Cografya.biz Muhammed Doruk 1 A.Tarihsel Süreçte Şehirlerin Nufüs Gelişimi • İlk şehirlerin ortaya çıkışı ve yeryüzünde şehirleşme hareketlerinin başlangıcı oldukça eskilere dayanmaktadır.Buna karşın,şehirleşme sürecinin hızlanması Sanayi İnkılabıyla başlamış ve günümüzde de devam eder. Cografya.biz Muhammed Doruk 2 Dünyadaki ilk şehir yerleşmeleri Mısır,Hindistan,FıratDicle Havzası,Kuzey Çin,Orta Meksika ,Kuzey Andlar ve Güneydoğu Asya’nın akarsu vadilerinde tarımın gelişmesiyle belirmeye başlamıştır. Cografya.biz Muhammed Doruk 3 Şehir terim anlam olarak nüfus olarak yoğunlaşmış ,tarımsal olmayan insan yerleşmeleridir.Bazı şehirler tarımsal faaliyetleriyle öne çıkıp tarım şehri adını alsalar da bu tür şehirler gerçek anlamda şehir değillerdir. • Cografya.biz Muhammed Doruk 4 • İlk şehir yerleşmelerinin nüfusu günümüzdeki şehirlere oranla oldukça azdır.Örneğin Mezopotamya’da Sümerlere ait bir şehirde nüfus 7000 ile 20000 arasında değişiyordu.Günümüzde ise şehir nüfusları 15-20 milyonluk dev rakamlara ulaşmaktadır . Cografya.biz Muhammed Doruk 5 B.ŞEHİRLERİN FONKSİYONEL GELİŞİMİ Cografya.biz Muhammed Doruk 6 • Yeryüzündeki ilk şehirleri oluşturan faaliyet tarımdı.Sanayinin ortaya çıkması ve gelişmesi ile şehirleşme hız kazanmış ve şehirlerin fonksiyonel değişimi hızlanmıştır.Değişen koşullar ve artan ihtiyaçlarla beraber şehirlerdeki faaliyetler farklılaşmıştır. Cografya.biz Muhammed Doruk 7 • Cografya.biz Muhammed Doruk 8 C.ŞEHİRLERİN GELİŞİMLERİNİN KÜRESEL ETKİLERİ • Şehirlerin sahip oldukları özelliklere göre etkileri yerel,bölgesel ve küresel boyutlarda olabilmektedir.Örneğin Newyork’ta meydana gelen bir olay Dünya’nın büyük bir kısmını etkilerken,Sudan’ın başkenti Hartum’da meydana gelen bir olay sadece yakın çevreyi etkilemektedir.Küresel etkileri fazla olan bazı şehirler şunlardır: Cografya.biz Muhammed Doruk 9 1.ROMA • Roma,tarih boyunca süren belirleyici etkisinden dolayı Dünya’nın Başkenti unvanına sahiptir.13.yy.da nüfusu 13bin olan Roma’nın gücü hem dini hem de siyasi olarak Dünya’nın büyük kısmını kapsıyordu.Ancak Roma’nın gücü İstanbul’a doğru kayınca şehir hem etkisini hem de nüfusunu büyük ölçüde kaybetmiştir. Cografya.biz Muhammed Doruk 10 Roma’nın şimdiki nüfusu 3 milyon civarındadır.Aynı zamanda Katolik Hıristiyanların dini kenti olan Vatikan’ı da içine aldığından çift başkent özelliği taşımaktadır.Vatikan’ın etkisi İtalya’dan fazladır. Cografya.biz Muhammed Doruk 11 2. NEWYORK • 1613 yılında Hollandalılar tarafından kurulmuştur.A.B.D.nin nüfus bakımından 2.büyük şehridir.Çevresindeki yerleşimlerle beraber nüfusu 21 milyondur.Dünya’nın ve A.B.D.nin önemli ve uluslar arası şirket ve firmalarının merkezleri burada bulunmaktadır.Bu şehirde bulunan Wall Street dünyanın en önemli finans merkezidir.Sanayi ve ticaretin olduğu kadar eğitim ve kültürel faaliyetlerin de yoğunlaştığı bir şehirdir. Cografya.biz Muhammed Doruk 12 Cografya.biz Muhammed Doruk 13 3.