BATI AKDENĠZ KALKINMA AJANSI (BAKA) SERBEST BÖLGELERDE SAĞLANAN TEġVĠKLER Hasan YÜKSEK Mayıs 2011 SUNUM PLANI I. SERBEST BÖLGENĠN TANIMI VE AMACI II. SERBEST BÖLGELER III. ANTALYA SERBEST BÖLGE IV. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN AVANTAJLAR SUNDUĞU SUNUM PLANI I. SERBEST BÖLGENĠN TANIMI VE AMACI II. SERBEST BÖLGELER III. ANTALYA SERBEST BÖLGE IV. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN AVANTAJLAR SUNDUĞU SERBEST BÖLGENĠN TANIMI ve AMACI Serbest Bölgenin Tanımı: Genel olarak serbest bölgeler; ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı yerlerdir. Serbest Bölgelerin KuruluĢ Amacı: İhracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek Doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak İşletmeleri ihracata yönlendirmek Uluslararası ticareti geliştirmek. SERBEST BÖLGENĠN ĠġLEVĠ (I) Serbest Bölgelerin ĠĢlevi: Serbest bölgeler; Ülkeye yabancı sermaye ve teknolojilerin getirilmesine imkan sağlayacak uygun zemin yaratılması Sanayicinin ihtiyaç duyduğu bazı hammadde ve ara malların kolaylıkla, istenilen miktarda ve zaman kaybı olmadan temin edilebilmesi Sağlanan teşvik ve avantajlarla düşük maliyetli mal üretimi ve ihracı SERBEST BÖLGENĠN ĠġLEVĠ (II) Türkiye dışından gelen malların transit olarak diğer ülkelere satımı Yeni istihdam olanaklarının yaratılması Türk ihraç ürünlerinin ihracatını kolaylaştırmak ve hızlandırmak bakımından bir basamak olması işlevlerini görmektedir. SUNUM PLANI I. SERBEST BÖLGENĠN TANIMI VE AMACI II. SERBEST BÖLGELER III. ANTALYA SERBEST BÖLGE IV. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN AVANTAJLAR SUNDUĞU SERBEST BÖLGELER (I) 2009 yılı Aralık ayı sonu itibariyle ülkemizde toplam 19 adet serbest bölge bulunmaktadır. Ülkemizdeki serbest bölgelerde 2.796’sı yerli, 637’si yabancı olmak üzere toplam 3.433 firma faaliyet göstermekte olup, oluşturdukları istihdam hacmi 44.083 kişiye ulaşmaktadır. Tüm serbest bölgelerin ticaret hacmi ise 2009 yılı sonu itibariyle 17.8 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır. Ülkemizde bulunan serbest bölgeler: Mersin Serbest Bölgesi Antalya Serbest Bölgesi Ege Serbest Bölgesi İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi Trabzon Serbest Bölgesi SERBEST BÖLGELER (II) İstanbul Trakya Serbest Bölgesi Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi İstanbul Deri ve Endüstri Serbest Bölgesi Mardin Serbest Bölgesi Samsun Serbest Bölgesi Avrupa Serbest Bölgesi Rize Serbest Bölgesi Kayseri Serbest Bölgesi İzmir Menemen Serbest Bölgesi Gaziantep Serbest Bölgesi TÜBİTAK-MAM Serbest Bölgesi Denizli Serbest Bölgesi Bursa Serbest Bölgesi Kocaeli Serbest Bölgesi SUNUM PLANI I. SERBEST BÖLGENĠN TANIMI VE AMACI II. SERBEST BÖLGELER III. ANTALYA SERBEST BÖLGE IV. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN AVANTAJLAR SUNDUĞU ANTALYA SERBEST BÖLGE (I) 625.490 metrekarelik bir alana kurulmuştur. 14 Kasım 1987’de hizmete girmiştir. Sürekli çalışan 108 firma bulunmakta ve yaklaşık 2.800 kişi istihdam edilmektedir. Serbest bölgede bulunan 108 firmanın 60’ı yatırımcı, 48’i ise kiracı pozisyonundadır. Aynı zamanda bu firmaların 76’sı yerli firma, 32’si ise yabancı ortaklı firmadır. Antalya Serbest Bölgesinin doluluk oranı % 98’dir. 2010 yılı toplam ticaret hacmi 710 milyon dolardır. ANTALYA SERBEST BÖLGE (II) Antalya Serbest dağılımı: Bölgesindeki Yat Sektörü Tekstil Sektörü Medikal Sektörü Tarım Sektörü Elektrik, Elektronik Makine Diğer firmaların 52 firma 7 firma 11 firma 3 firma 8 firma 7 firma 20 firma sektörel SUNUM PLANI I. SERBEST BÖLGENĠN TANIMI VE AMACI II. SERBEST BÖLGELER III. ANTALYA SERBEST BÖLGE IV. