Transfer Fiyatlandırması.

Transfer Fiyatlandırması.
Transfer Fiyatlaması Kurallarının
Gümrük Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi
19 Aralık 2006
Ritz Carlton Otel - İstanbul
Gürkan Öztürk
Gümrük Uzmanı
. .
.
Audit Tax Consulting Corporate Finance
.
© 2006 Deloitte Türkiye
Transfer Fiyatlaması Neden Önemli?
•Gümrüklerde Kıymet Tespiti Nasıl Yapılıyor, Hangi Yöntemler Uygulanıyor?
•Gümrük Mevzuatında İlişkili Kişi Tanımı? Alıcı ile Satıcı Arasında Bir İlişki Olması Durumunda Gümrük
İdarelerince İzlenen Yol?
•Transfer Fiyatlaması ile Gümrük Kıymeti Kavramları Arasındaki Temel Benzerlikler ve Farklar?
•Transfer Fiyatlamasının Uygulamaya Geçmesiyle Birlikte Ortaya Çıkması Muhtemel Problemler?
•Transfer Fiyatlaması ile Gümrük Kıymeti Uygulamalarının Uyumlaştırılmasına Yönelik Uluslararası
Girişimler?
•Sonuç
2
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Transfer Fiyatlaması Neden Önemli?
Dünya üzerindeki ticaretin %60’ı Çok Uluslu Şirketler (ÇUŞ) tarafından gerçekleştiriliyor.
Bunun yarısının da ÇUŞ’ların kendi bünyelerindeki işlemlerden kaynaklanıyor.
Sonuç itibariyle, günümüzde dünya ticaretinin %30’u transfer fiyatlamasının konusuna
giriyor.
3
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
Gümrüklerde Kıymet Tespiti, GATT anlaşmasının VII. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin
Anlaşma çerçevesinde yapılmaktadır.
Türkiye söz konusu anlaşmayı 1988 yılında kabul etmiş olup anlaşma hükümleri
12.02.1994’ten itibaren uygulanmaya başlanmıştır.
Yürürlükteki 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun gümrük kıymetinin tespitine ilişkin hükümleri
anlaşma hükümleri ile uyumludur.
4
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
İthal eşyasının gümrük kıymeti nedir?
İthal eşyasının gümrük kıymeti ithal eşyası üzerinden advalorem sisteme göre gümrük
vergisinin hesaplanmasına esas teşkil edecek eşya kıymetini ifade etmektedir.
5
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
Gümrük kıymeti aşağıda yer alan yöntemlerin sırasıyla uygulanması sonucunda tespit edilir;
1)
Satış Bedeli Yöntemi
2)
Aynı Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi
3)
Benzer Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi
4)
İndirgeme Yöntemi
5)
Hesaplanmış Kıymet Yöntemi
6)
Son Yöntem
6
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
1)
Satış Bedeli Yöntemi:
İthal eşyasının kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli ise Türkiye’ye ihraç
amacıyla yapılan satışta Gümrük Kanunu uyarınca gerekli düzeltmelerin yapıldığı
fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır.
7
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler (Satış
Bedeli Yöntemi)
Gümrük mevzuatında gümrük kıymetine ilave edilmesi
gereken (+)
ve
gerekmeyen (-)
unsurlar belirtilmiştir.
8
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler (Satış
Bedeli Yöntemi)
Gümrük kıymetine ilave edilmesi gereken unsurlar,
Eşyanın fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına dahil edilmemiş ancak alıcı tarafından
üstlenilen; komisyonlar (satın alma komisyonları hariç), royalti ve lisans ücretleri, giriş liman
ya da mahaline kadar yapılan navlun ve sigorta giderleri gibi çeşitli ücret ve giderlerdir.
Eşyanın kıymetine gümrük mevzuatında belirtilenler dışında hiç bir ilave yapılmaz.
