Slayt 1

OMURGASIZ
HAYVANLAR
Böceklerde Kanat
Hayvanlar aleminde kuşlar ve yarasalar
dışındaki gruplardan yalnız böceklerde
kanat vardır. Kanatlar böcekleri eklem
bacaklılar, hatta tüm omurgasız hayvanlar
içinde farklı kılan yapılardır.
Böceklerin kanatları üye değildir.
Vücut çeperinin dışa doğru büyüyüp dışa
doğru büyüyüp genişlemesiyle oluşan deri
kıvrımıdırlar. Üst üste gelen iki kutikula
tabakasının birbiriyle sıkı bir şekilde
kaynaşmasından meydana gelirler. Kanatların
iki tabakadan oluştukları yalnız kanat
damarlarının geçtiği yerlerde bellidir. Diğer
yerlerde bir tabaka görünümündedir. Kanat
damarlarının kan dolaşımıyla hiçbir ilgisi
yoktur. Bunlar kanatların gerginliğini ve
sağlamlığını temin ederler.
Apterygota grubunda primer olarak kanat
bulunmaz. Pterygota’nın birçoğunda kanatlar iyi
gelişmiş olduğu halde, bazılarında sonradan
kaybolmuştur. Örneğin pterygota’dan bitler,
pireler ve tahtakurularının erginlerinde de kanat
yoktur. Bazı böceklerin de sadece belirli
formlarında kanat görülür. Örneğin termitlerin
yalnız erkekleri kanatlıdır. Bunlarda çiftleştikten
sonra kanatlarını kopararak atarlar. Karıncalarda
da durum böyledir. Genç kraliçe ve erkekte
kanat vardır. Çiftleştikten sonra koparılarak
atılır. Yuva kuracakları zaman yeniden
kanatlanırlar.
Kanatlar böceklerin birçoğunda şekil
ve yapı bakımından çok değişikliğe
uğramışlardır. Böcek takımlarının
birçoğu bu değişikliklerle karakterize
edilirler. Örneğin İkikanatlılar
(Diptera) , Kınkanatlılar (Coleoptera)
, Pulkanatlılar (Lepidoptera) ,
Zarkanatlılar (Hymenoptera) ,
Sinirkanatlılar (Neuroptera) gibi.
Kanatların hareketi kaide kısımlarındaki
kaslarla sağlanır. (Şekil 11.17 A, B) .
Böceklerdeki kanatlar besin bulma,
düşmandan kaçma, çiftleşme, yumurta
koyma ve yuva açma gibi etkinliklerde
böceklere büyük kolaylıklar sağlamaktadır.
Böceklerde kanadın ön kenarına costal
kenar , arka kenarına anal kenar ve uç
tarafına ise apical kenar adı verilir. Kanat
damarlarının şekli, sayısı ve bağlantıları
çoğu zaman türlerin kendilerine özgü
desen içerdiğinden, kanat damarları
türlerin ayrımında kullanılırlar. Genel
olarak kanat damarları iki gruba ayrılırlar.
A-Boyuna Damarlar: (Şekil 11.18):
Bunlar ön kenardan itibaren
aşağıdaki isimleri alırlar.
B- Enine Damarlar (Şekil 11.18) : Bunlar gerçek
anlamda damar değillerdir. Kanadı oluşturan zarların
katlanması ile ortaya çıkan kalınlaşmalardır. Boyuna
damarlar arasında bulundukları yerlere göre şu isimleri
alırlar:
h
: Humeral …… C - Sc arası
r
: Radial ……... R1 - R2 arası
s
: Sectoral…… R3 - R4 arası
r-m : Radiomedial.. R5 – MA1 arası
m
: Medial……....MA – MP1 arası
m-c : Mediocubital..MP – CU1 arası
cu-a : Cubitoanal….CU2 – IA arası
BURAK ERTÜRK
www.cilginbiyologlar.com