Türk Jinekolojik Onkoloji Dergisi 2011-1, Sayfa 33-36 SERV‹KS VE KOLONUN SENKRON TÜMÖRÜ: NAD‹R B‹R OLGU Dr. Mete Gürol U¤ur1, Dr. Ebru Öztürk1, Dr. Mehmet Güler2, Dr. Ediz Tutar3, Dr. Özcan Balat1 ÖZET ABSTRACT Senkron primer tümörler çok nadir görülür ve tedavisiyle klinik sonuçlar›yla ilgili çok az bilgi bulunmaktad›r. Uterin serviks epidermoid kanseri nedeniyle cerrahi planlanan 37 yafl›ndaki bir hastada preoperatif haz›rl›klar esnas›nda sigmoid kolonda bir kitle saptand›. Kolonoskopi eflli¤inde al›nan biopsiler sonucunda hastada kolonda senkron adenokarsinom tan›s› konuldu. ‹kinci primer senkron veya metakron tümörlerin varl›¤› daima ak›lda tutulmal› ve hastalar bu aç›dan de¤erlendirilmelidir. Kolon ve uterin serviksi içeren senkron tümör görülme s›kl›¤› çok düflük olup, bu tümörlerin patolojik, etiyolojik ve klinik özellikleri sunulmufltur. Synchronous primary tumors are very rare and there is little data regarding their treatment and outcome. A thirty seven-year-old woman was planned to have surgery due to a diagnosis of epidermoid carcinoma of the uterine cervix and during preoperative workup a mass in the sigmoid colon was revealed. She was diagnosed to have a synchronous adenocarcinoma of the colon confirmed with directed biopsies taken during colonoscopy. The perpetual risk of second primary synchronous or metachronous tumors should always be considered and patients should be evaluated for the development of such tumors. Since the frequency of synchronous tumors involving the uterine cervix and sigmoid colon is extremely rare, the clinical aspects of this unique case are presented. Anahtar kelimeler: Senkron; Tümör; Uterin Serviks; Kolon Key words: Synchronous; Tumors; Uterine Cervix; Colon tan›n ikinci bir primer kanseri yönünden riskinin belirlenmesinde çoklu tümörlerin görülme s›kl›¤›n›n bilinmesi önem tafl›maktad›r. Axelrod ve ark. (6) çoklu jinekolojik kanserler aras›nda çift primer tümörlerin %50’sinin senkron oldu¤unu bildirilmekle beraber serviks ve kolon tümörlerinin senkron bulunmas› oldukça nadirdir. G‹R‹fi Ayn› hastada görülen çoklu primer kanser insidans›n›n tüm kanserlerin yaklafl›k %0.7-11’ini oluflturdu¤u bildirilmektedir (1-4). Senkron primer tümörler hala çok enderdir ve bu olgularda tedavinin yönetimi ve sonuçlar› ile ilgili çok az bilgi bulunmaktad›r. Ayn› hastada görülen senkron primer malign tümörler ise daha da nadirdir. Senkron çift primer malign tümörler en s›k genitoüriner - gastrointestinal sistemlerde gözlenmekte, bunu meme - genitoüriner sistemde ve meme - gastrointestinal sistemde gözlenenler izlemektedir (1, 5). Has- OLGU SUNUMU Otuz yedi yafl›ndaki hasta klini¤imize postkoital kanama ile baflvurdu ve herhangi ek gastrointestinal sistemi ilgilendiren yak›nmas› yoktu. Ailesinde bili- Gelifl tarihi: 17/10/2011 Kabul tarihi: 03/11/2011 1Gaziantep Üniversitesi, T›p Fakültesi, Kadin Hastal›klar› ve Do¤um Anabilim Dal›, GAZ‹ANTEP 2Gaziantep Medical Park Hastanesi, Genel Cerrrahi Klini¤i, GAZ‹ANTEP 3Gaziantep Üniversitesi, T›p Fakültesi, Patoloji Anabilim Dal›, GAZ‹ANTEP ‹letiflim: Dr. Mete Gürol U¤ur Gaziantep Universitesi, Tip Fakultesi Kadin Hastaliklari ve Dogum Poliklinigi, GAZ‹ANTEP Tel: 03423606060 E-posta: metegurolugur@hotmail.com 