evlilik dışı ilişkiler - Ankara Ada Psikoteknik
advertisement
EVLİLİK DIŞI İLİŞKİLER Evlilik içi şiddetten sonra evliliğe en çok zarar veren olgunun evlilik dışı ilişki olduğu gözlemlenmektedir. Evlilik dışı ilişkinin açıklanmasından sonra yoğun duygular ve krizler yaşanır. Ancak, evliliklerin çoğu yalnızca sadakatsizliği aşmakla kalmayıp çift terapisinden sonra daha güçlü ve daha tatmin edici hale gelebilir. Çift terapisine başvuranların büyük bir oranının terapiye gelme nedeni eşlerden birinin evlilik dışı ilişkiye girmesi olmaktadır. İlginçtir ki, ABD’de yapılan geniş çaplı bir kamuoyu yoklamasının sonuçlarına göre insanların % 90’ I evlilik dışı ilişkiye karşı olduklarını söylerken evli kadınların %15’I, evli erkeklerin de %25’I evlilik dışı ilişki yaşamış. Araştırmanın konusunun yarattığı gerginlikten ötürü bu rakamlar gerçeği yansıtmıyor olabilir. Psikoterapistlerin tahminine göre aldatan kadınların % 25, erkeklerin ise % 50 oranında olması olasıdır. Cinsel birleşme olmadan yaşanan duygusal veya cinsel yakınlaşmaları da katınca bu oranlar % 20 artıyor. Yani, aldatma söz konusu olduğunda sözler ve davranışlar çok tutarlı gözükmüyor. Araştırmalar erkeklerin evlilik dışı ilişkiyi kadınlardan daha fazla deneyimlediğini gösteriyor. Evlilik dışı ilişki yaşayan kadınların oranı da, evlilik öncesi cinsel deneyim yaşanması ve çalışan kadınlar için daha çok fırsatların doğmasıyla gitgide artmaktadır. Evlilik dışı ilişkiyi kadın yaşadığında boşanma olasılığı daha yüksek olmaktadır. Ülkemizde olduğu gibi batı dünyasında da aynı olay karşısında kadın erkekten daha fazla cezalandırılmaktadır. Çalışmalarımızdan gözlemlediğimiz ve literatürün de desteklediği kadarıyla, evlilik dışı ilişki nedeniyle boşanan eşlerden çok azı eşini aldattığı kişiyle evlenmektedir. Birçoğu tekrar evliliklerini düzeltme yoluna gitmektedir. Bu noktada olumsuz duygu patlamaları yaşanır. Eşlerden birisi veya her ikisi de evliliği sürdürme konusunda ikilem içinde kalır. Aldatılan eş defalarca kriz yaşayabilir. Evliliğin süresi kısaysa evlilik dışı ilişkiye tolerans çok düşük olmakla birlikte evliliğin süresi uzunsa aldatmaya karşı toleransın da daha yüksek olduğunu görmekteyiz. Kimler aldatır Evlilik dışı ilişkiyi kimin yaşayıp kimin yaşamayacağını söylemek çok güçtür. Genelleme yapmak sakıncalı olsa da evlilik dışı ilişki yaşayanları çok geniş olarak iki gruba ayırabiliriz. Birincisi yaşam tarzı olarak eşlerini aldatanlardır. Bu gruptakiler eşlerini sürekli aldatır ve bundan dolayı çoğunlukla rahatsızlık duymazlar. İkincisi ise bir kez aldatanlardır. Bir kez aldatanların % 70’Inin bu ilişkiye iş ortamında girdiğini gözlemlemekteyiz. Bu kişiler, özellikle eşlerinden başkasıyla cinsel veya duygusal bir ilişkiye girme amacı gütmediklerinden (hatta çoğu aldatmaya çok karşıdır), iş yeri gibi bir ortamda karşı cinsten biriyle zaman içinde çok rahat yakınlaşabilirler. Bu yakınlaşmalar birlikte çalışan insanlar arasında farkında olmadan, kendiliğinden ve uzun bir zaman dilimi içinde olur. Düşüncelerinde flört etmek veya ilişkiye girmek olmadığından birey sınırlarına çok dikkat etmeyebilir. İş arkadaşlarına çok yakın davranabilir veya onların yakın davranışlarını farketmeyebilir, çünkü kendi aklında böyle bir düşünce yoktur. Bu da zamanla duygusal ve/veya cinsel bir ilişkinin doğmasına neden olabilir. Evlilik dışı ilişkilerin nedenleri ve çeşitleri Sadakatsizliğin nedenleri çok çeşitli ve karmaşıktır. Evlilik dışı ilişkiler sorunlu evliliklerde yaşandığı gibi mutlu evliliklerde de görülebilir. İlişki yaşayan eş evlilikten yeterince tatmin olmadığını söylese de bazen kendisinin de tatmin edici bir eş olmadığı görülür. Evlilik dışı ilişkinin başlıca nedenleri arasında özgüven eksikliği, evlilikteki sorunlar veya sadakatsizliğin hoşgörüldüğü bir ortam gelir. Çoğul aldatmalar seks, aşk veya romantizm bağımlılığı göstergesi olabilir. Aşk ve romantizm bağımlıları yeni ilişkinin tutkusundan çok