Erken teşhis hayat kurtarır: Hipertansiyonda erken tanı

Erken teşhis hayat kurtarır:
Hipertansiyonda erken tanı
Dr. Sadi GÜLEÇ
Ankara Üniversitesi Tıp
p Fakültesi
Kardiyoloji Anabilim Dalı
Dünya sağlık örgütü 2011 raporu…
Her sene kanserden 7.6 milyon insan ölüyor
Kanserde erken tanı: tarama testleri
Prostat Ca:
Rektal muayene, PSA
Masraflı
M
fl
ve/veya zahmetli...
Kolon
Ca:
Kolonoskopi
Meme
Ca:
Meme muayenesi,
muayenesi mamografi
Servix
Ca:
Pop smear
Birçok kanser türünde rutin tarama testiyle erken tanı mümkün değil
((Akciğer
ğ Ca,, Pankreas Ca vb.))
Dünya sağlık örgütü 2011 raporu…
Her sene kanserden 7.6 milyon insan ölüyor
Bulaşıcı olmayan hastalıklardan her yıl
36 milyon
il
ki
kişii ölüyor...
ölü
1) Kalp damar hastalığı (17 milyon)
2)) Kanser ((7.6 milyon)
y )
3) Solunum yolu hastalıkları (4.2 milyon)
S d
Sadece
HT senede
d 7,2
7 2 milyon
il
ölüme
ölü
neden
d
oluyor…
l
Hipertansiyon öldürür...
öldürür
Aramızda dolaşıyor...
Sinsi bir katil
Bir soru
Ellerde kaşıntı nedeniyle dermatoloji
polikliniğine
ğ
başvuran 60 yaşındaki kadın
hastada hipertansiyon bulunma ihtimali
yüzde kaçtır ?
%50--60
%50
Bir soru daha…
Ellerde kaşıntı nedeniyle dermatoloji
polikliniğine
ğ
başvuran 60 yaşındaki kadın
hastanın tansiyonunun ölçülme ihtimali yüzde
kaçtır ?
Aramızda elini kolunu
sallayarak dolaşıyor…
Sadece Dermatologlar
Dermatologlar’ın
ın değil bizim aramızda
da dolaşıyor...
R P T h
RePeTe
hastaları!...
t l !
Kan basıncı
b
kontrolü, %
RPT hastalarında kan basıncı kontrolü
Tü ki
Türkiye
genelinde
li d 1289 h
hasta
60
40
20
% 38
498/1289
Aramızda elini kolunu
sallayarak dolaşıyor…
%8
KB ölçülme oranı
Doktorlar tansiyon ölçüm/tedavisine gereken
ö
özeni
i göstermiyorlar…
ö
i
l
Öğ
Öğrenciliğimizden
iliği i d
b
berii ttansiyon
i
bi
bir angarya
Herkes
H
k ttarafından
f d
uygulanabilecek,
l
bil
k
el becerisi gerektirmeyen bir tedavi şekli
(h
(havalı
l d
değil!)
ğil!)
Mesleki hazzı düşük bir hastalık…
hastalık
Gözle görünür bir faydası yok (faydası yıllar
sonra, zararı hemen ortaya çıkıyor)
Hal böyle olunca:
Google’da Tansiyon hastasının taranması...
Sonuç 1: Farkındalık çok düşük
80
70
Hipertansiyonu olduğunu bilenler
60
Yüzde (%)
Y
48
50
40
40
28
30
20
10
0
Tü grup
Tüm
Ek k
Erkek
K d
Kadın
Altun B, ve ark. Türk hipertansiyon prevalans çalışması. J Hypertens 2006
Sonuç 2: KB kontrol
k
l oranı çok
k düşük
d
k
40
35
Kan basıncı < 140/90 mmHg
Yüzde %
30
25
20
20
15
10
8
5
0
Tüm hipertansifler
Antihipertansif alanlar
Altun B, ve ark. Türk hipertansiyon prevalans çalışması. J Hypertens 2006
Stent takmak gibi havalı ve hayati işler
varken yemişim hipertansiyonu...
Stent takmak havalı bir iştir...
Beraberinde bol dua ve hediye de getirir...
Damarımı açtın hocam Allah ne muradın
varsa versin
i vb....
b
Ama...
Stent yaşam süresini uzatmaz
uzatmaz, kalp krizi
riskini azaltmaz*
Baypas yaşam süresini uzatmaz, kalp krizi
riskini azaltmaz*
İki işlem de göğüs ağrısını kontrol ederek
Yaşam kalitesini arttırır...
* akut koroner sendrom hariç
Tansiyon tedavisi sıradan bir iştir..
Dua getirmediği gibi bedduaya da neden
olabilir...
Hediye
y getirdiği
g
ğ de g
görülmüş
şş
şey
y değildir...