33 34 U⁄UR ve Ark. nen kanser öyküsü bulunmuyordu. Servikal papsmear al›nd› ve sonucu “yüksek gradeli servikal intraepitelyal lezyon” rapor edildi. Bunun üzerine hastaya kolposkopi eflli¤inde servikal punch biyopsi uyguland› ve biyopsinin patolojik inceleme neticesi ‘skuamöz hücreli karsinom’ olarak saptand›. Operasyon planlanan hastaya rutin preoperatif de¤erlendirmelerde hastan›n hemoglobin de¤eri 10.1 gr/dl idi ve rutin biyokimyas› normaldi. Abdomen ve pelvisin bilgisayarl› tomografi incelemesinde ‘kal›nlaflm›fl, heterojen görünümlü serviks ile sigmoid kolon duvar›nda fokal kal›nlaflma’ mevcuttu. Bunun üzerine kolonoskopi yap›lan hastada ifllem s›ras›nda 36. cm’de yaklafl›k 5 cm’lik bir segmenti tutan ve pasaja izin veren ülserovejetan kitle saptand›. Kitleden yap›lan çoklu biyopsilerin patolojik inceleme sonucu da ‘kolon adenokarsinomu’ olarak rapor edildi. ‹ntraoperatif gözlemde uterus ve overler normal olarak izlenirken mid-sigmoid kolonda 8X8 cm’lik tümöral kitle saptand›. Hastaya kombine tip III radikal histerektomi, bilateral salpingo-ooferektomi, bilateral pelvik-paraaortik lenf nodu diseksiyonu ile beraber sigmoid kolonda segmenter rezeksiyon (lezyonun 10 cm proksimali ve 8 cm distalinden) ve ucuca anastomoz uyguland›. Patolojik incelemede servikal tümor skuamöz karsinoma (T1b1N0M0) (fiekil 1), sigmoid kitle ise grade I adenokarsinoma (fiekil 2), modifiye Dukes evre B (T3N0M0) olarak de¤erlendirildi. fiekil 1–Desmoplastik stroma bulan›k veya tarak fleklinde stromal arayüz, nükleer polaritenin kayb›, genifl alanlarda nekrozla karakterize servikal skuamöz karsinom (hematoksilen-eozin, orjinal büyütme x100). fiekil 2–Nükleer pleomorfizm, mitotik aktivite ve aral›klarla tümör nekroz odaklar› içeren sigmoid kolon adenokarsinomu (hematoksilen-eozin, orjinal büyütme x100). Hastan›n postoperatif takibinde herhangi bir komplikasyon geliflmedi ve ‘levamizol + 5-Florourasil’ içeren kemoterapi uyguland›. Hastaya 6 kür uygulanan kemoterapi sonras›nda birinci y›l›nda çekilen son tomografisisinde herhangi bir kitlesel lezyon bulunmamaktad›r. TARTIfiMA Kanser mevcut olan hastalar di¤er organlarda da kanser geliflebilmesi riski aç›s›ndan hiç kanser bulunmayan hastaara oranla daha yüksek risk tafl›maktad›r (7). Ayn› hastada çoklu primer kanser son yüzy›lda iyice tan›mlanm›flt›r. Çoklu metakron primer kanserlerin tan›s› gittikçe artan say›da bildirilmekte ama çoklu senkron primer kanserler ise hala çok nadirdir. Senkron veya metakron primer jinekolojik kanserlerin günümüzde jinekologlar taraf›ndan bilinmesine ve hatta literatürde 5’li primer jinekolojik kanser olgular› (8) bildirilmekle birlikte jinekolojik kansere efllik eden ikinci di¤er (non-jinekolojik) bölgelerde kanserlerin varl›¤› ço¤u jinekolog için al›fl›lmad›k bir durumdur. Bu hastalar›n postoperatif takibinde ikinci primer kanserlerin klinik karakteristikleri önem kazanmaktad›r. Senkron çift primer tümörlerin son derece nadir bulunmalar› sebebiyle birbiriyle komflu olmayan viseral organlar›n çoklu tümörlerinde aksi gösterilmedikçe genellikle bir organdaki tümörün di¤erine metastaz yapt›¤›na inan›lmaktad›r. Her iki tümör benzer histolojiye sahipse o zaman lezyonlardan SERV‹KS VE KOLONUN SENKRON TÜMÖRÜ: NAD‹R B‹R