9
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
(Satış Bedeli Yöntemi)
Gümrük kıymetine ilave edilmemesi gereken unsurlar,
Eşyanın fiilen ödenen veya ödenecek fiyatından ayırt edilebilemeleri koşuluyla; satın alma
komisyonları, çoğaltma hakkı için yapılan ödemeler, yazılı bir finansman anlaşması
uyarınca yapılan faiz ödemeleri gibi bazı ücret ve giderlerdir.
10
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler (Satış
Bedeli Yöntemi)
Royalti ve Lisans Ücretleri;
Kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olması
ve
Kıymeti belirlenecek eşyanın satış koşulu olarak yapılması
durumunda fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave edilir.
11
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler (Satış
Bedeli Yöntemi)
Ancak, fiilen ödenen veya ödenecek fiyatın ithal eşyasının gümrük kıymeti olarak kabul
edilebilmesi bazı koşullara bağlıdır.
Bu koşullardan en önemlisi alıcı ile satıcı arasında bir ilişki bulunmamasıdır; ilişkinin varlığı
durumunda ise, bu ilişkinin eşyanın satış fiyatını etkilemediği ispatlanmalıdır.
12
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrük Mevzuatında İlişkili Kişi Tanımı ve Alıcı ile Satıcı
Arasında Bir İlişki Olması Durumunda Gümrüklerin İzlediği
Yol
Kurumlar Vergisinde “İlişkili Kişi” Tanımı
Gümrük Kanunu’nda “İlişkili Kişi” Tanımı
Kurumların kendi ortakları,
Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi
veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi
bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu
ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi veya
kurumlar.
Ortakların eşleri, ortakların veya eşlerinin üstsoy ve
altsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy hısımları ve kayın
hısımları da ilişkili kişi sayılır.
Kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin, Türk vergi
sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı
düzeyde bir vergilendirme imkânı sağlayıp sağlamadığı ve
bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması
suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde veya
bölgelerde bulunan kişilerle yapılmış tüm işlemler, ilişkili
kişilerle yapılmış sayılır.
Birbirlerinin memuru veya idarecileri olmaları,
Birbirlerinin yasal ortakları olmaları,
İşçi ve işveren ilişkisi içinde bulunmaları,
Her iki firmanın oy hakkı veren hisse senedi veya
sermaye paylarının en az %5’i doğrudan veya
dolaylı olarak aynı kişilere ait veya bu kişilerin
kontrolü altında veya elinde bulunması,
Birinin diğerini dolaylı veya dolaysız olarak kontrol
etmesi,
Her ikisinin de doğrudan veya dolaylı olarak bir
üçüncü kişi tarafından kontrol edilmesi,
Her ikisinin birlikte, bir üçüncü kişiyi doğrudan veya
dolaylı olarak kontrol etmesi,
Aynı ailenin üyeleri olmaları.
13
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrük Mevzuatında İlişkili Kişi Tanımı ve Alıcı ile Satıcı
Arasında Bir İlişki Olması Durumunda Gümrüklerin İzlediği
Yol
Gümrük kıymetinin tespiti açısından önemli evraklardan biri de İthal Eşyasına Ait Kıymet
Bildirim Formu’dur (KBF).
Gümrük Yönetmeliği uyarınca ihracat, transit ve antrepo rejimleri dışındaki bütün gümrük
rejimlerine ilişkin gümrük beyannamelerinin ekine KBF’nin eklenmesi zorunludur.
14
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
15
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
16
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
2) Aynı Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi;
İthal eşyasının kıymetinin satış bedeli yöntemine göre belirlenemediği durumlarda;
gümrük kıymeti Türkiye’ye, aynı veya yakın bir tarihte ihraç amacıyla satılan aynı
eşyanın satış bedeli yöntemine göre tespit edilir.
Aynı Eşya; fiziksel özellik, kalite ve tanındığı özellikleri dahil olmak üzere her hususta
aynı olan ve aynı ülkede üretilmiş eşyayı ifade etmektedir.