ğ
Ama,, hayat
y kurtarır...
Kardiyak
ölüm %7
2 mmHg
İİnme’den
’d
ölü
ölüm
%10
Bir milyon hasta, 12.7 milyon hasta yılı takip
Lewingston S, et al. Lancet 2002;360:1903-13
İşte bu yüzden:
Lutfen,
f
please,
l
bitte,
b
s’il
’ l vous plait,
l
por ffavor
Hangi sebeple olursa olsun doktora gelen
hastanın tansiyonunu ölçelim
Sadece 41 sn
Ev ölçümünü teşvik edelim (135/85)...
Hastanın adı Mehmet K…
•
•
•
•
•
56 y, E
Bili
Bilinen
k
kalp
kalpl -d
damar h
hastalığı
l ğ yok
k
Diyabeti yok
K
Kan
basıncı
b
(10 gündür)
ü dü ) 160/100 civarında
i
d
Eskiye ait kan basıncı bilgisi yok
• Yaşam biçimi değişikliği
• Falan+filan antihipertansif
• 15 gün sonra kan basıncı 125/80 mmHg
• Mükemmel sonuç,
sonuç tebrik ederim…
ederim
İki hastanın 10 yıl içindeki KVO riski aynı mı?
Mehmet K. 56y
Ahmet K. 56y
KB 125/80 mmHg
g
KB 125/80
/
mmHg
g
• Diğer tüm özellikleri (kolesterol,
(kolesterol sigara v
v.b.)
b)
tıpa tıp aynı
Hipertansiyon sadece kan basıncı
yüksekliği
ğ değildir...
ğ
Mehmet K.
Ahmet K.
KB 125/80 mmHg
g
KB 125/80
/
mmHg
g
Hedefe
H
d f ulaşılmasına
l l
rağmen
ğ
İnme riski normalden yüksek
MI riski
i ki normalden
ld
yüksek
ük k
KBY riski normalden yüksek
Ölüm riski normalden yüksek
Kan
K
basıncı
b
yüksekliği
ük kliği
Nörohormonal
ö o o
o a aktivasyon
a t asyo
Kardiyovasküler yeniden
biçimlenme (remodeling)
Yeniden biçimlenmenin mekanizması
Damarımızın yeni imajı!
imajı!...
normotansif
hipertansif
Hipertrofik
M
media/lümen
L
mortalite
o a e
Ötrofik
media/lümen
Schiffrin EL. Am J Hypertens 2004;17:1192
2004;17:1192–
–1200
Yeni imaj, yeni kan basıncı!...
HT: Kendi kendine g
gaz veren bir hastalık
• Bozuk endotel
• Vazokonstriktif
maddeler
• KB artışı
t
ESC/ESH kılavuz:
kl
h
hasar
ne kadar
k d ilerlemişse
il l
i
kan basıncı kontrolü o kadar zor
Kalpte yeniden biçimlenme
Normal kalp
Hipertrofik kalp
• İnme
• KKY
• Ani ölüm
2x
Ven
ntriküler hip
pertroffi
x
Vasküler hip
V
pertroffi
( )
(Yıl)
otel diisfonk
ksiyonu
u
Endo
Sadece KB yük
ksekliğ
ği
Zaman içinde hipertansiyon
3x
4x
5x
……
4x yıldaki durum
4x.
• Kan
K
basıncı
b
yüksekliği
ük kliği
• Endotel disfonksiyonu
• Vasküler hipertrofi
• Ventriküler hipertrofi
Risk halen
normalden
ld
yüksek
ük k
Hi
Hipertansiyondan
t
i
d
ölü
ölüme…
-YıllarSubklinik hasar
Endotel disfonksiyonu
Vasküler hipertrofi
Ventriküler hipertrofi
Sadece KB yük
ksekliğ
ği
Subklinik hasar baş
başlamadan önce
Ven
ntriküler hip
pertroffi
Vasküler hip
V
pertroffi
Endo
otel diisfonk
ksiyonu
u
Tedavi erken başlamalı
-Yıllar
Yıllar--
……
Subklinik hasar ne zaman başlar?!...
SKB 120-140 iken gözlenen değişiklikler
• Kalp kasında hipertrofi 1
• Karotislerde
K
i l d iintima-media
i
di k
kalınlığında
l l ğ d artma 2
• Sol ventrikül diyastolik fonksiyonunda bozulma 3
• Metabolik parametrelerde bozulma (serum adiponektin
seviyesinde azalma, LDL boyutunda küçülme v.b) 4
• Koroner akım rezervinde azalma 5
Kimura Y, Hypertens Res 1999;22:291-5, 2 Lonati L, Cardiology 1993;83:298-303 3 Julius S, JAMA 1990;18:354-8,
4 Tsutomu K, Diabetes Care 2002.;25:971-976, 5 Erdoğan D, Circulation 2007;115:593-99
1
JNC-7 kan basıncı sınıflaması
Sistolik
(mmHg)
Normal
Pre-hipertansiyon
Diyastolik
(mmHg)
<120
120-139
<80
80-89
140 159
140-159
≥160
90-99
90
99
≥ 100
Hipertansiyon
Evre 1
Evre 2
Hipertansiyonla mücadele
“PrePre-hipertansiyon”
hipertansiyon” döneminde
başlamalı…..