OLGU birinin di¤erinin metastaz› oldu¤u yorumu yap›lmal›d›r. Senkron çift primer tümörlerin kesin tan›s›nda her tümör, bizim olgumuzdaki gibi, kesin olarak farkl› histolojiye sahip olmal›d›r. Kolorektal kanserde ikinci di¤er bölge primer kanser (senkron veya metakron) insidans› %1.26 ile %3.3 aras›nda bildirilmektedir (9). Kolon ve serviksi içeren senkron çift primer tümörler ile ilgili iki güncel retrospektif çal›flmada bildirilmifltir. Kolorektal kanserin yan›nda çoklu primer kanser saptanan olgularda retrospektif olarak senkron servikal kanser 22 olguda 2 (%9) ve 42 olgunun 6’s›nda (%14.3) rapor edilmifltir (4, 7). E¤er çoklu tümörler yak›n zaman içerisinde meydana gelirse muhtemelen ayn› karsinojen veya ajana maruziyet varl›¤› düflünülür (3). Meme, over ve endometrium dokular›ndaki tümörlerde senkron primer tümörler için artm›fl risk mevcuttur çünkü tüm bu dokular hormona duyarl›d›r (6). Çoklu primer tümörlerin büyük k›sm› rastgele ve tesadüfi olarak oluflur. HPV enfeksiyonu ve sevikal karsinom aras›ndaki ayr›nt›l› olarak belgelenmifltir fakat kolon tümörleri ise muhtemelen ba¤›rsaktaki bakteriyel floray› etkileyerek karsinojenik ürünlerin sal›n›m›na yol açan yüksek ya¤l› diet gibi faktörlere ba¤l›d›r (10). Serviks ve kolon karsinomunun etiyolojik faktörleri farkl› olmas›n›n yan›nda birlikte senkron olarak bulunmalar› çok nadirdir. Buna ba¤l› olarak literatürde böyle olgular›n çok az say›da bulunmas› bu kanserlerin birarada bulunmas›n› sa¤layan faktörlerin incelenmesini daha komplike hale getirmektedir. Günümüzde kolon kanseri patogenezi ile HPV subtipleri ile enfeksiyon aras›ndaki iliflkiyi destekleyen hiçbir teyit edilen kan›t bulunmamaktad›r (10). Bizim olgumuzun soygeçmifli herediter nonpolipozis kolorektal karsinom ve herediter meme ve over kanseri sendromlar›na benzememekle beraber temel etiyolojik faktörün genetik kökenli oldu¤u düflunülmektedir. T3N0M0 için tahmin edilen sa¤kal›m oranlar› %54 ve %65 aras›ndad›r (11). Axelrod ve ark (6) uzun sa¤kal›m›n ikinci bir tümörün görülmesinde kritik bir etken oldu¤unu bildirmifllerdir. Bu durum invazif serviks kanseri olan hastalarda gösterilmifltir. Befl y›ldan uzun yaflayan hastalar›n %3.4 ile %5.8’inde ikinci primer kanser görülürken, 5 y›ldan az yaflayanlarda bu oran %0.86 ile %2.8’dir (6). Günümüzde eldeki bilgilere göre senkron veya metakron tümörlerin görülmesinin belirli 35 bir bölgedeki indeks tümörlerin oran›na göre olmaktad›r. ‹lk tümör için kullan›lan terapötik modalite, sa¤kal›m süresi ve takip durumu senkron tümörlerin metakron tümörlere oran›n› belirler (2). Histerektomi ve salpingo-ooferektomi durumunda oldu¤u gibi uygulanan tedavi müteakip tümörlerin geliflimini etkileyebilir. Bu nedenle endometrium ve over kanseri hastalar› için senkron tümör bilgilerinin toplanmas›, k›sa süreler boyunca sa¤ kalan hatalarda bile ikinci primerlerin riskini de¤erlendirmede faydal› olmufltur (6). Jinekolojik bir kanser tan›s› konuldu¤unda ikinci bir kanser için detayl› bir araflt›rma yap›lmal›d›r. Ayn› flekilde genital traktus kanseri tedavisi sonras›nda takipteki hastalarda da benzer araflt›rmalara gerek vard›r. Daha sofistike invazif ve non-invazif tan›sal araçlar›n gelifltirilmesi sayesinde kanserlerin erken dönemde