raskolnikov`un hikâyesi - Bilkent University

RASKOLNİKOV’UN HİKÂYESİ
St. Petersburg’da sancılı bir adam
19.yüzyıl’da Rusya İmparatorluğu… Avrupa kökenli sosyalist idealler… Soğuk geçen bir kış… Neva
Nehri… Dostoyevski’nin yazdığı “Prestupleniye i Nakazaniye” yani hepimizin bildiği adıyla Rus
Edebiyatı’nın ünlü başyapıtlarından Suç ve Ceza’daki Raskolnikov’un hikâyesinden bahsedeceğim
sizlere. St. Petersburg’un kasvetli sokaklarında yaşayan bu adamın yaşantısı, eser yaklaşık 200 yıl
önce yazılmasına rağmen aslında günümüz insanının sancılı ruh halini ve toplumun titreyen iç
dünyasını yansıtıyor.
Fyodor Mihayloviç Dostoyevski’nin 1864 yılında yayımladığı “Yeraltından Notlar” isimli kitabı, yine
benzer bir tarzda olmasına rağmen Suç ve Ceza’nın temelini oluşturuyor. Yeraltından Notlar’da yazar
yine Raskolnikov’un yaşadığı buhranları yaşayan başka “yeraltı adamının” durumunu ve ruh halini
okuyucuya anlatıyor. Dostoyevski bir bakıma kendisi yaşantısının yansıması olarak gördüğü bu yeraltı
adamını, dönüştürerek 1866 yılında Rodion Romanoviç Raskolnikov olarak karşımıza çıkartıyor.
Raskolnikov, pek seveni olmayan hatta kötü bir insan sayılabilecek tefeci Alyona İvanovna’yı
“toplumsal düzeni protesto etmek için” öldürmekle kendine ve İvanovna’nın çektirdiği diğer insanlara
iyilik yapacağını düşünüyor. Aynı zamanda iyiliksever tüm insanların aslında birer kan dökücü
olduğuyla kendini avutuyor. Avutuyor çünkü vicdanı çoğu kez cinayeti işlememesini söylüyor ona.
Peki, Raskolnikov’un cinayeti işlemeden önce benimsediği “İyiliksever, kurucu ve yasa koyucu
insanların çoğunun büyük birer kan dökücü olması” düşüncesi ne kadar doğrudur? Raskolnikov bu
düşünceye sığınmış durumdadır. Tarihe geri dönüp baktığımızda bu tarz insanların gerçekten büyük
savaşlar ve akıtılan kanlar sonrasında toplum içerisindeki liderlik pozisyonunu kazandığını görüyoruz.
Kitapta da buna dair örnekler var. Çeşitli siyasi ve dini kişiliklerden bahsedilmiş. Bahsedilen örneklerde
akıtılan kanın tek sorumlusu bir kişi olmuyor; bütün bu örnekler siyasi, dini, sosyolojik kişiliklerle ve
ideolojilerle ilgili. Bir olay diğer olayın devamını getiriyor ve sadece özenle yan yana dizilmiş domino
taşlarına yumuşak bir dokunuşu yapan kişilik iyiliksever, kurucu ve yasa koyucu konumuna geliyor.
Fakat İvanovna cinayetinin tek sorumlusu Raskolnikov olacağından İvanovna’nın başına saplanan
baltanın sonuçları domino taşlarına yapılan ufak dokunuştan çok daha ağır oluyor ve domino taşları
İvanovna cinayetinin altında eziliyor.
Çoğu zaman baltayı eline alıp İvanovna’yı öldüremeyeceğini düşünen Raskolnikov, bir yandan da
benimsediği ilkesiyle, tanımını aklında ve vicdanında tam oturtamadığı protestosunu gerçekleştirip
gerçekleştirmemekte uzun bir süre kararsız kalıyor. Bu, onun bireysel sınavı haline geliyor. Gelgitler
sonucunda “toplumsal düzeni protesto etmek için” cinayeti çok amatörce, hatta çok ani olarak işliyor.
Raskolnikov’un hikâyesi işte tam burada; İvanovna’nın kafasından kanlar aktığı an başlıyor.
Cinayetten sonra akıl ve iradesini yitirmeyeceğini düşünen Raskolnikov; artık daha kaygılı, daha
sapkın düşünceleri olan, sürekli nöbetler geçiren ve kendisini çevresinden iyice soyutlayan bir adam
haline geliyor. Cinayetten sonra suç tanımı üzerine daha yoğunlaşıyor ve suç hakkında daha çok
düşünmeye başlıyor. Zaman geçtikçe işlediği cinayetin aslında gerçek bir suç olduğu düşüncesi aklına
takılıyor. Ne kadar kötü biri olursa olsun herhangi bir insanı öldürme eyleminin bir suç olduğunu
düşünmeye başlıyor. Cinayeti işlediğine ara sıra pişman olmuştur belki içten içe; ama içerisinde
bulunduğu duygu durum bozukluğu geliştikçe okuyucuyu kendine bağlıyor. Cinayeti işlemeden önce
tutunduğu ilkesi “Suç, toplumsal düzenin bozukluklarına karşı bir protestodur.” anlamını kaybettikçe,
Raskolnikov da kendi iç dünyasında sonu ve hatta rotası olmayan bir yolculukta kayboluyor. İşlediği
“suçu” çevresine ve kendisine itiraf edemezken intiharı düşünmeye başlıyor. Kendi hayatına kendi
iradesiyle son vermeyi düşünürken cinayeti işlemesine engel olamayan vicdanı onu suçunu itiraf
ettirecek ve Sibirya’ya sürgüne gönderecek unsur oluyor.
Kitabın sonsözünde Sibirya’dan ve Raskolnikov’un ikinci dereceden bir kürek mahkûmu olarak
yaşadığı hayattan ve önceki hayatındaki insanlardan kısaca bahsedilirken Raskolnikov’un ruhsal tahlili
yeterince yapılmıyor. Bu yüzden çoğu okuyucuyu hayal kırıklığına uğratırken bir yandan da St.
Petersburg sokaklarını ve Raskolnikov’un pansiyondaki odasını, pansiyon çalışanı Natasya’nın ara
sıra Raskolnikov’a getirdiği sıcak çorbanın kokusunu özletmeye başlatır bu sonsöz. Muhteşem
kelimelerle süslenen kusursuz sosyolojik ve psikolojik analizlerle dolu bu eser, insanoğlu kitap
okumaya devam ettiği sürece yüce konumundan çok daha yükseklere çıkacaktır ve Raskolnikov’un
hikâyesi yüzyıllar boyunca insanların konuştuğu, tartıştığı bir hikâye olacaktır.
Ebru Akgün
21301491
Turk101- Section 22
Instructor:Ali Turan Görgü