ESDEP kapsamında TOKİ tarafından mali kaynağı sağlanmış

EKONOMİK GELİŞMELER
Kasım - 2011
AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
EKONOMİK RAPOR – KASIM 2011
İÇİNDEKİLER……………………………………………………………………………..….
1
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)…..................................................
2
İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ…………………………..……
2
İTHALAT – İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI………………………………………
3
TURİZM GELİRİ ve GİDERİ……………………………………….………………………
4
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE)………………………………………………
4
ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE)…………………………………………………………
5
GRAFİKLER
Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği……………………………………………………………..
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
3
1
EKONOMİK RAPOR – KASIM 2011
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)
 2011 yılı ikinci döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki
yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla % 8,8 artış göstermiştir.
 Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı ikinci üç
aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi
hasıla %19,2’lik artışla 318 404 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılının ikinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit
fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 8,8’lik artışla 27 910 Milyon TL olmuştur.
 2010 yılı gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla %15,9’luk artışla 1 103 750
Milyon TL, sabit fiyatlarla % 9,0’lık artışla 105 739 Milyon TL olmuştur.
 2010 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla 15 119 TL, ABD
doları cinsinden 0 067 Dolar olarak hesaplanmıştır.
 Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2011 yılı ikinci üç aylık
döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %8,3’lük artış gösterirken, mevsim
ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki döneme göre %1,3
artmıştır.
İstihdam – İşsizlik ve İşgücü Hareketleri
 Ağustos 2011 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın
aynı dönemine göre 1 milyon 89 bin kişi artmıştır.
 2011 yılı Ağustos döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın
aynı dönemine göre 1 milyon 83 bin kişilik bir artış ile 72 milyon 523 bin kişiye,
kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 1 milyon 89 bin kişi artarak 53
milyon 734 bin kişiye ulaşmıştır.
 Ağustos 2011 döneminde işgücüne katılma oranı % 51’dir.
 2011 yılı Ağustos döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki
yılın aynı dönemine göre 1,3 puanlık artışla % 51 olarak gerçekleşmiştir. Aynı
dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 1,1
puanlık artışla % 72,8, kadınlarda ise 1,5 puanlık artışla % 30’dur.
 Tarım dışı istihdam 1 milyon 163 bin kişi artmıştır.
 İşsizlik oranı % 9,2’dir.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
2
EKONOMİK RAPOR – KASIM 2011
İthalat – İhracat ve Dış Ticaret Açığı

2011 Ekim ayında ithalat %15,1 arttı.

Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan
geçici dış ticaret verilerine göre; 2011 yılı Ekim ayında, 2010 yılının aynı ayına
göre ihracat %8,9 artarak 11 935 milyon dolar, ithalat %15,1 artarak 19 915
milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 6 333 milyon
dolardan, 7 980 milyon dolara ulaştı.

Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2011 yılı Ekim ayında önceki yılın
aynı ayına göre ihracat değişim oranı %8,9 ithalatın değişim oranı ise %10,6 oldu.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2011 Ekim ayında bir
önceki aya göre ihracat %2,2 artarken, ithalat %5,4 azalmıştır.

2010 Ekim ayında %63,4 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2011 Ekim ayında
%59,9’a geriledi.

2010 Ekim ayında %47,6 olan Avrupa Birliği’nin (AB) ihracattaki payı, 2011 Ekim
ayında %44,2’ye geriledi. AB’ye yapılan ihracat, 2010 yılının aynı ayına göre %1,2
artarak 5 275 milyon dolar olarak gerçekleşti.

2011 Ekim ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye
yapılan ihracat 2010 Ekim ayına göre %0,7 artarak 1 214 milyon dolar olurken,
Almanya’yı sırasıyla Irak (812 milyon dolar), İngiltere (745 milyon dolar), İtalya
(627 milyon dolar) ve Rusya (600 milyon dolar) takip etti.

Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat
%21,5 artarak 2 333 milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya Federasyonu’nu
sırasıyla Almanya (1 856 milyon dolar) ve Çin (1 736 milyon dolar) izledi.

