Sağlık Turizmi / Ülkeler KUZEY AMERİKA ABD GSYİH (Milyon $ ) 16.799.700 KBGSYİH ( ) 53.101 Büyüme Oranı (%) 1,90 % Nüfus 317.493.215 Yüzölçümü ( km2) 9.826.675 Başkent Washington D.C. ABD’nin nüfusu yaklaşık 320 milyondur. Bu nüfus çeşitli ırklara ev sahipliği yapmaktadır. Ülkede en fazla konuşulan dil % 82.1 ile İngilizce iken, % 10.7 oranıyla İspanyolca ikinci en fazla konuşulan dildir. Amerika’da kadın başına çocuk oranı 2.01’dir. Dünya Sağlık Örgütü 2010 verilerine göre ülkede yıllık kişi başına sağlık harcaması 8.233 $ olmakla beraber, gayrisafi yurtiçi hasıladan sağlığa ayrılan pay ise %17.6’dır. Amerika’da sağlık hizmetleri sisteminin örgütlenmesi federal, eyalet ve yerel düzeyde olmak üzere üç kademedir. Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bölümü’nün varlığına rağmen merkezi bir sistem görülmez, hiyerarşik bir yapı yoktur. ABD, sanayileşmiş 24 OECD ülkesi arasında sağlığa en fazla harcama yapan ülkedir. Ancak ABD, bebek ölüm hızı ve doğuşta beklenen yaşam süresi gibi belirleyici göstergeler konusunda OECD ülkelerinde ön sırada değildir. Diğer ülkelerle karşılaştırıldığında hasta yatağı başına daha çok sağlık personeli düşmektedir. Tıp eğitimi ve tıbbi araştırmalar bakımından dünyanın en iyileri arasındadır. Nüfusun yaklaşık %15’inin (40-45 milyon kişi) temel sağlık hizmetleri için dahi herhangi bir sağlık sigortası bulunmamaktadır ve bu da yüksek teknolojili sağlık hizmetlerinden yararlanılma oranını düşürmektedir. Amerika, sağlık turizmi kapsamında turistlerin varış noktası olduğu kadar aynı zamanda çıkış noktasıdır. Kuşkusuz ki Amerika’da sağlık hizmetlerinin diğer ülkelerden daha pahalı olması bunda büyük rol oynamaktadır. Buna rağmen ABD’nin resmi dili olan İngilizce’nin çok yaygın bir şekilde konuşulması ve ABD’deki sağlık kurumlarında verilen yüksek kalitedeki sağlık hizmetleri nedeniyle, her yıl birçok kişi bu ülkeye gelmektedir. Yirminci yüzyılın büyük bir kısmı boyunca, ABD’deki saygın tıbbi kurumlar; araştırma, akademisyenler, eğitim, karmaşık teşhisler ve teknolojiye dayalı tedavi konusunda dünyaya egemen olmuşlardır. Şu anda ise ABD, diğer sektörlerde olduğu gibi sağlık hizmetleri sektöründe de dünyanın çeşitli yerlerindeki üst düzey kurumlarla rekabet etmektedir. SATURK Yayınıdır. Tüm telif hakları saklıdır. Sağlık Turizmi / Ülkeler ABD’deki özel hastanelerde tipik olarak diğer birçok ülkede çok pahalı olan veya çok ileri derecede uzmanlık gerektiren teknolojiler ve cerrahi uzmanlık sunulmaktadır. ABD ayrıca bir güven faktörü de sunmaktadır: Stanford, Harvard, Cleveland Clinic ve Mt. Sinai gibi ABD’nin önde gelen tıp fakülteleri, yüksek standartları ve özenleriyle dünyanın imrendiği kurumlardır. Benzer şekilde, ABD’deki doktorlar, dünyadaki en sıkı yasal sorumluluk sistemine tabidir. Bir ihtisas hastanesinin veya alt uzmanlığa sahip bir ekibin derin tecrübesi gerekli olduğunda, coğrafi konum ikinci plana itilebilmektedir. US News and Reports, ABD’deki 2013-2014 en iyi hastaneler sıralamasında, en iyi kanser tedavisi hastanesi olarak Houston, Teksas’taki Teksas Üniversitesi M.D. Anderson Kanser Merkezi’ni seçmiştir. Nöroloji ve nöroşirurji alanında ise en iyi hastaneler; Baltimore, Maryland’deki Johns Hopkins Hastanesi; Rochester, Minnesota’daki Mayo Clinic ve New York Presbyterian Hastanesi olmuştur. Ortopedi alanında New York’taki Hospital for Special Surgery ilk sırayı alırken, kalp cerrahisinde ise Ohio’daki Cleveland Clinic birinci olmuştur. Sigortalı pek çok bireyin sigorta kapsamına tedavisi yüksek maliyet gerektiren birçok ciddi hastalık dâhil değildir. Bunlardan yararlanmak için ayrıca yüksek primler ödemek zorundadırlar. 1965 yılında Medicare ve Medicaid programlarının uygulanmaya başlanmasına rağmen vatandaşların önemli bir kısmı sigortasızdır. Yaşlı nüfusun artmasıyla birlikte uzun süreli tedavi masrafları artmaktadır. Bu da tüm sağlık harcamalarının %8-10’unun bu yönde harcanmasına neden olmaktadır.Yapılan araştırmalar sonucunda varılan sonuçlara göre vatandaşların %75’i sağlık sistemini iyileştirecek reformları desteklemekte ve vergilerde artış olsa bile bu reformların yapılması gerektiğine inanmaktadır. Amerika’da bulunmayan Kamu Sigorta Sistemi, işlevini yitirmekte olan özel sigortalar, tedavi hizmetleri ile, cerrahi operasyonların yüksek maliyetli olması ve Amerikan vatandaşlarının yaklaşık % 10’luk kısmının herhangi bir özel sigortadan faydalanmıyor olmaları nedeniyle bireyler sağlıklarını koruma ve iyileştirmede sağlık turizminden faydalanmaktadırlar. Amerika vatandaşlarının sağlık turizminde en fazla tercih ettikleri ülkeler Meksika, Kostarika, Hindistan, Malezya ve Tayland’dır. Her ne kadar ülkemiz ile Amerika arasındaki mesafe uzun olsa da birden fazla şehre ( Chicago, Houston, Los Angeles, New York, Washington ve Boston) direk uçuş seferlerinin başlaması, sağlık turizmi kapsamında ülkemize gelecek uluslararası hastalara Ekonomi Bakanlığınca verilen “Hasta Yol Desteği” ve istikrarlı fiyat politikası ile Türkiye sağlık turizminde tercih edilen bir ülke konumundadır. Amerika Sağlık Sistemi Hastane & Doktor Acil Sağlık Hizmetleri ACİL Hükümet