heyet ülkemize
gelerek İstanbul ve Ankara’da çeşitli temaslarda bulunmuştur.
Yine bölge ülkeleri arasındaki ticareti ve işbirliğini geliştirmek amacıyla 25-26 Şubat 2010
tarihlerinde Roma’da Akdeniz Ekonomi Forumu’nun ikincisi düzenlenmiştir.
PAZAR İLE İLGİLİ BİLGİLER
Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları
İtalya, Endüstriyel Mülkiyetin Korunmasına ilişkin Paris Sözleşmesi’ne taraf olmanın yanı sıra
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) üyesidir. Ülkenin iç mevzuatındaki fikri mülkiyet konuları
Avrupa Patent Sözleşmesi (Münih Sözleşmesi) ile uyumludur.
Ülkedeki patent uygulamaları Avrupa Patent Kurumu (European Patent Organization)
tarafından yürütülmektedir.
Tüketici Tercihleri
Ülkede bölgesel ekonomik ve kültürel farklılıklar, tüketicilerin satın alma davranış ve
alışkanlıklarının yanı sıra dağıtımcıların satın alma kararları ile pazarlama tekniklerini de
etkilemektedir.
İtalya’da başta büyük şehirler olmak üzere kredi kartları yaygın biçimde kullanılmaktadır.
Tüketicilerin %70’e varan önemli bir bölümü gıda ürünlerinin etiketlerini okumaktadır.
Tüketici harcamalarının bileşik ortalama yıllık büyümesinin 2010-2020 yılları arasında % 1,2
olması beklenmektedir. Ancak bu artışın talepteki artıştan ziyade fiyatlar genel seviyesindeki
artıştan kaynaklanacağı öngörülmektedir.
İtalyanların çoğunluğu geleneksel süpermarket ve sokak pazarlarında alışveriş
yapmaktadırlar. Son dönemde yaşanan ekonomik krizden etkilenen İtalyan tüketiciler
tutumlu harcama kültürü edinmişlerdir. Bu sebeple, tüketiciler indirimli marketlerden
alışverişe yönlenmiştir. Marketlerin kendi isimleri ile pazarladıkları daha ucuz olan “private
label” ürünlere olan talebin arttığı görülmektedir. Lüks ürün satışları bu süreçten olumsuz
olarak etkilenmektedir.
Bununla beraber, orta ve uzun vadede mali durumları düzeldikçe İtalyan tüketicilerin eski
tüketim alışkanlıklarına dönmesi beklenmektedir. Bu durum da markalı ürünlerin İtalyan
pazarında orta ve uzun vadede daha çok tercih edileceğini göstermektedir. 2015 yılından
itibaren beklenen iyileşme tüm tüketim sektörlerine olumlu yansıyacaktır.
Son dönemde İtalya’da hipermarket ve süpermarket sayısında artış olmuştur. Ürün çeşitliliği
ve uzun çalışma saatleri sebebiyle tüketiciler tarafından gittikçe daha fazla tercih sebebi olan
süpermarketler ayrıca internet üzerinden alışveriş seçeneği de sundukları için özellikle genç
tüketiciler için uygun fırsatlar sunmaktadır.
Ayrıca, İtalyan tüketiciler için son dönemde gerek yemek gerekse yemek dışı tüketim
ürünlerinde sağlıklı yaşam önem kazanmaktadır. Tüketicilerin son dönemde ülkede yaşanan
kriz sebebiyle alım güçleri azalmış olsa da sağlıklı yaşam arzuları gün geçtikçe arttığı için spor
malzemeleri, sağlıklı yaşam, spor ve fitness salonlarına olan talep artmaktadır. Ayrıca,
obezite sorunları yaygınlaştığı için diyet ürünlere olan rağbet artmaktadır. Ülkedeki yaşlı
sayısının artmasıyla vitaminlerin, yaşlılık karşıtı kozmetik ürünlerin ve saç kaybına karşı
kozmetik ürünlerin talebinde de artış görülmektedir.
Hazır giyim ve ayakkabı sektöründe genç İtalyan tüketicilerde rahatlık ön plana çıkmaya
başlamıştır. Modayı takip etme isteği daha çok yaşlı tüketicilerde görülmektedir. Ayrıca, genç
neslin çalışma hayatının yoğunluğu ve uzun çalışma saatleri giyimde de internet üzerinden
alışveriş alışkanlığında artışa sebep olmaktadır.
