119-124 Ger. yas. gr. Check

DERLEME/REVIEW
Akad Geriatri 2009; 1: 119-124
Gelifl Tarihi/Received: 28/07/2009 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 03/08/2009
Geriatrik Yafl Grubunda “Check-up”
“Check-up” in the Geriatric Age Group
Asl› Çurgunlu, Deniz Suna Erdinçler, Tanju Be¤er, Vecdet Tezcan
‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal›, ‹stanbul, Türkiye
Department of Internal Medicine, Cerrahpasa Faculty of Medicine, Istanbul University, Istanbul, Turkey
ÖZET
Koruyucu hekimlik her yafl grubunda oldu¤u gibi geriatrik yafl grubunda da büyük önem tafl›maktad›r. Yafll› bireylerde hastal›klar› önlemek, yaflam kalitesini art›rmak ve geriatrik sa¤l›k harcamalar›n› kontrol etmek için koruyucu sa¤l›k hizmetleri gerekmektedir. Bu amaçla tarama testlerine ihtiyaç vard›r. Geriatrik yafl grubunda tarama testleri planlan›rken kiflinin fonksiyonel kapasitesi, genel durumu, efllik eden ek hastal›klar›n olup olmad›¤›, yaflam beklentisi; taranmas› planlanan hastal›¤›n veya durumun o toplumdaki s›kl›¤›; ülkenin ekonomik durumu ve sa¤l›k sistemi gibi faktörler de göz önünde bulundurulmal›d›r.
Anahtar Kelimeler: Yafll›, “check-up”.
ABSTRACT
Preventive medicine is very important in the geriatric age group, and such health interventions are needed to prevent diseases, improve quality of life and control health care expenditure. Screening tests are needed in this regard. In the geriatric age group, screening
tests should be planned according to the patient’s functional capacity and general condition, the presence of comorbid illnesses, and
the incidence of the illness in that population, keeping in mind the economic status of the country and the local health system.
Key Words: Elderly, “Check-up”.
Hastal›klar›n önlenmesiyle sa¤l›¤›n art›r›lmas› genç
eriflkinlerde oldu¤u gibi geriatrik yafl grubunda da önemli bir sa¤l›k hizmetidir. Yafll› bireylerde hastal›klar› önlemek, yaflam kalitesini art›rmak ve geriatrik sa¤l›k harcamalar›n› kontrol etmek için koruyucu sa¤l›k hizmetleri
gerekmektedir. Koruyucu hekimli¤in amac›; hastal›¤›n
ortaya ç›k›fl›n› engellemek, erken tan› koyarak hastal›¤›n
ilerlemesini ve komplikasyon geliflimini azaltmakt›r. Primer korunma; asemptomatik kiflilerde hastal›¤›n ortaya
ç›k›fl›n› önlemek için yap›lan giriflimlerdir (örn. influenza
afl›s› uygulamas›). Sekonder korunma; hastal›klar› semp-
tomatik hale gelmeden önce teflhis ederek morbidite ve
mortaliteyi azaltmay› hedefler. Tersiyer korunma; var
olan bir hastal›¤›n rehabilitasyonudur. Çok yafll›larda bile koruyucu hekimlikle hastal›klar› önlemek, ilerlemesini
yavafllatmak ve komplikasyonlar› azaltmak mümkündür
(1). Koruyucu hekimli¤in sa¤lanmas› için yafll› bireylerde
baz› laboratuvar testlerinin belirli aral›klarla yap›lmas›
gerekmektedir. Bu yaz›da geriatrik yafl grubunda önerilen tarama testlerinden bahsedilecektir.
Yafll›lar›n tümü koruyucu giriflimden fayda görmez.
Prevansiyonun etkinli¤i yafll›n›n fiziksel sa¤l›¤›, fonksi-
Yaz›flma Adresi/Address for Correspondence
Doç. Dr. Asl› Çurgunlu
‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal›, ‹stanbul/Türkiye
e-posta: acurgunlu@gmail.com
119
Çurgunlu A, Erdinçler DS, Be¤er T, Tezcan V.
