Ar-Ge Nedir - M. Volkan Turker

Günümüzde en önemli
rekabet gücü…
Marmara Üniversitesi
İşletme Fakültesi
İşletme Bölümü
Teknoloji ve Yenilik Yönetimi Dersi
Araştırma ve Geliştirme
AR-GE
„
„
Yrd. Doç. Dr. M. Volkan Türker
1
Günümüzde en önemli
rekabet gücü…
„
„
„
Daha önce değindiğimiz gibi, günümüz iş
dünyasında, yaratıcılık ve yenilikçilik
rekabette öne geçmenin en önemli unsurları
haline gelmiştir.
Küreselleşmenin önemli sonuçlarından biri;
tüketicilerin seçeneklerinin çoğalması,
yüksek fiyatlı fakat değişik özellikleri olan
farklılaştırılmış ürünler ile, bunlara özgü
taleplerin geçerli olduğu, fakat sürekli
olmayan pazarların oluşmasıdır.
2
Ar-Ge Nedir?
İşte bu ortamda, ürün ve hizmetlerde
yenilik yapabilme ile,
tasarım, üretim ve dağıtım süreçlerinin
kısaltılabilmesi,
rekabet avantajı sağlayan başlıca
unsurlar olmuştur.
3
„
„
1.
2.
Araştırma Geliştirme; bilimsel ve
teknik bilginin yeni uygulamalarda
kullanımıdır.
Ar-Ge’nin iki temel unsuru vardır;
Araştırma
Geliştirme
4
Araştırma
„
„
Uygulamalı Araştırma
Temel Araştırma
Geniş ölçüde araştırmacının ilgi alanına,
kişisel arzusuna bağlı olup, daha çok
bilimsel amaçla yapılan öz araştırmadır.
Uygulamalı Araştırma
İşletmelerin, özellikle sanayi
işletmelerinin büyük önem verdikleri ve
gerçekleştirdikleri araştırma türüdür.
Belirli amaçlar için yapılır.
„
„
„
Uygulamalı araştırmalarda, temel
araştırmalardan yararlanılır.
UA ticari amaçlı bir çalışma
olduğundan, elde edilen sonuçlar
patent konusu olabilmektedir.
Ulaşılan teknolojik yenilik veya buluş;
patenti alınınca uzunca bir süre (15-17
yıl) ulusal ve uluslar arası alanda yasal
korunma hakkı elde eder.
5
Geliştirme
„
„
„
6
Geliştirme
Ar-Ge’nin ikinci unsurudur.
Temel ve uygulamalı araştırma
sonuçlarını, yani bilinenleri kullanmayı
ve uygulamada daha iyi sonuçlar
almayı amaçlar.
Geliştirme çalışmalarında yeni bir
buluş söz konusu değildir.
„
„
Araştırma sonuçlarının; malzemeler,
ürünler, hizmetler, sistemler, süreçler
haline dönüştürülmesine yönelik
faaliyetleri kapsar.
“Geliştirme”; “araştırma” ile “üretim”
arasında bir köprü vazifesi görür.
Araştırma
7
rme
Gelişti
Üretim
8
İşletmelerin Ar-Ge’ye önem
vermelerinin başlıca nedenleri
Ar-Ge’nin kapsamı?
„
„
„
İlk bakışta, Ar-Ge daha çok ürün
üretimiyle ilgili gibi görülebilir.
Ancak günümüzde her türlü ekonomik
faaliyet Ar-Ge çalışmalarına konu
olmaktadır.
Yönetim ve Organizasyon, Pazarlama,
Finansman, Bankacılık, İKY, …
1. Pazarla ilgili nedenler; Pazarda önde
9
gelen firma olmak ve bunu korumak,
rakiplere karşı koyabilmek için
mamul, hizmet ve süreç geliştirmek.
2. Örgütsel nedenler; Sektörde yenilikçi
olarak isim yapmak ve bunu
sürdürmek, aralarında seçim
yapılabilecek alternatif ürün ve
süreçlere sahip olmak.
10
İşletmelerin Ar-Ge’ye önem
vermelerinin başlıca nedenleri
TA – UA ikilemi
3. Sosyal nedenler; Değişiklik bekleyen
„
tüketicileri tatmin etmek, kamuoyuna
karşı toplumsal yararlılığını
kanıtlamak.
4. Personelle ilgili nedenler; Yetenekli
ve istekli araştırmacıları işletmeye
çekebilmek, bunları işletmede
tutabilmek, çalışanlara çalışma şevki
kazandırmak.
11
„
TA, genellikle büyük harcamalar
gerektirdiği ve sonuçları hem uzun
sürede, hem de düşük kar oranı ile
ortaya çıktığı için, işletmeler bu tür
araştırmalara rağbet göstermezler.
Örneğin ABD’de, kamu kuruluşları ve
üniversiteler dışında; Microsoft, Intel,
vb. gibi çok büyük ölçekli işletmeler bu
alanda yatırım yapabilmektedirler.
12
TA – UA ikilemi
„
TA – UA ikilemi
Oysaki TA’lar, uygulamalı
araştırmalara temel teşkil ettiği ve
ülke işletmelerinin yeni teknolojiler
sayesinde dünya pazarlarına
açılmalarında rol oynadıkları için,
devletler tarafından teşvik
görmektedirler.
