Kadın Kalbinde Kırmızı Alarm Avrupa Kalp Sağlığı Stratejisi Avrupa Kalp Sağlığı Projesi, Modül 6 Kadınlar ve Kalp Damar Hastalıkları Danışma Kurulu Üyeleri V Harisios Boudoulas (Hellenic Cardiac Society, Yunanistan) V Emanuela Folco (Italian Heart Foundation,İtalya) V Marleen Kestens (European Heart Network) V Susanne Logstrup (European Heart Network) V Peggy Maguire (European Institute of Women’s Health, İrlanda) V Ruairi O’Connor (British Heart Foundation, İngiltere) V Sophie O’Kelly (European Society of Cardiology) V Karin Schenck-Gustafsson (Karolinska University Hospital, İsveç) V Hans Stram (Netherlands Heart Foundation, Hollanda) V Marco Stramba-Badiale (IRCCS Istituto Auxologico Italiano, İtalya) V Saila Vikman (Finnish Cardiac Society, Finlandiya) Kadın ve Kalp Sağlığı Proje Ekibi V Dr. Lale Tokgözoğlu (Başkan) V Dr. Saide Aytekin V Dr. Neşe Çam V Dr. Atiye Çengel V Dr. Sema Güneri V Dr. Meral Kayıkçıoğlu V Dr. Dilek Ural Türk Kardiyoloji Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol 2010;38 Suppl 1 9 KADIN KALBİNDE KIRMIZI ALARM SONUÇ RAPORLARI Avrupa Kalp Sağlığı Stratejisi, Avrupa Kalp Sağlığı Projesi, Modül 6, Kadınlar ve Kalp Damar Hastalıkları ESC-EHN Proje Ekibi Bilimsel uzmanlık örgütleri için özet rapor ve öneriler Sigara alışkanlığı ! " # $ %!! ) 7' $ * (& '& &!'!&'%!! % ' $ '& $( 1 " #* !!!& !!!!" '& * & Kadınlarda bilimsel araştırmalar %( ! ' " 7' %8* ) $ 6'& " * +* Hipertansiyon % % $ ",! ) -* ( !!$'!%' '& ' & $* ' " &" ) - ./02 !$ Diyabet ve metabolik sendrom '& !! * % ) 9 * % !! * ' :+; $ +* " 9 ! <+= " !!! '& " '& ! 3&% ) 9 * '& ( %' & & !'!!!'" " Kadınlarda kardiyovasküler risk ) > % ) 4 % " ,! * & '$ $! * ' " "2 Kolesterol ) (& * !!! 6 ' ) #!% ! !!* '$ " #* ( * '& % ! ?9?+ (& ( %'" 1 2 Daha ayrıntılı bilgi için bakınız ‘Red Alert for Women’s Hearts - Women and cardiovascular research in Europe’, Marco Stramba Badiale, November 2009 Daha ayrıntılı bilgi için bakınız “Women’s health and Menopause : a comprehensive approach” NIH publication no 02-3284 July 2002 Türk Kardiyoloji Dern Arş 10 &@ !&" Koroner revaskülarizasyon ) E Aspirin " # ! 6 ' ) 7 ! # %@ %* 6 !$% ! * " %'$" ,! ) FEGGHGGG&*'& ! % * $!($& %( % ( !&" " # * FE GGHGGG & ! ) # % % ! % $ (' " İskemik kalp hastalığı ! " $ ! ( '* ( & &!!" ) % *'& Kalp yetersizliği &'$% % ( " A * ) % * '$ ( '&* I/ !! &" ( % (" B * & 6 ( ! % ) , ' '"# * '& " ! !'&(*'% ! $ % ( ' " !$" ) B !'! ) J&&!% % 6'C &% % !! &!'!" ! % " Gebelik ) ) F % & * !'!6'C&" $ " ) % * D" ! '& ) F * ' ' '& % < !" ' " ) % * & '& ) #!% 6 9 <00K #! % !!'$ !'!",!* &",!'&*' * % ' $! '& ' % & % D '& $" A * % < ( & & ( '&" !$$!'" Türk Kardiyoloji Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol 2010;38 Suppl 1 Atriyal fibrilasyon 11 ) B * % '=+:*/ !'!* ! " ,! & ! * ! '& !'! " ) #L *!!&& * % " #!% 6 92 <00; # L !! ( " M I/ *$ (& Öneriler & $ % ' Farkındalık ve korunma &" !* * % C ) & !!! !(* '$ (& !&' " " ) , % ( 2''& !! $ " ) B.<02 ' (& $'(& Tedavi ve rehabilitasyon " B '$' (& ) (&* '&(" % !* !! ! ''&' " ) B % * ( '& " ! ) , !* ( 3 ( !! & =+; !!!! ( ! ! ( =*/ '" ( " ,! !$* * Kadınlara özgü araştırmalar ! ** ' ( ) 6%8* ( $ " ( ) #! $ #!% *!! ( & ! !!" J !