“Check-up” in the Geriatric Age Group
yonel kapasitesi ve kognitif durumuna ba¤l› olarak de¤iflir. Sa¤l›kl› yafll›da, kronik hastal›¤› olan yafll›da ve k›r›lgan yafll›da seçilecek giriflimler farkl›d›r. Sa¤l›kl› yafll›da kronik hastal›k yok veya az›msanacak kadar azd›r
ve kiflilerin fonksiyonel kapasiteleri iyidir. Bu grupta tarama testleri hastal›klar›n primer ve sekonder prevansiyonunu ve k›r›lganl›¤›n önlenmesine yönelik giriflimleri
içermelidir. Kronik hastal›¤› olan yafll›larda tarama testleri normal sa¤l›kl› yafll›larda önerilenlerin yan›nda
mevcut hastal›klar›n takibi ve oluflabilecek komplikasyonlar›n önlenmesine yönelik olanlar› içermelidir.
TARAMA TESTLER‹YLE ‹LG‹L‹
GENEL PRENS‹PLER
1. Taranan hastal›k veya durum mortalite ve morbidite aç›s›ndan önemli bir sorun teflkil etmelidir. Kardiyovasküler hastal›klar, inme, kanserler, pnömoni, grip,
kronik obstrüktif akci¤er hastal›¤› önemli morbidite ve
mortaliteye neden olan hastal›klard›r.
2. Taranan hastal›k yeterince yayg›n olmal›d›r.
Hastal›¤›n insidans› ve prevalans› yafl grubuna göre de¤erlendirilmelidir. Örne¤in; genç eriflkinlerde kolorektal
kanser taramas› önerilmezken, yafll›larda s›kl›¤›n art›fl›na ba¤l› olarak tarama önerilir. Yine serviks, meme,
kolorektal kanser gibi preklinik dönemi uzun olan hastal›klar› taramak daha uygundur.
3. Erken tedavi, semptomlar ortaya ç›kt›ktan sonra
yap›lan tedaviye göre daha iyi sonuç vermelidir. Fizik
muayene ve mamografi ile tespit edilen meme kanserinin erken tedavisi ile mortalite ve morbiditeyi azaltmak
mümkün olabilir. Over ve akci¤er kanseri için tarama
endikasyonu yoktur; çünkü teflhis hastal›¤›n prognozunu etkilemeyecektir.
4. Tan› koyulan hastal›¤›n kabul edilen bir tedavisi
olmas› gerekir. Örne¤in; 85 yafl üstü yafll›larda prostat
kanseri tedavisine yönelik giriflim uygun olmayabilir.
Tedavinin kabul edilebilir ve uygulanabilir olmas› tarama ifllemlerinden önce göz önünde bulundurulmal›;
hastan›n yafl›, efllik eden hastal›klar› ve genel durumu
göz önüne al›narak yap›lmal›d›r.
5. Hastal›k tan›s›nda kullan›lan test, hastal›k varl›¤› ve yoklu¤u konusunda ay›r›m yapabilmeli; yalanc›
pozitif ve yalanc› negatif sonuçlar kabul edilebilir düzeyde olmal›d›r.
6. Tarama testi makul fiyatta olmal› ve elde edilen
fayda testin maliyetini hakl› ç›karmal›d›r.
120
7. Tarama testinin komplikasyonu düflük olmal› ve
hastaya verdi¤i rahats›zl›k düflük seviyede olmal›d›r.
Kolonoskopi ile kolon kanseri taramas› düflünüldü¤ünde perforasyon riski göz önünde bulundurulmal›; kolonoskopi ile tarama ba¤›rsak kanseri riskinin yüksek oldu¤u bireylerde planlanmal›d›r. Ayr›ca, hastaya rahats›zl›k veren testler hasta uyumunu azaltacakt›r (1,2).
