ENERJİ Kinetik Enerji Potansiyel Enerji Funda Aslan 2007-08 Enerji Nedir? Enerji, “iş yapabilme yeteneğidir”. İş yapabilmek için enerjiye ihtiyaç vardır. İş yapıldığında, enerji bir formdan diğerine dönüşür. Enerji birimi joule (J)’dür. Enerji türlerine örnekler: Kinetik Enerji (KE) Hareket eden bir cismin, bu hareketi nedeniyle sahip olduğu enerjiye kinetik enerji denir. Cisme kuvvet uygulanarak iş yapılınca cisme bir enerji kazandırılmış olur. Bunun sonucunda da cismin sürati artar ve böylece kinetik enerji kazanmış olur. Kinetik Enerji (KE) Yüksek yerden yuvarlanan kayanın, tabancadan atılan merminin, akarsuyun, hareket halindeki taneciklerin, fırlatılan bir füzenin, koşan sporcunun sahip olduğu enerji kinetik enerjidir. A B Top, hangi durumda kutuyu daha çok sürükler? Neden? Hangi durumda topun kinetik enerjisi fazladır? Neden? A B Top, hangi durumda kutuyu daha çok sürükler? Neden? Hangi durumda topun kinetik enerjisi fazladır? Neden? Cisimlerin sürati ya da kütlesi artarsa kinetik enerjileri de artar. http://www.glenbrook.k12.il.us/gbssci/ phys/mmedia/qt/momentum/precthoi .html Potansiyel Enerji (PE) Cisimlerin hareket halinde olmadıkları durumlarda sahip oldukları enerjiye potansiyel enerji denir. - Cisimlerin durumları nedeniyle sahip oldukları enerjidir. - Depolanmış enerjidir. - Potansiyel enerjiye sahip olan cisimler serbest bırakıldıklarında bu, kinetik enerjiye dönüşür. Potansiyel Enerji (PE) Barajlarda birikmiş suyun, yerden belli bir yükseklikteki cismin, sıkıştırılmış ya da gerilmiş yayın potansiyel enerjisi vardır. Potansiyel Enerji (PE) Çekim Potansiyel Enerjisi Cismin yüksekte bulunması nedeniyle sahip olduğu enerjidir. Yerde bulunan bir cismi, h kadar yükseklikteki bir noktaya çıkarmak için yer çekimine karşı iş yapılır. Bu iş sonucunda, cisim yapılan iş kadar enerji kazanır. h F Çekim potansiyel enerjisi, cismin ağırlığına ve cismin yerden yüksekliğine bağlıdır. Çantanız daha ağır olsaydı ne olacaktı? Peki ya… Çantanızı daha yüksek bir yere koysaydınız ne olacaktı? Potansiyel Enerji (PE) Esneklik Potansiyel Enerjisi Esnek cisimlerin sıkışma ve gerilmesi sonucunda sahip oldukları enerjidir. Sıkıştırılmış ya da gerilmiş yayın önüne bir cisim koyup yayı serbest bıraktığımızda cismin hareket etmesinin sebebi de esneklik potansiyel enerjisidir. Esneklik potansiyel enerjisi, yayın sıkışma (veya ,gerilme) miktarı ve yayın esneklik özelliğine bağlıdır. Kinetik ve Potansiyel Enerji Birbirine Dönüşebilir Mi? Kinetik ve Potansiyel Enerji Birbirine Dönüşebilir Mi? Kinetik ve Potansiyel Enerji Birbirine Dönüşebilir Mi? Kinetik ve Potansiyel Enerji Birbirine Dönüşebilir Mi? Enerjinin Korunumu Enerji, bir türden diğerine dönüşebilir; ancak hiçbir zaman yok olmaz! Enerji dönüşümü sırasında, bir tür enerji azalırken başka bir tür enerji artar. Böylece, toplam enerji (mekanik enerji) sabit kalır. Enerji yok edilemez, yoktan var edilemez! Haydi Soruları Cevaplayalım! 1. Şekle göre, aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Hangi konumda iken topun kinetik enerjisi en fazladır? b) Hangi konumda iken topun potansiyel enerjisi en fazladır? c) Hangi konumda iken topun kinetik enerjisi sıfırdır? d) Hangi konumda iken topun potansiyel enerjisi sıfırdır? 2. Aşağıdaki durumların hangisinde potansiyel enerji değişmez? A) B) C) D) Yerden rafa konan bir kitabın Ağaçtan yere düşen bir meyvenin Çatıdan yere düşen bir kiremitin Yatay masada hareket ettirilen oyuncak arabanın