2011 Ekim ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, “motorlu kara
taşıtları ve aksam parçaları” (1 348 milyon dolar) olurken; bu fasılı “kazanlar,
makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları” (1 011 milyon dolar),
“demir ve çelik” (937 milyon dolar), “elektrikli makina ve cihazlar, bunların
aksam-parçaları” (843 milyon dolar) ve “örme giyim eşyası ve aksesuarları “ (673
milyon dolar) izledi.
Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği
2010-2011 Ocak -Ek im Dış Ticar eti
2010-2011 Ek im Ayı Dış Ticar eti
240 000
25 000
10 964
180 000
Milyon Dolar
Milyon Dolar
17 297
15 000
201 581
210 000
19 915
20 000
11 935
10 000
147 851
150 000
120 000
111 398
92 678
90 000
60 000
5 000
30 000
2010 2011
İhracat
2010
2011
İthalat
2010
2011
İhracat
2010
2011
İthalat
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
3
EKONOMİK RAPOR – KASIM 2011
Turizm Geliri ve Gideri

Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 8,9 arttı.

Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarından oluşan III. Dönemde turizm geliri, geçen
yılın aynı dönemine göre % 8,9 artarak 9 339 028 541 $ oldu. Turizm gelirinin
% 78’i yabancı ziyaretçilerden, % 22’si ise yurt dışında ikamet eden vatandaş
ziyaretçilerden elde edilmiştir.

Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu
dönemde yapılan harcamaların 7 185 082 374 $’ını kişisel, 2 153 946 167 $’ını ise
paket tur oluşturmaktadır.

2011 III. Dönemde kişi başına ortalama harcama 623 $’dır. Bu dönemde
yabancıların ortalama harcaması 568 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş
ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 947 $’dır.

Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 8,1 arttı.

2011 yılı III. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 14 991 270 kişidir.
Bunun 12 819 786 kişisini yabancı, 2 171 484 kişisini ise yurt dışında ikamet eden
vatandaşlar oluşturmaktadır.

Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 20 azaldı.

Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın
harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 20
azalarak 1 044 887 999 $ olmuştur. Bunun 989 950 724 $’ı kişisel, 54 937 275 $’ı
ise paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 465 601 vatandaşın kişi
başı ortalama harcaması 713 $’dır.
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)

TÜFE’de aylık değişim % 1,73 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı Kasım ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki
aya göre %1,73, bir önceki yılın Aralık ayına göre %9,82, bir önceki yılın aynı
ayına göre %9,48 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,13 artış gerçekleşmiştir.

Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %5,59 ile giyim
ve ayakkabı grubunda gerçekleşmiştir. Kasım ayında endekste yer alan gruplardan
alkollü içecekler ve tütünde %3,69, gıda ve alkolsüz içeceklerde %3,27, çeşitli mal
ve hizmetlerde %1,69, ev eşyasında %1,15, haberleşmede %0,90, lokanta ve
otellerde %0,62, konutta %0,61, sağlıkta %0,23, eğitimde %0,07, eğlence ve
kültürde %0,01 artış, ulaştırmada %-0,55 düşüş gerçekleşmiştir.

Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de en yüksek artış %19,14 ile çeşitli mal ve
hizmetler grubunda gerçekleşmiştir. Alkollü içecekler ve tütün (%18,56),
ulaştırma (%13,22), ev eşyası (%11,09) artışın yüksek olduğu diğer harcama
gruplarıdır.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
4
EKONOMİK RAPOR – KASIM 2011
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)

ÜFE’de aylık değişim % 0,65 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı Kasım ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya
göre %0,65, bir önceki yılın Aralık ayına göre %12,20, bir önceki yılın aynı ayına
göre %13,67 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,72 artış gerçekleşmiştir.

Aylık değişim tarım sektöründe %5,40, sanayi sektöründe %-0,25 olarak
gerçekleşti.

Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,14, bir önceki yılın
aynı ayına göre %5,25 ve on iki aylık ortalamalara göre %5,61 artış
gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre
%13,27, bir önceki yılın aynı ayına göre %15,54 ve on iki aylık ortalamalara göre
%11,82 artış gerçekleşmiştir.

ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en
yüksek aylık artış %4,18 ile tütün ürünleri imalatı alt sektöründe
gerçekleşti.

Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz ve su sektöründe %1,86, madencilik ve
taşocakçılığı sektöründe %0,18 artış, imalat sanayi sektöründe %-0,50 düşüş
gerçekleşmiştir.

Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, tütün
ürünleri imalatı (%4,18), büro makineleri imalatı (%3,33), deri ürünleri imalatı
(%2,79), maden kömürü ve linyit (%2,16), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı
(%1,98), elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (%1,86) alt sektörleridir. Buna karşılık
metal cevheri (%-6,63), ana metal sanayi (%-5,99), iletişim teçhizatı imalatı
(%-2,95), tekstil ürünleri imalatı (%-1,63) bir ay önceye göre endekslerin en az
arttığı veya en fazla gerilediği alt sektörler olmuştur.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
5