Bilgisayara Giriş I Öğr. Gör. Engin OĞUZAY Bilgisayarlar Her türlü bilgiyi saklamamızı, bunlar arasında işlemler yapabilmemizi ve saklanan bilgilere ulaşmamızı sağlayan ve tüm bu işlemleri "çok hızlı" yapan elektronik cihazlardır. Çok Hızlı İşlem Yapar Ortalama bir bilgisayar saniyede milyarlarca işlem (toplama,çıkarma gibi sayılararası işlemlerden her türlü bilgiyi saklamaya kadar) yapar. Bilgisayar Programları Bilgisayarlar tüm bu işlemleri bir takım "bilgisayar programları" ile yaparlar. Bu programları kullanarak bilgisayarlarda analizler yapabilir, yazı yazabilir yada oyun oynayabiliriz. İletişim Teknolojisi Birbirinden uzakta bulunan bilgisayarların birbirleriyle bazı özel tanımlı kurallar kullanılarak haberleşmesini ve kendi aralarında birinden diğerine bilgi aktarımını olanaklı kılar. Bilgisayarlararası Haberleşme Telefon hatları, özel kablolar, elektromanyetik dalgalar, uydu bağlantıları vb. gibi birçok farklı iletişim ortamı yoluyla yapılabilir. Teknolojik gelişmeler Mikrodalga fırın, buzdolabı vb. gibi kullandığımız birçok cihazı "zeki" ve "birbirleriyle konuşabilen -iletişimde bulunabilen-" cihazlar haline getirmektedir. Teknolojik gelişmeler Bu cihazlar, çevresiyle haberleşip bilgi alabilmekte, karar verebilmekte ve diğer cihazlarla haberleşebilmektedir. Tüm bu sistemlerde, bilgisayarların ve bilgisayar teknolojilerinin "dışardan görünmeyen" bir şekilde entegrasyonu yatmaktadır. 21. Yüzyıl, klasikleşmiş tanımıyla, Bilgi Teknolojileri Çağı olacaktır. Bilgisayar Okuryazarlığı Bilgisayar okuryazarlığı, bir insanın bilgisayarı artık klasikleşmiş birtakım işler için kullanabilmesi ve bilgisayar teknolojisi kullanılan diğer sistemleri kullanmaya kolayca adapte olması demektir. Bilgisayar okuryazarı bir insan; Kişisel bilgisayarları fazla zorlanmadan kullanabilmeli, bilgisayarlarda temel bazı işlemleri yapabilmelidir. İnternet Bilgisayarlar, internet kullanmanın temel araçlarıdır. Artık standartlaşmış fonksiyonları ve farklı işletim sistemlerinde dahi olsalar, birbirine benzer çalışma prensipleri vardır. İnternet’ten Her türlü bankacılık işlemleri Alışveriş Eğitim-Öğretim TV,Gazete,Radyo Vs.. Bilgi Okuryazarlığı Hızlı gelişen internet teknolojilerinin hayatın bir parçası olduğu düşünülürse, ülkelerin "bilgisayar kullanmayı bilen" nüfusu arttıkça bu teknolojileri daha verimli, üretime dönük ve gerçekçi kullanacaklarını söyleyebiliriz. Bilgisayar okuryazarlığı, 21. yüzyılda, artık "normal okuryazarlık kadar önemli" bir hale gelmiştir. Bilgi Okuryazarlığı Bilgi okuryazarlığı, bilgisayar okuryazarlığının tamamlayıcısıdır. Bilgisayar ile yapılan işlerin "anlayarak" yapılması ve bilginin "yorumlanması" evrelerini içerir. İnternet çok fazla miktarda bilgi barındırır. Bilgi okuryazarı olan bir insan, internet ve bilgisayar teknolojisinin temel kavramlarını bilir ve bu bilgi denizinde kaybolmaz. 21. Yüzyılda Başarılı İnsan; Aradığı bilgiyi en hızlı bulan, onu özümseyip kullanan ve yorumlayıp sonuç üretendir. 10 Dakika Ara… Bilgisayarın Tarihi İnsanlık tarihinde hiçbir endüstri bilgisayar endüstrisi kadar hızlı gelişmemiştir. Günümüzde bilgisayarın girmediği hiçbir sektör kalmamıştır. Hatta günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası olmaya başlamıştır. ABACUS M.Ö. 600 'de hareketli parçalara sahip ilk hesap makinesi. (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) 1671 yılında Gottfried von Leibniz, zaman alıcı ve rutin aritmetiksel işlemleri kendisinin yerine yapacak bir makine tasarlamıştır. Leibniz’in geliştirmiş olduğu araç, tekrarlı toplama işlemlerini yaparak, iki sayının çarpımını bulabiliyordu. Bunun dışında çıkarma, bölme ve karekök alma işlemlerini de gerçekleştirebiliyordu. Bu aracın adı Gottfried Wilhelm von Leibniz Step Reckoner’dı ve hiçbir zaman yaygın bir kullanımı olmamıştır. Leibniz, bilgisayarın temel çalışma prensibi olan ikili sistemin de öncülerindendir. (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) Bu sisteme göre, derecelendirilmiş bir tekerleğin, çeşitli pozisyonları, farklı basamaklara karşılık geliyordu. Tekerleğin gerektiği kadar döndürülmesi ile, sonuçlar elde ediliyordu. Leibniz’in “Step Reckoner”ı (daha sonra “Leibniz Wheel” olarak adlandırılan ve 4 işlem yapabilen hesaplama