hoşlanırlar. Seks bağımlıları ise orgazmın yaşattığı doruk noktasına ve kaygı boşalımına tutkundurlar. Ancak böyle bir kaygı boşalımını utanç ve değersizlik duyguları izler. Buna karşın aldatmayı yaşam tarzı olarak benimsemiş olanlar cinsel ilişkiyi cinsiyet ve statü açısından gurur kaynağı olarak görürler ve evlilik dışı ilişkiye girmek için her fırsatı değerlendirip suçluluk duymazlar. Duygusal bağlılık bir gecelik ilişkilerden uzun süreli aşk ilişkilerine kadar bir yelpazede çeşitlilik gösterir. Rastgele cinsel ilişkiler daha çok erkeklerde gözlenirken seks olmadan duygusal bağlılık daha çok kadınlarda görülür. İnternet ilişkileri de fiziksel temas olmadan yaşanan duygusal ilişkilerin bir örneği olup evlilikte sorun yaratabilmektedir. Evliliğe en çok zarar veren ilişki tipi cinsel birleşmenin de olduğu yoğun duygusal bağlılıklardır. Bir gecelik veya çok sayıda olsa da gelip geçici cinsel ilişkiler evlilikler için aşılması en kolay olan birlikteliklerdir. ‘Kazayla’ veya ‘nasıl olduğunu anlamadan’ yaşanan cinsel birliktelikleri aldatılan eşler göreceli olarak daha rahat kabul edebiliyor. ‘Geçici bir delilik’ sonucu yaşanan evlilik dışı kısa romantik ilişkiler de bir öncekiler kadar çabuk olmasa da rahat aşılabiliyor. En güç aşılanı ise uzun süreli, duygusal yoğunluğu çok fazla olan romantik aşk ilişkileridir. Evlilik dışı ilişkiye açık olma, evlilikteki sorunlarla (sorunlardan kaçınma, yakınlıktan kaçınma gibi) veya yaşamın dönemsel değişiklikleri (anne babalığa geçiş, çocuklar evden ayrıldıktan sonra yaşanan ‘boş yuva’ dönemi gibi) ile ilgili olabilir. Bazı eşler evlilik dışı ilişkiye (çoğu zaman farkında olmadan) mutsuz bir evlilikten kurtulmak için girebilirler. Mutsuz evlilik evlilik dışı ilişkinin nedeni olabileceği gibi sonucu da olabilir. Çoğunlukla, ilişkiye giren eş evliliklerindeki sorunların aldatmanın nedeni olduğunu savunurken aldatılan eş sorunların aldatmanın sonucunda ortaya çıktığını savunur. Evlilik dışı ilişki sonrası çift terapisi Aldatma sonrasında aldatılan eşte travmadan depresyona ve hatta anksiyete ataklarına kadar çeşitli rahatsızlıkların semptomları görülebilir. İntihar veya başkasını (özellikle eşinin birlikte olduğu kişi) öldürme düşüncelere de sık rastlanır. Çift terapisinde öncelikle eşlerin güvenliğine dikkat edilir. Şiddet duygularının nasıl kontrol edileceği, eşlerin kendilerini nasıl koruyacağı önemlidir. Bir eş için aldatıldığını öğrenmek bir travma olabilir. Aldatılan eşte bir depremzedenin veya bir savaş gazisinin yaşadığı Travma Sonrası Stres Bozukluğu semptomları görülebilir. Saplantılı bir şekilde tekrarlanan düşünceler, aşırı tetikte olma, aşırı uyarılma, flashback’ler ve rahatsız edici imgeler insanın en temel varsayımlarının sarsılmasına ve masumiyetin kaybolmasına verdiği sıkça rastlanan tepkilerdendir. Çift terapisine evlilik dışı ilişki bittikten sonra başlanır. Evliliği bitirme konusunda kararsızlıklar söz konusu olduğunda bireysel terapi çerçevesinde çalışılır. İlişki bittikten sonra eşin ilişkiye girdiği kişiyle ilişkisinin kesildiğinden aldatılan eşin emin olması sağlanır. Özellikle iş yeri gibi görüşmenin zorunluluktan dolayı kesilemeyeceği ortamlarda eşlerin sınırların iyi konulmasına ve korunmasına özen göstermesi sağlanır. Terapi sürecinde eşler yapıcı iletişim kalıplarını benimserler. Duyguların direkt dışavurumuna ve empatik dinlemeye yönelik iletişim becerileri kazanırlar. Birbirlerine değer verdiklerini gösteren davranışlar arttıkça iyi niyet artar. Bu da eşlerin birbirini daha çok takdir etmesine ve değişim için sorumluluk almalarına yol açar. Evlilik dışı ilişki çoğunlukla her iki eş için de son derece rahatsız edici bir deneyim olmakla birlikte, çift terapisiyle aşılamayacak bir güçlük değildir. Her iki taraf da bu konuda çaba harcamak ve evliliklerini bu fırtınadan kurtarmak istediklerinde çift terapisi her türlü dışavurumun yapılacağı ve sorunların üstesinden gelineceği bir ortamı yaratmaktadır.
