HASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ GÜZEL SANATLAR VE MİMARLIK FAKÜLTESİ İÇ MİMARLIK BÖLÜMÜ DERS FİZİKİ ÇEVRE DERS KODU İÇM 303 Ön Şartlı Ders(ler) Yok Ders Dili Ders Tipi Ders Koordinatörü Dersi Veren(ler) Dersin Yardımcıları Türkçe Dersin Amacı Dersin Öğrenim Çıktıları Dersin içeriği DÖNEM Güz TEORİ+PRATİK 3+0 KREDİ 3 AKTS 5 Zorunlu Yrd.Doç.Dr. Nazım KOÇU Yrd.Doç.Dr. Nazım KOÇU, Öğr. Gör. Kübra TATAR Yok İç mimaride fiziki çevrenin tanıtılması, uygun yerleşimler, uyumlu iç mekânlar bu mekanlar için gerekli olan fiziki ortamların düzenlenmesi, konfor koşullarının sağlanması, nem, sıcaklık, rüzgar, iklimsel etmenler, çevre, sera gazı etkileri, güneş enerjisinden yararlanma ve güneş kontrolü, camlar, yönlendirme, aydınlatma, görsel konfor, renk, enerji tasarrufu, binalarda ısı yalıtım kuralları, standartlar, yönetmelikler, ısı kayıp ve kazançları, sıcaklık ve yoğuşma analizleri, ses, akustik, gürültü, yangın, yapı elemanları ve detaylarının iç mekan ve çevre ile uyumu konusunda tasarıma, uygulamaya yönelik hesap, çizim ve bilgilerin verilmesi amaçlanmıştır. İç mimarlıkta fiziki çevre, iklimsel veriler, standartlar, yönetmelikler konusunda temel ilkeleri öğrenir. Mevcut kaynakların ve çevrenin korunması, sağlıklı binaların oluşturulması, güneş enerjisi kazancı, ısıtma enerjisi hesapları için standartlara uygun gerekli bilgi altyapısını kazanır. Yapı bütünü ve detayları arasında ilişki kurar. İç mimaride ısı, ışık, ses, akustik, yangın vb. sorunların çözümü için araştırma, değerlendirme becerisini kazanır. Mesleki alanda bilgi becerisini geliştirir, mesleki etik ilkelerine uygun davranır. İç mimaride birlikte çalışma becerisi ve farklı disiplinler arası koordinasyon bilgisi kazanır. Fiziki çevre, iklim, topografya, nem, sıcaklık, yönlendirme, güneşlenme, yapı elemanlarında yoğuşma, TS. 825 Binalarda ısı yalıtım kuralları, aydınlatma, ses, akustik, çevresel gürültünün değerlendirilmesi yönetmeliği, ekolojik yapılar, yapı kabuğu, ışık, doğal aydınlatma, camlar, görsel konfor, renkler, gün ışığının iç hacimlerle ilişkisi, yangın, çevresel faktörler ve bunlara bağlı iç mekan tasarım yöntemlerini içermektedir. HAFTALIK PROGRAM Hafta 1 2 Konu İç mimari ve fiziki çevre, konfor koşulları hakkında genel bilgiler. Standartlar, yönetmelikler. Binalardaki yapı elemanları (duvar, döşeme, tavan vb) ısı depolama özelliği, sağlığa uygun iç iklimsel çevrenin sağlanması. Bina dış yüzeyinde yer alan taşıyıcı sistemlerin (kolon, kiriş, hatıl, perde duvar) yalıtılması, ısı köprülerinin önlenmesi. Mevcut kaynakların ve çevrenin korunması, sağlıklı binaların oluşturulması, TS. 825, Binalarda Isı Yalıtım kuralları, amacı, kapsamı, uygulama alanı, yapı bileşenlerinin tasarım ve yerleşimi, güneş enerjisi kazancı, yapı elemanları ve örnek ısı kaybı hesabı. 3 Pencere sistemlerinde kullanılan cam ve çerçevenin özellikleri, bütün yönler için pencere alanları. Türkiye’deki ısı bölgelerine uygun cam seçiminde kullanılacak pencere ısıl geçirgenlik (Up) değerleri, İllere göre derece gün bölgeleri, 4 Binanın ısı kaybeden yüzeylerinde, yapı elemanlarında yoğuşma sorunları, doymuş su buharı, nem, su buharı difüzyon direnç değerleri. Genleşme (dilatasyon) ve daralma. 5 Binalarda enerji performansı yönetmeliği, sera gazı emisyonunun sınırlandırılması, çevrenin korunması, binalarda enerji tüketiminin azaltılması. 