aracı) (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) Leibniz’in geliştirmiş olduğu hesaplama aracı (Step Reckoner) daha önce de belirttiğimiz gibi hiçbir zaman yaygın bir kullanım alanı bulamamıştır. Bunun üzerine Leibniz 1673’te çalışmalarına devam ederek geliştirmiş olduğu aracı tekrar gözden geçirerek hemen hemen aynı özellik ve yeteneklere sahip “Leibniz Wheel” olarak adlandırılan aracını geliştirmiştir. Leibniz Wheel (Leibniz Çarkı) (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) Leibniz’in Leibniz Wheel adlı hesaplama makinesi Pascal’ın Pascaline adlı hesaplama makinesi (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) 1678’de Pierre Grillet, John Napier’in ve Blaise Pascal’ın makinelerinden esinlenerek bir hesap makinesi geliştirmiştir. Bu makine Napier’in çubukları ve Pascal’ın makinesinin mekanizmalarını bir arada kullanarak toplama, çıkarma işlemlerini gerçekleştiriyordu. Bu araç diğer iki araca göre çok daha küçük ve hafifti bu özelliği aracın ilk taşınabilir hesap makinesi olmasını sağlamıştır. Grillet’in taşınabilir hesap makinesi (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) Jacquard kendi dokuma tezgahlarında bir desenden birden fazla ve hızlı olarak dokumak için kartlar üzerine desen ve renkleri ikili sistem (0,1) mantığı içerisinde tanımlayarak dokuma tezgahlarını programlama yoluna girmiştir. Jacquard, dokuma tezgahını denetleyen ve delikli kartlar esasına göre çalışan bir mekanizma kurmuştur. Her karttaki delik kalıbı kullanılacak ipliğin rengini belirliyordu. Çalışanların konumu da kartlara göre belirleniyor böylelikle de makinanın çalışması kontrol ediliyordu. Delikli kart Joseph-Marie Jacquard (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) Jacquard’ın delikli kartlar ile çalışan programlanabilir dokuma tezgahı Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) 1820 de Charles Xavier Thomas, Leibniz’in makinesini geliştirmiştir. Thomas’ın bilgisayarın gelişimine olan etkisi, ilk kez bir hesaplama makinesinin ticari olarak üretilip satılması yönünde olmuştur. Charles Xavier Thomas Arithmometer (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) Arithmometer (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) Analitik Makine, buhar enerjisiyle çalışacak, dişlilerden, sayaçlardan ve bağlayıcılardan meydana gelecek, delikli kartlar yardımıyla denetlenecekti. Analitik Makine, temel olarak iki bölümden meydana gelecekti; kullanılacak sayıların ve ara sonuçların depolanacağı bir bellek – memory ve işlemleri gerçekleştiren bir işlemci – processor. Ancak mali olumsuzluklar ve tasarındaki bazı aksaklıklar bu aracın geliştirilmesini engelledi. Analitik Makine diğer geliştirilecek olan araçlar için önemli bir hareket noktası oluştur. Özellikle bellek ve işlemci kavramları bundan sonraki gelişmelerde oldukça önemli bir yer tutacaktır. Babbage’nin tasarlamış olduğu Analitik Makine ilk genel amaçlı bilgisayardır. Charles Babbage (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) 1830 yılında, Augusta Ada King adlı bir bayan, bilgisayar tarihinin ilk programını hazırlayarak bir aracın çalışması için uygulamıştır. King Babbage’nin tasarladığı fakat geliştiremediği Analitik Makine’nin çalışması için gereken programı hazırlamış, ancak oda bu makinenin geliştirilmemesi nedeniyle kullanılamamıştır. King, in hazırlamış olduğu yazılım, daha sonraki yıllarda bilgisayarların yazılım bölümü için önemli bir başlangıç olacaktır. Bu tarihten itibaren bilgisayarlar sadece donanım ile değil yazılım ile de çalışır hale getirilecektir. 1979 yılında bu bayanın adı bir bilgisayar programına verilmiştir. (ADA Programlama Dili) Augusta Ada King (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) Difference Engine – Fark Makinesi (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) Difference Engine – Fark Makinesi (Bilgisayarın Tarihi 1642 - 1854) Analytical Engine – Analitik Makine Blaise Pascal (1642) 1642 İlk ticari mekanik (dişli çarklardan oluşan) hesap makinesi Blaise Pascal tarafından icat edildi. Sadece toplama ve çıkarma yapabilen bu makineden 50 adet satılabildi. Leibnitz (1671) 1671 Blaise Pascal tarafından yapılan makineye çarpma, bölme, karekök işlemleri LEIBNITZ tarafından geliştirildi. Charles Babbage (1820) 1820 Charles Babbage tarafından analitik makine; delgi makinesi ünitesi, bir mekanik sayı işlemcisi, kontrol ve depolama üniteleri olan bir makineydi. Şair Lord Byron (1842) 1842 Şair Lord Byron 'un kızı Augusta Lovelace Charles Babbage tamamlayamadığı analitik makine için bir programa dili geliştirdi. Tarihte ilk programlamacı olarak yerini almıştır. Herman Hollerith (1890) 1890 Herman Hollerith 'in geliştirdiği makine bir kart üzerine açılan disketlerin elektriksel alanda algılanması yoluyla çalışmaktaydı. Tabulating Machine Company (1911) 1911 Hollerith 'in kurmuş olduğu "Tabulating Machine Company" şirketi başka iki firma ile birleşerek "Computing Record Company" adını almıştır. International Business Machines Corporation. IBM (1924) 1924 yılında "Computing Record Company" şirketinin ismi IBM (International Business Machines Corporation) olarak değiştirildi. Electronic Numerical Integrator and Calculator (ENIAC) 1946 1946 yılında ENIAC tarafından saniyede 5000 aritmetik işlem yapma özelliği ile o zamanki çok yüksek hıza ulaştı. ENIAC ENIAC ENIAC ENIAC Teknolojide olan gelişmeler belirli bilgiler birikmesi niteliğinde olduğundan bilgisayar tarihi eski tarihlerde yapılmış olanların üzerine son 56 yıl içerisinde hızlı gelişmeler göstermiştir. Bilgisayarların bu süreç içerisindeki gelişimi aşağıdaki gibi kuşaklara ayrılmıştır. Bilgisayar Nedir? Bilgisayar; karmaşık ve tekrarlı işlemleri hızlıca ve hassasiyetle yapabilen, mantıksal bağlantılara dayalı karar verebilen elektronik makinelerdir. Kısaca bilgisayarlara veri işleme makineleri diyebiliriz. Bilgisayarlarda üç birim bulunur. Bunlar girdi (input), işlem (process) ve çıktı (output) birimleridir. Bilgisayara Giriş I Öğr. Gör. Mustafa Kara 19 Ekim 2005 Birinci Kuşak Bilgisayarlar (1946-1959) İlk programlama dili makine dilinde yazılmaya başlandı ve bilgiler bellekte saklanıyordu. İkinci Kuşak Bilgisayarlar (1959-1964) İlk dönemde kullanılan Vakum Tüplerinin yerine transistörler kullanılmaya başlandı. Bununla beraber daha hızlı ve daha az elektrik harcamaktaydı. ASSEMBLER makine dili kullanılmaktaydı. Üçüncü Kuşak Bilgisayarlar (1964-1970) Transistörler bir araya getirilerek Entegre Devreler yapıldı. İlk Merkezi İşlem birimi CPU yapıldı. Dördüncü Kuşak Bilgisayarlar (1970-..) İşlem ve kontrol birimlerinin tümünün bir arada bulunduğu chipler geliştirildi. Beşinci Kuşak Bilgisayarlar (..-..) Yapay zeka yapma yönünde çalışmalar yapılmaktadır. Teknolojik Öngörüler (!) Popüler mekanik dergisi tarafından 1949 yılında yapılmıştır. Dergiye göre gelecekteki bilgisayarların ağırlıkları 1.5 tondan daha ağır olmayacaktır” denmektedir. Bu tahminin yapıldığı tarihlerdeki bilgisayarlarda binlerce vakum tüpünün kullanıldığı, boyutlarının ise binalarla yarıştığı unutulmamalıdır. Teknolojik Öngörüler (!) Bill Gates’ten geliyor. Gates, 1981 yılındaki öngörüsünde, “gelecekte insanlara 640 KB’lık bir belleğin yeteceğini” ve “grafiksel kullanıcı arayüzlerinin herhangi bir avantajını göremediğini” belirtmiştir. Gates, bunları söylediğinde ise Xerox şirketinde Alto adında farklı bir proje üzerinde çalışıyordu. Alto, Grafiksel kullanıcı arayüzü olan pencere tabanlı yeni bir bilgisayar sistemiydi. Teknolojik Öngörüler (!) Fakat Xerox bu projenin başarılı olamayacağını düşünerek bu bilgisayarları pazarlamaktan vazgeçti. Daha sonra bu proje Apple şirketi tarafından satın alındığı ve Macintosh adıyla 1984 yılında pazara sunuldu. Bill Gates’in grafiksel kullanıcı arayüzlerinde bir avantaj görebilmesi için ise aradan 11 yıl geçmesi gerekiyordu ve sonunda, Microsoft kullanıcıları 1995 yılında, grafiksel bir kullanıcı arayüzlü ve pencere tabanlı bir sistem olan Windows’95 ile tanışabildiler. 