Yafll›larda tarama testleriyle ilgili baz› farkl›l›klar
vard›r. Yafll›larda hastal›k s›kl›klar›nda gençlere göre
farkl›l›k vard›r. Taramada bu göz önünde bulundurulmal›d›r. Testlerin önerilmesinde hastan›n yafl›ndan ziyade kiflinin genel özellikleri dikkate al›nmal›d›r. Örne¤in; yaflam beklentisinin az oldu¤u kiflilerde o yafl grubu için yap›lan testler uygun olmayabilirken; kendi yafl›tlar›ndan çok daha genç bir fizyolojik yafla sahip yafll›larda ise daha genç yafllarda önerilen testlerin de yap›lmas› gerekebilir.
A¤›r demans, terminal dönemdeki kanser, ileri derecede kalp yetmezli¤i gibi yaflam beklentisi az olan yafll›larda tarama testlerinin faydas› azd›r. Bu nedenle bu
grup hastada asemptomatik hastal›k için tarama testleri önerilmez. Kognitif fonksiyon bozuklu¤u olan hastalara yap›lacak testler hasta yak›nlar› ile tart›fl›lmal›;
tarama testi sonucunda flüphe uyand›¤› takdirde daha
invaziv testler gerekebilece¤i ve hastal›k saptan›rsa
hangi tedavi uygulanaca¤› konusunda hastan›n yak›nlar› önceden bilgilendirilmelidir (3).
Koruyucu hekimlik ve tarama testlerinin planlanmas›nda maliyet-etkililik analizi önemlidir. Bir testin veya
uygulaman›n maliyet-etkili olup olmad›¤›n›n de¤erlendirilmesinde ülkenin ekonomik koflullar› göz önünde bulundurulmal›d›r. Y›llar içinde tan› ve tedavideki de¤iflikliklere ve bunlar›n ücretindeki de¤iflikliklere ba¤l› olarak
maliyet-etkililik analizleri de de¤iflecektir.
TARAMA TESTLER‹
Geriatrik yafl grubunda hipertansiyon, dislipidemi,
diyabet, obezite gibi kardiyovasküler risk faktörlerinin
taranmas›; ba¤›rsak, meme, prostat, serviks kanseri, tiroid fonksiyon bozukluklar›, osteoporoz, depresyon,
kognitif fonksiyon bozuklu¤u ve bunun yan›nda iflitme
ve görme fonksiyonlar›n›n de¤erlendirilmesine yönelik
taramalar önerilmektedir.
Hipertansiyon
Yafll›larda hipertansiyon tedavisinin konjestif kalp
yetmezli¤i, miyokard infarktüsü ve inmeye ba¤l› mor-
Akad Geriatri 2009; 1: 119-124
Çurgunlu A, Erdinçler DS, Be¤er T, Tezcan V.
Geriatrik Yafl Grubunda “Check-up”
bidite ve mortalitenin önlenmesinde önemli rol oynad›¤› gösterilmifltir (4-6). Ayr›ca, 80 yafl üstü hipertansif yafll›larda tedavinin yararl› oldu¤u bilinmektedir.
Genç eriflkin yafllardan itibaren kan bas›nc› düzenli
olarak takip edilmelidir. Birleflik Ulusal Komite [Joint
National Committee (JNC)’nin 7. raporunda normotansif kiflilerin (sistolik kan bas›nc› <120 mmHg, diyastolik kan bas›nc› <80 mmHg) iki y›lda bir, prehipertansif kiflilerin (sistolik kan bas›nc› 120-129
mmHg, diyastolik kan bas›nc› 80-89 mmHg) y›ll›k kan
bas›nc› ölçümleri ile takibi önerilmektedir. JNC 7 raporuna göre yafll›larda da hedef kan bas›nc› de¤erleri
gençlerdeki gibidir (sistolik kan bas›nc› < 140 mmHg,
diyastolik kan bas›nc› < 90 mmHg). Hipertansif hastalara egzersiz, kilo kontrolü, sigaran›n b›rak›lmas›,
tuz k›s›tlamas› ve alkol al›m›n›n azalt›lmas› gibi yaflam tarz› de¤ifliklikleri anlat›lmal›; ilaç tedavisi uygun
flekilde yap›lmal›d›r (7).