Medicare Medicaid Sigorta Şirketleri Tedavi Hizmeti Alamaz İşveren Seçer Personel Sosyal Haklar Birimi İleri Yaş Yoksul İşveren İşvereninden Sigortalı Bireysel Sigortalı Sigortasız H. Ömer TONTUŞ Sağlık Turizmi / Ülkeler Amerikan sağlık sistemi çok fazla dallanmış ve çeşitlenmiştir ve hatta halen bireye özgün alt kırımları ile çeşitlenmeye devam etmektedir. ABD nüfusunun yaklaşık % 15’lik kısmı sağlık sigortası kapsamı dışındadır. Yaklaşık %9’luk bir kısım ise en alt düzeyden temel sağlık ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde sigortalıdır ve bu şahıslar sigorta kapsamı dışında bir tedavi seçeneğine ihtiyaç duyarlarsa hane halkı gelir ortalamasının çok üstünde cepten harcama yapmaları gerekmektedir. Sigorta kapsamında olan bireylerin %15’i kendi planları ile sigorta yaptırmış bireylerdir, geri kalanı ise işveren üzerinden sigortalıdır. Devlet sigorta güvence sistemleri (Medicare, Medicaid ve/veya Military) üzerinden sağlık hizmeti alan nüfus ise toplam ABD nüfusunun yaklaşık %37’sini oluşturmaktadır. Özel sigortacılık sektörü sunduğu çok çeşitli poliçe sistemi ile örtüşen 1200 farklı sigorta şirketine sahiptir ve genelde çalışma usul ve esaslarını eyaletler belirlemektedir. Özel sigorta poliçeleri, doğrudan bireysel olarak alınabildiği gibi işveren ile anlaşmalı kuruluşlar üzerinden işverenin temel sigorta kapsamının kabulü veya bunun üzerine bireyin tercihlerinin yapılandırıldığı şekilde poliçe tercihiyle gerçekleşmektedir. Sigorta firmalarının hedefi iki gruptan oluşmaktadır. Bunlardan biri kitlesel anlaşmaların yapıldığı ve daha çok nüfusu kapsayan kurumsal işveren anlaşmaları bir diğer grup ise bireysel müşterilerdir. Küçük olan ikinci grupta koruyucu kapsam daha geniştir ve bireylere maliyeti yüksektir. Ancak özellikle her türlü sağlık hizmetini kapsayan poliçeler sigorta firmaları için, ağır hastalık ve özellikli cerrahi işlemler gerektiğinde ciddi mali riskler taşıyabilmektedir. Büyük şirketler çalışanlarının sağlık sigortalarını yaptırmakta bu sayede hem maliyetin düşmesini sağlarken hem de poliçe kapsamını belirleme şansına sahip olmaktadırlar. Bunların arasında maliyetlerin azaltılması için sınır aşırı sağlık hizmeti sunucularının tedavi planlarının poliçe kapsamı içine alınması da önemli bir seçenek olarak artık gündemdedir. ABD devleti tarafından sunulan üç sağlık güvence sistemi Medicare, Medicaid ve Military (Askeri) sigorta sistemleridir. Medicare 65 yaş ve üstü, 65 yaş altı ve engelliler, ALS hastaları, sonevre böbrek hastaları olmak üzere alt başlıklardan oluşan bir sosyal sigorta sistemidir. Medicare federal bir sosyal güvenlik sistemidir ve vergiler gibi kamu kaynaklarından karşılanır. Medicare bazı kişiler için Medicaid üzerinde destekleyici sigorta görevi görebilir. Medicaid eyalet ölçeğinde sıklıkla fakir bireyler için sağlanan sigorta sistemidir. Bu kapsamdaki sigorta poliçelerinde bazı sağlık harcamaları yada sağlık harcamalarının bir kısmı ücret paylaşımlı sigorta poliçeleri nedeniyle doğrudan cepten ödenmektedir. ABD Sağlık Sistemi Sunumu: • Hekimlere müracaat: Ayaktan sağlık hizmet sunucularının en büyük grubunu oluşturan hekimlerin önemli bir kısmı özel sektör kapsamında hizmet vermektedir. Çoğu hekim 5 kişi yada daha az hekimden oluşan küçük gruplar halinde çalışmaktadırlar. Hekimlere yapılan ödemelerin çok değişik kaynakları olmakla birlikte temel ödeme kaynağı sağlık sigorta kuruluşlarıdır. Sigortalı hastaların bir kısmı sağlık hizmeti katkı payı ödeme zorundadırlar. Sigortası olmayan hastalar aldıkları sağlık hizmetinin ödemesini yapmak zorundadır, ancak bazı hayır kuruluşları fakir hastaların hekimlere yapılan sağlık hizmeti ödemelerini kısmen üstlenmektedir. • Mesai dışı sağlık hizmeti: Mesai dışı sağlık hizmetleri genellikle hastane acillerinde verilmektedir. • Hastaneler: Hastaneler kar amaçlı olan, kar amacı gütmeyen yada devlet hastaneleri olarak üç gruptur. Hastane hizmetlerinin ödemeleri değişiklik göstermektedir; alınan hizmet türüne göre ödeme, günlük alınan hizmet başına ödeme, başvuru başına ödeme veya kesintiler SATURK Yayınıdır. Tüm telif hakları saklıdır. Sağlık Turizmi / Ülkeler üzerinden ödeme. Hastanelerde çalışan hekimlerin bir kısmı belirlenmiş bir maaşı alırken çoğu hekim sundukları hizmete endeksli yani performansa dayalı ücret almaktadırlar. • Uzun süreli bakım: Uzun süreli bakım hizmetleri için ödeme işlemleri çok değişik yollarla yapılmaktadır. Bunlar arasında cepten ödemeli sistemden vakıflar tarafından karşılanan ve hizmet alanın ödeme yapmadığı uygulamaya kadar çok değişik ödeme metotları kullanılmaktadır. Medicaid güvence sistemi bir çok evde bakım hizmetini kapsamaktadır. Medicare ise bu grup hastalar için daha sınırlı bir kapsam sunar. Hospice bakımı her iki güvence sistemince de kapsam içi olmasına rağmen güvencenin içeriği değişiklik göstermektedir. • Mental sağlık hizmetleri: Ruh sağlığı hizmetleri için ödeme işlemleri çok değişik yollarla yapılmaktadır. Sıklıkla mix ödeme sisteminin uygulandığı bir sağlık hizmet alanıdır. Ancak tüm güvence poliçeleri belli bir düzeye kadar ruh sağlığı hizmetlerinin sunulmasını