3 TEMEL İŞLEM İŞLEME GİRİŞ FARE KLAVYE SES KARTI MODEM SCANNER CD/DVD MİKROFON ÇIKTI İŞLEMCİ CHIPSET VERİYOLLARI GENİŞLETME SLOTLARI BELLEK PİL MONİTÖR PRİNTER FAX MODEM SES KARTI SPEAKER GİRİŞ/ÇIKTI ELEMANLARI DİSKET SÜRÜCÜ HARDDİSK SÜRÜCÜ MODEM NETWORK KARTI CD RECORDER DESTEK ELEMANLARI GÜÇ KAYNAĞI SWITCH BOX UPS KASA MİKROİŞLEMCİ BİLGİSAYARDAKİ ARİTMETİK VE MANTIK İŞLEMLERİNİ YAPAN, KOMUTLARIN ÇALIŞTIRILMASINI SAĞLAYAN ELEMANDIR. ÖRNEĞİN INTEL INTEL PENTIUM II MOTOROLA 68000 ZILOG Z80 AMD 686 PR233 HARİCİ VERİYOLU İŞLEMCİLER DIŞARIDAN BİLGİYİ ALIP İŞLER VE SONUCU BİR ÇIKTI CİHAZINDAN GÖSTERİR. BÜTÜN BİLGİ TAŞIYAN ELEMANLAR İŞLEMCİYE BAĞLIDIR. BİLGİNİN TAŞINMASI HARİCİ VERİYOLLARI İLE GERÇEKLEŞİR. BUNLAR ANAKART ÜZERİNDEKİ BAKIR YOLLAR VEYA PARALEL YASSI KABLOLAR OLABİLİR. İŞLEMCİ-BELLEK İLİŞKİSİ İŞLEMCİ BİRKAÇ BYTE’TAN FAZLA BİLGİ SAKLAYAMAZ. BU NEDENLE İŞLEMCİNİN ÇALIŞABİLMESİ İÇİN RAM BELLEKLERE İHTİYAÇ VARDIR. İŞLEMCİ GEREKLİ BİLGİLERİ RAM’DEN OKUR VE İŞLEM SONUÇLARINI RAM BELLEĞE YAZAR. İŞLEMCİ-BELLEK İLİŞKİSİ İŞLEMCİNİN RAM’DEN HANGİ BİLGİLERİ ALACAĞI VE İŞLEM SONUÇLARINI NEREYE YAZACAĞI ADRESLERLE BELİRLENİR. RAM BELLEKTE HER BİLGİ BELİRLENEN BİR ADRESTE BULUNUR. RAM BELLEK İŞLEMCİNİN HESAP DEFTERİ GİBİDİR. DEVAMLI BURADAN BİRŞEYLER OKUR, SİLER, YAZAR... İŞLEMCİLER VE ÖZELLİKLERİ INTEL’IN 4004 İSİMLİ 4 BITLIK İŞLEMCİSİYLE, 1971 YILINDA SERİ ÜRETİM BAŞLAMIŞTIR. ARTAN ÜRETİM MİKTARLARIYLA FİYATLAR DÜŞMÜŞ VE GELİŞEN PROGRAMLAR SAYESİNDE DEVAMLI DAHA GÜÇLÜ İŞLEMCİLERE GEREK DUYULMUŞTUR. INTEL 8086 INTEL’İN İLK 16 BİTLİK İŞLEMCİSİDİR. 29.000 TRANSİSTÖRDEN OLUŞMUŞTU. 16 BIT DATA VERİYOLU VE 20 BIT ADRES VERİYOLU VARDI VE 1MB’LIK BELLEK KULLANABİLİYORDU. 4.77-10 MHZ HIZLARINDA ÇALIŞTI. BU İŞLEMCİNİN BİR KOSURU VARDI: O DÖNEME GÖRE ÇOK GÜÇLÜ VE PAHALI İDİ. INTEL 8088 8086’NIN PAHALI OLMASINDAN DOLAYI INTEL DAHA UCUZ OLMASI İÇİN 8 BITLIK UCUZ BİR İŞLEMCİ ÜRETTİ:8088 DİĞER ÖZELLİKLERİ TAMAMEN 8086 İLE AYNI İDİ. AYNI PROGRAMLARI KULLANABİLİYORLARDI. INTEL 80286 1982 YILINDA SATIŞA SUNULAN 286, 12 MHZ’DE ÇALIŞABİLİYORDU. 24 BIT ADRESLEME YAPABİLİYORDU. IBM İLK KİŞİSEL PC AT’Yİ BU İŞLEMCİYİ KULLANARAK ÜRETTİ. 16 MB’A KADAR BELLEĞİ KULLANABİLİYORDU. INTEL 80286 SANAL BELLEK KULLANABİLMESİYLE WINDOWS TABANLI PROGRAMLARIN ÜRETİLMESİ HIZLANMIŞTIR. SANAL BELLEK, HARRDİSKİN RAM BELLEK GİBİ KULLANILABİLMESİDİR. GERÇEK VE KORUMALI MODDA ÇALIŞABİLİYORDU. GERÇEK MOD BU MODDA 286 BİR 8086 GİBİ ÇALIŞABİLİYOR VE SADECE 1MB BELLEK ADRESLENEBİLİYOR. ESKİ 8086 PROGRAMLARINI ÇALIŞTIRMAK İÇİN KULLANILMIŞTIR. KORUMALI MOD İŞLEMCİ BELLEĞİN TAMAMINI KULLANABİLİR. 16MB BELLEK VE DAHA ÜSTÜ BELLEKLERDE İYİ ÇALIŞTIRILIR. BÖYLECE PC MULTITASKING İŞLEMLERİ YÜKSEK BELLEKLE YAPILABİLİR. INTEL 80386 1985 YILINDA INTEL YENİ 32 BITLIK İŞLEMCİSİNİ TANITTI. 32 BIT ADRES VE VERİYOLUNA SAHİPTİ. HIZI 40 MHZ’E KADAR ÇIKTI. 4 GB’A KADAR ADRESLEME YAPABİLYORDU. DAHA SONRADAN UCUZ FİYAT DOLAYISIYLA 16 BITLIK SX VERSİYONLARI PİYASAYA SÜRÜLDÜ. INTEL 80486 386 İLE AYNI ÖZELLİKLERE SAHİPTİR. (32 BIT ADRES VE 32 BIT VERİYOLU) BİR PROGRAM İÇİN 386 İLE 486 ARASINDA BİR FARK YOKTU. FARKI, İŞLEMCİNİN İÇİNE 8 KB’LIK BİR TAMPON BELLEK YERLEŞTİRİLMESİYDİ. BUNUNLA BİRLİKTE BİR MATEMATİK İŞLEMCİYE SAHİPTİR. (4 İŞLEM DIŞINDAKİ HESAPLAMALAR İÇİN, 386’LARA AYRICA TAKILIYORDU) INTEL 486 CACHE CACHE, BİR BİLGİYİ YAKIN BİR YERDE SAKLAYIP GEREKTİĞİNDE ÇABUCAK KULLANMAK DEMEKTİR. İŞLEMCİ DAHA ÖNCEDEN SIKLIKLA KULLANDIĞI BİLGİLERİ YAKIN VE HIZLI BİR BELLEKTE SAKLAR VE GEREKTİĞİNDE BU BİLGİLERE HIZLICA ERİŞİR. NORMAL ÇALIŞMA HARD DİSK RAM CPU CPU ÇALIŞTIRILAN PROGRAM İLK ÖNCE RAM’E GELİR. GEREKTİĞİNDE BİLGİLER RAM’DEN ALINIR, İŞLEMCİDE İŞLENİR VE SONUÇ RAM’E YAZILIR. EĞER BİLGİ KAYDEDİLECEKSE HARDDİSKKE KALICI OLARAK KAYDEDİLİR. INTEL 486 CACHE HARD DİSK RAM CPU CPU DISK CACHE RAM CACHE SAAT ÇARPANI (CLOCK DOUBLING) İŞLEMCİ HIZLARI YÜKSEK BİR İVMEYLE ARTIYORDU. FAKAT TEKNİK NEDENLERDEN DOLAYI ANAKART HIZLARI AYNI HIZLA ARTMIYORDU. INTEL BU OLAYI İŞLEMCİYİ İÇERDE FARKLI HIZDA , DIŞARIDA FARKLI HIZDA ÇALIŞTIRARAK ÇÖZDÜ VE İŞLEMCİLERİN HIZININ ARTMASI SAĞLANDI. 486 DX2-50 BU İŞLEMCİ İÇERİDE 50, DIŞARIDA 25 MHZ’DE ÇALIŞIYORDU. 486DX4-100 İÇERİDE 100, DIŞARIDA GENE 25 MHZ’DE ÇALIŞIRDI. BÖYLECE İŞLEMCİLER KENDİ İÇİNDE ÇOK DAHA HIZLI ÇALIŞARAK PC’LERİN PERFORMANSINI ARTTIRDILAR. PENTIUM 1993 YILINDA TANITILDI. 200 MHZ’E KADAR ÇIKTI. EN ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ 64 BIT DATA VE 32 BIT ADRES VERİYOLUNA SAHİP OLAMASIYDI. 16 KB’LIK BİR DAHİLİ TAMPON (CACHE) BELLEĞE SAHİPTİ. PENTIUM MMX PENTIUM İŞLEMCİYE 57 ADET YENİ MULTİMEDYA DESTEKLİ KOMUT İLAVE EDİLDİ. SES VE GÖRÜNTÜ DAHA KALİTELİ. 233 MHZ’E KADAR ÇIKTI. PENTIUM II 1997 YILINDA SATIŞA SUNULDU. 