Dislipidemi
Geriatrik yafl grubunda düflük dansiteli lipoprotein
(LDL) düflürücü tedavinin primer ve sekonder korunmada
faydal› etkileri oldu¤u görülmüfltür. Bu nedenle USPSTF
(United States Preventive Services Task Force-Birleflik
Devletler Koruyucu Hekimlik Çal›flma Grubu) kolesterol
taramas›nda üst yafl s›n›r›n› kald›rm›flt›r. Risk faktörü
yoksa kad›nlarda 35 yafl›ndan, erkeklerde 45 yafl›ndan
sonra; e¤er bilinen kardiyovasküler risk faktörleri varsa
kad›n ve erkekte 20 yafl›ndan sonra total kolesterol ve
yüksek dansiteli lipoprotein (HDL) kolesterol düzeylerinin ölçülmesi ile taramay› önermektedir (8).
Türk Kardiyoloji Derne¤inin 2002 k›lavuzunda 20
yafl üstü kiflilerde total kolesterol düzeyinin befl y›lda
bir ölçülmesi önerilmektedir. Total kolesterol > 200
mg/dL saptananlarda HDL kolesterol, LDL kolesterol
ve trigliserid düzeyleri de ölçülmelidir (9).
Hedeflenen LDL düzeyine ulaflmak için diyet ve
egzersizi içeren yaflam tarz› de¤iflikli¤inin yan›nda
gerekirse ilaç tedavisi planlanmal›d›r. Yafll› bireyler
yo¤un lipid düflürücü tedaviden fayda görmektedir
(10,11).
Tip 2 Diyabet
Amerikan Diyabet Cemiyeti (ADA) 45 yafl üstü kiflilerde özellikle beden kitle indeksi > 25 kg/m2 olanlarda üç
y›lda bir açl›k plazma glukozuna bak›lmas›n› önermektedir. Bu k›lavuza göre Tablo 1’de belirtilen risk faktörleri
varl›¤›nda taramaya daha genç yafllarda bafllanmal›d›r.
Tip 2 diyabet risk faktörleri Tablo 1’de verilmifltir (12).
Kolorektal Kanser
Kolorektal kanserden kaynaklanan ölümlerin %75’i
65 yafl üstü kiflilerde meydana gelmektedir. Kolorektal
kanserin erken teflhisi için bir konsensus oluflmamas›na
ra¤men taraman›n 50 yafl sonras›nda, ailesinde 60 yafl›ndan önce kolorektal kanser öyküsü bulunanlarda taraman›n daha erken yafllarda bafllanmas› önerilmektedir. Amerikan Kanser Cemiyeti (ACS) ve USPSTF’nin
Tablo 1. Tip 2 diyabet risk faktörleri
• Beden kitle indeksi > 25 kg/m2
• Yafl > 45
• Birinci derece akrabalarda diyabet varl›¤›
• Daha önce tespit edilen bozulmufl açl›k glukozu ya da bozulmufl glukoz intolerans›
• Gestasyonel diyabet öyküsü veya iri bebek do¤urmufl olmak
• Hipertansiyon varl›¤›
• HDL < 35 mg/dL
• Trigliserid > 250 mg/dL
• Polikistik over sendromu gibi insülin direncinin oldu¤u klinik durumlar
• Sedanter yaflam
• Zenci, Amerikan yerlisi, Hispanik, Asya veya Pasifik Adalar›’ndan olanlar
HDL: Yüksek dansiteli lipoprotein.
Akad Geriatri 2009; 1: 119-124
121
Çurgunlu A, Erdinçler DS, Be¤er T, Tezcan V.
“Check-up” in the Geriatric Age Group
kolorektal kanser taramas› için önerileri Tablo 2’de
gösterilmifltir (13,14).