17
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
3)
Benzer Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi;
İthal eşyasının kıymetinin satış bedeli yöntemine ve aynı eşyanın satış bedeline göre
belirlenemediği durumlarda; gümrük kıymeti Türkiye’ye, aynı veya yakın bir tarihte ihraç
amacıyla satılan benzer eşyanın satış bedeli yöntemine göre tespit edilir.
Benzer Eşya; her hususta aynı olmamakla birlikte aynı işlevi görmelerini ve ticari olarak
birbirlerini ikame edebilmelerini mümkün kılan, benzer özellik ve benzer unsurları
bulunan ve aynı ülkede üretilmiş olan eşyayı ifade eder.
18
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
4)
İndirgeme Yöntemi;
Kıymeti belirlenecek eşya ya da aynı veya benzer eşya, Türkiye’de ithal edildiği hal
ve durumda satılmışsa, bu yönteme göre ithal eşyasının gümrük kıymetinin
belirlenmesinde, bu eşyanın ya da aynı veya benzer eşyanın ithalatçı tarafından yurt
içinde müstakil kişilere aynı veya yakın bir tarihte yapılan en büyük miktardaki
satışına ait birim fiyat esas alınır.
19
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
5)
Hesaplanmış Kıymet Yöntemi;
Hesaplanmış kıymet aşağıdaki unsurların toplamından oluşur;
20
a)
İthal eşyasının üretiminde kullanılan malzeme ve yapılan imalat veya diğer
imal işlemlerinin bedel veya kıymetleri,
b)
Türkiye’ye ihraç edilmek üzere ihraç ülkesindeki üreticiler tarafından üretilen,
kıymeti belirlenecek eşya ile aynı sınıf veya cins eşyanın satışında mutat
olan kar ve genel giderlere eşit bir tutar,
c)
İthal eşyasının giriş liman ve mahalline kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan
yükleme, boşaltma, elleçleme giderleri ile nakliye ve sigorta giderleri.
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
6)
Son Yöntem;
İlk 5 yönteme göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti;
Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII nci maddesinin ve bu maddenin
uygulanmasına ilişkin Anlaşmanın, esaslarına ve genel hükümlerine uygun
yöntemlerle ve Türkiye’de mevcut veriler esas alınarak belirlenir.
21
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
22
Gümrük Kıymetinin Tespiti
Transfer Fiyatlaması
Satış Bedeli Yöntemi
Aynı Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi
Benzer Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi
Karşılaştırılabilir Fiyat
İndirgeme Yöntemi
Yeniden Satış
Hesaplanmış Kıymet Yöntemi
Maliyet Artı
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gümrüklerde Kıymet Tespiti ve Uygulanan Yöntemler
(İhracat)
Gümrük Kanunu’nda ihraç eşyasının gümrük kıymetinin ne şekilde belirleneceğine
ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
Gümrük idarelerince, ihraç eşyasının kıymetinin olması gerekenden çok yüksek ya da
çok düşük olduğunun düşünüldüğü durumlarda hangi yöntem izlenmektedir?
23
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Transfer Fiyatlandırması Uygulamaları ile Gümrük Kıymeti
Tespindeki Temel Farklar
Transfer Fiyatlaması
24
Gümrük Kıymeti
Doğrudan vergileri hedeflemektedir.
Dolaylı vergileri hedeflemektedir.
Vergi idaresi ithal edilecek eşyanın olduğundan
yüksek beyan edilmemesi için çaba
göstermektedir.
Gümrük idaresi, ithal edilecek eşyanın kıymetinin
olduğundan düşük beyan edilmemesi için çaba
göstermektedir.
Transfer fiyatlaması çerçevesinde uygulanan
yöntemlerle bir fiyat (kıymet) aralığı
belirlenmektedir.
Gümrük vergilerinin hesaplanmasına temel
oluşturulacak bir kıymete (fiyata) ulaşılmaktadır.