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Binanın mimari tasarımında ve iç mekanların yönlendirilmesinde aydınlatma ihtiyacı seviyesi, güneş, nem, rüzgar, yağmur, kar vb. meteorolojik verilerin dikkate alınarak ısı kazanç ve kayıplarının hesabı. Bina içerisinde kullanılacak alanlar, güneş ve çevre ilişkileri. Yapılarda güneş enerjisinin önemi ve kullanımı, güneş yörüngesi diyagramı, güneşin yükseliş ve sapma açıları, güneş ışınlarından yararlanmanın planlanması, topografya, yönlendirme, oda oranı, doğal ışık, pencerelerle aydınlatma, ışıklandırma. İç hacimlere uygun gün ışığı için dış çevrenin tasarımı. Sürdürülebilir etkin tasarımda günışığının verimli kullanımı. VİZE Ses ile ilgili ön bilgiler, akustik, hacim akustiği, çeşitli malzemelerde sesin yayılımı, malzemelerin ses yutuculuk değerleri, yapı elemanlarında akustik konfor ve malzeme ilişkisi. Çeşitli hacimlerde sesin yansıması, ses yutucu, kırıcı, dağıtıcı, odaklanmalar. Gürültü, gürültüyü azaltmak için alınacak önlemler, ses bariyerleri. Çevresel gürültünün değerlendirilmesi ve yönetimi yönetmeliği. Gürültü kontrolü, Çevresel gürültü, eğlence yerleri ve rekreasyon alanlarında gürültü düzeyi, iç mekan gürültü düzeyi sınır değerleri (kültürel, sağlık, eğitim, turizm, ticari, kamu kurum kuruluşları, spor, konut alanları), çevresel gürültü sınır değerleri, Gürültü yalıtım kriterleri, ulaşım araçlarından kaynaklanan gürültü kirliliği, Çevreyle uyumlu yapılar, enerji korunumu, yapı kabuğu tasarımı, uygun yönlendirme, yerel malzeme kullanımı, doğal çevrenin korunması, yapı iç mekanlarında insan sağlığı için uygun ortam ve konfor koşullarının sağlanması, doğal aydınlatmadan yararlanılması, güneş enerjisinden yararlanılması. Alanların ve objelerin aydınlatılması, ışık ve ışık çeşitleri, yapı dışı engeller, iç mimaride aydınlık ilişkisi, ışık kirliliği, güneş ışınımından korunmak ve yararlanmak amacıyla mimaride alınan tedbirler. Gelişmiş doğal aydınlatma sistemleri, tarihi yapılarda doğal ve yapay aydınlatma, bir hacimdeki aydınlık seviyesi, yapı kabuğu camlar ve özellikleri, yangın, , çevresel faktörler ve bunlara bağlı iç mekan tasarım yöntemleri. KAYNAKLAR Ders Kitabı 1.Koçu, N., Tatar, K., 2014, “Fiziki Çevre”, H.K.Ü. Güzel Sanatlar ve Mim. F. İç Mimarlık ve Ç.T. Ders Notları (yayınlanmamış), Gaziantep. 2.TS. 825, 2013, “Binalarda Isı Yalıtım Kuralları”, Türk Standartları Enstitüsü, Aralık, Ankara. 3.Eriç M., 2002, “Yapı Fiziği ve Malzemesi”, literatür Yayıncılık, İstanbul. 4.Toydemir N., Gürdal, E., Tanaçan, L., 2001, “Yapı Elemanı Tasarımında Malzeme”, literatür Yayıncılık, İstanbul. 5. Demir, A., 1986, “Güneş Işınımından Korunmak ve Yararlanmak Amacıyla Mimaride Alınan Tedbirler”, MSÜ. Mimarlık Fak. Yayınları, No:2, İstanbul Diğer Kaynaklar 1.Aköz, F., 2001, “Binalarda Isı Yalıtımının Enerji Tasarrufuna ve Çevre Kirliliğine Etkileri”, TMMOB. Mak. Müh. O., Yalıtım Kongresi, 23-25 Mart, s.20-24, Eskişehir. 2.Diz, T., 2003, “Isı Yalıtımının Enerji Tasarrufuna Etkisi”, TMMOB, Makine Müh. Od. Yalıtım Kongresi, 23-25 Mart, s.89-94, Eskişehir. 3.Koçu, N., Korkmaz, S.Z., 2003, Konya Çevresindeki Yapılarda Isı Yalıtımı Uygulamalarının TS.825’e göre Değerlendirilmesi ve Çevre Kirliliğine Etkisi”, TMMOB, Mak. Müh. Odası, Yalıtım Kongresi, 21-23 Mart, s.109-114, Eskişehir. 