sağlamaktadır. Sağlık harcamalarının en yüksek olduğu OECD ülkesi ABD’dir. Örneğin 2009 rakamlarına göre ABD gayrisafi yurtiçi hasılanın %17.4’ünü sağlık için harcarken (kişi başı 7960 USD) bu oran OECD ortalamasında %9.6’dır (kişi başı 3233 USD). İkinci en yüksek ödemeyi yapan Hollanda’nın sağlık harcama oranı %12 olduğu gerçeğinden hareketle sağlık harcamalarının ABD için ne denli yüksek bir ekonomik yük olduğu görülecektir. Çoğu Amerikan vatandaşının sigorta ödemelerinin bir kısmı işveren tarafından ödenirken bireyler de sigorta poliçe bedelinin bir kısmını ödemek durumundadır. Ancak sağlık sisteminin maliyetlerinin artması nedeniyle sigorta poliçe bedelleri kısmen işveren tarafından ödense bile çalışan kesimin kendi payına düşen miktarı ödemesini zorlaştıracak şekilde yükselmektedir. Sağlık sigortalarını tamamen kendi kaynaklarından karşılayan bireyler için de poliçe maliyetleri çok yükselmiştir. Örneğin sadece 2010 yılında ortalama poliçe maliyeti %18 artmıştır ve bu artış bir şekilde değişse de devam etmektedir. Sigorta poliçelerinin kapsamında yaşanan sorunlar ve buna bağlı cepten yapılan ödemelerdeki yükselmeler hem işverenleri, hem çalışanları hem de tahsil ettiği primlerle geri ödeme finansmanı sağlayan sigorta kuruluşlarını zorlamaktadır. Her üç grup hatta devlet sigorta sistemleri ortak bir çözüm yolu olarak sağlık hizmetlerini ABD ile benzer kalitede sunan tercihan akredite olmuş sağlık tesislerinde daha düşük fiyatla yapan sınır aşırı arayışlara girmiştir. Bu durum ABD’den dışarıya doğru sağlık turizmi hareketliliğini getirmiştir. ABD dışına sağlık hizmeti almak için aracı kurumlar üzerinden işlemleri takip edilen hastalara bakıldığında en fazla; kalça eklemi cerrahisi, diz eklemi cerrahisi ve kalp cerrahisi için yurtdışı sağlık hizmeti talebinin doğduğu görülmektedir. Bunları takiben laparoskopik cerrahi, obezite cerrahisi, diş tedavileri, kısırlık tedavileri, kozmetik cerrahi, kanser cerrahisi ve göz cerrahisi gelmektedir. İşlemlerin yapıldığı ülkeler arasında ise Hindistan, Kosta Rika, Türkiye, Brezilya, Malezya ve Meksika ön plana çıkmaktadır. Tedavi olunacak yerin seçiminde kalite ve fiyat en önemli ve birbirinden ayırt edilemeyecek iki faktördür. ABD vatandaşlarının yurtdışına sağlık hizmeti almak için yolculuklarını değerlendirmede etkin bazı faktörler vardır: Kalite kıyaslaması: Sağlık hizmeti kalitesini değişik kriterler veya indikatörlerle değerlendirmek ve Amerikan vatandaşlarının üst düzey sağlık hizmetini uluslararası sağlık tesislerinden almasını sağlamak adına çalışan yapılar vardır. CMS (The Centers for Medicare and Medicaid Services) oluşturduğu HospitalCompare (www.hospitalcompare.hhs.gov) internet sitesi ile hastanelerde kalp krizi, kalp yetmezliği, cerrahi bakım hizmetleri pnomoni ve pediatrik astma bakımı gibi hastalıklardaki morbidite-mortalite oranları ile birlikte taburcu edilmiş hastaların 30 gün içerisinde benzer şikayetle tekrar başvuru oranları açısından değerlendirme yapılmaktadır. H. Ömer TONTUŞ Sağlık Turizmi / Ülkeler Sağlık Hizmetine Ayrılan Kaynak Sağlık Politikaları Sağlık Hizmetinden Memnuniyet (Algılanan Sağlık) Doğumda Yaşam Beklentisi Yenidoğan Mortalitesi A.B.D Sağlık / A.B.D Grafik.1. A.B.D. Sağlık sistemi kaliteli, kapsayıcı ve maliyet etkin çözümler üretebiliyor mu? SGI (Sustainable Governance Indicators) (1 en kötü 10 en iyi puan) Ayrıca bağımsız bir yapı olan Health Grades de hastanede çalışan hekimlerin eğitim durumları, fiyatlandırmalar, hasta yorumları ve teknolojik alt yapı açısından değerlendirme raporları sunmaktadır. Bunların dışında MTA (Medical Tourism Association) gibi bazı özel dernekler tarafından da kalite güvence ödülleri verilmektedir. Akreditasyon ve Affiliasyon: 1999’dan beri JCI tarafından dünya genelinde gönüllülük esasına göre başvurularda akreditasyon vermektedir. Çok değişik başlıklar altında sistematik değerlendirmeler ile verirken akreditasyon belgeleri şu ana kadar 39 farklı ülkede 500 civarında hastaneye verilmiştir. Akreditasyon belgesi alan kurumlar her üç yılda bir tekrar benzer süreçten geçerek kalite garantisini yenilemek zorundadırlar. Bunun dışında ISQUO (International Society for Quality in Health Care), ESQH (European Society for Quality in Healthcare), ISO (International Organization for Standardization) gibi kalite güvence belgeleri sunan kurumlar vardır. Bazı ülkeler ise kendi akreditasyon kriterlerini uygulamaktadır. Akreditasyon sağlık turizmi için anahtar rol oynamakta ve hastalar için güven indikatörü olmaktadır. Akreditasyon ile birlikte ABD kökenli bir hastane ile affiliasyon yapılmış olması hasta ve geri ödeme kuruluşları açısından da güven sağlamaktadır. Örneğin Harvard Tıp ile Dubai Sağlık Serbest Bölgesi (DHCC) arasındaki veya John Hopkins Hastanesi ile Türkiye’deki bir özel sağlık kuruluşu arasındaki affiliasyon anlaşmalarında olduğu gibi. Bir kurumun hem akredite hem de afiliye olması o kuruma karşı uluslararası güveni artıracağı gibi sigorta grupları ile kitlesel anlaşma imkanını da doğurmaktadır. Fiyat Karşılaştırması: Tıbbi işlemlerin uluslararası boyutta fiyat karşılaştırılmasının yapılması