Meme Kanseri
Meme kanseri taramas›n›n en etkin yolu mamografi ile taramad›r. Uzun süreli takipte mamografi ile taraman›n sa¤kal›m› art›rd›¤› gösterilmifltir. Tüm k›lavuzlar
50-69 yafl grubunda 1-2 y›lda bir tarama önermektedir.
Ailede menopoz öncesi ortaya ç›kan meme kanseri varl›¤› olan yüksek risk grubundakilere 30 yafl sonras›nda
y›ll›k mamografi önerilmektedir. Kiflinin ayl›k periyodlarda kendi kendini muayenesi de yararl› bir metoddur;
ayr›ca hekim taraf›ndan y›lda bir kez meme muayenesi
yap›lmal›d›r (15,16). Yetmifl yafl üstü kad›nlarda mamografi takibi, e¤er takip gerektiren herhangi bir patoloji yoksa kiflinin iste¤i ve kar-zarar oran› hesaba kat›larak planlanmal›d›r.
Serviks Kanseri
Serviks kanserinin erken teflhisi hayat kurtar›c› olabilir. Bu nedenle seksüel olarak aktif kad›nlara y›ll›k
Papanicolaou testi önerilmektedir. En az üç ard›fl›k servikal sitolojik incelemesi normal olana kadar Pap smear testi uygulanmal›d›r. Son 10 y›l içindeki sitolojilerin
hiçbirinde patoloji olmayan 70 yafl üstü kad›nlarda da
taramay› sonland›rmak uygundur (17).
Prostat Kanseri
Prostat kanserinin erken tan› ve tedavisinin yaflam
süresini art›rd›¤›na dair yeterli kan›t yoktur. Prostat
spesifik antijen (PSA) testinin daha yayg›nlaflmas›yla
prostat biyopsi s›kl›¤› artm›flt›r. Ancak biyopsi sayesin-
Tablo 2. Yafll› popülasyonda kolorektal kanser taramas› için öneriler
ACS k›lavuzu
USPSTF k›lavuzu
Rektal tufle
5 y›lda bir
Önermiyor
D›flk›da gizli kan
Y›lda bir
Y›lda bir
Sigmoidoskopi
5 y›lda bir
Periyodik olarak
Kolonoskopi
10 y›lda bir
Önermiyor
Çift kontrastl›
kolon grafisi
5-10 y›lda bir
Önermiyor
ACS: Amerikan Kanser Cemiyeti, USPSTF: United States Preventive
Services Task Force-Birleflik Devletler Koruyucu Hekimlik Çal›flma
Grubu.
122
de sessiz gidiflat gösteren prostat kanseri tan›s›n›n s›kl›¤› artm›flt›r. USPSTF, PSA’n›n rutin olarak bak›lmas›n› önermemektedir (18). ACS ise, 50 yafl›n üstünde olup
yaflam beklentisi 10 y›ldan fazla olan erkeklere parmakla rektal muayene ve PSA tayini ile tarama önermektedir.
Tiroid Fonksiyon Bozukluklar›
Yafll›larda hipotiroidi ve hipertiroidi de¤iflik klinik
bulgularla ortaya ç›kabilir. Tiroid fonksiyon bozukluklar› kad›nlarda daha s›kt›r. Amerikan Doktorlar Derne¤i (American College of Physicians) 50 yafl›n üstündeki
asemptomatik kad›nlar›n tiroid stimüle edici hormon
(TSH) ile taranmas›n› önermektedir (19).
Amerikan Klinik Endokrinologlar Birli¤i, Amerikan
Tiroid Birli¤i ve Endokrin Cemiyeti genel toplumda tiroid fonksiyonlar›n›n taranmas›n› önermifl; subklinik hipotiroidide TSH > 10 mU/L ve subklinik hipertiroidide
TSH< 0.1 mU/L ise tedavi gereklili¤ini vurgulam›fllard›r (20).
