Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

advertisement
Pegem Pegem
Pegem
Pegem
Pegem
Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem
Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem
Komisyon
KPSS A-Grubu Hukuk-İktisat-Maliye-Muhasebe-İşletme
Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular
ISBN 978-605-364-132-2
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumlulukları yazarlarına aittir.
© Pegem Akademi
Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.
Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,
kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt
ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.
Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları
satın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ
SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının
kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması,
yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif
ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
3. Baskı
Dizgi-Grafik Tasarım: Sibel Yatarkalkmaz
Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı
Baskı: Tuna Matbaacılık A. Ş.
(Ankara-0312-278 34 84)
Yayınevi Sertifika No: 14749
Matbaa Sertifika No: 16102
ÖNSÖZ
Değerli KPSS Adaylarımız,
Diğer bütün sınavlarda olduğu gibi KPSS A grubu adayları da geçmiş
yıllarda yapılan sınav sorularını incelemekte, bu soruları çözmekte ve eksik
oldukları konulara yönelik çalışmalarını hızlandırmaktadırlar. Elinizdeki bu
kaynak KPSS A grubunun tüm branş sorularını içermektedir. Geçmiş yıllarda
yapılan sınav sorularına çeşitli kaynaklardan ulaşılabilmektedir. Ancak 2001
yılından itibaren yapılmaya başlanan bu sınavlarda sorulan sorular ve çözümlerinin tamamının bulunduğu ve konularına göre düzenlendiği bir kaynak bugüne kadar yayımlanmamıştır.
Önceki yıllarda çıkmış soruların konularına göre ayrılmış olması adaylara çalışma kolaylığı sağlamanın yanında, sınavın mantığını çözmelerinde de
yardımcı olacaktır.
Sorular, “Hukuk”, “İktisat”, “Maliye”, “Muhasebe” ve “İşletme” olmak üzere yedi branş halinde gruplandırılmış ve her bir sorunun altına açıklamalı çözümü verilmiştir.
Bu anlamda KPSS Konu Konu Düzenlenmiş Tamamı Çözümlü A-Grubu
Çıkmış Sorular kitabımız hem adaylarımız hem de bu sınavlara dönük kurs ve
dershanelerde görev yapan öğretmenlerimiz için önemli bir rehber kitap niteliğindedir. Kitabımızın hepinize faydalı olacağını umuyor, Pegem Akademi
Yayıncılık olarak başarılar diliyoruz.
Pegem Akademi Yayıncılık
iii
İÇİNDEKİLER
HUKUK
(ss: 1/174)
Anayasa Hukuku ........................................................................................................1
İdare Hukuku ...........................................................................................................27
Ceza Hukuku............................................................................................................56
Medeni Hukuk..........................................................................................................87
Borçlar Hukuku ......................................................................................................118
Ticaret Hukuku.......................................................................................................148
İcra ve İflas Hukuku................................................................................................174
İKTİSAT
(ss: 199/402)
Fayda Teorisi, Farksızlık Eğrileri, Bütçe Doğrusu ve Tüketici Dengesi ......................199
Arz ve Talep ...........................................................................................................211
Esneklik..................................................................................................................220
Üretim Analizi.........................................................................................................227
Üretim Maliyetleri ...................................................................................................235
Piyasalar.................................................................................................................240
Faktör Piyasaları.....................................................................................................261
Genel Denge ve Etkinlik Analizi ..............................................................................265
Milli Gelir Hesapları ................................................................................................268
Basit Keynesyen Model...........................................................................................273
Tüketim Kuramları..................................................................................................281
Yatırım Kuramları ...................................................................................................283
Çarpanlar ...............................................................................................................287
IS–LM Analizi .........................................................................................................291
Toplam Arz – Toplam Talep ...................................................................................302
Açık Ekonomide IS – LM ........................................................................................316
Enflasyon – Döviz Kuru – Faiz Haddi......................................................................318
İşsizlik .....................................................................................................................327
Para Teorisi ............................................................................................................332
Para Arzı Tanımlar..................................................................................................335
iv
Para Talebi – Para Arzı ...........................................................................................341
Para Çoğaltanı........................................................................................................356
Para Politikası Araç ve Amaçları .............................................................................358
Finansal Ekonomi...................................................................................................369
Uluslararası İktisat...................................................................................................371
Büyüme ve Kalkınma .............................................................................................382
Doktrinler Tarihi .....................................................................................................393