Transfer fiyatlamasına ilişkin yöntemlerin uygulama
sırasında mevzuat tarafından belirlenmiş bir
sıralama yoktur.
Kıymet belirleme yöntemlerinin hangi sıra ile
uygulanacağı belirlenmiştir.
Transfer fiyatı ise ticari işe girişildiğinde
belirlenmektedir.
Gümrük kıymeti eşyanın ithalatı sırasında
belirlenmektedir.
Bu tür düzeltmeler ancak emsal bedele ulaşmak
için gerekirse yapılacaktır.
Fiilen ödenen veya ödenecek fiyatta yapılacak
düzeltmeler Gümrük Yönetmeliğinde önceden
belirlenmiş durumdadır.
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Transfer Fiyatlamasının Uygulamaya Geçmesiyle Birlikte
Ortaya Çıkması Muhtemel Problemler
Dönem sonunda,
Yıl boyunca yapılan ithalatlarda beyan edilen transfer fiyatlarının yüksek olduğu görülür ve
düzeltmeye gidilirse, yüksek fiyatlara göre ödenen gümrük vergisi, KDV, ÖTV’nin geri
alınması mümkün mü?
Yıl boyunca yapılan ithalatlarda beyan edilen transfer fiyatlarının düşük olduğu görülür ve
düzeltmeye gidilirse, aradaki fark için gümrük vergisi, KDV, ÖTV için ceza ödenecek mi?
Yıl boyunca yapılan ihracatlarda kullanılan transfer fiyatının yüksek olduğunun tespit
edilmesi ve transfer fiyatının düşürülmesi durumunda, ihracat beyannamelerinde değişiklik
yapmak mümkün olacak mı? Herhangi bir ceza ile karşılaşılacak mı?
Firmaların Maliye Bakanlığı ile yaptıkları Ön Fiyat Anlaşmaları Gümrük Müsteşarlığı
tarafından kabul edilecek mi?
25
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Transfer Fiyatlaması Uygulamaları ile Gümrük Kıymeti
Uygulamalarının Uyumlaştırılmasına Yönelik Olarak
Uluslararası Alandaki Girişimler
3-4 Mayıs 2006 tarihleri arasında DGÖ/OECD tarafından ortak olarak düzenlenen
“Transfer Fiyatlaması ve Gümrük Kıymeti” konulu konferans.
Gümrük kıymetinin tespitine ilişkin yöntemlerle transfer fiyatlaması yöntemleri
uyumlaştırılmalı mı?
26
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Sonuç
Transfer fiyatlandırması yapılırken;
Gümrük kıymetinin tespitine ilişkin yöntemler ve bunların hiyerarşik bir sıra ile
uygulandığı göz önünde bulundurulmalı
Transfer fiyatlandırması kuralları çerçevesinde tespit edilen fiyatı oluşturan
unsurlardan hangilerinin fiilen ödenen veya ödenecek fiyata dahil edileceği,
hangilerinin dahil edilmeyeceği tespit edilmeli,
Bu tespitler çerçevesinde oluşturulacak gümrük kıymetinin aynı veya benzer
eşyanın gümrük kıymetine uygunluğu test edilmeye çalışılmalıdır.
Fiyatı belirlenen eşyanın gümrük ve dış ticaret mevzuatından kaynaklanan bir
referans fiyat ya da gözetim uygulamasına tabi olup olmadığı dikkate alınmalıdır.
27
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Gürkan Öztürk
Gümrük Uzmanı
Tel : +90 (312) 295 47 01
Faks
: +90 (312) 295 47 47
E-mail : gozturk@deloitte.com
www.deloitte.com.tr
www.verginet.net
28
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
© 2006 Deloitte Türkiye
Deloitte Turkey
29
Transfer Fiyatlandırması Semineri / Deloitte Academy
Member of
Deloitte Touche Tohmatsu
© 2006 Deloitte Türkiye