„
Buna karşılık, gerek uygulamalı
araştırma, gerekse geliştirme, belirli
bir işletme probleminin
çözümlenmesinde yardımcı olan, riski
düşük, geri dönüş oranı nispeten
yüksek ve uzun zaman gerektirmeyen
faaliyetler olduğu için daha çok rağbet
görürler.
13
Yeni ürün/hizmet üretimi
„
„
„
Hem üretim hem de pazarlama ile ilgili geniş
kapsamlı bir Ar-Ge alanıdır.
İlla, bütünüyle orijinal bir ürün veya hizmet
meydana getirmek ile ilgili değildir.
Mevcut mamul veya hizmeti, çeşitli
yönlerden yapılacak değişikliklerle, daha
faydalı, kullanışlı, vs. hale getirerek
tüketicilere sunmak hatta ambalajında
değişiklik yapmak da Ar-Ge kapsamına
alınabilir.
15
14
Türkiye’de ve Dünya’da Ar-Ge
„
„
„
1963 Türkiye Bilimsel ve Teknik
Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)
70’lerin sonlarında ilk Ar-Ge çalışmaları…
doğa bilimlerine yönelik… teknoloji
üretimi söz konusu değil…
90’larda bilimsel ve teknolojik gelişmeye
ayrılan kaynaklar yeterli olamamış,
küçük teşebbüslere destek yeterli
16
değildir.
Türkiye’de ve Dünya’da Ar-Ge
„
„
Türkiye’de ve Dünya’da Ar-Ge
1995 yılında Dünya Ticaret Örgütü
(WTO) ile ilişkilerin başlaması, Gümrük
Birliğine girilmesi, AB’ye adaylık; ArGe’ye devlet desteğinin artmasını
gerektirmiştir.
Devlet destekli Ar-Ge dönemi…
17
„
TÜİK verilerine göre ülkemizdeki Ar-Ge
faaliyetlerinin;
1999
2012
Üniversiteler
% 60,4
% 48,2 % 21,1
Ticari kesim
% 33,4
% 41,3 % 46,8
Kamu kesimi
% 6,2
% 10,6 % 28,2
tarafından gerçekleştirilmiştir.
18
Gayri Safi Yurtiçi AR-GE
Harcaması, 2012*
Gayri Safi Yurtiçi AR-GE
Harcaması, 2007*
TL
Toplam AR-GE
harcaması
AR-GE harcaması /
GSYİH (‰) (binde)
Kişi başına düşen ARGE harcaması
2007
Toplam AR-GE harcaması
AR-GE harcaması / GSYİH
(‰) (binde)
Kişi başına düşen AR-GE
harcaması
6 Milyar TL
7,1
86.3
* TÜİK, Sayı: 178. 13 Kasım 2008
19
TL
13 Milyar TL
9,2
172,7
* TÜİK, Sayı: 13630. 20 Kasım 2013
20
2000’den günümüze;
Dünya’da Ar-Ge
Türkiye’de ve Dünya’da
Ar-Ge; OECD İstatistikleri
„
İşletme
Yıllık Ar-Ge Harcaması
1
2
3
Volkswagen
Samsung
Microsoft
12.5 Milyar $
11 Milyar $
10.4 Milyar $
4
Intel
10.1 Milyar $
5
Toyota
9.3 Milyar $
21
„
„
OECD, 14 Aralık 1960 tarihinde
imzalanan Paris Sözleşmesi'ne
dayanılarak kurulmuştur ve savaş
yıkıntıları içindeki Avrupa'nın Marshall
Planı çerçevesinde yeniden
yapılandırılması amacıyla 1948 yılında
kurulan Avrupa Ekonomik İşbirliği
Örgütü'nün (OEEC) doğrudan
mirasçısıdır.
Örgüte üye otuz ülke bulunmaktadır.
Türkiye OECD’nin kurucu üyelerindendir.
www.oecd.org
23
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü
(İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı
olarak da bilinir, İngilizce: Organisation
for Economic Co-operation and
Development), uluslararası bir ekonomi
örgütüdür.
22
Halen 30 tam üye olan ülke vardır, bu ülkeler arasında 24 tanesi (*)
Dünya Bankası tarafından 2005'de yüksek gelirli ülkeler arasında gösterilmiştir.
24
Gross domestic expenditure (GDE): toplam yurtiçi harcamalar
Gross domestic product (GDP): gayrisafi yurtiçi hasıla
25
Her bin işgören başına düşen araştırmacı sayısı
* Main Science and Technology Indicators 2005
26
Toplam yurtiçi Ar-Ge harcamalarının, gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki oranı
Toplam yurtiçi Ar-Ge harcamalarının, gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki oranı
Her bin işgören başına düşen araştırmacı sayısı
Her bin işgören başına düşen araştırmacı sayısı
* Main Science and Technology Indicators 2006-2
Toplam yurtiçi Ar-Ge harcamalarının, gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki oranı
27
* Main Science and Technology Indicators 2008-2
28
Toplam yurtiçi Ar-Ge harcamalarının, gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki oranı
Her bin işgören başına düşen araştırmacı sayısı
* Main Science and Technology Indicators 2012-2
29
30
31
32
Araştırmacılar
Ar-Ge personeli
33
Şekil 3. Her 1 USD Ar-Ge için vergi sübvansiyonlarının oranı (2008)
35
34