Türkiye Ekonomisi..................................................................................................402
MALİYE
(ss: 413/574)
Maliye Teorisi .........................................................................................................413
Kamu Maliyesiyle İlgili Yaklaşımlar .........................................................................415
Genel Ekonomi İçinde Kamu Kesiminin Gelişimi ....................................................416
Farklı İktisadi Yaklaşımlara Göre Kamu Kesimi .......................................................418
Devletin Görevleri ..................................................................................................421
Kamu Ekonomisinde Üretilen Mal ve Hizmetler ......................................................423
Kamu Ekonomisinde Karar Alma ve Oylama Yöntemleri ........................................429
Kamu Harcamalarının Tanımı ve Özellikleri ............................................................433
Kamu Harcamalarının Artış Nedenleri.....................................................................435
Kamu Harcamalarının Sınıflandırılması ...................................................................442
Kamu Gelirlerinin Tanımı, Sınıflandırılması ve Türleri .............................................451
Verginin Tanımı, Özellikleri, Amaçları ve Tarihi Gelişimi .........................................455
Vergileme İlkeleri ....................................................................................................458
Vergileme ile İlgili Temel Kavramlar........................................................................460
Vergilerin Sınıflandırılması ......................................................................................470
Bütçenin Tanımı, Nitelikleri ve Fonksiyonları ..........................................................473
Bütçe İlkeleri ve Bütçe Denkliği...............................................................................475
Bütçede Birlik İlkesinden Sapmalar.........................................................................479
Bütçe Sistemleri......................................................................................................482
Bütçenin Hazırlanması ve Yasama Organında Onaylanması ...................................485
Bütçenin Uygulanması ve Hazine İşlemleri..............................................................491
Mali Yılın Sona Ermesi ve Hesapların Kapatılması ..................................................493
Devlet Muhasebe Sistemleri ....................................................................................495
v
Bütçenin Denetimi..................................................................................................496
Devlet Borçlarının Tanımı, Özellikleri ve Sınıflandırılması ........................................498
Borç Yönetimi İşlemleri...........................................................................................507
Devlet Borçlanmasında Alacaklılara Sağlanan Menfaatler .......................................511
Devlet Borçlarında Garanti .....................................................................................514
Devlet Borçlarının Ödenmesi ..................................................................................516
Borçlanmanın Ekonomik ve Sosyal Etkileri .............................................................517
Vergi Hukukunun Kaynakları..................................................................................521
Vergi Usul Hukuku .................................................................................................522
Vergi Ceza Hukuku ................................................................................................527
Vergi İcra Hukuku ..................................................................................................531
Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Çözüm Yolları ve Vergi Yargısı ..................................532
Gelir Üzerinden Alınan Vergiler ..............................................................................534
Harcamalar Üzerinden Alınan Vergiler....................................................................544
Servet Üzerinden Alınan Vergiler ............................................................................546
Maliye Politikasının Amaçları ve Araçları.................................................................547
Maliye Politikasının Etkinliği....................................................................................551
Gelir Dağılımının Sağlanmasında Maliye Politikası ..................................................562
İktisadi Büyüme ve Kalkınmanın Sağlanmasında Maliye Politikası ..........................573
Bütçe Açıklarında Maliye Politikası..........................................................................574
MUHASEBE
(ss: 577/771)
Muhasebenin Temel Kavramları ve İlkeleri..............................................................577
Muhasebe Araçları..................................................................................................584
Türkiye Muhasebe Standartları ...............................................................................587
Tek Düzen Hesap Planı ..........................................................................................589
Hazır Değerler - Menkul Kıymetler ..........................................................................600
a) Kasa Hesabı (TL) .........................................................................................600
b) Kasa Hesabı (Yabancı Paralar) ....................................................................605
c) Bankalar Hesabı ...........................................................................................610
d) Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı.....................................................619
e) Diğer Hazır Değerler Hesabı .........................................................................621
Menkul Kıymetler ...................................................................................................624
vi
Ticari Alacaklar ......................................................................................................637
Stoklar ...................................................................................................................652
KDV Hesapları .......................................................................................................677
Duran Varlıklar .......................................................................................................681
