www.signal.com.tr elektronik san. ve dış. tic. ltd. şti. LED Sembol: Light Emitting Diodes ( Işık yayan Diyot ) LED Nedir? LED uçlarına gerilim uygulandığında ışık yayan, yarıiletken tertibatlı elektronik bir devre elemanıdır. Temel muhteviyatı silikondur. Teorik olarak LED chip'leri N(negatif) ve P(Pozitif) maddeler arasındaki birleştirici bir paravandan oluşur. LED üzerine gerilim uygulandığında negatif (e)elektronlar Pozitif tarafına akarak ışımayı oluştururlar. Bu chip negatif terminaline bağlanmış bir çanak içerisine monte edilir ve tel bir köprü LED'in pozitif ucuna bağlanır. Kullanılan materyalin muhteviyatına göre farklı renklerde üretilebilirler. İlk olarak LED'ler indikatör lambası olarak bağlı bulundukları elektronik devrelerin açık ya da kapalı olduklarını belli etmek amacıyla kullanılıyorlardı ve sadece kırmızı renk olarak üretilebilmeleri mümkündü. Fakat daha sonra tungsten filamanlı ampuller ve cıva'lı floresan lambalara oranla çok kolay kullanılabilir olmaları ve kullanım alanlarının hızla artması çabuk bir gelişim göstermelerini sağladı. LED Özellikleri Farklı lens tiplerinde geniş veya dar olarak efektif aydınlatma sağlarlar. Üstel gerilim/akım grafiğine sahiptirler. Çalışma esnasındaki küçük bir gerilim değişimi büyük bir akım değişikliğine neden olur. Fazla akım çekmesini önlemek için seri bağlı bir dirençle korunmalıdırlar. Filamanlı lambalara kıyasla tungsten tel ihtiva etmedikleri ve sarsıntılarda tahrip olmaları söz konusu olmadığı için özellikle otomotiv ve diğer taşımacılık sektörlerinde kullanımı hızla artmaktadır. Floresan lambalara oranla enerji tüketimi 1/10 oranındadır. Yaklaşık 70.000saat(8yıl) ömrü vardır. Elektriksel şoka karşı mukavemeti yüksektir. Cıva buharı içermez, çevrecidir. Periyodik bakıma ihtiyacı yoktur. Düşük voltajla çalışmaları ve yüksek ışık sağlamaları nedeniyle şebekeden bağımsız ve geniş bir kullanım alanına sahiptirler. Çalışma esnasında alternatiflerine göre çok daha az ısınırlar. Homojen aydınlatmaya sahiptirler ve bu nedenle göz rahatsızlığına sebep olmazlar. İç ve dış ortamda suya dayanıklı yapıdadır. Tek bir kılıf içerisinde RGB (Red-Green-Blue) chip içeren tipleriyle farklı dalga boylarında farklı renklerin elde edilmesi mümkündür. Camdan yapılmadıkları için darbelere karşı alternatiflerinden çok daha dayanıklıdırlar. LED Yapısı 1. Epoxy dome lens gövde 2. LED Chip (Dice) 3. Chip Bağlantı Hattı 4. Katot bolümü chip yatağı 5. Anot Bölümü bonding kutbu 6. Negatif bölümü gösteren polarization cut 7. Bağlantı ayakları 8. Negatif bağlantı terminali (Kısa) 9. Pozitif bağlantı terminali (Uzun) LED Gerilim Gereksinimleri Piyasada kullanılan LED'lerin normal parlaklık seviyelerinde ihtiyaç duydukları gerilim gereksinimleri aşağıdaki tablodaki gibidir. Renk Kırmızı Turuncu Sarı Yeşil Mavi Beyaz Morötesi(Ultraviolet) Kızılötesi Çalışma Voltajı 1.8 - 2.1V 2.2V 2.4V 2.6V 3.0-3.5V 3.0-3.5V 3.5V 1.6V www.signal.com.tr LED Tarihçe 20. yüzyılın başlarında Marconi Labs firmasından Henry Round yarıiletkenlerin ışık yayabildiğini savundu. 1920'lerin ortalarında Rus araştırmacı Oleg Vladimirovich Losev ilk LED modelini üretti. Fakat bu araştırma donemin bilimsel çevreleri tarafından görmezden gelindi. 