4.Koçu, N., 2000, “Yapılarda Isı Yalıtımının Enerji Tasarrufuna ve Hava Kirliliğine Etkisi”, İpek Yolu, KTO, Yıl:14, ayı:45, Mart, s.25-29, Konya. 5.Tosun, M., 2002, “Yapı Malzemelerinin Yaşam Konforunu Sağlamaya Yönelik Kullanımında B.A. Prefabrike Taşıyıcı Olmayan Çok Katmanlı Cephe Elemanları İçin Hazırlanan Bir Bilgisayar Programı”, 1 Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi, 9-13 Ekim, TMMOB, Mimarlar Odası, s.378-388, İstanbul. 6.Koçu, N.,1995, “Yapı Dış Kabuğunda Oluşan Hasar ve Kusurlar, Önleme Önerileri” Bildiri, Yapı Endüstri Merkezi Konferans Salonu, İstanbul, 23 Mart . 7.Koçu, N., 2001, “Yapılarda Isı Yalıtımı Kullanımı ve Ülkemiz Enerji Tasarrufuna Etkisi”, İpek Yolu, Konya Ticaret Odası, Yıl:14, Sayı:162, s:39-42, Konya, Ağustos. 8.Koçu, N., Korkmaz, S.Z.,2004, “Yapılarda Enerji Tasarrufuna Yönelik Isı Yalıtımlı Detay Tasarımlarının Araştırılması”, II. Ulusal Ege Enerji Sempozyumu ve Sergisi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya, 26-29 Mayıs. 9.Koçu, N., Dereli, M., 2008, “Konya’da Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Çözümünde Binalarda Isı Yalıtımı Kullanımının Önemi”, Konya Büyükşehir Belediyesi, Ulusal Hava Kalitesi Sempozyumu, 30-31 Mayıs, ss. 645-652, Konya. 10.Koçu, N., Dereli, M., 2010, ”Dış Duvarlarda Isı Yalıtımı İle Enerji Tasarrufu Sağlanması ve Detaylarda Karşılaşılan Sorunlar (Konya Kentinden Örnekler)”, 5. Ulusal Çatı Cephe Sempozyumu, Bildiri, 15-16 Nisan, İzmir. 11.Gürdal, E., Acun S., 2005., “Dış duvarların Tasarımında Isı ve Rutubet Etkisi”, Çatıder, Sempozyum, Bildiri, 25 -26 Mart. 12. Esin, T., “Çevre Dostu Ekolojik Yapılar”, IATS’09, Karabük Üniv., Karabük. 13. Oral, G.K., “Güneş Enerjisi ve Yapı”, Diyar Bülten, s.8-20, İstanbul. 14. Ünver, R., “Yapı Dışı Engeller ve Hacim İçi Doğal Aydınlık İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”, İstanbul. 15. Özkaya, M., “Aydınlatma Tekniği”, İstanbul. 16. Demircioğlu, N., Yılmaz, H., “Işık Kirliliği, Ortaya Çıkardığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, İstanbul. 17. Öztürk, Ç., 2006, “Gelişmiş Doğal Aydınlatma Sistemleri ve Uygulama Örnekleri”, Gazi Ü. F.B.Est. (Yüksek L.Tezi), s.26-39, Mayıs, Ankara. 18. Oğuz, G.P., Işık, N., “Tarihi Yapılardaki Doğal ve Yapay Aydınlatma Uygulamaları”, Dicle Üniv. Müh-Mim. Fak. Mimarlık Bl., Diyarbakır. 19. Yener, A.K., “Binalarda Günışığından Yararlanma Yöntemleri, Çağdaş Teknikler”, VIII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, Sempozyum Bildirisi. S.231241, İstanbul. 20.Reman, O., 1996, “Yapı Kabuğu Camlar ve Fiziksel Özellikleri”, Yapı Dergisi, S.178, ss.116-120, Eylül, İstanbul. DEĞERLENDİRME SİSTEMİ VİZE (ARASINAV) NOTUNUN YILSONU NOTUNA ETKİSİ 1 Adet % 40 FİNAL (GENEL SINAV) NOTUNUN YILSONU NOTUNA ETKİSİ 1 Adet % 60 UYGULAMA NOTUNUN YILSONU NOTUNA ETKİSİ - %0 SUNUM NOTUNUN YILSONU NOTUNA ETKİSİ - %0 TOPLAM % 100 Ders Kategorisi Temel Meslek Dersleri Uzmanlık/Alan Dersleri Destek Dersleri İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri Aktarılabilir Beceri Dersleri AKTS TABLOSU / İŞYÜKÜ AKTİVİTE Ders süresi Ders saati dışındaki çalışmalar (ön çalışma, uygulama) Ödevler Ara Sınav Final Sınavı TOPLAM İŞ YÜKÜ AKTS % 40 40 20 0 0 Hafta 14 14 5 1 1 Saat 3 5 5 3 3 Toplam 42 70 25 3 3 143 5