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN AVANTAJLAR SUNDUĞU SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (I) 1. Serbest Bölgedeki İmalatçı Firmalar için Vergi Avantajlarından Yararlanma İmkanı 2. Orta ve Uzun Vadeli Faaliyet Ruhsatı Alabilme İmkanı 3. Kar Transferi İmkanı 4. Ticaret Kolaylığı İmkanı 5. Gümrük Vergisi Prosedüründen Arındırılmış Ticari Faaliyet İmkanı 6. AB ve Gümrük Birliği Kriterlerinin Gerektirdiği Serbest Dolaşım Belgelerinin Temini İmkanı 7. Eşitlik Prensibi 8. Zaman Kısıtlaması Bulunmaması SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (II) 9. Pazar İhtiyaçlarına ve Şartlarına Göre Belirlenecek Ticari Faaliyet İmkanı 10. Gerçekçi Bir Enflasyon Muhasebesi İmkanı 11. Yerli ve Yabancı Tüm Pazarlara Ulaşım İmkanı 12. Azaltılmış Bürokratik Prosedür ve Dinamik İşletme Yönetimi 13. Stratejik Avantaj 14. Her Türlü Ticari ve Sınai Faaliyete Uygun ve Ucuz Altyapı İmkanı 15. Tedarik Zinciri İmkanlarından Yararlanma Kolaylığı SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (III) SERBEST BÖLGEDEKĠ ĠMALATÇI FĠRMALAR ĠÇĠN VERGĠ AVANTAJLARINDAN YARARLANMA ĠMKANI Serbest bölge kullanıcılarının imal ettikleri ürünlerin satıĢından elde ettikleri kazançlar, Avrupa Birliği üyeliğinin gerçekleĢeceği yılın vergileme dönemi sonuna kadar Gelir veya Kurumlar vergisinden muaftır. Serbest bölgelerde üretilen FOB bedelinin en az % 85’ini yurt dıĢına ihraç eden kullanıcıların istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden müstesnadır. Bu oran Bakanlar Kurulu tarafından yüzde 50’ye kadar indirilebilir. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (IV) Üretim faaliyetinde bulunan serbest bölge kullanıcılarının, serbest bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan iĢlemleri ve düzenlenen kağıtları damga vergisi ve harçlardan müstesnadır. Üretim faaliyeti dışındaki konularda 06/02/2004 tarihinden önce ruhsat almış olan kullanıcıların Gelir veya Kurumlar Vergisi muafiyeti, Faaliyet Ruhsatı süresi sonuna kadar devam edecektir. 06/02/2004 tarihinden itibaren diğer konularda düzenlenen Faaliyet Ruhsatları kapsamında vergi muafiyeti bulunmamaktadır. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (V) ORTA ve UZUN ALABĠLME ĠMKANI VADELĠ FAALĠYET RUHSATI Hazır işyeri kiralayan kiracı-kullanıcı firmalar için 15 yıl Hazır işyeri kiralayan üretici-kiracı-kullanıcı firmalar için 20 yıl Kendi işyerini inşa eden yatırımcı-kullanıcı firmalar için 30 yıl Kendi işyerini inşa eden üretici-yatırımcı-kullanıcı firmalar için 45 yıl süreli faaliyet ruhsatı düzenlenmektedir. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (VI) Diğer taraftan, yatırımcı kullanıcılara Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve binalar kiralanabilir veya bunlar üzerinde 49 yıla kadar irtifak hakkı tesis edilebilir. KAR TRANSFERĠ ĠMKANI Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen kazanç ve gelirler, hiçbir izne tabi olmaksızın yurtdışına veya Türkiye’ye serbestçe transfer edilebilmektedir. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (VII) TĠCARET KOLAYLIĞI ĠMKANI Serbest bölgeler ile Türkiye’nin diğer yerleri arasında yapılan ticarette dış ticaret rejimi hükümleri uygulanır. Başka bir deyişle, Türkiye’den serbest bölgeye satılan mallar ihracat rejimine, serbest bölgeden Türkiye’ye satılan mallar ise ithalat rejimine tabi olup, serbest bölge kullanıcıları Türkiye’den ihraç fiyatına (KDV’siz) mal ve hizmet satın alabilirler. Diğer taraftan, serbest bölge ile diğer ülkeler ve diğer serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi hükümleri uygulanmaz. Ayrıca, bölgelerde sarf malzemelerinin en kısa sürede teminini sağlayabilmek amacıyla bedeli 5000 ABD Doları veya karşılığı Türk Lirasını geçmeyen Türkiye mahreçli mallar, isteğe bağlı olarak ihracat işlemine tabi tutulmayabilir. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (VIII) GÜMRÜK VERGĠSĠ PROSEDÜRÜNDEN TĠCARĠ FAALĠYET ĠMKANI ARINDIRILMIġ Serbest bölgeye getirilen Türkiye veya AB menşeli ya da buralarda serbest dolaşımda bulunan malların, serbest dolaşımda bulunma statüsü değişmediğinden, Türkiye’ye veya AB üyesi ülkelere giriĢinde gümrük vergisi ödenmez. Ayrıca üçüncü ülke menşeli malların serbest bölgeye girişinde ve bu malların Türkiye veya AB üyesi ülkeler dışındaki üçüncü ülkelere gönderilmesi halinde de gümrük vergisi ödenmez. Ancak serbest bölgeden Türkiye’ye veya AB üyesi ülkelere gönderilen serbest dolaĢım durumunda olmayan üçüncü ülke menĢeli mallar için Ortak Gümrük Tarifesinde belirtilen oran üzerinden gümrük vergisi ödenir. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (IX) AB ve GÜMRÜK BĠRLĠĞĠ KRĠTERLERĠNĠN GEREKTĠRDĠĞĠ SERBEST DOLAġIM BELGELERĠNĠN TEMĠNĠ ĠMKANI Serbest bölgeler, ‘’Türkiye-AB Gümrük Birliği’’nin parçası sayıldığından, bölgelerden Türkiye veya AB menşeli ürünler ile Türkiye’de serbest dolaşım durumunda bulunan ürünlerin A.TR Belgesi düzenlenerek AB’ye gönderilmesi mümkündür. Üçüncü ülke menşeli ürünler ise Ortak Gümrük Tarifesi’nde belirtilen oran üzerinden Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğüne gümrük vergisi ödenerek serbest dolaşıma geçirildikten sonra A.TR Belgesi düzenlenerek AB’ye gönderilebilir. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (X) EġĠTLĠK PRENSĠBĠ Serbest bölgede sağlanan teşvik ve avantajlardan yerli ve yabancı bütün firmalar eşit olarak yararlanır. İşleticiler ve kullanıcılar, yatırım ve üretim safhalarında Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek vergi dışı teşviklerden de yararlandırılabilir. ZAMAN KISITLAMASI BULUNMAMASI Mallar serbest bölgede süre sınırlaması olmaksızın kalabilir. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (XI) PAZAR ĠHTĠYAÇLARINA VE SERBESTÇE BELĠRLENECEK ĠMKANI ġARTLARINA GÖRE TĠCARĠ FAALĠYET Gümrük ve kambiyo mükellefiyetlerine dair mevzuat hükümleri ile üretici işletmelerin talepleri hariç olmak üzere, kalite ve standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına verilen yetkiler serbest bölgelerde uygulanmaz. GERÇEKÇĠ BĠR ENFLASYON MUHASEBESĠ ĠMKANI Serbest bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödeme dövizle yapılır. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (XII) YERLĠ VE YABANCI TÜM PAZARLARA ERĠġĠM ĠMKANI Serbest bölgelerden Türkiye’ye yönelik mal satışına ve serbest bölge ile diğer ülkeler arasında yapılacak ticarete kısıtlama getirilmemiştir. Serbest bölgelerden yurtiçine mal satışına, üretim malları ve riskli mallar dışında, herhangi bir kısıtlama getirilmemiştir. AZALTILMIġ BÜROKRATĠK PROSEDÜR VE DĠNAMĠK ĠġLETME YÖNETĠMĠ Başvuru ve faaliyet süresince her türlü bürokrasi en aza indirilmiştir. Serbest bölgeler özel sektör şirketlerince işletilmektedir. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (XIII) STRATEJĠK AVANTAJ Serbest bölgelerimiz, AB ve Orta Doğu pazarlarının yakınında, Akdeniz, Ege ve Karadeniz’deki büyük limanlara, uluslararası havaalanlarına, karayolu ağlarına, kültür, turizm ve eğlence merkezlerine yakın yerlerde kurulmuştur. HER TÜRLÜ TĠCARĠ VE SINAĠ FAALĠYETE UYGUN VE UCUZ ALTYAPI ĠMKANI Serbest bölgelerin altyapısı gelişmiş ülkelerdeki benzerleri ile aynı standarttadır. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (XIV) TEDARĠK ZĠNCĠRĠ KOLAYLIĞI ĠMKANLARINDAN YARARLANMA Serbest bölgeler özellikle ihracata dönük üretim yapan firmalara, ara malı ve hammadde temininde, dünya fiyatları ve şartları ile kesintisiz tedarik imkanları sunmaktadır. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR (ÖZET) Kurumlar vergisinden muafiyet Gümrük vergisinden muafiyet Damga vergisi ve harç muafiyeti Serbest bölgeye satılan ürünlerde KDV muafiyeti Yerli ve yabancı pazarlara erişim Azaltılmış bürokrasi TEġEKKÜRLER… SORU - CEVAP