talaş kaldırma ve takım tezgahları

İmalatın amacı, ham madde halinde bulunan herhangi
bir malzemeyi belirli bir şekle dönüştürmektir.
•
işlemi;
-İnsan veya hayvan gücü kullanarak ilkel yöntemlerle
yada
-Mekanik enerji kullanılarak makinelerle yapılır.
•İmalat
•Makinelerin
•Sanayi,
kullanıldığı imalat işlemine sanayi denir.
bir ülkenin kalkınmasında ve ekonominin
gelişmesinde önemli rol oynar (tarım, tekstil ve gıda
sanayi gibi)
 İmalatın
hedefi olan ürün,
araçları ile gerçekleştirilir.
üretim
 Çok
geniş manada tüm üretim araçlarına
takım tezgahı denilebilir.
 Dar
anlamda, sadece metal, plastik,
ahşap ve taş gibi malzemeleri işleyen ve
bunlara belirli bir şekil veren üretim
araçlarına takım tezgahı denir.
 Takım
tezgahlarında en yaygın olarak
işlenilen
malzeme
türü
metal
malzemelerdir.
 Herhangi
bir imalat, şekil değişimine
uğrayan malzemenin yanısıra;
-İmalat yöntemi,
-Takım,
-Tezgah
Üçlüsü ile gerçekleştirilir.
o
İmalat yöntemi: Ham maddeye şekil
vermek için uygulan fiziksel bir olaydır.
o
Takım: İmalat
elemandır.
o
o
işlemini
gerçekleştiren
Tezgah: İmalat yöntemini gerçekleştirmek
için ham maddeye ve takıma gereken
hareketleri sağlayan makinelerdir.
Tekniğin gelişimi ile beraber yukarıdaki bu
konular
kendi
aralarında
yapılan
incelemeler ve araştırmaların sonucunda
ayrı ayrı gelişme göstermişlerdir.
 Bu
bilim dalları;
-İmalat yöntemi
İmalat yöntemleri
-Takım
Takım konstrüksiyonu
-Tezgah
Tezgah konstrüksiyonu
Olarak ayrı ayrı bilim dallarını
oluşturmuştur.

Bu bilim dallarının yanısıra;

İmalat işlemini kolaylaştırmak ve işleme kalitesini
sağlamak için gerek parçaların gerekse takımların
tezgahlara
tutturulmasını
inceleyen
Tutturma
Tertibatı Konstrüksiyonu,

En yüksek verim ve en düşük maliyeti sağlayarak
parçaya son şeklini vermek amacı ile uygulanması
gereken imalat yöntemlerini inceleyen İmalat
teknolojisi,

Aynı kriterlere göre (en yüksek verim ve en
düşük maliyeti sağlama) tüm fabrika çapında
veya fabrikalardan kurulu holding ve
karteller çapında imalat proseslerini
inceleyen Fabrika Organizasyonu ve
Yöneylem Araştırması
şeklinde bilim dalları meydana gelmiştir.

Ancak bu bilim dallarını 2 gruba ayırmak
mümkündür.


Teknik yönü ağır basan
Ekonomik yönü ağır basan bilim dalları
Teknik yönü ağır basan bilim
dalları:
İmalat yöntemleri,
Takım konstrüksiyonu,
Tezgah konstrüksiyonu,
Tutturma
konstrüksiyonu,
İmalat teknolojisi
tertibatı
Ekonomik yönü ağır basan
bilim dalları:
Yöneylem araştırması
Fabrika organizasyonu
İmalat
Yöntemleri;
Mekanik
FizikselKimyasal
Mekanik İmalat
Yöntemleri;
Talaşlı
Talaşsız
•
Talaş
Talaşsız
kaldırmadan
imalat
yapılan şekil
yöntemleri verme
Talaşlı
imalat
yöntemleri
• Talaş kaldırarak
yapılan şekil
verme
Talaşsız imalat yöntemleri:
Döküm
Dövme
Kaynak
Lehimleme
Presleme
Haddeleme
Çekme
Derin çekme
Sıvama
Bükme
Talaşlı imalat yöntemleri:
Tornalama
Delme
Frezeleme
Planyalama
Vargelleme
Taşlama
Honlama
Lepleme
Fiziksel-kimyasal imalat yöntemleri:
Elektroerozyon
Tel erozyon
Elektro-kimyasal işleme
Elektron ışını ile işleme
Lazer ışını işleme
Plazma
Takım
tezgahlarının
üretim amacı ile
kullanılması insanlık tarihi ile başlar.
19. yüzyılın başlangıcında İngiltere ve diğer Batı
Avrupa
ülkelerinde
sanayi devriminin
başlamasıyla takım tezgahları hızlı gelişmeler
kaydetmiştir.
19. yüzyılın sonlarına doğru imalat teknolojisinin
ve imalat organizasyonunun ilkelerinin tespiti ile
seri imalat çağı başlamış, 1900 yılında, o tarihe
kadar kullanılan alaşımsız ve az alaşımlı
çeliklere ek olarak Taylor isimli bilim adamı
tarafından hız çelikleri uygulamaya konulmuştur.

