Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) Uluslararası Örgüt Künyesi Örgütün

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT)
Uluslararası Örgüt Künyesi
Örgütün Amacı:
Üye ülkelerin kalkınmalarına katkıda bulunmak,
EİT bölgesi içindeki ticari engelleri kaldırmak ve
bölge içi ticareti geliştirmek ve EİT bölgesinin
küresel pazarlarla bütünleşmesini teşvik etmek,
üye ülkeler arasındaki kültürel ve tarihi bağları
güçlendirmek
Kuruluş Tarihi:
Merkezi:
Genel Sekreteri:
1985
Tahran, İran İslam
Mohammed Yahya P.
Cumhuriyeti
Maroofi
Üye Ülkeler:
Kurucu Ülkeler (Türkiye, İran, Pakistan)
Diğer Üye Ülkeler (Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan,
Tacikistan, Türkmenistan)
Türkiye’nin Üyelik Durumu:
1985 yılından itibaren kurucu ülke sıfatıyla teşkilata üyedir
Örgütün Tarihi
Türkiye, İran ve Pakistan Devlet/Hükümet Başkanları, bölgesel ekonomik
işbirliğini geliştirmek amacıyla 1964 yılında İstanbul'da bir araya gelerek bir
bildiri yayınlamış ve Kalkınma için Bölgesel İşbirliği (Regional Cooperation for
Development) (RCD)'yi kurmuşlardır. 1977 tarihli İzmir Anlaşması ile yasal
statüsü oluşturulan RCD, 1979 yılında İran'da meydana gelen İslam Devrimi
sonrasında faaliyetlerinin çoğunu askıya almış ve Örgüt giderek işlevsizleşmiştir.
1980'li yılların başında Türkiye, İran ve Pakistan arasındaki ekonomik ilişkilerin
gelişme kaydetmesi üzerine, üç ülke arasındaki işbirliğinin, RCD'nin hukuki
zemini üzerinde, ancak bu kez değişik bir isim altında sürdürülmesi
kararlaştırılmış ve 1985 yılında EİT kurulmuştur. RCD döneminde olduğu gibi,
EİT'nin merkezi de Tahran olarak belirlenmiştir. Sovyetler Birliği’nin
dağılmasından sonra bağımsızlıklarını kazanan, Azerbaycan, Kazakistan,
Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan ile Afganistan'ın da
katılmasıyla Örgüt, 1992 yılında toplam 7 milyon km2 alan üzerinde yaklaşık
400 milyon nüfusa hitap eden ekonomik ağırlıklı bir bölgesel örgüt halini
almıştır.
Örgüt, Zirve ve Dışişleri Bakanları düzeyindeki dönemsel toplantılarına ek
olarak, ticaret, ulaştırma, tarım, enerji, çevre, sağlık, sanayi, maliye ve ekonomi
gibi alanlarda Bakan düzeyinde düzenli toplantı yöntemini benimsemiş;
böylelikle, sektörel bazda alınan kararların ve kararlaştırılan işbirliği projelerinin
belirli zaman dilimleri içinde izlenebilmesine imkân sağlanmıştır.
Türkiye’nin Örgüt’le İlişkileri
Türkiye, Pakistan ve İran’la birlikte, EİT'in üç kurucu üyesinden birisidir. Genel
anlamda ticari ve ekonomik temelli bir örgüt olarak tanımlanabilecek olan EİT,
Türkiye’yi, Orta Asya Cumhuriyetleri ve Güney Asya ülkeleriyle bir araya getiren
önemli bir platform niteliği de taşımaktadır.
Örgütün çeşitli alanlarındaki faaliyetleri, ilgili kurum ve kuruluşlarımızca
yakından takip edilmektedir. Ülkemiz çeşitli EİT toplantılarına ev sahipliği
yapmakta, diğer üye ülkelerdeki toplantı ve faaliyetlere temsilci göndermekte
ve çalışmalara katkıda bulunmaktadır. Bu çerçevede, Örgütün 11. Zirve ve 19.
Bakanlar Konseyi Toplantıları, Türkiye’nin ev sahipliğinde 20-23 Aralık 2010
tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilmiştir. Zirve Toplantısıyla birlikte Dönem
Başkanlığı İran’dan ülkemize geçmiştir.
Hâlihazırda, 2011 – 2012 Dönem Başkanlığını yürütmekte olduğumuz EİT’in
değişen bölgesel ve küresel şartlara uyum sağlamasını teminen, ülkemizin aktif
girişimleriyle üye ülke temsilcilerinden oluşan bir Akil Adamlar Grubu tesis
edilmesi konusu gündemdedir. Söz konusu grubun ilk toplantısını 2011 Haziran
ayında ülkemizde gerçekleştirmesini müteakiben, grup tarafından hazırlanacak
olan raporun hayata geçirilmesiyle birlikte, teşkilatın her yönüyle değişen ve
gelişen şartlara uyum sağlamasının temin edilmesi hedeflenmektedir.
Genişlemeden itibaren geçen 17 sene içinde EİT’in çalışma ilkeleri yerleşmiş ve
kurumsal altyapısının önemli bir bölümü tamamlanmıştır. Teşkilat, Genel
Sekreter Yardımcılıklarına bağlı sektörel Direktörlükler şeklinde örgütlenmiştir.
Bu çerçevede bahse konu Direktörlükler ve üye ülkelere göre dağılımları şu
şekildedir:
- Ticaret ve Sanayi Direktörlüğü ( Pakistan)
- Haberleşme ve Ulaştırma Direktörlüğü (İran)
- Tarım, Sanayi ve Turizm Direktörlüğü (Türkiye)
- Enerji, Maden ve Çevre Direktörlüğü (Azerbaycan)
- İnsan Kaynakları ve Sürdürülebilir Kalkınma Direktörlüğü (Türkiye-Münhal)
- Proje, Ekonomik Araştırma ve İstatistik Direktörlüğü (Kazakistan)
- Uyuşturucu, Kaçakçılık ve Organize Suç ile (DOCCU) Mücadele Birimi (İran)
EİT Sekretaryası bütçesinin halen % 66'sı üç kurucu üye tarafından eşit şekilde
karşılanmaktadır. Buna göre bütçenin % 22'sine tekabül eden 643,335 ABD
Doları ülkemiz tarafından karşılanmaktadır.