Ç.Ü. DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ ORTODONTİ HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ DOKÜMAN NO: KLN-YD-4 YAYIN TARİHİ : AĞUSTOS 2014 MALOKLÜZYONLARIN OLASI NEDENLERİ NELERDİR? Süt dişlerinin erken yaşta kaybedilmesi Kötü alışkanlıklar: Parmak emme, uzun süre yalancı emzik veya biberon kullanma, dil emme, dudak emme, kalem ısırma Genetik faktörler Kulak-burun-boğaz problemleri: Bademcik iltihabı, burun ve geniz eti varlığı; sürekli ağız solunumu Bazı kas bozuklukları da ortodontik problemlere neden olabilir. Açık kapanış – dişler kapatıldığında ön veya yan dişler arasında boşluk olmasıdır. REVİZYON TARİHİ : 00 REVİZYON NO:0 SAYFA NO: 1/1 Çapraşıklık – hastanın çenesi darsa, dişlerin yerleşmesi için yeterli yer olmayabilir. Bazı durumlarda ortodontist yer sağlamak için bir ya da daha fazla dişi çekmek durumunda olabilir. MALOKLÜZYON NEDİR? Derin kapanış – dişler kapatıldığında üst ön dişlerin alt ön dişleri fazlasıyla kapatmasıdır. Eksik dişler – sık görülen bir ortodontik bozukluktur. Çürük, travma gibi sebeplerle diş çekimi nedeniyle diş kaybı görülebildiği gibi doğuştan da diş eksikliği mevcut olabilir. Çapraz kapanış – en az bir dişte üst dişin alt dişe göre içeride olmasıdır. Kesici dişlerde olduğu gibi arka dişlerde de çapraz kapanış görülebilir. NEDEN ORTODONTİK TEDAVİ GÖRÜLMELİDİR? Çapraşık dişlerin temizlenmesi zordur. Kötü kapanış diş yüzeylerinde aşınmalara, çiğneme, konuşma gibi fonksiyonlarda zorluklara ve dişleri destekleyen kemik ve diş eti yapılarında aşırı strese sebep olabilir. Tedavi edilmediğinde, bir çok problem zamanla daha ciddi hale dönüşerek ileri zamanda daha komplike tedavi gereksinimi doğurabilir. BRAKETLERLE AĞIZ HİJYENİ NASIL SAĞLANIR? Ortodontik tedavi sırasında dişler ekstra bakıma ihtiyaç duyarlar. Yemek artıkları braketler, teller, bantlar ve diğer apareyler üzerinde birikir ve bu yüzden temizliği daha zordur. Bu dönemde diş çürüklerinin ve diş eti hastalıklarının önlenmesinin tek yolu, her ana öğün ve atıştırma sonrası diş fırçalamaktır. Ortodontik tedavi sırasında ağız hijyenin sağlanması için yapılabilecek işlemler şunlardır: Her öğün ve atıştırma sonrası diş fırçalamalı Sıkışmış besin artıkları çıkarmak için her gün diş ipi kullanılmalı Ağız içindeki bakterileri azaltmak için her yemek sonrası gargara kullanılmalı Floridli diş macunu ve yumuşak kıllı diş macunu kullanılmalı Diş arası fırçası kullanılmalı Tedavi boyunca genel diş hekimiyle rutin kontrollere devam edilmeli ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ ORTODONTİ ANABİLİM DALI HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ Gömülü diş – dişin yerine süremeyip çene kemiğinde gömülü kalması durumudur. 4. Ağız dışı apareyler Bu apareyler, ağız dışından destek alan ortodontik tedavi gereçleridir. Hem dişleri hareket ettirmek amaçlı hem de çenelerin gelişiminin yönlendirilmesinde kullanılabilirler. Diastema – dişler arasında boşluklar olmasıdır. Diş eksikliğinden ya da dişlerin çeneyi tamamen doldurabilecek büyüklükte olmamasından kaynaklabilir. 