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Ülkede AB tarafından belirlenen zorunlu ve isteğe bağlı etiketleme kurallarının yanı sıra
ulusal düzeyde isteğe bağlı etiketleme kuralları da uygulanmaktadır. Bu nedenle etiketleme
ve belgeleme yükümlülüklerine ilişkin mevzuatın karmaşıklığı ve sık sık değişmesinden dolayı
nakliye öncesinde ithalatçılardan uygun belgeleri talep etmek faydalı olacaktır.
AB belirli ürünlerin standart miktarda ambalajlanması için düzenleme yapmıştır. 80/232/EC
no’lu Konsey Direktifi ürün ambalajlarının sahip olması gereken boyutları düzenlemektedir.
Kamu İhaleleri
İtalya’da kamu ihalelerine iştirak eden Türk firmaları, ülkemizin DTÖ Anlaşması
çerçevesindeki Kamu Alımları Anlaşmasına taraf olmaması nedeniyle AB mevzuatında üçüncü
ülke tedarikçilerine uygulanan bazı kısıtlamalardan etkilenmektedir. Özellikle altyapı, su,
elektrik ve telekom şebekelerinin inşa ve tedarik ihalelerinde AB mevzuatı çerçevesinde
İtalyan kanunlarında da uygulanan % 50 yerli tedarik kriteri uygulanmaktadır.
Ayrıca, kamu ihaleleri verilişine ilişkin usul ve esaslar AB direktifleri çerçevesinde hazırlanmış
11.02.1994 tarih ve 109 sayılı Kamu İhaleleri Çerçeve Kanunu ile belirlenmiştir. Söz konusu
kanun 1999’da yürürlüğe giren uygulama esasları ve 2000 yılında yürürlüğe giren 554 sayılı
uygulama kanunu ile bazı değişikliklere uğramıştır. Söz konusu mevzuat AB’nin belirlediği
limit olan 5 milyon avronun altındaki ve üstündeki tüm iş ihalelerine uygulanmaktadır. Bunun
yanı sıra eyalet ihale kanunları ve konuya ilişkin belediye yönetmelikleri de uygulanmaktadır.
Teknik spesifikasyonlar konusunda eyaletlerin münferit düzenlemeleri özellikle dikkate
alınmalıdır. Hizmet ve tedarik ihalelerinde AB sınırı 200 bin avro olup ihalenin bakanlıklar
tarafından açılması halinde bu sınır 130 bin avrodur. Söz konusu ihaleler AB limitinin üstünde
ve altında olmalarına göre farklı mevzuata tabi bulunmaktadır.
Bu çerçevede, ihalelerin kamuya duyurulmasında takip edilen prosedür de farklılaşmaktadır
(7.5.2003 tarih ve 520 sayılı yazımızda açıklanan esaslar çerçevesinde yayımlanmaktadır).
İtalya’da Kamu ihalelerinin serbest rekabet koşulları ve AB hukuku çerçevesinde idaresini
sağlamak Kamu İhaleleri Gözetim Otoritesi (Autorita Vigilanza Dei Lavori Publici)’nin
yetkisindedir.
Kamu ihalelerine katılabilmek için yetkilendirme kuruluşları birliğinden SOA (Societa'
Organismi di Attestazione) yeterlilik belgesi alınması gerekmektedir. 150 bin avronun
üzerindeki ihalelere katılabilinmesi söz konusu belgenin alınması ve yetkilendirilmiş şirket
statüsüne sahip olunmasını gerektirmektedir. Kamu ihalelerine girme yeterliliğine sahip
firmaların ülke ve eyaletler düzeyinde kaydı tutulmaktadır.
SOA tarafından yeterliliğin belgelendirilebilmesi için firmaların, UNI CEI EN 45000 normuna
akredite kuruluşlardan UNI EN ISO 9000 normlarına uygun kalite sistemini haiz olduğunu
belgelendirmesi gerekmektedir.
Şirketler için genel kategori, ihtisaslaşmış işler, inşaat işleri, proje ve inşaat hizmetleri
sınıflandırmaları bazında yeterlilik verilmekte, her bir sınıf ayrıca meblağ ve seviyelerine göre
alt kategorilere ayrılmaktadır. SOA tarafından verilen yeterlilik belgelerinin süresi 3 yıldır. Söz
konusu belgelendirme faaliyetleri Kamu İhalesi Otoritesinin iznine tabidir. Kontrol otoritesi
izin verdiği şirketlerin listesini yayınlar.
150 bin avronun altındaki ihaleler için kayıt şartı olmayıp genel mevzuata tabidir. İtalya’da
mevcut 20 bölge idaresi ve bakanlıklarca inşaat, hizmet ve tedarik olmak üzere, çeşitli sektör
ve konularda çok sayıda ihale açılmaktadır.