Spondilolistezis Prof. Dr. Önder Aydıngöz Spondilolistezis • Bir vertebra cisminin alttaki üzerinde öne doğru yer değiştirmesidir. Spondilolizis • Pars interartikülaristeki lizise verilen isimdir. Spondilolistezis Sınıflama • • • • • • Displastik (konjenital) İstmik Dejeneratif Posttravmatik Patolojik İatrojenik Konjenital spondilolistezis • En sık L5-S1 seviyesinde rastlanır. • Kadın:erkek oranı 2:1 dir. İstmik spondilolistezis • Erkeklerde 2 kat daha fazla görülür. (Konjenital tipin tersi) • En sık L5-S1 seviyesinde görülür. Dejeneratif spondilolistezis • • • • • Kronik instabilite sonucu gelişir. Kadınlarda daha fazladır. Genellikle 50 yaştan sonra görülür. Sıklıkla L4-L5 vertebralar arasında gelişir. Kayma derecesi %30’u aşmaz. Posttravmatik spondilolistezis • Pars dışındaki posterior elemanların (pedikül veya faset) kırıklarına bağlıdır. Patolojik spondilolistezis • Omurganın stabilize edici kemik veya yumuşak doku elemanlarını zayıflatan hastalıklar spondilolistezise neden olabilirler. • Jeneralize hastalıklar • • • • Artrogripozis Osteopetrosis Marfan sendromu Osteogenezis imperfekta • Lokalize hastalıklar • Enfeksiyon • Tümör İatrojenik spondilolistezis • Özellikle dejeneratif lumbar hastalıklar nedeniyle yapılan cerrahi girişimlerden sonra %3-5 oranlarında instabilite ve postoperatif kayma gelişimi gözlenir. Fizik muayene bulguları • Lokal bulgular • Derin palpasyonda kaymanın üzerindeki prosesus spinosusta hassasiyet • Grade 2 veya daha üzerindeki kaymalarda basamak hissedilebilir. • Paravertebral kas spazmı semptomatik spondilolisteziste görülebilir ve öne fleksiyonu zorlaştırabilir. Fizik muayene bulguları • Hamstring gerginliği Eğriliğin derecesinden bağımsız olarak gelişebilir ancak daha ileri eğriliklerde daha sık rastlanır. • Azalmış düz bacak kaldırma mesafesi • Gövdenin öne fleksiyonunda sınırlanma Fizik muayene bulguları • Lumbosakral kifoz Fizik muayene bulguları • Gövde kısalığı • Ciddi kaymalardaL5’in anteroinferiora yer değiştirmesi, lumbosakral kifoz ve kompansatuar lumbar hiperlordoz nedeniyle gövdede kısalma gözlenir. • Ayrıca normal bel görünümü kaybolur ve umbilikus hizasında transvers abdominal çizgi oluşur. Fizik muayene bulguları • Duruş ve yürüyüş anormallikleri Ciddi kaymalarda oluşan lumbosakral kifozla beraber vücudun ağırlık merkezinin öne yer değiştirmesini kompanze etmek için değişik mekanizmalar geliştirilir. • Hamstring kontraksiyonuyla pelvisi daha vertikal bir pozisyona getirmek. • Üst lumbar bölge lordozunu arttırmak. • Kalça ve dizleri fleksiyona getirmek. Ciddi kayması olan hastalarda bu nedenlere bağlı olarak, kalça ve dizler fleksiyonda, kısa adım mesafeli ve geniş bir destek yüzey elde etmek için bacaklar hafif açık bir yürüyüş vardır. Fizik muayene bulguları • Tam bir nörolojik muayene yapılmalıdır. Radyolojik inceleme • Direkt grafiler • Lumbosakral • • • • BT • MR AP lateral her iki oblik İskoç köpeği (Terrier belirtisi) Tedavi Asemptomatik hasta Semptomatik hasta Spondilolizis veya grade I ya da II spondilolistezis Takip Konservatif tedavi, başarılı olmazsa cerrahi Grade III veya IV spondilolistezis Aktivite kısıtlaması önerilir, cerrahi? Cerrahi Konservatif tedavi • Semptomatik spondilolizisi ya da spondilolistezisi olan hastaların büyük çoğunluğunda konservatif tedavi başarılıdır. • • • • • İstirahat Aktivite kısıtlaması kısa süreli ağrı kesici ve anti-enflamatuar tedavi Ciddi semptomlarda korse, cihaz Fizik tedavi • Gergin hamstringlerin fleksibilitesini arttırmak için • Karın kaslarını güçlendirmek için Cerrahi tedavi • Pars defekti tamirleri • Dekompresyon • Füzyon (Enstrumantasyonlu ya da enstrumantasyonsuz) • Redüksiyon