Hız çelikleri ile beraber kesme hızlarında ve
buna bağlı olarak üretimde büyük artışlar elde
edilmiştir.

Lokomotifler, motorlar, türbinler, ucuz fiyata
otomobiller, dikiş makineleri ve saatler daha çok
imal edilmeye başlanmıştır.

1930’lu yıllarda sert metallerin (sinterlenmiş
karbürler) bulunması ile kesme hızları daha da
artarak daha kaliteli yüzeylerin elde edilmesi
sağlanmıştır.

Sinterlenmiş karbürlerin bulunmasından sonra,
atölyelerde usta-çırak ilişkisine dayanan talaş
kaldırma olayı ampirik seviyeden bilim
seviyesine ulaşmıştır.

Bu konuda F.W. Taylor, M.E. Merchant ve M.
Kronenberg gibi bilim adamları talaş kaldırma
konusunda çalışmalar yapmışlardır.

Bu gelişmelere paralel olarak gerek kesici takım
gerekse tezgah konstrüksiyonunda önemli
değişiklikler olmuştur.

Takım tezgahları alanında büyük ilerlemeler,
1950 yıllarında nümerik programa göre çalışan
ve Nümerik Kontrollu (NC-Numerical
Control) denilen tezgahların uygulamaya
konulması ile başlar.

Aynı tarihlerde seramik malzemeden yapılan
takımların kullanılması ile kesme hızları ve
işleme kaliteleri büyük değerlere ulaşmıştır.

NC tezgahlar ile seramik takımların ortaya
çıkışı ile takım tezgahları gerek nitelik gerekse
nicelik
bakımdan
büyük
gelişmeler
göstermiştir.
Pim kontrollu tezgahlar
Kam kontrollu tezgahlar
Kopya kontrollu tezgahlar
Tek akslı tezgahlar
Çok akslı tezgahlar
Transfer tezgahları
 NC
tezgahların bilgisayarla donatılması
ile CNC (Computer Numerical Control)
ve DNC (Direct Numerical Control)
denilen tezgahlar ortaya çıkmıştır.
 Bilgisayarların
ve kişisel bilgisayarların
kullanılması
ile
de
bu
tezgahlar
işlemlerini
optimizasyon
düzeyinde
yapmaya başlamışlardır.
 Tezgahlardaki
imalat
olmuştur.
gelişmelere paralel olarak
sistemlerinde de ilerlemeler
 1947
yılında ortaya atılan otomasyona
dayalı
imalat
sistemi
genişleyerek
optimizasyon sistemine geçilmiştir.
 Robotların
kullanımı gittikçe artarak
günümüzde robot fabrikalar ve robot
tesisatları kurulmuştur.

Bu gelişmelerin ardından;

Bilgisatarların yardımı ile ayrı ayrı yapılan bilgisayar
destekli konstrüksiyon (CAD-Computer Aidet Design) ve
bilgisayar destekli imalat (CAM-Computer Aidet
Manufacturing)
işlemleri
birleştirilerek
CAD-CAM
(bilgisayar destekli konstrüksiyon ve imalat) ortaya
çıkmıştır.

CAD-CAM’in CNC ve DNC tezgahlar ile birleşmesi
sonucunda da esnek imalat sistemleri (FMS-Flexible
Manufacturing Systems) ortaya atılmıştır.

FMS ile fabrikanın kalite kontrol, stok kontrol, muhasebe,
alım- satım ve yönetim gibi diğer kısımlarını bilgisayar
kontrolu altında birleştirme ile bilgisayar destekli
bütünleşlik imalat sistemleri (CIM-Computer Integrated
Manufacturing) devri başlamıştır.
 Talaş
kaldırma ve takım tezgahları
alanındaki
gelişmeler
özelliğinden
dolayı ulaşım, haberleşme, uzay ve
enerji alanlarındaki gelişmeler gibi
toplum tarafından algılanmamakta ve
takip edilmemektedir.
 Ancak,
ulaşım, haberleşme, uzay ve
enerji v.s. Gibi alanlardaki gelişmeler
takım tezgahlarındaki gelişmeler ile
sağlanmaktadır.