% ! %" $ $* ! '& * Cinsiyete özgü araştırmalar 9%% * 'C 6'C '& ) O ( ! ! ! % !'! '&" #* $ ('" ! & ' Risk faktörlerinin kontrolü % !'! !!" ) İnme İskemik inmede trombolitik tedavi '' " ) F$ ' ' ) N * ! ' $&$ " , + ! '" ( '& '& " N ) M % * * (*! ' ' '" (" Türk Kardiyoloji Dern Arş 12 Diyabet % * (6 ' !'! % GG '&'" ) L ! * ' &' ! '" ) % 2 * % ' % İskemik kalp hastalığı, inme, kalp yetersizliği, %( ! atriyal fibrilasyon ! !' ) 2 ! & 3 &" I/ ' KVH’lara klinik yaklaşım " J + !'&(*% ' ) #* '& " $ " !'! ) 7 %* $ ! ! 'C((" '&!! !!" Gebelik ) F&% !* ) ( ' (& ! % ' " !!" ) F %GG' ) F! &'(& & ' ! ! " ( '" ,! ! Türk Kardiyoloji Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol 2010;38 Suppl 1 13 KADIN KALBİNDE KIRMIZI ALARM SONUÇ RAPORLARI Avrupa Kalp Sağlığı Stratejisi, Avrupa Kalp Sağlığı Projesi, Modül 6, Kadınlar ve Kalp Damar Hastalıkları ESC-EHN Proje Ekibi Yasama ve yürütme organları ile yerel yönetimler için özet rapor ve öneriler ) (" #* ( % $$ '" (& '& & !!!! ! ! ' " 9 7 M' ' $@ M R* J 72"1 ) ,! ( 2 Öneriler ' &' 6'" ) M % * % *&% ) % @ " ) <00; <00P ;< $ ) !$ '&" =K0"KPD D<I"ID;2 .==*/" ) #.D/.;0 ) $ S " ' !'!" ) # =DH;< !$ '&" ) ' % ) ,! & ' ! '$ ' * % % " $" ) 7!$*$' ) , ! ( 3 & !! ! " ' ( * ) '+ & !!! !! ! ! $!* ' '" '& !'! " ) #!% ,2 ! !! ' ) , !* ( % ! ! ! *'! " &&'&$" ) #,9 #!%2 ! !! ' ) B$ ' &' $ ! * '$ $ Q># <00/ C" 1 (http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs334/en/index.html) Türk Kardiyoloji Dern Arş 14 KADIN KALBİNDE KIRMIZI ALARM SONUÇ RAPORLARI Avrupa Kalp Sağlığı Stratejisi, Avrupa Kalp Sağlığı Projesi, Modül 6, Kadınlar ve Kalp Damar Hastalıkları ESC-EHN Proje Ekibi Araştırmacılar için özet rapor ve öneriler ) & !%* #!%2 & ./:2!!" & (",!*%' $ ' ($" ) '&D0 İskemik kalp hastalığı $* & % & " ,! * ) * ( '& @' % **%%* * ( !!! ( ( " " ) ) , '& D @ & & & + F * <00; <00P ( +** ;< '& + =K0"KPD D<I"ID;2 .==*/" '&<(" + -.D/.;0 ) ' !'! " 6'C&" + ./02 !$ '&" ) #! $ ) N & ! $@ + + B % + % !'! ('&" B %(* ' (" ) EF '& !'! .<:*:2 Risk değerlendirmesi .<<*P* %% .:P* .=PFEGGHGGG&.<:*K* ) '& (& ( .<=*K$" %'" Q*! Kalp yetersizliği :/ !" ) % '$ Diyabet ) 9 ' '& * ( %'&2 '& '& * I/ !! " ,! % ( '* & 6 ( ! % $" Türk Kardiyoloji Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol 2010;38 Suppl 1 ) J + ! !! $ '& ( '$+ & % (&'&" ) % & %&& '&&!!!! * &!'!" Atriyal fibrilasyon ) #C *!!+&& * % & " ) $ ( $" İnmede cinsiyet farklılıkları 15 + N%!! + >% + T'!%& + N + J6 + %%% + UN!( + L+& 6 + J%% Tarama & risk değerlendirmesi ) ! ' H !" 9 !!! " ) B & +& *!' * ) >% & + $%" ('& " Diyabet ) B'$ & K/ ) , %' 6 (" , '!% ! ('& " ' " ) F ! ' ) #! % < ' ! ! ( & ! !!@ ! %" '& * 9%% * 'C 6'C Obezite ve metabolik sendrom '& ) N'!%(' '$" &' %C6 ! ! Öneriler ' " % ( ! ! " , * !! % $ &'" Cinsiyete özgü araştırmalar ) > ! &' %C6 $%" İskemik kalp hastalıkları ) ' '& ! ! %'!* ) O ( ! ! ! % + $ ('" 6'C* Hormon replasman tedavisi (HRT) * % ' $ ' " ) E % & % ' ,! !! D '& $ % !'! * ( & & &'& *'@ ( ' " Türk Kardiyoloji Dern Arş 16 ) Kadınlarda farmakoterapi % !'! % ) 2 ! ( & %" &'(! !$% ) ! " !!!&' ! ! ) $ ! ! (''" &" Kalp yetersizliği ) '& !! % ' '! !&" İnme ) B ( '& !! '& !'!" ) J%%!$ ! !$'$" Yaşam tarzı değişiklikleri ) M % * * ' ' "