Boyun Diseksiyonları

BOYUN ANATOMİSİ VE DİSSEKSİYONLARI
Boyun kafa ile vücut arasında bir köprü oluşturması ve çok sayıda hayati yapı içermesi
ve bu oluşumların sıkışık bir alanda yerleşmiş olması nedeniyle anatomik açıdan karmaşık bir
bölgedir.
Anatominin
kolay
anlaşılması
ve
lenfatik
metastazların
sistematik
olarak
değerlendirilmesi amacıyla boyun, bölgelere ayrılarak incelenir. Bu bölgeler boyun üçgenleri
olarak adlandırılır.
Sternokleidomastoid (SKM) kas ön ve arka üçgen olmak üzere boyunu ikiye ayırır. Bu
iki üçgenin herbiri daha başka alt bölümlere ayrılır ve çoğunlukla numaralarla ifade edilir.
I. Bölge: Submental üçgen; heriki digastrik kas ön karınları ile hyoid kemik arasında yer alan
lenf nodlarıdır. Submandibular üçgen; Digastrik kas ön ve arka karınları ile mandibula cismi
arasında yer alan lenf nodlarını içerir. Bu nodlar çıkarıldığında ameliyat spesmenine
submandibular tükrük bezi de dahil edilir.
II. Bölge (üst juguler bölge): V. Jugularis interna 1/3 üst bölümü ve XI. Sinir etrafındaki lenf
nodlarıdır. Bu seviye korotis bifurkasyosu veya hyoid kemik ile kafa tabanı arasında yer alır.
Arka sınırını SKM kası ön sınırını ise sternohyoid kas lateral kenarı yapar.
III. Bölge (orta juguler bölge): V jugularis interna 1/3 orta kısmı etrafındaki lenf nodlarını içerir.
Sınırlarını üstte karotid bifurkasyosu, altta omohyoid kas veya krikotiroid çentik sınırlar. Arka
sınırını SKM kası ön sınırını ise sternohyoid kas lateral kenarı yapar.
IV. Bölge (alt juguler bölge): V. Jugularis interna 1/3 alt kısmı lenf nodlarını içerir. Yukarıda
omohyoid kastan başlayıp aşağıda klavikulaya kadar uzanır. Arka sınırını SKM kası ön sınırını
ise sternohyoid kas lateral kenarı yapar.
V. Bölge (arka üçgen): XI. Sinir alt yarımı ile tranvers servikal arter ve supraklaviküler lenf
nodlarını içerir. Arka sınırı trapez kas ön kenarı, ön sınırını SKM kası ve alt sınırını klavikulanın
yaptığı tepesi yukarda tabanı aşağıda bir üçgendir.
VI. Bölge (ön kompartman): Boyun orta çizgisi etrafında yer alan lenf nodlarıdır. Yukarıda hyoid
kemikten aşağıda suprasternal çentiğe kadar uzanan alanı kapsar. Heriki lateral sınırını karotis
kılıfının içyan kenarı yapar. Bu kompartmanda peritiroid, paratrakeal, prekrikoid (Delphian nodu)
ve rekürren sinir etrafındaki lenf nodları bulunur.
Baş-boyun bölgesi kanserlerinde, boyun metastazlarının kontrolü başarılı bir tedavi için
gereklidir. Baş-boyun bölgesi kanserleri içerisinde en sık epidermoid kanser görülür ve sıklıkla
lenfatik metastaz yapar. Bu nedenle tedavide boyuna yönelik cerrahi yaklaşım primer odak
kadar önemlidir. Baş-boyun bölgesinde karsinom tanısı konulduğu zaman yukarıda sayılan
boyun bölgeleri metastaz açısından dikkatlice muayene edilerek araştırılmalıdır. Büyümüş palpe
245
edilen lenf nodları veya tümörün olası boyun metastazları gözönüne alınarak hastanın cerrahi
tedavisinde boyun diseksiyonu planlanmalıdır. Boyun lenfatiklerinin, kendilerini saran yüzeyel ve
derin boyun fasyası arasında gözeli dokuları da içine katarak çıkartılması işlemine boyun
diseksiyonu adı verilir. Boyun diseksiyonları dört ana grupta incelenir.
1. Radikal boyun diseksiyonu: Submandibular üçgen, üst, orta ve alt juguler bölgeler ve
arka üçgenin (I-V bölgelerin) lenfatik yapıları gözeli dokular ve lenfatik olmayan yapılarla birlikte
çıkarılır. Lenfatik olmayan ve çıkarılan önemli yapılar; SKM kası, v. Jugularis interna ve
XI.sinirdir.
2. Modifiye radikal boyun diseksiyonu: Radikal boyun diseksiyonunda çıkartılan lenfatik
olmayan yapılardan bir veya daha çoğu korunur. SKM kası, v. Jugularis interna ve XI. Sinirden
biri, ikisi veya her üçü birden korunarak radikal boyun diseksiyonunda çıkarılan lenf nodu
bölgeleri (I-V bölgeleri) çıkarılır.
3. Selektif boyun diseksiyonu: Radiakal boyun diseksiyonunda çıkarılan lenf nodu
gruplarının bir veya birkaçının çıkarıldığı diseksiyondur. Suprahyoid, supraomohyoid, lateral,
posterolateral, posterior ve ön kompartman boyun diseksiyonları gibi çeşitleri uygulanmaktadır.
4. Genişletilmiş radikal boyun diseksiyonu: Radikal boyun diseksiyonuna ek olarak
parafarengeal, paratrakeal, üst mediastinal lenf grupları ve karotid arter, X. Sinir, XII. Sinir ve
paraspinal kaslar gibi lenfatik olmayan oluşumlardan bir veya birkaçı çıkartılır.
246