450 MHZ’E KADAR ULAŞTI. DAHİLİ 32KB TAMPON BELLEĞİN YANISIRA 512 KB HARİCİ CACHE BELLEK, İŞLEMCİ İÇİNE ALINDI. BU ŞEKİLDE İYİ BİR PERFORMANS ARTIŞI SAĞLANDI. INTEL CELERON DÜŞÜK CACHE BELLEKLİ (128 KB) PENTIUM II İŞLEMCİDİR. ASLINDA DÜŞÜK KAPASİTELİ BİR PENTIUM II İŞLEMCİDİR. 733 MHZ’E KADAR HIZA ULAŞMIŞTIR. INTEL PENTIUM III DAHA ÖNCEKİLER GİBİ MMX TEKNOLOJİSİNE SAHİPTİR. 3D DESTEĞİ VARDIR. INTERNETTE DAHA HIZLI ÇALIŞABİLME İÇİN TASARLANMASI. Bilgisayarlarda Kapasite Birimleri BIT : Bilgisayarlar ikili sayı sistemine göre çalışırlar. İkili sayı sistemi “0” ve “1” lerden oluşur ve bu sistemdeki 0 ve 1 lere “bit” ismi verilir. 00010110 Bilgisayarlarda Kapasite Birimleri BYTE : Sekiz bit uzunluğundaki ikilik sayı kombinasyonlarına Byte denir. Bilgisayarlardaki anlamlı en küçük veridir. Yan yana sekiz bit’in 256 kombinasyonu vardır. 1 Karakter = 8 Bit = 1 Byte dır Bilgisayarlarda Kapasite Birimleri Byte’ ın üst birimleri 1024 ün katları şeklinde artar. Bu da ikinin bine en yakın kuvveti olmasındandır. 210 = 1024 eder. Günümüzde bilgisayar bellek kapasiteleri aşağıdaki birimlerle belirlenir. 8 BIT = 1 B (Byte) 1024 B = 1 KB (Kilobyte) 1024 KB = 1 MB (Megabyte) 1024 MB = 1 GB (Gigabyte) 1024 GB = 1 TB (Terabyte) Bit’lerden Qubit’lere Kuantum bilgisayarlarında, günümüzdeki bilgisayarların çalışma prensibi olan bet, yani 1 ve 0’lar kullanıldığını biliyoruz. Fakat bir farklı, ‘Qubits’ olarak bilinen bit Kuantum teorisine göre eş zamanlı biçimde hem 1 hem de 0 olabiliyor… Kuantum fizikçileri bu hem 1’i hem de 0’ı aynı anda ifade edebilme halini superposition olarak nitelendirebiliyorlar… İnsanoğlunun kapasitesi(*) Girdi Tipi 1 Saat Metin 100 KB 584 MB Ses (konuşma, 40 MB 10 KBps) Görüntü (TV, 0.5 MB/s) 2 GB 1 Yıl (16x365) Ömür Boyu 40 GB 233 GB 16 TB 12 TB 840 TB Bilgi depolama… Resimleriyl e birlikte her türlü kitap Sinema Yota Zeta Exa Peta Tera Giga Kitap HERŞEY ! Mega Kilo Kütüphane dolusu kitap Resim İyi Günler… Bilgisayara Giriş I Öğr. Gör. Engin OĞUZAY 3 TEMEL İŞLEM İŞLEME GİRİŞ FARE KLAVYE SES KARTI MODEM SCANNER CD/DVD MİKROFON ÇIKTI İŞLEMCİ CHIPSET VERİYOLLARI GENİŞLETME SLOTLARI BELLEK PİL MONİTÖR PRİNTER FAX MODEM SES KARTI SPEAKER Kasa ve Güç Kaynağı Bilgisayarda içerisine anakart ve anakart üzerine doğrudan takılan donanımlar ile disket sürücü, sabitdisk vb sürücülerin yerleştirildiği metal veya metal-plastikden yapılmış kutulardır. Güç kaynağı ise kasa içerisinde bulunan ve bilgisayarın diğer donanımlarına gereken elektrik enerjisini gönderen cihazlardır. Kasa ve güç kaynakları anakartın özelliğine göre AT ve ATX yapıda olabilirler. Bilgisayar kasasının genel görünüşü USB Portlar: Klavye Mause Paral el Ser i Kasanın arkasında bulunan fare, klavye, yazıcı, tarayıcı gibi bileşenlerin bağlandığı girişlerdir. Bunları seri ve paralel portlar, PS/2 klavye ve fare portları ile USB portu olarak sıralayabiliriz. Seri port, diğer bir deyişle “com portu” harici modemlerin bağlanmasında kullanıldığı gibi fare girişinin yapılmasında da görev alabilir. Bunların dışında anakart üzerine entegre olan ekran kartı, ses kartı gibi bileşenlerin bağlantıları da birer porttur. Ayrıca CDROM sürücüler ve sabit diskler IDE portunu kullanarak anakart üzerine bağlanırlar. Ram slotları: Günümüz de kullanılan anakartlar üzerinde bulunan ram slotunun özeliklerine göre 168 pinlik SDRAM slotları,184 ve 200 pinlik DDRRAM slotları ve 184 pinlik rdram slotları kullanılmaktadır. Bu RAM'ların çalışma frekansları da farklılıklar gösterir. Örneğin; SDRAM'lar 66,100 ve 133 MHz.de, DDRRAM'lar 266,300 ve 333 MHz.de ve RDRAM'lar ise 800 Mhz.de çalışırlar. Ana Kart (MotherBoard) Bilgisayarın ana iskeletini oluşturan parçadır. Bu parça üzerinde değişik işlemleri yapan entegre devreler bulunur. Ana kart üzerinde bulunan genişleme yuvalarına (Slot) denir. Genişleme kartları olarak da adlandırılan; ekran kartı, ses kartı, ethernet kartı, televizyon kartı vb. gibi kartlar bu yuvalara yerleştirilirler. Bilgisayar üzerinde bulunan tüm donanım bileşenleri anakart sayesinde birbirleriyle etkileşim halinde olurlar. AnaKart (MainBoard) Anakartın Çıkış Bağlantıları Merkezi İşlem Birimi (CPU) Bilgisayara girilen verilerin üzerinde işlem yapıldığı ve bilgisayarın bütün birimlerinin yönetildiği, matematiksel hesaplamaların yapıldığı ve koordinasyonun sağlandığı birimdir. Bilgisayarlar mikro