zannedildiği kadar kolay değildir. Tedavi masrafları yanında eşlik eden diğer faktörlerinde toplam maliyeti etkilemesi nedeniyle karşılaştırmanın bir bütün olarak yapılması gerekmektedir. Özellikle refakatçi kişi yada kişilerin eşlik etmesi gerektiği uluslararası sağlık hizmeti alımında refakatçilerin tüm masrafları da toplam tedavi sürecinin bir parçası olmaktadır. ABD örneklerinin çoğunda faturalama yapılan işlemler bağımsız olarak tek tek eklenmesi (hemogram, üre, yatak ücreti, cerrahi ekip ücreti, anesteziyoloji, diyetisyen vs) ile oluşturulurken sağlık turizminde genellikle içeriği dokümante edilebilen paket fiyatlar önerilmektedir. Tablo 1’de ABD eyaletler ortalaması ile çeşitli ülkeler arasındaki fiyat karşılaştırması verilmektedir. Fiyatların ABD dışı ülkelerde sağlık merkezine göre değişiklik göstermesi nedeniyle değişik yayınlarda değişik SATURK Yayınıdır. Tüm telif hakları saklıdır. H. Ömer TONTUŞ $22.000 $7.500 Histerektomi Rhinoplasti $16.000 $40.000 $1.700 $600 $400 $4.600 $5.400 $4.000 $2.200 Macaristan $16.000 $15.500 $7.800 $1.800 $3.400 $3.100 $3.300 $2.800 Meksika Tablo 1: ABD ile bazı ülkeler arasında fiyat karşılaştırması $44.500 Anjioplasti $150.000 Kalp kapağı değiştirme $67.000 Spinal fusion $225.000 $27.000 Kalça protezi Kök hücre nakli $43.500 Diz Protezi $270.000 $80.000 Koroner bypass Karaciğer Nakli $25.000 Gastrik Band uygulaması $3.500 Dental implant $3.500 $1.800 Full akrilik diş tedavisi $9.000 $1.000 $7.000 Abdominoplasti $12.000 $9.500 $6.000 İngiltere Porselen kron diş tedavisi $6.500 $14.500 $9.000 Yüz gerdirme Meme büyültme/küçültme Liposcuction ABD $4.100 $4.400 $5.800 $24.500 $9.700 $12.500 $13.300 $15.500 $1.800 $350 $4.200 $5.250 $3.300 $3.500 Tayland $4.000 $7.300 $14.500 $25.500 $90.000 $11.500 $6.500 $9.000 Singapur $4200 $5600 $7600 $11.750 $40.000 $9.500 $9.500 $9.000 $1.100 $600 $250 $3.600 $4.100 $3.600 $2.700 Hindistan $5.400 $14.600 $7.700 $8.000 $11.700 $3.600 $2.400 Malezya Sağlık Turizmi / Ülkeler fiyatlara rastlanmaktadır. Fiyat farklılıklarına bakıldığında uçuş masrafları yanında gidilen ülkede tedavi öncesi veya sonrası geleneksel tatil imkanlarının değerlendirilmesi durumunda bile bazı tedaviler yurtdışı seyahatini gerekli kılacak kadar makul fiyatlara yapılabilmektedir. Ancak fiyat karşılaştırması yurtdışında tedavi tercihi için en önemli motivatör değildir. Özellikle işveren tarafından yapılan/yaptırılan sağlık sigorta poliçesi ABD içi tedavinin ana giderlerini karşılıyor ve çalışan katkı payı toplam giderler içinde önemli bir yer tutmuyor ise bu tür hastaların başka bir ülkeye tedavi amaçlı seyahatleri beklenmemelidir. Sağlık Turizmi / Ülkeler ABD Sağlık Reformu ve Sağlık Turizmine Etkileri: 2010 yılında çıkarılan ve ACA (Affordable Care Act) olarak bilinen yasal düzenleme sağlık turizmine önemli etki yapmaktadır. Yeni yasa ile birlikte süreç içerisinde ortaya çıkacak sağlık çalışanı ve hastane hizmet yetersizlikleri yanında işveren, çalışan ve sigorta şirketlerine yüksek maliyet sıkıntısı doğuracak yapılanma beraberinde cepten harcamaları da artıracağından çözüm olarak insanların ülke dışında tedavi seçeneklerini araştırmasını gündeme getirecektir. Sağlık turizmi kapsamında hizmet almak için seyahat edenlerin önemli bir kısmı ya sigorta kapsamında olmayanlar ya da düşük kapsamlı poliçeleri olanlardır. ACA gereğince dini inanışları nedeniyle sigorta yaptıramayanlar haricinde Amerikan vatandaşları veya yasal olarak oturma izni almış herkesin sigorta kapsamına alınması hedeflenmektedir. Tüm bireylerin en asgari ACA altında kurulmuş olan “minimum temel sağlık ihtiyaçları sigorta kapsamı” içine alınması planlanmıştır. Bu durum ABD için yeni sigortalanmış yaklaşık 30 milyon kişi demektir. ACA uygulamasına rağmen yaklaşık 20 milyon insanın yine sigorta kapsamı dışında kalacağı düşünülmektedir. Bunların önemli bir kısmı yaşlı olmayan Medicaid sistemine uygun olduğu halde kaydını yaptırmayanlar (6.7 milyon) ile ABD içinde yaşadıkları halde yasal oturumları olmayan (4.9 milyon) bireylerdir. Yasal oturumu olamayan bireyler Medicaid, Medicare yada herhangi bir sigorta poliçesi kapsamına alınamazlar. Bu grup için diğer önemli sorun eğer medikal turizm amaçlı yurtdışına çıkış yaparlarsa tekrar giriş sorunu yaşayacaklarından sağlık turizmi içinde aday kitle değillerdir. Büyük olan Medicaid kaydını yaptırmamış bireyler bu sistem içine girseler dahi diş tedavileri, psikiyatrik hastalıklar ve elektif cerrahi gibi sağlık hizmetlerinden yararlanamayacaklarından sağlık turizmi hareketliliği için doğrudan hedeftirler. Tablo.2 genel olarak sigortalanmamış bu grupların özelliklerini göstermektedir. Tablo.1. Toplam 20 Milyon yaşlı olmayan sigortasız birey ve Sağlık Turizmi İlişkisi Kişi Sayısı Grup Karakteristikleri Sağlık Turzimi Potansiyeli 6.7 milyon Medicaid için Çoğunlukla genç-orta yaş, çocuksuz yalnız yaşayan uygun ancak kayıt olmamış kişi bireyler Nadiren. 4.5 milyon yasal oturum almamış göçmen Oturum izni olmayan kişiler, bir kısmı acil işlemlerde Medicaid kapsamında olan göçmenler Hayır, ABD dışına çıkarlarsa tekrar giremeyebilirler. 