Yabancı Kaynaklar ................................................................................................699
Öz Kaynaklar .........................................................................................................716
Gelir Tablosu ve Bilanço Hesapları .........................................................................720
Maliyet Hesapları....................................................................................................732
Maliyet Muhasebesi ................................................................................................734
Şirketler Muhasebesi...............................................................................................739
Mali Analiz..............................................................................................................741
Ticari Aritmetik .......................................................................................................761
İŞLETME
(ss: 775/942)
Kavramlar...............................................................................................................775
İşletmenin Amaçları ................................................................................................777
İşletmenin Sınıflandırılması .....................................................................................778
İşletmenin Kuruluş Çalışmaları ................................................................................779
İşletmede Kapasite Seçimi ve Türleri.......................................................................783
İşletmenin Anlaşmaları............................................................................................786
İşletmenin Maliyetleri ..............................................................................................789
İşletmenin Gelirleri..................................................................................................790
İşletmenin Verimliliği ve İlişkili Kavramlar................................................................791
Yönetimin Anlamı...................................................................................................794
Yönetim Düşüncesinin Tarihsel Gelişimi .................................................................797
Yönetim İşlevleri .....................................................................................................809
Planlama ................................................................................................................812
Örgütleme ..............................................................................................................814
Yöneltme, Yürütme, Yönlendirme ..........................................................................821
Kontrol (Denetim)...................................................................................................829
İnsan Kaynakları Yönetimi ......................................................................................831
Temel Kavramlar ....................................................................................................838
Üretim Sistemleri ....................................................................................................840
vii
Talep Tahminleri ....................................................................................................858
İş Tasarımları ..........................................................................................................861
Stok Yönetimi.........................................................................................................863
İşyeri Düzenleme ....................................................................................................872
Pazarlama Yönetimi ...............................................................................................875
Pazarlama Planlaması.............................................................................................879
Pazarlama Araştırması ve Bilgi Sistemi....................................................................883
Tüketici Pazarları ve Uluslararası Pazarlar ...............................................................884
Endüstriyel Pazarlar ve Uluslararası Pazarlar ...........................................................886
Pazarlama Analizi, Tahmini, Pazar Bölümlendirme, Hedefleme
ve Konumlandırma .................................................................................................888
Pazarlama Karması .................................................................................................893
Fiyatlama ve Fiyat Yönetimi ...................................................................................900
Dağıtım Kanalları ve Fiziksel Dağıtım ......................................................................903
Tutundurma Kararları ve Politikaları .......................................................................906
Hizmet Pazarlaması ................................................................................................910
Finansal Yönetim ve Fonksiyonları .........................................................................912
Paranın Zaman Değeri............................................................................................915
Finansal Sistem ve Piyasalar ...................................................................................919
Finansal Analiz .......................................................................................................922
Başabaş ve Kaldıraç Analizi ....................................................................................929
Finansal Planlama ve Kontrol .................................................................................930
Çalışma Sermaye Yönetimi.....................................................................................931
Nakit ve Nakit Benzerleri Yönetimi .........................................................................932
viii
HUKUK
Çıkmış Sorular
2001 - 2011
Anayasa Hukuku
1
ANAYASA HUKUKU
1.
1982 Anayasası’na göre, Cumhurbaşkanının kanunları yayımlaması ile
ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden
hangisi doğrudur? (2001)
A)
Cumhurbaşkanı, yayımlaması için
kendisine gönderilen bir kanunun
Anayasaya aykırı bulduğu maddelerini TBMM’ye geri gönderip diğer
maddelerini en geç 10 gün içerisinde Resmi Gazetede yayımlamalıdır.
B)
Cumhurbaşkanı, yayımlaması için
kendisine gönderilen bir kanunu
sadece Anayasaya aykırı bulduğu
takdirde en geç 20 gün için de
TBMM'ye geri gönderebilir.
C)
Cumhurbaşkanının, TBMM tarafından kabul edilen bir kanunu yayımlaması için Anayasada herhangi bir süre öngörülmemiştir. Bu
husus, Cumhurbaşkanının takdirine bırakılmıştır.
