Atık ilaçların İmhası

ATIK İLAÇLARIN İMHASI
T.C. Sağlık Bakanlığı
İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü
Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü
Klinik Proloterapi 4. Basamak
İntegratif Tıp Derneği – Proloterapi Çalışma Kolu
AKILCI İLAÇ KULLANIMI

Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yanlış ve
gereksiz ilaç kullanımı, tedavi maliyetleri ve halk
sağlığını etkileyen ciddi bir sorun olarak devam
etmektedir.

Bu nedenle akılcı ilaç kullanımı konusunda halkın ve
sağlık çalışanlarının bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi son
derece önemlidir.

Akılcı ilaç kullanımı, ilacın imalinden imhasına
kadar olan sürecin her aşamasını kapsamaktadır.
2
AKILCI İLAÇ KULLANIMI

Akılcı ilaç kullanımı ilkeleri arasında, yanlış ilacın yanlış
kişiler tarafından kullanımının engellenmesi yer
almaktadır.

Bu ilke doğrultusunda miyadı dolmuş ilaçların yanlış
kullanımına yol açmamak için toplatılıp imha edilmesi
önemlidir.

İlaçların imhası,çevre ve toplum sağlığı açısından
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Tehlikeli Atık
kapsamına alınmış ve özel şartlara bağlanmıştır.
3
14 Mart 2005 Tarihli Resmi Gazete, Sayı: 25755
Çevre ve Orman Bakanlığından:
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, İlkeler
Amaç
Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, tehlikeli atıkların, üretiminden nihai bertarafına
kadar;
a) İnsan sağlığına ve çevreye zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı
biçimde alıcı ortama verilmesinin önlenmesine,
b) Üretiminin ve taşınmasının kontrolünün sağlanmasına,
c) İthalinin yasaklanmasına ve ihracatının kontrolüne,
d) Yönetiminde gerekli teknik ve idari standartların sağlanmasına,
e) Üretiminin kaynağında en aza indirilmesine,
f) Üretiminin kaçınılmaz olduğu durumlarda, üretildiği yere en yakın mesafede
bertaraf edilmesine,
g) Yeterli bertaraf tesisi kurulması ve bu tesislerin çevresel bakımdan sağlıklı bir
şekilde kontrolüne,
h) Çevreyle uyumlu yönetiminin sağlanmasına,
yönelik prensip, politika ve programların belirlenmesi için hukuki ve teknik esasları
kapsar.
4
EK 3
A. (Ek 5) te sıralanan özelliklerden herhangi birini gösteren ve aşağıdakilerden
oluşan atıklar;
1) Hastanelerden, tıp merkezlerinden ve kliniklerden kaynaklanan tıbbi atıklar,
2) Farmasotik ürünlerin üretiminden ve hazırlanmasından kaynaklanan
atıklar, farmasotik ve ilaç atıkları,
3) Ahşap koruyucuları,
4) Biositler ve fito-farmakolojik maddelerin üretiminden, hazırlanmasından ve
kullanımından kaynaklanan atıklar,
5) Solvent(çözücü) olarak kullanılan maddelerin kalıntıları,
6) İnert polimerize malzemeler hariç solvent (çözücü) olarak, kullanılmayan
halojenli organik maddeler,
7) Siyanür içeren ısıl işlemler ile sertleştirme işlemlerinden kaynaklanan atıklar
tuzlar,
8) Hedeflenen kullanıma uygun olmayan mineral yağlar ve yağlı maddeler,
9) Yağ / su, hidrokarbon / su karışımları, emülsiyonlar,
5
İLAÇ ve ECZACILIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
GENELGESİ
ilgi: 13.05.2005 tarih ve 24343 sayılı genelgemiz.
Üretim yerlerinde, eczanelerde, hastanelerde, sağlık müdürlüklerinde gümrükte ve diğer kuruluşlarda katı,
yarı katı, sıvı, aeresol halde imalı ithal izni bulunan veya yurda kaçak olarak giren ve mahkeme sonucu
imhasına karar verilen bütün ilaçların! ilaç hammaddelerinin (penisilin ve türevleri, sefalosporin ve türevleri,
hormonlar v.b. dahil) ve kullanılmamış tıbbi malzemelerin çeşitli nedenlerle (miadının dolması, bozulması,
kullanmının risk oluşturması v.s.) imhasıyla ilgili Çevre Bakanlığı'ndan alınan bilgiler doğrultusunda ilgide
kayıtlı Genelgemiz ile Sağlık Müdürlükleri bilgilendirilmiştir.
Çevre Bakanlığı'ndan gelen yazıda;
1. Söz konusu atıkların tehlikeli atık olarak kabul edilmekte olduğu, bu atıkların toplanmasının, taşınmasının ve
bertarafının da Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak yapılması gerektiği, bu
nedenle söz konusu atıkların belediye çöp depolama sahalarında diğer tıbbi atıklarla beraber imhasının
mümkün görülmediği,
2.Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği'nde "EK-Tde yer alan faaliyetler sırasında tehlikeli atık üreten gerçek
ve tüzel kişilerin, atığı üretenin bilinmemesi durumunda ise bu atıkları zilyetliğinde veya mülkiyet1iğinde
bulunduran gerçek ve tüzel kişilerin "üretici" olarak tanımlandığı, Üreticilerin, Yönetmeliğin "Atık üreticisinİn
yükümlülükleri" başlıklı 9. maddesinin (d) bendine göre atığını göndereceği lisanslı geri kazanım yada bertaraf
tesisinİn . istemiş olduğu uluslararası kabul görmüş standartlara uygun ambalajlama ve ctiketleme yapmakla,
(h) bendine göre taşıma formunu doldurmakla, (i) bendine göre de bertaraf yapılacak harcamaları
karşılamakla yükümlü tutulduğu,
6
İMHASI
TOPLANMASI
TAŞINMASI
DEPOLANMASI
7
ATIK İLAÇLARIN TOPLANMASI
Halk
 Eczaneler
 Ecza depoları
 Hastaneler
 Sağlık Ocağı, Aile Sağlığı ve Toplum Sağlığı Merkezlerinde
bulunan atık ilaçlar düzenli olarak toplanmalıdır
 Üreticilerin olduğu ortamlarda “Tehlikeli Atık Kutusu”
bulunmalı ve ilaç atıkları bu kutularda toplanmalıdır