Osteoporoz
Osteoporoz riski yaflla beraber artmaktad›r ve osteoporoza ba¤l› k›r›k, yafll›da önemli morbidite ve mortaliteye neden olur. Femur boynu ve kolon vertebralisin
DEXA (dual-energy X-ray absorbtiometry) ile kemik mineral yo¤unlu¤u tayini en iyi göstergedir. USPSTF 65
yafl üstü tüm kad›nlarda DEXA ile rutin tarama önermektedir. Düflük beden kitle indeksi, k›r›k veya düflme
öyküsü, beyaz ›rktan olmak, afl›r› alkol, sigara tüketimi
gibi risk faktörlerinin varl›¤›nda osteoporoz taramas›na USPSTF’ye göre 60 yafl›ndan sonra, Ulusal Osteoporoz Kuruluflu (NOF)’na göre ise postmenopozal dönemde bafllanmal›d›r (21-23). Hipertiroidide, benzodiyazepin, antikonvülzan ilaçlar veya glukokortikoid kullananlarda da tarama yap›lmal›d›r. Kemik mineral yo¤unlu¤u normal olanlarda DEXA 3-5 y›l sonra tekrarlan›r. Osteopeni saptan›rsa DEXA’n›n 2 y›l sonra tekrar›
uygundur (22).
Depresyon
USPSTF depresyonun taranmas› ve tedavisi ile morbiditede azalma saptanaca¤› görüflündedir. Taraman›n
etkinli¤ini inceleyen çal›flmalar ise farkl› sonuçlar vermektedir. USPSTF’ye göre “‹ki hafta içinde kendinizi
umutsuz, üzgün hissettiniz mi?” ve “‹ki hafta içinde
yapmakta oldu¤unuz fleylere ilginizde azalma oldu
mu?” gibi iki soru flekliyle yap›lan taramalar di¤er uzun
Akad Geriatri 2009; 1: 119-124
Çurgunlu A, Erdinçler DS, Be¤er T, Tezcan V.
Geriatrik Yafl Grubunda “Check-up”
tarama yöntemleri kadar baflar›l› olmaktad›r. Taramada pozitif saptanan kiflilere di¤er kapsaml› testler yap›lmal›d›r (24).
Demans
Demans prevalans› 65 yafl›nda %5 iken 85 yafl›nda
%25-35’lere yükselir. Ciddi bir depresyon kognitif
fonksiyon bozuklu¤u olarak ortaya ç›kabilir. Demans
taramas›nda Mini-Mental Durum Testi (MMSE) kullan›labilir. Bu en çok çal›fl›lm›fl testtir. Her hastan›n demans aç›s›ndan taranmas›ndansa unutkanl›k yak›nmalar› olan hastalara MMSE veya saat çizme testi uygulanmal›d›r. “Üç objeyi hat›rlama” testinin duyarl›l›¤› ve
özgüllü¤ü %85’tir. Yafll›da tedavi edilebilen kognitif
bozukluk nedenlerinden hipotiroidi, B12 eksikli¤i, santral sinir sistemi etkili ilaç öyküsü ve normal bas›nçl›
hidrosefali araflt›r›lmal›d›r (25).
Görme Bozuklu¤u
Geriatrik yafl grubunda görme bozuklu¤u ve görme
kayb› katarakt, maküler dejenerasyon, glokom, presbiyopi ve diyabetik retinopatiye ba¤l›d›r. Görme bozukluklar› yaflam kalitesini olumsuz etkiler, düflme riskini art›r›r ve genelde %25-50 olguda tedavi gerektirir. Görme
kayb› “Snellen flemas›” gibi basit taramalarla saptanabilir ve birinci basamaktaki hekimler taraf›ndan da yap›labilir. Snellen testi 65 yafl üstü kiflilerde uygulanmal›d›r (23). Diyabetik retinopati ve maküler dejenerasyon
ise fundoskopik muayene ile tespit edilir. Glokom taramas› ise aile öyküsü olan hastalara yap›labilir.
saptand›¤›nda aneminin etyolojisine yönelik testler
yap›lmal›d›r. ‹leri yaflta B12 vitamini eksikli¤i s›kl›¤›
artar. Özellikle beslenme bozuklu¤u olan, bak›mevinde kalan, nöropsikiyatrik bozuklu¤u olan veya anemi
saptanan yafll›larda B12 vitamin düzeyi tayin edilmelidir.