işlemcisinin modeline göre isimlendirilirler. Merkezi İşlem Birimi (CPU)(2) CPU'nun görevleri Bilgisayara girilen veri ve komutları yorumlar. Monitör, yazıcı vs. çıkış aygıtlarına bilgi gönderir. Aritmetik ve mantık birimi olarak adlandırılan bir alanda aritmetik ve mantıksal işlemler yapar. Merkezi İşlem Birimi (CPU)(3) Bellek (RAM) (Random Accsess Memory) doğrudan erişimli bellek Mikroişlemci tarafından işlenecek bilgilerin, belleğe aktarılması gerekmektedir. Bir program önce belleğe yüklenir ve veriler, programın mantığı doğrultusunda mikroişlemci tarafından işlenir. EDORAM,SDRAM,DDRAM,RDRAM RAM (Random Accsess Memory) SDRAM ROM Bellek (Read Only Memory) Bilgisayarın kalıcı belleğidir. Takvimin, saatin devamlı çalıştırıldığı bellektir. Pil destekli olarak çalışır. Bilgisayarın açılış sırasında ihtiyaç duyduğu teknik bilgileri içerir. ROM’un kullanıcı tarafından yarı programlanabilir türleri vardır. Bunlar PROM ve EPROM dur RAM, ROM Karşılaştırması RAM ROM Erişim Rastgele rastgele Okuma/ okuma – yazma sadece okuma Yazma Fonksiyon Çeşitleri Geçici olarak işlemleri ve sabit bir şekilde veriyi tutar işlemleri ve veriyi tutar DRAM, SDRAM PROM, EPROM, EEPOM RAM BELLEK TİPLERİ 2 ADET RAM BELLEK BULUNUR. BUNLAR; DRAM (DYNAMIC RAM) SRAM (STATIK RAM) OLARAK SINIFLANDIRILIR. DRAM BİLGİSAYARLARDA EN ÇOK KULLANILAN ELEKTRONİK BELLEK TİPİDİR. BU BELLEKLERDE “0” VE “1” ŞEKLİNDEKİ DİJİTAL BİLGİLER (BITLER) KAPASİTÖRLERDE SAKLANIR. EGER KAPASİTÖR DOLU İSE “1” BOŞ İSE “0” BİLGİSİ VARDIR. DRAM’İN AVANTAJLARI UCUZ, AZ YER KAPLAYAN VE DİĞER BELLEKLERE GÖRE OLDUKÇA HIZLI ÇALIŞIR. HEMEN HEMEN HER ELEKTRONİK CİHAZDA BULUNUR. DRAM’İN DEZAVANTAJI ÖNEMLİ AVANTAJLARINA RAĞMEN KÜÇÜK BİR PROBLEMİ VARDIR:KAPASİTÖRLER.... KAPASİTÖRLER ÇOK KISA BİR SÜRE İLE DOLU KALIRLAR (YAKLAŞIK 16 MİLİSANİYE). BU NEDENLE DEVAMLI BİR PİLLE ŞARJ EDİLMELERİ GEREKİR. AKSİ HALDE BİLGİLER KAYBOLUR. DRAM’İN DEZAVANTAJI BAHSEDİLEN NEDENDEN DOLAYI DRAM’LERDE BİR PİL VE ŞARJ DEVRESİ BULUNUR. BU DEVRE HER 5ms’DE BİR, RAMLERİ DOLDURUR. BU İŞLEME “REFRESH” YANİ TAZELEME DENİR. ANAKARTTA BULUNAN BİR ÇİP (MEMORY CONTROLLER) BELİRLİ SÜRELERDE ŞARJ DEVRESİNE ÇALIŞMASINI SÖYLER. DRAM’İN DEZAVANTAJI BELLEK KONTROL ÇİPİ ŞARJ DEVRESİ RAM ASIL SORUN !!! TAM TAZELEME YAPILIRKEN CPU RAM BELLEKTEN BİLGİ ALMAYA ÇALIŞIRSA BİR BEKLEME SÜRESİ (WAIT STATE) OLUŞUR. TAZELEME BİTTİKTEN SONRA İŞLEMCİ GEREKLİ İŞLEMİ (YAZMA VEYA OKUMA) YAPMAYA BAŞLAR. BUNUNLA BİRLİKTE BİR DİĞER SORUN İSE DRAM’LERİN CPU’YA GÖRE ÇOK YAVAŞ ÇALIŞMASIDIR. SRAM SRAMLER KAPASİTÖRLERDEN DEĞİL DE FLİP-FLOP DENİLEN VE TRANSİSTÖRLERDEN OLUŞAN ELEKTRONİK BİR DEVRE KULLANIR. BİLGİ FLİP-FLOP’LARIN İÇİNDEDİR VE TAZELENMELERİ DE GEREKMEZ. BÖYLECE CPU İÇİN BEKLEME DURUMU OLUŞMAZ VE VE DAHA HIZLI ÇALIŞIR. SRAM SRAM’LERİN AVANTAJLARINDAN BİRİ DE CPU KADAR HIZLI ÇALIŞABİLMESİDİR. BÜTÜM BU AVANTAJLARA RAĞMEN SRAM’LERİN BİR DEZAVANTAJI BULUNUR: DRAM’E GÖRE 10 KAT DAHA PAHALI OLMASI. SRAM PAHALI OLAMALARINDAN DOLAYI SRAM’LER CACHE (TAMPON) BELLEK OLARAK KULLANILIR. ŞU AN PİYASADAKİ İŞLEMCİLERİN İÇİNDE, HARD DİSK SÜRÜCÜLERDE, CD-ROM SÜRÜCÜLERDE PERFORMANSI ARTTIRMAK AMACIYLA TAMPON BELLEK OLARAK SRAM’LER KULLANILIR. 10 Dakika Ara… INTERNAL (L1,DAHİLİ) CACHE İŞLEMCİLERİN İÇİNE KOYULAN VE BAZI BİLGİLERİ/KOMUTLARI GEÇİCİ OLARAK BARINDIRAN BELLEKTİR. BURADAKİ BİLGİLERE/KOMUTLARA ÇOK ÇABUK ULAŞILIR. BÖYLECE PC’NİN PERFORMANSI ARTAR. INTERNAL (DAHİLİ) CACHE NORMALDE CPU HER KOMUTU/VERİYİ RAM BELLEKTEN ALIP İŞLER. BU İŞLEMİ HIZLANDIRMAK İÇİN EN ÇOK KULLANILAN KOMUTLAR CPU İÇİNDEKİ CACHE’DE SAKLANIR VE ÇOK HIZLI ALINIP ÇALIŞTIRILIRLAR. CACHE CPU RAM INTERNAL (DAHİLİ) CACHE HATIRLANACAĞI ÜZERE, DAHİLİ CACHE 486’LARLA BİRLİKTE KULLANILMAYA BAŞLANDI. ŞU ANDA ÜRETİLEN HER CPU’DA DEĞİŞEN BOYUTLARDA CACHE BELLEK BULUNUR VE PC’NİN PERFORMANSININ ARTMASINA YARDIMCI OLURLAR. EXTERNAL (L2,HARİCİ) CACHE CPU DIŞINDA, CPU İLE RAM ARASINDA BULUNAN SRAM’DİR. DAHİLİ İLE AYNI İŞİ YAPAR, DAHİLİYE GÖRE BİRAZ YAVAŞTIR AMA ÇOK ÇOK DAHA BÜYÜKTÜR. DAHİLİ CACHE’LER 32KB CİVARINDA İKEN HARİCİ CACHE’LER 256, 512, 1024 KB BOYUTLARDA OLABİLİRLER. BAZI GELİŞMELER CPU’LARIN HIZLARI ARTTIKÇA RAM’LER DE ONLARA AYAK UYDURMAK ZORUNDA KALDI VE PERFORMANSLARININ ARTMASI İÇİN BAZI GELİŞTİRMELER YAPILDI. ŞİMDİ BU KONULARA BİR GÖZ ATACAĞIZ... EDO RAM HATIRLANACAĞI ÜZERE, DRAM’LERDE SAKLANILAN BİLGİLERİN 5ms’DE BİR TAZELENMESİ GREKİYORDU. BU TAZELEME İŞLEMLERİ DE SİSTEMİN YAVAŞLAMASINA NEDEN OLUYORDU. EDO RAM EDO (EXTENDED DATA OUT) RAM’LER TAZELEME SÜRESİNİ UZATARAK (ÖRNEĞİN 5 MS YERİNE 8 MS) SİSTEMİN HIZLANMASINA YARDIMCI OLURLAR. BU RAM’LERİN KULLANILABİLMESİ İÇİN ANAKART TARAFINDAN DESTEKLENMELERİ GEREKİR. SDRAM SDRAM (SYNCHRONUS DYNAMIC RANDOM ACCESS MEMORY), DE BİR DRAM’DİR FAKAT SİSTEM SAATİ İLE SENKRON (EŞ ZAMANLI) ÇALIŞIR. DRAM’LER HERHANGİ BİR SAATE BAĞLI ÇALIŞMAZLAR. EĞER CPU BİLGİ İSTERSE, BELLEK KONTROL DEVRESİ (MMC) UYGUN SİNYALİ DRAM’E GÖNDERİR, BİR KAÇ SAAT DARBESİ BEKLER VE BİLGİYİ ALIR. SDRAM NE KADAR SÜRE BEKLENECEĞİ KESİN DEĞİLDİR. GENELDE BİLGİ HAZIR OLUNCAYA KADAR BEKLENİR. DOLAYISIYLA ZAMAN KAYBI OLUR. SDRAM İSE SİSTEM SAATİ İLE SANKRON ÇALIŞIR, BÖYLECE MCC BİLGİNİN NE ZAMAN ALINABİLECEĞİNİ BİLİR. BU ŞEKİLDE ZAMAN KAYBI ÖNLENMİŞ OLUR. DİKKAT!!! BAZEN FARKLI MARKA RAMLER BİLE SORUNLARA ( KİLİTLENME, YAVAŞ ÇALIŞMA, HİÇ ÇALIŞMAMA) NEDEN OLABİLİR. ECC ECC (ERROR CORRECTION CODE) DRAM ÖZELLİKLE SERVER VE ÖZEL SİSTEMLERDE KULLANILIR. RAMLERDE BULUNAN BİLGİLERDE HATA KONTROLÜ YAPAR VE HATALI BİLGİLERİ DÜZELTEBİLİR. BU TÜR RAM’LERİN KULLANILABİLMESİ İÇİN ANAKART DESTEĞİ GEREKİR. Yardımcı Bellek Bilgisayarlarda bilgilerin saklandığı sabit disk (harddisk) ve disketler (floppy disk) manyetik ortamlardır. Disk sürücüleri ise bu ortamlardan bilgi okuyan aygıtlardır. Kayıt ve okuma manyetik olarak gerçekleştirilir. Bilgisayarlarda disk, disket ve CD sürücüleri harflerle ifade edilirler. Disket sürücüleri için bilgisayarda A ve B harfleri kullanılır ve bu harfler diğer sürücülere verilemez. Sabit Disk (HardDisk) Sabit diskler büyük kapasiteye sahip bilgisayarda yerleşik olarak bulunan manyetik esasla çalışan, çoklu plaklardan oluşur. Kullandıkları arabirime göre IDE (Intelligent Drive Electronics) ve SCSI (Small Computer System Interface) olmak üzere ikiye ayrılırlar. IDE ve SCSI sabit diskin Micro işlemci ile iletişimini sağlayan ara birimdir. SCSI ara birimi veri aktarım hızı çok yüksektir. Sabit Disk (HardDisk) Sabit disklerin bilgi okuma yazma hızları dakikada ki devir sayısına göre belirlenir. Değişik devirlerde çalışan sabit diskler vardır. 3600 devir/dk, 5400 devir/dk, 7200 devir/dk vb. Disket ve Disket Sürücüler Bilgi saklanabilen, silinebilen esnek (flopy) manyetik plaklardır. Birbirini kesmeyen dairelerden oluşmaktadır. Günümüzde kullanılan disketler boyutlarına göre 3.5” ve 5.25” lik olmak üzere iki gruba ayrılırlar. 5.25” lik sabit diskler son yıllarda kullanılmamaktadırlar. CD ve CD Sürücüler Son yıllarda özellikle görüntü ve ses kalitesi aranan durumlarda yoğun bir şekilde CD ler kullanılmaktadır. Kullanımı hızla artan CD ler, bilgi saklamada, ses ve görüntü kalitesinde tartışılmaz üstünlüklerinin yanı sıra 650 MB tan başlayan depolama kapasiteleri ile disketlerin yerini almıştır. CD sürücülerinde pek çok çeşitleri vardır. Okunabilen (CD), kaydedilebilen (CD-R) ve çok defa kaydedilebilen (CD-RW) CD ler olarak ayrılırlar. Ekran Kartı Anakart üzerine takılan ekran kartı sayesinde bilgisayar belleğinden alınan sayısal bilgiler analog bilgilere çevirilir ve bu bilgilerin yazı, rakam ve grafiksel olarak ekranda görünmesi sağlanır. Bağlantı şekillerine ve belleklerine göre değişik şekillerde isimlendirilirler. ISA, VESA, PCI ve AGP ekran kartlar olmak üzere farklı türleri vardır. Monitor Yapılan işlemleri kullanıcıya yansıtan ve giriş aygıtlarından girilen bilgileri kullanıcılara gösteren aygıtlardır. Ekranlarda görüntü netliği piksel adı verilen küçük kareciklerin miktarı ile orantılıdır. Piksel sayısı ne kadar fazla ise görüntü kalitesi de o nispette yüksektir. VGA ekranlarda 800x600 , 1024x768 ve günümüzde en gelişmiş ekranlarda 1268x1024 piksel ve 16 milyon renk vardır. Ekran kartlarıda anakarta bağlantı veri yolu ile isimlendirilirler. ISA, VESA, PCI ve AGP veri yolu gibi, Ekran kartlarının bellek kapasiteleri artıkça renk kapasitesi ve görüntü değişim hızlarıda o oranda artar. Ses Kartı (Sound Blaster) Anakart üzerine takılan ve belleğinden alınan sayısal bilgileri analog bilgilere çeviren ve bu bilgileri hoparlör veya kulaklık çıkışından