D)
Cumhurbaşkanı, yayımlaması için
kendisine gönderilen bir kanunun
bazı maddelerini uygun bulmasa
bile tümünü TBMM'ye geri gönderir. Bu yetkisini 15 gün içinde kullanabilir.
E)
Cumhurbaşkanı, sadece sıradan
kanunları bir kez daha görüşülmesi için TBMM'ye geri gönderebilir.
Anayasa değişiklikleri üzerinde
böyle bir yetkisi yoktur.
Çözüm:
Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet
Meclisince kabul edilen kanunları on
beş gün içinde yayımlar.
Cumhurbaşkanı kendisine gelen her
kanunu yayımlamak zorunda değildir.
Anayasanın 89’uncu maddesine göre,
“Cumhurbaşkanı, yayımlanmasını uygun bulmadığı kanunları, bir daha görüşülmek üzere, bu hususta gösterdiği gerekçe ile birlikte aynı süre (on beş gün)
içinde,
Türkiye Büyük Millet Meclisine geri
gönderir. Bütçe kanunları bu hükme tâbi
değildir.
Cumhurbaşkanı, yayımlaması için kendisine gönderilen bir kanunun bazı
maddelerini uygun bulmaz ise, sadece
bu maddeleri TBMM’ye geri gönderme
hakkı yoktur, kanun önerisinin tümünü
TBMM'ye geri göndermek durumundadır. Cumhurbaşkanınca kısmen uygun
bulunmama durumunda, Türkiye Büyük
Millet Meclisi sadece uygun bulunmayan maddeleri görüşebilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri gönderilen kanunu aynen kabul ederse, kanun Cumhurbaşkanınca yayımlanır;
Meclis, geri gönderilen kanunda yeni bir
değişiklik yaparsa, Cumhurbaşkanı değiştirilen kanunu tekrar Meclise geri
gönderebilir”.
2
2.
KPSS Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular/Hukuk
Aşağıdakilerden hangisi, yasama
yetkisinin genelliği ilkesini ifade
eder? (2001)
A)
Yasama organının, Anayasada
sayılan koşulları taşımak şartıyla
dilediğini Cumhurbaşkanı seçebilmesi
B)
Yasama organının, gerekli durumlarda yasama dokunulmazlığını
kaldırabilmesi
C)
Yasama organının, genel nitelikte
kanunlar yapabilmesi
D)
Yasama organının, Bakanlar Kurulunu denetleme yetkisinin bulunması
E)
Yasama organının, dilediği konuda
ve istediği kadar ayrıntıya girerek
düzenleme yapabilmesi
Çözüm:
Olağan dönem kanun hükmünde kararnameleri ile Anayasanın ikinci kısmının
ikinci bölümünde yer alan temel haklar
ve ödevler ile dördüncü bölümde yer
alan siyasî haklar ve ödevler düzenlenemez. Bu noktada Kanun Hükmünde
Kararname ile “Sosyal ve Ekonomik
Haklar”ın düzenlenebileceğinin altını
çizmekte fayda vardır.
Kıyılardan Yararlanma Hakkı sosyal ve
ekonomik haklar arasında yer aldığı
için, Kanun Hükmünde Kararname ile
düzenlenebilmektedir. Konut dokunulmazlığı ve Haberleşme Hürriyeti “Kişi
Hak ve Ödevleri Başlığı” altında; Seçme
Hakkı ise “Siyasi Hak ve Ödevler” arasında yer almaktadır. Bu haklar ancak
Kanun ya da Olağanüstü Hal Kanun
Hükmünde Kararnamesi ile düzenlenebilmektedir. Anayasasının Bütçe Kanunu’nu düzenleyen 163. maddesine göre
Bakanlar Kurulu’na Kanun Hükmünde
Kararname ile bütçede değişiklik yapmak yetkisi verilemez.
Çözüm:
Yasama yetkisinin genelliğinin üç anlamı vardır:
1. Kanunla düzenleme alanının konu
itibarıyla sınırlandırılmamış olduğu anlamına gelir.
