KUVVET

 Bazı cisimler üzerlerine
etkiyen kuvvetin etkisi
kalktığında eski şekillerine
geri dönerler.
Bu tür cisimlere
ESNEK cisimler denir.
Yay gibi cisimler
esnektir, gererek
yada sıkıştırarak
şekillerini
değiştirebiliriz.
Uygulan kuvvet
ortadan kalktığında
eski hallerine geri
dönerler.
Yayların Kullanım Alanları







-Saat mekanizmalarında enerji depolama elemanı olarak,
-Raylı taşıtların tamponları, kara taşıtlarının aks-şasi
bağlantıları darbe ve titreşim sönümleme elemanı
olarak,
Elek gibi titreşimin istendiği yerlerde titreşim elemanı
olarak,
-Dinamometre ve yaylı terazi gibi ölçü aletlerinde kuvvet
ölçme elemanı olarak kullanılırlar.
-Kapı kolu, zımba delgeç
Otomobillerde kasislerden geçerken yolcuların sarsılmasını
önlemek, otomobilin güvenliğini arttırmak ve ömrünü
uzatmak için kalın ve sert yaylar kullanılırken;
Mandal, kalem gibi araç gereçlerde çok daha ince ve
yumuşak yayların kullanıldığı bilinmektedir
Yay kendisini geren cisme eşit büyüklükte ve
zıt yönde kuvvet uygular
4NYay gerilimi (tepki kuvveti)
DENGE KONUMU
4NCismin ağırlığı(Etki kuvveti)
400g
Aşağı – yukarı cisim hareket ettikten sonra cismin ağırlığı ile yaydaki
kuvvet eşit olunca denge oluşur.
Cismi yaydan ayırdığımızda ise yay
yukarı doğru hareket eder.
 Bu da bize yayın zıt yönde bir kuvvet
uyguladığını gösterir.
 Eğer ayrılan cisim ağır ise yay daha
hızlı yukarı hareket eder.
 Bu ise kuvvetin büyüklüğü değiştikçe
daha büyük bir tepki kuvvetinin
oluştuğunu gösterir
 Yaya gereğinden çok kuvvet
uygulanırsa esneklik özelliğini
kaybeder eski haline dönemez.
Bu kadar çok
zıplayabilmemi neye
borçlu olduğumu
zannediyorsunuz.
tabii ki YAYLARA
Kuvvet, basitçe ‘itme’ veya ‘çekme’ dir,
cisimlerin şeklini ve hareket durumlarını değiştirir.
Esnek yaya 'itme’
uygulandığında şekli değişir
0
10 N
x
Dinamometre
(tartım aleti)
Kuvvet –Yayın uzama ilişkisi
Esnek yaya ‘çekme’
uygulandığında şekli değişir
Dinamometre
(el kantarı)
0
x
2x
10 N
20 N
 Yaydaki uzama veya sıkışma miktarı, yaya uygulanan
germe veya çekme kuvveti ile doğru orantılıdır.
 Yani yaya uygulanan kuvvet ile uzama miktarı
arasında doğru orantı vardır. Kuvvet 2 kat artarsa
uzama da 2 kat artar
Bir dinamometrenin yapısında da
YAY bulunur.
 *Dinamometreler ağırlık (bir kuvvet
olduğundan ) ölçer.
 *Ağırlık kütleye etki eden yerçekimi
kuvveti idi.
 Örn:100grlık bir şekerin ağırlığı 1 N
iken ,1kglık şeker paketinin ağırlığı
yaklaşık 10 N dur.
 *Kuvvet birimi Newton (N) idi.
*Dinamometreler kullanılacak
amaca göre değişik tipte
yaylardan yapılır.
Örnek:
 İnce yaylı dinamometre 0-1 N luk ölçüm
yapabilirken;
 kalın yaylı dinamometre 0-10 N arasında ölçüm
yapılabilir.
 -Büyük kütleli cisimlerin ağırlığını ölçmek
için kalın ve sert yaylı
 -Küçük kütleli cisimlerin ağırlığını ölçmek
için; ince ve esnek yaylar (hassas
ölçüm) kullanılır.
PAYLAŞMAK GÜZELDİR.
 BİLGİ DİĞERLERİNİN AKSİNE
PAYLAŞTIKÇA ÇOĞALIR