ŞEHİRLER VE ETKİ ALANLARI • Şehirlerin gelişmesinde önemli paya sahip olan faaliyet türü o şehrin asıl fonksiyonunu belirler.Bazı şehirler aynı anda birden fazla fonksiyona sahip olabilirler.Şehirsel fonksiyonlar şehirleri çevrelerine göre bir cazibe merkezi haline getirmiştir.Bundan dolayı şehirler,çevresindeki nüfusu kendisine doğru çeken bir özelliğe sahiptir. Cografya.biz Muhammed Doruk 14 A.DÜNYA’NIN BÜYÜK ŞEHİRLERİ NEREDE KURULMUŞTUR? • Büyük şehirlerin genel özelliklerine bakıldığında her birinin çeşitli faaliyetlerle çevresini etkilediği görülmektedir.Konu mu,hinterlandı (art bölge,etki alanı) ve fonksiyonları farklı şehirler bu şekilde oluşmaktadır . Cografya.biz Muhammed Doruk 15 Büyük şehirler genellikle orta kuşakta kurulmuştur.Özellikle bu şehirlerin bazılarında denizle bağlantının kolay kurulduğu yerler tercih edilmiştir.Bazıları doğal güzellikleriyle insanları kendine çekmiş,bazıları ise sanayi ve ticaret faaliyetleriyle etki alanı oluşturmuş,bir kısım şehirler ise tarihsel süreçteki önemleriyle büyük şehirler arasında yer almışlardır. Cografya.biz Muhammed Doruk 16 B.ŞEHİRLERİN FONKSİYONLARI VE ETKİ ALANLARI • MEKKE • Coğrafi konum itibariyle şartlar olumsuz olsa da İslamiyet’in doğuşuyla önem kazanmıştır.Bu özellikle dünyadaki tüm Müslümanları etki altına almaktadır.Her yıl milyonlarca Müslüman bu şehri ziyaret edip hacı olmak amacıyla Mekke’ye gelmektedir. Cografya.biz Muhammed Doruk 17 Cografya.biz Muhammed Doruk 18 ESSEN • Avrupa’nın en büyük sanayi bölgelerinden olan Ruhr bölgesinde bulunur.Kömür yataklarına bağlı olarak gelişmiştir. Cografya.biz Muhammed Doruk 19 ŞAM • Geçmişte kervan yollarının ve önemli ticaret yollarının üzerinde bulunmaktaydı.Gün ümüzde de bu şartların sağladığı avantajları değerlendirerek gelişimini devam ettirmektedir. Cografya.biz Muhammed Doruk 20 MARSİLYA • Akdeniz’in en büyük ticari kapasitesin e sahip olan liman şehridir.Fra nsa’da bulunur. Cografya.biz Muhammed Doruk 21 BAYBURT Tarım ve hayvancılık faaliyetleri öne çıkmıştır. Cografya.biz Muhammed Doruk 22 OXFORD • Eğitim hizmetlerinin öne çıktığı bu şehir, dünyanın her bölgesinden öğrencinin üniversite ve dil eğitimi için geldiği bir yerleşimdir. Cografya.biz Muhammed Doruk 23 PARİS Fransa’nın idari ve siyasi başkenti olmakla kalmayıp,aynı zamanda modanın da başkenti durumunda olan bir şehirdir. Cografya.biz Muhammed Doruk 24 TOKYO • Japonya hem yer şekilleri hem de yer altı kaynakları bakımından olumsuz konumda olan bir ülkedir.Ancak bunlara rağmen yüksek teknolojiyi kullanarak önemli sanayi ülkelerinden biri olmuştur.Başkent Tokyo’nun bu olaydaki payı,demir yolu ve güçlü deniz filolarını kullanarak dünya pazarlarına erişimi sağlamasıyladır.Bu özelliğiyle Tokyo aynı zamanda sanayi kentidir. Cografya.biz Muhammed Doruk 25 Cografya.biz Muhammed Doruk 26 Cografya.biz Muhammed Doruk 27