SONUÇ
Geriatrik yafl grubunda koruyucu hekimli¤in faydal› olmas› için koruyucu hekimli¤e genç yafllardan hatta
çocukluktan itibaren bafllanmal›d›r. Çok yafll›larda bile
koruyucu hekimlikle hastal›klar› önlemek, ilerlemesini
yavafllatmak ve komplikasyonlar› azaltmak mümkündür. Yafll›lar›n tümü koruyucu giriflimden fayda görmez. Prevansiyonun etkinli¤i yafll›n›n fiziksel sa¤l›¤›,
fonksiyonel kapasitesi ve kognitif durumuna ba¤l› olarak de¤iflir. Sa¤l›kl› yafll›da, kronik hastal›¤› olan yafll›da ve k›r›lgan yafll›da seçilecek tarama testleri ve giriflimler farkl›d›r.
Geriatrik yafl grubunda “check-up” için tarama testleri planlan›rken o ülkede veya toplumda hastal›klar›n
görülme s›kl›¤›, ayr›ca maliyet, ülke ekonomisinin durumu ve sa¤l›k sistemi de göz önüne al›nmal›; her ülkenin
ve toplumun kendi flartlar›na göre haz›rlanm›fl tarama
k›lavuzlar› oluflturulmal›d›r.
KAYNAKLAR
1.
Erdinçler DS. Yafll›da koruyucu hekimlik. Klinik Geliflim 2004;
17: 16-24.
2.
Nielsen C, Lang RS. Principles of screening. Med Clin North Am
1999; 83: 1323-37.
3.
American Geriatrics Society Ethics Committee. Health screening
decisions for older adults: AGS position paper. J Am Geriatr Soc
2003; 51: 270-1.
4.
Staessen JA, Gasowski J, Wang JG, Thijs L, Den Hond E, Boissel JP, et al. Risks of untreated and treated isolated systolic
hypertension in the elderly: Meta-analysis of outcome trials.
Lancet 2000; 355: 865-72.
5.
Dickerson LM, Gibson MV. Management of hypertension in older persons. Am Fam Physician 2005; 71: 469-76.
6.
Brown DW, Giles WH, Greenlund KJ. Blood pressure parameters and risk of fatal stroke, NHANES II mortality study. Am J
Hypertens 2007; 20: 338-41.
7.
Chobanian AV, Bakis GL, Black HR, Cushman WC, Green LA, Izzo JL, et al. Joint National Committee on prevention, detection,
evaluation, and treatment of high blood pressure. National Heart, Lung, and Blood Institute; National High Blood Pressure
Education Program Coordinating Committee. Seventh report of
the Joint National Committee on prevention, detection, evaluation, and treatment of high blood pressure. Hypertension 2003;
42: 1206-52.
‹flitme Bozuklu¤u
‹flitme bozuklu¤una 65 yafl üstünde %33, 80 yafl
üstünde ise %50 oran›nda rastlan›r. ‹flitme kayb›n›n
tespitinde odiyometri, odyoskop, anket uygulamas› gibi
metodlar vard›r. ‹flitme kayb› olan yafll›lara iflitme cihaz› tak›ld›ktan sonra sosyal, kognitif ve duygusal fonksiyonlar›nda iyileflme tespit edilmifltir (23).
Difl Muayenesi
Difl bozukluklar› yaflla beraber artmaktad›r. Geriatrik yafl grubunda difl ve a¤›z içi patolojiler beslenme bozuklu¤u, difl infeksiyonlar› ve akci¤er infeksiyonu gibi
sonuçlar do¤urabilir. Y›ll›k difl ve difl eti muayenesi, difllerin düzenli f›rçalanmas›, difl ipi kullan›m› gibi difl bak›m› her yaflta yap›lmal›d›r (23).