saptanmas› mümkün olmaktad›r. ‹lave olarak bu geliflmeler bizim olgumuzdaki sigmoid kolonu tutan kanser gibi önceden gözden kaç›r›labilen senkron okült tümörlerin saptanmas›n› kolaylaflt›rm›flt›r. Olgumuzdan edinilebilecek baflka bir önemli mesaj da yaflam kalitesini iyilefltirmedeki multidisipliner tedavi stratejilerinin önemidir. Senkron çift kanserlerde tedavi stratejileri daha ilerlemifl kanseri öncelikle tedavi etmek olabilece¤i gibi bizim olgumuzda bildirildi¤i üzere her iki ayr› kanserin de eflzamanl› tedavisi sayesinde istenmeyen tekrar cerrahilerden kaç›nmak olabilir. Ayr›ca pek çok kanser tipinde erken ve agresif tedavi edildi¤inde küre ulafl›labilmekte ve senkron bir kanserin tan›s›n›n atlanmamas› hasta için hayat kurtar›c› olabilmektedir. Bu bilgiler ›fl›¤›nda ikinci primer senkron veya metakron tümör riskini bilmenin önemi ortadad›r ve hastalar bu tip tümörlerin geliflimi yönünden mutlaka de¤erlendirilmelidir.Uterin serviksi ve sigmoid kolonu tutan senkron tümörler çok nadirdir ve bu tip tümörlerin etiyolojik, patolojik ve klinik özellikleri konusunda daha fazla bilgiye ve ileri çal›flmalara ihtiyaç duyulmaktad›r. KAYNAKLAR 1. 2. Warrens S, GAtes O. Multiple primary malignant tumors. A survey of the literature and a statistical study. Am J Cancer, 1932:16:1358. Schonberg BS, Greenberg RS, Eisenberg H. Occurence of certain multiple primary cancers in females. J. Natl. Cancer Inst. 1969;43:15. 36 3. 4. 5. 6. 7. U⁄UR ve Ark. Balat O, Kudelka AP, Ro JY, Edwards CL, Balbay D, Dinney C, Kavanagh JJ. Two synchronous primary tumors of the ovary and kidney: a case report. Eur J Gynaecol Oncol. 1996;17:257-9. Cheng HY, Chu CH, Chang WH, Hsu TC, Lin SC, Liu CC, Yang AM, Shih SC. Clinical analysis of multiple primary malignancies in the digestive system: a hospital-based study. World J Gastroenterol. 2005 Jul 21;11:4215-9. Verstovsek S, Verschraegen CF, Edwards CL, Malpica A, Kavanagh JJ, Ross MI, Strom EA, Jhingran A, Theriault RL, Kudelka AP. Synchronous primary cancers of the breast and cervix: planning multidisciplinary primary treatment [clinico-pathological conference]. Am J Clin Oncol. 2000 Feb;23:99-103. Axelrod JH, Fruchter R, Boyce JG. Multiple primaries among gynecologic malignancies. Gynecol Oncol. 1984; 18:359. Lee WS, Lee JN, Choi S, Jung M, Baek JH, Lee WK. Multiple primary malignancies involving colorectal cancer—clinical characteristics and prognosis with reference to surveillance. Langenbecks Arch Surg. 2010;395:359-64. 8. Atasever M, Yilmaz B, Dilek G, Akcay EY, Kelekci S. Synchronous primary carcinoma in 5 different organs of a female genital tract: an unusual case and review of the literature. Int J Gynecol Cancer. 2009;19:802-7. 9. Kan JY, Hsieh JS, Pan YS, Wang WM, Chen FM, Jan CM, Huang YS, Huang TJ, Wang JY. Clinical characteristics of patients with sporadic colorectal cancer and primary cancers of other organs. Kaohsiung J Med Sci. 2006;22:547-53. 10. Dong Y, Wang J, Ma H, Zhou H, Lu G, Zhou X. Primary adenosquamous carcinoma of the colon: report of five cases. Surg Today. 2009;39:619-23. 11. Hu H, Krasinskas A, Willis J. Perspectives on current tumor-node-metastasis (TNM) staging of cancers of the colon and rectum. Semin Oncol. 2011;38:500-10.