19. D Tipi Flip Flop`lar ve `VEDEĞİL` Kapılarıyla D Flip Flop Devresi

19. D Tipi Flip Flop’lar ve ‘VEDEĞİL’ Kapılarıyla D Flip Flop Devresi
Temel RS FF’den üretilen diğer bir FF çeşidi, tek bir senkron kontrol girişine sahip olan D
(Data) tipi FF devresidir. D tipi FF’de oluşan işlemler basittir; Q çıkışı tetikleme sinyalinin
gelmesi ile D kontrol girişinin sahip olduğu değeri alır. Bunun anlamı; D=0 iken, tetikleme
sinyalinin gelmesi ile Q çıkışı ‘0’ değerine sahip olur demektir. D=0 durumu devam ettiği
sürece, ‘Clk’ sinyalinin durumu değişse bile Q=0 değerini korur. D=1 değerini alması
durumunda, ilk gelen tetikleme sinyalinin pozitif kenarında Q=1 değerini alır. Burada, Q
çıkışının
yalnızca
tetikleme
sinyalinin
pozitif
kenarlarında
durum
değiştirdiği
unutulmamalıdır.
Bilgi girişi
D
Q
D
0
1
Tetikleme girişi
Clk
Clk
1
1
D
Q
0
1
Clk
Q
S
Clk
Q
R
Q
D
Clk
Q
1
0
1
0
1
0
Şekil 39. D Flip Flop Yapısı
19.1. Ön Çalışma
Board’un üzerine, uygulama yapacağınız devrede yer alan elemanları yerleştirerek, devre
şemasına uygun olarak aralarındaki bağlantıları çiziniz. Toprak (-) ve besleme (+) uçlarını da
çizerek gösteriniz.
19.2. Deneyde Kullanılacak Malzemeler
Değeri
Eleman
Entegre
Direnç
LED
7400
390 
Sayısı
1
4
4
43
19.3. Deneyin Bağlantı Şeması
Şekil 40. 'VEDEĞİL' Kapılarıyla D Tipi FF Devresi
19.4. Deneyin Yapılışı
 Yukarıda bağlantı şeması gösterilen devreyi board üzerine kurunuz.
 Entegrenin besleme bağlantılarını yapınız.
 Devreye +5V besleme gerilimi uygulayınız.
 D ve ‘Clk’
anahtarlarının değerlerini değiştirerek Q ve Q’ çıkışlarını gözleyiniz ve
aşağıdaki tabloyu doldurunuz.
Girişler
D
0
1
0
1
‘Clk’
0
0
1
1
Q
Çıkışlar
Q’
19.5. D Tipi FF Entegresi
Flip Flop kullanılan yerlerde, kapı devreleri yerine doğrudan D Tipi FF entegreleri kullanılır
(Şekil 41).
Şekil 41. 7474 Entegresi
44
19.6. Ön Çalışma
Board’un üzerine, uygulama yapacağınız devrede yer alan elemanları yerleştirerek, devre
şemasına uygun olarak aralarındaki bağlantıları çiziniz. Toprak (-) ve besleme (+) uçlarını da
çizerek gösteriniz.
19.7. Deneyde Kullanılacak Malzemeler
Eleman
Entegre
Direnç
LED
Değeri
Sayısı
7474
390 
1
6
6
19.8. Deneyin Bağlantı Şeması
Şekil 42. 7474 Entegresi ile D Tipi FF Devresi
45
19.9. Deneyin Yapılışı
 Yukarıda bağlantı şeması gösterilen devreyi board üzerine kurunuz.
 Entegrenin besleme bağlantılarını yapınız.
 Devreye +5V besleme gerilimi uygulayınız.
 Anahtar konumlarını değiştirirken D anahtarı daima ‘Clk’
anahtarından önce
değiştirilmelidir.
 Anahtarlarının değerlerini değiştirerek Q ve Q’ çıkışlarını gözleyiniz.
ÖNEMLİ NOT:
 Preset=0 olduğunda preset girişi aktif demektir ve diğer girişler ne olursa olsun çıkış
“1” olacak demektir.
 Preset=1 olduğunda ise preset girişi aktif değil demektir.
 Silme girişi ise, çıkışa “0” olmasını emreden bir giriştir. Bu girişte preset girişi gibi ters
mantığa göre çalışmaktadır.
 Silme=0 olduğunda silme girişi aktif demektir ve diğer girişler ne olursa olsun çıkış “0”
olacak demektir.
 Silme=1 olduğunda ise Silme girişi aktif değil demektir.
19.10. Sorular

D FF’un çalışma prensibini açıklayarak başlıca kullanım alanlarını belirtiniz.

D FF’u RS FF kullanarak oluşturunuz. Devrenin çalışmasını açıklayınız.

D FF’u ‘VEYADEĞİL’ kapıları kullanarak oluşturunuz. Devrenin çalışmasını
açıklayınız.

Transistör, direnç gibi elektronik devre elemanları kullanarak D FF tasarlayınız. Devrenin
çalışmasını akım yolları ve gerilim durumlarını göstererek açıklayınız.

Temel ‘VE’,’VEYA’ ve ‘DEĞİL’ kapılarını kullanarak D FF tasarlayınız. Devrenin
çalışmasını özetleyiniz.
46