3.1 milyon ödeyebileceği sigorta seçeneği yok 51 yaş ve üzerinde düşük gelirli ailelerin fertleri (yıllık 31,000 USD dan az gelir) Evet, fakat fiyata göre tercih değişir. 2.9 milyon subvansiyon gerekmeyen özel sigorta için uygun birey Görece olarak yüksek gelirli, kırklı yaşlarda, çocuklu aileler (ortalama aile geliri 66,581 SD) Evet 1.4 milyon Makul fiyatlı subvanse edilen poliçeler uygun Genç, otuzlu yaşlarda, çocuksuz bireyler Evet, ancak fiyat önemli kriter ACA aynı zamanda 50’den az çalışanı olan işverenler için sağlık sigortası zorunluluğu koymamıştır. 50-100 arası çalışanı olan şirketler belirlenmiş sigorta poliçeleri için zorunlu tutulmaktadırlar. Çalışan sayısı 25’ten az olup sigorta yaptıran işverenler ise ACA uygulamalarına göre vergi indirimi almaktadırlar. Küçük ve orta ölçekli işletme işverenleri çalışanları için sigorta anlaşması yaptıklarında onlar adına mali bir riske de girmiş olmaktadırlar. Bu tür işverenler için sağlık turizmi bir seçenek olarak önlerine geldiklerinde tedavi amaçlı olarak çalışanlarının ülke dışına gönderilmesi bu firmalar için maliyeti düşürücü bir çözüm olacaktır. Aynı şekilde fazla sayıda çalışanı olan ve çalışanlarına sigorta yapma zorunluluğunda olan büyük işverenler ise maliyeti düşürmek için çözüm yolları aramaktadır. Bu amaçla çalışanlarının sağlık turizmi kapsamında kaliteli sağlık hizmetini daha düşük fiyatla alabilecekleri ülkelere gidişlerini teşvik etmektedirler. Sigorta yapan firmalar da sağlık turizmi seçeneğini artık daha çok göz önünde bulundurmaktalar. SATURK Yayınıdır. Tüm telif hakları saklıdır. Sağlık Turizmi / Ülkeler ACA sonrası devlet garantili sigorta prim ödemlerindeki kısıtlılıklarla birlikte sigorta firmaları giderlerini azaltacak her türlü yolu araştırmak zorundadırlar. Artık sağlık hizmetleri faturalarını daha katı kurallar içinde incelemekte ve yurtdışı akredite kuruluşlarda tedavi maliyetlerini göz önüne almaktadırlar. Sigorta firmaları önerisiyle hastalar yurtdışı tedaviyi kabul ettiklerinde artık onların yol masrafları ve bir refakatçısına ait ödemeler de sigorta firmalarınca yapılacaktır. Yeni politikalarla birlikte sigorta kapsamı içerisine alınan Amerikan vatandaşı sayısı artmaktadır. Bu da özellikle sigortalılara en azından bir düzeye kadar sağlık hizmetlerini alma şansı doğmasını tanımıştır ve bölgesel/lokal hastanelere daha fazla müracaatın gerçekleşmesine neden olmaktadır. Hastaneler artık ödeme sorunu olabilecek sigortasız hastaların birinci basamak sağlık hizmetlerine yönlendirilmelerine çaba göstermektedir. Artan hastane başvuruları eyalet mevzuatları nedeniyle yatak sayılarının artışına izin alamayan hastaneler için baskı oluşturacaktır. Buna bağlı olarak hastanelerin kendilerine müracaat eden her hastanın talebini karşılama şansları olmayacaktır. 2016 yılından başlayıp 2019 yılında tamamen yerleşecek olan Medicare ve Medicaid hastane ödemelerindeki beklenen daralma hastanelerin artan hasta sayısına rağmen sağladıkları ekonomik büyüklüğün azalması sorunu ile karşılaşacaklardır. Artan sağlık hizmeti talebine yeterli karşılığı veremeyen hastaneler nedeniyle bireylerin başka ülkelerde tedavi seçeneğini değerlendirmeye alacakları öngörülmektedir. Sağlık turizmi aynı zamanda yoğunluk nedeniyle yetersiz kalabilecek sağlık hizmeti sunumu içinde bir çözüm seçeneği olabilecektir. Sağlık hizmetlerinin tamamen ücretsiz olarak karşılandığı ülkelerde en büyük sorun olarak görülen uzun bekleme süreleri nedeniyle sağlık turizmi gündem oluşturmaktadır. ABD’de ise sigorta sistemi içine dahil olacak ve birçok ülke nüfusundan daha fazla olan 30 milyon kişilik ilave nedeniyle sağlık hizmeti sunumunda gecikmeler olasıdır. Kanada’da her 1000 kişiye düşen hekim sayısı ABD’ye göre %7 daha azdır. Her ne kadar yeterli sayıda sağlık tesisi ve sağlık hizmeti sunum imkanı olsa da tüm hizmetler sektöründe olduğu gibi anlık olarak üretilip tüketilmesi gereken sağlık hizmeti profesyonel insan bağımlıdır ve olmadıklarında hizmet sunulamaz, eksik olduklarında hizmet gecikir. Geciken hizmet Kanada için bir sorundur ve Kanada dışına doğru olan sağlık turizmi hareketliliğinin ana sebebidir. ABD özelinde üç farklı grubun değerlendirmesi aşağıda yapılmıştır. • 65 yaş ve üstü bireyler: Teorik olarak 65 yaş üstü tüm Amerikan halkı Medicare kapsamında sigortalıdır ve yine teorik olarak sağlık turizm adayı olarak görülmezler. Ancak Medicare geri ödemelerinde yaşanan kısıtlılıklar ve artan Medicare kapsamlı kişi sayısı bu grup hastalar için daha uzun bekleme sürelerine neden olmaktadır. • Hispanik kökenliler: Hispanik kökenli ABD vatandaşları nüfus artış oranı en yüksek olan gruptur ve obezite gibi temel sağlık sorunlarının en yoğun yaşandığı grubu da oluştururlar. Aynı zamanda köken aldıkları ülkelerde akraba ziyareti veya tatil dönemlerine göre tedavi planlarını yapmaktadırlar. Hispanik kökenli ABD vatandaşları en fazla sağlık turizmi amaçlı ülke dışına çıkışın olduğu sosyo-kültürel gruptur. Bu tercihlerin de kendi kökenlerinin olduğu ülkelerdeki dil kolaylığı, kültürel benzerlik, bilgiye kolay erişimde önemli rol oynamaktadır. • Aşırı kilolu ve obez vatandaşlar: ABD obez ve