Di¤er Tarama Testleri
Yafll› kiflilerde tam kan say›m›, idrar tahlili de istenmesi gereken rutin testlerin bafl›nda gelir. Anemi
Akad Geriatri 2009; 1: 119-124
123
Çurgunlu A, Erdinçler DS, Be¤er T, Tezcan V.
“Check-up” in the Geriatric Age Group
8.
U.S. Preventive Services Task Force. Screening for lipid disorders: Recommendations and rationale. Am J Prev Med 2001;
20: 73-6.
18. Harris R, Lohr KN. Screening for prostate cancer: An update of
the evidence for the U.S. Preventive Services Task Force. Ann Intern Med 2002; 137: 917-29.
9.
Türk Kardiyoloji Derne¤i. Koroner Kalp Hastal›¤› Korunma ve
Tedavi K›lavuzu 2002.
19. Helfand M, Redfern CC. Clinical guideline, part 2. Screening for
thyroid disease: An update. American College of Physicians.
Ann Intern Med 1998; 129: 144-58. Erratum in: Ann Intern Med
1999; 130: 246.
10. Castelli WP. Cholesterol and lipids in the risk of coronary artery
disease: The Framingham Heart Study. Can J Cardiol 1988, 4:
5A-10A.
11. Lewis SJ, Moye LA, Sacks FM, Johnstone DE, Timmis G, Mitchell J, et al. Effect of pravastatin on cardiovascular events in older patients with myocardial infarction and cholesterol levels in
the average range: Results of the Cholesterol and Recurrent
Events (CARE) trial. Ann Intern Med 1998; 129: 681-9.
20. Gharib H, Tuttle RM, Baskin HJ, Fish LH, Singer PA, McDermott
MT. Subclinical thyroid dysfunction: A joint statement on management from the American Association of Clinical Endocrinologists, the American Thyroid Association, and the Endocrine Society. J Clin Endocrinol Metab 2005; 90: 581-5.
12. American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes-2006. Diabetes Care 2006; 29 (Suppl 1): S4-S42.
21. Nelson H, Helfand M, Woolf SH, Allan JD. Screening for postmenopausal osteoporosis: A review of the evidence for the U.S.
Preventive Services Task Force. Ann Intern Med 2002; 137:
529-41.
13. Smith RA, Cokkinides V, Eyre HJ; American Cancer Society.
American Cancer Society guidelines for the early detection of
cancer, 2003. CA Cancer J Clin 2003; 53: 27-43.
22. Raisz LG. Clinical practice. Screening for osteoporosis. N Engl J
Med 2005; 353: 164-71.
14. U.S. Preventive Services Task Force. Screening for colorectal
cancer: Recommendations and rationale. July 2002.
23. Namias B. Preventive medicine in geriatrics. J Pharm Belg
2003; 58: 89-98.
15. Nyström L, Andersson I, Bjurstam N, Frisell J, Nordenskjöld B,
Rutqvist LE. Long-term effects of mammography screening: Updated overview of the Swedish randomised trials. Lancet 2002;
359: 909-19. Erratum in: Lancet 2002; 360: 724.
24. Pignone MP, Gaynes BN, Rushton JL, Burchell CM, Orleans CT,
Mulrow CD, et al. Screening for depression in adults: A summary of the evidence for the U.S. Preventive Services. Ann Intern Med 2002; 136: 765-76.
16. Humphrey LL, Helfand M, Chan BKS, Woolf SH. Breast cancer
screening: Summary of the evidence. Ann Intern Med 2002;
137: 344-6.
25. Patterson CJ, Gass DA. Screening for cognitive impairment and
dementia in the elderly. Can J Neurol Sci 2001; 28 (Suppl 1):
S42-S51.
17. Smith RA, Cokkinides V, Eyre HJ; American Cancer Society.
American Cancer Society guidelines for the early detection of
cancer. CA Cancer J Clin 2003; 53: 27-43.
124
Akad Geriatri 2009; 1: 119-124