1955 yılında Amerikan Radyo Anonim Ortaklığından(Radio Corporation of America) Rubin Braunstein Galyum arsenik alaşımlarının (GaAs) kızılötesi ışık yaydığını raporladı. 1961 yılında Texas Instruments firmasından Gary Pittman ve Bob Biard Galyum arsenik alaşımına elektrik uygulayarak kızılötesi ışımayı gerçekleştirdi ve uygulamayla kızılötesi LED'in patentini aldılar. Ardından 1962 yılında General Elektrik (General Electric Company) firmasından Nick Holonyak Jr. ilk ışık yayan diyodu keşfetti ve halen LED'in babası olarak bilinir. Aradan 10 yıl sonra Holonyak'ın öğrencisi M. George Craford 1972 yılında ilk sarı LED'i üretti ve Holonyak'ın kırmızı LED'inin 10 Kat daha parlak bir versiyonunu üretti. Nichia firmasından Shuji Nakamura İndiyum Galyum Nitrat(InGaN) materyaliyle yüksek parlaklıkta mavi LED üretilebileceğini kanıtladı. Fakat Galyum Nitride materyalinin üretimi çok zor ve karmaşıktı. Nihayet I. Akasaki ve H. Amano Galyum Nitride materyalinin üretimini tamamladı. Ardından Beyaz LED'in gelişimi ise çok çabuk oldu. Sarı ve mavi led materyallerinin üzerini fosfor ile kaplayarak beyaz LED'i elde etti. Nakamura çalışmalarından ötürü 2006 Millennium Techology Prize ödülünü almıştır. LED Drive R = (VS - VL) / I LED Aplikasyon Alanları Geniş Ekran RGB Video Panelleri Mimari Aydınlatma Tüm elektronik cihazlarda durum göstergesi (on-off) Trafik Işıkları Otomotiv Spor eşyaları ve oyuncaklar Otoyol reflektörleri Fotoğrafçılık Acil aydınlatma üniteleri Asansör Kabin ve buton aydınlatma üniteleri Dot-Matrix Mesaj Panoları Uzaktan kumandalar Fiber optik komünikasyon cihazları (Data Communication) Hareket sensörleri Zemin aydınlatması (Backlight) Renk Sensörleri (Textile Machines) LED Fototerapi (Mavi ve kırmızı LED'ler kozmetik olarak tedavilerde kullanılmaktadır) Bilgisayar ve kopyalama ekipmanları LED Materyalleri Alüminyum Galyum Arsenik (AlGaAs) Kırmızı ve Kızılötesi Alüminyum Galyum Fosfor (AlGaP) Yeşil Alüminyum Galyum İndiyum Fosfor (AlGaInP) Turuncu-Kırmızı, Kırmızı Sarı ve yeşil Galyum Arsenik Fosfor (GaAsP) Turuncu-Kırmızı, Kırmızı, Turuncu ve sarı Galyum Fosfor (GaP) Kırmızı, Sarı ve Yeşil Galyum Nitrojen (GaN) Yeşil, Mavi Yeşil (Bluish Green) mavi ve Beyaz İndiyum Galyum Nitrojen (InGaN) Ultraviyole, Mavi Yeşil(Bluish Green) ve Beyaz Silisyum Karbon (SiC) Mavi Silisyum (Si) Mavi Alüminyum Oxide (Sapphire) (Al2O3) Mavi Çinko Selenyum (ZnSe) Mavi Karbon (Diamond) Ultraviyole LED Terminolojisi IF VF IV VA λ Forward Current (LED'in ışımaya başladığı min. akım eşiği) Forward Voltage (LED'in ışımaya başladığı min. voltaj eşiği) Luminous Intensity (Parlaklık Seviyesi Lümen & milicandela cinsinden) View Angle (Görüş Açısı) Wavelength (Dalgaboy CIE1931 skalasındaki renk kodunm cinsinden ) LED Tipleri Radial LED Rounded 3.0mm, 5.0mm, 10mm, Oval, Strawhat (Mantar LED), Square LED (Dört köşe), Triangle LED (Üçgen LED) SMD LED Chip LED(0403/0603/0805/1206 Case), PLCC LED(1210/5050), SMD Side LED (PLCC 90°) Power LED Star LED, Golden Dragon, TP-3 Power LED(Avago) Light Strip LED Strip, Flexible LED Strip, Waterproof LED Strip, Light Module PLCC Light Modül, Telux LED Light Modül, Power LED Light Modül Segment LED Display Numerik LED display, Alfanumerik LED Display, Dot Matrix LED display, Light Bar Modül Backlight Side Bar LED Backlight, Bottom Bar LED Backlight www.signal.com.tr www.signal.com.tr/library/led.php