aşırı kilolu insanların en yoğun olarak bulunduğu ülkelerin başında gelmektedir. Artan obez nüfus bariatrik cerrahiye olan talebi hızla arttırmaktadır ve yüksek maliyetli olan bu tedavi seçeneği için hastalar sınır aşırı yolculuklar yapmaktadırlar. ABD dışına doğru sağlık turizmi sektörü gerek özel gerekse kamu sağlık hizmetlerinde değişen birçok uygulamaya bağlı olarak hızla büyümektedir. Sağlık hizmeti sunumuna yönelik teknolojik gelişmelerin tüm dünyayı kapsaması nedeniyle özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında farklılıklar giderek azalmaktadır. Sağlık turizminin ekonomik büyüklüğündeki artışlar nedeniyle birçok ülke kendi sağlık hizmetlerinin pazarlanması ya da markalaşması adına çalışmalar yapmaktadırlar. H. Ömer TONTUŞ Sağlık Turizmi / Ülkeler Yukardaki tablodan da görülebileceği gibi değişik ülkeler değişik işlemlerde daha cazip görünmektedir. Ancak bu rakamların sağlık hizmeti sunan tesislere yapılacak tıbbi işlem karşılığı ödenecek paket fiyatlar listesi olduğu unutulmamalıdır. Buna ilaveten konaklama ücretleri ve seyahat ücretleri ayrıca hesap edilmelidir. Özellikle refakatçı katılımının olduğu bazı işlemlerde uzun uçuş sürelerinin mecburi olduğu destinasyonlara doğru yolculuk masraflarının fazla olabileceği ve toplam ödeme rakamını olumsuz etkileyebileceği gözden kaçmamalıdır. Amerika sağlık turizmi kapsamında yurtdışına en fazla uluslararası hasta yollayan ülke konumundadır. Deloitte’nin yaptığı araştırmalara göre sağlık turizmi kapsamında ülke dışına en çok hasta gönderen ülkedir ve bu araştırmaya göre 2012 yılında 1.621.000 Amerikan vatandaşı hastalıkları için çözümü yurtdışında aramıştır. Ne var ki çok uluslu bir devlet olan Amerika’da kişiler sağlık turizmi için yurtdışına çıkmak istediklerinde ilk tercihleri kendi anavatanları olmaktadır. Şöyle ki Meksika kökenliler yurtdışında alacakları sağlık hizmetleri için Meksika’yı, İspanyol kökenliler (Latin Amerika kökenliler) Latin ve Güney Amerika’yı, Asyalılar Asya ülkelerini ve Koreliler Güney Kore’yi tercih etmektedirler. Amerikalı uluslararası hastalar daha çok kozmetik cerrahi, kök hücre tedavisi, tüp bebek tedavisi kozmetik dişçilik ve “Obamacare” sağlık sigortası kapsamı altında bulunmayan alanlarda yurtdışı sağlık tedavisi seçeneklerinden faydalanmaktadırlar. Şekil.1’den görülebileceği gibi ABD çıkışlı hasta sayısının artmaya devam edeceği görülmektedir. Tahminlere göre 2017 yılında 16 milyondan fazla hastanın sağlık turizmi kapsamında yurt dışındaki sağlık hizmeti sunucularını tercih edeceği en olası senaryodur. Her bir birey ya da her sigorta kuruluşu için ABD dışına tedavi için yolculuk gerekçeleri farklı olsa da en azından önümüzdeki 10 yıl boyunca sağlık turizmi bir sektör olarak önemli boyutta ekonomik büyüklüğe ulaşacaktır. Milyon Hasta En olası tahmin Olası en yüksek tahmin Olası en düşük tahmin Şekil.1. ABD dışına sağlık turizmi amaçlı seyahat eden hasta sayıları ve 2017 yılına kadar tahminler SATURK Yayınıdır. Tüm telif hakları saklıdır. Sağlık Turizmi / Ülkeler Şekil.2 bir önceki şekle göre artan hasta sayısı için yurtdışına ne kadar ödeme yapılmasının gerektiğine dair bir öngörü tablosudur. Sağlık turizmi kapsamında çıkışların ödemesi ister cepten ödeme ile isterse sigorta poliçeleri kapsamında ödenmiş olsun sonuçta Amerikan kaynaklarından yurtdışı bir işletmeye ödeme yapılması ile sonlanmaktadır. Tahminlere göre 2017 yılında yaklaşık 50 milyar dolar’lık kaynak yurtdışına ödenmiş olacaktır. Milyar Dolar En olası tahmin Olası en yüksek tahmin Olası en düşük tahmin Şekil.2. ABD dışına sağlık turizmi amaçlı seyahat eden hastaların ödedikleri ve 2017 yılına kadar tahminler ABD dışına hastaların sağlık turizmi kapsamında çıkışını arttıran temel sebepler aşağıda listelendiği gibidir: • ABD Dışı Sağlık turizmi hizmet sunum sektörün mükemmelleşmesi: Özellikle peri-operatif dönemde koordinasyon, risk yönetimi, hasta güvenliği tedbirleri, işlem sonrası düzenli takip ve maliyetlerde şeffaflık sağlık turizmi lehine itici faktörler olmuştur. • Sigorta sektörünün ve işverenlerin teşviki: Sağlık sektörünün önemli boyutta ödeme kaynağını oluşturan sigorta sektörü ve işveren açısından bireylerin daha az maliyetli tedavi hizmeti sunan ülkeleri tercih etmesi ekonomik bir kazançtır. Bu durumunun farkında olan aracı kurumlar ya da sağlık hizmet sunucuları daha sofistike programlarla sigorta sektörünün önüne çıkmaktadır. H. Ömer TONTUŞ Sağlık Turizmi / Ülkeler • Diş sağlığı hizmetlerine olan artmış talep: Toplumda yaş ortalaması arttıkça diş tedavilerine olan talep de artmaktadır. Yaşlanma oranı artışı devam edeceğine göre bu talep artışı da devam edecektir. İleriki yaşlarda daha komplike tedavilere gerek duyulmasının önüne geçmek adına erken yaşlarda koruyucu diş hekimliği müracaatı artmaktadır. Amerikan Diş Hekimleri Birliğinin açıkladığı beklenti listesinde önümüzdeki 20 yıl boyunca diş hekimi sayısı azalma trendinde olacaktır. Bu durum her yıl daha fazla kişinin diş tedavisi için uluslarası hasta olarak sınır aşırı tedaviye yöneleceğini göstermektedir. • Günübirlik cerrahi işlemlere yöneliş: Son on yılda günü birlik