8
ATIK TORBALARININ RENKLERİ

Tıbbi Atık Torbası – KIRMIZI


“Dikkat Tıbbi Atık” ibaresi ve logosu taşımalı
Kontamine olmamış ambalaj – MAVİ

Kağıt, karton, plastik, metal torbası

Evsel Atık Torbası – SİYAH

Tehlikeli Atık Kutusu/Torbası rengi “FARKLI” olmalı
9
ATIK İLAÇLARIN DEPOLANMASI

Çevre ve Orman Bakanlığının 14/03/2005 tarihli ve 25755 sayılı
Resmi gazetede yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliğinde bulunan standartlara göre depolanmalıdır.
10
ATIK İLAÇLARIN TAŞINMASI

Atık ilaçların taşınması Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliğine göre;
 Lisans almış şirketler tarafından
 Özel araçlarla taşınması
11
ATIK İLAÇLARIN İMHASI

Çevre ve Orman Bakanlığının 14/03/2005 tarihli ve
25755 sayılı Resmi gazetede yayımlanan Tehlikeli
Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde bulunan standartlara
göre paketlenmeli, etiketlenmeli ve imha edilmelidir.

Lisanslı firmalar;
 İZAYDAŞ
 Ekolojik Enerji Limited Şirketi
12
İLAÇ İMHASINDA YAPILAN HATALAR





İhtiyaç fazlası ilaçların toplanıp tekrar kullanıma
sunulması
Sağlık kuruluşlarında atık ilaç veya ilaçla kontamine
olmuş atıkların tıbbi atık veya evsel atık torbalarına
atılması
Toplama ve imha işlemlerinin belediye tıbbi atık
ekiplerine yaptırılması
Atık ilaçların imhasının kendi olanakları ile yakarak,
kırarak, evsel atık torbasına atarak veya kanalizasyona
dökerek yapılması
Atık ilaçların uygun olmayan depolama koşullarında
saklanması
13
NE YAPMALIYIZ?

İlacın Tehlikeli Atık kapsamında olduğunu ve Çevre ve
Şehircilik Bakanlığının Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği çerçevesinde imha edilmesi gerektiğine
dikkat çekerek;
Atık ilacın halktan ve üreticilerden düzenli aralıklarla
toplanmalı ve kampanyalar ile özendirilmelidir.
 İlaçlara temas etmiş gereçler sağlık kuruluşlarında tıbbi
atıktan farklı özel kutu veya torbalarda toplanmalıdır.

14
NE YAPMALIYIZ?
Atık ilaçlar kayıt altına alınıp, gruplanarak uygun şekilde
paketlenmelidir.
 Atık ilaçlar mevzuata uygun yerlerde ve şekilde, belirli bir
süre depolanmalıdır.
 Atık ilacın mevzuata uygun lisanslı şirketler tarafından ve
uygun koşullarda taşınması sağlanmalıdır.
 Atık ilaçların imhası mutlaka lisanslı firmalar aracılığı ile
yapılmalıdır.
 Vatandaşlardan toplanan ilaçların insanlara yardım
amacıyla da olsa tekrar kullanımı engellenmelidir.

15
www.akilciilac.gov.tr- akilci.ilac@iegm.gov.tr
16
KAYNAKLAR

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı


İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü internet sitesi


“Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
http://www.iegm.gov.tr/Showing.aspx?q=ila%C3%A7%20imha&lang=tr
-TR&process=search
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

“Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
17