2. Hareketli apareyler Hareketli apareyler, ağızda tutuculuğu kroşeler yardımıyla sağlanan, dişlere yapıştırılmadan kullanılan, hasta tarafından kolaylıkla takılıp çıkarılabilen apareylerdir. Hafif çapraşıklıklarda, bazı çene genişletme işlemlerinde, basit diş hareketlerinin sağlanmasında, yer tutucu olarak ya da pekiştirme apareyi olarak kullanılabilirler. Maloklüzyon literatürde “kötü kapanış” olarak tanımlanmaktadır. Bazı çocukların çene ve dişleri düzgün olarak gelişemezler. Bu da düzgün olarak sıralanmamış, karşı çenedeki dişlerle iyi uyumda olmayan ilişkiye neden olur. Genel olarak maloklüzyon sağlığı etkilemez, bir hastalık değildir. Maloklüzyon sadece dişlerin normal pozisyonlarında olmamasıdır. Ancak bu durum, bireyin yüz şeklini, dişlerin görünümlerini etkileyerek kişide utangaçlık, kendine güvende eksiklik ve hatta depresyona sebep olabilir. İleri derecedeki maloklüzyonlar yeme, konuşma gibi fonksiyonları etkileyebilir ve dişlerin temizlenmesini zorlaştırabilir. TEDAVİDEN ÖNCE TEDAVİDEN SONRA Bireyler değişik maloklüzyonlara sahip olabilir. Bazıları şunlardır: İleride konumlanmış ön dişler – tedavi sadece bireyin görünüşünü düzeltmekle kalmaz, ayrıca dişleri olası hasardan da korur. Ön dişleri ileride konumlanan bireylerde, spor ya da düşme esnasında dişlerinde kırık, çatlak meydana gelme ihtimali daha fazladır. KİMLER ORTODONTİK TEDAVİ GÖREBİLİR? Geçmişte ortodontik tedavinin sadece çocuklar için olduğu görüşü hakimdi. Günümüzde ise ortodontik hastaların yaklaşık yüzde otuzu erişkin bireylerden oluşmaktadır. Sağlıklı bir kapanış, 16 yaşında olduğu kadar 60 yaşında da aynı öneme sahiptir. Yaş, ortodontik tedavi için değerlendirilecek bir kriter değildir. Sağlıklı dişler her yaşta hareket ettirilebilir. ORTODONTİDE KULLANILAN AYGITLAR NELERDİR? 5. Şeffaf plaklar Hafif ortodontik bozukluklarda ya da aktif ortodontik tedavi sonrası elde edilen durumun korunması amacıyla kullanılabilir. Hasta tarafından takılıp çıkarılabilen şeffaf 3. Fonksiyonel apareyler Fonksiyonel apareyler hastanın konuşma, yemek yeme, yutkunma gibi fonksiyonları sırasında oluşan kas hareketlerini kullanarak oluşan kuvvetlerle dişleri ve çeneleri hareket ettirerek düzgün bir ilişki sağlanmasına yardımcı olur. Takılıp çıkarılabilir tipleri olduğu gibi dişlere sabitlenen tipleri de mevcuttur. 1. Sabit ortodontik aygıtlar Ortodontistlerin tedavide en sık kullandıkları yöntem dişlerin üzerine braket yerleştirmektir. Braketler dişler üzerine özel bir materyalle yapıştırılır. Üzerine yerleştirilen tellerle dişlere kuvvet uygulanır ve böylece dişlerin hareket etmesi ve düzgün sıralanması sağlanır. Günümüzde metal ya da diş rengi materyallerden yapılan çeşitli braket çeşitleri bulunmaktadır. Genellikle dişlerin ön yüzeylerine yerleştirilir ama dişlerin arka yüzeylerine yerleştirilen tipleri de mevcuttur. . plaklardır HAZIRLAYAN FATİH BOZKURT KONTROL/KALİTE YÖN.DİREKTÖRÜ PROF.DR.H.OĞUZ YOLDAŞ ONAY/BAŞHEKİM PROF.DR.M.SERDAR TOROĞLU