cerrahi işlemlerin sayısı ABD içinde 3 kat artmış durumdadır. Sadece 2006 yılında 35 milyon hasta bu şekilde opere edilmiştir. Gelişen teknolojik imkanlar sağlık hizmeti sunucularını bu tür işlemleri tercih etmeye yönlendirmektedir. Hastaların da bu yönde tercihlerinin bu işlemi yapabilecek altyapının gelişiminden daha hızlı artması sağlık turizmine olan eğilimi arttırmaktadır. • Kozmetik cerrahiye olan talep artışı: Amerikan ekonomisindeki yavaşlamaya rağmen kozmetik ve plastik cerrahiye olan talep artışı azalmamıştır. Amerikan Estetik Plastik Cerrahi Topluluğu tahminlerine göre Amerikalılar 2007 yılında 13.2 milyar dolar harcamayı kozmetik cerrahi için yapmıştır. Talep artışı Amerika’da imkanlarla karşılanamayacak kadar hızlı olmaktadır ve bu durum yakın gelecekte ABD dışına doğru sağlık turizmi hareketinin artmasına neden olacaktır. • Uluslararası sağlık tesislerinin artan kalitesi ve akreditasyon: Son 100 yıldır sağlık sektörünün lokomotifi olan ABD ile diğer ülkeler arasındaki teknolojik farklılıklar artık çok azalmıştır. Bunun yanında sağlık hizmetlerinde mükemmelliği sağlayan eğitimli uzmanlar ABD’de eğitimlerini tamamladıktan sonra ülkelerine gitmektedir. Bu durum sağlık hizmetlerinde kalite globalizasyonunu sağlamaktadır. • Amerikan iş gücünün artan globalizasyonu: ABD çalışan nüfusunun yarıdan fazlası artık göçmen ailelerin ikinci-üçüncü nesil çocuklarından oluşmaktadır. Bu durum işgücünün tatil ya da dinlenme amaçlı kendilerine ikincil vatan ya da anavatan olarak gördükleri köken aldıkları ülke ziyaretleri sırasında görece daha uygun maliyetli planlı cerrahi ameliyatlarını ve tedavilerini de yaptırmaktadırlar. Ayrıca sigorta planlarında buna olanak veren koşulların konulması işverenler için sigorta maliyetini sigorta kuruluşları için ise geri ödeme maliyetini ciddi oranda düşürmektedir ve dolayısı ile teşvik edilmektedir. • Uluslararası ulaşım maliyetlerinin çok düşmesi: Son 20 yıldır havayolu taşımacılığı fiyatları ciddi oranda düşmüştür. Bunun yanında yüksek sezon dönemleri dışında havayolu firmaları çok ciddi indirimler yaparak seyahati teşvik etmektedirler. Bunun yanında Türkiye gibi medikal turizm teşviki kapsamında belirli ameliyatların ya da tıbbi işlemlerin yapıldığı seyahatlerde bilet ücretini iade etmesi önemli bir faktör olmaktadır. • Sağlık poliçelerinde işverenlere sunulan yeni teklifler: Sağlık reformu ile birlikte sigorta şirketlerinin sorumlulukları artmaktadır. Aynı reformlar sonrasında işveren sigorta prim ödemeleri değişmez veya artarken çalışan primleri azalmaktadır. Bunun sonucunda poliçelerde çeşitlilik artmış ve daha dar koruma kalkanı sağlayan sigorta poliçeleri daha kışkırtıcı promosyonlarla teşvik edilmektedir. İşverenlerde kendilerine olan maliyetin azaltılması için çalışanlarına daha dar kapsamlı sigortaları yaptırmaktadır. Bu durum erken dönemde cepten ödeme oranını artırma ile sonuçlanacaktır. Çalışanlar doğal olarak aldıkları pozisyon ile kendilerine olan maliyeti azaltmak için poliçe kapsamı dışındaki işlemleri sınır aşırı alma eğilimine gitmektedir. İşveren destekli/katkılı ve daha ticari yaklaşımla hazırlanmış poliçelerin çığ gibi büyüyeceği öngörülmektedir. • ABD sağlık sistemi reformu: Temel yararlanım koşulları olarak listelenebilecek sigorta kapsamı işlemler listesi yeni yasal düzenlemeler ile daralacaktır. Koruyucu hekimliğin daha ön plana çıkacağı yeni sistem özellikle kozmetik ve dental tedavileri kapsam dışı bırakacaktır. SATURK Yayınıdır. Tüm telif hakları saklıdır. Sağlık Turizmi / Ülkeler Bu durum hastaların sağlık hizmetini yurtdışından alma yönünde eğilimlerinin artmasına neden olacaktır. • Devlet destekleri: Birçok ülke ekonomik katkı değeri çok yüksek olan sağlık turizmi için teşvikler yayınlamaktadır. Bunlar arasında ücretsiz yolculuktan tedavi sonrası geleneksel dinlence tatili öneren ülkelere kadar geniş bir yelpaze vardır. Bunların yanında uluslararası sağlık turizmi hastasına hizmet sunan sağlık tesislerine vergi indirimi veya yatırım desteği gibi devlet katkılarının sağlanması yatırımcıların sağlık turizmi temalı sınır ötesi kampanyalar yapmasını sağlanmaktadır. Bu durum ABD vatandaşları için teşvik edici olmaktadır. Grafik.3. Amerika Birleşik Devletlerinde Sağlık Turizmine Etki Eden Faktörler ABD Dışına Hasta Çıkışının Nedenleri ABD ‘ye Hasta Akışının Nedenleri • Dünyanın en pahalı sağlık hizmetini sunan ülkesi olarak kabul edilmektedir. • Sağlık turizmi kapsamında öncü olmasına rağmen oluşturulmuş bir sağlık turizmi yapısı ve yasal dayanağı yoktur. Diğer ülkelerde ofisler ya da sağlık tesisleri açmış hastane grupları nedeniyle uluslararası bilinirliliği çok yüksektir. • Yaşanan ekonomik sıkıntılar daha uygun fiyatta tedavi sunan ülkelere gitmeyi teşvik etmektedir. • Çoğu zaman sağlık alanındaki teknolojik gelişimlerin lideri ve bu nedenle teknolojik bakımdan oldukça güçlü bir ülkedir. • • Amerika’da hekimler dünyada saygınlık oluşturan ve talep edilen oldukça iyi bir eğitim sistemi sonunda mezun olan donanımlı bireylerden oluşmaktadır. Amerika’da yaşayan sigortasız kesim, bakım maliyetlerini Amerika’da karşılamakta zorluk çekmekte