2. Yürütme organına bırakılmış bir mahfuz alanın olmadığı anlamına gelir.
3. Yasama organının bir konuyu dilediği
ölçüde ayrıntılı olarak düzenleyebileceği
anlamına gelir.
4.
1982 Anayasası’na göre, Danıştay'ın
imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerine
ilişkin yetkisi aşağıdakilerden hangisidir? (2001)
A)
3.
Aşağıdakilerden hangisi olağan
kanun hükmünde kararnamenin konusu olabilir? (2001)
A)
Konut dokunulmazlığının sınırlanması
B)
Kıyılardan yararlanmanın düzenlenmesi
C)
Bütçe kanununda değişiklik yapılması
D)
Haberleşme özgürlüğünün sınırlanması
E)
Seçme hakkının düzenlenmesi
İnceleme
B)
Denetleme
C)
Görüş bildirme
D)
Veto etme
E)
İptal etme
Çözüm:
Anayasanın 155. maddesinde 1999 yılında yapılan değişiklikle birlikte Danıştay, ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında iki ay içinde düşüncesini
bildirmek ile görevlendirilmiştir. Değişiklik öncesinde, Danıştay imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri üzerinde inceleme
ve denetleme yetkisine sahipti.
Anayasa Hukuku
5.
1982 Anayasası’na göre, milletvekili
dokunulmazlığı ile ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi doğrudur? (2002)
A)
Milletvekilinin meclis çalışmalarında sarf ettiği bir sözden ötürü yargılanabilmesi için önce dokunulamazlığının kaldırılması gerekir.
B)
Milletvekilinin dokunulmazlığı, ancak üye tamsayısının salt çoğunluğu ile kaldırılabilir.
C)
Milletvekilinin görevi ile ilgili bir
suçtan ötürü dokunulmazlığı, hakkında açılan meclis soruşturmasından sonra kaldırılabilir.
D)
Milletvekilinin ağır cezayı gerektiren suçüstü halinde, dokunulmazlığının kaldırılmasına gerek olmadan yargılanması mümkündür.
E)
Milletvekiline karşı açılacak ceza
davalarında da, hukuk davalarında
da önce dokunulmazlığının kaldırılması gerekir.
3
Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali dokunulmazlığın bir istisnası olduğuna göre, milletvekilinin dokunulmazlığının
kaldırılmasına gerek olmadan yargılanması mümkündür.
6.
Cumhurbaşkanının, TBMM'ye bir
yasayı bir kez daha görüşülmek üzere geri göndermesinden sonra söz
konusu yasanın TBMM tarafından aynen kabul edilmesi durumunda,
Cumhurbaşkanının ne yapması gerekir? (2002)
A)
Yasayı yayımlaması gerekir.
B)
Yasayı yayımlamadan önce Anayasa Mahkemesine götürmesi gerekir.
C)
Yasanın uygun bulmadığı maddelerini yeniden TBMM'ye geri göndermesi, uygun bulduğu maddelerini yayımlaması gerekir.
D)
Yasanın uygun bulmadığı maddelerini yeniden TBMM'ye geri göndermesi, uygun bulduğu maddeleri
Meclis söz konusu maddeleri görüşüp bir karara varıncaya kadar
elinde tutması gerekir.
E)
Yasayı halkoyuna sunması gerekir.
Çözüm:
Yasama dokunulmazlığı, milletvekilleri
hakkında, suç işlediklerinden bahisle,
Meclisin kararı olmadan cezaî takibata
maruz kalmamaları anlamına gelir. Yasama dokunulmazlığının amacı, milletvekillerinin iktidar tarafından tahrik edilebilecek keyfi, zamansız ve esassız
ceza kovuşturmalarıyla, geçici bir süre
için de olsa, yasama çalışmalarından
alıkonulmasını önlemektir.
Çözüm:
Yasama dokunulmazlığı mutlak değildir.
Yasama dokunulmazlığının istisnaları
bizzat Anayasa tarafından öngörülmüştür. Bunlar, ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla
Anayasanın 14’üncü maddesindeki durumlardır.
Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet
Meclisince kabul edilen kanunları on
beş gün içinde yayımlar ya da yayımlanmasını uygun bulmadığı kanunları,
bir daha görüşülmek üzere, bu hususta
gösterdiği gerekçe ile birlikte aynı süre
içinde, Türkiye Büyük Millet Meclisine
geri gönderir.
a) Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali
Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri gönderilen kanunu aynen kabul ederse, kanun Cumhurbaşkanınca yayımlanır.
Meclis, geri gönderilen kanunda yeni bir
değişiklik yaparsa, Cumhurbaşkanı değiştirilen kanunu tekrar Meclise geri
gönderebilir”.
b) Seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın
14’üncü maddesindeki durumlar.
4
7.
KPSS Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular/Hukuk
Yasaların Anayasaya uygunluğunun
itiraz yoluyla denetiminde, aşağıdakilerden hangisi varlığı gerekli olan bir
unsurdur? (2002)
A)
İtirazın Cumhurbaşkanı veya 1/5
oranında milletvekili tarafından yapılması
B)
İtirazın yasa yayımlandıktan sonra
60 gün içinde yapılması
C)
İtirazın görülmekte olan bir davaya
ilişkin olarak bir mahkemede yapılmış olması
D)
Hakkında Anayasaya aykırılık itirazında bulunulan yasaya ilişkin
olarak geriye doğru 20 yıl içinde
Anayasa Mahkemesinin karar
vermemiş olması
E)
İtirazın bir kamu kurumu tarafından yapılmış olması
8.
2001 yılı değişikliği göz önüne alındığında, 1982 Anayasasında yer alan
temel hak ve özgürlüklere ilişkin "genel sınırlama" sebepleriyle ilgili olarak
aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? (2002)
A)
Genel sınırlama sebepleri tüm temel hak ve özgürlükler için geçerlidir.
B)
Genel sınırlama sebepleri sosyal
ve ekonomik haklar ve ödevler dışındaki temel hak ve özgürlükler
için geçerlidir.
C)
Genel sınırlama sebepleri sadece
olağanüstü hallerde uygulanır.
D)
Bir temel hak ve özgürlüğe ilişkin
özel sınırlama sebebi varsa genel
sınırlama sebebi uygulanmaz.
E)
1982 Anayasasında genel sınırlama sebepleri kaldırılmıştır.
Çözüm:
Kanunun ya da Kanun Hükmünde Kararnamenin itiraz yoluyla denetimine
(somut norm denetimi) konu olabilmesi
için bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir:
a)
Bakılmakta olan bir dava olmalıdır:
Dava sonuçlanmış ise Anayasa
Mahkemesine denetim için gidilemez.
b)
Davaya bakmakta olan mercii
Mahkeme olmalıdır: Sorgu hakimleri, hakemler, tahkim kurulları,
vergi itiraz komisyonları, Yüksek
Seçim Kurulu, Sayıştay mahkeme
niteliği taşımazlar.
c)
İptali istenen kanun ya da kanun
hükmünde kararname o davada
uygulanacak norm olmalıdır: Mevcut dava ile ilişkisi bulunmayan bir
normun denetimi için Anayasa
Mahkemesine gidilemez.
d)
Mahkeme uygulanacak hükmü
Anayasaya aykırı görmeli veya aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanaatine varmalıdır.
Çözüm:
Anayasamız olağan dönemlerde temel
hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması sistemini 13’üncü maddesinde düzenlemiştir ve bu maddeyle temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması bazı şartlara
bağlamıştır:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Sınırlama kanunla olmalıdır.
Sınırlama Anayasanın sözüne ve
ruhuna uygun olmalıdır.
Sınırlama “anayasanın ilgili maddesinde öngörülen özel sebeplere”
dayanmalıdır. (Anayasamıza 1971
değişiklikleri ile eklenen “genel sınırlama sebepleri” 2001’de Anayasadan çıkartılmıştır.)
Sınırlama demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olarak yapılmalıdır.
Sınırlama laik Cumhuriyetin gereklerine aykırı olmamalıdır. 6. Sınırlama Ölçülülük İlkesi esas olmalıdır.
Sınırlama hakkın özüne dokunmama ilkesine uygun olmalıdır. Bu durumda genel sınırlama sebeplerinin
kaldırıldığına ilişkin E seçeneği sorunun doğru cevabıdır.
Download