•
•
•
•
Sağlıklı
ğ
beslenme ((Tuzdan arınma))
Fazla kilolardan kurtulma
Egzersiz
NO Sigara!...
Hastamız Mehmet K.’nın tedavisi
160/100
125/80
Mükemmel sonuç
sonuç, tebrik ederim…
ederim
Mehmet K.’nın yıllar içinde olası kan basıncı
seyri*
56 y
170
160
160
148
mm H g
150
140
140
131
130
120
140
133
123
119
110
100
90
18-29
30-39
40-49
50-59
36 y SKB 141
* Bu kan basıncı seyir tablosu hipertansif bireylerdeki kan basıncı değişiminin sağlıklı populasyondaki yaş
aralıklarına uygun oranda gerçekleştiği varsayımına dayanarak gelişigüzel hazırlanmıştır. Bilimsel değeri yoktur.
Hastamız Mehmet K.’nın (56y) tedavisi
Mükemmel sonuç, tebrik ederim…
Tedavide en az 20 yıl gecikmişiz…
30’lu yaşlarda sırtında tekrarlayan çıban (fronkül?)
nedeniyle defalarca dermatoloji polikliniğine gitmiş...
40’lı yaşlarda hemoroid nedeniyle genel cerrahide
tedavi görmüş...
45 yaşında kum-taş düşürme nedeniyle ürolojide
t tkik edilmiş...
tetkik
dil i
Hiçbirinde tansiyon ölçülmemiş...
ölçülmemiş
Mehmet K’nın
tansiyonu ölçülseydi
l l
d ne olurdu?
l d
Mehmet K
K, 35y E (Genel cerrahi plk)
Tanısı: Hemoroid
KB: 145/90 (1 haftalık takiple Dahiliye
plk’ne başvurması önerildi)
Takip tansiyonu 145/90 civarı
Tedavi başlar mıydık?...
mıydık?
Daha
h gençsin, ilaç
l başlamayalım...
b l
l
Bu değere ilaç başlamak gerekmez..
Hangi yaşta, hangi değere ilaç başlamak ne
k d faydalı?
kadar
f d l
Low MR. BMJ 2009;338:665-673
40 yaşında, tansiyonu 140 olan birine anti HT
başlamak ne fayda sağlar?
%33
risk azalması
Mühim soru:
Bireyi mi, toplumu mu tedavi edelim?
30
Prehipertansiyon
25
20
15
Toplum sağlığı
açısından
çok daha önemli
olan grup…
Evre 1 HT
10
Evre 2 HT
5
0
<110 110- 120- 130- 140-150- 160+
119 129 139 149 159
SKB
Birey olarak
tedaviden en
fazla fayda
gören grup
MRFIT çalışması.
Arch Intern Med 1993;153:186-208
Hipertansiyonda erken teşhis hayat kurtarır…
Tarama testi:
Fıs fıs,
Fıs,
fıs fıs
fıs, fıs
fıs, fıs
fıs….fıssssssssssss
fıssssssssssss
kolay ulaşılır, ucuz, zahmetsiz
(kanserden çok daha başarılı)....
Tedavisi: ABCD
kolay
o ay ulaşılır,
u aş , ucuz,
ucu , zahmetsiz
a
ets
(kanserden çok daha başarılı)....
Kanserle uğraşmak kadar prestijli değildir...
Hipertansiyon yerine damar kanseri desek☺
Mesleğiniz?
Yaaa! İlgi
alanınız
nedir?
nedir?…
Bizde de tansiyon
aleti var. Ben de
ölçüyom; ilacı da
komşum başladı…
15 yıllık
d kt
doktorum
Tansiyon
ölçer, ilaç
başlarım…
sakinim1,sakinim
sakinim1
sakinim
2,sakinim3,sakini
m4, sakinim5..…
Mesleğiniz?
Yaaa! İlgi
alanınız
nedir?
nedir?…
Hav h
H
hav!!
Köpekiniz
oliyim…
15 yıllık
D kt
Doktorum
Damar kanseri
tanı ve
tedavisiyle
ilgileniyorum…
Hay hay!
Sabah 8’de
başlayın…
-BittiBitti-