ve daha uygun fiyatta bakım sunan ülkeleri tercih etmektedirler. • Sigorta şirketlerinin paket uygulamaları kapsamında sağlık turizmi ele alınmaktadır. • Tıbbi bakım maliyetleri yüksektir. • Uluslarası politikte zaman zaman prestij sorunu yaşamaktadır. • Akreditasyon sistemlerinin sahibi olmaları nedeniyle sektörün kural koyucusu pozisyonundadır. • Her ne kadar fiyatları yüksek olsa da sağlık turizmi kapsamında sağlanan gelir günden güne artmaktadır. • • • Sağlık kurumlarının önemli bir kısmı çeşitli akreditasyon sistemleri ile akreditasyonu gerçekleştirilmiştir ve yüksek kalite standartlı sağlık hizmeti sunulmaktadır. Uluslararası prestijli sağlık kurumlarının arasındaki rekabet sağlık hizmeti sunum kalitesini yükseltmektedir. Aşağıdaki tablodan (Tablo.3) örnekleri görülebileceği gibi ABD sigorta kuruluşları kendi ülkeleri dışındaki sağlık hizmet sunucuları ile anlaşmalar yapabilmektedirler. Bu sayede geri ödeme finansmanlarında çıkar sağlamaktadırlar. ABD’den uçuş maliyetleri ve uçuş süreleri göz önüne alındığında Türkiye’nin daha iyi bir seçenek olduğu aşikardır. H. Ömer TONTUŞ Sağlık Turizmi / Ülkeler Sigorta Kuruluşu Eyalet Anlaşma yapılan yurtdışı kuruluk Anlaşmanın Özeti Serigraph Inc firması çalışanları elektif cerrahi işlemler için Delhi ve Bangalore yerleşimli Apollo Hastanelerine gönderilecek. Anthem Blue Cross & Blue Shield (WellPoint) Wisconsin Apollo Hospital, Hindistan JCI akredite diğer Apollo Grup hastaneleri tedavileri de kabul edilecek Anlaşma 700 hasta için geçerli olacak Seyahat, konaklama ve tedavi giderleri gibi tüm mali işlemler Anthem tarafından yapılacak United Group Program Blue Shield & Health Net Blue Cross Blue Shield Florida Bumrungrad, Tayland Apollo Hospital, Hindistan Cepten ödemeli yada mini-med sigorta kapsamında 200.000’den fazla sigortalı bireylerinin Tayland ve Hindistan’da tedavileri koordine edilecek 20.000 hastayı kapsayacak bir anlaşma Kaliforniya South Carolina Meksika Bumrungrad, Tayland Yasal yollarla gelmiş Meksika kökenli insanları çalıştıran işverenler için geliştirilmiş bir program Companion Global tarafından sigortalanmış hastaların poliçeleri seyahat giderlerini de kapsıyor ise Tayland’a gönderilecekler Ayrıca hastaların toplam iki kez takip amaçlı kontrollerini de kapsayacak Tablo 3. ABD sigorta firmaları ile uluslarası sağlık hizmeti sunucusu kurumlar ile yapılan anlaşma örnekleri ABD sağlık sistemleri konusunda çok başarılı ve prestijli kurumlara sahip olmasına karşın son yıllarda daralan ekonomik piyasalar hem geri ödeme kurumlarının hem de cepten ödeme yapan bireylerin maliyet faktörünü daha fazla göz önüne aldıkları görülmektedir. Aşağıdaki tablodan (Tablo.4) görüleceği gibi Karayipler’den, Uzak Doğu’ya, Latin Amerika’dan Türkiye’ye kadar değişik kalitede sağlık hizmeti sunucularından örneklerden görüleceği gibi sağlık turizmi amaçlı seyahatler Amerikan ekonomisine dolaylı yoldan (maliyet azalımı) katkı sağlamaktadır. SATURK Yayınıdır. Tüm telif hakları saklıdır. Sağlık Turizmi / Ülkeler Ülke Tedavi Türü ABD lehine azalan maliyet oranı Bağımlılık tedavisi %40 Barbados IVF %45 Brezilya Kozmetik cerrahi %20 Kosta Rika Diş tedavileri %60 Hindistan Kalça protezi %60 Malezya Check-Up tarama %70 Türkiye LASIK Göz Cerrahisi %50 Antigua Tablo 4. Bazı ülkelerde yapılan tedavileri ABD ortalamasına göre maliyet oranlar 2014 yılında ülkemize toplam 4.028 Amerikalı uluslararası hasta sağlık hizmeti almak için gelmiştir. Bu uluslararası hastaların 1.788’i sağlık turizmi kapsamında ülkemizdeki hastanelerde tedavi olmak amacıyla gelirken, 2.240’ı turistin sağlığı kapsamında ülkemizde sağlık hizmeti almışlardır. Amerikalı uluslararası hastalar Türkiye’deki tedavilerini en fazla Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları branşında almışlardır. Bu branştan sonra Amerikalılara ülkemizde en fazla sağlık hizmeti verilen branşlar ise sırasıyla Ortopedi ve Travmatoloji ve Dahiliye branşlarıdır. Amerikalı uluslararası hastaların alacakları sağlık hizmetleri için en fazla tercih ettikleri il ise 1.764 kişi ile İstanbul ilidir, bu ilin ardından en fazla tercih edilen iller ise İzmir ve Adana’dır. Amerikalı uluslararası hastalar 2014 yılında ülkemizi sağlık hizmeti almak ve tedavi olmak amacıyla en fazla Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında tercih etmişlerdir. 2014 yılında ülkemize Amerika’dan gelerek sağlık hizmeti alan uluslararası hastaların dağılımlarına ilişkin grafikler aşağıdaki gibidir: Nöroloji Genel Cerrahi Kardiyoloji Deri ve Zührevi Hastalıkları Göz Hastalıkları Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Kadın Hastalıkları ve Doğum Dahiliye Ortopedi ve Travmatoloji Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları 74 112 125 218 234 236 264 286 311 616 0 100 200 300 400 500 600 700 Grafik 1: 2014 Yılında Amerikalı Uluslararası Hastaların En Fazla Sağlık Hizmet Aldıkları İlk 10 Branş 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1764 657 İSTANBUL İZMİR 486 ADANA 321 290 ANKARA MUĞLA Grafik 2: 2014 Yılında Amerikalı Uluslararası Hastaların En Fazla Sağlık Hizmeti Aldıkları İlk 5 Şehir H. Ömer TONTUŞ