ZAYIFLAMA ÇAYLARININ LAKSATİF ETKİSİ Şeyma TAŞTEKİN, İrem KARAKILIÇ, İrem SEVGİLİ, Mehmet Oğulcan KOPUTAN Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi GİRİŞ: Kullanımı günden güne artan zayıflama çayları, kilolu insanların çare yollarından biri olarak görülmektedir. Bu çayların laksatif, diüretik, terletici, safra arttırıcı gibi etkileriyle zayıflamaya çalışılmaktadır. Her ne kadar bitkisel kaynaklı olduğu için zarar vermediği düşünülse de bilinçsizce ve yaygın kullanımına bağlı istenmeyen etkileri ortaya çıkabilmektedir. Özellikle laksatif etkili bitki çayları, elektrolit kayıpları gibi istenmeyen sonuçlar doğabilir. Kilo vermek için kullanılan laksatif etkili bitki çayları; içerdikleri antrakinonlar etkisiyle barsak mukozasına etki ederek barsak molitilesini ve transportunu arttırır, böylelikle dışkının yumuşamasını ve hızla atılımını sağlar. Bu nedenle de basit konstipasyonda tedavi amaçlı kullanılır. Ayrıca obezite sorunu yaşayan hastalarda bu etkisi, kilo verme çaresi olarak düşünülmektedir. Sinameki Bamya çiçeği Mide ve Barsak motilitesini bozarak; Emilim yetersizliğine Yağlı dışkılamaya Mide-barsak kanamalarına Karında şişkinlik, ağrıya Sulu ishale sebebiyet vermektedir. P K Mg Ca Estetik kaygıdan elektrolit kaybına… Aslında barsaklar vücuda yararlı olmadığını düşündüğü bu içeriği, hızla bertaraf eder. Sürekli laksatif kullanımına bağlı olarak gelişebilecek olan: Laksatif etkili zayıflama çaylarının etkisini göstermesi için en az 2 ay sürekli kullanımı gerekmektedir. Bu çayların uzun bir süre sürekli kullanılmasına bağlı olarak kilo verme amacı gerçekleştirilmiş olsa da birçok zararı bulunmaktadır. Laksatif Etkili Bitkiler Sinameki Barut ağacı kabuğu Mürver Bamya çiçeği Aloe vera Aloe vera Hipopotasemi; alt ekstremite kaslarında zayıflık, bradikardi, kalp bloğu gibi etkilere neden olur. Kalbin kaslıma gücü vazomotor tonus baskılanır. Hipopotasemi durumunda hidrojen iyonlarının hücre içine doğru hareketi nedeniyle asidoz ve alkaloz gelişebilir. Hipokalsemi; nörolojik bozukluklar ortaya çıkar. Nörolojik hasar başlangıçta tipik olarak eller, ekstremiteler ve yüzde duyu kusuru ile kendini gösterir. Daha sonra ilerleyerek fasikülasyonlar, kas spazmları, tetani ve nöbetler gelişir. Kalbin kasılma gücü azalır ve kalp yetmezliği gelişebilir. Hipomagnezemi; merkezi sinir sistemi ve sinir kas sistemi etkilenmesine bağlı belirti ve bulgular ortaya çıkar. Hipofosfatemi; kırmızı ve beyaz kan hücreleri ile trombositlerin azalması sonucunda oksijen taşıma kapasitesinde azalma, dokularda hipoksi, enfeksiyonlara bağlı hastalık insidansında artış ve kanamalar görülebilir. Sonuç: Laksatif etkili bitki çaylarının kontrollü ve bilinçli kullanımı kabızlık gibi önemli rahatsızlıklara çare olmasıyla birlikte kronik ve bilinçsiz tüketiminde çok ciddi hastalıklara neden olur. KAYNAKÇA Maclean F, Lee A. Cardiovascular disorders. In: Lee A, ed. Adverse Drug Reactions. 2nd ed. London: Pharmaceutical Pres; 2003. p.217-40. Smolinske SC, White SR. Laxatives. In: Ford MD, Delaney KA, Ling LJ, Erickson T, eds. Clinical Toxicology. Philadelphia: WB Saunders Company; 2001 Veenhuyzen GD, Wyse DG. Life threatening ventricular arrhythmias with transient or correctable causes. Minerva Cardioangiol 2003;51:275-86. Orisakwe OE, Husaini DC, Afonne OJ. Testicular effects of sub-chronic administration of Hibiscus sabdariffa calyx aqueous extract in rats. Reprod Toxicol 2004;18:295-8