ses olarak dış ortama aktaran elemandır. Modem Bilgisayarın telefon hatları üzerinden birbirlerine bilgi iletmesini sağlayan aygıtlardır. Değişik hızlarda dahili ve harici tipleri mevcuttur. Dahili modemler anakart üzerine takılan kartlardır. Harici modemler ise ayrı bir cihazdır ve bilgisayara seri portlardan bağlanırlar. Ağ Kartı (Ethernet Adapter) Bilgisayarın kablo ile diğer bilgisayarlara fiziksel olarak bağlanmasını sağlayan ve bilgi paylaşımını mümkün kılan elemandır. Anakart üzerine takılırlar. ISA veya PCI yapıda olan bu cihazlar 10 Mbps veya 100 Mbps hızlarında veri iletebilirler. Klavye (Keyboard) Bilgisayara veri girebilmek için, üzerinde harf, rakam, özel karakter ve çeşitli fonksiyon tuşlarının bulunduğu bilgisayarların ana giriş elemanıdır. Fare (Mouse) Fare üzerinde iki veya üç tuşu bulunan ve hareket ettikçe elektrik sinyalleri üreten bir elemandır. Fare hareket ettikçe ekran üzerinde bulunan fare işareti de ekran üzerinde yer değiştirir. Yazıcı (Printer) Bilgisayar ortamında bulunan verilerin, kullanılan bilgisayar programları doğrultusunda kağıda grafiksel yada yazı olarak aktarılmasını sağlayan cihazlardır. Nokta vuruşlu yazıcılar Püskürtmeli yazıcılar Lazer yazıcılar Çizici (Plotter) Bilgisayar programları vasıtasıyla plan, proje ve harita gibi büyük ebatlı şekillerin ve grafiklerin yazılmasına imkan veren yazıcı türüdür. Daha çok mimarlık ve CAD uygulamalarında çıktı birimi olarak kullanılmaktadır. Püskürtmeli ve kalemli tipleri vardır. Siyah beyaz veya renkli çizim yapma özelliklerine sahiptirler. Tarayıcı (Scanner) Kağıt üzerinde bulunan yazı ve resim modundaki bilgileri tarayıp sayısal bilgilere dönüştürerek bilgisayar ortamına atan aygıtlardır. Tarayıcının bu bilgileri bilgisayara aktarması için özel programlar kullanılır. Yazılım (Software) Bilgisayarlara belli işleri yaptırmak ve bilgisayardan istenilen ölçüde yararlanmak için hazırlanmış programlardır. Donanım veya Yazılım Tek Başına Hiçbirşeydir. Yazılım (Software) İşletim Sistemleri Uygulama Programları Programlama Dilleri İşletim Sistemleri İşletim sistemi, bilgisayar donanımını yöneten, kullanıcı ile bilgisayar sistemini arasında ilişki kuran alt seviyeli bir sistem programıdır.Bir bilgisayarın çalışması için işletim sistemi yüklenmiş olmalıdır. Genellikle işletim sistemleri bilgisayarın sabit diskine yüklenir. İşletim Sistemleri CP/M : Bilgisayarlar için üretilen ilk işletim sistemi. DOS : 1980 – 1990 yılları arasında kişisel bilgisayarlarda en çok kullanılan işletim sistemi. WINDOWS : Microsoft firması tarafından geliştirilen görsel bir işletim sistemidir. Farklı sürümleri vardır. Windows 3.1, Windows 95, Windows 98, Windows ME, Windows 2000, Windows XP gibi. İşletim Sistemleri OS/2 : Dos işletim sisteminin bazı kısıtlamalarını kaldırmak için IBM ve microsoft firmaları tarafından geliştirilen işletim sistemidir. Genellikle IBM firmasının bazı modellerinde kullanılır. UNIX : Çok kullanıcılı sistemlerde çoklu programlama yapabilen bir işletim sistemi. LINUX : İnternet üzerinde geliştirilen ve genellikle kaynak kodu ücretsiz olarak dağıtılan çok kullanıcılı ve kişisel olarak çalışabilen grafik tabanlı bir işletim sistemidir. Farklı türevleri mevcuttur. Redhat, Mandrake, Suse, Slackware, Turkuaz, Gelecek Linux gibi. XENIX : Hem çok kullanıcılı hem de kişisel bilgisayarlarda kullanılan işletim sistemidir. Uygulama Programları Programlama Mesleki ve ticari yazılımlar LOGO, VEGA, ETA Bilimsel ve Mühendislik yazılımları SPSS, MINITAB, SAS, AutoCAD Grafik ve animasyon PHOTOSOP, 3DMAX, Veritabanı programları DBASE, MYSQL, ORACLE yazılan Kelime işlem programları WORD, WORDSTAR, PW programlardır. Hizmet programları F-ROT, NORTON, WINZIP dillerinden bir tanesi kullanılarak belli bir uygulama için Programlama Dilleri Uygulama ve sistem programlarını geliştirmek için kullanılan yazılımlardır. Bütün programlar, programla dilleri ile yazılırlar. Programla dillerini çeşitle özelliklerine göre sınıflandırılabilir. Ancak en çok kullanılan sınıflandırma şekli seviyelerine göre sınıflandırmadır. Seviye programla dilinin insan algılamasına olan yakınlığının bir ölçüsüdür. Programlama Dilleri Assembly Fortran Visual Basic C Borland Delphi PHP Java Basic Pascal C ++ KyLix Perl İyi Günler…